چاپ و نشر کتاب در سنگال: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۲۳

چاپ و نشر کتاب در سنگال. قابل بازیابی از https://francophone.port.ac.uk/

کشور سنگال با توجه به نقش فرهنگی که از گذشته در حوزه فرانسه زبانی داشته یکی از کشور های فعال در نشر کتاب می باشد. ناشران این کشور سالیانه بعضاً صدها عنوان کتاب در حوزه های مختلف تخصصی به طبع می رسانند. بعضی از این ناشران با همکاری ناشران فرانسوی و بعضاً دیگر ناشران آفریقایی به چاپ کتاب اقدام می کنند. تجلی این فعالیت ها عمدتا در نمایشگاه بین المللی کتاب داکار که دو سال یکبار برگزار می شود قبل مشاهده می باشد.

پس از بررسی های به عمل آمده، آمار دقیقی از مرکز یا محلی که میزان انتشار کتاب سالیانه را در این کشور مشخص کند در دسترس نبود، ولی ناشران در سایت های مخصوص خود آمار کتاب های چاپ شده‌ی ویژه‌ی خود را ارائه داده اند که به ذکر چند نمونه از آن می پردازیم.

1- نشر "هارماتان"(Harmattan) که در سنگال بهترین خانه‌ی نشر شناخته شده و در سال 2013 جایزه‌ی بهترین خانه‌ی نشر را از آن خود کرده تاکنون 7507 کتاب، 190 مجله و 140 ویدئو را چاپ کرده است. در سپتامبر 2014 این خانه‌ی نشر 88 کتاب چاپ کرد.

2- سایت "خواندن زنان نویسنده و ادبیات آفریقایی" تعداد کتاب در سال 2013 توسط زنان را 42 مورد و تعداد ترجمه کتاب را 7 مورد چاپ کرده است. در سال 2010 چاپ 65 عدد کتاب و 6 عدد ترجمه بوده است.^[۱]

3- خانه‌ی نشر "نشرهای جدید آفریقایی سنگال"(NEAS: les Nouvelles Éditions africaines du(Sénégal که در سال 1989 تأسیس شد تاکنون 100 تیتر در کاتالوگ های خود و بیست نو آوری در سال داشته و تا کنون 72 عدد کتاب چاپ کرده است.^[۲]از این آمار در مجموع می توان مطرح کرد در این کشور سالیانه حدود 500 کتاب به چاپ می رسد.

در سال 1989 گروهی متشکل از ده نفر سنگالی تحت عنوان "گروه مبتکر برای ارتقا کتاب ها به زبان ملی"(GIPLLN: Groupe d'initiative pour la promotion des livres en langue nationale) برای ارائه متون به زبان های ملی سنگالی و دسترسی آسان به آن در مراکز سواد آموزی تأسیس شد. اما به دلیل کمبود امکانات قادر نبودند آن‌را به تنهایی اداره کنند، بنابراین، این گروه به یک مؤسسه در آمریکا به نام کانون "آرد" (ARED) ملحق شد. کانون "آرد" (ARED) به معنی "ارتباطات تحقیقات و آموزش برای توسعه" است،(ARED: associées en recherche et éducation pour le développement). به طور متوسط این کانون در هر سال ده تیتر جدید و هشت چاپ مجدد ارائه می کند. طبق آمار بانک جهانی در سال 2001، این خانه نشر هر ساله بین 30.000 تا 50.000 حجم فروش با 168 تیتر دارد. این کانون 92% آثار خود را(کتب درسی، کتاب های دیگر، ترجمه و...) به زبان های ملی چاپ می کند. 95% فروش آن در سنگال و ما بقی به خارج از کشور صادر می شود. 75% در آمد آن نیز از طریق فروش کتاب تأمین می گردد. آمار ارائه شده در خصوص محصولات "آرد" (ARED) در سال 2001 به شرح زیر است:

سری سواد آموزی: 11 تیتر؛
سری برنامه ریزی و رهبری: 10 تیتر؛
سری جامعه مدنی که هدف آن ارتقاء آموزش های لازم جهت رشد است: 14 تیتر؛
سری سلامت: 5 تیتر؛
سری اطلاعات علمی و فنی: 7 تیتر؛
سری مذهب: 6 تیتر.

این کانون تا کنون کتاب هایی به زبان فرانسه با 12 تیتر و به زبان های دیگر محلی با 18 تیتر ارائه کرده است.^[۳] مجموعه شعرهای لئوپولد سدار سنگور(1961) و "پیشینه‌ی تمدن های سیاه"(1967) اثر شیخ آنتا دیوپ و "نامه‌ای بسیار طولانی"(1979) اثر" مریما با" بیشترین میزان چاپ را در این کشور داشته است. نشر هارماتان تا کنون 41991 کتاب؛ 23388 مقاله؛ 36190 کتاب الکترونی، 921 مجموعه؛ 1821 مجله؛ و 1840 ویدئو چاپ کرده است. نمونه های از کتاب های چاپ شده در پنج سال اخیر در سنگال توسط بعضی از نویسندگان را می توان به شرح ذیل معرفی نمود:

کتاب داستان "کانور فابین"(Kanor Fabienne) با عنوان " به خطر انداختن" است که در سال 2014 توسط انتشارات مارتینیک سنگال چاپ شده است؛
کتاب شعر "آلما نِگرا"(Alma Negra) تحت عنوان " بوهای زیان آور" است که در سال 2013 نشر هارمتن سنگال آن‌را به چاپ رسانده است؛
کتاب داستانی "دیام بونانه" و همکاران(Bonane Diagne) تحت عنوان " ریسنده عشق" است که توسط نشر هارمتن در سال 2013 در سنگال چاپ شده است؛
کتاب داستان بلند دیوم فاتو(Diome, Fatou) تحت عنوان "بزرگ شدن غیر ممکن" که توسط نشر فلاماریون چاپ شده است؛
کتاب شعر از فامیو کامارا مام(Famew Camara, Mame) تحت عنوان " اگر دور اگر نزدیک" که توسط نشر هارمتن سنگال در سال 2013 چاپ شده است؛
کتاب داستان بلند کودیالو ربیا(Coddiallo, Rabia) تحت عنوان " عشق های وحشی، زیبای گناهکار" که توسط نشر هارمتن سنگال در سال 2012 چاپ شده است؛
کتاب داستان بلند "انجای کانجی ووره"(Ndiaye Kandji, Wore) تحت عنوان " ما مجرمیم" که توسط نشر فونیکس بین الملل در سنگال سال 2011 چاپ شده است؛
کتاب شعر "فای فاتو یلی واردینی"(Faye, Fatou Yelly Wardini) تحت عنوان " زباله دان های امید" که توسط نشر پان افریکن سنگال در سال 2009 چاپ شده است؛
کتاب شعر "ساو دیه آدما"(Sow Diey, Adama) تحت عنوان " اشعار زمان هایی که گذشت" که توسط نشر سینیانم سنگال در سال 2009 چاپ شده است.^[۱]^[۴]

در حال به روز رسانی و ویرایش

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ Lire les Femmes Ecrivains et les littératures africaines.livres publiés en 2014, page consultée le 11/06/ 2013 retrieved from: http://aflit.arts.uwa.edu.au/femec2013
↑ Les Nouvelles Éditions Africaines. (2013). Page consultée le 23/06/2013 retrieved from: http://www.africultures.com
↑ Fonata, R. (2003). L’édition au Sénégal: Bilan et perspectives de développement. (Mémoire), DCB 12.
↑ بصیری، محمدعلی، فتحی پور، ریحانه (1401).جامعه و فرهنگ سنگال. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ Lire les Femmes Ecrivains et les littératures africaines.livres publiés en 2014, page consultée le 11/06/ 2013 retrieved from: http://aflit.arts.uwa.edu.au/femec2013

[2] Les Nouvelles Éditions Africaines. (2013). Page consultée le 23/06/2013 retrieved from: http://www.africultures.com

[3] Fonata, R. (2003). L’édition au Sénégal: Bilan et perspectives de développement. (Mémoire), DCB 12.

[4] بصیری، محمدعلی، فتحی پور، ریحانه (1401).جامعه و فرهنگ سنگال. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-کشور [[سنگال]] با توجه به نقش فرهنگی که از گذشته در حوزه [[فرانسه]] زبانی داشته یکی از کشور های فعال در نشر کتاب می باشد. ناشران این کشور سالیانه بعضاً صدها عنوان  کتاب در حوزه های مختلف تخصصی  به طبع می رسانند. بعضی از این ناشران با همکاری ناشران فرانسوی و بعضاً دیگر ناشران آفریقائی به چاپ کتاب اقدام می کنند. تجلی این فعالیت ها عمدتا در نمایشگاه بین المللی کتاب داکار که دو سال یکبار برگزار می شود قبل مشاهده می باشد.
+[[پرونده:چاپ کتاب در سنگال.jpg|بندانگشتی|چاپ و نشر کتاب در سنگال. قابل بازیابی از https://francophone.port.ac.uk/]]
+کشور [[سنگال]] با توجه به نقش فرهنگی که از گذشته در حوزه [[فرانسه]] زبانی داشته یکی از کشور های فعال در نشر کتاب می باشد. ناشران این کشور سالیانه بعضاً صدها عنوان کتاب در حوزه های مختلف تخصصی به طبع می رسانند. بعضی از این ناشران با همکاری ناشران فرانسوی و بعضاً دیگر ناشران آفریقایی به چاپ کتاب اقدام می کنند. تجلی این فعالیت ها عمدتا در نمایشگاه بین المللی کتاب داکار که دو سال یکبار برگزار می شود قبل مشاهده می باشد.
-پس از بررسی های به عمل آمده، آمار دقیقی از مرکز یا محلی که میزان انتشار کتاب سالیانه را در این کشور مشخص کند در دسترس نبود، ولی ناشران در سایت های مخصوص خود آمار کتاب های چاپ شده ی ویژه ی خود را ارائه داده اند که به ذکر چند نمونه از آن می پردازیم.
+پس از بررسی های به عمل آمده، آمار دقیقی از مرکز یا محلی که میزان انتشار کتاب سالیانه را در این کشور مشخص کند در دسترس نبود، ولی ناشران در سایت های مخصوص خود آمار کتاب های چاپ شده‌ی ویژه‌ی خود را ارائه داده اند که به ذکر چند نمونه از آن می پردازیم.
-نشر "هارماتان"(Harmattan) که در سنگال بهترین خانه ی نشر شناخته شده و در سال 2013 جایزه ی بهترین خانه ی نشر را از آن خود کرده تاکنون 7507 کتاب، 190 مجله و 140 ویدئو را چاپ کرده است. در سپتامبر 2014 این خانه ی نشر 88 کتاب چاپ کرد.
+- نشر "هارماتان"(Harmattan) که در [[سنگال]] بهترین خانه‌ی نشر شناخته شده و در سال 2013 جایزه‌ی بهترین خانه‌ی نشر را از آن خود کرده تاکنون 7507 کتاب، 190 مجله و 140 ویدئو را چاپ کرده است. در سپتامبر 2014 این خانه‌ی نشر 88 کتاب چاپ کرد.
-سایت "خواندن زنان نویسنده و ادبیات آفریقایی" تعداد کتاب در سال 2013 توسط زنان را 42 مورد و تعداد ترجمه کتاب را 7 مورد چاپ کرده است. در سال 2010 چاپ  65  عدد کتاب و 6 عدد ترجمه بوده است. (Lire les Femmes Écrivains, 2013)
+- سایت "خواندن زنان نویسنده و ادبیات آفریقایی" تعداد کتاب در سال 2013 توسط زنان را 42 مورد و تعداد ترجمه کتاب را 7 مورد چاپ کرده است. در سال 2010 چاپ 65 عدد کتاب و 6 عدد ترجمه بوده است.<ref name=":0">Lire les Femmes Ecrivains et les littératures africaines.livres publiés en 2014, page consultée le 11/06/ 2013 retrieved from:
-خانه ی نشر "نشرهای جدید آفریقایی سنگال"(NEAS: les Nouvelles Éditions africaines du (Sénégal که در سال 1989 تأسیس شد تاکنون 100 تیتر در کاتالوگ های خود و بیست نو آوری در سال داشته و تا کنون 72 عدد کتاب چاپ کرده است. (Les Nouvelles éditions africaines du Sénégal, (2013  از این آمار در مجموع می توان مطرح کرد در این کشور سالیانه حدود 500 کتاب به چاپ می رسد.
+http://aflit.arts.uwa.edu.au/femec2013</ref>
-در سال 1989 گروهی متشکل از ده نفر سنگالی تحت عنوان "گروه مبتکر برای ارتقاء کتاب ها به زبان ملی"(GIPLLN: Groupe d'initiative pour la promotion des livres en langue nationale) برای ارائه متون به زبان های ملی سنگالی و دسترسی آسان به آن در مراکز سواد آموزی تأسیس شد. اما به دلیل کمبود امکانات قادر نبودند آنرا به تنهایی اداره کنند، بنابراین، این گروه به یک مؤسسه در [[آمریکا]] به نام کانون "آرد" ARED)) ملحق شد. کانون "آرد" ARED)) به معنی "ارتباطات تحقیقات و آموزش برای توسعه" است،(ARED: associées en recherche et éducation pour le développement). به طور متوسط این کانون در هر سال ده تیتر جدید و هشت چاپ مجدد ارائه می کند. طبق آمار بانک جهانی در سال 2001، این خانه نشر هر ساله بین 30.000 تا 50.000 حجم فروش با 168 تیتر دارد. این کانون 92% آثار خود را (کتب درسی، کتاب های دیگر، ترجمه و...) به زبان های ملی چاپ می کند. 95% فروش آن در سنگال و ما بقی به خارج از کشور صادر می شود. 75% در آمد آن نیز از طریق فروش کتاب تأمین می گردد.
+- خانه‌ی نشر "نشرهای جدید آفریقایی سنگال"[https://www.bing.com/ck/a?!&&p=9e53e384353294d4JmltdHM9MTcxNTk5MDQwMCZpZ3VpZD0xN2EzNWYwYS05OTg2LTYyOTgtM2M1Yi00Y2U5OThkNDYzMzEmaW5zaWQ9NTE0NA&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=17a35f0a-9986-6298-3c5b-4ce998d46331&psq=(NEAS%3a+les+Nouvelles+%c3%89ditions+africaines+du(S%c3%a9n%c3%a9gal&u=a1aHR0cDovL3d3dy5hcy1lZGl0ZXVycy5vcmcvZWRpdGV1cnMvbGVzLW5vdXZlbGxlcy1lZGl0aW9ucy1hZnJpY2FpbmVzLWR1LXNlbmVnYWw&ntb=1 (NEAS: les Nouvelles Éditions africaines du(Sénégal] که در سال 1989 تأسیس شد تاکنون 100 تیتر در کاتالوگ های خود و بیست نو آوری در سال داشته و تا کنون 72 عدد کتاب چاپ کرده است.<ref>Les Nouvelles Éditions Africaines. (2013). Page consultée le 23/06/2013 retrieved from:  http://www.africultures.com</ref>از این آمار در مجموع می توان مطرح کرد در این کشور سالیانه حدود 500 کتاب به چاپ می رسد.
-آمار ارائه شده در خصوص محصولات "آرد" ARED)) در سال 2001 به شرح زیر است:
+در سال 1989 گروهی متشکل از ده نفر سنگالی تحت عنوان "گروه مبتکر برای ارتقا کتاب ها به زبان ملی"(GIPLLN: Groupe d'initiative pour la promotion des livres en langue nationale) برای ارائه متون به زبان های ملی سنگالی و دسترسی آسان به آن در مراکز سواد آموزی تأسیس شد. اما به دلیل کمبود امکانات قادر نبودند آن‌را به تنهایی اداره کنند، بنابراین، این گروه به یک مؤسسه در [[آمریکا]] به نام کانون "آرد" (ARED) ملحق شد. کانون "آرد" (ARED) به معنی "ارتباطات تحقیقات و آموزش برای توسعه" است،([https://www.bing.com/ck/a?!&&p=8e6b72f34e429858JmltdHM9MTcxNDYwODAwMCZpZ3VpZD0xN2EzNWYwYS05OTg2LTYyOTgtM2M1Yi00Y2U5OThkNDYzMzEmaW5zaWQ9NTE1NA&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=17a35f0a-9986-6298-3c5b-4ce998d46331&psq=ARED%3a+associ%c3%a9es+en+recherche+et+%c3%a9ducation+pour+le+d%c3%a9veloppement&u=a1aHR0cHM6Ly9hcmVkLWVkdS5vcmcv&ntb=1 ARED: associées en recherche et éducation pour le développement]). به طور متوسط این کانون در هر سال ده تیتر جدید و هشت چاپ مجدد ارائه می کند. طبق آمار بانک جهانی در سال 2001، این خانه نشر هر ساله بین 30.000 تا 50.000 حجم فروش با 168 تیتر دارد. این کانون 92% آثار خود را(کتب درسی، کتاب های دیگر، ترجمه و...) به زبان های ملی چاپ می کند. 95% فروش آن در [[سنگال]] و ما بقی به خارج از کشور صادر می شود. 75% در آمد آن نیز از طریق فروش کتاب تأمین می گردد. آمار ارائه شده در خصوص محصولات "آرد" (ARED) در سال 2001 به شرح زیر است:
-- سری سواد آموزی: 11 تیتر
+* سری سواد آموزی: 11 تیتر؛
+* سری برنامه ریزی و رهبری: 10 تیتر؛
+* سری جامعه مدنی که هدف آن ارتقاء آموزش های لازم جهت رشد است: 14 تیتر؛
+* سری سلامت: 5 تیتر؛
+* سری اطلاعات علمی و فنی: 7 تیتر؛
+* سری مذهب: 6 تیتر.
-- سری برنامه ریزی و رهبری: 10 تیتر
+این کانون تا کنون کتاب هایی به زبان [[فرانسه]] با 12 تیتر و به زبان های دیگر محلی با 18 تیتر ارائه کرده است.<ref>Fonata, R. (2003). L’édition au Sénégal: Bilan et perspectives de développement. (Mémoire), DCB 12.</ref> مجموعه شعرهای لئوپولد سدار سنگور(1961) و "پیشینه‌ی تمدن های سیاه"(1967) اثر شیخ آنتا دیوپ و "نامه‌ای بسیار طولانی"(1979) اثر" [[مریما با در سنگال|مریما با]]" بیشترین میزان چاپ را در این کشور داشته است. نشر هارماتان تا کنون 41991 کتاب؛ 23388 مقاله؛ 36190 کتاب الکترونی، 921 مجموعه؛ 1821 مجله؛ و 1840 ویدئو چاپ کرده است. نمونه های از کتاب های چاپ شده در پنج سال اخیر در [[سنگال]] توسط بعضی از نویسندگان را می توان به شرح ذیل معرفی نمود:
-- سری جامعه مدنی که هدف آن ارتقاء آموزش های لازم جهت رشد است: 14 تیتر
+* کتاب داستان "کانور فابین"(Kanor Fabienne) با عنوان " به خطر انداختن" است که در سال 2014 توسط انتشارات مارتینیک [[سنگال]] چاپ شده است؛
+* کتاب شعر "آلما نِگرا"(Alma Negra) تحت عنوان " بوهای زیان آور" است که در سال 2013 نشر هارمتن [[سنگال]] آن‌را به چاپ رسانده است؛
-- سری سلامت: 5 تیتر
+* کتاب داستانی "دیام بونانه" و همکاران(Bonane Diagne) تحت عنوان " ریسنده عشق" است که توسط نشر هارمتن در سال 2013 در [[سنگال]] چاپ شده است؛
+* کتاب داستان بلند دیوم فاتو(Diome, Fatou) تحت عنوان "بزرگ شدن غیر ممکن" که توسط نشر فلاماریون چاپ شده است؛
-- سری اطلاعات علمی و فنی: 7 تیتر
+* کتاب شعر از فامیو کامارا مام(Famew Camara, Mame) تحت عنوان " اگر دور اگر نزدیک" که توسط نشر هارمتن سنگال در سال 2013 چاپ شده است؛
+* کتاب داستان بلند کودیالو ربیا(Coddiallo, Rabia) تحت عنوان " عشق های وحشی، زیبای گناهکار" که توسط نشر هارمتن سنگال در سال 2012 چاپ شده است؛
-- سری مذهب: 6 تیتر
+* کتاب داستان بلند "انجای کانجی ووره"(Ndiaye Kandji, Wore) تحت عنوان " ما مجرمیم" که توسط نشر فونیکس بین الملل در [[سنگال]] سال 2011 چاپ شده است؛
+* کتاب شعر "فای فاتو یلی واردینی"(Faye, Fatou Yelly Wardini) تحت عنوان " زباله دان های امید" که توسط نشر پان افریکن سنگال در سال 2009 چاپ شده است؛
-این کانون تا کنون کتاب هایی به زبان فرانسه با 12 تیتر و به زبان های دیگر محلی با 18 تیتر ارائه کرده است. (Fonata, 2003: 72-77)
+* کتاب شعر "ساو دیه آدما"(Sow Diey, Adama) تحت عنوان " اشعار زمان هایی که گذشت" که توسط نشر سینیانم سنگال در سال 2009 چاپ شده است.<ref name=":0" /><ref>بصیری، محمدعلی، فتحی پور، ریحانه (1401).جامعه و فرهنگ [[سنگال]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)</ref>
+{{به روز رسانی}}
-مجموعه شعرهای لئوپولد سدار سنگور (1961) و "پیشینه ی تمدن های سیاه" (1967) اثر شیخ آنتا دیوپ و "نامه ای بسیار طولانی" (1979) اثر" مریما با"  بیشترین میزان چاپ را در این کشور داشته است.
-نشر هارماتان تا کنون 41991 کتاب؛ 23388 مقاله؛  36190 کتاب الکترونی، 921 مجموعه؛ 1821 مجله؛ و 1840 ویدئو چاپ کرده است.
-نمونه های از کتاب های چاپ شده در پنج سال اخیر در سنگال توسط بعضی از نویسندگان را می توان به شرح ذیل معرفی نمود. 1- کتاب داستان "کانور فابین" ( Kanor Fabienne ) با عنوان " به خطر انداختن" است که در سال 2014 توسط انتشارات مارتینیک سنگال چاپ شده است. 2- کتاب شعر "آلما نِگرا" (Alma Negra ) تحت عنوان " بوهای زیان آور" است که در سال 2013 نشر هارمتن سنگال آنرا به چاپ رسانده است. 3 – کتاب داستانی "دیام بونانه" و همکاران (Bonane  (Diagneتحت عنوان " ریسنده عشق" است که توسط نشر هارمتن در سال 2013 در سنگال چاپ شده است. 4- کتاب داستان بلند دیوم فاتو (Diome, Fatou ) تحت عنوان "بزرگ شدن غیر ممکن" که توسط نشر فلاماریون چاپ شده است. 5- کتاب شعر از فامیو کامارا مام ((Famew Camara, Mame تحت عنوان " اگر دور اگر نزدیک" که توسط نشر هارمتن سنگال در سال 2013 چاپ شده است. 6- کتاب داستان بلند کودیالو ربیا ( (Coddiallo, Rabia تحت عنوان " عشق های وحشی، زیبای گناهکار" که توسط نشر هارمتن سنگال در سال 2012 چاپ شده است. 7- کتاب داستان بلند "انجای کانجی ووره" ( Ndiaye Kandji, Wore) تحت عنوان " ما مجرمیم"  که توسط نشر فونیکس بین الملل در سنگال سال 2011 چاپ شده است. 8- کتاب شعر "فای فاتو یلی واردینی" ( Faye, Fatou Yelly Wardini) تحت عنوان " زباله دان های امید"   که توسط نشر پان افریکن سنگال در سال 2009  چاپ شده است . 9 – کتاب شعر "ساو دیه آدما" ( Sow Diey, Adama)  تحت عنوان " اشعار زمان هائی که گذشت" که توسط نشر سینیانم سنگال در سال 2009 چاپ شده است. و... (Lire les Femmes Écrivains, 2013:15-20)
 == نیز نگاه کنید به ==
+[[صنعت چاپ و نشر کتاب در زیمبابوه]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در تونس]]؛ [[کتاب در ژاپن]]؛ [[چاپ و نشر کتاب در لبنان]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در مصر]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در چین]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در آرژانتین]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در فرانسه]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در مالی]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در اوکراین]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در اسپانیا]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در اردن]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در اتیوپی]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در سیرالئون]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در تایلند]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در گرجستان]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در تاجیکستان]]
-* [[صنعت چاپ و نشر کتاب در تونس]]
-* [[کتاب در ژاپن]]
-* [[چاپ و نشر کتاب در لبنان]]
-* [[صنعت چاپ و نشر کتاب در مصر]]
-* [[صنعت چاپ و نشر کتاب در چین]]
 == کتابشناسی ==
+<references />
+[[رده:کتاب و صنعت نشر]]