خط گرجی

یکی از قدیمی‌ترین سیستم‌های نوشتاری جهان خط گرجی است بر اساس روایات تاریخی که در کتاب باستانی «سرگذشت کارتیل» آمده است، خط گرجی در دوره استقرار دولت گرجستان شرقی یا ایبریا در قرن سه و چهارم پیش

Pharnavaz I - برگرفته از سایت wikipedia - قابل بازیابی از: https://en.wikipedia.org/wiki/Pharnavaz_I

از میلاد اختراع شده است و گفته می‌شود که پرنواز اولین پادشاه کارتیل (گرجستان شرقی) الفبای گرجی را اختراع کرد ولی با استناد به آثار مکتوب گرجی که در دسترس پژوهشگران قرار دارد، تاریخ موثق نوشتار گرجی از قرن پنجم مسیحی آغاز می‌‌شود. در طی 15 قرن اخیر تغییراتی در تعداد و طرز ترسیم حروف رخ داد و امروز الفبای زبان گرجی شمال 33 حرف می‌‌باشد و از چب به راست نوشته می‌‌شود

اینک در جهان بیش از سه هزار زبان وجود دارد ولی تعداد خط والفبا بیش از 14-16 نیست. اساس الفبای گرجی را در طی عمر طولانی خود یعنی از قرن پنجم مسیحی تا امروز خط حروفی یعنی الفبایی تشکیل داده است هرکدام از علامات این زبان با صوت مطابقت کامل دارد. از لحاظ تناسب و تطبیق نوشتار و تلفظ الفبای گرجی فوق‌العاده کامل و عالی است، بدین معنی که در زبان خط گرجی یک مثال عدم مطابقت حروف و اصوات دیده نشده است

الفبای گرجی چه درقرون گذشته و چه در عصر حاضر یگانه الفبایی است که مورد استفاده همه گرجیان قرار گرفته است ولی حوزه استعمال آن دربعضی موارد از سرحدات گرجستان تجاوز می‌‌کند. غیر از خود گرجیان الفبای گرجی در قرون وسطی مورد استفاده بعضی از ساکنان شمال قفقاز قرار گرفته است. مثلا در داغستان، چچن و اینگوشتیا سنگ مقبره‌ها و کتیبه‌های متعددی وجود دارد که به زبان گرجی نوشته شده است

در بعضی موارد این سنگ نوشته‌ها «دو زبانی» هستند، یعنی به زبان گرجی و زبان ساکنان آن محل نگاشته شده‌اند ولی در هر دو مورد از زبان گرجی استفاده کرده‌اند الفبای گرجی یکی از عوامل مهم و رواج فرهنگ وادبیات آسی (قوم ایرانی نژاد در کوهه‌های قفقاز) قرن 19 بود.

الفبای گرجی 33 حرف دارد که از سمت چپ به راست نوشته می‌‌شود و تلفظ 8 حرف آن مختص زبان گرجی می‌‌باشد.

گرجی   ა          ე          ა          ი         ო         უ        

فارسی  آ           اِ           اَ           ای        اُ           او        

واج ها

گرجی   ბ          ჯ         ჩ          დ        ფ         გ          ჰ          ჟ          კ            ლ        მ          ნ          პ          ღ         რ         ს          შ          თ            ვ          ხ          ძ          ზ         ც        

فارسی  ب         ج         چ         د           ف        گ        ه           ژ          ک            ل          م           ن          پ         ق         ر          س        ش        ت            و          خ         دز        ز          تس

نیز نگاه کنید به

خط ژاپنی؛ خط روسی؛ زبان و خط کوبایی؛ زبان و خط تونسی؛ خط افغانی ؛ خط چینی؛ زبان و خط فرانسوی؛ زبان و خط آرژانتینی؛ زبان و خط رسمی مالی؛ زبان و خط رسمی ساحل عاج؛ زبان و خط رسمی تایلند؛ زبان و خط رسمی اردن؛ زبان و خط رسمی سیرالئون؛ زبان و خط رسمی قطر