پرش به محتوا

انواع ادبیات در بنگلادش: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
جز The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).
Shekvati (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''8. 3. وضعیت انواع ادبی نظم و نثر'''


تولد، گسترش و تنوع زبان وادبيات فرهنگ بنگلا با تمسك به فرهنگ مردمي سرزمين بنگال صورت گرفته است. فرهنگ بنگالي عبارت است از فرهنگ مبتني بر زندگي مردمي بنگال که در ساختار تنوع فرهنگ پیشین و معاصر این کشور تاثير گذار بوده است، از قبيل فرهنگ هندي، فرهنگ بودايي، فرهنگ عربی، فرهنگ ايرانی و حتي فرهنگ اروپایی. البته در شكل گيري جريان پربار فرهنگ اسلامي بنگال، تاثير جريان های شعري و عرفاني سرزمين فارس جنبه تازه اي دارد. در اين زمينه نام شاعران نامي ايران مانند مولانا، جامي، سعدي و حافظ هميشه به ياد ماندني است.
تولد، گسترش و تنوع زبان و ادبیات فرهنگ [[بنگلادش]] با تمسک به فرهنگ مردمی سرزمین بنگال صورت گرفته است. فرهنگ بنگالی عبارت است از فرهنگ مبتنی بر زندگی مردمی بنگال که در ساختار تنوع فرهنگ پیشین و معاصر این کشور تاثیر گذار بوده است، از قبیل فرهنگ هندی، فرهنگ بودایی، فرهنگ عربی، فرهنگ ایرانی و حتی فرهنگ اروپایی. البته در شکل‌گیری جریان پربار فرهنگ اسلامی بنگال، تاثیر جریان‌های شعری و عرفانی سرزمین فارس جنبه تازه‌ای دارد. در این زمینه نام شاعران نامی [https://iranology-e.ir/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ایران] مانند [https://iranology-e.ir/index.php?title=%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%8C_%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF مولانا]، [https://iranology-e.ir/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%85%DB%8C جامی]، [https://iranology-e.ir/index.php?title=%D8%B3%D8%B9%D8%AF%DB%8C سعدی] و [https://iranology-e.ir/index.php?title=%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C حافظ] همیشه به یاد ماندنی است.


  يكي از جريانات مهم ادبيات بنگالي، قصه هاي عاميانه است كه در كنار آن قصه پريان، قصه هاي ذوقي عشقي، قصه هاي حماسي ميهني و قصه هاي مذهبي قرار گرفته اند. با تاثير پذيري از جريانات مذكور، از قهرمانان ملی و اسطوره یی، ده ها داستان ساخته و پرداخته شده است. ويژگي اخلاقي اين شخصیت هاي داستاني، خدمت و محبت به انسان هاست كه از محدودة جغرافيايي كشور فراتر رفته در محافل بين المللي نيز مورد تمجيد قرار گرفته اند. در ميان شخصيت هاي مذكور اسامي «مهوا»، «ملوا»، «چندرايتي»، «كومولا»، «روپ بتي»، «كونكووليلا»، «كازل ريخا»، و« ديوانه مدينه» وغيره را مي توان نام برد. در كنار اين افراد، آئينه بي بي، شيام راي، ليلا ديبي، نوحه پسر شجاع، كنجان، مالا، شانتي، راني كومولا و غيره در زندگي سنتي مردم تاثيرات عاطفي عميقي گذاشته است. در ميان اينگونه داستان ها، داستان عمر علي ايرابتي و كالو غازي و چنتابتي، لال ميان شيبتارا، سونابان و... بسيار معروف اند. در ميان داستان هاي عشقي محلي بهلواسوندري، مدولاما، مالتي كوشوم مالا، مالونچوكونا، روپبان روپبتي،لال من لوجابتي، لال كومربهانومتي و ... نيز شایان ذكر مي باشند. بعد از استقرار حكومت مسلمانان در قرن سيزدهم، بر اثر مهاجرت و مسافرت بسياري از شاعران و صوفيان از کشورهای عربی و ايران، و نیز رفت و آمد بازرگانان برای تجارت، زبان وادبيات ايران در اذهان و انديشه مردم اين سرزمين به طور گسترده تاثير گذاشت. به دنبال آن، قصه هاي فراوان مردمي ايران به زبان بنگالي ترجمه شد. درميان اين داستان ها، منظومه های سيف الملوك و بديع الجمال از دوناغازي، سيف الملوك لال متي از عبدالحكيم، يوسف و زليخا از زيب الملوك، شمع رخ و شاه جلال مدهومالا ( عسل ) از منگل چاند، گدام ليكا از سعدي و گل بغاولي از نوازش خان از بقیه مشهورترند.
یکی از جریانات مهم ادبیات بنگالی، قصه‌های عامیانه است که در کنار آن قصه پریان، قصه‌های ذوقی عشقی، قصه‌های حماسی میهنی و قصه‌های مذهبی قرار گرفته‌اند. با تاثیرپذیری از جریانات مذکور، از قهرمانان ملی و اسطورهایی، ده‌ها داستان ساخته و پرداخته شده است. ویژگی اخلاقی این شخصیت‌های داستانی، خدمت و محبت به انسان‌هاست که از محدوده جغرافیایی کشور فراتر رفته در محافل بین‌المللی نیز مورد تمجید قرار گرفته‌اند. در میان شخصیت‌های مذکور اسامی «مهوا»، «ملوا»، «چندرایتی»، «کومولا»، «روپ بتی»، «کونکوولیلا»، «کازل ریخا»، و«دیوانه مدینه» و غیره را می‌توان نام برد. در کنار این افراد، آئینه بی بی، شیام رای، لیلا دیبی، نوحه پسر شجاع، کنجان، مالا، شانتی، رانی کومولا و غیره در زندگی سنتی مردم تاثیرات عاطفی عمیقی گذاشته است. در میان اینگونه داستان‌ها، داستان عمر علی ایرابتی و کالو غازی و چنتابتی، لال میان شیبتارا، سونابان و... بسیار معروف‌اند. در میان داستان‌های عشقی محلی بهلواسوندری، مدولاما، مالتی کوشوم مالا، مالونچوکونا، روپبان روپبتی، لال من لوجابتی، لال کومربهانومتی و ... نیز شایان ذکر می‌باشند. بعد از استقرار حکومت مسلمانان در قرن سیزدهم، بر اثر مهاجرت و مسافرت بسیاری از شاعران و صوفیان از کشورهای عربی و [https://iranology-e.ir/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ایران]، و نیز رفت و آمد بازرگانان برای تجارت، زبان و ادبیات [https://iranology-e.ir/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ایران] در اذهان و اندیشه مردم این سرزمین به طور گسترده تاثیر گذاشت. به دنبال آن، قصه‌های فراوان مردمی [https://iranology-e.ir/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ایران] به زبان بنگالی ترجمه شد. درمیان این داستان‌ها، منظومه‌های سیف الملوک و بدیع الجمال از دوناغازی، سیف الملوک لال متی از عبدالحکیم، یوسف و زلیخا از زیب الملوک، شمع رخ و شاه جلال مدهومالا ( عسل ) از منگل چاند، گدام لیکا از سعدی و گل بغاولی از نوازش خان از بقیه مشهورترند.
[[پرونده:Pramatha chowdhury.jpg|بندانگشتی|نویسنده معروف بنگالی پراماتاچودوری (Pramatha chowdhury) ، قابل بازیابی از https://boighar.in/product/pramatha-chowdhury-golpo-samagra/?srsltid=AfmBOooBPBc1MZM7YzCilq3O9fLlPXo0AQ8WFyw_oxf_fHu_TzXwod5z]]


   
=== [[داستان های کوتاه در بنگلادش|داستان‌های کوتاه]] ===
کتب فراوانی در زمینه داستان‌های کوتاه، رمان و نمایشنامه را چهره‌های فرهنگی نوشته‌اند. نویسنده معروف بنگالی، پراماتاچودوری (Pramatha chowdhury) (1994-1916) توصیفی در خصوص داستان کوتاه دارد مبنی بر این که داستان‌های کوتاه متنی کوتاه با ویژگی‌های خاص دارند. رابنیدرانات تاگور(Rabindranath Tagore) (1941- 1861) در اشعار خود به نام Balsayaion ( زندگی با باران) داستان کوتاه را این گونه تعریف می‌کند:<blockquote>«داستان کوتاه، داستانی است که دارای حجم کم ولی محتوای وسیع و غنی باشد».</blockquote>اولین داستان کوتاه در بنگال، داستان‌هایی همچون yugalanguriye ،Twinrings ،1874 و Radharani ،1975 است که توسط بانکیم چاندرا چاتو پادایا نوشته شده است. از نویسندگان این دوره می‌توان به گنرانات گوپتا ( 1940- 1868) اشاره داشت که رمان‌های او در رابطه با رویدادهای اجتماعی فرهنگی است. البته شک نیست که بهترین و نام‌آورترین داستان‌نویس کوتاه در این دوره، «رابیندرانات تاگور»(Rabindranath Tagore) است. وی پدر داستان‌های کوتاه به زبان بنگالی است و در میان مردم احترام خاصی دارد.  اولین داستان کوتاه او، Bhikharini ( زن گدا ) است که در مجله Bharati در سال 1974 به چاپ رسید. وی حدود 119 داستان کوتاه با مضامین خدایان، دین، عشق، طبیعت و حوادث اجتماعی و ... نوشته است.


'''8. 3. 1. داستان هاي كوتاه'''
یکی دیگر از نویسندگان برجسته و شناخته شده داستان کوتاه Kedaanath Bandyo Padhyay ) 1949 – 1863 ) است که داستان‌های طنز آمیز متعددی مانند آمراکی اوکی (چه کسی و کی هستیم)، کابولاتی (یک اعتراف)، پاتی یا (هزینه سفر)، دکردوالی و... از وی به یادگار مانده است.


كتب فراواني در زمينه داستان هاي كوتاه، رمان و نمايشنامه را چهره هاي فرهنگي نوشته اند. نویسنده معروف بنگالی،پراماتاچودوري (Pramatha chowdhury) (1994-1916) توصيفي در خصوص داستان كوتاه دارد مبني بر اين كه داستان هاي كوتاه متنی كوتاه با ويژگي هاي خاص دارند. رابنيدرانات تاگور (1941- 1861) در اشعارخود به نام Balsayaion ( زندگي با باران) داستان كوتاه را اين گونه تعريف مي كند: «داستان كوتاه، داستاني است كه داراي حجم كم ولي محتواي وسيع و غني باشد».
پررامتا چودری نیز از دیگر نویسندگان با استعداد بود، اما کمتر موردعنایت قرار گرفته است زیرا داستان‌های او بیشتر جنبه تخیلی دارند. در میان مجموعه یادداشت‌های با‌ارزش او می‌توان چاریاری خاتا (داستان چهار دوست9)، اوتی (نذر)، نیل لویتا و ... را نام برد.


  اولين داستان كوتاه در بنگال، داستان هايي همچون yugalanguriye ، Twinrings ، 1874 و Radharani ،1975 است كه توسط بانكيم چاندرا چاتو پادايا نوشته شده است. از نويسندگان اين دوره مي توان به گنرانات گوپتا ( 1940- 1868) اشاره داشت كه رمان هاي او در رابطه با رویدادهای اجتماعی فرهنگی است. البته شک نیست که بهترين و نام آورترين داستان نويس كوتاه در اين دوره، «رابيندرانات تاگور» است. وي پدر داستان هاي كوتاه به زبان بنگالي است و در ميان مردم احترام خاصي دارد.  اولين داستان كوتاه او، Bhikharini ( زن گدا ) است كه در مجله Bharati در سال 1974 به چاپ رسيد. وی حدود 119 داستان كوتاه با مضامین خدايان، دين، عشق، طبيعت و حوادث اجتماعي و ... نوشته است.
پروبات کومار موکو پادیا Probhat Kumar Mukho Paehyay ( 1932 – 1873) بیشتر از صدها داستان کوتاه در میان سال‌های 1931تا 1900 نوشت.


  يكي ديگر از نويسان برجسته و شناخته شده داستان کوتاه Kedaanath Bandyo Padhyay ) 1949 – 1863 ) است كه داستان هاي طنز آميز متعددي مانند آمراكي اوكي (چه كسي و كي هستيم)، كابولاتي (يك اعتراف)، پاتي يا (هزينه سفر)، دكردوالي و... از وی به یادگار مانده است.
شارات چاندرا چاتوپادیایی ( 1876_1938 )نویسنده دیگری است که به دلیل داستان‌های بلند ( رومان ) خود شهرت یافته است. وی کار نویسندگی را با داستان‌های کوتاه آغاز کرد.


    پــــررامتا چودري نيز از ديگر نويسندگان با استعداد بود، اما كمتر موردعنايت قرار گرفته است زيرا داستان هاي او بيشتر جنبه تخیلی دارند. در ميان مجموعه يادداشت هاي با ارزش او مي توان چارياري خاتا (داستان چهار دوست9اوتي (نذرنيل لويتا و ... را نام برد.
چاروچاندرا باندیو پادیای ( 1877_1938 ) یکی دیگر از نویسندگان داستان‌های کوتاه بود. از نمونه آثار وی، پوس پاپاترا (یک سبد پر از گلسوغات (هدیهگالپاپاترا (بعضی داستانها) را می‌توان نام برد.


  پروبات كومار موکو پاديا Probhat Kumar Mukho Paehyay ( 1932 – 1873) بيشتر از صدها داستان كوتاه در ميان سال هاي 1931تا 1900 نوشت.
روقیه سخاوت حسین ( 1880_1932 )، کارشناس امور آموزش و پرورش بود و در زمینه حقوق زنان نیز فعالیت داشت. از وی داستان‌های کوتاه متعددی به جای مانده است.


    شارات چاندرا چاتوپاديايي ( 1938 - 1876 )نویسنده دیگری است كه به دلیل داستان هاي بلند ( رومان ) خود شهرت يافته است. وی کار نویسندگی را با داستان های کوتاه آغاز کرد.
مانیلال گانگو پادیای( 1888_1929 )، چندین کتاب داستان کوتاه نوشته است.


    چاروچاندرا بانديو پادياي ( 1938 – 1877 ) يكي ديگر از نويسندگان داستانهاي كوتاه بود. از نمونه آثار وی، پوس پاپاترا (يك سبد پر از گل)، سوغات (هديه)، گالپاپاترا (بعضي داستانها) را مي توان نام برد.
تاراشانکار باندیو پادیانی ( 1898_1971 )، یکی دیگر از نویسندگان داستان‌های کوتاه است که در زمینه داستان‌های روستایی کتاب نوشته است.


  روقيه سخاوت حسين ( 1932- 1880)، كارشناس امور آموزش و پرورش بود و در زمينه حقوق زنان نيز فعاليت داشت. از وی داستان هاي كوتاه متعددي به جای مانده است.
تا سال1947 نویسندگان برجسته داستان‌های کوتاه اکثراً [[هندوها در بنگلادش|هندو]] بودند، اما از نویسندگان مسلمان که به تعداد اندک بودند و در این عرصه قلم فرسایی کردند، این اشخاص مشهورترند:


  مانيلال گانگو پادياي( 1929 – 1888چندين كتاب داستان كوتاه نوشته است.
عبدالمنصور احمد (18998_1979 سید ولی الله (1922_1971)، ثامن چاندا (1920_1942)، شوکت عثمان و ...


  تاراشانكار بانديو پادياني (1971 – 1898)، يكي ديگر از نويسندگان داستان هاي كوتاه است كه در زمينه داستان هاي روستايي كتاب نوشته است.
در سال 1952  هنگام جنبش دانشجویی برای استقلال و به رسمیت شناختن زبان بنگالی، داستان‌نویسی و سرودن شعر در زمینه جریان‌های سیاسی رشد کرد و در واقع جریان‌های سیاسی الهام بخش بعضی از نویسندگان در داستان نویسی شد. اشعار سروده شده توسط حسن حافظ الرحمان با عنوان اکوشه فوری، در همین خصوص است.


  تا سال 1947 نويسندگان برجسته داستان هاي كوتاه اكثراً هندو بودند، اما از نويسندگان مسلمان که به تعداد اندك بودند و در اين عرصه قلم فرسايي كردند، این اشخاص مشهورترند:
از نویسندگان برجسته معاصر، ابراهیم خان (1892_1978)، محبوب‌العالم (1898_1981)، ابوالفضل (1903_1983)، ابوجعفر شمس‌الدین (1911_1988)، شوکت عثمان (1917_1998)، صادر زین‌الدین  (1918_1986)، عبدالحق (1918_1997)، صدیقی (تولد 1927)، علاءالدین ال آزاد ( تولد 1932)، ظهیرریحان (1933_1972) معتبرترند. شوکت عثمان و علاءالدین آال آزاد از نویسندگان ممتاز در زمینه مضامین مختلف می‌باشند<ref>National Encyclopedia Bangladesh , Asiatic Society of Bangladesh </ref>.


  عبدالمنصور احمد (1979– 1898 )، سيد ولي الله (1971- 1922)، ثامن چاندا (1942-1920 )، شوكت عثمان و ...
=== نمایشنامه ===
[[بنگلادش]] با توجه به این مهم که توانسته فرهنگ‌های متنوعی در سراسر دوران حیاتش را تجربه کند و نیز محل تلاقی اندیشه‌های مذهبی مختلفی چون بودایی، هندویی و دین مبین اسلام بوده است، سرشار از عناصر فرهنگی مختلفی است که در عین حال به فرهنگ ملی تعالی بخشیده‌اند. این ترکیب عناصر فرهنگی موجب رشد نمایشنامه نویسی نیز در این سرزمین شده است.


  در سال 1952  هنگام جنبش دانشجويي براي استقلال و به رسميت شناختن زبان بنگالي، داستان نويسي و سرودن شعر در زمينه جريان هاي سياسي رشد کرد و در واقع جريان هاي سياسي الهام بخش بعضي از نويسندگان در داستان نويسي شد. اشعار سروده شده توسط حسن حافظ الرحمان با عنوان اكوشه فوري، در همين خصوص است.
امروز نمایش و تئاتر یکی از مهمترین ابزارهای فرهنگی و تفریحی کشور [[بنگلادش]] به شمار می رود و دو نوع متفاوت از نمایش دراین کشور تحت عناوین «گاترا» (Gatra) و تئاتر ملی رایج است. «گاترا» در واقع همان تئاتر فولکلور یا محلی است که به طور گسترده‌ای در میان روستائیان و گاه شهرنشینان متداول بوده و ازمجبوبیت چشمگیری برخوردار است.فصل زمستان بهترین فصل اجرای نمایش «گاترا» در [[بنگلادش]] است و زمان اجرا نیز مجموعاً در شب است و با نورپردازی چشم نواز همراه می‌شود. بعد از استقلال، هنر نمایش روند رو به رشدی طی کرده است<ref>برگرفته از https://www.tebyan.net.bangeladesh.com</ref>.


       ازنويسندگان برجسته معاصر، ابراهيم خان ( 1978- 1892 )، محبوب العالم ( 1981- 1898)، ابوالفضل (1983- 1903 )، ابوجعفر شمس الدين ( 1988- 1911)، شوكت عثمان (1998- 1917 )، صادر زين الدين  (1986- 1918)، عبدالحق (1997 – 1918)، صديقي (تولد 1927)، علاءالدين ال آزاد ( تولد 1932)، ظهيرريحان ( 1972- 1933) معتبرترند. شوكت عثمان و علاءالدين آال آزاد از نويسندگان ممتاز در زمینه مضامين مختلف می باشند (National Encyclopedia Bangladesh , Asiatic Society of Bangladesh ).
== نیز نگاه کنید به ==
[[زبان و ادبیات بنگلادش]]؛ [[انواع ادبیات در سودان]]؛ [[انواع ادبیات در سریلانکا]]


== کتابشناسی ==
<references />


'''8. 3. 2. نمايشنامه'''
== منبع اصلی ==
توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)


[[بنگلادش]] با توجه به این مهم که توانسته فرهنگ هاي متنوعی در سراسر دوران حياتش را تجربه کند و نیز محل تلاقي انديشه هاي مذهبي مختلفي چون بودایی، هندویی و دين مبين اسلام بوده است، سرشار از عناصر فرهنگی مختلفی است که در عین حال به فرهنگ ملی تعالی بخشیده اند. این ترکیب عناصر فرهنگی موجب رشد نمایشنامه نویسی نیز در این سرزمین شده است.
== نویسندگان مقاله ==
 
محمدمهدی توسلی، عزیز علی زاده کندی و سینا توسلی
  امروز نمايش و تئاتر يكي از مهمترين ابزارهاي فرهنگي و تفريحي كشور بنگلادش به شمار مي رود و دو نوع متفاوت از نمايش دراين كشور تحت عناوين « گاترا» (Gatra) و تئاتر ملي رايج است. «گاترا» در واقع همان تئاتر فولكلور يا محلي است كه به طور گسترده اي در ميان روستائيان و گاه شهرنشينان متداول بوده و ازمجبوبيت چشمگيري برخوردار است.  فصل زمستان بهترين فصل اجراي نمايش « گاترا» در بنگلادش است و زمان اجرا نيز مجموعاً در شب است و با نور پردازي چشم نواز همراه مي شود. بعد از استقلال، هنر نمايش روند رو به رشدی طی کرده است (WWW. TEBYAN .net , Bangladesh ).

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۵:۲۸

تولد، گسترش و تنوع زبان و ادبیات فرهنگ بنگلادش با تمسک به فرهنگ مردمی سرزمین بنگال صورت گرفته است. فرهنگ بنگالی عبارت است از فرهنگ مبتنی بر زندگی مردمی بنگال که در ساختار تنوع فرهنگ پیشین و معاصر این کشور تاثیر گذار بوده است، از قبیل فرهنگ هندی، فرهنگ بودایی، فرهنگ عربی، فرهنگ ایرانی و حتی فرهنگ اروپایی. البته در شکل‌گیری جریان پربار فرهنگ اسلامی بنگال، تاثیر جریان‌های شعری و عرفانی سرزمین فارس جنبه تازه‌ای دارد. در این زمینه نام شاعران نامی ایران مانند مولانا، جامی، سعدی و حافظ همیشه به یاد ماندنی است.

یکی از جریانات مهم ادبیات بنگالی، قصه‌های عامیانه است که در کنار آن قصه پریان، قصه‌های ذوقی عشقی، قصه‌های حماسی میهنی و قصه‌های مذهبی قرار گرفته‌اند. با تاثیرپذیری از جریانات مذکور، از قهرمانان ملی و اسطورهایی، ده‌ها داستان ساخته و پرداخته شده است. ویژگی اخلاقی این شخصیت‌های داستانی، خدمت و محبت به انسان‌هاست که از محدوده جغرافیایی کشور فراتر رفته در محافل بین‌المللی نیز مورد تمجید قرار گرفته‌اند. در میان شخصیت‌های مذکور اسامی «مهوا»، «ملوا»، «چندرایتی»، «کومولا»، «روپ بتی»، «کونکوولیلا»، «کازل ریخا»، و«دیوانه مدینه» و غیره را می‌توان نام برد. در کنار این افراد، آئینه بی بی، شیام رای، لیلا دیبی، نوحه پسر شجاع، کنجان، مالا، شانتی، رانی کومولا و غیره در زندگی سنتی مردم تاثیرات عاطفی عمیقی گذاشته است. در میان اینگونه داستان‌ها، داستان عمر علی ایرابتی و کالو غازی و چنتابتی، لال میان شیبتارا، سونابان و... بسیار معروف‌اند. در میان داستان‌های عشقی محلی بهلواسوندری، مدولاما، مالتی کوشوم مالا، مالونچوکونا، روپبان روپبتی، لال من لوجابتی، لال کومربهانومتی و ... نیز شایان ذکر می‌باشند. بعد از استقرار حکومت مسلمانان در قرن سیزدهم، بر اثر مهاجرت و مسافرت بسیاری از شاعران و صوفیان از کشورهای عربی و ایران، و نیز رفت و آمد بازرگانان برای تجارت، زبان و ادبیات ایران در اذهان و اندیشه مردم این سرزمین به طور گسترده تاثیر گذاشت. به دنبال آن، قصه‌های فراوان مردمی ایران به زبان بنگالی ترجمه شد. درمیان این داستان‌ها، منظومه‌های سیف الملوک و بدیع الجمال از دوناغازی، سیف الملوک لال متی از عبدالحکیم، یوسف و زلیخا از زیب الملوک، شمع رخ و شاه جلال مدهومالا ( عسل ) از منگل چاند، گدام لیکا از سعدی و گل بغاولی از نوازش خان از بقیه مشهورترند.

نویسنده معروف بنگالی پراماتاچودوری (Pramatha chowdhury) ، قابل بازیابی از https://boighar.in/product/pramatha-chowdhury-golpo-samagra/?srsltid=AfmBOooBPBc1MZM7YzCilq3O9fLlPXo0AQ8WFyw_oxf_fHu_TzXwod5z

داستان‌های کوتاه

کتب فراوانی در زمینه داستان‌های کوتاه، رمان و نمایشنامه را چهره‌های فرهنگی نوشته‌اند. نویسنده معروف بنگالی، پراماتاچودوری (Pramatha chowdhury) (1994-1916) توصیفی در خصوص داستان کوتاه دارد مبنی بر این که داستان‌های کوتاه متنی کوتاه با ویژگی‌های خاص دارند. رابنیدرانات تاگور(Rabindranath Tagore) (1941- 1861) در اشعار خود به نام Balsayaion ( زندگی با باران) داستان کوتاه را این گونه تعریف می‌کند:

«داستان کوتاه، داستانی است که دارای حجم کم ولی محتوای وسیع و غنی باشد».

اولین داستان کوتاه در بنگال، داستان‌هایی همچون yugalanguriye ،Twinrings ،1874 و Radharani ،1975 است که توسط بانکیم چاندرا چاتو پادایا نوشته شده است. از نویسندگان این دوره می‌توان به گنرانات گوپتا ( 1940- 1868) اشاره داشت که رمان‌های او در رابطه با رویدادهای اجتماعی فرهنگی است. البته شک نیست که بهترین و نام‌آورترین داستان‌نویس کوتاه در این دوره، «رابیندرانات تاگور»(Rabindranath Tagore) است. وی پدر داستان‌های کوتاه به زبان بنگالی است و در میان مردم احترام خاصی دارد.  اولین داستان کوتاه او، Bhikharini ( زن گدا ) است که در مجله Bharati در سال 1974 به چاپ رسید. وی حدود 119 داستان کوتاه با مضامین خدایان، دین، عشق، طبیعت و حوادث اجتماعی و ... نوشته است.

یکی دیگر از نویسندگان برجسته و شناخته شده داستان کوتاه Kedaanath Bandyo Padhyay ) 1949 – 1863 ) است که داستان‌های طنز آمیز متعددی مانند آمراکی اوکی (چه کسی و کی هستیم)، کابولاتی (یک اعتراف)، پاتی یا (هزینه سفر)، دکردوالی و... از وی به یادگار مانده است.

پررامتا چودری نیز از دیگر نویسندگان با استعداد بود، اما کمتر موردعنایت قرار گرفته است زیرا داستان‌های او بیشتر جنبه تخیلی دارند. در میان مجموعه یادداشت‌های با‌ارزش او می‌توان چاریاری خاتا (داستان چهار دوست9)، اوتی (نذر)، نیل لویتا و ... را نام برد.

پروبات کومار موکو پادیا Probhat Kumar Mukho Paehyay ( 1932 – 1873) بیشتر از صدها داستان کوتاه در میان سال‌های 1931تا 1900 نوشت.

شارات چاندرا چاتوپادیایی ( 1876_1938 )نویسنده دیگری است که به دلیل داستان‌های بلند ( رومان ) خود شهرت یافته است. وی کار نویسندگی را با داستان‌های کوتاه آغاز کرد.

چاروچاندرا باندیو پادیای ( 1877_1938 ) یکی دیگر از نویسندگان داستان‌های کوتاه بود. از نمونه آثار وی، پوس پاپاترا (یک سبد پر از گل)، سوغات (هدیه)، گالپاپاترا (بعضی داستانها) را می‌توان نام برد.

روقیه سخاوت حسین ( 1880_1932 )، کارشناس امور آموزش و پرورش بود و در زمینه حقوق زنان نیز فعالیت داشت. از وی داستان‌های کوتاه متعددی به جای مانده است.

مانیلال گانگو پادیای( 1888_1929 )، چندین کتاب داستان کوتاه نوشته است.

تاراشانکار باندیو پادیانی ( 1898_1971 )، یکی دیگر از نویسندگان داستان‌های کوتاه است که در زمینه داستان‌های روستایی کتاب نوشته است.

تا سال1947 نویسندگان برجسته داستان‌های کوتاه اکثراً هندو بودند، اما از نویسندگان مسلمان که به تعداد اندک بودند و در این عرصه قلم فرسایی کردند، این اشخاص مشهورترند:

عبدالمنصور احمد (18998_1979 )، سید ولی الله (1922_1971)، ثامن چاندا (1920_1942)، شوکت عثمان و ...

در سال 1952  هنگام جنبش دانشجویی برای استقلال و به رسمیت شناختن زبان بنگالی، داستان‌نویسی و سرودن شعر در زمینه جریان‌های سیاسی رشد کرد و در واقع جریان‌های سیاسی الهام بخش بعضی از نویسندگان در داستان نویسی شد. اشعار سروده شده توسط حسن حافظ الرحمان با عنوان اکوشه فوری، در همین خصوص است.

از نویسندگان برجسته معاصر، ابراهیم خان (1892_1978)، محبوب‌العالم (1898_1981)، ابوالفضل (1903_1983)، ابوجعفر شمس‌الدین (1911_1988)، شوکت عثمان (1917_1998)، صادر زین‌الدین  (1918_1986)، عبدالحق (1918_1997)، صدیقی (تولد 1927)، علاءالدین ال آزاد ( تولد 1932)، ظهیرریحان (1933_1972) معتبرترند. شوکت عثمان و علاءالدین آال آزاد از نویسندگان ممتاز در زمینه مضامین مختلف می‌باشند[۱].

نمایشنامه

بنگلادش با توجه به این مهم که توانسته فرهنگ‌های متنوعی در سراسر دوران حیاتش را تجربه کند و نیز محل تلاقی اندیشه‌های مذهبی مختلفی چون بودایی، هندویی و دین مبین اسلام بوده است، سرشار از عناصر فرهنگی مختلفی است که در عین حال به فرهنگ ملی تعالی بخشیده‌اند. این ترکیب عناصر فرهنگی موجب رشد نمایشنامه نویسی نیز در این سرزمین شده است.

امروز نمایش و تئاتر یکی از مهمترین ابزارهای فرهنگی و تفریحی کشور بنگلادش به شمار می رود و دو نوع متفاوت از نمایش دراین کشور تحت عناوین «گاترا» (Gatra) و تئاتر ملی رایج است. «گاترا» در واقع همان تئاتر فولکلور یا محلی است که به طور گسترده‌ای در میان روستائیان و گاه شهرنشینان متداول بوده و ازمجبوبیت چشمگیری برخوردار است.فصل زمستان بهترین فصل اجرای نمایش «گاترا» در بنگلادش است و زمان اجرا نیز مجموعاً در شب است و با نورپردازی چشم نواز همراه می‌شود. بعد از استقلال، هنر نمایش روند رو به رشدی طی کرده است[۲].

نیز نگاه کنید به

زبان و ادبیات بنگلادش؛ انواع ادبیات در سودان؛ انواع ادبیات در سریلانکا

کتابشناسی

  1. National Encyclopedia Bangladesh , Asiatic Society of Bangladesh
  2. برگرفته از https://www.tebyan.net.bangeladesh.com

منبع اصلی

توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

نویسندگان مقاله

محمدمهدی توسلی، عزیز علی زاده کندی و سینا توسلی