روابط اردن با جمهوری اسلامی ایران

در خرداد سال 1378 آقای خرازی به عنوان اولین وزیر خارجه ایران به اردن سفر نمود. ملاقات ملک عبدالله با رئیس جمهور وقت کشورمان در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در پائیز 1379 در نیویورک بالاترین سطح تماس بین دو کشور بود. سرانجام پادشاه اردن شهریور 1382 به تهران سفر نمود. این سفر را علیرغم کوتاه بودن آن می‌توان نقطه عطفی در روابط دو کشور دانست و به دنبال آن وزیر خارجه وقت اردن برای پیگیری مسائل مطروحه در دیدار ملک عبدالله و در پاسخ به سفر وزیر خارجه کشورمان به جمهوری اسلامی ایران عزیمت نمود. اردن در شهریور ماه سال 84 با اعزام فرستاده ویژه، پیام حسن نیت و تبریک انتخاب آقای احمدی‌نژاد به ریاست جمهوری را ابلاغ کرد. در سال 1384 ملک عبدالله با رئیس جمهور کشورمان در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل دیدار نمود. اردیبهشت 1385 وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به سفر همتای اردنی خود به امان سفر نمود. وزرای خارجه دو کشور ملی سال‌های اخیر در حاشیه اجلاس‌های همسایگان عراق، سازمان کنفرانس اسلامی و غیرمتعهدها با یکدیگر دیدار نمودند. در خرداد 1389 آقای امیرغازی مشاور پادشاه اردن به تهران سفر کرد. آخرین ملاقاتوزرای خارجه دو کشور در اوایل آذر ماه 1389 در حاشیه نشست منامه صورت گرفت. در آذر ماه 1389 آقای مشائی ضمن انجام دیدار رسمی از اردن ملی ملاقات با ملک عبدالله پادشاه اردن پیام کتبی آقای احمدی نژاد را به وی تسلیم نمود. در اسفند ماه 1389 سفر ملک عبدالله پادشاه اردن به تهران برنامه ریزی شد ولی این سفر بنا به دلایلی لغو گردید. در اسفند 1390 آقای کمالوندی معاون وزیر امور خارجه و آقای موید مدیر کل امور اداری به امان سفر نمودند.

موضع گیری مقامات اردنی در خصوص مسائل و تحولات جمهوری اسلامی ایران با در نظر گرفتن روابط دوستانه این کشور با غرب، تاکنون در مجموع مثبت و قابل قبول بوده است. این کشور معمولا به قطعنامه‌های وضعیت حقوق بشر در ایران رای ممتنع داده است. پادشاه اردن همواره با استفاده از گزینه نظامی برای پرونده هسته‌ای کشورمان مخالفت کرده و از حق ایران برای داشتن فناوری صلح آمیز هسته‌ای دفاع کرده است. ایران نیز در رای گیری‌ها در مجامع بین‌المللی بارها به کاندیدای اردن رای داده است مانند شورای سازمان انرژی اتمی و انتخاب معاونت فیفا.

روابط اقتصادی دو جانبه جمهوری اسلامی ایران و اردن:

فعالیت اقتصادی دو کشور به صورت مبادلات اقتصادی دو جانبه می‌باشد و انتظار می‌رود با گسترش روابط سیاسی و تداوم روند اعتمادسازی بین دو کشور، بتوان نسبت به پایه گذاری طرح‌های سرمایه گذاری مشترک اقدام نمود. مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به اردن در سال‌های گذشته را مواد غذایی، صنایع سبک و تبدیلی، مواد معدنی و کانی و جانبی آن تشکیل می‌دهد و متقابلا کشورمان نیز فسفات،‌ فسفات دی آمونیاک، فلوئورهای آلومینیوم، کلروپتاسیم، مواد اولیه و افزودنی‌های آماده برای سیمان و بتون از آن کشور را وارد نموده است. تاکنون 9 کمیسیون مشترک اقتصادی بین دو کشور برگزار شده که اجلاس نهم در شهریور 87 در امان برگزار گردیده است. در این اجلاس 4 سند همکاری بین 2 کشور به امضاء رسید و اسناد مربوط به موافقت‌نامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف نیز بین 2 کشور مبادله و این موافقتنامه از اول سال 2009 میلادی اجرایی گردید. شایان ذکر است که تاکنون جمهوری اسلامی ایران 9 نمایشگاه اقتصادی اختصاصی را در اردن برگزار نموده و دهمین نمایشگاه اختصاصی قرار است در اوایل تابستان 91 برگزار گردد.

موقعیت و نیازهای تبلیغی در اردن:

جایگاه استراتژیک و قرار گرفتن آن در منطقه خاورمیانه و در میان کشورهایی مهم چون سوریه، اسرائیل، عراق، عربستان صعودی، لبنان و مصر به اردن جایگاهی مهم در منطقه بخشیده است.

علاوه بر شرایط جغرافیایی مهم این کشور، عوامل دیگری نظیر فرهنگ و درک و میزان تحصیلات افراد این کشور، به این سرزمین موقعیتی ویژه بخشیده است.

در این میان جمهوری اسلامی ایران در جهت بهبود بخشیدن به وضعیت شیعیان در اردن، طرح ساخت مسجد شیعیان، طی مذاکرات رسمی متعددی با مقامات اردن مطرح شده که امید است پس از اخذ موافقت وزیر اوقاف اردن، این مسجد احداث شود. به نقل از کتاب نمایه 6، پادشاهی اردن، تلاش جهت برپایی جمعیت یا انجمن شیعیان به طور رسمی توسط دکتر جعفر بیضون و به کمک برخی از شیعیانی صورت گرفته است که قبلا اقداماتی را در این راستا انجام داده‌اند ولی تاکنون به نتیجه نرسیده‌اند. سفارت به طور غیرمستقیم تلاش می کند از این طرح حمایت کند و جایگاه قانونی مناسبی را برای تشکیل انجمن شیعیان فراهم سازد. به نظر می‌رسد حمایت جدی سفارت جمهوری اسلامی ایران از این طرح و حمایت‌های مالی ایران در این زمینه از نیازهای اساسی شیعیان این کشور برای تشکیل این جمعیت و ادامه کار آن می‌باشد. از سوی دیگر حمایت از نشر کتب نویسندگان مدافع شیعه از جمله آقای "احمد حسین یعقوب" که تا کنون با حمایت‌های سفارت و مرکز موفق به چاپ 9 کتاب از تشیع گردیده، و نیز آقای "شیخ حسن سقاف" که ده‌ها کتاب بر علیه وهابیت به چاپ رسانیده که برخی از آنها با کمک نمایندگی صورت پذیرفته‌است. از جمله اقدامات مثبت به عمل آمده توسط سفارت ایران در اردن می‌باشد. البته زمینه‌های بسیاری در اردن موجود می‌باشد و با توجه به جو فرهنگی و ادبی کشور اردن، صرف امکانات و کمک‌های مالی برای چاپ کتب اسلامی – شیعی می‌تواند مثمر ثمر باشد.

لازم به ذکر است که سفارت جمهوری اسلامی ایران در اردن در زمینه توزیع کتب فقهی فعالانه اقدام به توزیع و اهدای کتاب به متقاضیان و علاقه مندان این مذهب نموده و در حد توان کتابخانه‌های دانشگاه‌های اردن را با منابع شیعی تغذیه کرده است.

مهم ترین کتب مذکور عبارتند از:

المراجعات، الشیعه هم اهل السنه، کشف الارتیاب، فضائل الخمسه، ثم اهتدیت، تاسیس الشیعه و ...

از دیگر اقدامات ایران در زمینه‌های تبلیغی – شیعی در اردن می‌توان به ارسال برخی مقالات دینی به مطبوعات محلی و چاپ آن‌ها به مناسبت‌های مختلف به ویژه در پاسخ به اتهاماتی که بر علیه تشیع به چاپ رسیده است، نام برد.

سفر آیت الله سبحانی در سال‌های 1375 و 1377 و برپایی سخنرانی ها و جلسات بحث متعدد در خصوص تقریب مذاهب اسلامی و پاسخگویی به شبهات موجود بر علیه تشیع تاثیری مثبت داشته است. بنا به مندرجات کتاب نمایه 6، پادشاهی اردن، اگر این گونه سفرها و جلسات و اعزام علمای معتبر شیعه از ایران ادامه یابد قطعا در تغییر نگرش مردم و رفع شبهات در مورد تشیع موثر خواهد بود.

علاوه بر آن، در راستای تبادل فرهنگی – دینی 5 تن از دانشجویان شیعی اردن جهت ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی و دکترا به ایران اعزام شده‌اند که این عده می‌توانند در ترویج مذهب شیعه در اردن با توجه به فرهنگ اسلامی خویش بسیار مفید واقع شوند.

تدریس زبان فارسی در دانشگاه یرموک:

در بخش زبان‌های شرقی این دانشگاه، گام مهمی در تقویت روابط فرهنگی – دانشگاهی فیمابین برداشته شده است، به طوری که اساتید زبان فارسی این دانشگاه که فارغ التحصیلان ایران می باشند اقدام به تشکیل کرسی زبان فارسی نموده‌اند و بر اساس توافق بین دانشگاه اصفهان و دانشگاه یرموک قرار است سالیانه سه تن از فارغ التحصیلان ممتاز زبان فارسی برای ادامه تحصیل به صورت بورسیه به ایران اعزام شوند. در حال حاضر بیش از 200 دانشجو در دانشگاه یرموک مشغول تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی می‌باشند. تقویت بخش زبان فارسی از طریق ایجاد آزمایشگاه، اعزام استاد از ایران، قرار دادن دوره‌های مطالعات برای اساتید زبان فارسی و ارسال کتب جدید راهکارهایی است که به شدت نیاز به پیگیری و اقدام دارد. اخیرا آزمایشگاه پیشرفته آموزش زبان در دانشگاه یرموک توسط جمهوری اسلامی ایران راه اندازی شده است. هم اینک آموزش در دانشگاه‌های آل بیت و اردن، زبان فارسی به عنوان واحد اختیاری تدریس می شود. ایران بر اساس تفاهم نامه، سلیانه سه بورسیه پزشکی به اردن می‌دهد و متقابلا اردن دو بورس دکتری زبان و ادبیات عرب در اختیار دانشجویان ایرانی در دانشگاه اردن قرار داده است.

همکاری‌های فرهنگی بین ایران و اردن:

- برنامه اجرایی مبادلات فرهنگی،‌ علمی،‌ آموزشی بین جمهوری اسلامی ایران و کشور پادشاهی اردن برای سال‌های 79 تا 81.

- برنامه اجرایی مبادلات فرهنگی، علمی، آموزشی بین دو کشور برای سال‌های 82 تا 84

- برنامه اجرایی فرهنگی، علمی و آموزشی بین دو کشور برای سال‌های 87 تا 89 که شامل همکاری‌های آموزش عالی، آموزش و پرورش، تبلیغی و رسانه ای، ورزشی جوانان، فرهنگی و هنری، آثار باستانی، توریستی، نمایشگاه‌های بین‌المللی و همکاری‌های علمی بوده است.

- بیش از چهار نمایشگاه جمهوری اسلامی ایران در قالب هفته فرهنگی در اردن برگزار گردیده که آخرین آن برگزاری نمایشگاه قرآن کریم در تیر ماه سال 78 در امان بوده است.

هم چنین در سال 76 بین دو کشور یک قرارداد همکاری‌های خبری بین خبرگزاری‌های ایرنا و پترا به امضاء رسیده است. روابط فرهنگی دو کشور ایران و اردن، دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران آغاز شده است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اسناد همکاری ها به قوت خود باقی‌بود ولی با شروع جنگ تحمیلی علیه کشورمان روابط دو کشور، با توجه به مواضع کشور اردن در قبال جنگ و حمایت از صدام، به حالت تعلیق درآمد. بعد از پایان جنگ روابط دو کشور به تدریج سیر عادی خود را آغاز کرد و با از سرگیری تبادل هیات‌های دیپلماسی بین دو کشور سیر صعودی به خود گرفت و مناسبات فرهنگی دو کشور در قالب موافقت‌نامه ها و اسناد همکاری تدوین و با امضای مقامات مربوط به مرحله اجرا درآمد.