فرهنگ اردن

طبق بررسی‌های به عمل آمده، ‌به دلیل وجود سندیکاهای مختلف فکری و فرهنگی و وجود رسانه‌های مختلف نظیر مطبوعات و کانال‌های تلویزیونی با برنامه‌های متنوع و نیز سازمان‌های فعال فرهنگی خارجی مستقر در اردن، کشور اردن در میان کشورهای عربی از موقعیت برتر فرهنگی، ‌آموزشی و ادبی - هنری برخوردار است، از این رو تمایزاتی را برای نسل جوان این کشور در زمینه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و مذهبی در مقایسه با سایر همسایگان چون عراق، سوریه، مصر و لبنان می‌توان قائل شد. (76)

در نهایت میتوان ابراز داشت که دو ویژگی اساسی در فرهنگ اردن وجود دارد:

نخست این که، مردم از نظر فرهنگی ما‌بین آن چه در گذشته بوده و آن چه اکنون وجود دارد گرفتار شده‌اند. گذشته، شکوهمند و حقیقتا دارای جاذبه‌های نامحدود است. سرگشتگی میان دنیای جدید و قدیم موجب شده است تا افراد ویژگی‌های رفتاری چند شخصیتی به خود بگیرند.

دوم این که اردن ادامه‌ای از فرهنگ اعراب اطراف می‌باشد،‌ به گونه‌ای که می‌توان گفت این کشور بخشی از فرهنگ اعراب است. بنابراین امکان متمایز دانستن فرهنگ اردن از فرهنگ اعراب سرزمین‌های اطراف آن تنها برای اشخاص تیزبین میسر است، به عبارت دیگر تنها تفاوت محلی وجود دارد.

این تفاوت‌ها به واسطه وجود اقلیت‌های مختلف به‌ وجود آمده است. آشوری‌ها به خوراکی‌های ویژه و موسیقی قدیمی علاقه‌مندند. سرکانی‌ها که یک طایفه قفقازی هستند، دارای رقص‌ها و لباس‌هایی کاملا متفاوت هستند و کلیساها، سرودها و مراسمی با قدمت تاریخی دارند.

همه این رسوم و آداب فرهنگی اقلیت‌ها را می‌توان در کشورهای همسایه نیز مشاهده کرد. بسیاری از صنایع سنتی اساسا تقلیدی از الگوهای قدیمی است و تحول چندانی در آن‌ها صورت نگرفته است؛ بدین ترتیب وسایل خانگی ساخته شده از چوب، ظروف فلزی (غالبا مسی و برنجی) کاسه، کوزه و انواع مختلف لیوان نشان دهنده الگوهای قدیمی و مبتنی بر تأمین منافع عمومی است. اگرچه به واسطه استفاده از ابزار جدید و غالبا وارداتی، تعداد معدودی از هنرمندان و صنعتگران به صنایع دستی اشتغال دارند، اما هنوز بادیه نشینان و برخی از روستاییان در این منطقه، به واسطه همراه داشتن خورجین‌های سنگین،‌ چاقوهایی با روکش نقره‌ای و فرش‌های پشمی معروف هستند. لباس‌های سنتی و به خصوص لباس‌های زنان که دارای طرح‌هایی ماهرانه است وضعیت و شرایط روستا، قبیله یا شخص را در شرق اردن مشخص می‌نمایند، ولی مردان و زنان به طور روز افزون به لباس‌هایی گرایش پیدا می‌کنند که دارای مدل و سبک غربی هستند که در میان جوانان و در مناطق شهری بیشتر مشهود است. از نظر حکومت اسلامی سنتی، هنرهای تجسمی ممنوع بود، بنابراین تا قرن معاصر تنها خطاطی، تذهیب و طراحی هندسی رونق یافتند و هنرهای تجسمی تضعیف گردیدند. امروزه در اردن مدرسه فعال نقاشی وجود دارد که در آن شیوه‌های شرقی و غربی آموزش داده می‌شود، حتی برخی از اعضای خانواده سلطنتی نیز در آن مدرسه تعلیم می‌بیند. گذشته،‌ حال و آینده‌ای که به آن اشاره شد، بیش از همه در لباس‌ها و موسیقی جلوه‌گر است. انواع مختلف لباس‌های روستایی که با لباس‌های مدرن توام گردیده‌اند، همراه با موسیقی‌های گوناگون توجه دیدار کنندگان را جلب می‌نماید. در این سرزمین ممکن است طی یک روز، آوازهای مخصوص صحرانشینان و سرودهای جنگی که احتمالا با صدای طبل همراه است و همچنین موسیقی مدرن غربی و اشعار و آوازهای ام کلثوم و صبا را که در سراسر جهان معروف است بشنوید. در ضمن همواره نوای موسیقی کلاسیک و موسیقی غربی از خانه‌های اردن به گوش می‌رسد. طی قرون گذشته موذن مسجد با صدایی زیبا و دلنشین پنج مرتبه در روز اذان می‌گوید و سرودهای کلیساهای مسیحی که به زبان‌های یونانی، عربی یا لاتین خوانده می‌شوند،‌ از زمان‌های دور تا کنون به گوش می‌رسد. آن چه پس از پوشش، موسیقی و آواز، نظر دیدارکنندگان را جلب می‌کند، نثر، شعر و تکلم است که پرقدرت ترین جلوه فرهنگ عربی است. اعراب عموما زبان خود را زبانی کامل و مطلوب می‌دانند و کسانی را که بتوانند آن را به خوبی به کار گیرند، ‌گرامی‌ می‌دارند.

شیوه نگارش سنتی کلاسیک در ادبیات و عربی کلاسیک مدرن در روزنامه‌ها رادیو و تلویزیون استفاده می‌شود. مردم این کشور به لهجه‌های مختلف عربی سخن می‌گویند و نثر این زبان به کلیه صورت‌ها مشاهده می‌شود. این در حالی است که نویسندگان از سبک کلاسیک فاصله می‌گیرند.

به طور خلاصه فرهنگ اردن مانند فرهنگ بسیاری از کشورهای درحال توسعه، ترکیبی در حال تکامل از فرهنگ قدیمی،‌ جدید و همچنین فرهنگ شرق و غرب می‌باشد.

در نتیجه این روند شکل‌گیری فرهنگی، افراد این کشور فرصت دارند به شیوه‌های مختلف زندگی کنند و احساسات و استعدادهای خود را بروز دهند. فرهنگ اردن تنها بخشی از فرهنگ گسترده عرب می‌باشد که از یک سو موجب قدرت و از سوی دیگر موجب تحولات جدید آن می‌گردد. (77)

نیز نگاه کنید به

فرهنگ تایلندی؛ فرهنگ چینی؛ فرهنگ ژاپنی؛ فرهنگ سودان؛ فرهنگ مردم اتیوپی؛ فرهنگ سیرالئون؛ فرهنگ سریلانکا