رسانه و وسايل ارتباط جمعی چین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
(www.entarca.msn/encyclopedia) | (www.entarca.msn/encyclopedia) | ||
پیش از اختراع روزنامه به شکل مدرن امروزین در اوایل قرن هفدهم، از سوی امپراتوری‌ها و دولتهای مهم جهان، از جمله دربار امپراتوری چین، بولتن‌ها خبری رسمی برای ابلاغ دستورالعمل‌ها و بیانیه‌های رسمی دولتی منتشر میشد. در دروان سلسله خَن این نوع رسانه‌های خبری تیپائو[i] و یا دیپائو[ii] و در دوران سلسله تانگ، کای یوانزیبائو[iii] یا بولتن خبری دربار خوانده می‌شدند. نخستین اشاره به انتشار روزنامه توسط بخش غیر دولتی در این کشور مربوط به سال1582 و در اواخر دوران سلسله مینگ به نام جینگ پائو[iv] یا گازت [[پکن]][v] است که خیلی‌ها آن را | پیش از اختراع روزنامه به شکل مدرن امروزین در اوایل قرن هفدهم، از سوی امپراتوری‌ها و دولتهای مهم جهان، از جمله دربار امپراتوری چین، بولتن‌ها خبری رسمی برای ابلاغ دستورالعمل‌ها و بیانیه‌های رسمی دولتی منتشر میشد. در دروان سلسله خَن این نوع رسانه‌های خبری تیپائو[i] و یا دیپائو[ii] و در دوران سلسله تانگ، کای یوانزیبائو[iii] یا بولتن خبری دربار خوانده می‌شدند. نخستین اشاره به انتشار روزنامه توسط بخش غیر دولتی در این کشور مربوط به سال1582 و در اواخر دوران سلسله مینگ به نام جینگ پائو[iv] یا گازت [[پکن]][v] است که خیلی‌ها آن را قدیمیترین روزنامه جهان دانسته‌اند. (Brook, Timothy, 1998: xxi) | ||
=== رسانه‌ها و مطبوعات در چین === | === رسانه‌ها و مطبوعات در چین === | ||
==== ''شکل گیری رسانه‌ها'' ==== | ==== ''شکل گیری رسانه‌ها'' ==== | ||
مطبوعات و رسانه‌های جدید در سرزمین چین، مانند سایر نمادهای فرهنگ غرب، در دوران حضور مسیونرها و تجار و نیروهای نظامی غرب در این منطقه از جهان و در دهه 1890 شکل گرفت. اغلب روزنامه‌هایی که در آن زمان منتشر می‌شدند، توسط خارجیها، به ویژه میسیونرها و تجار غربی راه اندازی و مدیریت می‌شدند. لذا، یکی از قدیمیترین روزنامه‌های این کشور روزنامه شِنبائو[vi]است که از سال1872 | مطبوعات و رسانه‌های جدید در سرزمین چین، مانند سایر نمادهای فرهنگ غرب، در دوران حضور مسیونرها و تجار و نیروهای نظامی غرب در این منطقه از جهان و در دهه 1890 شکل گرفت. اغلب روزنامه‌هایی که در آن زمان منتشر می‌شدند، توسط خارجیها، به ویژه میسیونرها و تجار غربی راه اندازی و مدیریت می‌شدند. لذا، یکی از قدیمیترین روزنامه‌های این کشور روزنامه شِنبائو[vi]است که از سال1872 تا 1949 با بیش از25600شماره و به مدت 77 سال بدون وقفه منتشر گردید که در تاریخ روزنامه نگاری چین یک رکورد به شمار میرود. | ||
(Chunming li, Wei Zhang,2006) | (Chunming li, Wei Zhang,2006) | ||
سفر نخستین گروه از دانشجویان چینی برای تحصیل در غرب و آشنایی آنها با سیستم روزنامه نگاری مدرن در کشورهای اروپایی نیز موجب شد تا پس از بازگشت آنان به چین، تلاش برای راه اندازی روزنامه‌های جدید افزایش یابد. جنبش چهارم ماه مه در سال1919نیز | سفر نخستین گروه از دانشجویان چینی برای تحصیل در غرب و آشنایی آنها با سیستم روزنامه نگاری مدرن در کشورهای اروپایی نیز موجب شد تا پس از بازگشت آنان به چین، تلاش برای راه اندازی روزنامه‌های جدید افزایش یابد. جنبش چهارم ماه مه در سال1919نیز زمینه ظهور روزنامه‌های مستقل در این کشور را فراهم ساخت. ولی روند روزنامه نگاری مدرن و مستقل در دهه‌های 1930 به بعد به واسطه اعمال سانسورهای خفه کننده و شدید توسط دولت ملی در همان آغاز با مشکلات فراوانر روبه رو شده و این فضای محدود جایی برای شکوفایی خلاقیت‌های مطبوعاتی باقی نگذاشت، اگرچه در همین شرایط نیز فرصت‌های خوبی برای رشد روزنامه های آزاد و مستقل فراهم میشد. (Ting Ni, 2005) | ||
== ''مطبوعات چین در دوران حاکمیت حزب کمونیست'' == | === ''مطبوعات چین در دوران حاکمیت حزب کمونیست'' === | ||
پس از روی کار آمدن حزب کمونیست در چین، رابطه مطبوعات و روزنامه‌ها با دولت و حاکمیت در این کشور، 5 مرحله و فاز مختلف و گوناگون را پشت سر گذاشته که هر یک از این مراحل ویژگی‌های خاص خود را دارند. | پس از روی کار آمدن حزب کمونیست در چین، رابطه مطبوعات و روزنامه‌ها با دولت و حاکمیت در این کشور، 5 مرحله و فاز مختلف و گوناگون را پشت سر گذاشته که هر یک از این مراحل ویژگی‌های خاص خود را دارند. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
2-مرحله دوم از سال1966 آغاز و تا سال 1978(پایان دوران انقلاب فرهنگی و حاکمیت اندیشههای مائو و باند چهار نفره) ادامه یافت. در این مرحله انتشار تقریبا تمام روزنامه‌ها، به غیر از 43 روزنامه متعلق به حزب، متوقف گردید. تمام روزنامه‌های استانی نیز دقیقا مطالب منتشره از سوی روزنامه خلق که ارگان رسمی و سخنگوی حزب کمونیست و دولت بوده و هنوز هم هست، را کپی کرده و تمام تیترها، سوتیترها، مطالب، اخبار و مقالات آن را عینا منتشر می‌کردند. در آن دوران مردم اخبار و مطالب این رسانه‌ها را تماما دروغ، مبالغه آمیز و توخالی می‌پنداشتند. | 2-مرحله دوم از سال1966 آغاز و تا سال 1978(پایان دوران انقلاب فرهنگی و حاکمیت اندیشههای مائو و باند چهار نفره) ادامه یافت. در این مرحله انتشار تقریبا تمام روزنامه‌ها، به غیر از 43 روزنامه متعلق به حزب، متوقف گردید. تمام روزنامه‌های استانی نیز دقیقا مطالب منتشره از سوی روزنامه خلق که ارگان رسمی و سخنگوی حزب کمونیست و دولت بوده و هنوز هم هست، را کپی کرده و تمام تیترها، سوتیترها، مطالب، اخبار و مقالات آن را عینا منتشر می‌کردند. در آن دوران مردم اخبار و مطالب این رسانه‌ها را تماما دروغ، مبالغه آمیز و توخالی می‌پنداشتند. | ||
3-مرحله سوم از سال 1978 (آغاز دوران اصلاحات) شروع و تا سال 1989 (تظا[[هرات]] خشونت آمیز میدان تیَن اَن مِن) ادامه یافت. دورانی که در یازدهمین اجلاس کمیته مرکزی حزب کمونیست اندیشههای اصلاح طلبانه و سیاست درهای باز دِنگ شیائو پینگ به تصویب و به مورد اجرا گذاشته شد. سیاست اصلاحات بار دیگر زمینه را برای شکوفایی مطبوعات و رسانه‌ها فراهم کرد. | 3-مرحله سوم از سال 1978 (آغاز دوران اصلاحات) شروع و تا سال 1989 (تظا[[هرات]] خشونت آمیز میدان تیَن اَن مِن) ادامه یافت. دورانی که در یازدهمین اجلاس کمیته مرکزی حزب کمونیست اندیشههای اصلاح طلبانه و سیاست درهای باز دِنگ شیائو پینگ به تصویب و به مورد اجرا گذاشته شد. سیاست اصلاحات بار دیگر زمینه را برای شکوفایی مطبوعات و رسانه‌ها فراهم کرد. مهمترین هدف رسانه‌ها در این دوران تلاش برای به دست آوردن آزادی مطبوعات بود. توقف سوبسیدهای دولتی به مطبوعات و افزایش درآمدها از طریق چاپ آگهی و تبلیغات شرکت‌ها و پرداختن به سایر فعالیت‌های اقتصادی در این مدت، راه را برای استقلال بیشتر مطبوعات فراهم و در نتیجه، خودمختاری مدیران و سردبیران افزایش و رسانه‌های چین شاهد سریع‌ترین رشدها بودند. | ||
4-آغاز جنبش دانشجویی میدان تیَن اَنمِن در سال1989 و سرکوب خشونت آمیز آن، فاز چهارم مطبوعات چین بهشمار میآید. در این دوران، روزنامه‌نگارن و سردبیران مطبوعات با شرکت در تظاهرات، گزارش‌های مستقل و آزادی از رویدادها و حوادث و جریان اعتراضات مردمی و دموکراسی خواهی آنان منتشر و به اعتراضات مردمی پیوسته بودند. آنها با حمل پلاکارت‌هایی با مضمون«ما را باور نکنید، ما دروغ می‌گوییم» همبستگی خود را با جریانات سیاسی و اجتماعی روز اعلام می‌کرده و مستقلا به تحلیل مسایل سیاسی روز می‌پرداختند. با سرکوب تظاهرات دانشجویی، بهار مطبوعات نیز خیلی زود به پایان رسید و پاییز سختی آغاز شد. رهبران و مقامات حزبی، مطبوعات و رسانه‌ها را به همراهی با عوامل بورژوا متهم و آنها را تحت فشار شدید قرار دادند. بدینگونه بود که گفتمان امید بخش قانونی شدن فعالیت و آزادی مطبوعات سریعا فروکش کرد. | 4-آغاز جنبش دانشجویی میدان تیَن اَنمِن در سال1989 و سرکوب خشونت آمیز آن، فاز چهارم مطبوعات چین بهشمار میآید. در این دوران، روزنامه‌نگارن و سردبیران مطبوعات با شرکت در تظاهرات، گزارش‌های مستقل و آزادی از رویدادها و حوادث و جریان اعتراضات مردمی و دموکراسی خواهی آنان منتشر و به اعتراضات مردمی پیوسته بودند. آنها با حمل پلاکارت‌هایی با مضمون«ما را باور نکنید، ما دروغ می‌گوییم» همبستگی خود را با جریانات سیاسی و اجتماعی روز اعلام می‌کرده و مستقلا به تحلیل مسایل سیاسی روز می‌پرداختند. با سرکوب تظاهرات دانشجویی، بهار مطبوعات نیز خیلی زود به پایان رسید و پاییز سختی آغاز شد. رهبران و مقامات حزبی، مطبوعات و رسانه‌ها را به همراهی با عوامل بورژوا متهم و آنها را تحت فشار شدید قرار دادند. بدینگونه بود که گفتمان امید بخش قانونی شدن فعالیت و آزادی مطبوعات سریعا فروکش کرد. | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
=== ''دسته بندی مطبوعات در چین'' === | === ''دسته بندی مطبوعات در چین'' === | ||
امروزه، با توجه به آغاز پنجمین مرحله از روند مطبوعات در چین، می‌توان رسانه‌های مکتوب(روزنامه) این کشور را که تعداد عناوین آنها بالغ | امروزه، با توجه به آغاز پنجمین مرحله از روند مطبوعات در چین، می‌توان رسانه‌های مکتوب(روزنامه) این کشور را که تعداد عناوین آنها بالغ بر2200 عنوان با تیراژ کلی بیش از6/96 میلیون نسخه[2] در روز است را در گروههای زیر دسته بندی کرد: | ||
1-مطبوعات ارگان حزب کمونیست: مانند روزنامه پرتیراژ خلق[vii](به زبانهای، چینی، انگلیسی، عربی، اسپانیایی، فرانسوی | 1-مطبوعات ارگان حزب کمونیست: مانند روزنامه پرتیراژ خلق[vii](به زبانهای، چینی، انگلیسی، عربی، اسپانیایی، فرانسوی بصورت آنلاین) و سایر مطبوعات و روزنامه‌های وابسته و مطبوعات استانی این مؤسسه. | ||
2-مطبوعات تجاری و روزنامه‌های تخصصی: مانند روزنامه وِن خویی[viii]، روزنامه خلق راه آهن[ix]، و روزنامه تجارت چین[x]. | 2-مطبوعات تجاری و روزنامه‌های تخصصی: مانند روزنامه وِن خویی[viii]، روزنامه خلق راه آهن[ix]، و روزنامه تجارت چین[x]. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
7-روزنامه‌ها و نشریات متعلق به ارتش: مانند روزنامه ارتش آزادیبخش خلق. | 7-روزنامه‌ها و نشریات متعلق به ارتش: مانند روزنامه ارتش آزادیبخش خلق. | ||
البته در کنار این روزنامه‌ها، طیف وسیعی از هفته نامه‌ها و مجلات هفتگی و یا شماره آخر هفته روزنامه‌های یومیه منتشر میشود که به خاطر گزارش‌های مفصل و تحلیلی از مسایل سیاسی و اجتماعی روز از داخل و خارج کشور آنها، با استقبال فراوان خوانندگان قرار می‌گیرند. اکثر قریب به اتفاق روزنامه‌ها در این کشور به [[زبان چینی]] رسمی ماندارین منتشر | البته در کنار این روزنامه‌ها، طیف وسیعی از هفته نامه‌ها و مجلات هفتگی و یا شماره آخر هفته روزنامه‌های یومیه منتشر میشود که به خاطر گزارش‌های مفصل و تحلیلی از مسایل سیاسی و اجتماعی روز از داخل و خارج کشور آنها، با استقبال فراوان خوانندگان قرار می‌گیرند. اکثر قریب به اتفاق روزنامه‌ها در این کشور به [[زبان چینی]] رسمی ماندارین منتشر میشوند، ولی برخی از روزنامه‌های دولتی در مناطق اقلیت نشین این کشور مانند مغولستان داخلی، سین کیانگ و تبت، به زبان محلی چاپ میگردند. در چین حدود 20روزنامه نیز به زبان انگلیسی چاپ و منتشر میشود که روزنامه‌های چاینا دیلی، گلوال تایمز، روزنامه آنلاین خلق، از جمله آنها هستند. | ||
لازم به ذکر است که، همانگونه که هنوز در این کشور روزنامه خصوصی وجود ندارد، مطبوعات و رسانه مستقل متعلق به اقوام و اقلیتهای نژادی(55 اقلیت قومی غیر از نژاد خَن) هم در این کشور به چشم نمی‌خورد. | لازم به ذکر است که، همانگونه که هنوز در این کشور روزنامه خصوصی وجود ندارد، مطبوعات و رسانه مستقل متعلق به اقوام و اقلیتهای نژادی(55 اقلیت قومی غیر از نژاد خَن) هم در این کشور به چشم نمی‌خورد. | ||
=== ''سیستم توزیع مطبوعات و نشریات'' === | === ''سیستم توزیع مطبوعات و نشریات'' === | ||
تا سال1990میلادی که تمامی مطبوعات چین از سوبسید دولتی استفاده می‌کردند، اکثر روزنامه‌ها و منشورات نیز توسط پست دولتی توزیع میشد. ولی با اجرای موفقیت آمیز اصلاحات اقتصادی و سیاست دولت مبنی بر اجرای اصلاحات تدریجی در بخش رسانه‌ها، زمینه برای چاپ آگهیهای تجاری و تبلیغاتی و کسب درآمد از این طریق فراهم و نشریات بخش | تا سال1990میلادی که تمامی مطبوعات چین از سوبسید دولتی استفاده می‌کردند، اکثر روزنامه‌ها و منشورات نیز توسط پست دولتی توزیع میشد. ولی با اجرای موفقیت آمیز اصلاحات اقتصادی و سیاست دولت مبنی بر اجرای اصلاحات تدریجی در بخش رسانه‌ها، زمینه برای چاپ آگهیهای تجاری و تبلیغاتی و کسب درآمد از این طریق فراهم و نشریات بخش عمدهای از هزینههای خود را از این راه به دست آوردند. کاهش حمایت دولت از نشریات و مطبوعات و افزایش تقاضا و نیاز مردم به روزنامه‌ها و مجلات با کیفیت، رقابت شدیدی را در میان آنان برای جذب خوانندگان به وجود آورد. لذا، در شبکه توزیع مطبوعات نیز تحولات عمیقی روی داد، به نحوی که با آغاز قرن 21تقریبا تمامی روزنامه‌ها و مطبوعات سیستم توزیع خاص خود شامل: از طریق پست، دکه‌های مطبوعات، خرده فروشیهای خیابانی و... را دارند. (www.pressreference.com) | ||
=== ''نقش رسانه‌ها در برنامههای سیاسی و فرهنگی چین'' === | === ''نقش رسانه‌ها در برنامههای سیاسی و فرهنگی چین'' === | ||
در دوران حكومت كمونیست‌ها و حاكمیت اقتصاد متمركز، كلیه مطبوعات چین تحت نظارت مستقیم حزب و دولت قرار داشت و واقعیات اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی در آنها انعكاسی نداشت و آزادی ارایه نظر و عقیده محدود بود. با شروع سیاست اصلاحات و گشودن درب‌ها، وضعیت گذشته تا حد بسیار زیادی تغییر یافته و مطبوعات به سوی نظامی | در دوران حكومت كمونیست‌ها و حاكمیت اقتصاد متمركز، كلیه مطبوعات چین تحت نظارت مستقیم حزب و دولت قرار داشت و واقعیات اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی در آنها انعكاسی نداشت و آزادی ارایه نظر و عقیده محدود بود. با شروع سیاست اصلاحات و گشودن درب‌ها، وضعیت گذشته تا حد بسیار زیادی تغییر یافته و مطبوعات به سوی نظامی فعال‌تر و بازتر قدم برداشته اند. اصلاحات و رشد و توسعه اقتصادی، حضور گسترده سرمایه گذاران خارجی، توسعه اجتماعی، بالا رفتن سطح دانش و آگاهی مردم، عضویت چین در سازمان تجارت جهانی، ورود گسترده سرمایههای خارجی تحت عناوین مختلف به چین، تحصیل قشر عظیمی از دانشجویان و مسئولان كشوری در خارج ازچین، پیشرفت وتوسعه فن آوری ارتباطات و اطلاع رسانی، الحاق هنگكنگ و ماكائو به سرزمین مادری، ضرورت بازنگری در سیاستهای مدیریتی كشور، تجدید ساختار حزبی و ورود نسل جدید به تشكیلات حزبی كه خود را خیلی مقید به حركت در چارچوب خشك ایدئولوژی حزبی نمی دانستند و در نهایت ضرورت گسترش روابط بین‌الملل چین و علل و عوامل گوناگون دیگر، موجب گردیده كه فضای رسانه‌های گروهی و مطبوعات و رادیو‌تلویزیون در این کشور نسبت به گذشته تغییر پیدا كرده و از تنوع و آزادی بیشتری برخوردار شود و به صورت كنترل شده و برنامه‌ریزی شده و به تدریج در چارچوب كلی سیاست حزب كمونیست چین از وضعیت مشهور«نه بزرگ» در زمینه مطبوعات، به شرایط مطلوب‌تر فعلی منتقل شود. سیاستگذاری واحد در زمینه مطبوعات، تخصصی شدن آنها، استفاده از فنآوری پیشرفته مطبوعاتی و انتشاراتی، بالا رفتن كیفیت چاپ و صحفه‌آرایی، استفاده از تصاویر رنگی، و تا حدی استفاده از سوبسیدهای دولتی، پرهیز از مسایل جنجالی و درگیری‌های سیاسی و مطبوعاتی در زمینه مسایل داخلی و دهها امتیاز دیگر از ویژگی‌های دنیای رسانه‌های جمعی امروز چین به شمار میروند. | ||
رسانه‌های چین از | رسانه‌های چین از مهمترین ابزارهای دولت در دفاع از خود در مقابل موضوعات حساسی كه پیوسته مورد انتقاد قرار میگیرد به حساب میآید. پرداختن به موضوعاتی از قبیل حفظ محیط زیست، ثبات سیاسی و اجتماعی، پیوستگی ملی، مبارزه علیه فساد، حقوق بشر، و كاهش فقر در دستور العمل همه رسانه‌ها قرار دارد. | ||
چین در اجرای سیاست درهای باز خود | چین در اجرای سیاست درهای باز خود تکیه بسیاری بر رسانه‌ها نموده و كانالهای ارتباطی خود را به سرعت توسعه بخشیده است. هر یك از سازمانها و نهادها، همچون تلویزیون مركزی چین[xv]، خبرگزاری شین خوا[xvi] و روزنامه مردم[xvii] از تولید برنامه‌هایی كه برای پیش برد نفوذ بین المللی چین تهیه كرده اند تا مبلغ 19/2 میلیارد دلار دریافت كرده اند. برای نمونه، كانال 9 انگلیسی زبان سیسیتیوی. تنها در عرض چند سال توانسته تا 98درصد از کره زمین را تحت پوشش خود قرار دهد. این رسانه‌ها، دیدگاههای چین در قبال مسایلی كه در داخل چین، و در آسیا و جهان روی میدهد تبیین می نمایند. توجه داشته باشیم كه از 1949 تا اواخر دهه 1970، شهرت چین در خارج از مرزهایش تنها به بلوک شرق و اردوی سوسیالیستی و چند كشور در حال توسعه آسیایی و آفریقایی و آمریكای لاتین محدود میشد و ویژگی آن محتوای سیاسی و ایدئولوژیك آن بود. در این دوران، ابزار اصلی تبلیغاتی و رسانهای، دفاتر آژانس خبری شینخوا در این كشورها و انتشاراتی از قبیل چین خلقی[xviii]، و سازندگی چین[xix] و رادیو بین المللی چین بودند. فعالیت‌های خارجی ایستگاههای تلویزیونی چین تنها به تبادل گزارش‌های خبری با ایستگاههای تلویزیونی كشورهای كمونیست محدود میشد. از زمان اصلاحات اقتصادی، به تدریج این فعالیت‌ها از حالت انفعالی و انزوا خارج و بسیار فعال شدهاند. بر اثر توسعه اقتصادی و بالا رفتن حس اعتماد به‌نفس ناشی از آن، چین از سال 2005 اقدام به تأسیس شبكههای ماهوارهای چند كاناله و چند بعدی در خارج از كشور کرده، تا رشد و توسعه سریع خود را به نمایش گذاشته و توان خود برای ظاهر شدن در قالب یك ابر قدرت، البته صلح جو و غیر تهدید آمیز، نشان دهد. | ||
(www.eai.nus.edu.sg/vol2no1-zhangxiaoling) | (www.eai.nus.edu.sg/vol2no1-zhangxiaoling) | ||
== ''استقلال | === ''استقلال رسانهای در چین'' === | ||
در رسانه‌های جمعی چین، چیزی | در رسانه‌های جمعی چین، چیزی به‌عنوان خبر، گزارش و تحلیل و تفسیرهای مستقل سیاسی از رویدادهای داخلی و بین‌المللی، خارج از آنچه كه از سوی خبرگزاری رسمی و دولتی شینخوا منتشر میشود، وجود ندارد. در واقع می‌توان گفت، تمامی رسانه‌های گروهی چین، مجاز به استفاده از منابع تحلیلی و خبری، غیر از خبرگزاری شینخوا نیستند. هر خبر و تحلیلی كه از سوی این بنگاه خبری منتشر شود قابل چاپ است، در غیر اینصورت هیچ نشریهای مجاز به چاپ هر گونه خبری نیست. | ||
اگرچه اینترنت و | اگرچه اینترنت و سایتهای خبری مستقل و عمده مستقر در خارج از چین، این انحصار خبری و تحلیلی را نقض كرده اند، ولی بهصورت رسمی، این سلطه همچنان در اختیار خبرگزاری شینخوا است. حتی روزنامه‌های مهم و معتبری همچون روزنامه مردم، چاینادیلی، عصر پكن، و جوانان و... كه سخنگوی حزب بوده و مسئولان آنها را عمدتا مقامات حزبی و دولتی تشکیل میدهند نیز مجاز به چاپ و انتشار خبر، خارج از شبکه خبری شینخوا نیستند. همین رویه مستمر اتكاء به یك منبع خبری، تاكنون مانع از آن شده كه جامعه مطبوعاتی مستقل از دولت شكل بگیرد. خبرنگاران و تحلیلگران مطبوعاتی جرأت و جسارت آن را ندارند تا پا را فراتر از خطوط قرمز تعیین شده از سوی شورای مطبوعاتی و رسانهای چین بگذارند. اصلاً در سیستم قضایی دولت چین هم مقررات خاص جامعی برای برخورد با جرایم مطبوعاتی تعریف نشده است و در موارد نادری كه جرمی اتقاق افتاده، بصورت موردی و براساس تصمیم مقامات بالا برخورد شده و اینگونه تصمیم‌ها، انعكاس آنچنانی هم در مطبوعات و رسانه‌های جمعی نداشته است. لذا، یكی از چالشهای پیش روی دولت برای تشكیل بنگاههای بزرگ رسانهای و اجازه فعالیت دادن به بخش خصوصی و مؤسسات رسانهای خارجی، نداشتن قوانین و مقررات لازم در این زمینه است. با ورود چین به سازمان تجارت جهانی و ضرورت رعایت قوانین و مقررات بین‌المللی و تلاش بخش خصوصی و سرمایه گذاران وشركت‌های خارجی برای ورود به بخش صنعت مطبوعات و رسانه‌های چین، موجب گردیده تا دولتمردان كه در حال حاضر كنترل كامل رسانه‌های این کشور را در اختیار دارند، برای رویارویی با چالشهای پیشروی و جلوگیری از خارج شدن رسانه‌ها از چارچوب نظارتی و كنترلی دولت و آماده سازی بخش رسانه‌ها برای روزی که احتمالاً بخشی از این صنعت توسط بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران خارجی كنترل خواهد شد و بالا بردن توان رقابتی رسانه‌های داخلی، برنامه ریزی‌های متعدد كوتاه مدت و بلند مدتی را انجام دهند تا بتوانند از خارج شدن این بخش حساس از كنترل كامل دولت مانع شوند. | ||
در | در حال حاضر، مطبوعات رسالت خود را پیشبرد اهداف اصلاحات اقتصادی، ایجاد شبكههای اطلاع رسانی و آشنا ساختن مردم با سیستم جدید میدانند. علاوه بر مطبوعات رسمی، شمار مطبوعات درون‌گروهی نیز در حال افزایش است ولی آمار دقیق و روشنی از روزنامه‌های درون حزبی وجود ندارد. مجموع روزنامه‌ها و نشریات رسمی و درون‌گروهی را بیش از 30000 مورد ذكر كرده اند. (كتاب سبز چین، 1380: 111) | ||
== ''رسانه‌ها و مطبوعات چین از نگاه آمار'' == | == ''رسانه‌ها و مطبوعات چین از نگاه آمار'' == | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
مهمترین روزنامه‌های چین عبارتند از: روزنامهمردم و ضمیمهی آن برای خارج از كشور، روزنامهگوانگ مین، روزنامهاخبار اقتصادی، روزنامهارتش آزادیبخش، اخبار جوانان چین، اخبار زنان چین، اخبار آموزشی، اخبار ورزشی چین، روزنامهكارگران، روزنامهدهقانان، و روزنامهعلوم و تكنولوژی(كتاب سبز چین ، 1380 : 112) براساس پژوهشی كه در سالهای2007 و 2008 در انگلستان انجام گرفت، تأثیررسانه‌های چین بر تغییر جریان اطلاعات جهانی، كمتر از 5 درصد بوده است. مطالعاتی هم كه در جنوب شرق آسیا در این زمینه انجام گرفت نشان میدهد، قدرت نرم چین هنوز از حاكمیت در این منطقه به دور است. تصویر چین شاید بهتر از آمریكا باشد اما به خوبی [[ژاپن]] نیست. در حقیقت، در عصر انفجار اطلاعات كه بازار بر مبنای تقاضا حركت میكند، رسانه‌های دولتی چین با چالش مواجه شدهاند.(www.eai.nus.edu.sg) | مهمترین روزنامه‌های چین عبارتند از: روزنامهمردم و ضمیمهی آن برای خارج از كشور، روزنامهگوانگ مین، روزنامهاخبار اقتصادی، روزنامهارتش آزادیبخش، اخبار جوانان چین، اخبار زنان چین، اخبار آموزشی، اخبار ورزشی چین، روزنامهكارگران، روزنامهدهقانان، و روزنامهعلوم و تكنولوژی(كتاب سبز چین ، 1380 : 112) براساس پژوهشی كه در سالهای2007 و 2008 در انگلستان انجام گرفت، تأثیررسانه‌های چین بر تغییر جریان اطلاعات جهانی، كمتر از 5 درصد بوده است. مطالعاتی هم كه در جنوب شرق آسیا در این زمینه انجام گرفت نشان میدهد، قدرت نرم چین هنوز از حاكمیت در این منطقه به دور است. تصویر چین شاید بهتر از آمریكا باشد اما به خوبی [[ژاپن]] نیست. در حقیقت، در عصر انفجار اطلاعات كه بازار بر مبنای تقاضا حركت میكند، رسانه‌های دولتی چین با چالش مواجه شدهاند.(www.eai.nus.edu.sg) | ||
البته باید متذکر شدکه با | البته باید متذکر شدکه با توسعه فنآوری و گسترش ابزارهای اطلاع رسانی در چین، رسانهی جدیدی در این کشور به وجود آمده و به سرعت رشد کرده است که550میلیون مشترک اینترنتی و 900میلیون استفاده کننده از موبایل به عنوان ارتش این رسانهی جدید، چین را در رأس کشورهای جهان در این زمینه قرار داده است. سایتهای مختلف اجتماعی، وبلاگهای فردی و جمعی، سایتهای متنوع خبری، رسانه‌های صوتی و تصویری، روزنامه‌های موبایلی، کتابهای الکترونیکی، و گسترش انواع رسانه‌های دیگر خبری، رقابت سختی را آغاز و عرصه را برای مطبوعات سنتی و سانسور و کنترلهای مرسوم دولتی تنگ کرده است. | ||
== ''رویکرد رقابتی رسانه‌های چین'' == | == ''رویکرد رقابتی رسانه‌های چین'' == | ||
از سالی كه چین به سازمان تجارت جهانی پیوسته است(2001)، صنعت رسانهای چین به سوی تشكیل گروه های«بین رسانهای» و «رسانهی منطقهای» حركت كرده است تا بتواند با گروههای قوی رسانهای خارج از كشور رقابت نماید. گروه رادیو، تلویزیون، و فیلم چین[xx]، با سایر سازمانهای رادیو، تلویزیون، فیلم و شركتهای متعدد رادیویی، تلویزیونی، و اینترنتی پیوند خورده و به بزرگترین و قویترین گروه چند رسانهای در این کشور تبدیل شده اند. این گروهها با شرکتهای رسانهای خارج از كشور مبادله و همكاری دارند. از سال 2003، 30 ایستگاه تلویزیونی خارجی از جمله تلویزیون ماهوارهای فونیكس، و تلویزیون بلومبرگ، در چین شعبه دایر كردهاند و كانال انگلیسی زبان سیسیتیوی، برنامههای خود را از طریق | از سالی كه چین به سازمان تجارت جهانی پیوسته است(2001)، صنعت رسانهای چین به سوی تشكیل گروه های«بین رسانهای» و «رسانهی منطقهای» حركت كرده است تا بتواند با گروههای قوی رسانهای خارج از كشور رقابت نماید. گروه رادیو، تلویزیون، و فیلم چین[xx]، با سایر سازمانهای رادیو، تلویزیون، فیلم و شركتهای متعدد رادیویی، تلویزیونی، و اینترنتی پیوند خورده و به بزرگترین و قویترین گروه چند رسانهای در این کشور تبدیل شده اند. این گروهها با شرکتهای رسانهای خارج از كشور مبادله و همكاری دارند. از سال 2003، 30 ایستگاه تلویزیونی خارجی از جمله تلویزیون ماهوارهای فونیكس، و تلویزیون بلومبرگ، در چین شعبه دایر كردهاند و كانال انگلیسی زبان سیسیتیوی، برنامههای خود را از طریق شبکه خبری فاكس در اختیار بینندگان آمریكایی خود قرار میدهد. (www.China.org.cn) | ||
شبكههای ارتباطی همچون شینخوا، سیسیتیوی، و روزنامهمردم، هنوز هم بخش مهمی از سهم بازار داخلی و خارجی رسانهای را به خود اختصاص میدهند. رسانه‌های غیر وابستهی داخلی( به جز هنگكنگ، و ماكائو)، دیگر با جدیت از خطوط ترسیم شده توسط دولت تبعیت نمیكنند. اما ادارهی کل مطبوعات و نشریات وابسته به شورای دولتی و وزارت رادیو، فیلم و تلویزیون، همچنان مقررات سختگیرانه و شدیدی برای موضوعات ممنوعه وخطوط قرمز خبری تنظیم و به رسانه‌ها ابلاغ میكنند. از جمله موضوعات ممنوعه را | شبكههای ارتباطی همچون شینخوا، سیسیتیوی، و روزنامهمردم، هنوز هم بخش مهمی از سهم بازار داخلی و خارجی رسانهای را به خود اختصاص میدهند. رسانه‌های غیر وابستهی داخلی( به جز هنگكنگ، و ماكائو)، دیگر با جدیت از خطوط ترسیم شده توسط دولت تبعیت نمیكنند. اما ادارهی کل مطبوعات و نشریات وابسته به شورای دولتی و وزارت رادیو، فیلم و تلویزیون، همچنان مقررات سختگیرانه و شدیدی برای موضوعات ممنوعه وخطوط قرمز خبری تنظیم و به رسانه‌ها ابلاغ میكنند. از جمله موضوعات ممنوعه را می‌توان مشروعیت حزب كمونیست، سیاستهای دولت در مورد تبت و سینكیانگ، فساد و فحشای مقامات و دولت، و گروه غیر قانونی فالونگونگ بر شمرد.البته پس از برگزاری هجدهمین کنگرهی حزب کمونیست و برگزیده شدن نخبگان نسل پنجم برای رهبری کشور در اواخر سال 2012، به نظر میرسد در پارهای از سیاستهای اِعمال شده در خصوص محدود کردن مطبوعات به ویژه در زمینه فساد مقامات تجدید نظرهایی صورت گرفته است. | ||
علیرغم نظارت شدید دولت، رسانه‌های چین تجاری شده اند. نظارت دولت شامل حال ورزش، سرمایه گذاری و سرگرمیهای سود آور نمیشود. در دهه1980و در دوران دنگ شیائوپینگ، ا ندكی از نظارت شدید دولت بر رسانه‌ها كاسته شد. همچنانکه اشاره شد، بعد از اعتراضات میدان تیَن آنمِن در سال1989، كنترل رسانه‌ها شدت یافت ولی در دوران جیانگ زمین و در دهه1990 مجددا كنترلها كمتر شد. اما با نفوذ فزایندهی اینترنت و امكان بالقوهی آن در تشویق ناراضیان، مقررات شدیدی در دوران خو جینتائو وضع شد. طبق گزارش خبرنگاران بدون مرز، چین در سال2010 از این نظر در رتبه 168 از میان 178 كشور جهان قرار داشت. | علیرغم نظارت شدید دولت، رسانه‌های چین تجاری شده اند. نظارت دولت شامل حال ورزش، سرمایه گذاری و سرگرمیهای سود آور نمیشود. در دهه1980و در دوران دنگ شیائوپینگ، ا ندكی از نظارت شدید دولت بر رسانه‌ها كاسته شد. همچنانکه اشاره شد، بعد از اعتراضات میدان تیَن آنمِن در سال1989، كنترل رسانه‌ها شدت یافت ولی در دوران جیانگ زمین و در دهه1990 مجددا كنترلها كمتر شد. اما با نفوذ فزایندهی اینترنت و امكان بالقوهی آن در تشویق ناراضیان، مقررات شدیدی در دوران خو جینتائو وضع شد. طبق گزارش خبرنگاران بدون مرز، چین در سال2010 از این نظر در رتبه 168 از میان 178 كشور جهان قرار داشت. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
مجلهی شهر مصور[xxxi]: این مجلهی مصور از مجلات محبوب چینی هاست. | مجلهی شهر مصور[xxxi]: این مجلهی مصور از مجلات محبوب چینی هاست. | ||
مجلهی | مجلهی جامعه بین المللی در چین[xxxii]: مجلهای است ویژهی خارجیهای مقیم چین و هر دو هفته یك بار به زبان انگلیسی منتشر میشود. | ||
هفته نامهی آخر هفته شهر[xxxiii]: نخستین شماره آن در سال1998 منتشر شد و مجلهی سرگرمی محسوب میشود. این مجله هر دو هفته یكبار همزمان در شهرهای شانگهای و پكن منتشر میشود و اطلاعاتی در بارهی بازار، چه بخریم؟ كجا برویم؟ .. و معرفی گالریها، رستورانها و ... ارایه میدهد. | هفته نامهی آخر هفته شهر[xxxiii]: نخستین شماره آن در سال1998 منتشر شد و مجلهی سرگرمی محسوب میشود. این مجله هر دو هفته یكبار همزمان در شهرهای شانگهای و پكن منتشر میشود و اطلاعاتی در بارهی بازار، چه بخریم؟ كجا برویم؟ .. و معرفی گالریها، رستورانها و ... ارایه میدهد. | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
اگر چه انتشار نشریههای ادواری و غیر منظم با محتوای اسلامی از گذشتههای دور و حتی در دوران جنگ ضد ژاپنی چین در بین مسلمانان از سابقهی نسبتا طولانی برخوردار است، ولی گسترش انتشار مجلات اسلامی توسط بخشهای غیردولتی و مساجد و مراكز اسلامی پس از اجرای اصلاحات و در بیست سال آخر قرن بیستم از نظر تعداد و كمیت در جامعه چین بی سابقه است. | اگر چه انتشار نشریههای ادواری و غیر منظم با محتوای اسلامی از گذشتههای دور و حتی در دوران جنگ ضد ژاپنی چین در بین مسلمانان از سابقهی نسبتا طولانی برخوردار است، ولی گسترش انتشار مجلات اسلامی توسط بخشهای غیردولتی و مساجد و مراكز اسلامی پس از اجرای اصلاحات و در بیست سال آخر قرن بیستم از نظر تعداد و كمیت در جامعه چین بی سابقه است. | ||
انتشار حدود یكصد عنوان نشریه توسط مسلمانان مناطق مختلف چین در طول سه دهه گذشته، اگر چه در مقایسه با بیش از یازده هزار عنوان مجله و روزنامهمنتشره در این كشور از نظر كمیت و كیفییت نا چیز و غیرقابل توجه است، ولی این اقبال بیانگر رویكرد | انتشار حدود یكصد عنوان نشریه توسط مسلمانان مناطق مختلف چین در طول سه دهه گذشته، اگر چه در مقایسه با بیش از یازده هزار عنوان مجله و روزنامهمنتشره در این كشور از نظر كمیت و كیفییت نا چیز و غیرقابل توجه است، ولی این اقبال بیانگر رویكرد جامعه مسلمانان این كشور به حفظ هویت و استفاده از فرصت ایجاد شده و ابزار مطبوعاتی برای مطرح ساختن فرهنگ، تاریخ و گذشتهی خود و اثبات وجود جامعه چند ده میلیونی مسلمان در جامعه3/1 میلیارد نفری چینی است. از میان نشریات اسلامی، ماهنامهی «المسلم الصینی» كه به دو زبان چینی و اویغوری منتشر میشود و ماهنامهی «مطالعات قوم خوی» كه به ترتیب از سوی انجمن اسلامی سراسری چین و آكادمی علوم اجتماعی استان خودمختار نینگشیا و با بودجهی دولت چین منتشر و در دكهی مطبوعات توزیع میشوند، تنها نشریات اسلامی هستند که بصورت رسمی و با مجوز دولتی منتشر میگردند. بقیهی مجلات و نشریات اسلامی، بصورت غیر رسمی و غیر منظم و بدون مجوز رسمی دولت بوده و اجازه فروش و توزیع رسمی را ندارند. و لذا، با کمکهای مالی مردمی و نا منظم منتشر و بصورت رایگان توزیع میشوند که برخی از این نشریات به شرح زیر میباشند: | ||
1- ماهنامهی«اطلاعات مسلمانان»: این ماهنامه در سال1999 توسط انجمن آموزش فرهنگی مسلمانان شهر لانجو از استان گانسو تاسیس شد. | 1- ماهنامهی«اطلاعات مسلمانان»: این ماهنامه در سال1999 توسط انجمن آموزش فرهنگی مسلمانان شهر لانجو از استان گانسو تاسیس شد. | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۳۹: | ||
12ـ «مسلمانان خوی و ایغور خونَن»: نام نشریهای است كه هر 6 ماه یكبار توسط انجمن اسلامی شهر خونَن مركز استان خوبِی چاپ و منتشر میگردد. | 12ـ «مسلمانان خوی و ایغور خونَن»: نام نشریهای است كه هر 6 ماه یكبار توسط انجمن اسلامی شهر خونَن مركز استان خوبِی چاپ و منتشر میگردد. | ||
13- نشریهی«هلال»: مجلهی ماهانهای است كه توسط مركز تربیت فرهنگی مسلمانان شهر پینگ لیانگ در استان گَنسو در | 13- نشریهی«هلال»: مجلهی ماهانهای است كه توسط مركز تربیت فرهنگی مسلمانان شهر پینگ لیانگ در استان گَنسو در زمینه علوم قرآنی و تعلیمات اسلامی چاپ و منتشر میشود. | ||
14- دو ماهنامهی«نور ستاره»: نشریهای است كه از سوی مركز مبادلات فرهنگی مسلمانان شهر گویوان(از استان خودمختار مسلمان نشین نینگ شیا چاپ و توزیع میشود. (مجله دراسات قومیه هوی،2003) | 14- دو ماهنامهی«نور ستاره»: نشریهای است كه از سوی مركز مبادلات فرهنگی مسلمانان شهر گویوان(از استان خودمختار مسلمان نشین نینگ شیا چاپ و توزیع میشود. (مجله دراسات قومیه هوی،2003) | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۴۸: | ||
بر اساس اظهارات مدیر كل مطبوعات و انتشارات چین که وابسته به شورای دولتی این کشور است، در برنامهی پنجسالهی یازدهم(2010 -2005)، كل سرمایه گذاری، تولید محصول، و فروش در بخش صنعت مطبوعات و نشریات دو برابر و در صنعت چاپ این رقم سه برابر شده است. چین در سال2010 از نظر تعداد عناوین كتاب، تعداد نسخ چاپی، و همینطور تیراژ روزنامه، در دنیا مقام نخست و از نظر صنعت انتشارات الكترونیك مقام دوم و از نظر محصولات چاپی مقام سوم را داشته است. | بر اساس اظهارات مدیر كل مطبوعات و انتشارات چین که وابسته به شورای دولتی این کشور است، در برنامهی پنجسالهی یازدهم(2010 -2005)، كل سرمایه گذاری، تولید محصول، و فروش در بخش صنعت مطبوعات و نشریات دو برابر و در صنعت چاپ این رقم سه برابر شده است. چین در سال2010 از نظر تعداد عناوین كتاب، تعداد نسخ چاپی، و همینطور تیراژ روزنامه، در دنیا مقام نخست و از نظر صنعت انتشارات الكترونیك مقام دوم و از نظر محصولات چاپی مقام سوم را داشته است. | ||
بر اساس آمار منتشر شده در سمینار«مطبوعات چینیهای خارج از كشور» كه در پنانگ مالزی برگزار شد، در حالحاضر بیش از280 روزنامه، 230 مجله، 70 ایستگاه رادیویی و 10 | بر اساس آمار منتشر شده در سمینار«مطبوعات چینیهای خارج از كشور» كه در پنانگ مالزی برگزار شد، در حالحاضر بیش از280 روزنامه، 230 مجله، 70 ایستگاه رادیویی و 10 شبکه تلویزیونی در خارج از كشور توسط چینیهای ماوراء بحار به زبان چینی فعالیت میكنند. (شین هوا ، 2007) | ||
طبق آمار منتشر شده از سوی مقامات رسمی مطبوعات پكن، زنها بیش از مردان به تحصیل در رشتهی خبرنگاری روی میآورند. از مجموع 180هزار نفر خبرنگار شاغل در صنعت مطبوعات این کشور، بیش از 70هزار نفر از آنها را زنان تشكیل میدهند كه حدود 40 درصد میشود. در حالی كه در یك دهه پیش، زنان یك سوم خبرنگاران را تشکیل میدادند. در گذشته اغلب دانشجویان این رشته را مردان تشكیل میدادند، در حالیكه دختران بیشتر در رشتهی ادبیات تحصیل میكردند. در سالهای اخیر، دختران به خبرنگاری روی آوردهاند و به زودی نصف خبرنگاران را تشكیل خواهند داد. در حالحاضر 61 درصد خبرنگاران زیر40 سال هستند. (چاینا دیلی ، 2006) | طبق آمار منتشر شده از سوی مقامات رسمی مطبوعات پكن، زنها بیش از مردان به تحصیل در رشتهی خبرنگاری روی میآورند. از مجموع 180هزار نفر خبرنگار شاغل در صنعت مطبوعات این کشور، بیش از 70هزار نفر از آنها را زنان تشكیل میدهند كه حدود 40 درصد میشود. در حالی كه در یك دهه پیش، زنان یك سوم خبرنگاران را تشکیل میدادند. در گذشته اغلب دانشجویان این رشته را مردان تشكیل میدادند، در حالیكه دختران بیشتر در رشتهی ادبیات تحصیل میكردند. در سالهای اخیر، دختران به خبرنگاری روی آوردهاند و به زودی نصف خبرنگاران را تشكیل خواهند داد. در حالحاضر 61 درصد خبرنگاران زیر40 سال هستند. (چاینا دیلی ، 2006) | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۶۳: | ||
نخستین ایستگاه رادیویی دولتی که در تاریخ 9ماه مارس سال1935توسط دولت ملی(کومینتانگ) راه اندازی شد، ایستگاه پخش رادیویی شانگهای نام داشت که با خرید ایستگاه رادیویی که توسط خبرگزاری رویتر و شرکت میلینگتون دایر شده بود، فعالیت خود را آغاز کرد. پس از آن شهردار شانگهای 5 ایستگاه رادیویی دیگر را ایجاد نمود. | نخستین ایستگاه رادیویی دولتی که در تاریخ 9ماه مارس سال1935توسط دولت ملی(کومینتانگ) راه اندازی شد، ایستگاه پخش رادیویی شانگهای نام داشت که با خرید ایستگاه رادیویی که توسط خبرگزاری رویتر و شرکت میلینگتون دایر شده بود، فعالیت خود را آغاز کرد. پس از آن شهردار شانگهای 5 ایستگاه رادیویی دیگر را ایجاد نمود. | ||
با پیشرفت اقتصادی شانگهای و | با پیشرفت اقتصادی شانگهای و توسعه تجارت داخلی و بین المللی در این شهر، شانگهای به مرکز توسعه رسانهی رادیویی تبدیل شد. پیش از سال1931میلادی، تنها حدود 12 ایستگاه رادیویی در این شهر فعال بود، در حالیکه در پایان سال1932، تعداد ایستگاهها بالغ بر49 استگاه شد که اغلب توسط چینیهای محلی و به منظور تبلیغ کالاهای تجاری مورد استفاده قرار میگرفت. در پایان سال1936 تعداد رادیوهای در دست مردم به بیش از 70هزار دستگاه رسید. (www.shme.com) | ||
| خط ۱۹۰: | خط ۱۹۰: | ||
== ''تاریخچهی تلویزیون در چین'' == | == ''تاریخچهی تلویزیون در چین'' == | ||
در سرتاسر نیمهی نخست قرن بیستم، سرزمین چین در گیر جنگهای مستمر داخلی و تجاوز خارجی(ژاپن) بود، لذا زیر ساختهای ناقص، ابتدایی و توسعه نیافتهی ارتباطات موجود نیز در این درگیریها نابود شده و یا در خدمت نیروهای نظامی بود. به همین جهت، تا سال 1958میلادی، زمینه برای تأسیس ایستگاه پخش تلویزیونی فراهم نبود. نخستین ایستگاه تلویزیونی در چین(تلویزیون پکن) در اول ماه مه سال1958راه اندازی شد و طی دو سال تعداد این ایستگاهها در شهرهای مختلف به 12مورد رسید. در اوایل دهه1960که اتحاد جماهیر شوروی سابق کمکهای مالی و فنی خود را به کشور چین قطع کرد، | در سرتاسر نیمهی نخست قرن بیستم، سرزمین چین در گیر جنگهای مستمر داخلی و تجاوز خارجی(ژاپن) بود، لذا زیر ساختهای ناقص، ابتدایی و توسعه نیافتهی ارتباطات موجود نیز در این درگیریها نابود شده و یا در خدمت نیروهای نظامی بود. به همین جهت، تا سال 1958میلادی، زمینه برای تأسیس ایستگاه پخش تلویزیونی فراهم نبود. نخستین ایستگاه تلویزیونی در چین(تلویزیون پکن) در اول ماه مه سال1958راه اندازی شد و طی دو سال تعداد این ایستگاهها در شهرهای مختلف به 12مورد رسید. در اوایل دهه1960که اتحاد جماهیر شوروی سابق کمکهای مالی و فنی خود را به کشور چین قطع کرد، توسعه ایستگاههای نوپای تلویزیونی نیز در این کشور دچار بحران شده و از 23 ایستگاه به 5ایستگاه کاهش یافته و بقیه تعطیل شدند. با آغاز انقلاب فرهنگی(1966 تا1976) همهی برنامههای تلویزیونی ایستگاههای مختلف یکسان شدند تا سیاستهای «مبارزات طبقاتی»، «ضد امپریالیستی، ضد بورژوازی، و ضد سرمایه داری» حزب کمونیست و اندیشههای مائو را تبلیغ و تشریح کنند. لذا، پخش برنامههای عادی تلویزیون پکن و متعاقب آن در سایر ایستگاههای محلی در سال1967متوقف شد. تنها در اوایل دهه1970 بود که برنامههای تلویزیونی به تدریج عادی شده و گسترش یافت. در این دوران، بخش خصوصی و رسانه‌های خارجی حق حضور در گسترش رسانهای دیداری و شنیداری نداشته و تمام مراحل سیاستگذاری، تولید و پخش برنامهها در اختیار حزب و دولت بود. سیاست مائو این بود که تلویزیون باید«چشم، گوش و زبان» حزب باشد و کاملا در خدمت تبلیغ سیاستهای حزبی و دولت قرار گیرد. به همین جهت، کنترل شدیدی بر تولید و پخش تمام برنامههای این رسانه اعمال میشد و از سوی بخش تبلیغات حزب و مدیرکل(وزارت) رادیو، فیلم و تلویزیون تحت نظارت قرار داشت. ایستگاههای محلی هم به همین منوال تحت کنترل و نظارت کمیتهمحلی حزب و نمایندهی نهاد دولتی فوق در آن استان قرار داشتند. برنامههای قابل پخش نیز محدود به اخبار، تفسیر سیاسی، بیانیه‌های سیاسی و تبلیغاتی حزبی و دولتی و برخی برنامههای تفریحی مورد تأیید کمیتهتبلیغات حزب میشد. پخش فیلمها و برنامههای خارجی تنها یک درصد از برنامهها را تشکیل میداد. آن هم صرفا شامل برنامههای تولید شده در کشورهای سوسیالیستی میشد. | ||
( MBC. The Museum of Boroadcast Communication: www.museum.tv.China) | ( MBC. The Museum of Boroadcast Communication: www.museum.tv.China) | ||
== '' | == ''توسعه تلویزیون پس از اجرای اصلاحات'' == | ||
در دوران پس از اجرای اصلاحات، تلویزیون مهمترین رسانهای بود که به سرعت توسعه یافت. در اول ماه مه سال1978، تلویزیون پکن به تلویزیون مرکزی چین[xlii]به عنوان تنها شبکهی سراسری ملی، تغییر نام داد. در سال1994 در سرتاسر کشور بیش از700ایستگاه تلویزیونی فعالیت میکرد که یک ایستگاه(سیسیتیوی) سراسری، 30 ایستگاه استانی، 300شبکهی منطقهای، و 350 ایستگاه محلی بود. در همین مدت، تعداد دارندگان دستگاه تلویزیون از چند هزار خانواده در سال1960 به بیش از 230میلیون خانواده در سال 1993 و تعداد بینندگان از 18 میلیون نفر در سال 1975 به 900میلیون بیننده در سال 1993رسید که بزرگترین شبکهی تلویزیونی از نظر بیننده در جهان بهشمار میرفت. | در دوران پس از اجرای اصلاحات، تلویزیون مهمترین رسانهای بود که به سرعت توسعه یافت. در اول ماه مه سال1978، تلویزیون پکن به تلویزیون مرکزی چین[xlii]به عنوان تنها شبکهی سراسری ملی، تغییر نام داد. در سال1994 در سرتاسر کشور بیش از700ایستگاه تلویزیونی فعالیت میکرد که یک ایستگاه(سیسیتیوی) سراسری، 30 ایستگاه استانی، 300شبکهی منطقهای، و 350 ایستگاه محلی بود. در همین مدت، تعداد دارندگان دستگاه تلویزیون از چند هزار خانواده در سال1960 به بیش از 230میلیون خانواده در سال 1993 و تعداد بینندگان از 18 میلیون نفر در سال 1975 به 900میلیون بیننده در سال 1993رسید که بزرگترین شبکهی تلویزیونی از نظر بیننده در جهان بهشمار میرفت. | ||
| خط ۲۰۰: | خط ۲۰۰: | ||
== ''مهمترین شبکهی تلویزیونی چین'' == | == ''مهمترین شبکهی تلویزیونی چین'' == | ||
تلویزیون مركزی چین بزرگترین و قدرتمندترین ایستگاه تلویزیونی چین است و با بیش از 250 سازمان تلویزیونی از 130 كشور مبادلات برنامهای و روابط تجاری دارد. این تلویزیون سه | تلویزیون مركزی چین بزرگترین و قدرتمندترین ایستگاه تلویزیونی چین است و با بیش از 250 سازمان تلویزیونی از 130 كشور مبادلات برنامهای و روابط تجاری دارد. این تلویزیون سه شبکه اختصاصی خبر، كودك، و موسیقی را راه اندازی نموده است. | ||
) www.China.org.cn) | ) www.China.org.cn) | ||
تلویزیون مركزی چین(CCTV)، با 22 كانال تنها | تلویزیون مركزی چین(CCTV)، با 22 كانال تنها شبکه ملی چین است که بخش بزرگی از بازار تولید و پخش برنامههای تلویزیونی را در چین در اختیار دارد. این شبکهی تلویزیونی با حدود10 هزار كارمند و با درآمدی بسیار بالا، تحت نظارت دو جانبهی ادارهی تبلیغات(مسئول نهایی محتوای رسانه‌ها) و ادارهی كل رادیو، فیلم و تلویزیون دولتی (كه عملیات و برنامهها را فرماندهی میكند) اداره میشود. معاون وزیر به عنوان رئیس تلویزیون مركزی هم هست. مدیران اصلی و سایر مسئولان توسط دولت منصوب میشوند. این شبكه اخبار ویژهی خود را تهیه كرده و روزانه 11 بار خبر پخش کرده و قویترین و پركارترین تولید كنندهی برنامههای تلویزیونی در این كشور بهشمار میرود. سیسیتیوی تنها شبكهای است كه مجوز خرید فیلم از خارج را دارد. تمامی شبكههای محلی باید اخبار ساعت 7 شب این شبكه را پوشش دهند. تقریبا 500 میلیون نفر مرتب این برنامهی خبری را تماشا میكنند. - (كتاب سبز چین: 114-115) اگر چه سی سی تی وی قویترین شبکه چین است اما تنها 30 درصد مردم چین بینندهی آن هستند. | ||
علاوه بر 300 كانال شبكههای بین المللی، سراسری و استانی چین كه در پكن نیز قابل دریافت هستند، | علاوه بر 300 كانال شبكههای بین المللی، سراسری و استانی چین كه در پكن نیز قابل دریافت هستند، شبکه (BTV) مخصوص پكن بوده و در اغلب مناطق چین نیز قابل دریافت است. این شبكه 14 كانال دارد و هر كانال به موضوع خاصی همچون ورزش، فیلمهای سینمایی، تئاتر، آموزش، خبر و ... میپردازد و برنامههای متنوعی به زبان چینی برای شهروندان پكنی تهیه و پخش میكند. میزان پوشش رادیو و تلویزیون سراسری در این شهر 99/99 درصد و سطح پوشش تلویزیونهای كابلی 64 درصد است. (سابقی ، 1386 : 25-26) | ||
== ''ایجاد فضای بازتر برای برنامههای تلویزیونی'' == | == ''ایجاد فضای بازتر برای برنامههای تلویزیونی'' == | ||
| خط ۲۱۷: | خط ۲۱۷: | ||
سومین قدم، باز شدن فضای پخش تبلیغات و آگهی است که از نظر اقتصادی شبکههای تلویزیونی را مستقلتر و متکی به خود کرده و از این طریق بخش اعظمی از هزینههای مالی تأمین و وابستگی آنها به بودجههای دولتی کمتر شده است. در سالهای اخیر اغلب شبکهها تجاری شده و برخی تا 70درصد هزینههای خود را از طریق پخش آگهی تأمین میکنند. البته، با افزایش بیش از حد ساعاتی که شبکههای تلویزونی به پخش تبلیغات و آگهی اختصاص میدادند، از سال 2011 محدویتهایی برای پخش آگهی به نفع تماشگران برنامههای تلویزونی از سوی دولت اعمال گردید. | سومین قدم، باز شدن فضای پخش تبلیغات و آگهی است که از نظر اقتصادی شبکههای تلویزیونی را مستقلتر و متکی به خود کرده و از این طریق بخش اعظمی از هزینههای مالی تأمین و وابستگی آنها به بودجههای دولتی کمتر شده است. در سالهای اخیر اغلب شبکهها تجاری شده و برخی تا 70درصد هزینههای خود را از طریق پخش آگهی تأمین میکنند. البته، با افزایش بیش از حد ساعاتی که شبکههای تلویزونی به پخش تبلیغات و آگهی اختصاص میدادند، از سال 2011 محدویتهایی برای پخش آگهی به نفع تماشگران برنامههای تلویزونی از سوی دولت اعمال گردید. | ||
سیاستهای جدید حزب کمونیست چین در زمینههای سیاست مدرن سازی، تمرکز زدایی، تکثر گرایی و رفع محدودیتها نیز زمینه را برای | سیاستهای جدید حزب کمونیست چین در زمینههای سیاست مدرن سازی، تمرکز زدایی، تکثر گرایی و رفع محدودیتها نیز زمینه را برای توسعه هرچه بیشتر انواع رسانه‌های تلویزیونی فراهم ساخته است. | ||
== ''کانالهای ماهوارهای'' == | == ''کانالهای ماهوارهای'' == | ||
در اوایل دهه1990، كانالهای ماهوارهای تلویزیون برای پخش بین المللی وارد عرصهی رسانهای شدند. در سال 1992، شبکهی چهار سیسیتیوی، به عنوان نخستین كانال تلویزیونی بین المللی چین به زبان چینی و برای چینیهای سراسر دنیا شروع به پخش برنامه كرد. در سال2000، کانال 9شبکهی سیسیتیوی بین المللی، به زبان انگلیسی بیست و چهار ساعته فعال شد. در حالحاضر، کانالهای عربی، روسی، فرانسوی، و پرتغالی این شبکه نیز به پخش برنامه میپردازند. در حال حاضر، کانال بین الملل سیسیتیوی، 98 درصد | در اوایل دهه1990، كانالهای ماهوارهای تلویزیون برای پخش بین المللی وارد عرصهی رسانهای شدند. در سال 1992، شبکهی چهار سیسیتیوی، به عنوان نخستین كانال تلویزیونی بین المللی چین به زبان چینی و برای چینیهای سراسر دنیا شروع به پخش برنامه كرد. در سال2000، کانال 9شبکهی سیسیتیوی بین المللی، به زبان انگلیسی بیست و چهار ساعته فعال شد. در حالحاضر، کانالهای عربی، روسی، فرانسوی، و پرتغالی این شبکه نیز به پخش برنامه میپردازند. در حال حاضر، کانال بین الملل سیسیتیوی، 98 درصد کره زمین را پوشش میدهد و در خارج از چین45 میلیون نفر آبونمان آن شده اند. مخاطبان این كانالها هم از تنها چینیهای مقیم خارج تغییر یافته است. اگر چه بینندگان چینی مقیم خارج مهم هستند، ولی اكنون تمركز بر روی جامعه آمریكا، اروپا و كشورهای همسایه قرار گرفته است. سكوی تلویزیونی دیوار بزرگ[xliv] كه در سال 2004 تأسیس شده است از نمونه تلاشهای متمركز و هماهنگ چین برای گسترش و تعمیق نفوذ رسانه‌های چینی در بازار رسانهای جهان است. این سكو تا كنون خدمات ماهوارهای را مستقیما به منازل آمریكا، اروپا، كانادا، آسیا، آفریقا، و آمریكای لاتین وصل كرده است. www.eai.nus.edu.sg)) در مجموع هم اینک 37شبکهی ماهوارهای از پکن و سایر استانهای چین به زبان ماندارین و 8شبکهی ماهوارهای به غیر زبان ماندارین، مانند کرهای، قزاقی، اویغوری، تبتی و... و 3شبکهی ماهوارهای انیمیشن و کارتونی و 11شبکهی ماهوارهای پولی از چین برنامه پخش میکنند. | ||
== ''شبکههای کابلی و دیجیتالی'' == | == ''شبکههای کابلی و دیجیتالی'' == | ||
| خط ۲۳۰: | خط ۲۳۰: | ||
== ''نقش بخش خصوصی در تولید و تأمین برنامههای تلویزیونی'' == | == ''نقش بخش خصوصی در تولید و تأمین برنامههای تلویزیونی'' == | ||
گسترش شبكههای تلویزبونی و اصلاحات صورت گرفته در قوانین و مقررات كنترل و نظارت بر رسانه‌های عمومی، موجب شده كه بخش خصوصی حداقل در | گسترش شبكههای تلویزبونی و اصلاحات صورت گرفته در قوانین و مقررات كنترل و نظارت بر رسانه‌های عمومی، موجب شده كه بخش خصوصی حداقل در زمینه تولید برنامههای تلویزیونی، بخش دولتی را به چالش كشیده و دراین زمینه سلطه‌خود را بر تولید فیلم و سریال و برنامههای متنوع تلویزیونی بهگستراند. با توجه به فاصلهی زیاد بین عرضه و تقاضا و كم هزینهتر بودن تولیدات بخش خصوصی، در حال حاضر اغلب شبكههای تلویزیونی تولید برنامههای خود را به بخش خصوصی واگذار كرده و هزینهی خرید این برنامهها را نیز از طریق پخش آگهیهای تولید كنندگان صنعتی بخش خصوصی تأمین میكنند. در واقع می‌توان گفت در حال حاضر بخش دولتی تنها كنترل و نظارت بر اجرای قوانین و مقررات را در دست داشته و این تولید كنندگان بخش خصوصی هستند كه نیازهای شبكههای تلویزیونی را از نظر برنامه تأمین میكنند. بخش خصوصی90 درصد برنامههای شبكههای كابلی را تولید میكنند و در مورد شبكههای غیر كابلی هم سهم عمدهای را به خود اختصاص دادهاند. چون تأمین برنامه برای انبوه شبكههای تلویزیونی موجود و همزمان مدیریت بر این مجموعه كاری سخت و طاقت فرسا است. لذا، بخش تولید با استفاده از امكانات بخش خصوصی و تولیدات مشترك و مبادله و خرید برنامه از كشورهای خارجی، نیازهای خود را تأمین میكند. پس از اجرای اصلاحات، خیل عظیمی از تولیدات شركتهای خارجی در زمینههای علمی، آموزشی، ورزشی، تفریحی و سرگرمی و فیلم و سریال با دوبله شدن به زبان چینی و در برخی از موارد با زیر نویس چینی، از شبكههای گوناگون پخش میشود واین بازار عظیم، تولید كنندگان خارجی را نیز علیرغم محدودیتهای اعمال شده از سوی دولت، به این وادی كشانده و آنان با پذیرش تمامی مقررات، به تولید مشترك، و حتی در زمینه پخش مستقیم برنامههای تلویزیونهای خارجی در مناطقی خاص، با شبكههای تلویزیونی چین همكاری میكنند. ولی با همهی این اوضاع و علیرغم تلاش بدون وقفهی چین برای جذب سرمایههای خارجی در بخش اقتصادی و صنعتی، دولتمردان این كشور همچنان مانع ورود سرمایهی خارجی به بخش رسانه‌های عمومی شده و كنترل خود را در این خصوص حفظ كردهاند. | ||
== ''میزان پوشش شبکههای تلویزیونی'' == | == ''میزان پوشش شبکههای تلویزیونی'' == | ||
| خط ۲۳۸: | خط ۲۳۸: | ||
= بخش 4- فنآوری جدید اطلاعات(اینترنت) = | = بخش 4- فنآوری جدید اطلاعات(اینترنت) = | ||
نخستین ارتباط اینترنتی چین با جهان خارج، در تاریخ 20سپتامبر سال1987برقرار شد و این رسانهی جدید وارد عرصهی رقابت اطلاعرسانی در این کشور شد. از آن زمان تا کنون، این رسانه به شدت توسعه یافته و گسترش پیدا کرده است، به نحویکه امروزه، کشور چین به بزرگترین پایگاه کاربران اینترنتی در جهان تبدیل شده است. با | نخستین ارتباط اینترنتی چین با جهان خارج، در تاریخ 20سپتامبر سال1987برقرار شد و این رسانهی جدید وارد عرصهی رقابت اطلاعرسانی در این کشور شد. از آن زمان تا کنون، این رسانه به شدت توسعه یافته و گسترش پیدا کرده است، به نحویکه امروزه، کشور چین به بزرگترین پایگاه کاربران اینترنتی در جهان تبدیل شده است. با توسعه فنآوری اطلاعات در چین، اینترنت در یکی دو دهه گذشته در این کشور به پدیدهی فراگیر فرهنگی تأثیر گذاری تبدیل شده است. | ||
در اواخر1994بود كه اینترنت ابعاد جدیدی به دیپلماسی عمومی چین داد. از سال1995رسانه‌های خبری، بنگاه های انتشاراتی، ایستگاههای رادیویی و تلویزیونی، برای بهره برداری از امکانات این رسانه وب سایتهای اینترنتی خود را راه اندازی نمودند. در سال2001 وب سایتهای خبری متعددی همچون(China.com.cn) تحت نظارت نهادهای دولتی توسعه یافته و فراگیر شده و سایتهایی برای معرفی چین به خارجیها طراحی شد. | در اواخر1994بود كه اینترنت ابعاد جدیدی به دیپلماسی عمومی چین داد. از سال1995رسانه‌های خبری، بنگاه های انتشاراتی، ایستگاههای رادیویی و تلویزیونی، برای بهره برداری از امکانات این رسانه وب سایتهای اینترنتی خود را راه اندازی نمودند. در سال2001 وب سایتهای خبری متعددی همچون(China.com.cn) تحت نظارت نهادهای دولتی توسعه یافته و فراگیر شده و سایتهایی برای معرفی چین به خارجیها طراحی شد. | ||
| خط ۲۴۴: | خط ۲۴۴: | ||
) www.eai.nus.edu.sg) | ) www.eai.nus.edu.sg) | ||
وزارت ارتباطات و کمیسیون توسعه و اصلاحات چین مسئولیت اجرای پروژهی ملی | وزارت ارتباطات و کمیسیون توسعه و اصلاحات چین مسئولیت اجرای پروژهی ملی توسعه باند پهن اینترنتی چین[xlv] را بر عهده گرفتند. این پروژه به عنوان یکی از طرحهای استراتژیک کشور مطرح شد. در چارچوب این پروژه، شبکهی فیبری کشور توسعه یابد. لذا، سرمایهگذاریهای گستردهای برای بهرهبرداری از این فنآوری جدید صورت گرفت''.'' | ||
بنا به گزارش منتشره، چین برای گسترش هرچه بیشتر صنعت اینترنت، تا کنون13ماهواره را به فضا پرتاب کرده است. این پروژهها بهمنظور تکمیل پوشش کامل آسیا و اقیانوسیه توسط سیستم بایدو[xlvi]( GPS ) چینی بوده است . | بنا به گزارش منتشره، چین برای گسترش هرچه بیشتر صنعت اینترنت، تا کنون13ماهواره را به فضا پرتاب کرده است. این پروژهها بهمنظور تکمیل پوشش کامل آسیا و اقیانوسیه توسط سیستم بایدو[xlvi]( GPS ) چینی بوده است . | ||
| خط ۲۵۳: | خط ۲۵۳: | ||
== ''کاربران اینترنت در چین از نگاه آمار'' == | == ''کاربران اینترنت در چین از نگاه آمار'' == | ||
براساس آمار منتشره از سوی ادارهی آمار چین، تا ماه دسامبر سال2011میلادی، تعداد کاربران اینترنتی در این کشور به بیش از513میلیون نفر رسید که نسبت به سال2010، 56میلیون افزایش یافته است. از این تعداد136میلیون کاربر روستایی هستند که نشان دهندهی گسترش فوقالعاده و فراگیری این رسانه است. پیش بینی شده است که تعداد کاربران اینترنتی در چین تا سال2015 از مرز718میلیون نفر گذشته و شامل بیش از7/52درصد جمعیت این کشور خواهد شد. (China Daily ,2010) طبق این آمار، کاربران چینی به طور متوسط، هر هفته7/18ساعت | براساس آمار منتشره از سوی ادارهی آمار چین، تا ماه دسامبر سال2011میلادی، تعداد کاربران اینترنتی در این کشور به بیش از513میلیون نفر رسید که نسبت به سال2010، 56میلیون افزایش یافته است. از این تعداد136میلیون کاربر روستایی هستند که نشان دهندهی گسترش فوقالعاده و فراگیری این رسانه است. پیش بینی شده است که تعداد کاربران اینترنتی در چین تا سال2015 از مرز718میلیون نفر گذشته و شامل بیش از7/52درصد جمعیت این کشور خواهد شد. (China Daily ,2010) طبق این آمار، کاربران چینی به طور متوسط، هر هفته7/18ساعت بصورت آنلاین از اینترنت استفاده میکنند که 71درصد از این ارتباطات برای کسب خبر از سایتهای مختلف خبری صورت میگیرد. براساس گزارش منتشره از سوی وزارت صنعت و فنآوری اطلاع رسانی چین، تا پایان سال2009، تعداد وب سایتهای چینی به23/3میلیون مورد رسیده و سالانه3/12درصد بر این تعداد افزوده میشود (China Daily, 2010) و 49درصد از کاربران به وبلاگهای موجود مراجعه کرده و تنها حدود6درصد از این وبسایتها از پایگاههای اینترنتی خارجی استفاده میکنند. | ||
(www.thomascrampton.com ,2012) | (www.thomascrampton.com ,2012) | ||
| خط ۲۷۲: | خط ۲۷۲: | ||
تا پایان سال2011، جمعیت کاربران تجارت الکترونیک چین به200میلیون نفر و حجم فروش الکترونیکی نیز در این مدت به750 میلیارد یوان رسید. پیش بینی میشود چین تا سال2013 به جای آمریکا، به بزرگترین بازار خرده فروشی اینترنتی جهان تبدیل شود. (همان) | تا پایان سال2011، جمعیت کاربران تجارت الکترونیک چین به200میلیون نفر و حجم فروش الکترونیکی نیز در این مدت به750 میلیارد یوان رسید. پیش بینی میشود چین تا سال2013 به جای آمریکا، به بزرگترین بازار خرده فروشی اینترنتی جهان تبدیل شود. (همان) | ||
میكروبلاگ وِیبو[xlvii]، كه نسخهی چینی توییتر است، هم اكنون در سومین سال فعایت خود350 میلیون كاربر دارد. كاربران با ارسال عكس و فیلم و اظهار نظر و پیام در مورد مسایل مبتلا به | میكروبلاگ وِیبو[xlvii]، كه نسخهی چینی توییتر است، هم اكنون در سومین سال فعایت خود350 میلیون كاربر دارد. كاربران با ارسال عكس و فیلم و اظهار نظر و پیام در مورد مسایل مبتلا به جامعه خود در سایت فعال هستند. دولت چین از طریق ویبو مرزهای جدید انتقاد پذیری، سانسور و خود سانسوری را میآزماید و از این طریق از افكار عمومی اطلاع مییابد. آمار نشان میدهد كه شركتهای اینترنتی»سینا[xlviii]»، «سو خو[xlix]» و «نت ایز[l]» محبوب ترین شرکتهای ارایه كنندهی خدمات اینترنتی در چین هستند كه در این میان شركت سینا با 8/94میلیون مشترک، در صدر ایستاده است. (چاینا دیلی ، 2003) | ||
== ''سانسور در اینترنت'' == | == ''سانسور در اینترنت'' == | ||
پیش از این، معمولا جریان اطلاعات یك طرفه و از سوی دولت به مردم انجام میگرفت ولی اینک جریان دو طرفه شده و مطالب انتقادی در بارهی مقامات محلی و دولت، رهبری و سیاستهای حزبی دیگر مثل گذشته سانسور نمیشود. البته هرگونه مطلب که به تحریک مردم و به تظاهرات و اعتراضات جمعی منجر شود، به شدت سانسور میشود. براساس گزارش روزنامهگلوبال تایمز، دولت با این اقدام سعی دارد تا با قدرت، موضوع پخش شایعات از طریق اینترنت را كنترل و مدیریت نماید. مقامات دولتی گفته اندكه محدودیت قانونی برای كسانی اعمال میشود كه میخواهند به عنوان كاربر جدید، كاربران خصوصی، و همچنین مؤسسات و افراد غیر حقیقی از اینترنت استفاده کنند خواهد شد و كاربران قدیمی همچنان، | پیش از این، معمولا جریان اطلاعات یك طرفه و از سوی دولت به مردم انجام میگرفت ولی اینک جریان دو طرفه شده و مطالب انتقادی در بارهی مقامات محلی و دولت، رهبری و سیاستهای حزبی دیگر مثل گذشته سانسور نمیشود. البته هرگونه مطلب که به تحریک مردم و به تظاهرات و اعتراضات جمعی منجر شود، به شدت سانسور میشود. براساس گزارش روزنامهگلوبال تایمز، دولت با این اقدام سعی دارد تا با قدرت، موضوع پخش شایعات از طریق اینترنت را كنترل و مدیریت نماید. مقامات دولتی گفته اندكه محدودیت قانونی برای كسانی اعمال میشود كه میخواهند به عنوان كاربر جدید، كاربران خصوصی، و همچنین مؤسسات و افراد غیر حقیقی از اینترنت استفاده کنند خواهد شد و كاربران قدیمی همچنان، می‌توانند با عناوین و اسامی غیر واقعی خود به فعالیت ادامه دهند. قوانین جدید بر اساس قانون عمومی چین و برای جلوگیری از حفاظت از سلامت فرهنگی اینترنت برقرار شده و كلیهی كاربران باید به طور كامل این قانون را رعایت نمایند. (رویدادنامه فرهنگی آسیا و اقیانوسیه ، اسفند 90) | ||
بنابر تحقیقی كه خانم رِبِکا ماکینون[li] استاد مركز مطالعات رسانه‌ها و خبرنگاری و تیم وی در دانشگاه هنگ كنگ انجام دادهاند، تا نیمهی سال2008، بیش از 253 میلیون چینی آنلاین بودهاند كه با عبور از آمریكا، رتبهی اول جهان را در تعداد كاربران به خود اختصاص دادند. كاربران چینی بعد از كره و فرانسه بیشترین مشاركت را در شبكههای اجتماعی اینترنتی، وبلاگها، چت رومها، وب سایتهایی كه عكس و فیلم را به مشاركت می گذارند داشتهاند. به كارگیری هزاران پلیس اینترنتی كه در بسیاری از شهرها به كار گرفته شده اند تنها یكی از سلاحهایی است كه دولت چین در مبارزه با خواستههای قلبی و افكار مردم چین داز آنها استفاده میكند. در حالحاضر، دهها هزار وبسایت خارجی به روی كاربران چینی بسته شده اند. شهروندانی در هر شهر یا استان به عنوان داوطلب یا مزدگیر، برای هدایت مكالمات آنلاین به طرفداری از دولت، و یا به عنوان ناظر و گزارشگر مكالمات ضد دولتی به مقامات به كار گرفته میشوند. از مدیران و كارمندان شركتهای اینترنتی( داخلی و خارجی) میخواهند تا سهم خود را در روند گفتگوهای آنلاین غیر قابل كنترل ایفا نمایند. فیلترینگ در سطوح مختلف خانگی، محلی و تجاری،ISP ها و شبكههای منطقهای و ملی صورت میپذیرد. همهی شركتهای مرتبط با وب سایتها، اعم از پرتالها، موتورهای جستجوگر، سرویسهای شبكههای اجتماعی، چت رومها، وبلاگها و ... برای آنكه مجوز شغلی خود را از دست ندهند، همگی ملزم هستند دستورهای سانسور صادر شده از طرف دولت را رعایت نمایند. موضوعات حساس سیاسی یا توسط كارمندان شركتها و یا با برنامههای كامپیوتری كه كارمندان حود شركتها طراحی میشود حذف میگردند. این اقدامات یا طبق دستور مستقیم مسئولان دولتی و یا به خاطر جلوگیری از مشكلات احتمالی، توسط شركتها(خود سانسوری) صورت میگیرد. از وبسایتهایی كه در خارج از چین مستقر هستند و مطالبی به زبان چینی دارند و یا مخاطبان آنها چینیهای مقیم سرزمین چین میباشد نیز خواسته شده تا برخی از موضوعات حساس سیاسی را منتشر نسازند، در غیر این صورت فیلتر خواهند شد. برخی از شركتهای خارجی به این درخواست تن نداده و فرصت حضور در بازار چین را از دست دادهاند. بقیه، همچون گوگل، یاهو و مایكروسافت، برای آنكه روابط خوبی با دولت چین داشته باشند، موتورهای جستجوگر خود را با نسخهی سانسور شدهای ارایه کردهاند. در مقایسه با رسانه‌های سنتی، در وبلاگها تبلیغات حكومتی مشاهده نمیشود و احتمال بیشتری وجود دارد كه دیدگاههای انتقادی و مخالفت با دولت نیز دیده شود. وبلاگ نویسان چینی از طنز، كنایه، ابهامات ادبی، و عبارات رمزی و حتی تصویر برای انتقال پیامهای مهم بهره میبرند. آنها معمولا واقع گرا و عملگرا هستند و هنگام ارسال مطلب میدانند چه چیز مشكلات جدی به همراه دارد و ارزش ریسك را ندارد. موضوعات مرتبط با گروه غیر قانونی فالون گنگ، سركوب میدان تیان آنمِن در سال1989، استقلال خواهی تبت، رویدادها، المپیك، مخالفان، اقلیتهای نژادی، رهبران ملی، دستگیریهای سیاسی، مشكلات كار و اشتغال، سانسور، موارد مربوط به دفاع از حقوق افراد، مسایل تاریخی، موضوعات مذهبی، به شدت تحت سانسور میشوند. به هر صورت، روش و موضوعات سانسور در اینترنت مشابه سانسور در رسانه‌های سنتی و چاپی است. برخی از روزنامه‌ها و مجلات چینی از کنار موضوعات سخت و بحث برانگیز از قبیل اینكه دفتر مركزی نشریه یا ایستگاه تلویزیونی در كجا واقع شده؟ چه كسی مالك آن رسانه است؟چه كسی سردبیر آن است؟ ارتباط او با افراد در رأس قدرت چگونه است؟ ارزشهای این افراد چیست و به چیزی بستگی دارد، خیلی راحت میگذرند. به عبارت دیگر، علیرغم ماهیت حاكمیت محور دولت چین، شاغلان در رسانه‌های سنتی و جدید را | بنابر تحقیقی كه خانم رِبِکا ماکینون[li] استاد مركز مطالعات رسانه‌ها و خبرنگاری و تیم وی در دانشگاه هنگ كنگ انجام دادهاند، تا نیمهی سال2008، بیش از 253 میلیون چینی آنلاین بودهاند كه با عبور از آمریكا، رتبهی اول جهان را در تعداد كاربران به خود اختصاص دادند. كاربران چینی بعد از كره و فرانسه بیشترین مشاركت را در شبكههای اجتماعی اینترنتی، وبلاگها، چت رومها، وب سایتهایی كه عكس و فیلم را به مشاركت می گذارند داشتهاند. به كارگیری هزاران پلیس اینترنتی كه در بسیاری از شهرها به كار گرفته شده اند تنها یكی از سلاحهایی است كه دولت چین در مبارزه با خواستههای قلبی و افكار مردم چین داز آنها استفاده میكند. در حالحاضر، دهها هزار وبسایت خارجی به روی كاربران چینی بسته شده اند. شهروندانی در هر شهر یا استان به عنوان داوطلب یا مزدگیر، برای هدایت مكالمات آنلاین به طرفداری از دولت، و یا به عنوان ناظر و گزارشگر مكالمات ضد دولتی به مقامات به كار گرفته میشوند. از مدیران و كارمندان شركتهای اینترنتی( داخلی و خارجی) میخواهند تا سهم خود را در روند گفتگوهای آنلاین غیر قابل كنترل ایفا نمایند. فیلترینگ در سطوح مختلف خانگی، محلی و تجاری،ISP ها و شبكههای منطقهای و ملی صورت میپذیرد. همهی شركتهای مرتبط با وب سایتها، اعم از پرتالها، موتورهای جستجوگر، سرویسهای شبكههای اجتماعی، چت رومها، وبلاگها و ... برای آنكه مجوز شغلی خود را از دست ندهند، همگی ملزم هستند دستورهای سانسور صادر شده از طرف دولت را رعایت نمایند. موضوعات حساس سیاسی یا توسط كارمندان شركتها و یا با برنامههای كامپیوتری كه كارمندان حود شركتها طراحی میشود حذف میگردند. این اقدامات یا طبق دستور مستقیم مسئولان دولتی و یا به خاطر جلوگیری از مشكلات احتمالی، توسط شركتها(خود سانسوری) صورت میگیرد. از وبسایتهایی كه در خارج از چین مستقر هستند و مطالبی به زبان چینی دارند و یا مخاطبان آنها چینیهای مقیم سرزمین چین میباشد نیز خواسته شده تا برخی از موضوعات حساس سیاسی را منتشر نسازند، در غیر این صورت فیلتر خواهند شد. برخی از شركتهای خارجی به این درخواست تن نداده و فرصت حضور در بازار چین را از دست دادهاند. بقیه، همچون گوگل، یاهو و مایكروسافت، برای آنكه روابط خوبی با دولت چین داشته باشند، موتورهای جستجوگر خود را با نسخهی سانسور شدهای ارایه کردهاند. در مقایسه با رسانه‌های سنتی، در وبلاگها تبلیغات حكومتی مشاهده نمیشود و احتمال بیشتری وجود دارد كه دیدگاههای انتقادی و مخالفت با دولت نیز دیده شود. وبلاگ نویسان چینی از طنز، كنایه، ابهامات ادبی، و عبارات رمزی و حتی تصویر برای انتقال پیامهای مهم بهره میبرند. آنها معمولا واقع گرا و عملگرا هستند و هنگام ارسال مطلب میدانند چه چیز مشكلات جدی به همراه دارد و ارزش ریسك را ندارد. موضوعات مرتبط با گروه غیر قانونی فالون گنگ، سركوب میدان تیان آنمِن در سال1989، استقلال خواهی تبت، رویدادها، المپیك، مخالفان، اقلیتهای نژادی، رهبران ملی، دستگیریهای سیاسی، مشكلات كار و اشتغال، سانسور، موارد مربوط به دفاع از حقوق افراد، مسایل تاریخی، موضوعات مذهبی، به شدت تحت سانسور میشوند. به هر صورت، روش و موضوعات سانسور در اینترنت مشابه سانسور در رسانه‌های سنتی و چاپی است. برخی از روزنامه‌ها و مجلات چینی از کنار موضوعات سخت و بحث برانگیز از قبیل اینكه دفتر مركزی نشریه یا ایستگاه تلویزیونی در كجا واقع شده؟ چه كسی مالك آن رسانه است؟چه كسی سردبیر آن است؟ ارتباط او با افراد در رأس قدرت چگونه است؟ ارزشهای این افراد چیست و به چیزی بستگی دارد، خیلی راحت میگذرند. به عبارت دیگر، علیرغم ماهیت حاكمیت محور دولت چین، شاغلان در رسانه‌های سنتی و جدید را نمی‌توان فاقد قدرت معرفی كرد. (First Monday, 2009) | ||
پروژهی سانسور سپر طلایی[lii] از سال2000 با هدف کمک به پلیس اینترنتی در پكن به اجرا در آمد. بخشی از این پروژه«دیوار آتش چین بزرگ[liii]» نام دارد و از طریق پایگاههای ارایه دهندهی خدمات اینترنتی، آدرسهای متخلف را مسدود میسازد. افزون بر این تدابیر، دولت چین از نظام القای خود سانسوری كه كاربران همواره تحت كنترل و مراقبت هستند، نیز حمایت میكند. اعمال یا تهدید به اعمال سانسور تأثیر وحشتناكی بر شركت های تجاری و اشخاص استفاده کننده از اینترنت میگذارد، تا آنجا كه آنها مجبور میشوند به خود سانسوری در ارتباط تن دهند تا از پیامدهای اقتصادی و قانونی آن در امان بمانند. پذیرش سانسور پدیدهی پیچیده است كه ریشه در فرهنگ سنتی این کشور داشته و همیشه موجب یأس و دلسردی مردم نسبت به دولت بوده است. | پروژهی سانسور سپر طلایی[lii] از سال2000 با هدف کمک به پلیس اینترنتی در پكن به اجرا در آمد. بخشی از این پروژه«دیوار آتش چین بزرگ[liii]» نام دارد و از طریق پایگاههای ارایه دهندهی خدمات اینترنتی، آدرسهای متخلف را مسدود میسازد. افزون بر این تدابیر، دولت چین از نظام القای خود سانسوری كه كاربران همواره تحت كنترل و مراقبت هستند، نیز حمایت میكند. اعمال یا تهدید به اعمال سانسور تأثیر وحشتناكی بر شركت های تجاری و اشخاص استفاده کننده از اینترنت میگذارد، تا آنجا كه آنها مجبور میشوند به خود سانسوری در ارتباط تن دهند تا از پیامدهای اقتصادی و قانونی آن در امان بمانند. پذیرش سانسور پدیدهی پیچیده است كه ریشه در فرهنگ سنتی این کشور داشته و همیشه موجب یأس و دلسردی مردم نسبت به دولت بوده است. | ||
| خط ۲۸۹: | خط ۲۸۹: | ||
بر اساس اطلاعات رسمی مربوط به سال 2009 آمار محصولات سمعی و بصری و انتشارات الكترونیك به شرح زیر است: | بر اساس اطلاعات رسمی مربوط به سال 2009 آمار محصولات سمعی و بصری و انتشارات الكترونیك به شرح زیر است: | ||
از نظر صادرات تعداد انواع محصولات صوتی 1878 نوع و تعداد دیسكت آنها 39250 عدد بوده كه ارزش آنها 7380000 دلار می شود. این ارقام در | از نظر صادرات تعداد انواع محصولات صوتی 1878 نوع و تعداد دیسكت آنها 39250 عدد بوده كه ارزش آنها 7380000 دلار می شود. این ارقام در زمینه واردات به ترتیب 5258 نوع، به تعداد 93655 دیسكت و به ارزش 91650000 دلار میشود. تعداد انواع محصولات بصری از نظر صادرات 17864 عدد و تعداد دیسكت آنها 60673 و ارزش آنها 53190000 دلار، و از نظر واردات 2274 نوع به تعداد 8507 دیسكت و به ارزش 33890000 دلار بوده است. تعداد انواع دی وی دی 10859 نوع به تعداد 29499 دیسك به ارزش 8390000 دلار و از نظر واردات 2254 نوع به تعداد 8481 دیسك و به ارزش 33590000 دلار بوده است. تعداد كل وی سی دس صادراتی 7005 عدد در 31174 دیسك به ارزش 44800000 دلار بوده. انتشارات الكترونیك در این سال از نظر صادرات 29 نوع، به تعداد130دیسك و به ارزش560000 دلار ؛ و از نظر واردات 1947 نوع به تعداد 65266 دیسك و ارزش 6401520000 دلار ذكر گردیده است. (همان) | ||
= بخش 6- خبرگزاریها = | = بخش 6- خبرگزاریها = | ||
| خط ۳۰۳: | خط ۳۰۳: | ||
بیش از40درصد از این ناشران در شهر پکن مستقر بوده و شهر شانگهای با دارا بودن 7درصد از مؤسسات و بنگاه های چاپ و نشر، در ردهی دوم قرار دارد. البته هر استان نیز حداقل یک مؤسسهی بزرگ نشر دارد که زیر نظر حکومت محلی اداره شده و وابسته به یکی از بنگاههای بزرگ انتشاراتی است. | بیش از40درصد از این ناشران در شهر پکن مستقر بوده و شهر شانگهای با دارا بودن 7درصد از مؤسسات و بنگاه های چاپ و نشر، در ردهی دوم قرار دارد. البته هر استان نیز حداقل یک مؤسسهی بزرگ نشر دارد که زیر نظر حکومت محلی اداره شده و وابسته به یکی از بنگاههای بزرگ انتشاراتی است. | ||
به طور کلی، تولیدات بخش صنعت چاپ و نشر در کشور چین را | به طور کلی، تولیدات بخش صنعت چاپ و نشر در کشور چین را می‌توان به 6بخش عمومی تقسیم کرد: چاپ و تولید کتاب، انتشار مطبوعات و مجلات، چاپ روزنامه‌ها، تولیدات صوتی، تولیدات تصویری، و انتشارات الکترونیکی. انتشار کتاب با حدود سالانه 320هزار عنوان، 3/86درصد از این صنعت را به خود اختصاص داده، مطبوعات و مجلات 82/2درصد، روزنامه‌ها 55/0درصد، تولیدات صوتی 52/3درصد، تولیدات تصویری 74/3 درصد، و تولیدات الکترونیکی 06/3درصد را تشکیل میدهند. بخش چاپ کتاب هم خود به سه گروه عمده تقسیم میشود: بخش کتابهای عادی و معمولی در موضوعات مختلف داستانی و غیر داستانی با17/79درصد، کتب درسی و آموزشی با25/20درصد، و کتب تصویری. (Siyu Meng,2011) در این کشور 30بنگاه نشر خاص کتاب کودکان و نوجوانان نیز فعال هستند که در سالهای اخیر این بخش از ناشران با ده درصد رشد مواجه شده است[3]. | ||
== ''تعداد سالانهی عناوین کتابهای چاپ چین'' == | == ''تعداد سالانهی عناوین کتابهای چاپ چین'' == | ||
| خط ۳۵۸: | خط ۳۵۸: | ||
'''منبع: www.culturelink.or.kr/policy_china.html''' | '''منبع: www.culturelink.or.kr/policy_china.html''' | ||
== ''چهار دوره | == ''چهار دوره توسعه صنعت چاپ و نشر در چین'' == | ||
پس از اجرای اصلاحات اقتصادی در چین در سال1978، صنعت نشر این کشور جهت انطباق با نیازهای جامعه، اقتصاد بازاری، افزایش توان مالی و مدیریتی، کسب آمادگی برای رقابت با بازار جهانی و رقبای بین المللی، و سرانجام عضویت در سازمان تجارت جهانی، چهار مرحله از توسعه را پشت سرنهاد. | پس از اجرای اصلاحات اقتصادی در چین در سال1978، صنعت نشر این کشور جهت انطباق با نیازهای جامعه، اقتصاد بازاری، افزایش توان مالی و مدیریتی، کسب آمادگی برای رقابت با بازار جهانی و رقبای بین المللی، و سرانجام عضویت در سازمان تجارت جهانی، چهار مرحله از توسعه را پشت سرنهاد. | ||
دورهی نخست( 1978 تا 1985): از سال 1978 تا 1985، دورهی آغاز | دورهی نخست( 1978 تا 1985): از سال 1978 تا 1985، دورهی آغاز توسعه عادی صنعت نشر چین به شمار میرود. در این دوره صنعت چاپ به طور كلی نرخ رشد10درصدی داشته و گاهی به 16درصد هم رسید كه رقمی شایان توجه و نادر در این صنعت به حساب میآید. | ||
دورهی دوم( 1986 تا 1994): پس از سال 1985، میزان كل چاپ كتاب در چین هرگز از رقم چاپ سال1985 تجاوز نكرد. صنعت نشر چین یك مدت طولانی 9 ساله را به بازنگری و تجدید نظر و كسب تجربه در صنعت نشر سپری كرد. پس از سال 1986 بازار كتاب چین شاهد یك رشد منفی و یا رشد كم بود كه برای | دورهی دوم( 1986 تا 1994): پس از سال 1985، میزان كل چاپ كتاب در چین هرگز از رقم چاپ سال1985 تجاوز نكرد. صنعت نشر چین یك مدت طولانی 9 ساله را به بازنگری و تجدید نظر و كسب تجربه در صنعت نشر سپری كرد. پس از سال 1986 بازار كتاب چین شاهد یك رشد منفی و یا رشد كم بود كه برای توسعه آن باید نیرویی تازه به صنعت نشر دمیده میشد. با رشد مصرف كتاب در چین در این دوره، رشد صنعت نشر نیز ارتقا یافت. در حقیقت، در این سال بازار فروش كتاب جای خود را به بازار خرید كتاب داد. این دورهی گذر، به دلیل توسعه اقتصادی سریع چین امری اجتناب ناپذیر مینمود. | ||
این دوره بیشتر دورهی تجربه آموزی بود و بازنگریهایی در صنعت نشر انجام گرفت كه باز هم چندان مؤثر و كارآ نبود. بررسیها نشان میدهد كه علت رشد ناكافی این صنعـت در این دورهی9 ساله، فقـدان تحـولات و تغییرات كافی برای | این دوره بیشتر دورهی تجربه آموزی بود و بازنگریهایی در صنعت نشر انجام گرفت كه باز هم چندان مؤثر و كارآ نبود. بررسیها نشان میدهد كه علت رشد ناكافی این صنعـت در این دورهی9 ساله، فقـدان تحـولات و تغییرات كافی برای توسعه بازار كتاب بود. ضمن آنكه نـو آوری در سیستم نشـر و توزیـع كتاب چین هنوز جایگاه مطلوبی نداشت. | ||
دورهی سوم(پس از سال1995): در سال1995، صنعت نشـر كتاب چین به دورهی سردرگمی و بازنـگری در خود پایان داد و میزان تولید صنعت نشـر چـین افزایش یافت و یك دورهی جدید توسعـه در این صنعت آغاز گردید. یكی از علتهای اصلی | دورهی سوم(پس از سال1995): در سال1995، صنعت نشـر كتاب چین به دورهی سردرگمی و بازنـگری در خود پایان داد و میزان تولید صنعت نشـر چـین افزایش یافت و یك دورهی جدید توسعـه در این صنعت آغاز گردید. یكی از علتهای اصلی توسعه بازار كتاب و انتشارات چین در این دوران، رشد اقتصادی سریع و پایدار چین بود. در این دوره، ساختار صنعت نشر چین دستخوش تحـول گردیده و نظام اداری، اجرایی و روشهای مدیریتی و فروش نیز بهبود یافت. در این دوره، كنترل بر بهای كتابهای درسی مدارس ابتدایی و متوسطهی چین بهتدریج كاهش یافت و فرایند تنویر افكار عمومی در زمینه توسعه صنعت نشر چین آغاز و آگاهی مردم به روند اصلاحات و مؤسساتی شدن و مالكیت اشتراكی این صنعت بیشتر شد. | ||
دورهی چهارم(پس از سال2001) و تشکیل گروههای انتشارات چین: دولت چین با استفاده از تجریبات بین المللی به این نتیجه رسید كه | دورهی چهارم(پس از سال2001) و تشکیل گروههای انتشارات چین: دولت چین با استفاده از تجریبات بین المللی به این نتیجه رسید كه توسعه سریع بازار كتاب و افزایش توان رقابتی صنعت نشر، پیش از عضویت کامل در سازمان تجارت جهانی، به ایجاد مؤسسات قوی انتشاراتی نیاز دارد. با این اقدام است که می‌توان ضمن کمک به توسعه صنعت نشر، پاسخگوی نیازهای بازار داخلی و جهانی و بالا بردن توان رقابتی این صنعت در عرصهی بین المللی بود. | ||
بیشتر مؤسسات انتشاراتی چین که براساس تجربیات دهه1950در شوروی پیشین شکل گرفته بود، اغلب كوچك و یا متوسط بوده و بین40 تا300 كارمند داشته و تولید سالانهی آنها ببی100 تا400 عنوان و فروش آنها نیز حد اکثر به20 تا200 میلیون یوان میرسید. سود خالص این مؤسسات نیز كمتر از10میلیون یوان بود. طبعا، چنین وضعیتی پاسخگوی نیاز بازار داخلی هم نبود تا چه رسد به بازارهای بین المللی. لذا، دولت با ادغام بسیاری از این انتشاراتیها و تجمیع سرمایهی آنها، و اختصاص بودجهی لازم، بیش از 30گروه انتشاراتی قوی به وجود آورد تا بتوانند از این پس به عنوان شرکتهای اقتصادی خود اتکا، و با ورود به عرصهی بازار آزاد، با بخش خصوصی داخلی و رقبای بین المللی به رقابت به پردازند. | بیشتر مؤسسات انتشاراتی چین که براساس تجربیات دهه1950در شوروی پیشین شکل گرفته بود، اغلب كوچك و یا متوسط بوده و بین40 تا300 كارمند داشته و تولید سالانهی آنها ببی100 تا400 عنوان و فروش آنها نیز حد اکثر به20 تا200 میلیون یوان میرسید. سود خالص این مؤسسات نیز كمتر از10میلیون یوان بود. طبعا، چنین وضعیتی پاسخگوی نیاز بازار داخلی هم نبود تا چه رسد به بازارهای بین المللی. لذا، دولت با ادغام بسیاری از این انتشاراتیها و تجمیع سرمایهی آنها، و اختصاص بودجهی لازم، بیش از 30گروه انتشاراتی قوی به وجود آورد تا بتوانند از این پس به عنوان شرکتهای اقتصادی خود اتکا، و با ورود به عرصهی بازار آزاد، با بخش خصوصی داخلی و رقبای بین المللی به رقابت به پردازند. | ||
اینک، با گذشت چند سال از [[عضویت چین در سازمان تجارت جهانی]] و | اینک، با گذشت چند سال از [[عضویت چین در سازمان تجارت جهانی]] و توسعه صنعت نشر، و كاهش كنترل و افزایش حمایت دولت، این مؤسسات از قدرت و توانایی و تجربیات نسبتا خوبی در زمینههای سرمایهگذاری، فنآوری، مدیریتی، بازاریابی، و سازماندهی، برخوردار شده و از نظر کمی و کیفی توسعه فراوانی یافتهاند، اگرچه در مقابل غولهای نشر خارجی هنوز از تواناییهای رقابتی كمتری برخوردار بوده و كاركرد منطقهای آنها ضعیف و در مواجهه با چالشهای اقتصاد بازار، با مشكلات روبه رو هستند. به همین دلیل است که هنوز دولت به بخش خصوصی و سرمایه گذاران خارجی اجازه ورود به عرصهی سرمایه گذاری در بخش تولید و صنعت چاپ و نشر را نداده و آنها صرفا در بخش توزیع و خرده فروشی حق سرمایه گذاری دارند. (سابقی ، 1381) | ||
== ''عضویت در سازمان تجارت جهانی و ورود سرمایه گذاران خارجی در صنعت چاپ و نشر چین'' == | == ''عضویت در سازمان تجارت جهانی و ورود سرمایه گذاران خارجی در صنعت چاپ و نشر چین'' == | ||
عضویت چین در سازمان تجارت جهانی در سال2001، تأثیر عمیق و گسترده و درازمدتی در صنایع فرهنگی، از جمله صنعت چاپ و نشر این کشور گذاشته و ناشران داخلی را در معرض چالش و رقابت سخت در بازار جهانی کتاب قرار داد. دولت چین برای فایق آمدن بر این مشکل اولا، تعدا زیادی از مؤسسات و بنگاههای چاپ و نشر این کشور را در هم ادغام نموده و گروههای انتشاراتی بزرگی را تشکیل داد تا توان رقابت در مدیریت، سرمایه و فنآوری آنها را در برابر رقبای خارجی بالا ببرد. تا کنون بیش از 30 گروه بزرگ انتشاراتی از ادغام دهها مرسسهی چاپ و نشر به وجود آمده است. ثانیا، صنعت و بازار چاپ و نشر را به عنوان بخشی از بازار فرهنگی این کشور، وادار به انطباق خود با بازار اقتصادی جدید کرد. لذا، بسیاری از ناشران دولتی به بنگاههای اقتصادی تبدیل شده و از حالت بودجه گیری دایم از دولت خارج شدهاند. | عضویت چین در سازمان تجارت جهانی در سال2001، تأثیر عمیق و گسترده و درازمدتی در صنایع فرهنگی، از جمله صنعت چاپ و نشر این کشور گذاشته و ناشران داخلی را در معرض چالش و رقابت سخت در بازار جهانی کتاب قرار داد. دولت چین برای فایق آمدن بر این مشکل اولا، تعدا زیادی از مؤسسات و بنگاههای چاپ و نشر این کشور را در هم ادغام نموده و گروههای انتشاراتی بزرگی را تشکیل داد تا توان رقابت در مدیریت، سرمایه و فنآوری آنها را در برابر رقبای خارجی بالا ببرد. تا کنون بیش از 30 گروه بزرگ انتشاراتی از ادغام دهها مرسسهی چاپ و نشر به وجود آمده است. ثانیا، صنعت و بازار چاپ و نشر را به عنوان بخشی از بازار فرهنگی این کشور، وادار به انطباق خود با بازار اقتصادی جدید کرد. لذا، بسیاری از ناشران دولتی به بنگاههای اقتصادی تبدیل شده و از حالت بودجه گیری دایم از دولت خارج شدهاند. | ||
پس از عضویت چین در سازمان تجارت جهانی، افزون بر تغییرات فوق، به بخش خصوصی داخلی و سرمایه گذاران خارجی نیز | پس از عضویت چین در سازمان تجارت جهانی، افزون بر تغییرات فوق، به بخش خصوصی داخلی و سرمایه گذاران خارجی نیز بصورت محدود اجازه ورود به بخش صنعت چاپ و نشر داده شد. اگرچه هنوز به بخش خصوصی اجازه فعالیت در این صنعت داده نشده است، ولی برخی از مؤسسات فرهنگی خصوصی اجازه یافته اند تا با همکاری ناشران دولتی و با استفاده از شابکهای در اختیار آنها به انتشار کتاب به پردازند و در واقع باز هم این ناشران دولتی و رسمی هستند که مسئولیت کتاب چاپ شده را بر عهده دارند و کتابها نیز با استفاده از سهمیه و نام آنها منتشر میشوند. اگرچه هنوز آمار دقیقی از دست اندرکاران غیر مستقیم بخش خصوصی در صنعت چاپ و نشر آمار دقیق در دست نیست، ولی بر اساس یک آمار گیری غیر رسمی انجام شده توسط فرهنگستان چاپ و نشر چین که در سال2011صورت گرفته و در سایت رسمی نمایشگاه بین المللی کتاب پکن منشر شده است، از 131هزار نهاد و مؤسسهی فعال در امر چاپ و نشر چین، حدود1/76درصد فعالیت‌ها آنها مربوط به بخش غیر دولتی بوده است. (www.bibf.net.cn) | ||
علیرغم عضویت چین در سازمان تجارت جهانی در یک دهه پیش، بخش انتشار کتاب در این کشور، هنوز به روی سرمایه گذاران خارجی بسته است. در عین حال، راههای مختلف مشارکت و همکاری میان ناشران خارجی و داخلی، به ویژه در | علیرغم عضویت چین در سازمان تجارت جهانی در یک دهه پیش، بخش انتشار کتاب در این کشور، هنوز به روی سرمایه گذاران خارجی بسته است. در عین حال، راههای مختلف مشارکت و همکاری میان ناشران خارجی و داخلی، به ویژه در زمینه چاپ کتابهای علمی وجود دارد که بصورت سرمایه گذاری مشترک(51درصد چینی و حد اکثر 49درصد سرمایه گذار خارجی) و همکاریهای کوتاه مدت و موردی و بلند مدت انجام میشود. در حال حاضر، تعداد زیادی از ناشران عمدهخارجی در همین چارچوب در چین فعال شده و دفتر نمایندگی دایر نموده اند. در بازار کتاب چین، تنها بخش توزیع و خرده فروشی کتاب است که کاملا به روی بخش خصوصی و سرمایه گذاری خارجی باز شده است. | ||
در این کشور 3کانال عمده برای توزیع کتابهای منتشره وجود دارد: کتابفروشیهای زنجیرهای دولتی شینخوا که از زمان تأسیس جمهوری خلق چین در سال1949 تاکنون | در این کشور 3کانال عمده برای توزیع کتابهای منتشره وجود دارد: کتابفروشیهای زنجیرهای دولتی شینخوا که از زمان تأسیس جمهوری خلق چین در سال1949 تاکنون بصورت انحصاری شیکه و سیستم توزیع کتاب در این کشور را در اختیار خود داشته است؛ بخش خصوصی داخلی و سرمایه گذاران خارجی که پس از عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی به وجود آمده است؛ و فروش آنلاین و اینترنتی کتاب که در سالهای اخیر وارد عرصهی رقابت در بازار فروش کتاب شده است. لذا، می‌توان گفت، در این کشور هنوز سیستم منظم و شبکهی فراگیر ملی توزیع کتاب شکل نگرفته است. چون اغلب کتاب فروشیهای عمده در شهرهای بزرگ قرار گرفته و سیستم ناقص توزیع موجود نیز تنها در سطح مراکز استانها و شهرهای بزرگ عمل میکنند، بنابراین، بخش عمدهای از کتابهای منتشره توسط ناشران محلی و منطقهای و شهرهای کوچک، تحت پوشش شبکهی توزیع قرار نمی<sub></sub>گیرند. لذا، این مناطق تنها از طریق سفارش اینترنتی کتاب و حضور در نمایشگاههای متعدد کتاب که در طول سال برگزار میشود، نیازهای خود به کتاب را برآورده میسازند. | ||
== ''آمار سالانهی واردات و صادرات کتاب در چین'' == | == ''آمار سالانهی واردات و صادرات کتاب در چین'' == | ||
طبق آمار منتشره از سوی ادارهی آمار چین، این کشور در سال2010میلادی، جمعا بالغ بر 37میلیون دلار کتاب و نشریات تولید این کشور را به خارج از چین صادر کرده است که نسبت به سال قبل10درصد افزایش داشته است. در همین سال بیش از 94میلیون دلار کتاب و نشریه را وارد کرده است. در این کشور حدود 40شرکت بازرگانی در | طبق آمار منتشره از سوی ادارهی آمار چین، این کشور در سال2010میلادی، جمعا بالغ بر 37میلیون دلار کتاب و نشریات تولید این کشور را به خارج از چین صادر کرده است که نسبت به سال قبل10درصد افزایش داشته است. در همین سال بیش از 94میلیون دلار کتاب و نشریه را وارد کرده است. در این کشور حدود 40شرکت بازرگانی در زمینه واردات و صادرات کتاب اشتغال دارند که همگی به سازمانها و مؤسسات و نهادهای علمی، آموزشی و فناوری دولتی وابسته هستند. اعلب متقاضیان کتاب و نشریات خارجی را هم کتابخانهها و مؤسسات علمی و آموزشی این کشور تشکیل میدهند. | ||
'''جدول آمار صادرات و واردات كتاب، مجله و روز نامه در سال 2010''' | '''جدول آمار صادرات و واردات كتاب، مجله و روز نامه در سال 2010''' | ||
| خط ۵۱۶: | خط ۵۱۶: | ||
== ''اهداف تعیین شده برای صنعت چاپ و نشر تا سال2015'' == | == ''اهداف تعیین شده برای صنعت چاپ و نشر تا سال2015'' == | ||
در ابتدای ورود چین به قرن بیست و یکم، و عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی، دولت چین برای بخش صنعت چاپ و نشر، به ویژه بخش مطبوعات و رسانه‌ها، اهدافی را تا سال 2010تعیین نمود که اهم آنها عبارت بودند از: دو برابر کردن میزان انتشار روزنامه‌ها و تولیدات سمعی و بصری در این کشور؛ راه اندازی حدود 10گروه بزرگ انتشاراتی که درآمد سالانهی هرکدام از آنها بیش از یک میلیارد یوان بوده و بین 20 تا30 گروه انتشاراتی که درآمد هر یک تا یک میلیارد یوان باشد؛ باید 80درصد هزینههای روزنامه‌ها و مطبوعات از محل درآمد حاصله از چاپ آگهی و تبلیغات تأمین شود؛ و توزیع مجلات و نشریات از طریق خرده فروشی و ایجاد دکه های مطبوعاتی صورت گیرد. (Report on China’s Press, Media, TV, Radio, Newspapers, 2005) اهداف تعیین شده برای | در ابتدای ورود چین به قرن بیست و یکم، و عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی، دولت چین برای بخش صنعت چاپ و نشر، به ویژه بخش مطبوعات و رسانه‌ها، اهدافی را تا سال 2010تعیین نمود که اهم آنها عبارت بودند از: دو برابر کردن میزان انتشار روزنامه‌ها و تولیدات سمعی و بصری در این کشور؛ راه اندازی حدود 10گروه بزرگ انتشاراتی که درآمد سالانهی هرکدام از آنها بیش از یک میلیارد یوان بوده و بین 20 تا30 گروه انتشاراتی که درآمد هر یک تا یک میلیارد یوان باشد؛ باید 80درصد هزینههای روزنامه‌ها و مطبوعات از محل درآمد حاصله از چاپ آگهی و تبلیغات تأمین شود؛ و توزیع مجلات و نشریات از طریق خرده فروشی و ایجاد دکه های مطبوعاتی صورت گیرد. (Report on China’s Press, Media, TV, Radio, Newspapers, 2005) اهداف تعیین شده برای توسعه این بخش از صنعت برای سالهای2011 تا 2015 (دوازدهمین برنامهی پنج ساله) نیز به شرح زیر است: | ||
- رشد سالانه 5 درصدی عناوین كتابها(از 328 هزار عنوان در سال2010 به 419 هزار عنوان در سال 2015 خواهد رسید). | - رشد سالانه 5 درصدی عناوین كتابها(از 328 هزار عنوان در سال2010 به 419 هزار عنوان در سال 2015 خواهد رسید). | ||
| خط ۵۲۹: | خط ۵۲۹: | ||
== ''بازار کتاب و سرانهی هزینههای فرهنگی در چین'' == | == ''بازار کتاب و سرانهی هزینههای فرهنگی در چین'' == | ||
بر اساس دادههای ادارهی آمار دولت چین، ساکنان پکن در سال 2004بالغ بر13میلیارد یوان کتاب خریداری کردهاند که با توجه به5/13میلیون جمعیت این شهر، | بر اساس دادههای ادارهی آمار دولت چین، ساکنان پکن در سال 2004بالغ بر13میلیارد یوان کتاب خریداری کردهاند که با توجه به5/13میلیون جمعیت این شهر، بصورت میانگین هر شهروند پکنی958یوان کتاب خریداری کرده است. (Xinhua News Agency, 2005) اگرچه هنوز هزینههای خورد و خوراک مردم در جایگاه نخست سبد کالاهای مصرفی مردم قرار دارد، ولی این هزینههای فرهنگی، آموزشی و خدمات تفریحی است که جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. براساس گزارش منتشره در مطبوعات چین، هزینههای سرانهی فرهنگی شهر نشینها از متوسط375یوان در سال1996 به 902یوان در سال2002افزایش یافته که تقریبا دو برابر افزایش سایر هزینه های مصرفی بوده است. سرانهی فرهنگی روستاییان نیز 16درصد کل هزینههای مصرفی آنان را تشکیل میدهد. (Beijing Reviw,2003) میانگین سرانهی خرید كتاب برای هر نفر در چین در سال2003 از نظر تعداد 26/5 نسخه و به لحاظ ارزشی 72/35 یوان بوده است كه در مقایسه با سال 2002 افزایش یافته است . | ||
این آمار حاكی است كه میانگین سرانهی میزان خرید كتاب برای هر چینی، علیرغم كمی افزایش نسبت به سال 2002، هنوز پایین است و در پنج سال گذشته بالاترین رقم مربوط به سال1999بوده كه میانگین سرانهی خرید هر نفر 6 جلد كتاب گزارش شده است. | این آمار حاكی است كه میانگین سرانهی میزان خرید كتاب برای هر چینی، علیرغم كمی افزایش نسبت به سال 2002، هنوز پایین است و در پنج سال گذشته بالاترین رقم مربوط به سال1999بوده كه میانگین سرانهی خرید هر نفر 6 جلد كتاب گزارش شده است. | ||
| خط ۵۳۸: | خط ۵۳۸: | ||
براساس گزارش منتشره از سوی خبرگزاری شینخوا و براساس نتایج منتشره از یک بررسی که توسط آکادمی مطبوعات و انتشارات چین به عمل آمده است، در سال2011 هر فرد چینی بهطور متوسط سالانه 4 کتاب، 100 روزنامه، و 67/6 مجله مطالعه نموده است. تنها 2/1درصد از افراد مورد بررسی در این مطالعه معتقد بودند که میزان مطالعهی خوبی داشتهاند در حالیکه 7/50 درصد باور داشتند که به اندازهی کافی مطالعه نداشتهاند. آقای کنیچی اوهمای[lvii]، یک استراتژیست ژاپنی در کتاب خود تحت عنوان«عصر آیکیوی پایین» نوشته است:«در چین ماساژخانه بیشتر از کتاب فروشی است.» براساس تحقیقات وی، چینیها روزانه به طور متوسط 15دقیقه مطالعه میکنند که بسیار پایینتر از ژاپن است. به همین دلیل وی مردم چین را در ردیف جوامع با آی کیوی پایین شمرده است. (China Should Read More: Experts,2012) کارشناسان امور مطالعاتی معتقدند نبود فضای مناسب، کمبود امکانات لازم، توجه بیش از حد مردم به درآمد مادی و عدم توجه لازم به امر مطالعه، علت اصلی پایین بودن میزان مطالعه در میان مردم چین است. | براساس گزارش منتشره از سوی خبرگزاری شینخوا و براساس نتایج منتشره از یک بررسی که توسط آکادمی مطبوعات و انتشارات چین به عمل آمده است، در سال2011 هر فرد چینی بهطور متوسط سالانه 4 کتاب، 100 روزنامه، و 67/6 مجله مطالعه نموده است. تنها 2/1درصد از افراد مورد بررسی در این مطالعه معتقد بودند که میزان مطالعهی خوبی داشتهاند در حالیکه 7/50 درصد باور داشتند که به اندازهی کافی مطالعه نداشتهاند. آقای کنیچی اوهمای[lvii]، یک استراتژیست ژاپنی در کتاب خود تحت عنوان«عصر آیکیوی پایین» نوشته است:«در چین ماساژخانه بیشتر از کتاب فروشی است.» براساس تحقیقات وی، چینیها روزانه به طور متوسط 15دقیقه مطالعه میکنند که بسیار پایینتر از ژاپن است. به همین دلیل وی مردم چین را در ردیف جوامع با آی کیوی پایین شمرده است. (China Should Read More: Experts,2012) کارشناسان امور مطالعاتی معتقدند نبود فضای مناسب، کمبود امکانات لازم، توجه بیش از حد مردم به درآمد مادی و عدم توجه لازم به امر مطالعه، علت اصلی پایین بودن میزان مطالعه در میان مردم چین است. | ||
نرخ فعلی مطالعهی فراگیر و مطلوب بین سنین18 تا 70سال در چین، به 6/77 درصد میرسد که نشان دهندهی یک رشد نسبی 5/0 درصدی است. این نرخ شامل مطالعه کنندگان کتاب، مجله، روزنامه و اطلاعات دیجیتالی نیز میگردد. طبق گزارش منتشره در نمایشگاه کتاب شانگهای، هر فرد چینی به طور متوسط سالانه 6جلد کتاب مطالعه میکند که به مراتب از سطح مطالعهی مردم کشورهای غربی و اروپایی که سالانه بین16 تا24جلد کتاب میخوانند، پایینتر است. لذا، دولت چین برای افزایش سطح مطالعه میان شهروندان این کشور برنامههای تشویقی و تلاشهای گستردهای انجام میدهد تا عادت به مطالعه در میان مردم، به ویژه دانش آموزان را بالا ببرد. در همین راستا از سال2006، در بیش از 400شهر چین | نرخ فعلی مطالعهی فراگیر و مطلوب بین سنین18 تا 70سال در چین، به 6/77 درصد میرسد که نشان دهندهی یک رشد نسبی 5/0 درصدی است. این نرخ شامل مطالعه کنندگان کتاب، مجله، روزنامه و اطلاعات دیجیتالی نیز میگردد. طبق گزارش منتشره در نمایشگاه کتاب شانگهای، هر فرد چینی به طور متوسط سالانه 6جلد کتاب مطالعه میکند که به مراتب از سطح مطالعهی مردم کشورهای غربی و اروپایی که سالانه بین16 تا24جلد کتاب میخوانند، پایینتر است. لذا، دولت چین برای افزایش سطح مطالعه میان شهروندان این کشور برنامههای تشویقی و تلاشهای گستردهای انجام میدهد تا عادت به مطالعه در میان مردم، به ویژه دانش آموزان را بالا ببرد. در همین راستا از سال2006، در بیش از 400شهر چین فعالیت‌هایی را آغاز کرده است. | ||
(Average Chinese read 6 Books a Year. www.chinadaily.com.cn) | (Average Chinese read 6 Books a Year. www.chinadaily.com.cn) | ||
به طور کلی، عادت به کتابخوانی مردم چین نیز مانند سایر کشورهای جهان درحال تغییر است. امروزه مردم این کشور بیشتر از طریق اینترنت، موبایل، لپ تاپ، وب سایت، و ابزارهای الکترونیکی دیگر به مطالعهی کتاب می پردازند. (Internet Changing People’s Reading Habits in China,2009) چون حداقل هزینهی دانلود یک کتاب الکترونیکی 3یوان است درحالیکه حداقل قیمت یک کتاب چاپی بیش از30 یوان میباشد. ضمن اینکه بخشهای سانسور شدهی کتابهای چاپی را | به طور کلی، عادت به کتابخوانی مردم چین نیز مانند سایر کشورهای جهان درحال تغییر است. امروزه مردم این کشور بیشتر از طریق اینترنت، موبایل، لپ تاپ، وب سایت، و ابزارهای الکترونیکی دیگر به مطالعهی کتاب می پردازند. (Internet Changing People’s Reading Habits in China,2009) چون حداقل هزینهی دانلود یک کتاب الکترونیکی 3یوان است درحالیکه حداقل قیمت یک کتاب چاپی بیش از30 یوان میباشد. ضمن اینکه بخشهای سانسور شدهی کتابهای چاپی را می‌توان در نسخهی الکترونیکی به دست آورد. | ||
طبق نظر سنجی صورت گرفته از یك میلیون خوانندهی كتاب در نمایشگاه بین المللی كتاب پكن در سال2011، موضوعات و كتابهای مورد علاقه و مطلوب خوانندگان چینی عبارت بودهاند از: ادبیات، رمانهای نویسندگان داخلی و خارجی، سفرنامهها و شرح زندگی افراد مشهور در زمینهها و رشتههای مختلف، مجموعه مقالات، مسایل تاریخی، جغرافیا، علوم اجتماعی، زبانهای خارجی و مطالب فلسفی. | طبق نظر سنجی صورت گرفته از یك میلیون خوانندهی كتاب در نمایشگاه بین المللی كتاب پكن در سال2011، موضوعات و كتابهای مورد علاقه و مطلوب خوانندگان چینی عبارت بودهاند از: ادبیات، رمانهای نویسندگان داخلی و خارجی، سفرنامهها و شرح زندگی افراد مشهور در زمینهها و رشتههای مختلف، مجموعه مقالات، مسایل تاریخی، جغرافیا، علوم اجتماعی، زبانهای خارجی و مطالب فلسفی. | ||
| خط ۶۲۸: | خط ۶۲۸: | ||
براساس یک نظر سنجی که در سال 2012از میان دانش آموزان مدارس راهنمایی شانگهای صورت گرفته است، 9/42درصد از این دانش آموزان به خواندن پیامهای نوشتاری، 8/40درصد به مطالعهی میکروبلاگها، و7/32درصد کتاب الکترونیکی مطالعه میکنند. در این نظر سنجی آمده است که 2/27درصد از پسران و9/12درصد از دختران اخبار ورزشی و 6/51درصد از دختران و 9/52درصد از پسران مطالب طالع بینی را از طریق اینترنت دنبال میکنند. (New Media Influences China’s Yang Readers, 2012) | براساس یک نظر سنجی که در سال 2012از میان دانش آموزان مدارس راهنمایی شانگهای صورت گرفته است، 9/42درصد از این دانش آموزان به خواندن پیامهای نوشتاری، 8/40درصد به مطالعهی میکروبلاگها، و7/32درصد کتاب الکترونیکی مطالعه میکنند. در این نظر سنجی آمده است که 2/27درصد از پسران و9/12درصد از دختران اخبار ورزشی و 6/51درصد از دختران و 9/52درصد از پسران مطالب طالع بینی را از طریق اینترنت دنبال میکنند. (New Media Influences China’s Yang Readers, 2012) | ||
افزون بر این، 6/27 درصد از کسانیکه در این | افزون بر این، 6/27 درصد از کسانیکه در این جامعه آماری شرکت کردهاند گفته اند که ترجیح میدهند از طریق موبایل(اینترنتی) مطالعه کنند، که این آمار نشان دهندهی افزایش 6/4 درصدی نسبت به سال2010 است. این افراد معمولا به طور متوسط روزانه 53/13 دقیقه را به مطالعه از طریق موبایل میگذرانند. و مبلغ 75/20 یوان معادل 3/3 دلار برای این خدمات پرداخت میکنند. (خبرنامه 1 اردیبهشت رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در پكن، 1391) | ||
نسخهٔ ۲۷ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۳
براساس اسناد و مدارک مکتوب، تاریخ روزنامه نگاری و یا خبر رسانی در چین باستان، به دوران حاکمیت سلسله خَن (206 پیش از میلاد تا220میلادی) بر‌می‌گردد، که اطلاعیه‌ها، فرامین و احکام صادره از سوی دربار امپراتوری و برخی از اطلاعات و اخبار ضروری، از طریق انتشار محدود در اختیار مقامات و نهادهای خاصی قرار میگرفت. مقامات اجازه داشتند که برخی از این اطلاعات و اخبار را بهصورت شفاهی به آگاهی مردم نیز برسانند. برخی از مورخان نیز انتشار اینگونه روزنامه‌های خبری رسمی را مربوط به دوران حاکمیت سلسله‌های بهار و پاییز و یا سلسله تانگ(618 تا906میلادی) میدانند. پیش از اختراع حروف چاپی، این نشریات یا دست نویس بوده و یا با حکاکی روی تخته چوب و سپس چاپ روی ابریشمی و یا کاغذ چاپ می‌شدند.
(www.entarca.msn/encyclopedia)
پیش از اختراع روزنامه به شکل مدرن امروزین در اوایل قرن هفدهم، از سوی امپراتوری‌ها و دولتهای مهم جهان، از جمله دربار امپراتوری چین، بولتن‌ها خبری رسمی برای ابلاغ دستورالعمل‌ها و بیانیه‌های رسمی دولتی منتشر میشد. در دروان سلسله خَن این نوع رسانه‌های خبری تیپائو[i] و یا دیپائو[ii] و در دوران سلسله تانگ، کای یوانزیبائو[iii] یا بولتن خبری دربار خوانده می‌شدند. نخستین اشاره به انتشار روزنامه توسط بخش غیر دولتی در این کشور مربوط به سال1582 و در اواخر دوران سلسله مینگ به نام جینگ پائو[iv] یا گازت پکن[v] است که خیلی‌ها آن را قدیمیترین روزنامه جهان دانسته‌اند. (Brook, Timothy, 1998: xxi)
رسانه‌ها و مطبوعات در چین
شکل گیری رسانه‌ها
مطبوعات و رسانه‌های جدید در سرزمین چین، مانند سایر نمادهای فرهنگ غرب، در دوران حضور مسیونرها و تجار و نیروهای نظامی غرب در این منطقه از جهان و در دهه 1890 شکل گرفت. اغلب روزنامه‌هایی که در آن زمان منتشر می‌شدند، توسط خارجیها، به ویژه میسیونرها و تجار غربی راه اندازی و مدیریت می‌شدند. لذا، یکی از قدیمیترین روزنامه‌های این کشور روزنامه شِنبائو[vi]است که از سال1872 تا 1949 با بیش از25600شماره و به مدت 77 سال بدون وقفه منتشر گردید که در تاریخ روزنامه نگاری چین یک رکورد به شمار میرود.
(Chunming li, Wei Zhang,2006)
سفر نخستین گروه از دانشجویان چینی برای تحصیل در غرب و آشنایی آنها با سیستم روزنامه نگاری مدرن در کشورهای اروپایی نیز موجب شد تا پس از بازگشت آنان به چین، تلاش برای راه اندازی روزنامه‌های جدید افزایش یابد. جنبش چهارم ماه مه در سال1919نیز زمینه ظهور روزنامه‌های مستقل در این کشور را فراهم ساخت. ولی روند روزنامه نگاری مدرن و مستقل در دهه‌های 1930 به بعد به واسطه اعمال سانسورهای خفه کننده و شدید توسط دولت ملی در همان آغاز با مشکلات فراوانر روبه رو شده و این فضای محدود جایی برای شکوفایی خلاقیت‌های مطبوعاتی باقی نگذاشت، اگرچه در همین شرایط نیز فرصت‌های خوبی برای رشد روزنامه های آزاد و مستقل فراهم میشد. (Ting Ni, 2005)
مطبوعات چین در دوران حاکمیت حزب کمونیست
پس از روی کار آمدن حزب کمونیست در چین، رابطه مطبوعات و روزنامه‌ها با دولت و حاکمیت در این کشور، 5 مرحله و فاز مختلف و گوناگون را پشت سر گذاشته که هر یک از این مراحل ویژگی‌های خاص خود را دارند.
1-مرحله نخست از دوران تأسیس جمهوری خلق چین در سال1949آغاز و تا سال1966(آغاز دوران انقلاب فرهنگی) ادامه داشت. در این دوران مالکیت خصوصی از تمام مطبوعات و روزنامه‌ها سلب و به تدریج همه رسانه‌ها به ارگان حزب کمونیست تبدیل شدند. سلطه حزب و دولت بر مطبوعات در دوران تخیلی«جهش بزرگ به جلو»(1959 تا1962) که بیش از حد به جایگاه طبقاتی تأکید و انحراف از واقعیت ها حاکم بود، بیش از پیش سایه انداخت.
2-مرحله دوم از سال1966 آغاز و تا سال 1978(پایان دوران انقلاب فرهنگی و حاکمیت اندیشههای مائو و باند چهار نفره) ادامه یافت. در این مرحله انتشار تقریبا تمام روزنامه‌ها، به غیر از 43 روزنامه متعلق به حزب، متوقف گردید. تمام روزنامه‌های استانی نیز دقیقا مطالب منتشره از سوی روزنامه خلق که ارگان رسمی و سخنگوی حزب کمونیست و دولت بوده و هنوز هم هست، را کپی کرده و تمام تیترها، سوتیترها، مطالب، اخبار و مقالات آن را عینا منتشر می‌کردند. در آن دوران مردم اخبار و مطالب این رسانه‌ها را تماما دروغ، مبالغه آمیز و توخالی می‌پنداشتند.
3-مرحله سوم از سال 1978 (آغاز دوران اصلاحات) شروع و تا سال 1989 (تظاهرات خشونت آمیز میدان تیَن اَن مِن) ادامه یافت. دورانی که در یازدهمین اجلاس کمیته مرکزی حزب کمونیست اندیشههای اصلاح طلبانه و سیاست درهای باز دِنگ شیائو پینگ به تصویب و به مورد اجرا گذاشته شد. سیاست اصلاحات بار دیگر زمینه را برای شکوفایی مطبوعات و رسانه‌ها فراهم کرد. مهمترین هدف رسانه‌ها در این دوران تلاش برای به دست آوردن آزادی مطبوعات بود. توقف سوبسیدهای دولتی به مطبوعات و افزایش درآمدها از طریق چاپ آگهی و تبلیغات شرکت‌ها و پرداختن به سایر فعالیت‌های اقتصادی در این مدت، راه را برای استقلال بیشتر مطبوعات فراهم و در نتیجه، خودمختاری مدیران و سردبیران افزایش و رسانه‌های چین شاهد سریع‌ترین رشدها بودند.
4-آغاز جنبش دانشجویی میدان تیَن اَنمِن در سال1989 و سرکوب خشونت آمیز آن، فاز چهارم مطبوعات چین بهشمار میآید. در این دوران، روزنامه‌نگارن و سردبیران مطبوعات با شرکت در تظاهرات، گزارش‌های مستقل و آزادی از رویدادها و حوادث و جریان اعتراضات مردمی و دموکراسی خواهی آنان منتشر و به اعتراضات مردمی پیوسته بودند. آنها با حمل پلاکارت‌هایی با مضمون«ما را باور نکنید، ما دروغ می‌گوییم» همبستگی خود را با جریانات سیاسی و اجتماعی روز اعلام می‌کرده و مستقلا به تحلیل مسایل سیاسی روز می‌پرداختند. با سرکوب تظاهرات دانشجویی، بهار مطبوعات نیز خیلی زود به پایان رسید و پاییز سختی آغاز شد. رهبران و مقامات حزبی، مطبوعات و رسانه‌ها را به همراهی با عوامل بورژوا متهم و آنها را تحت فشار شدید قرار دادند. بدینگونه بود که گفتمان امید بخش قانونی شدن فعالیت و آزادی مطبوعات سریعا فروکش کرد.
5-با محدود شدن فضای باز سیاسی به روی مطبوعات پس از جریان میدان تیان اَنمِن، مطبوعات شاهد عقبگرد از صحنه سیاسی و پیش گرفتن رویکردی اقتصادی و بازاری که اجازه میدهد رسانه‌ها هرچه بیشتر به تجاری شدن روی آورده و سریع رشد و گسترش یابند[1]، و همزمان با محدودیتهای فراوانی در زمینههای سیاسی و اجتماعی مواجه شوند. در این روند ترکیبی از«منطق حزبی و منطق شدید بازار» که از ویژگی‌های امروز مطبوعات و رسانه‌های چینی است، اعمال میشود(Ting Ni,2005).
دسته بندی مطبوعات در چین
امروزه، با توجه به آغاز پنجمین مرحله از روند مطبوعات در چین، می‌توان رسانه‌های مکتوب(روزنامه) این کشور را که تعداد عناوین آنها بالغ بر2200 عنوان با تیراژ کلی بیش از6/96 میلیون نسخه[2] در روز است را در گروههای زیر دسته بندی کرد:
1-مطبوعات ارگان حزب کمونیست: مانند روزنامه پرتیراژ خلق[vii](به زبانهای، چینی، انگلیسی، عربی، اسپانیایی، فرانسوی بصورت آنلاین) و سایر مطبوعات و روزنامه‌های وابسته و مطبوعات استانی این مؤسسه.
2-مطبوعات تجاری و روزنامه‌های تخصصی: مانند روزنامه وِن خویی[viii]، روزنامه خلق راه آهن[ix]، و روزنامه تجارت چین[x].
3-روزنامه‌های ارگان شهرها: مانند روزنامه جوانان پکن[xi]، روزنامه شهری غرب چین[xii]، و سایر روزنامه‌های عصری که در شهرهای بزرگ منتشر میشوند.
4-نشریات مربوط به تجارت و بازرگانی: مانند روزنامه‌تجاری چِنگدو[xiii]، و اقتصاد روز[xiv].
5-روزنامه‌های ارایه کننده اطلاعات خدماتی: مانند روزنامه های«راهنمای خرید» و «راهنمای خرید کالای بهتر».
6-نشریات گزیده اخبار و مقالات: مانند روزنامه گزیده اخبار.
7-روزنامه‌ها و نشریات متعلق به ارتش: مانند روزنامه ارتش آزادیبخش خلق.
البته در کنار این روزنامه‌ها، طیف وسیعی از هفته نامه‌ها و مجلات هفتگی و یا شماره آخر هفته روزنامه‌های یومیه منتشر میشود که به خاطر گزارش‌های مفصل و تحلیلی از مسایل سیاسی و اجتماعی روز از داخل و خارج کشور آنها، با استقبال فراوان خوانندگان قرار می‌گیرند. اکثر قریب به اتفاق روزنامه‌ها در این کشور به زبان چینی رسمی ماندارین منتشر میشوند، ولی برخی از روزنامه‌های دولتی در مناطق اقلیت نشین این کشور مانند مغولستان داخلی، سین کیانگ و تبت، به زبان محلی چاپ میگردند. در چین حدود 20روزنامه نیز به زبان انگلیسی چاپ و منتشر میشود که روزنامه‌های چاینا دیلی، گلوال تایمز، روزنامه آنلاین خلق، از جمله آنها هستند.
لازم به ذکر است که، همانگونه که هنوز در این کشور روزنامه خصوصی وجود ندارد، مطبوعات و رسانه مستقل متعلق به اقوام و اقلیتهای نژادی(55 اقلیت قومی غیر از نژاد خَن) هم در این کشور به چشم نمی‌خورد.
سیستم توزیع مطبوعات و نشریات
تا سال1990میلادی که تمامی مطبوعات چین از سوبسید دولتی استفاده می‌کردند، اکثر روزنامه‌ها و منشورات نیز توسط پست دولتی توزیع میشد. ولی با اجرای موفقیت آمیز اصلاحات اقتصادی و سیاست دولت مبنی بر اجرای اصلاحات تدریجی در بخش رسانه‌ها، زمینه برای چاپ آگهیهای تجاری و تبلیغاتی و کسب درآمد از این طریق فراهم و نشریات بخش عمدهای از هزینههای خود را از این راه به دست آوردند. کاهش حمایت دولت از نشریات و مطبوعات و افزایش تقاضا و نیاز مردم به روزنامه‌ها و مجلات با کیفیت، رقابت شدیدی را در میان آنان برای جذب خوانندگان به وجود آورد. لذا، در شبکه توزیع مطبوعات نیز تحولات عمیقی روی داد، به نحوی که با آغاز قرن 21تقریبا تمامی روزنامه‌ها و مطبوعات سیستم توزیع خاص خود شامل: از طریق پست، دکه‌های مطبوعات، خرده فروشیهای خیابانی و... را دارند. (www.pressreference.com)
نقش رسانه‌ها در برنامههای سیاسی و فرهنگی چین
در دوران حكومت كمونیست‌ها و حاكمیت اقتصاد متمركز، كلیه مطبوعات چین تحت نظارت مستقیم حزب و دولت قرار داشت و واقعیات اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی در آنها انعكاسی نداشت و آزادی ارایه نظر و عقیده محدود بود. با شروع سیاست اصلاحات و گشودن درب‌ها، وضعیت گذشته تا حد بسیار زیادی تغییر یافته و مطبوعات به سوی نظامی فعال‌تر و بازتر قدم برداشته اند. اصلاحات و رشد و توسعه اقتصادی، حضور گسترده سرمایه گذاران خارجی، توسعه اجتماعی، بالا رفتن سطح دانش و آگاهی مردم، عضویت چین در سازمان تجارت جهانی، ورود گسترده سرمایههای خارجی تحت عناوین مختلف به چین، تحصیل قشر عظیمی از دانشجویان و مسئولان كشوری در خارج ازچین، پیشرفت وتوسعه فن آوری ارتباطات و اطلاع رسانی، الحاق هنگكنگ و ماكائو به سرزمین مادری، ضرورت بازنگری در سیاستهای مدیریتی كشور، تجدید ساختار حزبی و ورود نسل جدید به تشكیلات حزبی كه خود را خیلی مقید به حركت در چارچوب خشك ایدئولوژی حزبی نمی دانستند و در نهایت ضرورت گسترش روابط بین‌الملل چین و علل و عوامل گوناگون دیگر، موجب گردیده كه فضای رسانه‌های گروهی و مطبوعات و رادیو‌تلویزیون در این کشور نسبت به گذشته تغییر پیدا كرده و از تنوع و آزادی بیشتری برخوردار شود و به صورت كنترل شده و برنامه‌ریزی شده و به تدریج در چارچوب كلی سیاست حزب كمونیست چین از وضعیت مشهور«نه بزرگ» در زمینه مطبوعات، به شرایط مطلوب‌تر فعلی منتقل شود. سیاستگذاری واحد در زمینه مطبوعات، تخصصی شدن آنها، استفاده از فنآوری پیشرفته مطبوعاتی و انتشاراتی، بالا رفتن كیفیت چاپ و صحفه‌آرایی، استفاده از تصاویر رنگی، و تا حدی استفاده از سوبسیدهای دولتی، پرهیز از مسایل جنجالی و درگیری‌های سیاسی و مطبوعاتی در زمینه مسایل داخلی و دهها امتیاز دیگر از ویژگی‌های دنیای رسانه‌های جمعی امروز چین به شمار میروند.
رسانه‌های چین از مهمترین ابزارهای دولت در دفاع از خود در مقابل موضوعات حساسی كه پیوسته مورد انتقاد قرار میگیرد به حساب میآید. پرداختن به موضوعاتی از قبیل حفظ محیط زیست، ثبات سیاسی و اجتماعی، پیوستگی ملی، مبارزه علیه فساد، حقوق بشر، و كاهش فقر در دستور العمل همه رسانه‌ها قرار دارد.
چین در اجرای سیاست درهای باز خود تکیه بسیاری بر رسانه‌ها نموده و كانالهای ارتباطی خود را به سرعت توسعه بخشیده است. هر یك از سازمانها و نهادها، همچون تلویزیون مركزی چین[xv]، خبرگزاری شین خوا[xvi] و روزنامه مردم[xvii] از تولید برنامه‌هایی كه برای پیش برد نفوذ بین المللی چین تهیه كرده اند تا مبلغ 19/2 میلیارد دلار دریافت كرده اند. برای نمونه، كانال 9 انگلیسی زبان سیسیتیوی. تنها در عرض چند سال توانسته تا 98درصد از کره زمین را تحت پوشش خود قرار دهد. این رسانه‌ها، دیدگاههای چین در قبال مسایلی كه در داخل چین، و در آسیا و جهان روی میدهد تبیین می نمایند. توجه داشته باشیم كه از 1949 تا اواخر دهه 1970، شهرت چین در خارج از مرزهایش تنها به بلوک شرق و اردوی سوسیالیستی و چند كشور در حال توسعه آسیایی و آفریقایی و آمریكای لاتین محدود میشد و ویژگی آن محتوای سیاسی و ایدئولوژیك آن بود. در این دوران، ابزار اصلی تبلیغاتی و رسانهای، دفاتر آژانس خبری شینخوا در این كشورها و انتشاراتی از قبیل چین خلقی[xviii]، و سازندگی چین[xix] و رادیو بین المللی چین بودند. فعالیت‌های خارجی ایستگاههای تلویزیونی چین تنها به تبادل گزارش‌های خبری با ایستگاههای تلویزیونی كشورهای كمونیست محدود میشد. از زمان اصلاحات اقتصادی، به تدریج این فعالیت‌ها از حالت انفعالی و انزوا خارج و بسیار فعال شدهاند. بر اثر توسعه اقتصادی و بالا رفتن حس اعتماد به‌نفس ناشی از آن، چین از سال 2005 اقدام به تأسیس شبكههای ماهوارهای چند كاناله و چند بعدی در خارج از كشور کرده، تا رشد و توسعه سریع خود را به نمایش گذاشته و توان خود برای ظاهر شدن در قالب یك ابر قدرت، البته صلح جو و غیر تهدید آمیز، نشان دهد.
(www.eai.nus.edu.sg/vol2no1-zhangxiaoling)
استقلال رسانهای در چین
در رسانه‌های جمعی چین، چیزی به‌عنوان خبر، گزارش و تحلیل و تفسیرهای مستقل سیاسی از رویدادهای داخلی و بین‌المللی، خارج از آنچه كه از سوی خبرگزاری رسمی و دولتی شینخوا منتشر میشود، وجود ندارد. در واقع می‌توان گفت، تمامی رسانه‌های گروهی چین، مجاز به استفاده از منابع تحلیلی و خبری، غیر از خبرگزاری شینخوا نیستند. هر خبر و تحلیلی كه از سوی این بنگاه خبری منتشر شود قابل چاپ است، در غیر اینصورت هیچ نشریهای مجاز به چاپ هر گونه خبری نیست.
اگرچه اینترنت و سایتهای خبری مستقل و عمده مستقر در خارج از چین، این انحصار خبری و تحلیلی را نقض كرده اند، ولی بهصورت رسمی، این سلطه همچنان در اختیار خبرگزاری شینخوا است. حتی روزنامه‌های مهم و معتبری همچون روزنامه مردم، چاینادیلی، عصر پكن، و جوانان و... كه سخنگوی حزب بوده و مسئولان آنها را عمدتا مقامات حزبی و دولتی تشکیل میدهند نیز مجاز به چاپ و انتشار خبر، خارج از شبکه خبری شینخوا نیستند. همین رویه مستمر اتكاء به یك منبع خبری، تاكنون مانع از آن شده كه جامعه مطبوعاتی مستقل از دولت شكل بگیرد. خبرنگاران و تحلیلگران مطبوعاتی جرأت و جسارت آن را ندارند تا پا را فراتر از خطوط قرمز تعیین شده از سوی شورای مطبوعاتی و رسانهای چین بگذارند. اصلاً در سیستم قضایی دولت چین هم مقررات خاص جامعی برای برخورد با جرایم مطبوعاتی تعریف نشده است و در موارد نادری كه جرمی اتقاق افتاده، بصورت موردی و براساس تصمیم مقامات بالا برخورد شده و اینگونه تصمیم‌ها، انعكاس آنچنانی هم در مطبوعات و رسانه‌های جمعی نداشته است. لذا، یكی از چالشهای پیش روی دولت برای تشكیل بنگاههای بزرگ رسانهای و اجازه فعالیت دادن به بخش خصوصی و مؤسسات رسانهای خارجی، نداشتن قوانین و مقررات لازم در این زمینه است. با ورود چین به سازمان تجارت جهانی و ضرورت رعایت قوانین و مقررات بین‌المللی و تلاش بخش خصوصی و سرمایه گذاران وشركت‌های خارجی برای ورود به بخش صنعت مطبوعات و رسانه‌های چین، موجب گردیده تا دولتمردان كه در حال حاضر كنترل كامل رسانه‌های این کشور را در اختیار دارند، برای رویارویی با چالشهای پیشروی و جلوگیری از خارج شدن رسانه‌ها از چارچوب نظارتی و كنترلی دولت و آماده سازی بخش رسانه‌ها برای روزی که احتمالاً بخشی از این صنعت توسط بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران خارجی كنترل خواهد شد و بالا بردن توان رقابتی رسانه‌های داخلی، برنامه ریزی‌های متعدد كوتاه مدت و بلند مدتی را انجام دهند تا بتوانند از خارج شدن این بخش حساس از كنترل كامل دولت مانع شوند.
در حال حاضر، مطبوعات رسالت خود را پیشبرد اهداف اصلاحات اقتصادی، ایجاد شبكههای اطلاع رسانی و آشنا ساختن مردم با سیستم جدید میدانند. علاوه بر مطبوعات رسمی، شمار مطبوعات درون‌گروهی نیز در حال افزایش است ولی آمار دقیق و روشنی از روزنامه‌های درون حزبی وجود ندارد. مجموع روزنامه‌ها و نشریات رسمی و درون‌گروهی را بیش از 30000 مورد ذكر كرده اند. (كتاب سبز چین، 1380: 111)
رسانه‌ها و مطبوعات چین از نگاه آمار
در حالحاضر، براساس آمار منتشره، بیش از 2200 روزنامه، 9000 مجله، 273 ایستگاه رادیویی، 352ایستگاه تلویزیونی در سطح ملی و استانی و محلی در این كشور به فعالیت رسانهای و اطلاع رسانی اشتغال دارند. طبق آمار، تا پایان سال2010، تعداد 822 ایستگاه رله و انتقال امواج كوتاه و متوسط رادیویی نیز در سرتاسر چین فعال بودهاند. در این سال125.69میلیون خانواده به تلویزیون دسترسی داشته و 1.22 میلیون خانواده در30شهر، امکان دسترسی به تلویزیون دیجیتالی داشتهاند كه به ترتیب 94/5 درصد و 95/8 در صد از کل جمعیت چین را پوشش میدهند. (www.China.org.cn)
پر تیراژترین روزنامه«روزنامهمردم»، ارگان حزب كمونیست چین، دارای تیراژ 5 میلیون نسخه است. پر تیراژترین روزنامهانگلیسی زبان«چاینا دیلی» است كه تیراژ آن 120هزار نسخه است. مجلهی دو هفته یكبار تحت عنوان«صحبتهای وسط ماه» با تیراژ 5 میلیون نسخه، پر فروشترین مجلهی چینی است.
مهمترین روزنامه‌های چین عبارتند از: روزنامهمردم و ضمیمهی آن برای خارج از كشور، روزنامهگوانگ مین، روزنامهاخبار اقتصادی، روزنامهارتش آزادیبخش، اخبار جوانان چین، اخبار زنان چین، اخبار آموزشی، اخبار ورزشی چین، روزنامهكارگران، روزنامهدهقانان، و روزنامهعلوم و تكنولوژی(كتاب سبز چین ، 1380 : 112) براساس پژوهشی كه در سالهای2007 و 2008 در انگلستان انجام گرفت، تأثیررسانه‌های چین بر تغییر جریان اطلاعات جهانی، كمتر از 5 درصد بوده است. مطالعاتی هم كه در جنوب شرق آسیا در این زمینه انجام گرفت نشان میدهد، قدرت نرم چین هنوز از حاكمیت در این منطقه به دور است. تصویر چین شاید بهتر از آمریكا باشد اما به خوبی ژاپن نیست. در حقیقت، در عصر انفجار اطلاعات كه بازار بر مبنای تقاضا حركت میكند، رسانه‌های دولتی چین با چالش مواجه شدهاند.(www.eai.nus.edu.sg)
البته باید متذکر شدکه با توسعه فنآوری و گسترش ابزارهای اطلاع رسانی در چین، رسانهی جدیدی در این کشور به وجود آمده و به سرعت رشد کرده است که550میلیون مشترک اینترنتی و 900میلیون استفاده کننده از موبایل به عنوان ارتش این رسانهی جدید، چین را در رأس کشورهای جهان در این زمینه قرار داده است. سایتهای مختلف اجتماعی، وبلاگهای فردی و جمعی، سایتهای متنوع خبری، رسانه‌های صوتی و تصویری، روزنامه‌های موبایلی، کتابهای الکترونیکی، و گسترش انواع رسانه‌های دیگر خبری، رقابت سختی را آغاز و عرصه را برای مطبوعات سنتی و سانسور و کنترلهای مرسوم دولتی تنگ کرده است.
رویکرد رقابتی رسانه‌های چین
از سالی كه چین به سازمان تجارت جهانی پیوسته است(2001)، صنعت رسانهای چین به سوی تشكیل گروه های«بین رسانهای» و «رسانهی منطقهای» حركت كرده است تا بتواند با گروههای قوی رسانهای خارج از كشور رقابت نماید. گروه رادیو، تلویزیون، و فیلم چین[xx]، با سایر سازمانهای رادیو، تلویزیون، فیلم و شركتهای متعدد رادیویی، تلویزیونی، و اینترنتی پیوند خورده و به بزرگترین و قویترین گروه چند رسانهای در این کشور تبدیل شده اند. این گروهها با شرکتهای رسانهای خارج از كشور مبادله و همكاری دارند. از سال 2003، 30 ایستگاه تلویزیونی خارجی از جمله تلویزیون ماهوارهای فونیكس، و تلویزیون بلومبرگ، در چین شعبه دایر كردهاند و كانال انگلیسی زبان سیسیتیوی، برنامههای خود را از طریق شبکه خبری فاكس در اختیار بینندگان آمریكایی خود قرار میدهد. (www.China.org.cn)
شبكههای ارتباطی همچون شینخوا، سیسیتیوی، و روزنامهمردم، هنوز هم بخش مهمی از سهم بازار داخلی و خارجی رسانهای را به خود اختصاص میدهند. رسانه‌های غیر وابستهی داخلی( به جز هنگكنگ، و ماكائو)، دیگر با جدیت از خطوط ترسیم شده توسط دولت تبعیت نمیكنند. اما ادارهی کل مطبوعات و نشریات وابسته به شورای دولتی و وزارت رادیو، فیلم و تلویزیون، همچنان مقررات سختگیرانه و شدیدی برای موضوعات ممنوعه وخطوط قرمز خبری تنظیم و به رسانه‌ها ابلاغ میكنند. از جمله موضوعات ممنوعه را می‌توان مشروعیت حزب كمونیست، سیاستهای دولت در مورد تبت و سینكیانگ، فساد و فحشای مقامات و دولت، و گروه غیر قانونی فالونگونگ بر شمرد.البته پس از برگزاری هجدهمین کنگرهی حزب کمونیست و برگزیده شدن نخبگان نسل پنجم برای رهبری کشور در اواخر سال 2012، به نظر میرسد در پارهای از سیاستهای اِعمال شده در خصوص محدود کردن مطبوعات به ویژه در زمینه فساد مقامات تجدید نظرهایی صورت گرفته است.
علیرغم نظارت شدید دولت، رسانه‌های چین تجاری شده اند. نظارت دولت شامل حال ورزش، سرمایه گذاری و سرگرمیهای سود آور نمیشود. در دهه1980و در دوران دنگ شیائوپینگ، ا ندكی از نظارت شدید دولت بر رسانه‌ها كاسته شد. همچنانکه اشاره شد، بعد از اعتراضات میدان تیَن آنمِن در سال1989، كنترل رسانه‌ها شدت یافت ولی در دوران جیانگ زمین و در دهه1990 مجددا كنترلها كمتر شد. اما با نفوذ فزایندهی اینترنت و امكان بالقوهی آن در تشویق ناراضیان، مقررات شدیدی در دوران خو جینتائو وضع شد. طبق گزارش خبرنگاران بدون مرز، چین در سال2010 از این نظر در رتبه 168 از میان 178 كشور جهان قرار داشت.
مجلات و نشریات مهم و تأثیر گذار
زمانی مجلههایی همچون مروری بر پکن[xxi]، چین مصور[xxii]، چین امروز[xxiii]، و چین خلقی[xxiv]، و روزنامه‌هایی مثل روزنامهمردم، و رادیو بین الملل چین، اصلیترین رسانه‌های گروهی برای معرفی کشور چین به خارجیان بودند، اما در سالهای اخیر، این کشور با بهرهگیری از فنآوریهای نوین ارتباطی گامهای بلندی در این زمینه برداشته است.
گروه انتشارات بین المللی چین[xxv]، در سال1949 با هدف معرفی چین به دنیا از طریق كتاب، مجله و وبسایت بنیان نهاده شد و اكنون بیش از 20 شعبه در چین و 12 شعبه در آمریكا، انگلیس، آلمان، بلژیك، روسیه، مصر، مكزیك، ژاپن، و هنگكنگ دارد. تعداد كاركنان آن3000 نفر است كه100 نفر آنها خارجی هستند. این انتشاراتی هر سال بیش از3000 عنوان كتاب و30 نشریهی ادواری به بیش از10 زبان منتشر میسازد. این انتشاراتی وبسایت معروف WWW.CHINA.IRG.CN و30 سایت دیگر را ساماندهی میكند. نمونههای مجلات آن عبارتند از:
مجلهی مروری بر پکن[xxvi]: از هفته نامههای معتبر سراسری چین است و بهصورت هفتگی در پكن منتشر میشود. نخستین شماره آن در سال1958 منتشر شد. گزارشها و مقالات آن در مورد امور فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و تحولات چین است . تیراژ هر شماره 70هزار نسخه اعلام میشود. این مجله، علاوه بر سراسر چین، در150 كشور و منطقه هم همزمان توزیع میشود. نسخهی چاپی آن به زبان انگلیسی است ولی نسخهی آنلاین مجله به زبانهای انگلیسی، ژاپنی، فرانسوی، آلمانی، و چینی روی سایت قرار میگیرد. گفته میشود که سایت این مجله بیش از700 هزار بازدید كننده دارد. (www.bjreview.com.cn)
چین مصور[xxvii]: این مجله در سال1950 بنیاد نهاده شد و هم اكنون به زبانهای چینی، انگلیسی، كرهای، و روسی به چاپ میرسد. نسخهی آنلاین آن به زبانهای چینی، ژاپنی، روسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیای و عربی است.
مجلهی زنان چین[xxviii]: این مجله توسط فدراسیون سراسری زنان چین منتشر میشود. نخستین شماره آن در سال1939 به چاپ رسید. هم اكنون این نشریه بهصورت دو ماهانه منتشر میشود. این مجله در سالهای 2003 و 2005 مقام دوم و سوم را در سطح ملی بهدست آورد.
روزنامهگلوبال تایمز[xxix]: این روزنامه در آوریل سال2009 به زبان انگلیسی آغاز به انتشار نمود و هم اكنون از روزنامه‌های مطرح این كشور است که توسط لیگ جوانان چین وابسته به حزب كمونیست منتشر میشود.
ماهنامهی گلوبال[xxx]: این ماهنامه توسط خبرگزاری شینخوا منتشر میشود و اخبار و اطلاعات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی كشورهای مختلف دنیا را منعكس میسازد.
مجلهی شهر مصور[xxxi]: این مجلهی مصور از مجلات محبوب چینی هاست.
مجلهی جامعه بین المللی در چین[xxxii]: مجلهای است ویژهی خارجیهای مقیم چین و هر دو هفته یك بار به زبان انگلیسی منتشر میشود.
هفته نامهی آخر هفته شهر[xxxiii]: نخستین شماره آن در سال1998 منتشر شد و مجلهی سرگرمی محسوب میشود. این مجله هر دو هفته یكبار همزمان در شهرهای شانگهای و پكن منتشر میشود و اطلاعاتی در بارهی بازار، چه بخریم؟ كجا برویم؟ .. و معرفی گالریها، رستورانها و ... ارایه میدهد.
مجلهی چین و جهان[xxxiv]: مجلهای است تمام الكترونیك و مسایل چین معاصر را منتشر میكند.
ماهنامهی چین[xxxv]: این مجله چین دموكراتیك را ترسیم میکند.
مجلهی بهار چین[xxxvi]: این مجله در سال1982 تأسیس شده و از نشریات ادواری طرفدار دموكراسی در چین است.
مجلات و نشریات اسلامی
اگر چه انتشار نشریههای ادواری و غیر منظم با محتوای اسلامی از گذشتههای دور و حتی در دوران جنگ ضد ژاپنی چین در بین مسلمانان از سابقهی نسبتا طولانی برخوردار است، ولی گسترش انتشار مجلات اسلامی توسط بخشهای غیردولتی و مساجد و مراكز اسلامی پس از اجرای اصلاحات و در بیست سال آخر قرن بیستم از نظر تعداد و كمیت در جامعه چین بی سابقه است.
انتشار حدود یكصد عنوان نشریه توسط مسلمانان مناطق مختلف چین در طول سه دهه گذشته، اگر چه در مقایسه با بیش از یازده هزار عنوان مجله و روزنامهمنتشره در این كشور از نظر كمیت و كیفییت نا چیز و غیرقابل توجه است، ولی این اقبال بیانگر رویكرد جامعه مسلمانان این كشور به حفظ هویت و استفاده از فرصت ایجاد شده و ابزار مطبوعاتی برای مطرح ساختن فرهنگ، تاریخ و گذشتهی خود و اثبات وجود جامعه چند ده میلیونی مسلمان در جامعه3/1 میلیارد نفری چینی است. از میان نشریات اسلامی، ماهنامهی «المسلم الصینی» كه به دو زبان چینی و اویغوری منتشر میشود و ماهنامهی «مطالعات قوم خوی» كه به ترتیب از سوی انجمن اسلامی سراسری چین و آكادمی علوم اجتماعی استان خودمختار نینگشیا و با بودجهی دولت چین منتشر و در دكهی مطبوعات توزیع میشوند، تنها نشریات اسلامی هستند که بصورت رسمی و با مجوز دولتی منتشر میگردند. بقیهی مجلات و نشریات اسلامی، بصورت غیر رسمی و غیر منظم و بدون مجوز رسمی دولت بوده و اجازه فروش و توزیع رسمی را ندارند. و لذا، با کمکهای مالی مردمی و نا منظم منتشر و بصورت رایگان توزیع میشوند که برخی از این نشریات به شرح زیر میباشند:
1- ماهنامهی«اطلاعات مسلمانان»: این ماهنامه در سال1999 توسط انجمن آموزش فرهنگی مسلمانان شهر لانجو از استان گانسو تاسیس شد.
2- مجلهی«الفتح»: فصلنامهی الفتح ابتدا در سال1992 از سوی مدرسهی زبانهای عربی ـ چینی شیگو در لانجو راه اندازی و سپس از سوی مركز مبادلات فرهنگی مسلمانان لنجو منتشر میگردد.
3- فصلنامهی«مسلمانان گانسو»: مجلهای است كه از سوی انجمن اسلامی استان گانسو منتشر میگردد و سردبیر آن آقای یانگ گوانگرونگ[xxxvii] است. انتشار این مجله از سپتامبر سال1991 آغاز و تاكنون بیش از 47 شماره از آن منتشر گردیده است.
4ـ دو ماهنامهی«هنرهای اسلامی»: شامل شعر، ادبیات، نقاشی و خوشنویسی مسلمانان چین که از اوایل سال 2000میلادی، توسط شركت با مسئولیت محدود هنر اسلامی گانسو آغاز به نشر نموده است.
5- فصلنامهی«پژوهش فرهنگ اسلامی»: مجلهی علمی و تحقیقاتی است كه در سال1994 توسط موسسهی فرهنگ اسلامی شهر شیآن، مركز استان شانسی آغاز به انتشار نمود.
6 ـ فصلنامهی«مسلمانان شانـگهای»: از سوی انجمن اسلامی شهر شانــگهای تهیه و منتشر میشود.
7ـ فصلنامهی«مسلمانان جینَن»: در سال1988 توسط انجمن اسلامی شهر جینَن مركز استان شاندونگ تاسیس و منتشر گردید.
8 - فصلنامهی«امین»: در سال1997 از سوی مدرسهی اسلامی شهر جوكو چاپ و منتشر گردیده است.
9 - گاهنامهی«اخبار مسجد جنوب تیَنمو»: از سوی مسجد تیَنمو در شهر بندری تیَنجین و توسط گروهی از مسلمانان تهیه و منتشر میگردد.
10- نشریهی«حوزهی تحصیل و آموزش»: دو هفته یكبار از سوی مسجد خَنجونگ(در استان شیَنسی) منتشر میشود.
11- نشریهی«آموزشگاه فنی حرفهای مسلمانان دالی»: هر شش ماه یكبار از سوی آموزشگاه فنی حرفهای شهرستان دالی در استان یونن چاپ و منتشر میشود.
12ـ «مسلمانان خوی و ایغور خونَن»: نام نشریهای است كه هر 6 ماه یكبار توسط انجمن اسلامی شهر خونَن مركز استان خوبِی چاپ و منتشر میگردد.
13- نشریهی«هلال»: مجلهی ماهانهای است كه توسط مركز تربیت فرهنگی مسلمانان شهر پینگ لیانگ در استان گَنسو در زمینه علوم قرآنی و تعلیمات اسلامی چاپ و منتشر میشود.
14- دو ماهنامهی«نور ستاره»: نشریهای است كه از سوی مركز مبادلات فرهنگی مسلمانان شهر گویوان(از استان خودمختار مسلمان نشین نینگ شیا چاپ و توزیع میشود. (مجله دراسات قومیه هوی،2003)
بر اساس اظهارات مدیر كل مطبوعات و انتشارات چین که وابسته به شورای دولتی این کشور است، در برنامهی پنجسالهی یازدهم(2010 -2005)، كل سرمایه گذاری، تولید محصول، و فروش در بخش صنعت مطبوعات و نشریات دو برابر و در صنعت چاپ این رقم سه برابر شده است. چین در سال2010 از نظر تعداد عناوین كتاب، تعداد نسخ چاپی، و همینطور تیراژ روزنامه، در دنیا مقام نخست و از نظر صنعت انتشارات الكترونیك مقام دوم و از نظر محصولات چاپی مقام سوم را داشته است.
بر اساس آمار منتشر شده در سمینار«مطبوعات چینیهای خارج از كشور» كه در پنانگ مالزی برگزار شد، در حالحاضر بیش از280 روزنامه، 230 مجله، 70 ایستگاه رادیویی و 10 شبکه تلویزیونی در خارج از كشور توسط چینیهای ماوراء بحار به زبان چینی فعالیت میكنند. (شین هوا ، 2007)
طبق آمار منتشر شده از سوی مقامات رسمی مطبوعات پكن، زنها بیش از مردان به تحصیل در رشتهی خبرنگاری روی میآورند. از مجموع 180هزار نفر خبرنگار شاغل در صنعت مطبوعات این کشور، بیش از 70هزار نفر از آنها را زنان تشكیل میدهند كه حدود 40 درصد میشود. در حالی كه در یك دهه پیش، زنان یك سوم خبرنگاران را تشکیل میدادند. در گذشته اغلب دانشجویان این رشته را مردان تشكیل میدادند، در حالیكه دختران بیشتر در رشتهی ادبیات تحصیل میكردند. در سالهای اخیر، دختران به خبرنگاری روی آوردهاند و به زودی نصف خبرنگاران را تشكیل خواهند داد. در حالحاضر 61 درصد خبرنگاران زیر40 سال هستند. (چاینا دیلی ، 2006)
بخش 2- رسانه‌های شنیداری(رادیو)
تاریخچهی رادیو در چین
نخستین ایستگاه پخش برنامههای رادیویی در چین، در تاریخ23ژانویهی سال1923میلادی توسط یک روزنامه نگار آمریکایی به نام اوسبُرن[xxxviii]در شهر شانگهای راه اندازی شد. از این ایستگاه هر شب یک ساعت برنامه که عمدتا شامل موسیقی و کمی هم اخبار داخلی و خارجی بود پخش میشد که افزون بر شانگهای در برخی از شهرهای مهم دیگر نیز شنیده میشد. مؤسس این ایستگاه، سپس با همکاری یکی از تجار محلی اقدام به وارد کردن دستگاههای رادیوی ساخت آمریکا برای مشتریان نمود که در مدت اندکی بیش از 500دستگاه رادیو به فروش رفته و مورد استقبال مردم واقع شد. این ایستگاه صرفا چند ماه به کار خود ادامه داده و به خاطر کمبود منابع مالی فعالیت آن متوقف گردید. به دنبال این حادثه دومین ایستگاه رادیویی در 15ماه مه سال1924 یک شرکت دیگر آمریکایی به نام کارول[xxxix] با همکاری یک روزنامهمحلی به نام شِن بائو[xl]فعالیت خود را آغاز کرد و با ایجاد شبکهای از استودیوها در سطح شهر شانگهای، برنامههای تولیدی این استودیوها را پخش میکرد. تا این سال دولت چین قانون و مقررات خاصی برای تأسیس ایستگاههای رادیویی توسط بخش خصوصی تدوین نکرده بود. لذا، در ماه اوت سال1924 نخستین قانون راه اندازی ایستگاههای رادیویی از سوی دولت تصویب و برای اجرا در اختیار متقاضیان قرار گرفت.
نخستین ایستگاه رادیویی که توسط یک فرد چینی راه اندازی شد، متعلق به شرکت سون سون[xli]بود که در ماه مارس سال1927 در ساختمان این شرکت کار خود را آغاز کرد. این ایستگاه روزانه 6ساعت برنامه پخش می کرد. پخش برنامهی این ایستگاه نیز پس از دو سال و نیم فعالیت متوقف شد.
تأسیس نخستین ایستگاه رادیویی دولتی
نخستین ایستگاه رادیویی دولتی که در تاریخ 9ماه مارس سال1935توسط دولت ملی(کومینتانگ) راه اندازی شد، ایستگاه پخش رادیویی شانگهای نام داشت که با خرید ایستگاه رادیویی که توسط خبرگزاری رویتر و شرکت میلینگتون دایر شده بود، فعالیت خود را آغاز کرد. پس از آن شهردار شانگهای 5 ایستگاه رادیویی دیگر را ایجاد نمود.
با پیشرفت اقتصادی شانگهای و توسعه تجارت داخلی و بین المللی در این شهر، شانگهای به مرکز توسعه رسانهی رادیویی تبدیل شد. پیش از سال1931میلادی، تنها حدود 12 ایستگاه رادیویی در این شهر فعال بود، در حالیکه در پایان سال1932، تعداد ایستگاهها بالغ بر49 استگاه شد که اغلب توسط چینیهای محلی و به منظور تبلیغ کالاهای تجاری مورد استفاده قرار میگرفت. در پایان سال1936 تعداد رادیوهای در دست مردم به بیش از 70هزار دستگاه رسید. (www.shme.com)
با آغاز جنگ داخلی و تجاوز ژاپن به چین، شانگهای رونق اقتصادی گذشتهی خود را از دست داد و در نتیجه ایستگاههای رادیویی نیز یکی پس از دیگری فعالیت خود ار متوقف کردند. این وضعیت با شکست ژاپن در سال 1945و پایان جنگ تغییر کرد و در پایان سال1946تعداد ایستگاههای رادیویی به بیش از 100مورد رسید. در ماه مه همان سال دولت ملی مستقر در نَنجینگ برای سروسامان دادن به ایستگاههای رادیویی غیر دولتی، و پایان دادن به هرج و مرج موجود در این زمینه، دومین قانون را در این خصوص تصویب و ابلاغ کرد. با اجرای این قانون و محدودیتهایی که اعمال شد، تنها 22ایستگاه مجوز ادامهی فعالیت یافته و این تعداد در ماه مه سال1947 به 19 ایستگاه و در آستانهی پیروزی حزب کمونیست بر دولت ملی کومین تانگ، تعداد استگاههای پخش رادیویی باز هم کاهش پیدا کرد. (www.radiomuseum.org)
با آزاد شدن شهر شانگهای توسط نیروهای کمونیستی، ایستگاه رادیویی خلق شانگهای آغاز به کار نموده و سایر ایستگاههای خصوصی تحت نظارت و کنترل قرار گرفتند. در اکتبر سال1952، شانزده ایستگاه بخش خصوصی در هم ادغام و تحت نظارت ایستگاه رادیویی خلق شانگهای قرار گرفت و در سپتامبر سال1953، این دو سازمان در هم ادغام گردیده و ایستگاه خلق شانگهای تنها ایستگاه فعال رادیویی در این شهر شد.
وضعیت کنونی ایستگاههای رادیویی
پس از تأسیس جمهوری خلق چین در سال1949، و حاکمیت حزب کمونیست بر این کشور، ایستگاههای رادیویی در سراسر چین توسعه یافته و در مناطق مختلف شبکههای رادیویی با هدف تبلیغ ایدهها و ایدئولوژی کمونیستی و سیاستهای دولت آغاز به کار کردند. تمام این ایستگاهها و برنامههای آنها با نظارت و کنترل مستقیم حزب و دولت فعالیت کرده و به سخنگوی حزب و مدافع سیاستهای دولت تبدیل شدند. پس از اجرای اصلاحات در اواخر دهه1970، شبکههای رادیویی نیز متحول شده و برنامههای آنها براساس نیاز اقتصاد بازار شکل گرفت.
رادیو ملی چین ایستگاه رسمی رادیویی دولت چین است و99 كانال پخش دارد و روزانه200 ساعت برنامه پخش میكند. افزون براین، هر استان و منطقهی خود مختار نیز ایستگاههای رادیویی خاص خود را دارند.
براساس آمار منتشره از سوی دولت چین، در سال2010، بیش از78/96 درصد جمعیت این كشور، زیر پوشش رادیویی قرار داشتند. در روستاها هم این رقم به 64/95 درصد میرسد. در این سال جمعا بالغ بر 14/68میلیون ساعت برنامهی رادیویی تولید شده كه 04/67میلیون ساعت آن برنامههای رادیویی بین المللی بوده است. تعداد ایستگاههای زمینی رلهی برنامههای موجهای کوتاه و بلند رادیویی نیز بیش از 822 ایستگاه است. در حالحاضر، تنها در شانگهای بیش از 100کانال رادیویی فعال است. در گذشته رادیو وسیلهای برای رساندن پیامها و سخنان مقامات حزبی و دولتی به گوش مردم بود ولی اکنون به وسیلهای دوطرفه و رساندن خواستهای مردم به گوش مسئولان تبدیل شده است.
رادیو بین المللی چین كه در سال1947رسما تأسیس شد، امروزه اكثر نقاط دنیا را تحت پوشش خود دارد. این ایستگاه رادیویی روزانه1520ساعت برنامه به 61زبان خارجی و5 زبان محلی چینی پخش میكند. (www.stats.gov.cn)
این رادیو دارای 30دفتر تهیهی خبر در خارج از کشور بوده و برنامههای آن از بیش از 50موج کوتاه جهت پوشش دادن به تمام دنیا پخش میشود. صدای این رادیو از موج اِف اِم و اینترنت نیز قابل شنیدن است. رادیو پكن نیز در بیشتر استانها و مناطق خود مختار و در ژاپن، آمریكا، فرانسه، یوگسلاوی، پاكستان، مكزیك، آلمان، مصر، تایلند، و هنگ كنگ دفتر دارد. در سال1990 ، بیش از209/5 میلیون گیرنده رادیو در سرتاسر چین وجود داشته است. (كتاب سبز چین) این رادیو از نظر زمان پخش و تعداد زبانهایی که برنامه پخش میکند، در میان ایستگاههای رادیویی جهان (برای خارجیان) مقام سوم را كسب كرده است. (www.China.org.cn)
در هفدهم ماه آوریل سال2012، نخستین رادیو موج اف ام رادیو بین المللی چین در خارج از کشور و در نواکیشوت، پایتخت کشور موریتانی آغاز به کار کرد. (چهارمین خبرنامه رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در پكن ، 91)
بخش 3- رسانه‌های دیداری(تلویزیون)
تاریخچهی تلویزیون در چین
در سرتاسر نیمهی نخست قرن بیستم، سرزمین چین در گیر جنگهای مستمر داخلی و تجاوز خارجی(ژاپن) بود، لذا زیر ساختهای ناقص، ابتدایی و توسعه نیافتهی ارتباطات موجود نیز در این درگیریها نابود شده و یا در خدمت نیروهای نظامی بود. به همین جهت، تا سال 1958میلادی، زمینه برای تأسیس ایستگاه پخش تلویزیونی فراهم نبود. نخستین ایستگاه تلویزیونی در چین(تلویزیون پکن) در اول ماه مه سال1958راه اندازی شد و طی دو سال تعداد این ایستگاهها در شهرهای مختلف به 12مورد رسید. در اوایل دهه1960که اتحاد جماهیر شوروی سابق کمکهای مالی و فنی خود را به کشور چین قطع کرد، توسعه ایستگاههای نوپای تلویزیونی نیز در این کشور دچار بحران شده و از 23 ایستگاه به 5ایستگاه کاهش یافته و بقیه تعطیل شدند. با آغاز انقلاب فرهنگی(1966 تا1976) همهی برنامههای تلویزیونی ایستگاههای مختلف یکسان شدند تا سیاستهای «مبارزات طبقاتی»، «ضد امپریالیستی، ضد بورژوازی، و ضد سرمایه داری» حزب کمونیست و اندیشههای مائو را تبلیغ و تشریح کنند. لذا، پخش برنامههای عادی تلویزیون پکن و متعاقب آن در سایر ایستگاههای محلی در سال1967متوقف شد. تنها در اوایل دهه1970 بود که برنامههای تلویزیونی به تدریج عادی شده و گسترش یافت. در این دوران، بخش خصوصی و رسانه‌های خارجی حق حضور در گسترش رسانهای دیداری و شنیداری نداشته و تمام مراحل سیاستگذاری، تولید و پخش برنامهها در اختیار حزب و دولت بود. سیاست مائو این بود که تلویزیون باید«چشم، گوش و زبان» حزب باشد و کاملا در خدمت تبلیغ سیاستهای حزبی و دولت قرار گیرد. به همین جهت، کنترل شدیدی بر تولید و پخش تمام برنامههای این رسانه اعمال میشد و از سوی بخش تبلیغات حزب و مدیرکل(وزارت) رادیو، فیلم و تلویزیون تحت نظارت قرار داشت. ایستگاههای محلی هم به همین منوال تحت کنترل و نظارت کمیتهمحلی حزب و نمایندهی نهاد دولتی فوق در آن استان قرار داشتند. برنامههای قابل پخش نیز محدود به اخبار، تفسیر سیاسی، بیانیه‌های سیاسی و تبلیغاتی حزبی و دولتی و برخی برنامههای تفریحی مورد تأیید کمیتهتبلیغات حزب میشد. پخش فیلمها و برنامههای خارجی تنها یک درصد از برنامهها را تشکیل میداد. آن هم صرفا شامل برنامههای تولید شده در کشورهای سوسیالیستی میشد.
( MBC. The Museum of Boroadcast Communication: www.museum.tv.China)
توسعه تلویزیون پس از اجرای اصلاحات
در دوران پس از اجرای اصلاحات، تلویزیون مهمترین رسانهای بود که به سرعت توسعه یافت. در اول ماه مه سال1978، تلویزیون پکن به تلویزیون مرکزی چین[xlii]به عنوان تنها شبکهی سراسری ملی، تغییر نام داد. در سال1994 در سرتاسر کشور بیش از700ایستگاه تلویزیونی فعالیت میکرد که یک ایستگاه(سیسیتیوی) سراسری، 30 ایستگاه استانی، 300شبکهی منطقهای، و 350 ایستگاه محلی بود. در همین مدت، تعداد دارندگان دستگاه تلویزیون از چند هزار خانواده در سال1960 به بیش از 230میلیون خانواده در سال 1993 و تعداد بینندگان از 18 میلیون نفر در سال 1975 به 900میلیون بیننده در سال 1993رسید که بزرگترین شبکهی تلویزیونی از نظر بیننده در جهان بهشمار میرفت.
در سال1980، تلویزیون مرکزی چین با برخی از کمپانیهای خارجی قرار داد مبادلهی برنامه امضا کرده و از تسهیلات ماهوارهای دریافت و پخش اخبار جهان بهرهمند گردید. در سال1986، این ایستگاه نخستین کانال انگلیسی زبان خود را راه اندازی کرد و متعاقب آن سایر ایستگاههای استانی نیز اقدام به راه اندازی کانال خبری به زبان انگلیسی کردند. کانالهای آموزشی نیز به سرعت گسترش یافته و دورههای آموزشی تحصیلات تکمیلی و فنی و حرفهای فراگیر شده و میلیونها معلم، دانش آموز و دانشجو، و کشاورز در سراسر کشور تحت آموزش این شبکهها قرار گرفتند. توان تولید برنامههای مختلف نیز به شدت افزایش یافت و برنامههای خبری تلویزیون مرکزی از 3 مورد در روز به 11مورد رسید. طبق آمار، درحال حاضر تعداد ایستگاههای رلهی برنامههای تلویزیونی در سرتاسر این کشور از مرز10هزار گذشته و میزان ایستگاههای ماهوارهای و زمینی ارسال و دریافت برنامه به بیش از 50هزار مورد رسیده و سراسر کشور و بخش عظیمی از جهان را تحت پوشش قرار داده است.
مهمترین شبکهی تلویزیونی چین
تلویزیون مركزی چین بزرگترین و قدرتمندترین ایستگاه تلویزیونی چین است و با بیش از 250 سازمان تلویزیونی از 130 كشور مبادلات برنامهای و روابط تجاری دارد. این تلویزیون سه شبکه اختصاصی خبر، كودك، و موسیقی را راه اندازی نموده است.
) www.China.org.cn)
تلویزیون مركزی چین(CCTV)، با 22 كانال تنها شبکه ملی چین است که بخش بزرگی از بازار تولید و پخش برنامههای تلویزیونی را در چین در اختیار دارد. این شبکهی تلویزیونی با حدود10 هزار كارمند و با درآمدی بسیار بالا، تحت نظارت دو جانبهی ادارهی تبلیغات(مسئول نهایی محتوای رسانه‌ها) و ادارهی كل رادیو، فیلم و تلویزیون دولتی (كه عملیات و برنامهها را فرماندهی میكند) اداره میشود. معاون وزیر به عنوان رئیس تلویزیون مركزی هم هست. مدیران اصلی و سایر مسئولان توسط دولت منصوب میشوند. این شبكه اخبار ویژهی خود را تهیه كرده و روزانه 11 بار خبر پخش کرده و قویترین و پركارترین تولید كنندهی برنامههای تلویزیونی در این كشور بهشمار میرود. سیسیتیوی تنها شبكهای است كه مجوز خرید فیلم از خارج را دارد. تمامی شبكههای محلی باید اخبار ساعت 7 شب این شبكه را پوشش دهند. تقریبا 500 میلیون نفر مرتب این برنامهی خبری را تماشا میكنند. - (كتاب سبز چین: 114-115) اگر چه سی سی تی وی قویترین شبکه چین است اما تنها 30 درصد مردم چین بینندهی آن هستند.
علاوه بر 300 كانال شبكههای بین المللی، سراسری و استانی چین كه در پكن نیز قابل دریافت هستند، شبکه (BTV) مخصوص پكن بوده و در اغلب مناطق چین نیز قابل دریافت است. این شبكه 14 كانال دارد و هر كانال به موضوع خاصی همچون ورزش، فیلمهای سینمایی، تئاتر، آموزش، خبر و ... میپردازد و برنامههای متنوعی به زبان چینی برای شهروندان پكنی تهیه و پخش میكند. میزان پوشش رادیو و تلویزیون سراسری در این شهر 99/99 درصد و سطح پوشش تلویزیونهای كابلی 64 درصد است. (سابقی ، 1386 : 25-26)
ایجاد فضای بازتر برای برنامههای تلویزیونی
پس از اجرای اصلاحات در اواخر دهه1970، فضا برای فعالیت شبکههای تلویزیونی به طور چشمگیری بازتر شده و این تحول افزون بر بخشهای فنی و اقتصادی، شامل بخشهای سیاسی و فرهنگی نیز گردید.
نخستین قدم برای ایجاد فضای باز در تلویزیون، رفع محدودیت از وارد کردن برنامههای خارجی بود. طی 20سال پیش از اصلاحات تنها شرکت شبکهی ملی مجاز به وارد کردن برنامههای تلویزیون خارجی بود که از نظر کمیت محدود و از نظر محتوا صرفا شامل برنامههای سیاسی و ایدئولوژیکی میگردید. با رفع این محدودیتها در سال1986، شرکت تولید برنامههای تلویزیونی آمریکایی لوریمار[xliii]، با امضای قراردادی با تلویزیون مرکزی چین، یکجا بیش از 7500ساعت برنامهی تفریحی تولیذ آمریکا را در اختیار تلویزیون چین قرار داد. امروزه تمام شبکهها برای پر کردن ساعات پخش خود از برنامههای تولید خارج استفاده میکنند.
دومین قدم ایجاد شده در این فضا سازماندهی فستیوالهای بین المللی تلویزیونی بود که در سال1986 نخستین فستیوال تلویزیونی چین در شانگهای برگزار شد و امروزه بزرگترین در نوع خود در آسیا و یکی از معتبرترین فستیوالهای تلویزیونی جهان به شمار میرود. هفته بین المللی تلویزیون پکن، فستیوال تلویزیونی سیچوان نیز جزو ای فستیوالها میباشند. در این فستیوالها، افزون بر داوری و اعطای جوایز، مبادلات آكادمیك، واردات و صادرات برنامههای تلویزیونی هم انجام میشود. فستیوال شانگهای بزرگترین بازار مبادلهی برنامه تلویزیونی در آسیاست. (www.China.org.cn)
سومین قدم، باز شدن فضای پخش تبلیغات و آگهی است که از نظر اقتصادی شبکههای تلویزیونی را مستقلتر و متکی به خود کرده و از این طریق بخش اعظمی از هزینههای مالی تأمین و وابستگی آنها به بودجههای دولتی کمتر شده است. در سالهای اخیر اغلب شبکهها تجاری شده و برخی تا 70درصد هزینههای خود را از طریق پخش آگهی تأمین میکنند. البته، با افزایش بیش از حد ساعاتی که شبکههای تلویزونی به پخش تبلیغات و آگهی اختصاص میدادند، از سال 2011 محدویتهایی برای پخش آگهی به نفع تماشگران برنامههای تلویزونی از سوی دولت اعمال گردید.
سیاستهای جدید حزب کمونیست چین در زمینههای سیاست مدرن سازی، تمرکز زدایی، تکثر گرایی و رفع محدودیتها نیز زمینه را برای توسعه هرچه بیشتر انواع رسانه‌های تلویزیونی فراهم ساخته است.
کانالهای ماهوارهای
در اوایل دهه1990، كانالهای ماهوارهای تلویزیون برای پخش بین المللی وارد عرصهی رسانهای شدند. در سال 1992، شبکهی چهار سیسیتیوی، به عنوان نخستین كانال تلویزیونی بین المللی چین به زبان چینی و برای چینیهای سراسر دنیا شروع به پخش برنامه كرد. در سال2000، کانال 9شبکهی سیسیتیوی بین المللی، به زبان انگلیسی بیست و چهار ساعته فعال شد. در حالحاضر، کانالهای عربی، روسی، فرانسوی، و پرتغالی این شبکه نیز به پخش برنامه میپردازند. در حال حاضر، کانال بین الملل سیسیتیوی، 98 درصد کره زمین را پوشش میدهد و در خارج از چین45 میلیون نفر آبونمان آن شده اند. مخاطبان این كانالها هم از تنها چینیهای مقیم خارج تغییر یافته است. اگر چه بینندگان چینی مقیم خارج مهم هستند، ولی اكنون تمركز بر روی جامعه آمریكا، اروپا و كشورهای همسایه قرار گرفته است. سكوی تلویزیونی دیوار بزرگ[xliv] كه در سال 2004 تأسیس شده است از نمونه تلاشهای متمركز و هماهنگ چین برای گسترش و تعمیق نفوذ رسانه‌های چینی در بازار رسانهای جهان است. این سكو تا كنون خدمات ماهوارهای را مستقیما به منازل آمریكا، اروپا، كانادا، آسیا، آفریقا، و آمریكای لاتین وصل كرده است. www.eai.nus.edu.sg)) در مجموع هم اینک 37شبکهی ماهوارهای از پکن و سایر استانهای چین به زبان ماندارین و 8شبکهی ماهوارهای به غیر زبان ماندارین، مانند کرهای، قزاقی، اویغوری، تبتی و... و 3شبکهی ماهوارهای انیمیشن و کارتونی و 11شبکهی ماهوارهای پولی از چین برنامه پخش میکنند.
شبکههای کابلی و دیجیتالی
در سال1991میلادی، نخستین شبکهی کابلی در چین شکل گرفت و از سال1992 رسما در چین شروع به كار كرد. در سال1996 تلویزیون مركزی چین 3 ماهواره و 4 ایستگاه انتقال از شركت پان امریكن اجاره كرد و از آن پس برنامههای خود را در سرتاسر جهان پخش کرد. (كتاب سبز چین ،1380: 114)
هم اینک تعداد شبکههای کابلی در این کشور از مرز20هزار شبکه گذشته که مهمترین آنها شبکهی تلویزیون کابلی شانگهای است که بیش از 2میلیون مشترک داشته و بزرگترین شبکهی کابلی جهان از نظر تعداد مشترکان بهشمار میرود. این شبکه دارای 12کانال است که تمامی زمینههای خبری، سیاسی، اقتصادی، آموزشی، ورزشی، موسیقی، خدمات عمومی، تفریحی و... را پوشش میدهد.
براساس آمار، در پایان سال2008، بیش از5/44میلیون مشترک تلویزیون کابلی دیجیتالی در چین وجود دارد. طبق برنامهها و سیاستگذاریهای صورت گرفته توسط دولت چین، تا سال2010 اغلب شهرها و مناطق چین تحت پوشش تلویزیون دیجیتالی قرار گرفته و تا سال2015و فراگیر شدن تلویزیون دیجیتالی، پخش برنامه بهصورت آنالوگ متوقف خواهد شد و چین از تولید کنندهی تلویزیونهای معمولی به یکی از تولید کنندگان تلویزیونهای دیجیتالی تبدیل خواهد شد.
نقش بخش خصوصی در تولید و تأمین برنامههای تلویزیونی
گسترش شبكههای تلویزبونی و اصلاحات صورت گرفته در قوانین و مقررات كنترل و نظارت بر رسانه‌های عمومی، موجب شده كه بخش خصوصی حداقل در زمینه تولید برنامههای تلویزیونی، بخش دولتی را به چالش كشیده و دراین زمینه سلطه‌خود را بر تولید فیلم و سریال و برنامههای متنوع تلویزیونی بهگستراند. با توجه به فاصلهی زیاد بین عرضه و تقاضا و كم هزینهتر بودن تولیدات بخش خصوصی، در حال حاضر اغلب شبكههای تلویزیونی تولید برنامههای خود را به بخش خصوصی واگذار كرده و هزینهی خرید این برنامهها را نیز از طریق پخش آگهیهای تولید كنندگان صنعتی بخش خصوصی تأمین میكنند. در واقع می‌توان گفت در حال حاضر بخش دولتی تنها كنترل و نظارت بر اجرای قوانین و مقررات را در دست داشته و این تولید كنندگان بخش خصوصی هستند كه نیازهای شبكههای تلویزیونی را از نظر برنامه تأمین میكنند. بخش خصوصی90 درصد برنامههای شبكههای كابلی را تولید میكنند و در مورد شبكههای غیر كابلی هم سهم عمدهای را به خود اختصاص دادهاند. چون تأمین برنامه برای انبوه شبكههای تلویزیونی موجود و همزمان مدیریت بر این مجموعه كاری سخت و طاقت فرسا است. لذا، بخش تولید با استفاده از امكانات بخش خصوصی و تولیدات مشترك و مبادله و خرید برنامه از كشورهای خارجی، نیازهای خود را تأمین میكند. پس از اجرای اصلاحات، خیل عظیمی از تولیدات شركتهای خارجی در زمینههای علمی، آموزشی، ورزشی، تفریحی و سرگرمی و فیلم و سریال با دوبله شدن به زبان چینی و در برخی از موارد با زیر نویس چینی، از شبكههای گوناگون پخش میشود واین بازار عظیم، تولید كنندگان خارجی را نیز علیرغم محدودیتهای اعمال شده از سوی دولت، به این وادی كشانده و آنان با پذیرش تمامی مقررات، به تولید مشترك، و حتی در زمینه پخش مستقیم برنامههای تلویزیونهای خارجی در مناطقی خاص، با شبكههای تلویزیونی چین همكاری میكنند. ولی با همهی این اوضاع و علیرغم تلاش بدون وقفهی چین برای جذب سرمایههای خارجی در بخش اقتصادی و صنعتی، دولتمردان این كشور همچنان مانع ورود سرمایهی خارجی به بخش رسانه‌های عمومی شده و كنترل خود را در این خصوص حفظ كردهاند.
میزان پوشش شبکههای تلویزیونی
طبق آمار سال2010، 62/97 درصد جمعیت چین تحت پوشش تلویزیونی قرار دارند. 78/96 درصد جمعیت روستایی از تلویزیون برخوردارند. 72/188میلیون خانواده كه 40/46 در صد كل جمعیت را تشكیل میدهند از رادیو و تلویزیون كابلی برخوردارند. كل برنامههای تلویزیونی تولید شده در سال2010، 274290000 ساعت بود. برنامهها به 34زبان تولید میشوند. تعداد كانالهای بین المللی 43 تاست كه 31720000 ساعت برنامه پخش میكنند. درآمد رادیو و تلویزیون در این سال به 23017800 میلیون یوان رسید. 750900 نفر در رادیو و تلویزیون مشغول به كارند. تعداد ایستگاههای رله و انتقال امواج كوتاه و متوسط 822 واحد اعلام شده است.
(www.stats.gov.cn)
بخش 4- فنآوری جدید اطلاعات(اینترنت)
نخستین ارتباط اینترنتی چین با جهان خارج، در تاریخ 20سپتامبر سال1987برقرار شد و این رسانهی جدید وارد عرصهی رقابت اطلاعرسانی در این کشور شد. از آن زمان تا کنون، این رسانه به شدت توسعه یافته و گسترش پیدا کرده است، به نحویکه امروزه، کشور چین به بزرگترین پایگاه کاربران اینترنتی در جهان تبدیل شده است. با توسعه فنآوری اطلاعات در چین، اینترنت در یکی دو دهه گذشته در این کشور به پدیدهی فراگیر فرهنگی تأثیر گذاری تبدیل شده است.
در اواخر1994بود كه اینترنت ابعاد جدیدی به دیپلماسی عمومی چین داد. از سال1995رسانه‌های خبری، بنگاه های انتشاراتی، ایستگاههای رادیویی و تلویزیونی، برای بهره برداری از امکانات این رسانه وب سایتهای اینترنتی خود را راه اندازی نمودند. در سال2001 وب سایتهای خبری متعددی همچون(China.com.cn) تحت نظارت نهادهای دولتی توسعه یافته و فراگیر شده و سایتهایی برای معرفی چین به خارجیها طراحی شد.
) www.eai.nus.edu.sg)
وزارت ارتباطات و کمیسیون توسعه و اصلاحات چین مسئولیت اجرای پروژهی ملی توسعه باند پهن اینترنتی چین[xlv] را بر عهده گرفتند. این پروژه به عنوان یکی از طرحهای استراتژیک کشور مطرح شد. در چارچوب این پروژه، شبکهی فیبری کشور توسعه یابد. لذا، سرمایهگذاریهای گستردهای برای بهرهبرداری از این فنآوری جدید صورت گرفت.
بنا به گزارش منتشره، چین برای گسترش هرچه بیشتر صنعت اینترنت، تا کنون13ماهواره را به فضا پرتاب کرده است. این پروژهها بهمنظور تکمیل پوشش کامل آسیا و اقیانوسیه توسط سیستم بایدو[xlvi]( GPS ) چینی بوده است .
این سیستم که رقیب سیستم آمریکایی توییتر محسوب میشود، با ارسال30 ماهواره تا سال2020 تکمیل خواهد شد. این سیستم در حالحاضر، در حال گذراندن مراحل آزمایشی است و تا پایان سال2012 یکصدهزار وسیلهی نقلیه در چین به دستگاه موقعیت یاب بایدو مجهز خواهند شد. اگرچه در حالحاضر فقط بخشهای دولتی از برخی از خدمات بایدو استفاده میکنند، ولی30 میلیون نفر کاربر چینی از سیستم(GPS) استفاده میکنند. (رویدادنامه فرهنگی چین خرداد91)
کاربران اینترنت در چین از نگاه آمار
براساس آمار منتشره از سوی ادارهی آمار چین، تا ماه دسامبر سال2011میلادی، تعداد کاربران اینترنتی در این کشور به بیش از513میلیون نفر رسید که نسبت به سال2010، 56میلیون افزایش یافته است. از این تعداد136میلیون کاربر روستایی هستند که نشان دهندهی گسترش فوقالعاده و فراگیری این رسانه است. پیش بینی شده است که تعداد کاربران اینترنتی در چین تا سال2015 از مرز718میلیون نفر گذشته و شامل بیش از7/52درصد جمعیت این کشور خواهد شد. (China Daily ,2010) طبق این آمار، کاربران چینی به طور متوسط، هر هفته7/18ساعت بصورت آنلاین از اینترنت استفاده میکنند که 71درصد از این ارتباطات برای کسب خبر از سایتهای مختلف خبری صورت میگیرد. براساس گزارش منتشره از سوی وزارت صنعت و فنآوری اطلاع رسانی چین، تا پایان سال2009، تعداد وب سایتهای چینی به23/3میلیون مورد رسیده و سالانه3/12درصد بر این تعداد افزوده میشود (China Daily, 2010) و 49درصد از کاربران به وبلاگهای موجود مراجعه کرده و تنها حدود6درصد از این وبسایتها از پایگاههای اینترنتی خارجی استفاده میکنند.
(www.thomascrampton.com ,2012)
طبق این گزارش، در سال2011، کاربران چینی مجموعا بیش از 500میلیارد ساعت از اینترنت استفاده کرده که 90درصد این ارتباطات از داخل منازل شخصی بوده است. در همین سال، با توجه به افزایش فوق العادهی کاربران اینترنتی و گسترش پایگاههای خرید اینترنتی، تعداد افرادی که خریدهای خود را از طریق اینترنت انجام دادهاند، به بیش از194میلیون نفر رسیده است و300میلیون نفر از کابران برای ارتباط با اینترنت از موبایل استفاده میکنند. (www.chinaperspective.com,2012)
کاربران اینترنتی از نظر پایهی تحصیلات شامل2/44درصد پایینتر از مقطع راهنمایی، 3/33درصد در مقطع متوسطه، 5/10درصد لیسانس، و 9/11درصد فوق لیسانس و بالاتر میشود. این کاربران از نظر سنی شامل 4/28درصد زیر 20سال، 8/29درصد بین 20 تا29 سال، 7/25درصد بین 30تا 39سال، 4/11درصد بین 40تا 49 سال، و 8/4درصد را افراد بالای 50سال تشکیل می دهد. از نظر جنسیت نیز 1/44درصد را زنان و 9/55درصد را مردان تشکیل میدهند.
(Pretty Graph’s on China’s Internet user Demographics,2012)
نرخ ضریب نفوذ پهنای باند در چین در سال2007 به 7/11درصد رسید در حالیکه این نرخ در کشورهای توسعه یافته برابر با 7/25 درصد است. (رویدادنامه فرهنگی چین خرداد،91)
درحال حاضر، 81/363میلیون نفر از کاربران چینی از باند پهن اینترنتی استفاده میکنند.
تا پایان سال2011، جمعیت کاربران تجارت الکترونیک چین به200میلیون نفر و حجم فروش الکترونیکی نیز در این مدت به750 میلیارد یوان رسید. پیش بینی میشود چین تا سال2013 به جای آمریکا، به بزرگترین بازار خرده فروشی اینترنتی جهان تبدیل شود. (همان)
میكروبلاگ وِیبو[xlvii]، كه نسخهی چینی توییتر است، هم اكنون در سومین سال فعایت خود350 میلیون كاربر دارد. كاربران با ارسال عكس و فیلم و اظهار نظر و پیام در مورد مسایل مبتلا به جامعه خود در سایت فعال هستند. دولت چین از طریق ویبو مرزهای جدید انتقاد پذیری، سانسور و خود سانسوری را میآزماید و از این طریق از افكار عمومی اطلاع مییابد. آمار نشان میدهد كه شركتهای اینترنتی»سینا[xlviii]»، «سو خو[xlix]» و «نت ایز[l]» محبوب ترین شرکتهای ارایه كنندهی خدمات اینترنتی در چین هستند كه در این میان شركت سینا با 8/94میلیون مشترک، در صدر ایستاده است. (چاینا دیلی ، 2003)
سانسور در اینترنت
پیش از این، معمولا جریان اطلاعات یك طرفه و از سوی دولت به مردم انجام میگرفت ولی اینک جریان دو طرفه شده و مطالب انتقادی در بارهی مقامات محلی و دولت، رهبری و سیاستهای حزبی دیگر مثل گذشته سانسور نمیشود. البته هرگونه مطلب که به تحریک مردم و به تظاهرات و اعتراضات جمعی منجر شود، به شدت سانسور میشود. براساس گزارش روزنامهگلوبال تایمز، دولت با این اقدام سعی دارد تا با قدرت، موضوع پخش شایعات از طریق اینترنت را كنترل و مدیریت نماید. مقامات دولتی گفته اندكه محدودیت قانونی برای كسانی اعمال میشود كه میخواهند به عنوان كاربر جدید، كاربران خصوصی، و همچنین مؤسسات و افراد غیر حقیقی از اینترنت استفاده کنند خواهد شد و كاربران قدیمی همچنان، می‌توانند با عناوین و اسامی غیر واقعی خود به فعالیت ادامه دهند. قوانین جدید بر اساس قانون عمومی چین و برای جلوگیری از حفاظت از سلامت فرهنگی اینترنت برقرار شده و كلیهی كاربران باید به طور كامل این قانون را رعایت نمایند. (رویدادنامه فرهنگی آسیا و اقیانوسیه ، اسفند 90)
بنابر تحقیقی كه خانم رِبِکا ماکینون[li] استاد مركز مطالعات رسانه‌ها و خبرنگاری و تیم وی در دانشگاه هنگ كنگ انجام دادهاند، تا نیمهی سال2008، بیش از 253 میلیون چینی آنلاین بودهاند كه با عبور از آمریكا، رتبهی اول جهان را در تعداد كاربران به خود اختصاص دادند. كاربران چینی بعد از كره و فرانسه بیشترین مشاركت را در شبكههای اجتماعی اینترنتی، وبلاگها، چت رومها، وب سایتهایی كه عكس و فیلم را به مشاركت می گذارند داشتهاند. به كارگیری هزاران پلیس اینترنتی كه در بسیاری از شهرها به كار گرفته شده اند تنها یكی از سلاحهایی است كه دولت چین در مبارزه با خواستههای قلبی و افكار مردم چین داز آنها استفاده میكند. در حالحاضر، دهها هزار وبسایت خارجی به روی كاربران چینی بسته شده اند. شهروندانی در هر شهر یا استان به عنوان داوطلب یا مزدگیر، برای هدایت مكالمات آنلاین به طرفداری از دولت، و یا به عنوان ناظر و گزارشگر مكالمات ضد دولتی به مقامات به كار گرفته میشوند. از مدیران و كارمندان شركتهای اینترنتی( داخلی و خارجی) میخواهند تا سهم خود را در روند گفتگوهای آنلاین غیر قابل كنترل ایفا نمایند. فیلترینگ در سطوح مختلف خانگی، محلی و تجاری،ISP ها و شبكههای منطقهای و ملی صورت میپذیرد. همهی شركتهای مرتبط با وب سایتها، اعم از پرتالها، موتورهای جستجوگر، سرویسهای شبكههای اجتماعی، چت رومها، وبلاگها و ... برای آنكه مجوز شغلی خود را از دست ندهند، همگی ملزم هستند دستورهای سانسور صادر شده از طرف دولت را رعایت نمایند. موضوعات حساس سیاسی یا توسط كارمندان شركتها و یا با برنامههای كامپیوتری كه كارمندان حود شركتها طراحی میشود حذف میگردند. این اقدامات یا طبق دستور مستقیم مسئولان دولتی و یا به خاطر جلوگیری از مشكلات احتمالی، توسط شركتها(خود سانسوری) صورت میگیرد. از وبسایتهایی كه در خارج از چین مستقر هستند و مطالبی به زبان چینی دارند و یا مخاطبان آنها چینیهای مقیم سرزمین چین میباشد نیز خواسته شده تا برخی از موضوعات حساس سیاسی را منتشر نسازند، در غیر این صورت فیلتر خواهند شد. برخی از شركتهای خارجی به این درخواست تن نداده و فرصت حضور در بازار چین را از دست دادهاند. بقیه، همچون گوگل، یاهو و مایكروسافت، برای آنكه روابط خوبی با دولت چین داشته باشند، موتورهای جستجوگر خود را با نسخهی سانسور شدهای ارایه کردهاند. در مقایسه با رسانه‌های سنتی، در وبلاگها تبلیغات حكومتی مشاهده نمیشود و احتمال بیشتری وجود دارد كه دیدگاههای انتقادی و مخالفت با دولت نیز دیده شود. وبلاگ نویسان چینی از طنز، كنایه، ابهامات ادبی، و عبارات رمزی و حتی تصویر برای انتقال پیامهای مهم بهره میبرند. آنها معمولا واقع گرا و عملگرا هستند و هنگام ارسال مطلب میدانند چه چیز مشكلات جدی به همراه دارد و ارزش ریسك را ندارد. موضوعات مرتبط با گروه غیر قانونی فالون گنگ، سركوب میدان تیان آنمِن در سال1989، استقلال خواهی تبت، رویدادها، المپیك، مخالفان، اقلیتهای نژادی، رهبران ملی، دستگیریهای سیاسی، مشكلات كار و اشتغال، سانسور، موارد مربوط به دفاع از حقوق افراد، مسایل تاریخی، موضوعات مذهبی، به شدت تحت سانسور میشوند. به هر صورت، روش و موضوعات سانسور در اینترنت مشابه سانسور در رسانه‌های سنتی و چاپی است. برخی از روزنامه‌ها و مجلات چینی از کنار موضوعات سخت و بحث برانگیز از قبیل اینكه دفتر مركزی نشریه یا ایستگاه تلویزیونی در كجا واقع شده؟ چه كسی مالك آن رسانه است؟چه كسی سردبیر آن است؟ ارتباط او با افراد در رأس قدرت چگونه است؟ ارزشهای این افراد چیست و به چیزی بستگی دارد، خیلی راحت میگذرند. به عبارت دیگر، علیرغم ماهیت حاكمیت محور دولت چین، شاغلان در رسانه‌های سنتی و جدید را نمی‌توان فاقد قدرت معرفی كرد. (First Monday, 2009)
پروژهی سانسور سپر طلایی[lii] از سال2000 با هدف کمک به پلیس اینترنتی در پكن به اجرا در آمد. بخشی از این پروژه«دیوار آتش چین بزرگ[liii]» نام دارد و از طریق پایگاههای ارایه دهندهی خدمات اینترنتی، آدرسهای متخلف را مسدود میسازد. افزون بر این تدابیر، دولت چین از نظام القای خود سانسوری كه كاربران همواره تحت كنترل و مراقبت هستند، نیز حمایت میكند. اعمال یا تهدید به اعمال سانسور تأثیر وحشتناكی بر شركت های تجاری و اشخاص استفاده کننده از اینترنت میگذارد، تا آنجا كه آنها مجبور میشوند به خود سانسوری در ارتباط تن دهند تا از پیامدهای اقتصادی و قانونی آن در امان بمانند. پذیرش سانسور پدیدهی پیچیده است كه ریشه در فرهنگ سنتی این کشور داشته و همیشه موجب یأس و دلسردی مردم نسبت به دولت بوده است.
بخش 5- رسانه‌های صوتی و تصویری(لوح فشرده)
براساس گزارش منتشره از سوی دولت، بازار نرم افزار چین طی10سال گذشته، سالانه از رشد متوسط 38درصدی برخوردار بوده است. ارزش این بازار در سال2010 به 3/1میلیارد یوان(معادل204 میلیارد دلار) رسید. پیش بینی شده است این میزان در سال2011 به 282 میلیارد دلار برسد. این افزایش همچنین موجب افزایش بازار خدمات اطلاعاتی در کشور شده است. (رویدادنامه فرهنگی چین ،1391)
طبق این گزارش، تعداد كل تولید محصولات بصری در سال2010 ، 10913 عدد بوده كه 4034 عدد آن وی سی دی ، 6836 عدد آن دیویدی و 43 عدد آن وی تی و سایر موارد بوده است. تعداد كل تولید محصولات سمعی در این سال نیز 10639 بوده كه 3336 عدد آن آ تی، 5086 عدد سی دی، و 2217 عدد آن دی وی دی آ بودند. (www.stats.gov.cn)
تولید، صادرات و واردات محصولات صوتی و تصویری
بر اساس اطلاعات رسمی مربوط به سال 2009 آمار محصولات سمعی و بصری و انتشارات الكترونیك به شرح زیر است:
از نظر صادرات تعداد انواع محصولات صوتی 1878 نوع و تعداد دیسكت آنها 39250 عدد بوده كه ارزش آنها 7380000 دلار می شود. این ارقام در زمینه واردات به ترتیب 5258 نوع، به تعداد 93655 دیسكت و به ارزش 91650000 دلار میشود. تعداد انواع محصولات بصری از نظر صادرات 17864 عدد و تعداد دیسكت آنها 60673 و ارزش آنها 53190000 دلار، و از نظر واردات 2274 نوع به تعداد 8507 دیسكت و به ارزش 33890000 دلار بوده است. تعداد انواع دی وی دی 10859 نوع به تعداد 29499 دیسك به ارزش 8390000 دلار و از نظر واردات 2254 نوع به تعداد 8481 دیسك و به ارزش 33590000 دلار بوده است. تعداد كل وی سی دس صادراتی 7005 عدد در 31174 دیسك به ارزش 44800000 دلار بوده. انتشارات الكترونیك در این سال از نظر صادرات 29 نوع، به تعداد130دیسك و به ارزش560000 دلار ؛ و از نظر واردات 1947 نوع به تعداد 65266 دیسك و ارزش 6401520000 دلار ذكر گردیده است. (همان)
بخش 6- خبرگزاریها
این كشور دو سازمان خبرگزاری داخلی و خبرگزاری خارجی دارد.خبرگزاری چین نو یا شین خوا، كه ابتدا چین سرخ نامیده میشد، دارای بیش از100 شعبه و دفتر در داخل و خارج از چین بوده و هر روز بسیاری از روزنامه‌ها، مجلات، و ایستگاههای رادیویی را به زبانهای چینی، انگلیسی، فرانسه، اسپانیایی، عربی، و روسی پوشش خبری میدهد. (كتاب سبز چین: 115) به شینخوا مجوز سانسور و ویرایش اخبار داده شده است. این قدرت باعث ضعف آزادی مطبوعات شده و به شینخوا قدرت كنترل كامل بازار خبر را داده است. شعب این خبرگزاری در شرق آسیا، خاورمیانه، آمریكای لاتین، و آفریقا و ... آن را به یكی از مهمترین آژانسهای خبری دنیا تبدیل كردهاند.
سرویس خبری چین هم همچون شین خوا، دفتر مركزی خود را در پكن قرار داده است. این خبرگزاری عمدتا نیازهای خبری چینیهای مقیم خارج، شهروندان خارجی مقیم چین، اهالی هنگكنگ، ماكائو و تایوان را تأمین میكند. www.China.org.cn))
بخش 7- صنعت چاپ و نشر کتاب در چین
پس از اجرای اصلاحات، به ویژه بعد از عضویت چین در سازمان تجارت جهانی، بازار و صنعت چاپ و نشر کتاب در این کشور با تحولات گستردهای روبه رو شده است. پیش از آن هیچ فرد یا مؤسسهی خصوصی حق حضور و فعالیت در این بخش را نداشت. اگرچه هنوز این صنعت به سختی توسط دولت کنتر میشود، ولی در مقایسه با ده سال پیش خیلی باز تر شده و علاوه بر بخش خصوصی، سرمایه گذاران خارجی نیز به این بازار علاقمند شده و در بخش هایی از این صنعت مجوز یافتهاند با همتایان چینی خود مشارکت نمایند.
در کشور چین، جمعا581مؤسسهی بزرگ انتشاراتی فعالیت می کنند که همگی دولتی بوده و به دلیل کنترل شدید بخش کتاب از سوی دولت، این تعداد همچنان ثابت باقی مانده و هرگونه درخواست جدید از سوی اداره کل چاپ و نشر وابسته به شورای دولتی کنترل میشود. وظیفهی این اداره کل ترسیم خط و مشی و سیاستهای بخش صنعت چاپ و نشر در این کشور، تدوین قوانین و مقررات مربوطه و نظارت برحسن اجرای آن، هدایت و کمک به اجرای مقررات، بررسی و صدور مجوز برای متقاضیان جدید چاپ و نشر، نظارت بر تولیدات چاپی و نحوهی توزیع آنها، نظارت بر واردات و صادرات کتاب و نشریات و مطبوعات میباشد.
بیش از40درصد از این ناشران در شهر پکن مستقر بوده و شهر شانگهای با دارا بودن 7درصد از مؤسسات و بنگاه های چاپ و نشر، در ردهی دوم قرار دارد. البته هر استان نیز حداقل یک مؤسسهی بزرگ نشر دارد که زیر نظر حکومت محلی اداره شده و وابسته به یکی از بنگاههای بزرگ انتشاراتی است.
به طور کلی، تولیدات بخش صنعت چاپ و نشر در کشور چین را می‌توان به 6بخش عمومی تقسیم کرد: چاپ و تولید کتاب، انتشار مطبوعات و مجلات، چاپ روزنامه‌ها، تولیدات صوتی، تولیدات تصویری، و انتشارات الکترونیکی. انتشار کتاب با حدود سالانه 320هزار عنوان، 3/86درصد از این صنعت را به خود اختصاص داده، مطبوعات و مجلات 82/2درصد، روزنامه‌ها 55/0درصد، تولیدات صوتی 52/3درصد، تولیدات تصویری 74/3 درصد، و تولیدات الکترونیکی 06/3درصد را تشکیل میدهند. بخش چاپ کتاب هم خود به سه گروه عمده تقسیم میشود: بخش کتابهای عادی و معمولی در موضوعات مختلف داستانی و غیر داستانی با17/79درصد، کتب درسی و آموزشی با25/20درصد، و کتب تصویری. (Siyu Meng,2011) در این کشور 30بنگاه نشر خاص کتاب کودکان و نوجوانان نیز فعال هستند که در سالهای اخیر این بخش از ناشران با ده درصد رشد مواجه شده است[3].
تعداد سالانهی عناوین کتابهای چاپ چین
براساس آمار منتشره از سوی ادارهی آمار کشور چین، در سال2010میلادی، جمعا 328هزار عنوان کتاب توسط ناشران این کشور چاپ و منتشر شده است که 58درصد این کتابها چاپ جدید بودهاند. تقسیم بندی موضوعات و محتوای این کتابها عبارت بودهاند از: علوم اجتماعی58/20درصد، کودکان و نوجوانان21/14درصد، کتابهای داستانی31/10درصد، علوم طبیعی و فنآوری 24/10درصد، زبان 34/8درصد، و کتابهای راهنما و متفرقه نیز4/5درصد را به خود اختصاص دادهاند. بنابر آخرین آمار رسمی منتشره، در سال2010 تعداد كل عناوین كتابهای منتشر شده در چین بالغ بر 328 هزار عنوان با 17/7میلیارد نسخه و 61میلیارد صفحه بوده است.
(www.stats.gov.cn)
از این تعداد کتاب منتشره در سال2010، بخش قابل توجهی(64145عنوان) مربوط به کتب درسی و آموزشی بوده است که تعداد 23939عنوان آن کتابهای جدید بودهاند. از نظر فروش کتاب نیز کتب درسی و آموزشی 50 درصد از بازار کتاب را به خود اختصاص داده و اگر فروش کتابهای کمک آموزشی را نیز بر این میزان اضافه کنیم، سهم کتابهای درسی در بازار کتاب چین به 65درصد خواهد رسید که نشان دهندهی وابستگی شدید بازار نشر و فروش کتاب به کتابهای درسی است. به همین خاطر، در پایان سال2010بزرگترین گروه ناشران کتاب درسی در چین تحت عنوان«گروه ناشران آموزشی چین» در این کشور شکل گرفت.
قانون حق مالکیت معنوی(کپی رایت) درچین
تا سال1991میلادی، در چین چیزی به نام کپی رایت و یا قانون مالکیت معنوی وجود نداشت. در سال1990، نخستین مقررات در این خصوص تدوین و به تصویب رسیده و در سال1991 به مورد اجرا گذاشته شد. در سال 1992این کشور با امضای قانون بین المللی کپی رایت به عضویت کنوانسیون بِرن در خصوص حق مالکیت معنوی درآمد. علیرغم اصلاحات مکرر صورت گرفته در مقررات حق مالکیت معنوی چین، این قانون هنوز دارای نواقص زیادی اجرایی است. اگرچه پس از عضویت چین در کنوانسیون فوق، ناشران دولتی حداقل برای دفاع از حق و حقوق خود مجبور به تبعیت از این قانون شدند، ولی ناشران غیر رسمی و ناشران بخش خصوصی که تحت نام ناشران دولتی فعالیت میکنند، هنوز این قوانین را مراعات نکرده و به انحای مختلف از اجرای این مقررات طفره میروند. مسئولیت نظارت بر حق مالکیت معنوی و کپی رایت در چین بر عهدهی«مدیریت ملی کپی رایت چین[liv]» است. این مدیریت وظیفهی تدوین مقررات و نظارت بر اجرای آن و همچنین نظارت بر قراردادهای منعقده بین ناشران چینی و خارجی در این خصوص را دارد. در سال2010میلادی، ناشران چینی کپی رایت13724عنوان کتاب خارجی را خریداری کردهاند که5284عنوان از آمریکا، 2492عنوان از انگلیس، 739عنوان از آلمان، 737عنوان از فرانسه، 1766عنوان از ژاپن، و1027عنوان آن از هنگکنگ بوده است.
(The Chinese Book Market: www.frankfurt-book-fair.com)
جدول عضویت چین در معاهدات بین المللی مربوط به حمایت از حقوق مالکیت فکری
| تاریخ عضویت
رسمی |
تاریخ درخواست عضویت | عنوان معاهده | ردیف |
| 3 ژوئن 1980 | سوم مارس 1980 | سازمان جهانی مالكیت فكری | 1 |
| 19 مارس 1985 | 19 دسامبر 1984 | معاهده پاریس)حمایت از مالكیت صنعتی( | 2 |
| 4 اکتبر 1989 | 4 جولای 1989 | معاهده مادرید )ثبت بین المللی علایم( | 3 |
| 15 اکتبر 1992 | 10 جولای 1992 | معاهده جهانی حق نشر | 4 |
| 30 آوریل 1993 | 4 ژانویه 1993 | معاهده ژنو )حمایت از تولیدكنندگان آثار صوتی( | 5 |
| 1 ژانویه 1994 | 15 سپتامبر 1993 | معاهده همكاری حق اختراع | 6 |
منبع: www.culturelink.or.kr/policy_china.html
چهار دوره توسعه صنعت چاپ و نشر در چین
پس از اجرای اصلاحات اقتصادی در چین در سال1978، صنعت نشر این کشور جهت انطباق با نیازهای جامعه، اقتصاد بازاری، افزایش توان مالی و مدیریتی، کسب آمادگی برای رقابت با بازار جهانی و رقبای بین المللی، و سرانجام عضویت در سازمان تجارت جهانی، چهار مرحله از توسعه را پشت سرنهاد.
دورهی نخست( 1978 تا 1985): از سال 1978 تا 1985، دورهی آغاز توسعه عادی صنعت نشر چین به شمار میرود. در این دوره صنعت چاپ به طور كلی نرخ رشد10درصدی داشته و گاهی به 16درصد هم رسید كه رقمی شایان توجه و نادر در این صنعت به حساب میآید.
دورهی دوم( 1986 تا 1994): پس از سال 1985، میزان كل چاپ كتاب در چین هرگز از رقم چاپ سال1985 تجاوز نكرد. صنعت نشر چین یك مدت طولانی 9 ساله را به بازنگری و تجدید نظر و كسب تجربه در صنعت نشر سپری كرد. پس از سال 1986 بازار كتاب چین شاهد یك رشد منفی و یا رشد كم بود كه برای توسعه آن باید نیرویی تازه به صنعت نشر دمیده میشد. با رشد مصرف كتاب در چین در این دوره، رشد صنعت نشر نیز ارتقا یافت. در حقیقت، در این سال بازار فروش كتاب جای خود را به بازار خرید كتاب داد. این دورهی گذر، به دلیل توسعه اقتصادی سریع چین امری اجتناب ناپذیر مینمود.
این دوره بیشتر دورهی تجربه آموزی بود و بازنگریهایی در صنعت نشر انجام گرفت كه باز هم چندان مؤثر و كارآ نبود. بررسیها نشان میدهد كه علت رشد ناكافی این صنعـت در این دورهی9 ساله، فقـدان تحـولات و تغییرات كافی برای توسعه بازار كتاب بود. ضمن آنكه نـو آوری در سیستم نشـر و توزیـع كتاب چین هنوز جایگاه مطلوبی نداشت.
دورهی سوم(پس از سال1995): در سال1995، صنعت نشـر كتاب چین به دورهی سردرگمی و بازنـگری در خود پایان داد و میزان تولید صنعت نشـر چـین افزایش یافت و یك دورهی جدید توسعـه در این صنعت آغاز گردید. یكی از علتهای اصلی توسعه بازار كتاب و انتشارات چین در این دوران، رشد اقتصادی سریع و پایدار چین بود. در این دوره، ساختار صنعت نشر چین دستخوش تحـول گردیده و نظام اداری، اجرایی و روشهای مدیریتی و فروش نیز بهبود یافت. در این دوره، كنترل بر بهای كتابهای درسی مدارس ابتدایی و متوسطهی چین بهتدریج كاهش یافت و فرایند تنویر افكار عمومی در زمینه توسعه صنعت نشر چین آغاز و آگاهی مردم به روند اصلاحات و مؤسساتی شدن و مالكیت اشتراكی این صنعت بیشتر شد.
دورهی چهارم(پس از سال2001) و تشکیل گروههای انتشارات چین: دولت چین با استفاده از تجریبات بین المللی به این نتیجه رسید كه توسعه سریع بازار كتاب و افزایش توان رقابتی صنعت نشر، پیش از عضویت کامل در سازمان تجارت جهانی، به ایجاد مؤسسات قوی انتشاراتی نیاز دارد. با این اقدام است که می‌توان ضمن کمک به توسعه صنعت نشر، پاسخگوی نیازهای بازار داخلی و جهانی و بالا بردن توان رقابتی این صنعت در عرصهی بین المللی بود.
بیشتر مؤسسات انتشاراتی چین که براساس تجربیات دهه1950در شوروی پیشین شکل گرفته بود، اغلب كوچك و یا متوسط بوده و بین40 تا300 كارمند داشته و تولید سالانهی آنها ببی100 تا400 عنوان و فروش آنها نیز حد اکثر به20 تا200 میلیون یوان میرسید. سود خالص این مؤسسات نیز كمتر از10میلیون یوان بود. طبعا، چنین وضعیتی پاسخگوی نیاز بازار داخلی هم نبود تا چه رسد به بازارهای بین المللی. لذا، دولت با ادغام بسیاری از این انتشاراتیها و تجمیع سرمایهی آنها، و اختصاص بودجهی لازم، بیش از 30گروه انتشاراتی قوی به وجود آورد تا بتوانند از این پس به عنوان شرکتهای اقتصادی خود اتکا، و با ورود به عرصهی بازار آزاد، با بخش خصوصی داخلی و رقبای بین المللی به رقابت به پردازند.
اینک، با گذشت چند سال از عضویت چین در سازمان تجارت جهانی و توسعه صنعت نشر، و كاهش كنترل و افزایش حمایت دولت، این مؤسسات از قدرت و توانایی و تجربیات نسبتا خوبی در زمینههای سرمایهگذاری، فنآوری، مدیریتی، بازاریابی، و سازماندهی، برخوردار شده و از نظر کمی و کیفی توسعه فراوانی یافتهاند، اگرچه در مقابل غولهای نشر خارجی هنوز از تواناییهای رقابتی كمتری برخوردار بوده و كاركرد منطقهای آنها ضعیف و در مواجهه با چالشهای اقتصاد بازار، با مشكلات روبه رو هستند. به همین دلیل است که هنوز دولت به بخش خصوصی و سرمایه گذاران خارجی اجازه ورود به عرصهی سرمایه گذاری در بخش تولید و صنعت چاپ و نشر را نداده و آنها صرفا در بخش توزیع و خرده فروشی حق سرمایه گذاری دارند. (سابقی ، 1381)
عضویت در سازمان تجارت جهانی و ورود سرمایه گذاران خارجی در صنعت چاپ و نشر چین
عضویت چین در سازمان تجارت جهانی در سال2001، تأثیر عمیق و گسترده و درازمدتی در صنایع فرهنگی، از جمله صنعت چاپ و نشر این کشور گذاشته و ناشران داخلی را در معرض چالش و رقابت سخت در بازار جهانی کتاب قرار داد. دولت چین برای فایق آمدن بر این مشکل اولا، تعدا زیادی از مؤسسات و بنگاههای چاپ و نشر این کشور را در هم ادغام نموده و گروههای انتشاراتی بزرگی را تشکیل داد تا توان رقابت در مدیریت، سرمایه و فنآوری آنها را در برابر رقبای خارجی بالا ببرد. تا کنون بیش از 30 گروه بزرگ انتشاراتی از ادغام دهها مرسسهی چاپ و نشر به وجود آمده است. ثانیا، صنعت و بازار چاپ و نشر را به عنوان بخشی از بازار فرهنگی این کشور، وادار به انطباق خود با بازار اقتصادی جدید کرد. لذا، بسیاری از ناشران دولتی به بنگاههای اقتصادی تبدیل شده و از حالت بودجه گیری دایم از دولت خارج شدهاند.
پس از عضویت چین در سازمان تجارت جهانی، افزون بر تغییرات فوق، به بخش خصوصی داخلی و سرمایه گذاران خارجی نیز بصورت محدود اجازه ورود به بخش صنعت چاپ و نشر داده شد. اگرچه هنوز به بخش خصوصی اجازه فعالیت در این صنعت داده نشده است، ولی برخی از مؤسسات فرهنگی خصوصی اجازه یافته اند تا با همکاری ناشران دولتی و با استفاده از شابکهای در اختیار آنها به انتشار کتاب به پردازند و در واقع باز هم این ناشران دولتی و رسمی هستند که مسئولیت کتاب چاپ شده را بر عهده دارند و کتابها نیز با استفاده از سهمیه و نام آنها منتشر میشوند. اگرچه هنوز آمار دقیقی از دست اندرکاران غیر مستقیم بخش خصوصی در صنعت چاپ و نشر آمار دقیق در دست نیست، ولی بر اساس یک آمار گیری غیر رسمی انجام شده توسط فرهنگستان چاپ و نشر چین که در سال2011صورت گرفته و در سایت رسمی نمایشگاه بین المللی کتاب پکن منشر شده است، از 131هزار نهاد و مؤسسهی فعال در امر چاپ و نشر چین، حدود1/76درصد فعالیت‌ها آنها مربوط به بخش غیر دولتی بوده است. (www.bibf.net.cn)
علیرغم عضویت چین در سازمان تجارت جهانی در یک دهه پیش، بخش انتشار کتاب در این کشور، هنوز به روی سرمایه گذاران خارجی بسته است. در عین حال، راههای مختلف مشارکت و همکاری میان ناشران خارجی و داخلی، به ویژه در زمینه چاپ کتابهای علمی وجود دارد که بصورت سرمایه گذاری مشترک(51درصد چینی و حد اکثر 49درصد سرمایه گذار خارجی) و همکاریهای کوتاه مدت و موردی و بلند مدت انجام میشود. در حال حاضر، تعداد زیادی از ناشران عمدهخارجی در همین چارچوب در چین فعال شده و دفتر نمایندگی دایر نموده اند. در بازار کتاب چین، تنها بخش توزیع و خرده فروشی کتاب است که کاملا به روی بخش خصوصی و سرمایه گذاری خارجی باز شده است.
در این کشور 3کانال عمده برای توزیع کتابهای منتشره وجود دارد: کتابفروشیهای زنجیرهای دولتی شینخوا که از زمان تأسیس جمهوری خلق چین در سال1949 تاکنون بصورت انحصاری شیکه و سیستم توزیع کتاب در این کشور را در اختیار خود داشته است؛ بخش خصوصی داخلی و سرمایه گذاران خارجی که پس از عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی به وجود آمده است؛ و فروش آنلاین و اینترنتی کتاب که در سالهای اخیر وارد عرصهی رقابت در بازار فروش کتاب شده است. لذا، می‌توان گفت، در این کشور هنوز سیستم منظم و شبکهی فراگیر ملی توزیع کتاب شکل نگرفته است. چون اغلب کتاب فروشیهای عمده در شهرهای بزرگ قرار گرفته و سیستم ناقص توزیع موجود نیز تنها در سطح مراکز استانها و شهرهای بزرگ عمل میکنند، بنابراین، بخش عمدهای از کتابهای منتشره توسط ناشران محلی و منطقهای و شهرهای کوچک، تحت پوشش شبکهی توزیع قرار نمیگیرند. لذا، این مناطق تنها از طریق سفارش اینترنتی کتاب و حضور در نمایشگاههای متعدد کتاب که در طول سال برگزار میشود، نیازهای خود به کتاب را برآورده میسازند.
آمار سالانهی واردات و صادرات کتاب در چین
طبق آمار منتشره از سوی ادارهی آمار چین، این کشور در سال2010میلادی، جمعا بالغ بر 37میلیون دلار کتاب و نشریات تولید این کشور را به خارج از چین صادر کرده است که نسبت به سال قبل10درصد افزایش داشته است. در همین سال بیش از 94میلیون دلار کتاب و نشریه را وارد کرده است. در این کشور حدود 40شرکت بازرگانی در زمینه واردات و صادرات کتاب اشتغال دارند که همگی به سازمانها و مؤسسات و نهادهای علمی، آموزشی و فناوری دولتی وابسته هستند. اعلب متقاضیان کتاب و نشریات خارجی را هم کتابخانهها و مؤسسات علمی و آموزشی این کشور تشکیل میدهند.
جدول آمار صادرات و واردات كتاب، مجله و روز نامه در سال 2010
| نوع كالا | صادرات | واردات | ||||
| نوع | تعداد
(10هزارنسخه) |
ارزش
(10هزار دلار) |
نوع | تعداد
(10هزارنسخه) |
ارزش
(10هزار لار) | |
| كتب منتشره | 913328 | 23/707 | 11/3232 | 806076 | 57/568 | 01/9402 |
| فلسفی-اجتماعی | 198094 | 32/105 | 18/826 | 177503 | 11/61 | 47/1606 |
| فرهنگی و آموزشی | 170183 | 24/124 | 61/552 | 142811 | 28/126 | 86/1745 |
| ادبیات و هنر | 206848 | 71/129 | 51/601 | 132207 | 23/90 | 30/1271 |
| علوم طبیعی و فناوری | 100387 | 86/59 | 93/345 | 219256 | 59/107 | 77/3478 |
| كودكان | 70337 | 47/140 | 86/264 | 42123 | 47/39 | 30/375 |
| عمومی | 167479 | 64/147 | 03/641 | 92176 | 88/143 | 31/924 |
| مجلات | 41065 | 79/194 | 97/423 | 72056 | 66/420 | 96/13828 |
| روزنامه ها | 561 | 41/43 | 91/54 | 1582 | 65/1892 | 61/2777 |
| جمع كل | 954954 | 64/945 | 00/3711 | 879714 | 87/2881 | 58/26008 |
منبع: China Statistical Year Book. 2011
گسترش شبکهی توزیع اینترنتی و آنلاین کتاب
باتوجه به نواقص موجود در سیستم شبکهی توزیع کتاب و گسترش فناوری اطلاعات در کشور چین، زمینه برای گسترش هرچه سریعتر تجارت آنلاین کتاب در این کشور فراهم شده است. لذا، این نوع از تجارت کتاب هر روز از جایگاه بهتری برخوردار شده و رقابت سختی میان ناشران و فروشندگان سنتی کتاب با ناشران و فروشندگان آنلاین کتاب به وجود آمده و بسیاری از ناشران عمده اقدام به تولید ابزار مورد نیاز برای تولید، توزیع، فروش و مطالعهی کتابهای دیجیتالی خاص خود نمودهاند. حتی برخی از فروشگاههای بزرگ آنلاین فروش لوازم خانگی، لباس و لوازم برقی نیز برای جذب مشتری بیشتر، بخشی از فروشگاههای خود را به عرضهی کتاب و محصولات چاپی اختصاص داده اند.
همچنین، پایگاههای اینترنتی مهمی همچون تِنسِنت[lv]، سینا، علی بابا، و بَیدو[lvi] نیز وارد بازار عرضه و نشر الکترونیکی شده و به نظر میرسد نرم افزارهای دریافت کتاب الگترونیگی از طریق گوشی موبایل، در حال تسخیر بازار فروش آنلاین کتاب است. براساس نظر سنجی صورت گرفته توسط فرهنگستان چاپ و نشر چین، تعداد افرادیکه در سال2011از طریق اینترنت و موبایل و سایر وسایل الکترونیکی به مطالعهی کتاب میپردازند، به 6/36درصد(121میلیون نفر) رسیده و متوسط هزینهی دانلود کتاب دیجیتالی حدود نیم دلار بوده است.
(سایت رسمی نمایشگاه بین المللی کتاب پکن.(www.bibf.net.cn.
عناوین و تعداد نمایشگاههای کتاب در چین
همانگونه که پیشتر ذکر شد، یکی از راههای توزیع و دسترسی به انواع کتاب در چین، نمایشگاههای مختلف کتابی است که در سطوح مختلف محلی، منطقهای، استانی، ملی و بین المللی در داخل و خارج چین و در طول سال برگزار میشود که عمدهترین آنها عبارتند از:
-نمایشگاه بین المللی کتاب پکن که از سال1986آغاز و در سال2012نوزدهمین دورهی این نمایشگاه در ماه اوت برگزار خواهد شد.
-نمایشگاه بین المللی کتاب تایپه(تایوان) که از سال1987آغاز شده است.
-نمایشگاه بین المللی کتاب هنگکنگ.
-نمایشگاه ملی کتاب چین.
-نمایشگاه سفارش کتاب پکن.
-و حضور ناشران مختلف چینی در نمایشگاههای مهم بین المللی کتاب جهان، از جمله نمایشگاه کتاب تهران.
(Compiled by Book Information Centre Beijing,2012)
اهداف تعیین شده برای صنعت چاپ و نشر تا سال2015
در ابتدای ورود چین به قرن بیست و یکم، و عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی، دولت چین برای بخش صنعت چاپ و نشر، به ویژه بخش مطبوعات و رسانه‌ها، اهدافی را تا سال 2010تعیین نمود که اهم آنها عبارت بودند از: دو برابر کردن میزان انتشار روزنامه‌ها و تولیدات سمعی و بصری در این کشور؛ راه اندازی حدود 10گروه بزرگ انتشاراتی که درآمد سالانهی هرکدام از آنها بیش از یک میلیارد یوان بوده و بین 20 تا30 گروه انتشاراتی که درآمد هر یک تا یک میلیارد یوان باشد؛ باید 80درصد هزینههای روزنامه‌ها و مطبوعات از محل درآمد حاصله از چاپ آگهی و تبلیغات تأمین شود؛ و توزیع مجلات و نشریات از طریق خرده فروشی و ایجاد دکه های مطبوعاتی صورت گیرد. (Report on China’s Press, Media, TV, Radio, Newspapers, 2005) اهداف تعیین شده برای توسعه این بخش از صنعت برای سالهای2011 تا 2015 (دوازدهمین برنامهی پنج ساله) نیز به شرح زیر است:
- رشد سالانه 5 درصدی عناوین كتابها(از 328 هزار عنوان در سال2010 به 419 هزار عنوان در سال 2015 خواهد رسید).
- رشد سالانه2 درصدی نسخ چاپی كتاب خواهد داشت و از 7/17 میلیون نسخه در سال 2010 به 7/92 میلیون نسخه در سال 2015 خواهد رسید.
- رشد سالانه2 درصدی نسخ چاپی روزنامه‌ها(از02/50 میلیارد نسخه در سال2010 به 23/55 میلیارد نسخه در سال2015 خواهد رسید).
-رشد سالانه 5/1درصدی سرانهی كتاب(از 3/5 نسخه در سال2010 به 8/5 نسخه در سال 2015 خواهد رسید).
-تعداد واحدهای انتشار روزنامه و نشریات ادواری در سال 2015 به نصف تقلیل یافته و به كمتر از 5000 واحد خواهد رسید. در این دوره توسط دولت، 10 مركز صنعت انتشار روزنامه و نشریات ادواری، و10 گروه چند رسانهای فعال خواهند شد. (www.China-media-news.org)
بازار کتاب و سرانهی هزینههای فرهنگی در چین
بر اساس دادههای ادارهی آمار دولت چین، ساکنان پکن در سال 2004بالغ بر13میلیارد یوان کتاب خریداری کردهاند که با توجه به5/13میلیون جمعیت این شهر، بصورت میانگین هر شهروند پکنی958یوان کتاب خریداری کرده است. (Xinhua News Agency, 2005) اگرچه هنوز هزینههای خورد و خوراک مردم در جایگاه نخست سبد کالاهای مصرفی مردم قرار دارد، ولی این هزینههای فرهنگی، آموزشی و خدمات تفریحی است که جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. براساس گزارش منتشره در مطبوعات چین، هزینههای سرانهی فرهنگی شهر نشینها از متوسط375یوان در سال1996 به 902یوان در سال2002افزایش یافته که تقریبا دو برابر افزایش سایر هزینه های مصرفی بوده است. سرانهی فرهنگی روستاییان نیز 16درصد کل هزینههای مصرفی آنان را تشکیل میدهد. (Beijing Reviw,2003) میانگین سرانهی خرید كتاب برای هر نفر در چین در سال2003 از نظر تعداد 26/5 نسخه و به لحاظ ارزشی 72/35 یوان بوده است كه در مقایسه با سال 2002 افزایش یافته است .
این آمار حاكی است كه میانگین سرانهی میزان خرید كتاب برای هر چینی، علیرغم كمی افزایش نسبت به سال 2002، هنوز پایین است و در پنج سال گذشته بالاترین رقم مربوط به سال1999بوده كه میانگین سرانهی خرید هر نفر 6 جلد كتاب گزارش شده است.
در کشور چین، كتابفروشیهای زنجیرهای«شینخوا» بزرگترین سهم از بازار خرده فروشان محلی كتاب در استانهای مختلف بوده اند و آن چه مورد توجه ناشران بوده این بوده كه از طریق این كتابفروشی ها كتاب های خود را به فروش برسانند. با این حال پس از انجام اصلاحات در نظام توزیع كتاب در چین ، سیستم توزیع كتاب و مسیر آن تغییر كرده است . بسیاری از ناشران عمده فروشی خود را از طریق كتاب فروشی ها انجام می دهند . در سال های اخیر سهام كتاب چین افزایش داشته كه این تغییر سهام بر بازار كتاب چین نیز تاثیر گذار بوده است .
میزان کتابخوانی در چین
براساس گزارش منتشره از سوی خبرگزاری شینخوا و براساس نتایج منتشره از یک بررسی که توسط آکادمی مطبوعات و انتشارات چین به عمل آمده است، در سال2011 هر فرد چینی بهطور متوسط سالانه 4 کتاب، 100 روزنامه، و 67/6 مجله مطالعه نموده است. تنها 2/1درصد از افراد مورد بررسی در این مطالعه معتقد بودند که میزان مطالعهی خوبی داشتهاند در حالیکه 7/50 درصد باور داشتند که به اندازهی کافی مطالعه نداشتهاند. آقای کنیچی اوهمای[lvii]، یک استراتژیست ژاپنی در کتاب خود تحت عنوان«عصر آیکیوی پایین» نوشته است:«در چین ماساژخانه بیشتر از کتاب فروشی است.» براساس تحقیقات وی، چینیها روزانه به طور متوسط 15دقیقه مطالعه میکنند که بسیار پایینتر از ژاپن است. به همین دلیل وی مردم چین را در ردیف جوامع با آی کیوی پایین شمرده است. (China Should Read More: Experts,2012) کارشناسان امور مطالعاتی معتقدند نبود فضای مناسب، کمبود امکانات لازم، توجه بیش از حد مردم به درآمد مادی و عدم توجه لازم به امر مطالعه، علت اصلی پایین بودن میزان مطالعه در میان مردم چین است.
نرخ فعلی مطالعهی فراگیر و مطلوب بین سنین18 تا 70سال در چین، به 6/77 درصد میرسد که نشان دهندهی یک رشد نسبی 5/0 درصدی است. این نرخ شامل مطالعه کنندگان کتاب، مجله، روزنامه و اطلاعات دیجیتالی نیز میگردد. طبق گزارش منتشره در نمایشگاه کتاب شانگهای، هر فرد چینی به طور متوسط سالانه 6جلد کتاب مطالعه میکند که به مراتب از سطح مطالعهی مردم کشورهای غربی و اروپایی که سالانه بین16 تا24جلد کتاب میخوانند، پایینتر است. لذا، دولت چین برای افزایش سطح مطالعه میان شهروندان این کشور برنامههای تشویقی و تلاشهای گستردهای انجام میدهد تا عادت به مطالعه در میان مردم، به ویژه دانش آموزان را بالا ببرد. در همین راستا از سال2006، در بیش از 400شهر چین فعالیت‌هایی را آغاز کرده است.
(Average Chinese read 6 Books a Year. www.chinadaily.com.cn)
به طور کلی، عادت به کتابخوانی مردم چین نیز مانند سایر کشورهای جهان درحال تغییر است. امروزه مردم این کشور بیشتر از طریق اینترنت، موبایل، لپ تاپ، وب سایت، و ابزارهای الکترونیکی دیگر به مطالعهی کتاب می پردازند. (Internet Changing People’s Reading Habits in China,2009) چون حداقل هزینهی دانلود یک کتاب الکترونیکی 3یوان است درحالیکه حداقل قیمت یک کتاب چاپی بیش از30 یوان میباشد. ضمن اینکه بخشهای سانسور شدهی کتابهای چاپی را می‌توان در نسخهی الکترونیکی به دست آورد.
طبق نظر سنجی صورت گرفته از یك میلیون خوانندهی كتاب در نمایشگاه بین المللی كتاب پكن در سال2011، موضوعات و كتابهای مورد علاقه و مطلوب خوانندگان چینی عبارت بودهاند از: ادبیات، رمانهای نویسندگان داخلی و خارجی، سفرنامهها و شرح زندگی افراد مشهور در زمینهها و رشتههای مختلف، مجموعه مقالات، مسایل تاریخی، جغرافیا، علوم اجتماعی، زبانهای خارجی و مطالب فلسفی.
(Report of reading habit's: Chinese Readers Love Novels. www.english.cntv,2011)
براساس همین گزارش، برخی از كتابهای پر فروش سال2011 و نیمهی نخست سال2012به شرح زیر بوده است.
آثار نویسندگان داخلی:
1-«رأس ساعت3: دوران تخت طلایی». اثر گوو جینگ مینگ؛
(Tiny Times 3: The Era of the Golden Throne. By: Guo Jingming)
2-جلد 1 و2 از مجموعهی«تاریخ شمار دزدان مقبره» اثر نانپای سونشو؛
(The Graver Robbers Chronicles. By: Nanpai Sonshu)
3-«یادداشت رسمی شماره 8مؤسسهی سرمایه» اثر شیائوچیائو لائوشو؛
(Capital Institute official Notes 8. By: Xiaoqiao Laushu)
4-«بوی صابون» اثر فوشی؛
(The Smel of Soap. By: Fu Shi)
5-«پدر رمان جاسوسی» اثر مای جیا؛
(Father of The Spy Novel. By: Mai Jia)
6-«محاصرهی قلعه» اثر چیان جونگ شو؛
(Fortress Besiged. By: Qian ZhongShu)
7-«سَبُك روی تخته» اثر هان هان؛
(Light and Above Board. By: Han Han)
8-«یاداشتهای رسمی هو ویدونگ» اثر شیائوچیائو لائوشو؛
(Hou Weiding Official Diary. By: Xiaoqiang Laushu)
9-«بررسی اشعار زیبای باستانی» اثر یو دان؛
(Review of the most beautiful avcient Poetry. By: Yu Dan)
10- و«یك مادر خوب مهمتر از یك معلم خوب است» اثر این جیانلی.
(A Good Mother is more Important than a good Teacher. By: Yin Jianly)
آثار نویسندگان خارجی:
1-«صد سال تنهایی» اثر گابریل گارسیا ماركز از كلمبیا؛
(One Hundred Years of Solitude. By: Gabriel Garcia Markez)
2-«بازی تاج و تخت» اثر جرج آر.آر. مارتین از آمریكا؛
(A Game of Throne. By: George R.R. Martin)
3-«خانهی ابریشم» اثر آنتونی هوروویتز از انگلیس؛
(The House Of Silk. By: Anthony Horowitz)
4-«پیش از خواب رفتن من» اثر اس. جی. واتسون از انگلیس؛
(Befor I go Sleep. By: S.J. Watson)
5-«تو سیب چشم منی» اثر گیدنز كو از تایوان؛
(You are the Apple of my Eye. By: Giddens Ko)
6- و «بادبادك باز» اثر خالد حسینی از افغانستان. (www.openbook.com.cn/EN/BestSellers.aspx)
(The Kite Runner. By: Khaled Husaini)
آمار مطالعه با فنآوریهای نوین
براساس نظر سنجی صورت گرفته در سال2008میلادی، آمار مطالعهی کتابهای الکترونیکی و روزنامه در چین درحال پیشی گرفتن از مطالعهی کتابها و نشریات چاپی است. طبق این نظر سنجی، افراد بین18 تا70 سال، به طور متوسط روزانه45دقیقه وقت برای مطالعهی آنلاین صرف میکنند. از این میزان 7/42درصد روزنامه،
بر اساس این بررسی، در مجموع تعداد خوانندگان کتاب، روزنامه و مجلهی چاپی در چین کاهش یافته است. و در مقابل در مقایسه با سال2010، به مطالعه کنندگان اینترنتی به نحو قابل توجهی(1/11درصد) افزوده شده و در مجموع به 5/36درصد رسیده است. متوسط زمانی که کاربران برای مطالعه از طریق اینترنت زمان صرف میکنند به 53/74 دقیقه رسیده است.
براساس گزارش منتشره در روزنامهگلوبال تایمز، تقسیم بندی مطالب مورد مطالعه در موبایل که 30درصد مطالعات چینیها از این طریق صورت میگیرد، عبارتند از: 8/66درصد روزنامه، 3/52درصد کتاب، 9/46درصد مجله، 23درصد سایر مطالب خواندنی، 1/18درصد مطالب منتشره در اینترنت، 9/3درصد کتاب الکترونیکی، 8/1درصد سیدی و دیویدی بوده است. (China Should Read More: ,2012) همچنین، براساس آمار منتشره در کتاب سال انتشارات دیجیتالی در چین(2010-2011) که از سوی فرهنگستان چاپ و نشر این کشور منتشر شده است، درآمد صنعت چاپ دیجیتالی چین از3/3میلیارد دلار در سال2006 به بیش از 15میلیارد دلار در سال2011افزایش یافته است. برخی از کتابهای ادبیات داستانی مشهور چینی، بیش از900میلیون بار در اینترنت مشاهده شده و بیش از 2میلیون دلار فروش داشتهاند. (Smartphon Chang our habits, 2011)
براساس یک نظر سنجی که در سال 2012از میان دانش آموزان مدارس راهنمایی شانگهای صورت گرفته است، 9/42درصد از این دانش آموزان به خواندن پیامهای نوشتاری، 8/40درصد به مطالعهی میکروبلاگها، و7/32درصد کتاب الکترونیکی مطالعه میکنند. در این نظر سنجی آمده است که 2/27درصد از پسران و9/12درصد از دختران اخبار ورزشی و 6/51درصد از دختران و 9/52درصد از پسران مطالب طالع بینی را از طریق اینترنت دنبال میکنند. (New Media Influences China’s Yang Readers, 2012)
افزون بر این، 6/27 درصد از کسانیکه در این جامعه آماری شرکت کردهاند گفته اند که ترجیح میدهند از طریق موبایل(اینترنتی) مطالعه کنند، که این آمار نشان دهندهی افزایش 6/4 درصدی نسبت به سال2010 است. این افراد معمولا به طور متوسط روزانه 53/13 دقیقه را به مطالعه از طریق موبایل میگذرانند. و مبلغ 75/20 یوان معادل 3/3 دلار برای این خدمات پرداخت میکنند. (خبرنامه 1 اردیبهشت رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در پكن، 1391)
| آمار كتابهای منتشر شده در چین به تفكیك موضوع، در سال 2010 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
,
[i] - Tipao.
[ii] - Dipao.
[iii] - Kai Yuan Zi Bao.
[iv] - Jingpao.
[v] - Peking Gazette.
[vi] - Shen Bao.
[vii] - Peoples Daily.
[viii] - Wenhui Ribao.
[ix] - Renmin Tiedabao.
[x] - Zhogguo Shengbao.
[xi] - Beijing Youth Daily.
[xii] - Huanxi Dushibao.
[xiii] - Chengdu Business Daily.
[xiv] - Economic Daily.
[xv] - China Centeral Televion.
[xvi] - Xinhua.
[xvii] - Poeople’s Daily.
[xviii] - People’s China.
[xix] - China Construction.
[xx] - China Radio, Film and TV. Group.
[xxi] - Beijing Reviw.
[xxii] - China Pictorial.
[xxiii] - China Today.
[xxiv] - People’s China.
[xxv] - China International Publishing Group. (CIPG)
[xxvi] - Beijing Review.
[xxvii] - China Pictorial.
[xxviii] - Women in China.
[xxix] - Global Times.
[xxx] - Global.
[xxxi] - City Pictorial.
[xxxii] - International Community in China.
[xxxiii] - City Weekend.
[xxxiv] - China and World.
[xxxv] - China Monthly.
[xxxvi] - China Spring.
[xxxvii] - Yang Guang Rong.
[xxxviii] - E.G. Osborn.
[xxxix] - Carol.
[xl] - Shen Bao.
[xli] - Sun Sun.
[xlii] - China Central Television. (CCTV).
[xliii] - Lorimar.
[xliv] -The Great Wall TV Platform.
[xlv] - Broad Band China.
[xlvi] - Baidu.
[xlvii] - Weibo.
[xlviii] - Sina.
[xlix] - Soho.
[l] - Net eas.
[li] - Rebecca Mackinnon.
[lii] - Golden Shield.
[liii] - Great China Fire Wall.
[liv]- National Copyright Administration of China.
[lv] - Ten Cent.
[lvi] - Baidu.
[lvii] - Kenichi Ohmae.
[1] - طبق آمار، در سال1997میلادی، تعداد روزنامه ها و مجلات در چین از 27هزار عنوان فراتر رفت.
[2] - طبق آمار جهانی، تعداد عناوین و تیراژ مطبوعات در چین در ردیف اول جهان قرار دارد و روزنامه های منتشره در این کشور5/14درصد کل روزنامه های جهان را به خود اختصاص داده و برای هر یکهزار نفر 86/75نسخه روزنامه منتشر می شود(Ting Ni- 2005).
[3] - طبق آمار رسمی منتشره از سوی دولت چین، در حال حاضر حدود250میلیون کودک زیر سن14سال زندگی میکنند ک تقریبا 14درصد کل جمعیت کشور را شامل می شود و سالانه 16میلیون کودک تازه متولد نیز بر این آمار افزوده می گردد. تأمین نیاز این جمعیت عظیم به کتاب مورد نیاز به سرمایه گذاری، تولید، چاپ و توزیع گسترده ای دارد که از توان بنگاه های نشر دولتی داخلی خارج بوده و به ورود بخش خصوصی و سرمایه گذاران خارجی نیاز دارد.