پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی گرجستان و ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''روابط تاریخی بین دو كشور'''
سرزمین قفقاز، سرزمین اقوام گوناگون و چشم‌اندازهای جغرافیایی متفاوت، در همسایگی شمال غربی ایران قرار دارد. اغلب سرزمین‌های واقع در قلمرو قفقاز، سال‌های متمادی از دوره ساسانیان تا قاجاریه زیر نظر حکومت ایران اداره می‌شد. در پاره‌ای موارد، حکام محلی که از طرف ایران منصوب می‌شدند، اداره امور را بر عهده داشتند. سیطره حکومت ایران در قفقاز در دوره‌های تاریخی متعدد شدت و ضعف داشته است. در دوره‌هایی که دولت ایران در جنگ با مهاجمان به حدود و ثغور کشور یا جنگ برای کشورگشایی یا سرکوبی حاکمان متمرد درگیر می‌شد، اقتدار حکومت ایران در مرکز به سستی می‌گرایید یا اختلاف‌ها در درون هیات حاکمه شدت می‌گرفت، این مناطق نیز مانند نقاط پیرامونی دیگر، ادعای استقلال می‌کردند و در دوره‌هایی، نیمه مستقل و گاه مستقل به حیات خود ادامه می‌دادند. ولی هرگاه دولت‌های ایران از اینگونه درگیری ها و جنگ‌های پیرامونی رهایی می‌یافتند مجدداً قدرت خود را باز یافته و اقتدار خویش را گسترش می‌دادند.


سرزمین قفقاز، سرزمین اقوام گوناگون و چشم اندازهای جغرافیایی متفاوت، در همسایگی شمال غربی ایران قرار دارد. اغلب سرزمینهای واقع در قلمرو قفقاز، سالهای متمادی از دور ه ساسانیان تا قاجاریه زیر نظر حكومت ایران اداره می شد. در پاره ای موارد، حكام محلی كه از طرف ایران منصوب می شدند، ادار ه امور را بر عهده داشتند. سیطره حكومت ایران در قفقاز در دوره های تاریخی متعدد شدت و ضعف داشته است. در دوره هایی كه دولت ایران در جن گ با مهاجمان به حدود و ثغور كشور یا جنگ برا ی كشورگشایی یا سركوبی حاكمان متمرد درگیر می شد، اقتدار حكومت ایران در مركز به سستی می گرایید یا اختلا ف ها در درو ن هیات حاكمه شدت می گرفت، این مناطق نیز مانند نقاط پیرامونی دیگر، ادعا ی استقلال می كردند و در دوره هایی، نیمه مستقل و گاه مستقل به حیات خود ادامه می دادند. ولی هرگاه دولت های ایران از اینگونه درگیری ها و جنگ های پیرامونی رهایی می یافتند مجدداً قدرت خود را باز یافته و اقتدار خویش را گسترش می دادند.
اوایل دوره صفویه، اوج اقتدار ایران بر قفقاز بود، در این دوره مرزهای شمال غربی ایران بسیاری از قلمرو کنونی قفقاز جنوبی و داغستان را در بر می‌گرفت. در دوره جنگ‌های ایران و عثمانی، ایران و [[روسیه]] و [[روسیه]] و عثمانی، قفقاز میدان مبارزه سه دولت مقتدر آن زمان بود. در دوره قاجاریه در اثر ضعف دولت ایران در پی جنگ‌ها و لشگرکشی‌های مداوم و نیز ورود بازیگران جهانی دیگر از جمله امپراطوری‌های [[روسیه]]، [[فرانسه]] و انگلیس به صحنه منطقه، رفته رفته از اقتدار ایران کاسته شد و پس از امضای معاهده‌های گلستان در سال 1813 و ترکمن چای در سال 1828، مرزهای ایران و [[روسیه]] به مرزهای کنونی رسید و قفقاز پس از آن از ایران جدا و ارتباط ایرانیان با ملل و اقوام قفقاز به تدریج رو به کاهش نهاد.


اوایل دوره صفویه، اوج اقتدار ایران بر قفقاز بود، در این دوره مرزهای شمال غربی ایران بسیاری از قلمرو كنونی قفقاز جنوبی و داغستان را در برمی گرفت. در دوره جنگ های ایران و عثمانی، ایران و [[روسیه]] و روسیه و عثمانی، قفقاز میدان مبارزه سه دولت مقتدر آن زمان بود. در دور ه قاجاریه در اثر ضع ف دولت ایران در پی جنگ ها و لشگركشی های مداوم و نیز ورود بازیگرا ن جهانی دیگر از جمله امپر اطوری های روسیه، [[فرانسه]] و انگلیس به صحنه منطقه، رفته رفته از اقتدار ایران كاسته شد و پس از امضای معاهده های گلستان در سال 1813 و تركمن چای در سال 1828، مرزها ی ایران و روسیه به مرزهای كنونی رسید و قفقاز پس از آن از ایران جدا و ارتباط ایرانیان با ملل و اقوام قفقاز به تدریج رو به كاهش نهاد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، پرتوهای انقلاب، ملل مسلمان منطقه و از جمله قفقاز را تحت تاثیر خود قرارداده و سبب خیزش و برپایی دوباره خودآگاهی آنان شد. تاریخ قفقاز سراسر مبارزه با ظلم و استبداد است. افسانه‌های مردمی «کوراوغلو» و مبارزات او در برابر خوانین و پادشاهان، مبارزا ت قهرمانانه «قاچاِ بنی» در برابر ظلم ماموران تزاری و دست‌نشاندگان محلی تزار در آذربایجان «آرسن» و «توتاشخیا» در [[گرجستان]] و دیگر مبارزان مردمی در مقاطع متفاوت تاریخی و در قلمروهای گوناگون، همه نشان دهنده تاریخ پر از فراز و نشیب ملل قفقاز است. سابقه جنبش‌های فراگیر اسلامی و مردمی قفقاز در قرن‌های اخیر به اوایل قرن نوزدهم به زمانی می‌سد که امپر اطوری [[روسیه]] پس از انضمام [[گرجستان]] به قلمرو امپراطوری خود در سا ل 1801 میلادی، در پی کشور گشایی در جنوب رشته کوه‌های قفقاز بود. ایران علایق اقتصادی، فرهنگی، دینی و مذهبی بسیاری با قفقاز دارد. مرزهای مشترک ایران و قفقاز در شمال غربی، ایران را با ارمنستان، آذربایجان و نخجوان و از آن طریق با [[گرجستان]] و [[روسیه]] و سایر جمهوری‌های قفقاز مرتبط می‌سازد. سفارتخانه‌های جمهوری‌های قفقاز جنوبی در ایران، افتتاح گذرگاه‌های مرزی، بازارچه‌های مرزی، آغاز ارتباط مرزنشینان، برقراری خطوط اتوبوسرانی، هوایی و دریایی، ارتباط بین ایران و قفقاز را تسهیل می‌کند. روابط ایران با کشورهای قفقاز و سایر کشورهای منطقه در حال گسترش است.


پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، پرتوهای انقلاب، ملل مسلمان منطقه و از جمله قفقاز را تحت تاثیر خود قرارداده و سبب خیزش و برپایی دوبارة خودآگاهی آنان شد. تاریخ قفقاز سراسر مبارزه با ظلم و استبداد است. افسانه های مردمی "كوراوغلو" و مبارزات او در برابر خوانین و پادشاهان، مبارزا ت قهرمانانه "قاچاِ بنی" در برابر ظلم ماموران تزاری و دست نشاندگان محلی تزار در آذربایجان "آرسن" و "توتاشخیا" در [[گرجستان]] و دیگر مبارزان مردمی در مقاطع متفاوت تاریخی و در قلمروهای گوناگون، همه نشان دهنده تاریخ پر از فراز و نشیب ملل قفقاز است. سابقه جنبش های فراگیر اسلامی و مردمی قفقاز در قرن های اخیر به اوایل قرن نوزدهم به زمانی می رسد كه امپر اطوری روسیه پس از انضمام گرجستان به قلمرو امپراطوری خود در سا ل 1801 میلادی، در پی كشور گشایی در جنو ب رشته كوه های قفقاز بود. ایران علایق اقتصادی، فرهنگی، دینی و مذهب ی بسیاری با قفقاز دارد. مرزهای مشترك ایران و قفقاز در شمال غربی، ایران را با ارمنستان، آذربایجان و نخجوان و از آن طریق با گرجستان و روسیه و سایر جمهوری های قفقاز مرتبط می سازد. سفارتخانه های جمهوری های قفقاز جنوبی در ایران، افتتاح گذرگاه های مرزی، بازارچه های مرزی، آغاز ارتباط مرزنشینان، برقراری خطوط اتوبوسرانی، هوایی و دریایی، ارتباط بین ایران و قفقاز را تسهیل می كند. روابط ایران با كشورهای قفقاز و سایر كشورهای منطقه در حال گسترش است.
جمهوری اسلامی ایران از اولین کشورهایی محسوب می‌گردد که استقلال [[گرجستان]] را به رسمیت شناخت و پس از آن دو کشور همکاری‌های هرچه بیشتر منطقه‌ای و بسط و تعمیق مناسبات فیمابین را در دستور کار خود قرار دادند. روابط دو کشور به ویژه پس از سفر آقای هاشمی رفسنجانی به [[گرجستان]]، آهنگ و شتاب افزونتری یافت. برگزاری دو اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی در تهران و [[تفلیس]]، امضاء بیش از 30 سند همکاری، همکاری و مشارکت در بازسازی صنایع و بنادر [[گرجستان]]، سرمایه‌گذاری مشترک به منظور تولید اتومبیل در [[گرجستان]] در سال 1996، امضاء قرارداد بین وزارت نیرو و طرف گرجی در خصوص تعمیر و بازسازی یک نیروگاه برق در این کشور به ارزش 10 میلیون دلار با توجه به جدی بودن مشکل تامین برق در [[گرجستان]]، اجرای برنامه تولید مشترک طیور با ظرفیت اولیه 50 هزار جوجه گوشتی توسط وزارت جهادسازندگی از جمله توافقات دو کشور می‌باشد.


جمهوری اسلامی ایران از اولین كشورهایی محسوب می گردد كه استقلال گرجستان را به رسمیت شناخت و پس از آن دو كشور همكاری های هرچه بیشتر منطقه ای و بسط و تعمیق مناسبات فیمابین را در دستور كار خود قرار دادند. روابط دو كشور به ویژه پس از سفر آقای هاشمی رفسنجانی به گرجستان، آهنگ و شتاب افزونتری یافت. برگزاری دو اجلاس كمیسیون مشترك همكاری های اقتصادی در تهران و تفلیس، امضاء بیش از 30 سند همكاری، همكاری و مشاركت در بازسازی صنایع و بنادر گرجستان، سرمایه گذاری مشترك به منظور تولید اتومبیل در گرجستا ن در سال 1996، امضاء قرارداد بین وزارت نیرو و طرف گرجی در خصوص تعمیر و بازسازی یك نیروگاه برق در این كشور به ارزش 10 میلیون دلار با توجه به جدی بودن مشكل تامین برق در گرجستان، اجرای برنامه تولید مشترك طیور با ظرفیت اولیه 50 هزار جوجه گوشتی توسط وزارت جهادسازندگی از جمله توافقات دو كشور می باشد.
با سفر رئیس دانشگاه دولتی [[تفلیس]] به تهران و امضاء یادداشت تفاهم با دانشگاه تهران و هم چنین تبادل استاد و دانشجو و مبادله برنامه فرهنگی دوساله جهش مناسبی در روند همکاری‌های فرهنگی دو کشور ایجاد شده است. (البته این برنامه هنوز عملی نشده است). در زمینه امور بهداشت و درمان و دارو و همکاری‌های آموزشی پزشکی یادداشت تفاهمی نیز بین دو کشور به امضاء رسیده است. مناسبات پارلمانی دو کشور نیز با سفر رییس گروه پارلمانی [[گرجستان]] به جمهوری اسلامی ایران در سال 1387 تقویت گردیده و گروه دوستی پارلمانی بین دو کشور تشکیل شده است<ref>بنیاد مطالعات قفقاز (۱۳۹۲). جامعه و فرهنگ [[گرجستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص212-213.</ref>.
 
==نیز نگاه کنید به==
با سفر رئیس دانشگاه دولتی [[تفلیس]] به تهران و امضاء یادداشت تفاهم با دانشگاه تهران و هم چنین تبادل استاد و دانشجو و مبادله برنامه فرهنگی دوساله جهش مناسبی در روند همكاری های فرهنگی دو كشور ایجاد شده است. (البته این برنامه هنوز عملی نشده است). در زمینه امور بهداشت و درمان و دارو و همكاری های آموزشی پزشكی یادداشت تفاهمی نیز بین دو كشور به امضاء رسیده است. مناسبات پارلمانی دو كشور نیز با سفر رییس گروه پارلمانی گرجستان به جمهوری اسلامی ایران در سال 1387 تقویت گردیده و گروه دوستی پارلمانی بین دو كشور تشكیل شده است.
[[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی روسیه و ایران]]؛ [[روابط کانادا و ایران قبل از انقلاب اسلامی]]؛ [[پیشینه روابط ژاپن و ج.ا.ایران در دوران باستان]]؛ [[پیشینه روابط ژاپن و ج.ا.ایران در سده های میانی]]؛ [[پیشینه روابط فرهنگی تونس و ایران]]؛ [[پیشینه روابط تاریخی لبنان و ایران]]؛ [[پیشینه روابط مصر و ایران]]؛ [[پیشینه ی روابط اقتصادی ایران و چین]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی سنگال با ج.ا.ایران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی فرانسه و ایران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی آرژانتین و ایران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی مالی و ایران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی ساحل عاج و ایران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی زیمبابوه و ایران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی اوکراین و ایران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی اسپانیا و ایران]]؛ [[پيشينه روابط سياسی و اقتصادی اردن با ايران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی اتیوپی و ایران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی سیرالئون و ایران]]؛ [[پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی قطر و ایران]].
==کتابشناسی==

نسخهٔ ‏۲۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۵۶

سرزمین قفقاز، سرزمین اقوام گوناگون و چشم‌اندازهای جغرافیایی متفاوت، در همسایگی شمال غربی ایران قرار دارد. اغلب سرزمین‌های واقع در قلمرو قفقاز، سال‌های متمادی از دوره ساسانیان تا قاجاریه زیر نظر حکومت ایران اداره می‌شد. در پاره‌ای موارد، حکام محلی که از طرف ایران منصوب می‌شدند، اداره امور را بر عهده داشتند. سیطره حکومت ایران در قفقاز در دوره‌های تاریخی متعدد شدت و ضعف داشته است. در دوره‌هایی که دولت ایران در جنگ با مهاجمان به حدود و ثغور کشور یا جنگ برای کشورگشایی یا سرکوبی حاکمان متمرد درگیر می‌شد، اقتدار حکومت ایران در مرکز به سستی می‌گرایید یا اختلاف‌ها در درون هیات حاکمه شدت می‌گرفت، این مناطق نیز مانند نقاط پیرامونی دیگر، ادعای استقلال می‌کردند و در دوره‌هایی، نیمه مستقل و گاه مستقل به حیات خود ادامه می‌دادند. ولی هرگاه دولت‌های ایران از اینگونه درگیری ها و جنگ‌های پیرامونی رهایی می‌یافتند مجدداً قدرت خود را باز یافته و اقتدار خویش را گسترش می‌دادند.

اوایل دوره صفویه، اوج اقتدار ایران بر قفقاز بود، در این دوره مرزهای شمال غربی ایران بسیاری از قلمرو کنونی قفقاز جنوبی و داغستان را در بر می‌گرفت. در دوره جنگ‌های ایران و عثمانی، ایران و روسیه و روسیه و عثمانی، قفقاز میدان مبارزه سه دولت مقتدر آن زمان بود. در دوره قاجاریه در اثر ضعف دولت ایران در پی جنگ‌ها و لشگرکشی‌های مداوم و نیز ورود بازیگران جهانی دیگر از جمله امپراطوری‌های روسیه، فرانسه و انگلیس به صحنه منطقه، رفته رفته از اقتدار ایران کاسته شد و پس از امضای معاهده‌های گلستان در سال 1813 و ترکمن چای در سال 1828، مرزهای ایران و روسیه به مرزهای کنونی رسید و قفقاز پس از آن از ایران جدا و ارتباط ایرانیان با ملل و اقوام قفقاز به تدریج رو به کاهش نهاد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، پرتوهای انقلاب، ملل مسلمان منطقه و از جمله قفقاز را تحت تاثیر خود قرارداده و سبب خیزش و برپایی دوباره خودآگاهی آنان شد. تاریخ قفقاز سراسر مبارزه با ظلم و استبداد است. افسانه‌های مردمی «کوراوغلو» و مبارزات او در برابر خوانین و پادشاهان، مبارزا ت قهرمانانه «قاچاِ بنی» در برابر ظلم ماموران تزاری و دست‌نشاندگان محلی تزار در آذربایجان «آرسن» و «توتاشخیا» در گرجستان و دیگر مبارزان مردمی در مقاطع متفاوت تاریخی و در قلمروهای گوناگون، همه نشان دهنده تاریخ پر از فراز و نشیب ملل قفقاز است. سابقه جنبش‌های فراگیر اسلامی و مردمی قفقاز در قرن‌های اخیر به اوایل قرن نوزدهم به زمانی می‌سد که امپر اطوری روسیه پس از انضمام گرجستان به قلمرو امپراطوری خود در سا ل 1801 میلادی، در پی کشور گشایی در جنوب رشته کوه‌های قفقاز بود. ایران علایق اقتصادی، فرهنگی، دینی و مذهبی بسیاری با قفقاز دارد. مرزهای مشترک ایران و قفقاز در شمال غربی، ایران را با ارمنستان، آذربایجان و نخجوان و از آن طریق با گرجستان و روسیه و سایر جمهوری‌های قفقاز مرتبط می‌سازد. سفارتخانه‌های جمهوری‌های قفقاز جنوبی در ایران، افتتاح گذرگاه‌های مرزی، بازارچه‌های مرزی، آغاز ارتباط مرزنشینان، برقراری خطوط اتوبوسرانی، هوایی و دریایی، ارتباط بین ایران و قفقاز را تسهیل می‌کند. روابط ایران با کشورهای قفقاز و سایر کشورهای منطقه در حال گسترش است.

جمهوری اسلامی ایران از اولین کشورهایی محسوب می‌گردد که استقلال گرجستان را به رسمیت شناخت و پس از آن دو کشور همکاری‌های هرچه بیشتر منطقه‌ای و بسط و تعمیق مناسبات فیمابین را در دستور کار خود قرار دادند. روابط دو کشور به ویژه پس از سفر آقای هاشمی رفسنجانی به گرجستان، آهنگ و شتاب افزونتری یافت. برگزاری دو اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی در تهران و تفلیس، امضاء بیش از 30 سند همکاری، همکاری و مشارکت در بازسازی صنایع و بنادر گرجستان، سرمایه‌گذاری مشترک به منظور تولید اتومبیل در گرجستان در سال 1996، امضاء قرارداد بین وزارت نیرو و طرف گرجی در خصوص تعمیر و بازسازی یک نیروگاه برق در این کشور به ارزش 10 میلیون دلار با توجه به جدی بودن مشکل تامین برق در گرجستان، اجرای برنامه تولید مشترک طیور با ظرفیت اولیه 50 هزار جوجه گوشتی توسط وزارت جهادسازندگی از جمله توافقات دو کشور می‌باشد.

با سفر رئیس دانشگاه دولتی تفلیس به تهران و امضاء یادداشت تفاهم با دانشگاه تهران و هم چنین تبادل استاد و دانشجو و مبادله برنامه فرهنگی دوساله جهش مناسبی در روند همکاری‌های فرهنگی دو کشور ایجاد شده است. (البته این برنامه هنوز عملی نشده است). در زمینه امور بهداشت و درمان و دارو و همکاری‌های آموزشی پزشکی یادداشت تفاهمی نیز بین دو کشور به امضاء رسیده است. مناسبات پارلمانی دو کشور نیز با سفر رییس گروه پارلمانی گرجستان به جمهوری اسلامی ایران در سال 1387 تقویت گردیده و گروه دوستی پارلمانی بین دو کشور تشکیل شده است[۱].

نیز نگاه کنید به

پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی روسیه و ایران؛ روابط کانادا و ایران قبل از انقلاب اسلامی؛ پیشینه روابط ژاپن و ج.ا.ایران در دوران باستان؛ پیشینه روابط ژاپن و ج.ا.ایران در سده های میانی؛ پیشینه روابط فرهنگی تونس و ایران؛ پیشینه روابط تاریخی لبنان و ایران؛ پیشینه روابط مصر و ایران؛ پیشینه ی روابط اقتصادی ایران و چین؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی سنگال با ج.ا.ایران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی فرانسه و ایران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی آرژانتین و ایران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی مالی و ایران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی ساحل عاج و ایران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی زیمبابوه و ایران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی اوکراین و ایران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی اسپانیا و ایران؛ پيشينه روابط سياسی و اقتصادی اردن با ايران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی اتیوپی و ایران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی سیرالئون و ایران؛ پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی قطر و ایران.

کتابشناسی

  1. بنیاد مطالعات قفقاز (۱۳۹۲). جامعه و فرهنگ گرجستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص212-213.