استان های تاریخی گرجستان: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « ==== استان های تاریخی جغرافیایی گرجستان ==== استان های تاریخی جغرافیایی این جمهوری عبارتند از:كارتلی (كارتلی داخلی و سفلی )،ایمرتی،سامقره لو،گوری، مسختی، جاواختی ، آبخازیا، آجارستان،اوستیا، یسوانتی، قازبگی،خوسورتی. '''كارتلی''' كارتلی همان ا...» ایجاد کرد) |
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==== استان های تاریخی جغرافیایی گرجستان ==== | ==== استان های تاریخی جغرافیایی گرجستان ==== | ||
استان های تاریخی جغرافیایی این جمهوری عبارتند از:كارتلی (كارتلی داخلی و سفلی )،ایمرتی،سامقره لو،گوری، مسختی، جاواختی ، آبخازیا، آجارستان،اوستیا، یسوانتی، | استان های تاریخی جغرافیایی این جمهوری عبارتند از:كارتلی ([[كارتلی]] داخلی و سفلی )،ایمرتی،سامقره لو،گوری، مسختی، جاواختی ، آبخازیا، آجارستان،اوستیا، یسوانتی، قازبگی،[[خوسورتی]]. | ||
'''كارتلی''' | '''كارتلی''' | ||
كارتلی همان ایبریای باستانی است كه در منابع تاریخی یونان و روم از آ ن یاد شده است (در منابع فارسی كارتیل ). این ناحیه درس ت همان جایی است كه یك دولت مركزی گرجی، قرن های متمادی هسته اقتصادی فرهنگی تعدادی از شاهزاده نشین های فئودالی را درآغاز قرون وسطی، تشكیل می داد. كارتلی قسمت مركزی دامنه های قفقاز جنوبی را در طول دره رود كُر تشكیل می دهد و قسمتی از آن تیغه های جنوبی قفقاز بزرگ و سرزمین های مرتفع گرجستان جنوبی را پوشش می دهد. قلمرو كارتلی توسط خطوط اصلی حمل و نقل جمهوری قطع می شود: مسیر اصلی راه آهن قفقاز جنوبی، راه های اتومبیل رو و خطوط هوایی كه شهر تفلیس را با دیگر شهرهای قفقاز جنوبی، | كارتلی همان ایبریای باستانی است كه در منابع تاریخی یونان و روم از آ ن یاد شده است (در منابع فارسی كارتیل ). این ناحیه درس ت همان جایی است كه یك دولت مركزی گرجی، قرن های متمادی هسته اقتصادی فرهنگی تعدادی از شاهزاده نشین های فئودالی را درآغاز قرون وسطی، تشكیل می داد. كارتلی قسمت مركزی دامنه های قفقاز جنوبی را در طول دره رود كُر تشكیل می دهد و قسمتی از آن تیغه های جنوبی قفقاز بزرگ و سرزمین های مرتفع [[گرجستان]] جنوبی را پوشش می دهد. قلمرو كارتلی توسط خطوط اصلی حمل و نقل جمهوری قطع می شود: مسیر اصلی راه آهن قفقاز جنوبی، راه های اتومبیل رو و خطوط هوایی كه شهر [[تفلیس]] را با دیگر شهرهای قفقاز جنوبی، ش[[مالی]] و بسیاری دیگر از شهرهای كشورهای مستقل مشترك المنافع و سایر كشورهای اروپا و آسیا پیوند می دهد، در این منطقه واقع شده است. | ||
كارتلی به دو قسمت : كارتلی داخلی و سفلی تقسیم می شود: | كارتلی به دو قسمت : كارتلی داخلی و سفلی تقسیم می شود: | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
در این قسمت اراضی وسیع هموار با استپهای پوشیده از گیاه و رشته هایی از تپه های كم ارتفاع دیده می شود كه توسط دره های كم عمق و تنگ بریده شده اند. رود كُر، محوریی مانند كارتلی داخلی در میان این دشت، از غرب به شرق روان است. | در این قسمت اراضی وسیع هموار با استپهای پوشیده از گیاه و رشته هایی از تپه های كم ارتفاع دیده می شود كه توسط دره های كم عمق و تنگ بریده شده اند. رود كُر، محوریی مانند كارتلی داخلی در میان این دشت، از غرب به شرق روان است. | ||
آب و هوای بخش كم ارتفاع كارتلی داخلی، گرم و معتدل با تابستان های گرم و زمستان های سرد است. در پاره ای اوقات، درجه حرارت زمستان ها به منهای 10 درجه سانتی گراد می رسد، اما تعداد روزهای یخبندان كم است. محصولات مهمی چون گندم، انگور و میوه ها با بكارگیری سیستم های آبیاری تیریپنی، تاشیسكاری، سالتویسی، مخران و تزی اوكامی، تولید م یشوند. نیروگاه های برق روستایی در سر ریز كانال های اصلی آبیاری احدا ث شده اند. خاك های حاصلخیز و آ ب و هوا ی مناسب، كارتلی داخلی را به یكی از مراكز | آب و هوای بخش كم ارتفاع كارتلی داخلی، گرم و معتدل با تابستان های گرم و زمستان های سرد است. در پاره ای اوقات، درجه حرارت زمستان ها به منهای 10 درجه سانتی گراد می رسد، اما تعداد روزهای یخبندان كم است. محصولات مهمی چون گندم، انگور و میوه ها با بكارگیری سیستم های آبیاری تیریپنی، تاشیسكاری، سالتویسی، مخران و تزی اوكامی، تولید م یشوند. نیروگاه های برق روستایی در سر ریز كانال های اصلی آبیاری احدا ث شده اند. خاك های حاصلخیز و آ ب و هوا ی مناسب، كارتلی داخلی را به یكی از مراكز پر[[جمعیت گرجستان]] تبدیل كرده است. حدود ی ك سوم از جمعیت این منطقه در شهرهای باگوری، خاشور ی، بورجومی، كاسپی، متسختا، و تعداد ی دیگر از شهرهای كوچك و بزرگ زندگی می كنند. اكثریت عظیمی از مردم منطقه را گرجی ها تشكیل می دهند. تعدادی اوست و ارمنی نیز در این منطقه زندگی می كنند. در بین جمعیت شهری تعداد اندك روسی ، ارمنی و اوستی نیز زندگی می كنند اما اكثریت قومی متعل ق به گرجی هاست. (راهنمای کشورهای مستقل مشترک المنافع و جمهوری‌های بالتیک، 1374، ص 125) | ||
ب ) كارتلی سفلی | ب ) كارتلی سفلی | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
كارتلی سفلی در جنوب و جنو ب شرق تفلیس واقع شده و قسمتی از شیب كُر سرزمین بلند جاواختی را كه آنرا در جنو ب و غرب به هم متصل می سازد، تشكیل می دهد. رود كُر ای ن منطقه را به دو قسمت نابرابر، تقسی م می كند، استپ گاردابانی، كه در طول شرق ساحل چپ آن با مرز گرجستان و آذربایجان كشیده شده و استپ مارنئولی در ساحل راست كُر كه از طرف غرب، شمال و جنوب با دامنه های سرزمین های بلند جاواختی و رشته كوه های تریالتی و سومخیتی محدود شده است. | كارتلی سفلی در جنوب و جنو ب شرق تفلیس واقع شده و قسمتی از شیب كُر سرزمین بلند جاواختی را كه آنرا در جنو ب و غرب به هم متصل می سازد، تشكیل می دهد. رود كُر ای ن منطقه را به دو قسمت نابرابر، تقسی م می كند، استپ گاردابانی، كه در طول شرق ساحل چپ آن با مرز گرجستان و آذربایجان كشیده شده و استپ مارنئولی در ساحل راست كُر كه از طرف غرب، شمال و جنوب با دامنه های سرزمین های بلند جاواختی و رشته كوه های تریالتی و سومخیتی محدود شده است. | ||
در بالای دشت ساحل راست رودخانه، كوه 800 متر ی، یاقلوجا، سربرافراشته است. در استپ گاردابانی محصولات گوناگون كشت می شود كه بیشتر به علت وجود خاك مناسب و از همه مهمتر، شبك ه آبیاری مصنوعی است. به همین علت، اولین كانال بزرگ كه 2000 هكتار اراض ی را آبیاری می كرد، 130 سال پیش در این ناحیه ساخته شده است. در استپ مارنئولی حدود 40 هزار هكتار اراضی آبیاری می شود. نیازهای بازارهای تفلیس و روستاوی به سبزی ها، میوه ها و سایر محصولات كشاورزی همه از كشتزارهای نواحی مارنئولی و گاردابانی تأمین می شود. این كشتزارها نیاز بازار پایتخت جمهوری را به سیب زمینی و انگور در پاییز تأمین می كند. غرب این ناحیه بلندترین قسمت كارتلی پایین است. رود خرامی مهم ترین شریان آبی كارتلی پایین، از دامنه های جنوبی رشته كوه تریالتی از این ناحیه سرچشمه می گیرد. خرامی نقش مهمی رادر منابع تولید نیروی برق جمهوری به عهده دارد. كارتلی پایین كه 10 درصد قلمرو گرجستان را شام ل می شود، نقش مهم حیاتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گرجستان را در دوره باستان داشته است. كارتلی پایین زادگاه "سولخان صبااوربلیانی " سیاستمدار، شاعر و نویسنده نامی گرجی در نیمه اول قرن هیجدهم است. در اینجا، میخائیل جاواخیشویلی نویسنده قرن بیستم گرجستان زاده شده و دوران كودكی خود را گذرانده است. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 64) | در بالای دشت ساحل راست رودخانه، كوه 800 متر ی، یاقلوجا، سربرافراشته است. در استپ گاردابانی محصولات گوناگون كشت می شود كه بیشتر به علت وجود خاك مناسب و از همه مهمتر، شبك ه آبیاری مصنوعی است. به همین علت، اولین كانال بزرگ كه 2000 هكتار اراض ی را آبیاری می كرد، 130 سال پیش در این ناحیه ساخته شده است. در استپ مارنئولی حدود 40 هزار هكتار اراضی آبیاری می شود. نیازهای بازارهای تفلیس و [[روستاوی]] به سبزی ها، میوه ها و سایر محصولات كشاورزی همه از كشتزارهای نواحی مارنئولی و گاردابانی تأمین می شود. این كشتزارها نیاز بازار پایتخت جمهوری را به سیب زمینی و انگور در پاییز تأمین می كند. غرب این ناحیه بلندترین قسمت كارتلی پایین است. رود خرامی مهم ترین شریان آبی كارتلی پایین، از دامنه های جنوبی رشته كوه تریالتی از این ناحیه سرچشمه می گیرد. خرامی نقش مهمی رادر منابع تولید نیروی برق جمهوری به عهده دارد. كارتلی پایین كه 10 درصد قلمرو گرجستان را شام ل می شود، نقش مهم حیاتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گرجستان را در دوره باستان داشته است. كارتلی پایین زادگاه "سولخان صبااوربلیانی " سیاستمدار، شاعر و نویسنده نامی گرجی در نیمه اول قرن هیجدهم است. در اینجا، میخائیل جاواخیشویلی نویسنده قرن بیستم گرجستان زاده شده و دوران كودكی خود را گذرانده است. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 64) | ||
دشت كارتلی پایین دارای تراكم زیادی است كه تراكم آن تقریباً شبیه ناحیه كوه پایه ای فلات تسالكادمانیسی است. پراكنده ترین ناحی ه جمعیتی منطقه در دامنه هایی جنگلی است، كه در حاشیه این منطقه در غرب قرار دارد، در حالی كه دامنه های رشته كوه های جاواختی، تریالتی و سامساری تقریباً غیرمسكونی است. كارتلی پایین یكی از مهمترین مراكز تولید غل ه گرجستان است. از 103 هزار هكتار اراضی كشاورزی، 70 هزار هكتار به زیر كشت غله می رود. بخش جنوبی منطقه كارتلی واقع در جاد ه اصلی و خط آهن اصلی گرجستان می باشد. بخش های كارلی، گوری و كاسپی بخش های صنعتی این منطقه می باشد. حجم تولیدات صنعتی این منطقه 5 تا 10 درصد تولیدات صنعتی در گرجستان است. پرورش میوه و باغدار ی بخش اصلی فعالیت های كشاورزی منطقه مورد بحث را تشكیل می دهد. در بخش شمالی این منطقه دامداری رونق بیشتری دارد. این منطقه از نظر نیشكر مساعدترین منطقه گرجستان می باشد. بخش شمالی كارتلی شامل بخش اعظم سرزمین اوستیای جنوبی می باشد. از نظر سابقه امر گفتنی است كه بعد از جنگ آگوست 2008 گرجستان، این منطقه از سوی روسیه مستقل شناخته شد و می توان گفت كه كنترل آن از اختیار گرجستان جدا و در اختیار روسیه میباشد. | دشت كارتلی پایین دارای تراكم زیادی است كه تراكم آن تقریباً شبیه ناحیه كوه پایه ای فلات تسالكادمانیسی است. پراكنده ترین ناحی ه جمعیتی منطقه در دامنه هایی جنگلی است، كه در حاشیه این منطقه در غرب قرار دارد، در حالی كه دامنه های رشته كوه های جاواختی، تریالتی و سامساری تقریباً غیرمسكونی است. كارتلی پایین یكی از مهمترین مراكز تولید غل ه گرجستان است. از 103 هزار هكتار اراضی كشاورزی، 70 هزار هكتار به زیر كشت غله می رود. بخش جنوبی منطقه كارتلی واقع در جاد ه اصلی و خط آهن اصلی گرجستان می باشد. بخش های كارلی، [[گوری]] و كاسپی بخش های صنعتی این منطقه می باشد. حجم تولیدات صنعتی این منطقه 5 تا 10 درصد تولیدات صنعتی در گرجستان است. پرورش میوه و باغدار ی بخش اصلی فعالیت های كشاورزی منطقه مورد بحث را تشكیل می دهد. در بخش شمالی این منطقه دامداری رونق بیشتری دارد. این منطقه از نظر نیشكر مساعدترین منطقه گرجستان می باشد. بخش شمالی كارتلی شامل بخش اعظم سرزمین [[اوستیای جنوبی]] می باشد. از نظر سابقه امر گفتنی است كه بعد از جنگ آگوست 2008 گرجستان، این منطقه از سوی [[روسیه]] مستقل شناخته شد و می توان گفت كه كنترل آن از اختیار گرجستان جدا و در اختیار روسیه میباشد. | ||
'''ایمرتی''' | '''[[ایمرتی]]''' | ||
در قسمت مركزی گرجستان غربی، استان تاریخ ی جغرافیایی ایمرتی قرار دارد. در شمال، ایمرتی با دره تنگ كوهستانی سوانتی پایین و چالة "راچا لچخومی" همجوار است كه به علت نزدیكی بسیار زیاد شرایط طبیعی، اقتصادی و تاریخی می توان آن را جزو ایمرتی بشمار آورد. ایمرتی وراچا لچخومی روی هم مساحتی برابر 11000 كیلومتر مربع دارد. این استان از موقعیت جغرافیایی بسیار مناسبی برخوردار است. جاده های زمینی و خطوط هوایی امكان ارتباط این منطقه را با سایر نقا ط جمهور ی در ساح ل دریای سیاه امكان ارتباط دریایی را با آبهای آزاد فراهم آورده است. مردم این منطقه به صنعتگری مشهورند. ایمرتی از 12 ناحیه اداری تشكیل شده است. مساحت آن 6349 كیلومتر مربع است. | در قسمت مركزی گرجستان غربی، استان تاریخ ی جغرافیایی ایمرتی قرار دارد. در شمال، ایمرتی با دره تنگ كوهستانی [[سوانتی]] پایین و چالة "راچا لچخومی" همجوار است كه به علت نزدیكی بسیار زیاد شرایط طبیعی، اقتصادی و تاریخی می توان آن را جزو ایمرتی بشمار آورد. ایمرتی وراچا لچخومی روی هم مساحتی برابر 11000 كیلومتر مربع دارد. این استان از موقعیت جغرافیایی بسیار مناسبی برخوردار است. جاده های زمینی و خطوط هوایی امكان ارتباط این منطقه را با سایر نقا ط جمهور ی در ساح ل دریای سیاه امكان ارتباط دریایی را با آبهای آزاد فراهم آورده است. مردم این منطقه به صنعتگری مشهورند. ایمرتی از 12 ناحیه اداری تشكیل شده است. مساحت آن 6349 كیلومتر مربع است. | ||
بیشترین فعالیت های اقتصادی این منطقه در كنار مسیر اصلی گذر جاده و راه آهن منطقه در كنار شهرها ی كوتائیس ی، زستافونی، و سامتردیا انجام می گردد. حدود نیمی از فعالیت های اقتصادی منطقه در كوتائیس ی صورت می گیرد. این فعالیت ها 10 تا 15 درصد از فعالیت های اقتصادی گرجستان را شامل می شود. در رابطه با سرمایه گذاری های خارجی مهم منطقه می توان به كارخانه فروآلیاژ زستافونی اشاره كرد كه با سرمایه گذاری های خارجی فعالیت می نماید. بخشی از محصولات تولیدی این كارخانه به خارج از كشور صادر می گردد.از تولیدات اصلی كشاورزی منطقه كشت انگور و دامداری م یباشد. با این وصف تخصص اصلی كشاورزان سامتردیار در زمینه چای و باغداری می باشد. | بیشترین فعالیت های اقتصادی این منطقه در كنار مسیر اصلی گذر جاده و راه آهن منطقه در كنار شهرها ی كوتائیس ی، زستافونی، و سامتردیا انجام می گردد. حدود نیمی از فعالیت های اقتصادی منطقه در كوتائیس ی صورت می گیرد. این فعالیت ها 10 تا 15 درصد از فعالیت های اقتصادی گرجستان را شامل می شود. در رابطه با سرمایه گذاری های خارجی مهم منطقه می توان به كارخانه فروآلیاژ زستافونی اشاره كرد كه با سرمایه گذاری های خارجی فعالیت می نماید. بخشی از محصولات تولیدی این كارخانه به خارج از كشور صادر می گردد.از تولیدات اصلی كشاورزی منطقه كشت انگور و دامداری م یباشد. با این وصف تخصص اصلی كشاورزان سامتردیار در زمینه چای و باغداری می باشد. | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
'''سامقره لو''' | '''[[سامقره لو]]''' | ||
سامقره لو قلمرو بین رودهای اینگوری و تسخنیس تسقالی را در برمی گیرد كه شامل ناحیه كوه پایه ای رشته كوه های اگریس است. آب وهوای این ناحیه گرم و مرطوب است. رودهای سامقره لو: ریونی، خوبی، اینگوری، آباشاوتخوری، عمدتاً از آ ب باران تغذیه می شوند. در این ناحیه تعدادی دریاچه نیز وجود دارد (از جمله دریاچه پالیاستومی) كه مجموعاً 18 كیلومترمربع را در برمی گیرند. نیروگاه آبی بسیار بزرگی به نام "اینگوری" كه بزرگتری ن نیروگاه آبی قفقاز است، در این منطقه ساخته شده است. مساحت سامقره لو 4395 كیلومتر مربع است. مساحت اراضی كشاورزی آن 68 هزار هكتار آن زیر كشت است، در سامقره لو 4284 / 179/6 هزار هكتار است كه 15 درصد كل باغ های میوه گرجستان و 1037 هكتار تاكستان وجود هكتار باغ میوه دارد. از شهرها ی مهم این منطقه از گرجستان، زوگدیدی و پوتی می باشد. وجود فرودگاه در این دو شهر و ارتباطا ت راه آهن و جاده ای موقعیت ممتازی را به این منطقه از نظر ارتباطی اعطا نموده است. از طرف دیگر عملاً به علت وضعیت سیاسی ایالت های خودمختار آبخازیا و آجاریا، عملاً تنها بندر مطمئن تحت نظر مستقیم دولت گرجستان بندر پوتی است. بااین وصف علیرغم وضعیت مناسب ارتباطی، فعالیت های صنعتی پوتی و زوگدیدی در حال كاهش است. | سامقره لو قلمرو بین رودهای اینگوری و تسخنیس تسقالی را در برمی گیرد كه شامل ناحیه كوه پایه ای رشته كوه های اگریس است. آب وهوای این ناحیه گرم و مرطوب است. رودهای سامقره لو: ریونی، خوبی، اینگوری، آباشاوتخوری، عمدتاً از آ ب باران تغذیه می شوند. در این ناحیه تعدادی دریاچه نیز وجود دارد (از جمله دریاچه پالیاستومی) كه مجموعاً 18 كیلومترمربع را در برمی گیرند. نیروگاه آبی بسیار بزرگی به نام "اینگوری" كه بزرگتری ن نیروگاه آبی قفقاز است، در این منطقه ساخته شده است. مساحت سامقره لو 4395 كیلومتر مربع است. مساحت اراضی كشاورزی آن 68 هزار هكتار آن زیر كشت است، در سامقره لو 4284 / 179/6 هزار هكتار است كه 15 درصد كل باغ های میوه گرجستان و 1037 هكتار تاكستان وجود هكتار باغ میوه دارد. از شهرها ی مهم این منطقه از گرجستان، زوگدیدی و پوتی می باشد. وجود فرودگاه در این دو شهر و ارتباطا ت راه آهن و جاده ای موقعیت ممتازی را به این منطقه از نظر ارتباطی اعطا نموده است. از طرف دیگر عملاً به علت وضعیت سیاسی ایالت های خودمختار [[آبخازیا]] و آجاریا، عملاً تنها بندر مطمئن تحت نظر مستقیم دولت گرجستان [[بندر پوتی]] است. بااین وصف علیرغم وضعیت مناسب ارتباطی، فعالیت های صنعتی پوتی و زوگدیدی در حال كاهش است. | ||
از كارخانه های مطرح این منطقه كارخانه تولید قالی در سناك ی می باشد كه هم اكنون به علت واردات مقادیر زیاد قالی از تركیه و آذربایجان با مشكلاتی چند مواجه است. بیشترین محصولات كشاورزی این منطقه چای و محصولات حاره ای می باشد. منطقه آباشابه تولید مركبا ت و مستیابه علت خصوصیات جغرافیایی آن برای دامداری و تولید سیب زمینی مساعد می باشند. از سرمایه گذاران خارجی فعال در منطق ه، تركیه و آلمان در صنایع پروسه چوب می باشند. | از كارخانه های مطرح این منطقه كارخانه تولید قالی در سناك ی می باشد كه هم اكنون به علت واردات مقادیر زیاد قالی از تركیه و آذربایجان با مشكلاتی چند مواجه است. بیشترین محصولات كشاورزی این منطقه چای و محصولات حاره ای می باشد. منطقه آباشابه تولید مركبا ت و مستیابه علت خصوصیات جغرافیایی آن برای دامداری و تولید سیب زمینی مساعد می باشند. از سرمایه گذاران خارجی فعال در منطق ه، تركیه و آلمان در صنایع پروسه چوب می باشند. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
گوری | گوری | ||
قلمرو گوری شامل پای تپه ها و دامنه های شمالی رشته كوه مسختی و 2032/ قسمت های مجاور حوضه های رودهای نبانبی و سوپسا است. مساحت گوری 6 كیلومتر مربع است كه 3 درصد مساحت جمهوری را در برمی گیرد. آب و هوای جنب مداری گوری تا اندازه ای مرطوب است و از سامقره لو گرم تر است. گوری یكی از متراكم ترین مناطق جمهور ی اس ت. روستاهای متعدد منطقه با قرار گرفتن در كنار یكدیگر و با مجموعه ساختمان های روستایی، باغ های میوه، چای ، مركبات و كشتزارهای چسبیده، مجموعه بهم پیوسته ای را تشكیل می دهند. شهر ازورگتی مركز گوری می باشد، در شهر ازورگت ی، كارخانه آسیای بتونیت قرار دارد. كائولن، ماده اولیه تولید سرامیك و خاك رس سفالگری در این شهر فراوان است كه در كارخان ههای سفال و سرامیك ازورگتی بكار برد ه می شود. این منطقه اساساً كشاورزی می باشد كه محصولات عمده كشاورزی آن چای و محصولات كشاورزی حاره ای می باشد. فعالیت های صنعتی كوچك این منطق ه كه عمدتاً در اطرا ف شهر ازورگتی صورت می گیرد درحال ارتقاء می باشد. ضمن این كه رونق فعالیتهای مربو ط به احداث خط لوله باكو سوپسا در این منطقه احتمال رونق این گونه فعالیت ها را افزون نموده است. این منطقه كه در بخش جنوبی گرجستا ن واقع شده است. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 69) | قلمرو گوری شامل پای تپه ها و دامنه های شمالی رشته كوه [[مسختی]] و 2032/ قسمت های مجاور حوضه های رودهای نبانبی و سوپسا است. مساحت گوری 6 كیلومتر مربع است كه 3 درصد مساحت جمهوری را در برمی گیرد. آب و هوای جنب مداری گوری تا اندازه ای مرطوب است و از سامقره لو گرم تر است. گوری یكی از متراكم ترین مناطق جمهور ی اس ت. روستاهای متعدد منطقه با قرار گرفتن در كنار یكدیگر و با مجموعه ساختمان های روستایی، باغ های میوه، چای ، مركبات و كشتزارهای چسبیده، مجموعه بهم پیوسته ای را تشكیل می دهند. شهر ازورگتی مركز گوری می باشد، در شهر ازورگت ی، كارخانه آسیای بتونیت قرار دارد. كائولن، ماده اولیه تولید سرامیك و خاك رس سفالگری در این شهر فراوان است كه در كارخان ههای سفال و سرامیك ازورگتی بكار برد ه می شود. این منطقه اساساً كشاورزی می باشد كه محصولات عمده كشاورزی آن چای و محصولات كشاورزی حاره ای می باشد. فعالیت های صنعتی كوچك این منطق ه كه عمدتاً در اطرا ف شهر ازورگتی صورت می گیرد درحال ارتقاء می باشد. ضمن این كه رونق فعالیتهای مربو ط به احداث خط لوله باكو سوپسا در این منطقه احتمال رونق این گونه فعالیت ها را افزون نموده است. این منطقه كه در بخش جنوبی گرجستا ن واقع شده است. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 69) | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
قازبگ | [[قازبگ]] | ||
در قسمت شرقی قفقاز مركز ی ناحیه ای به نام قازبگ واقع شده است. برخلاف سوانتی، قلمرو قازب گ هر دو دامنه "آب پخشان " قفقاز مركز ی و قسمت ی از "رشته كوه جانبی " و قل ه زیبای قازبگ را در بر می گیرد. یخچال های عظیمی كه از دامنه های آن سرازیر م یشود، رود تر ك را تغذیه می كند و شاخه های آن تمام قسمت های شمالی این منطقه را به دره های تنگ غیرقابل عبوری تبدیل می كند. بدین ترتیب، ای ن منطقه از قسمت های متفاوتی تشكیل می شود كه جدا از هم قرار دارند. اگرچه گوسفند داری یكی از شاخه های اصلی اقتصاد قسم ت شرقی قفقاز مركزی است، پرورش گاو نیز بطور موفقی تآمیزی در ناحی ه قازبگی رواج دارد، خوسورتی های محلی نوعی از گاوهای سازگار با محیط كوهستانی را پرورش می دهند كه از گذشته ها شناخته شده است. كشت محصولات سالانه، از فعالی تهای كمكی مردم ناحیه است : باتوجه به شیب اراضی دامنه ای، مرد م ناحیه قازبگ زمین های كشاورزی را با دست آماده می كنند و كوشش بسیاری برای كشت محصولات سالانه در ای ن زمین ها بكار می برند. آن ها ناگزیرند همه ساله زمین های كشاورزی را از سنگ پاك سازی كنند. مسیرهای بالایی "ترك " و "آراگوی " قلمرو اقوام گرجی، از قبیل موخوی ، متیولی، خوسورها، و پشاوها است كه در این ناحیه اقامت دارند. در قازبگی كنونی كارخانه فرآوری فرآورده های شیری و بست ه بندی پنیر ساخته شده كه در آن پنیرهای گوسفند ی و از جمله پنیر معروف "كوبی " تولید می شود. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 72) | در قسمت شرقی قفقاز مركز ی ناحیه ای به نام قازبگ واقع شده است. برخلاف سوانتی، قلمرو قازب گ هر دو دامنه "آب پخشان " قفقاز مركز ی و قسمت ی از "رشته كوه جانبی " و قل ه زیبای قازبگ را در بر می گیرد. یخچال های عظیمی كه از دامنه های آن سرازیر م یشود، رود تر ك را تغذیه می كند و شاخه های آن تمام قسمت های شمالی این منطقه را به دره های تنگ غیرقابل عبوری تبدیل می كند. بدین ترتیب، ای ن منطقه از قسمت های متفاوتی تشكیل می شود كه جدا از هم قرار دارند. اگرچه گوسفند داری یكی از شاخه های اصلی اقتصاد قسم ت شرقی قفقاز مركزی است، پرورش گاو نیز بطور موفقی تآمیزی در ناحی ه قازبگی رواج دارد، خوسورتی های محلی نوعی از گاوهای سازگار با محیط كوهستانی را پرورش می دهند كه از گذشته ها شناخته شده است. كشت محصولات سالانه، از فعالی تهای كمكی مردم ناحیه است : باتوجه به شیب اراضی دامنه ای، مرد م ناحیه قازبگ زمین های كشاورزی را با دست آماده می كنند و كوشش بسیاری برای كشت محصولات سالانه در ای ن زمین ها بكار می برند. آن ها ناگزیرند همه ساله زمین های كشاورزی را از سنگ پاك سازی كنند. مسیرهای بالایی "ترك " و "آراگوی " قلمرو اقوام گرجی، از قبیل موخوی ، متیولی، خوسورها، و پشاوها است كه در این ناحیه اقامت دارند. در قازبگی كنونی كارخانه فرآوری فرآورده های شیری و بست ه بندی پنیر ساخته شده كه در آن پنیرهای گوسفند ی و از جمله پنیر معروف "كوبی " تولید می شود. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 72) | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
آجاریا | [[آجاریا]] | ||
آجاریا در جنوب غربی گرجستان و جنو ب شرقی دریای سیاه واقع شده و از جنوب با تركیه هم مرز است. آجارستان یك جمهوری خودمختار در تركیب دولت گرجستان است كه اكثریت ساكنان آن را مسلمانان گرجی تشكیل م یدهند. مساحت آجارستان 2900 كیلومتر مربع است. از نظر اداری به 5 ناحیه اداری به نام های : كدا، كوبولت ی، شوآخو ی،خلواچائوری و خولو تقسی م می شود. شهر باتومی و پیرامون آن نیز یك ناحیه شهری را تشكیل می دهد. رود چوروخ، یكی از رودهای حوضة آبریز دریای سیاه از كوهستان های آناتولی سرچشمه می گیرد و در مسیر پایین ی خود از آجاریا می گذرد. (رضا عنایت الله، ۱۳۷۲، ص 23) | آجاریا در جنوب غربی گرجستان و جنو ب شرقی دریای سیاه واقع شده و از جنوب با تركیه هم مرز است. آجارستان یك جمهوری خودمختار در تركیب دولت گرجستان است كه اكثریت ساكنان آن را مسلمانان گرجی تشكیل م یدهند. مساحت آجارستان 2900 كیلومتر مربع است. از نظر اداری به 5 ناحیه اداری به نام های : كدا، كوبولت ی، شوآخو ی،خلواچائوری و خولو تقسی م می شود. شهر باتومی و پیرامون آن نیز یك ناحیه شهری را تشكیل می دهد. رود چوروخ، یكی از رودهای حوضة آبریز دریای سیاه از كوهستان های آناتولی سرچشمه می گیرد و در مسیر پایین ی خود از آجاریا می گذرد. (رضا عنایت الله، ۱۳۷۲، ص 23) | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
توزیع جمعیت آجارستان متنوع است. نواحی كوهستانی كه حدود 60 درصد مساحت این جمهوری را تشكیل می دهد كمتر از 30 درصد از جمعیت را در خود جا ی می دهد. بیش از 45 درصد از جمعیت در شهرك ها و مناطق شهری و بقیه در نقاط روستایی اقامت دارند. جمعیت بومی منطقه را گرجی ها تشكیل می دهند. آجارها همان نژاد گرجی ها هستند و تعداد زیادی از آن ها مسلمان سنی می باشند. آجارها دارای همان زبان و فرهنگ گرجی هستند و از نظر شك ل ظاهری تفاوتی با گرجی ها، ایمرتی ها یاگوری ها ندارند. تا قبل از انقلا ب اكتبر اكثریت جمعیت آجارستان بی سواد بودند، زنان مطلقاً امكان سوادآموزی نداشتند. امروزه در آجارستان 404 مدرسه با 63 هزار دانش آموز و 6690 كادر آموزشی فعالی ت دارد. زنان پا به پای مردان در فعالیت های اجتماعی اقتصادی و سیاسی فرهنگی شركت دارند. منطقه آجاریا پوشیده از باغ های میوه است. منطقه مورد بحث به علت وضعیت خوب جغرافیایی كه به عنوان منطقه ترانزیت بین المللی می باشد دارای اهمیت بسیاری می باشد. گفتنی است كه نقطه ورود و خروج كالاهای ارمنستان از محل باتومی در این منطقه عبور می كند. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 83) | توزیع جمعیت آجارستان متنوع است. نواحی كوهستانی كه حدود 60 درصد مساحت این جمهوری را تشكیل می دهد كمتر از 30 درصد از جمعیت را در خود جا ی می دهد. بیش از 45 درصد از جمعیت در شهرك ها و مناطق شهری و بقیه در نقاط روستایی اقامت دارند. جمعیت بومی منطقه را گرجی ها تشكیل می دهند. آجارها همان نژاد گرجی ها هستند و تعداد زیادی از آن ها مسلمان سنی می باشند. آجارها دارای همان زبان و فرهنگ گرجی هستند و از نظر شك ل ظاهری تفاوتی با گرجی ها، ایمرتی ها یاگوری ها ندارند. تا قبل از انقلا ب اكتبر اكثریت جمعیت آجارستان بی سواد بودند، زنان مطلقاً امكان سوادآموزی نداشتند. امروزه در آجارستان 404 مدرسه با 63 هزار دانش آموز و 6690 كادر آموزشی فعالی ت دارد. زنان پا به پای مردان در فعالیت های اجتماعی اقتصادی و سیاسی فرهنگی شركت دارند. منطقه آجاریا پوشیده از باغ های میوه است. منطقه مورد بحث به علت وضعیت خوب جغرافیایی كه به عنوان منطقه ترانزیت بین المللی می باشد دارای اهمیت بسیاری می باشد. گفتنی است كه نقطه ورود و خروج كالاهای ارمنستان از محل باتومی در این منطقه عبور می كند. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 83) | ||
بررسی سرمایه گذاری های ثبت شده در آجاریا مؤید آن است كه این سرمایه گذاری ها در اطرا ف مناطق ساحلی آن شكل گرفته است. جدای از بندر باتومی ، بندر كوبولتی علیرغم كوچكی آن نسبت به باتومی فعالیت محدودی دارد. زمینه های اصلی فعالیت های كشاورزی منطقه تولید محصولات حاره ای و كشت | بررسی سرمایه گذاری های ثبت شده در آجاریا مؤید آن است كه این سرمایه گذاری ها در اطرا ف مناطق ساحلی آن شكل گرفته است. جدای از [[بندر باتومی]] ، بندر كوبولتی علیرغم كوچكی آن نسبت به باتومی فعالیت محدودی دارد. زمینه های اصلی فعالیت های كشاورزی منطقه تولید محصولات حاره ای و كشت | ||
تنباكو می باشد. گفتنی است كه سیب زمینی از مهم ترین محصولات تولیدی منطقه می باشد. توافق های تركیه مبنی بر جلوگیری از خطرات زیست محیطی نیروگاه آبی 2 میلیون دلاری بانك جهانی برای تجدید / چوروخی برای مردم منطقه و كم ك 5 ساختار فعالیت های باتومی از گفتنی های مطرح منطقه می باشد. | تنباكو می باشد. گفتنی است كه سیب زمینی از مهم ترین محصولات تولیدی منطقه می باشد. توافق های تركیه مبنی بر جلوگیری از خطرات زیست محیطی نیروگاه آبی 2 میلیون دلاری بانك جهانی برای تجدید / چوروخی برای مردم منطقه و كم ك 5 ساختار فعالیت های باتومی از گفتنی های مطرح منطقه می باشد. | ||
نسخهٔ ۲۷ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۱۵
استان های تاریخی جغرافیایی گرجستان
استان های تاریخی جغرافیایی این جمهوری عبارتند از:كارتلی (كارتلی داخلی و سفلی )،ایمرتی،سامقره لو،گوری، مسختی، جاواختی ، آبخازیا، آجارستان،اوستیا، یسوانتی، قازبگی،خوسورتی.
كارتلی
كارتلی همان ایبریای باستانی است كه در منابع تاریخی یونان و روم از آ ن یاد شده است (در منابع فارسی كارتیل ). این ناحیه درس ت همان جایی است كه یك دولت مركزی گرجی، قرن های متمادی هسته اقتصادی فرهنگی تعدادی از شاهزاده نشین های فئودالی را درآغاز قرون وسطی، تشكیل می داد. كارتلی قسمت مركزی دامنه های قفقاز جنوبی را در طول دره رود كُر تشكیل می دهد و قسمتی از آن تیغه های جنوبی قفقاز بزرگ و سرزمین های مرتفع گرجستان جنوبی را پوشش می دهد. قلمرو كارتلی توسط خطوط اصلی حمل و نقل جمهوری قطع می شود: مسیر اصلی راه آهن قفقاز جنوبی، راه های اتومبیل رو و خطوط هوایی كه شهر تفلیس را با دیگر شهرهای قفقاز جنوبی، شمالی و بسیاری دیگر از شهرهای كشورهای مستقل مشترك المنافع و سایر كشورهای اروپا و آسیا پیوند می دهد، در این منطقه واقع شده است.
كارتلی به دو قسمت : كارتلی داخلی و سفلی تقسیم می شود:
الف ) كارتلی داخلی
در این قسمت اراضی وسیع هموار با استپهای پوشیده از گیاه و رشته هایی از تپه های كم ارتفاع دیده می شود كه توسط دره های كم عمق و تنگ بریده شده اند. رود كُر، محوریی مانند كارتلی داخلی در میان این دشت، از غرب به شرق روان است.
آب و هوای بخش كم ارتفاع كارتلی داخلی، گرم و معتدل با تابستان های گرم و زمستان های سرد است. در پاره ای اوقات، درجه حرارت زمستان ها به منهای 10 درجه سانتی گراد می رسد، اما تعداد روزهای یخبندان كم است. محصولات مهمی چون گندم، انگور و میوه ها با بكارگیری سیستم های آبیاری تیریپنی، تاشیسكاری، سالتویسی، مخران و تزی اوكامی، تولید م یشوند. نیروگاه های برق روستایی در سر ریز كانال های اصلی آبیاری احدا ث شده اند. خاك های حاصلخیز و آ ب و هوا ی مناسب، كارتلی داخلی را به یكی از مراكز پرجمعیت گرجستان تبدیل كرده است. حدود ی ك سوم از جمعیت این منطقه در شهرهای باگوری، خاشور ی، بورجومی، كاسپی، متسختا، و تعداد ی دیگر از شهرهای كوچك و بزرگ زندگی می كنند. اكثریت عظیمی از مردم منطقه را گرجی ها تشكیل می دهند. تعدادی اوست و ارمنی نیز در این منطقه زندگی می كنند. در بین جمعیت شهری تعداد اندك روسی ، ارمنی و اوستی نیز زندگی می كنند اما اكثریت قومی متعل ق به گرجی هاست. (راهنمای کشورهای مستقل مشترک المنافع و جمهوری‌های بالتیک، 1374، ص 125)
ب ) كارتلی سفلی
كارتلی سفلی در جنوب و جنو ب شرق تفلیس واقع شده و قسمتی از شیب كُر سرزمین بلند جاواختی را كه آنرا در جنو ب و غرب به هم متصل می سازد، تشكیل می دهد. رود كُر ای ن منطقه را به دو قسمت نابرابر، تقسی م می كند، استپ گاردابانی، كه در طول شرق ساحل چپ آن با مرز گرجستان و آذربایجان كشیده شده و استپ مارنئولی در ساحل راست كُر كه از طرف غرب، شمال و جنوب با دامنه های سرزمین های بلند جاواختی و رشته كوه های تریالتی و سومخیتی محدود شده است.
در بالای دشت ساحل راست رودخانه، كوه 800 متر ی، یاقلوجا، سربرافراشته است. در استپ گاردابانی محصولات گوناگون كشت می شود كه بیشتر به علت وجود خاك مناسب و از همه مهمتر، شبك ه آبیاری مصنوعی است. به همین علت، اولین كانال بزرگ كه 2000 هكتار اراض ی را آبیاری می كرد، 130 سال پیش در این ناحیه ساخته شده است. در استپ مارنئولی حدود 40 هزار هكتار اراضی آبیاری می شود. نیازهای بازارهای تفلیس و روستاوی به سبزی ها، میوه ها و سایر محصولات كشاورزی همه از كشتزارهای نواحی مارنئولی و گاردابانی تأمین می شود. این كشتزارها نیاز بازار پایتخت جمهوری را به سیب زمینی و انگور در پاییز تأمین می كند. غرب این ناحیه بلندترین قسمت كارتلی پایین است. رود خرامی مهم ترین شریان آبی كارتلی پایین، از دامنه های جنوبی رشته كوه تریالتی از این ناحیه سرچشمه می گیرد. خرامی نقش مهمی رادر منابع تولید نیروی برق جمهوری به عهده دارد. كارتلی پایین كه 10 درصد قلمرو گرجستان را شام ل می شود، نقش مهم حیاتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گرجستان را در دوره باستان داشته است. كارتلی پایین زادگاه "سولخان صبااوربلیانی " سیاستمدار، شاعر و نویسنده نامی گرجی در نیمه اول قرن هیجدهم است. در اینجا، میخائیل جاواخیشویلی نویسنده قرن بیستم گرجستان زاده شده و دوران كودكی خود را گذرانده است. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 64)
دشت كارتلی پایین دارای تراكم زیادی است كه تراكم آن تقریباً شبیه ناحیه كوه پایه ای فلات تسالكادمانیسی است. پراكنده ترین ناحی ه جمعیتی منطقه در دامنه هایی جنگلی است، كه در حاشیه این منطقه در غرب قرار دارد، در حالی كه دامنه های رشته كوه های جاواختی، تریالتی و سامساری تقریباً غیرمسكونی است. كارتلی پایین یكی از مهمترین مراكز تولید غل ه گرجستان است. از 103 هزار هكتار اراضی كشاورزی، 70 هزار هكتار به زیر كشت غله می رود. بخش جنوبی منطقه كارتلی واقع در جاد ه اصلی و خط آهن اصلی گرجستان می باشد. بخش های كارلی، گوری و كاسپی بخش های صنعتی این منطقه می باشد. حجم تولیدات صنعتی این منطقه 5 تا 10 درصد تولیدات صنعتی در گرجستان است. پرورش میوه و باغدار ی بخش اصلی فعالیت های كشاورزی منطقه مورد بحث را تشكیل می دهد. در بخش شمالی این منطقه دامداری رونق بیشتری دارد. این منطقه از نظر نیشكر مساعدترین منطقه گرجستان می باشد. بخش شمالی كارتلی شامل بخش اعظم سرزمین اوستیای جنوبی می باشد. از نظر سابقه امر گفتنی است كه بعد از جنگ آگوست 2008 گرجستان، این منطقه از سوی روسیه مستقل شناخته شد و می توان گفت كه كنترل آن از اختیار گرجستان جدا و در اختیار روسیه میباشد.
در قسمت مركزی گرجستان غربی، استان تاریخ ی جغرافیایی ایمرتی قرار دارد. در شمال، ایمرتی با دره تنگ كوهستانی سوانتی پایین و چالة "راچا لچخومی" همجوار است كه به علت نزدیكی بسیار زیاد شرایط طبیعی، اقتصادی و تاریخی می توان آن را جزو ایمرتی بشمار آورد. ایمرتی وراچا لچخومی روی هم مساحتی برابر 11000 كیلومتر مربع دارد. این استان از موقعیت جغرافیایی بسیار مناسبی برخوردار است. جاده های زمینی و خطوط هوایی امكان ارتباط این منطقه را با سایر نقا ط جمهور ی در ساح ل دریای سیاه امكان ارتباط دریایی را با آبهای آزاد فراهم آورده است. مردم این منطقه به صنعتگری مشهورند. ایمرتی از 12 ناحیه اداری تشكیل شده است. مساحت آن 6349 كیلومتر مربع است.
بیشترین فعالیت های اقتصادی این منطقه در كنار مسیر اصلی گذر جاده و راه آهن منطقه در كنار شهرها ی كوتائیس ی، زستافونی، و سامتردیا انجام می گردد. حدود نیمی از فعالیت های اقتصادی منطقه در كوتائیس ی صورت می گیرد. این فعالیت ها 10 تا 15 درصد از فعالیت های اقتصادی گرجستان را شامل می شود. در رابطه با سرمایه گذاری های خارجی مهم منطقه می توان به كارخانه فروآلیاژ زستافونی اشاره كرد كه با سرمایه گذاری های خارجی فعالیت می نماید. بخشی از محصولات تولیدی این كارخانه به خارج از كشور صادر می گردد.از تولیدات اصلی كشاورزی منطقه كشت انگور و دامداری م یباشد. با این وصف تخصص اصلی كشاورزان سامتردیار در زمینه چای و باغداری می باشد.
آكاكی تسرتلی، نویسنده نامی گرجی در این ناحیه بدنیا آمده است.
رودهای اصلی این منطقه : ریونی، تسخنیس تسقال ی، قویریلا، دزیرولا، چخریملا، چولابوری، خانی س تسقالی، ساكرائولا، و غیره می باشند. كه همه این ها به رودخانه ریونی ریخته و سپس به آرامی به سوی دریای سیاه روان می شوند. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 65)
سامقره لو قلمرو بین رودهای اینگوری و تسخنیس تسقالی را در برمی گیرد كه شامل ناحیه كوه پایه ای رشته كوه های اگریس است. آب وهوای این ناحیه گرم و مرطوب است. رودهای سامقره لو: ریونی، خوبی، اینگوری، آباشاوتخوری، عمدتاً از آ ب باران تغذیه می شوند. در این ناحیه تعدادی دریاچه نیز وجود دارد (از جمله دریاچه پالیاستومی) كه مجموعاً 18 كیلومترمربع را در برمی گیرند. نیروگاه آبی بسیار بزرگی به نام "اینگوری" كه بزرگتری ن نیروگاه آبی قفقاز است، در این منطقه ساخته شده است. مساحت سامقره لو 4395 كیلومتر مربع است. مساحت اراضی كشاورزی آن 68 هزار هكتار آن زیر كشت است، در سامقره لو 4284 / 179/6 هزار هكتار است كه 15 درصد كل باغ های میوه گرجستان و 1037 هكتار تاكستان وجود هكتار باغ میوه دارد. از شهرها ی مهم این منطقه از گرجستان، زوگدیدی و پوتی می باشد. وجود فرودگاه در این دو شهر و ارتباطا ت راه آهن و جاده ای موقعیت ممتازی را به این منطقه از نظر ارتباطی اعطا نموده است. از طرف دیگر عملاً به علت وضعیت سیاسی ایالت های خودمختار آبخازیا و آجاریا، عملاً تنها بندر مطمئن تحت نظر مستقیم دولت گرجستان بندر پوتی است. بااین وصف علیرغم وضعیت مناسب ارتباطی، فعالیت های صنعتی پوتی و زوگدیدی در حال كاهش است.
از كارخانه های مطرح این منطقه كارخانه تولید قالی در سناك ی می باشد كه هم اكنون به علت واردات مقادیر زیاد قالی از تركیه و آذربایجان با مشكلاتی چند مواجه است. بیشترین محصولات كشاورزی این منطقه چای و محصولات حاره ای می باشد. منطقه آباشابه تولید مركبا ت و مستیابه علت خصوصیات جغرافیایی آن برای دامداری و تولید سیب زمینی مساعد می باشند. از سرمایه گذاران خارجی فعال در منطق ه، تركیه و آلمان در صنایع پروسه چوب می باشند.
گوری
قلمرو گوری شامل پای تپه ها و دامنه های شمالی رشته كوه مسختی و 2032/ قسمت های مجاور حوضه های رودهای نبانبی و سوپسا است. مساحت گوری 6 كیلومتر مربع است كه 3 درصد مساحت جمهوری را در برمی گیرد. آب و هوای جنب مداری گوری تا اندازه ای مرطوب است و از سامقره لو گرم تر است. گوری یكی از متراكم ترین مناطق جمهور ی اس ت. روستاهای متعدد منطقه با قرار گرفتن در كنار یكدیگر و با مجموعه ساختمان های روستایی، باغ های میوه، چای ، مركبات و كشتزارهای چسبیده، مجموعه بهم پیوسته ای را تشكیل می دهند. شهر ازورگتی مركز گوری می باشد، در شهر ازورگت ی، كارخانه آسیای بتونیت قرار دارد. كائولن، ماده اولیه تولید سرامیك و خاك رس سفالگری در این شهر فراوان است كه در كارخان ههای سفال و سرامیك ازورگتی بكار برد ه می شود. این منطقه اساساً كشاورزی می باشد كه محصولات عمده كشاورزی آن چای و محصولات كشاورزی حاره ای می باشد. فعالیت های صنعتی كوچك این منطق ه كه عمدتاً در اطرا ف شهر ازورگتی صورت می گیرد درحال ارتقاء می باشد. ضمن این كه رونق فعالیتهای مربو ط به احداث خط لوله باكو سوپسا در این منطقه احتمال رونق این گونه فعالیت ها را افزون نموده است. این منطقه كه در بخش جنوبی گرجستا ن واقع شده است. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 69)
مسختی
قسمت غربی گرجستان جنوبی مسختی نامیده می شود. قسمت نسبتاً بزرگی از مسختی در زمی ن باز و گسترد های قرار دارد كه به نام "چاله آخال تسیخه " یا سامتسخه معروف است. آب و هوا ی چاله آخال تسیخه معتدل مرطوب با تابستان های گرم و طولانی است. در قر ن نهم میلادی مسختی مركز پادشاهی "تائو كلارجتی " بود. بسیاری از تاریخ نگاران مسختی را گهوار ه فرهنگ ملی گرجی می دانند، زیرا ای ن ناحیه همانند جاواختی در دوره حكومت ملكه تامارا (پایان سده 12 و آغاز سده 13 ) مركز سیاسی و حیات فرهنگی گرجستان بود. تعداد زیادی ساختارهای آبیاری در دوره شوروی در مسخت ی ایجاد شد كه بزرگ ترین آن ها كانال های آبیاری تسریوخی، گوركل آرالی و خوشنی هستند. اراضی بایر با ایجاد ای ن كانال ها آباد شد و در آن ها غلات كشت شده و باغ های میوه احداث شده است.
كشاورزی و صنعت در این منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است. یكی از مهمترین بخش های صنعت مسختی، توسعه منابع ذغال سنگ قهوه ای، در نزدیكی روستای "واله " پیرامون شهر آخال تسیخه بود. اهمیت راه آهن فرعی بورجومی شهرك معدنچیان واله، بسیار زیاد است. این راه آهن نه تنها كاربرد محلی دارد، بلك ه این ناحیه را با سایر نواحی جمهوری مرتبط می سازد.
سامتسخه جاواختی
جاواختی در قسم ت شرقی گرجستان جنوبی قرار دارد. آب و هوای این سرزمین ، با زمستان های سرد و كوتاه و تابستان های خشك مشخص می شود. مركز منطق ه جاواختی در "آخال كالاكی "است كه در زبان گرجی به معنی "شهر جدید" است، ای ن شهر در كنار رودخانه "آخال كالاكیس تسقالی "و در مركز تقاطع شاهراه های اصلی واقع شده است. بیشترین تولید صنعتی منطقه در بورجومی صورت می گیرد كه دارای ارتباطات خوب حمل و نقلی با بقیه مناطق گرجستان می باشد. با این وصف جمع آوری مالیات بر سود و درآمد در این منطقه از مقدار پیش بینی شده كمتر می باشد. فعالیتهای صنعتی در بقیه مناطق منطقه چون آخال تسیخه كه بزرگترین كارخانه پروسه شكر گرجستان در آن قرار دارد رو به نزول است. فعالیت های اصلی كشاورزی منطقه منحصر ب ه تولید سیب زمینی و همچنین دامداری می باشد.
سوانتی
سوانتی در سرحدات سرشاخه های رود اینگور ی قرار دارد. در قسمت مركز ی سوانتی روستاهای مولاخی، موژالی، مستیا، لاتالی، لنجری، بچو، و تسخوماری، قرار دارند. در این روستاها زمین های زیر كشت در ارتفاعات بین 1200 تا 1500 متری از سطح دریا واقع شده است. مستیا مركز این ناحیه اس ت كه از چهار روستا (ستی ،لانچوالا، لختاقی، ولاگامی ) تشكیل شده است و با شهرهای بزرگ جمهوری ارتباط هوایی دارد. سوانتی كنونی مركز كوهنوردی قفقاز است، كوهنوردان از جاهای مختلف برای صعود به قله های معروف اوشبا، جانگا و شخارا، از رشت ه كوه های قفقاز مركزی، به این ناحیه عزیمت می كنند. 6 درصد از قلمرو / 4388 كیلومتر مربع است كه 3 / مساحت استان سوانتی 9 گرجستان را در برم یگیرد. استان سوانتی از دو ناحیه ادار ی به نام های مستیا و لنتخی، تشكیل شده است.
در قسمت شرقی قفقاز مركز ی ناحیه ای به نام قازبگ واقع شده است. برخلاف سوانتی، قلمرو قازب گ هر دو دامنه "آب پخشان " قفقاز مركز ی و قسمت ی از "رشته كوه جانبی " و قل ه زیبای قازبگ را در بر می گیرد. یخچال های عظیمی كه از دامنه های آن سرازیر م یشود، رود تر ك را تغذیه می كند و شاخه های آن تمام قسمت های شمالی این منطقه را به دره های تنگ غیرقابل عبوری تبدیل می كند. بدین ترتیب، ای ن منطقه از قسمت های متفاوتی تشكیل می شود كه جدا از هم قرار دارند. اگرچه گوسفند داری یكی از شاخه های اصلی اقتصاد قسم ت شرقی قفقاز مركزی است، پرورش گاو نیز بطور موفقی تآمیزی در ناحی ه قازبگی رواج دارد، خوسورتی های محلی نوعی از گاوهای سازگار با محیط كوهستانی را پرورش می دهند كه از گذشته ها شناخته شده است. كشت محصولات سالانه، از فعالی تهای كمكی مردم ناحیه است : باتوجه به شیب اراضی دامنه ای، مرد م ناحیه قازبگ زمین های كشاورزی را با دست آماده می كنند و كوشش بسیاری برای كشت محصولات سالانه در ای ن زمین ها بكار می برند. آن ها ناگزیرند همه ساله زمین های كشاورزی را از سنگ پاك سازی كنند. مسیرهای بالایی "ترك " و "آراگوی " قلمرو اقوام گرجی، از قبیل موخوی ، متیولی، خوسورها، و پشاوها است كه در این ناحیه اقامت دارند. در قازبگی كنونی كارخانه فرآوری فرآورده های شیری و بست ه بندی پنیر ساخته شده كه در آن پنیرهای گوسفند ی و از جمله پنیر معروف "كوبی " تولید می شود. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 72)
خوسورتی
خوسورتی ناحیه ای كوهستانی در مسیر بالایی رودهای آسسا، آرگونی، آرگوی ، در قفقاز مركز ی است. آب پخشان اصلی قفقاز، خوسورتی را به دو قسمت تقسیم می كند، خوسورتی پیری كیتی به مركزیت شاتیلی در دامنه های شمالی و خوسورتی پیراكتی به مركزیت باری ساخودر دامنه های جنوبی كه توسط جاده ای به "شاهراه نظامی گرجستان " در روستای ژینوالی می پیوندد. خوسورها گرجی صحبت می كنند ولی لهجه آن ها منحصر بفرد است. در میان خوسورها تعداد زیاد ی مهندس، متخصص كشاورزی، استاد، دبیر، دانشمند و سایر متخصصان و هنرمندان وجود دارد. مهمترین بخش فعالیت اقتصادی آن ها، پرورش دام و گاوداری است.
آبخازیا
آبخازی ا به دو قسمت آبخازیای كوهستانی و ساحل ی تقسیم می شود. آبخازیای كوهستان كه قفقاز غرب ی را شامل می شود، تقریباً از چهار رشت ه كوه بلند تشكیل می شود. آبخازی، بزیب، كاگرا و كودور ی. متوسط ارتفا ع قله های آن ها به 3500 متر می رسد. در این منطقه كارست های متعددی وجود داردكه به آن ها كارست های آبخازی می گویند. غارهای كارستی و غارهای مغاكی قابل توجهی نیز در حومه تسه بلدا در ساحل رود آمتكل وجود دارد. آبخازی ا ساحلی نوار ك م عرض ساحلی، تپ هها و دامن ههای شمال غربی قفقاز آبخازی ا را در برم یگیرد. اینجا مرز شمال غربی گرجستان جنب مداری است. در این قسمت، زمستان به ندرت وجود دارد و تابستان های آن داغ و طولانی است. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 45)
در آبخازیا تعدادی دریاچه نیز وجود دارد كه شامل دریاچه های مردابی باستانی (دریاچه های "ببه سیری " بزرگ و كوچك ) در قسمت های هموار و دریاچه های جوان است (دریاچه ریتسا و آمتكل) كه در نقا ط مرتفع واقع شده اند. قسمت دریاچه آمتكل به 100 سال می رسد. دریاچه 2300 متر طو ل و 45 متر عر ض در په نترین قسمت دارد و عمق آن حدود 100 متر است. چشم اندازهای زیبای پیرامون این دریاچه، همه ساله تعداد زیادی گردشگر و كوهنورد را به خود جل ب م یكند. ریتسا نیز زیباترین دریاچه قفقاز است. همه ساله گردشگران از بهار تا پایا ن پاییز به طرف این دریاچه كشید ه 2/ می شوند. سطح دریاچه حدود 15 كیلومتر مربع مساح ت دارد و طو ل آن حداكثر 6 كیلومتر و عرض آ ن در په نترین نقطه یك كیلومتر و عمی قترین نقطه آن 101 متر است. 516/ 8660 كیلومتر مربع و جمعیت آن در سال 1993 برابر 6 / مساحت آبخازیا 2 273 هزار نفر / 47 درصد) در شهرها و 4 / 243 هزارنفر ( 1 / هزار نفر بوده است كه 2 52/9 درصد) در روستاها زندگ ی می كردند. ) جمعیت ساكن در آبخازیا از اقوام متعددی از جمله گرجی، آبخازی، روس ، ارمنی، یونان ی، اكراینی، و غیره تشكیل شده است. متراكم ترین نواحی جمعیتی آبخازی ا، دشت های ساحلی و تپ ههای كوه پایه ای است. نسبت تراكم از جنو ب به شمال و از نواحی
ساحلی به كوهستانی كاهش می یابد. حدود 80 درصد از جمعیت آبخازیا در ارتفاع بیش از 200 متری از سطح دریا ك ه متوسط تراكم آن حدود 170 نفر در كیلومتر مربع است، زندگی می كنند.
آبخازیا یكی از مراكز مه م صنایع سوخت است. معدن ذغال سنگ بزرگی در اوایل سالهای 1850 در در ه رود "گالیدزگا" كشف شد. در سال 1970 تولید ذغال سنگ این معدن به حدود یك میلیون تن رسید كه بی ش از 5 برابر حجم تولید سا ل 1940 بود. تأسیس كارخانه ذوب آهن و فولاد "روستاوی " سبب افزایش قابل توجه نقش ذغال سنگ تقوارچلی شد. تأمین ذغال كك مورد نیاز ذوب آهن گرجستان، سبب
ساخت این كارخانه در تقوارچل ی شد. نیروگاه حرارتی تقوارچلی كه سهم بزرگی در تأمین نیروی الكتریسیته گرجستان دارد، در این شهر فعالی ت دارد. جمهوری خودمختار آبخازی ا فعلاً در خار ج از كنترل دولت مركزی گرجستان است و روسیه پس از جنگ آگوست 2008 استقلال این جمهوری را به رسمیت شناخت. اقتصاد این منطقه كه به علت موقعیت بندر ی آن در دریا ی سیاه و نزدیك ی به روسیه، می بایست رونق می داشت، به علت درگیری های مسلحانه و محاصر ه تجاری كشورهای مستقل مشترك المنافع ویران گردیده است.
آجاریا در جنوب غربی گرجستان و جنو ب شرقی دریای سیاه واقع شده و از جنوب با تركیه هم مرز است. آجارستان یك جمهوری خودمختار در تركیب دولت گرجستان است كه اكثریت ساكنان آن را مسلمانان گرجی تشكیل م یدهند. مساحت آجارستان 2900 كیلومتر مربع است. از نظر اداری به 5 ناحیه اداری به نام های : كدا، كوبولت ی، شوآخو ی،خلواچائوری و خولو تقسی م می شود. شهر باتومی و پیرامون آن نیز یك ناحیه شهری را تشكیل می دهد. رود چوروخ، یكی از رودهای حوضة آبریز دریای سیاه از كوهستان های آناتولی سرچشمه می گیرد و در مسیر پایین ی خود از آجاریا می گذرد. (رضا عنایت الله، ۱۳۷۲، ص 23)
توزیع جمعیت آجارستان متنوع است. نواحی كوهستانی كه حدود 60 درصد مساحت این جمهوری را تشكیل می دهد كمتر از 30 درصد از جمعیت را در خود جا ی می دهد. بیش از 45 درصد از جمعیت در شهرك ها و مناطق شهری و بقیه در نقاط روستایی اقامت دارند. جمعیت بومی منطقه را گرجی ها تشكیل می دهند. آجارها همان نژاد گرجی ها هستند و تعداد زیادی از آن ها مسلمان سنی می باشند. آجارها دارای همان زبان و فرهنگ گرجی هستند و از نظر شك ل ظاهری تفاوتی با گرجی ها، ایمرتی ها یاگوری ها ندارند. تا قبل از انقلا ب اكتبر اكثریت جمعیت آجارستان بی سواد بودند، زنان مطلقاً امكان سوادآموزی نداشتند. امروزه در آجارستان 404 مدرسه با 63 هزار دانش آموز و 6690 كادر آموزشی فعالی ت دارد. زنان پا به پای مردان در فعالیت های اجتماعی اقتصادی و سیاسی فرهنگی شركت دارند. منطقه آجاریا پوشیده از باغ های میوه است. منطقه مورد بحث به علت وضعیت خوب جغرافیایی كه به عنوان منطقه ترانزیت بین المللی می باشد دارای اهمیت بسیاری می باشد. گفتنی است كه نقطه ورود و خروج كالاهای ارمنستان از محل باتومی در این منطقه عبور می كند. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 83)
بررسی سرمایه گذاری های ثبت شده در آجاریا مؤید آن است كه این سرمایه گذاری ها در اطرا ف مناطق ساحلی آن شكل گرفته است. جدای از بندر باتومی ، بندر كوبولتی علیرغم كوچكی آن نسبت به باتومی فعالیت محدودی دارد. زمینه های اصلی فعالیت های كشاورزی منطقه تولید محصولات حاره ای و كشت
تنباكو می باشد. گفتنی است كه سیب زمینی از مهم ترین محصولات تولیدی منطقه می باشد. توافق های تركیه مبنی بر جلوگیری از خطرات زیست محیطی نیروگاه آبی 2 میلیون دلاری بانك جهانی برای تجدید / چوروخی برای مردم منطقه و كم ك 5 ساختار فعالیت های باتومی از گفتنی های مطرح منطقه می باشد.
اوستیای جنوبی
اوستیای جنوبی در دامن ههای جنوبی رشته كوه های قفقاز مركز ی قرار دارد و قسمتی پیرامونی از دشت كارتلی داخلی را تشكیل می دهد. اوستیا، قلمرو ی 3900 كیلو 5 درصد از محل قلمرو گرجستان را شامل / متر مربعی را در برم یگیرد كه حدود 4 می شود. حدود دو سوم قلمرو اوستیا در ناحیه نیمه كوهستانی و كوهستانی قرار دارد كه ارتفاع آن بین 1500 تا 3200 متری سطح دریاست. اكثریت جمعیت ناحیه را اوست ها تشكی ل می دهد. در مناب ع قرو ن وسطی از اوست ها به نام آلان ها یاد شد ه است كه از نژادی ایرانی هستند. تا نیم ه اول قرن 13 میلادی آن ها در استپ های قفقاز شمالی ساكن بودند.
شهر تسخین والی، مركز ناحیه اوستیای جنوبی است و در قسم ت جنوبی ناحیه در محل ورود رود لیاخوی بزرگ به دشت كارتلی، واقع شده است. در شهر تسخی ن والی انستیتوی تحقیقاتی آكادمی علوم گرجستان، مركز تربیت معلم، دبیرستان، دبستان، و كودكستا نهای زیادی به فعالیت آموزشی اشتغال دارند.
باشگاه های تفریحی، موزه ها، كتابخانه ها، مراكز فرهنگی، ورزشگاه ها و سایر تأسیسات و امكانات عمومی، نیز در این شهر وجود دارند. اوستیای جنوبی كوهستانی از نظر دارا بودن معادن پلیمتال و باری ت، غنی است. ذخایر پلی متال كوآئیسی، یكی از منابع بسیار مهم جمهوری است.
از نظر منابع آب معدنی نیز اوستیای جنوبی اهمیت دارد. تركیب آب معدنی چشمه های "دزو سوآر" شبیه تركیب آب معدنی "یسن توكی " است. در در ه زیبا و چشم انداز لیاخوی بزرگ در 22 كیلومتری تسخین والی نزدیك چشمه "دزوسوآر" مركز استراحتگاهی كوهستانی "جاوا" قرار دارد. این جمهوری پس از جنگ آگوست 2008 از سوی روسیه مستقل شناخته شد. (بهرام امیر احمدیان، 1377، ص 89)