شخصيت های موثر سياسی و اجتماعی اردن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==== [[عبدالله بن حسین هاشمی|عبدالله بن حسین‌هاشمی]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=57|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=57|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[عبدالله بن حسین هاشمی|عبدالله بن حسین‌هاشمی]] (1882 تا 1951 )، پسر شریف حسین از مکه (1851 تا 1931)، خانواده اردنی خود را در سال 1921، تأسیس کرد، پس از آنکه انگلستان قیمومت فرا اردن را به وجود آورد و وی را امیر لقب داد. عبدالله در سال 1946 زمانی که به فرا اردن آزادی اعطا شد لقب خود را از امیر به پادشاه تغییر داد. پس از ترور او در سال 1951، پسرش طلال ( 1909 تا 1972) به مدت کوتاهی سلطنت کرد. | |||
=== | ==== [[حسين بن طلال|حسین بن طلال]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=58|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=58|ویرایش مبدأ]]] ==== | ||
[[حسين بن طلال|حسین بن طلال]] بزرگ ترین پسر طلال، پیش از موفقیت پدرش به عنوان پادشاه در سال 1953، در کالج ویکتوریا در اسکندریه، [[مصر]] و مدرسه هارو در انگلیس و آکادمی نظامی سلطنتی سندهرست ( Royal Military Academy Sandhurst) مانند پدرش تحصیل کرده بود. در سال 1955 با اولین همسرش دینا عبدالحمید العون، یک مصری با اصل و نسب هاشمی ازدواج کرد. ثمره این ازدواج یک دختر بود. همسر دوم وی آنتوانت گاردینر ( Antoinette Gardiner ) از انگلستان بود که به اسلام گروید و نامش را به منا الحسین تغییر داد. حاصل‌این ازدواج چهار فرزند، دو دختر و دو پسر بود. حسین در سال 1973 از شاهزاده خانم منا جدا شد و با سومین همسرش، آلیا توکان ( Alia Tukan) فلسطینی ازدواج کرد؛ حاصل این ازدواج یک دختر و یک پسر بود. وی در تاریخ فوریه 1977 در حادثه سقوط هواپیما درگذشت. وی در ژوئن 1978 با همسر چهارم خود الیزابت حلبی (Elizabeth Halaby) یک امریکایی با تبار عرب و سوئد ازدواج کرد. حسین وی را نورالحسین نامید. حاصل‌این ازدواج چهار فرزند، دو دختر و دو پسر بود. | |||
==== [[ملکه نور]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=59|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=59|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[ملکه نور]]، در طول دهه 80 میلادی، نقش بسیار مؤثری در زمینه ترویج آموزش، فرهنگ، رفاه اجتماعی و پروژه‌های برنامه ریزی شهری در [[اردن]] داشت. وی آخرین همسر شاه حسین و ملکه [[اردن]] در خلال سالهای 1978 تا 1999 بود و تا هنگام مرگ همسر خود در سال 1999 در‌این مقام باقی ماند. [[ملکه نور]] که متولد ایالات متحده آمریکا بود و اصلیتی سوری، انگلیسی و سوئدی داشت، در هنگام ازدواج تابعیت اردنی اختیار کرد. وی هم اکنون رئیس جنبش دهکده واحد جهانی و مدافع و طرفدار منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است. | |||
==== [[حسن بن طلال]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=60|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=60|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[حسن بن طلال]]، برادر جوان‌تر حسین مهم‌ترین هاشمی، پس از حسین می‌باشد که از طریق فرمان سلطنتی، در سال 1965 به عنوان ولیعهد معرفی شد. محمد برادر حسین یک تاجر بود و فعالیت سیاسی پشت پرده داشت. | |||
==== [[شریف عبدالحمید شرف]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=61|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=61|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[شریف عبدالحمید شرف]]، پسرعموی حسین در دهه 70 مشاور سیاسی نزدیک وی بود و در سال 1980 مدت کوتاهی به عنوان نخست وزیر خدمت کرد. | |||
==== [[ليلا شرف|لیلا شرف]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=62|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=62|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[ليلا شرف|لیلا شرف]]، از دیگر اعضای خانواده‌هاشمی می‌باشد. وی اولین افسر زن کابینه و طی سالهای 1985 - 1984 وزیر فرهنگ و اطلاعات بود<ref>برگرفته از http://www.kinghussein.gov.jo</ref>. | |||
==== [[شریف زیاد بن شاکر]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=63|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=63|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[شریف زیاد بن شاکر]] (Field Marshal Ash Sharif Ziad ibn Shakir)، پسرعموی دیگر حسین برای مدت زیادی محرم سیاسی پادشاه بود و به وی در موقعیت‌های حساس خدمت کرد. حسین در دسامبر 1988، شاکر را به عنوان رئیس دربار سلطنتی و رئیس پلیس مخفی منصوب کرد. وی در اواخر آوریل سال 1989 به مدت 7 ماه نخست وزیر [[اردن]] بود. | |||
==== [[زید الرفاعی]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=64|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=64|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[زید الرفاعی]] (Zaid ar Rafia)، از افراد سیاسی با نفوذ از خانواده‌های قدیمی کرانه شرقی بود که در سال 1985 به عنوان نخست وزیر انتخاب شد. وی پسر سمیر الرفاعی سیاستمداری بود که چندین دوره به عنوان نخست وزیر در حکومت عبدالله طی دهه‌های 30 و 40 و پس از آن در دوران حسین، نخست وزیر وی بود. | |||
7. | ==== [[عبدالله بن حسین]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=65|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=65|ویرایش مبدأ]]] ==== | ||
[[عبدالله بن حسین]]، زاده 30 ژانویه 1962 در امّان پادشاه کنونی اردن هاشمی است. وی پس از مرگ پدرش، شاه حسین بن طلال در سال 1999 به پادشاهی رسید. مادر او ملکه مُنا آل یاسین نام داشت. عبدالله در کودکی، آموزش ابتدایی خود را در مدرسه اسلامی پایتخت [[اردن]] گذراند و پس از آن تحصیلات خود را در مدرسه سنت ادموند(Edmund school) در سوری انگلستان ادامه داد. سپس تحصیلات خود را در آکادمی دیرفیلد (Dear Field Academy) ایالات متحده آمریکا به پایان رساند. وی در سال 1980 به دانشکده افسری سلطنتی پمبروک (Pembroke College Oxford) آکسفورد وارد شد. عبدالله در سال بعد با درجه ستوان دوم وارد سواره نظام سلطنتی سیزدهم/هیجدهم ملکه مری شد. او در سواره نظام سیک، که یک هنگ زرهی است به درجه سرهنگی رسید و جانشین فرمانده سواره نظام سلطنتی شد. شاه حسین بن طلال در بستر بیماری عبدالله را ولیعهد خواند و او را جایگزین برادرش شاهزاده حسن کرد که سالهای زیادی این منصب را در اختیار داشت. این تصمیم شاه به‌این علت که مادر عبدالله شاهزاده مُنا معروف به تونی آوریل گاردینر اصالتاً انگلیسی بود، مطلوب عموم واقع نشد. در هر صورت عبدالله در 7 فوریه سال 1999 به پادشاهی رسید. اقتصاد [[اردن]] پس از به قدرت رسیدن ملک عبدالله به سرعت توسعه یافت. در نتیجه‌این اصلاحات، رشد اقتصادی اردن به سالیانه 6 درصد افزایش یافت و سرمایه گذاری مستقیم خارجی غرب و کشورهای حاشیه خلیج فارس افزایش یافت. وی توافقنامه تجارت آزاد با ایالات متحده آمریکا را اعلام کرد و [[اردن]] اولین کشور عربی بود که چنین مناسبات اقتصادی با آمریکا برقرار می‌کرد. ملک عبدالله پروژه صلح اسرائیلی فلسطینی را دنبال می‌کند و تا به حال دیدارهای بسیاری برای این منظور انجام داده است. منتقدان، حکومت عبدالله را حکومتی استبدادی می‌دانند که آزادی‌های اولیه همچون آزادی بیان، آزادی مطبوعات و حق اعتراض را محدود کرده است. دیدبان حقوق بشر در نشریات گوناگون خود، سیاست داخلی ملک عبدالله و به ویژه دیدگاه وی در مورد شکنجه و آزار و اذیت انسان را محکوم کرده است و این امر نام وی را نزد بسیاری از جوامع و سازمان‌های بین المللی خدشه‌دار کرده است. | |||
==== [[رانيا العبدالله|رانیا العبدالله]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=66|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=66|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[رانيا العبدالله|رانیا العبدالله]]، متولد آگوست سال 1970، ملکه کنونی [[اردن]] و همسر ملک عبدالله دوم، پادشاه [[اردن]] است. وی بر استعداد و کیفیت آموزش کودکان اردنی تأکید دارد و در خارج از [[اردن]] مدافع آموزش جهانی است، ملکه رانیا اصالتاً فلسطینی است. وی در خارج بسیار مورد تشویق و تمجید است اما در داخل [[اردن]] مورد انتقاد است؛ ملکه به دست داشتن و کنترل احکام قضایی به نفع خانواده خود متهم است. همچنین به سبب بی‌مبالاتی در رفتار و اعمالش مورد نقد است، به طور مثال او در سال 2010 میهمانی‌ای در منطقه وادی الروم ترتیب داد که 600 میهمان داخلی و خارجی در آن دعوت بودند. قریب به 40 تپه از تپه‌های واقع در منطقه با روشنایی برق تزئین شده بود درحالی که مردم منطقه در بعضی نواحی از داشتن برق محروم بودند. | |||
==== [[عمر رزاز]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=67|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=67|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[عمر رزاز]] که اخیراً (اکتبر 2020) از سمت نخست وزیر [[اردن]] استعفا داد و مورد قبول ملک عبدالله قرار گرفت. پس از استعفای هانی مُلقی به دلیل اعتراضات گسترده مردم علیه اقدامات ریاضت اقتصادی وی به این سمت منصوب شد. رزاز پیش از این سمت وزیر آموزش و پرورش را به عهده داشت. او دارای مدرک دکتری برنامه ریزی و مطالعات اقتصادی و پسادکترای حقوق از دانشگاه هاروارد است. پیش از آن نیز مدرک کارشناسی خود را از ام آی تی دریافت کرده است. | |||
==== [[هانی ملقی]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=68|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=68|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[هانی ملقی|هانی مُلقی]]، سیاست مدار اردنی که در فاصله سالهای 2016 تا 2018 پس از [[عبدالله النسور|عبدالله نسور]] به نخست وزیری منصوب گردید. سمت‌های اجرایی و سیاسی سابق وی کمیسر ارشد منطقه ویژه اقتصادی، وزیر صنعت و تجارت، وزیر امور خارجه، وزیر آب و آبیاری، وزیر انرژی و منابع معدنی، وزیر صنعت، تجارت و آذوقه می‌باشد. وی کارشناسی خود را در مهندسی از دانشگاه قاهره و کارشناسی ارشد را در مهندسی مدیریت از ایالات متحده و دکتری را در مهندسی سیستم و صنعت نیز از ایالات متحده گرفته است. | |||
==== [[عبدالله النسور]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=69|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=69|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[عبدالله النسور]]، از نخست وزیران [[اردن]] که از سال 2012 پس از استعفای دکتر فایز طراونــه جانشین وی شده و سمت نخست وزیری را برعهده گرفت. وی متولد سال 1939 در شهر سلط می‌باشد و دارای مدرک دکترای برنامه ریزی از دانشگاه سوربن [[پاریس]] است. در سالهای 1989، 1993 و 2010 عضو مجلس نمایندگان [[اردن]] بود و علاوه بر عضویت در کمیته‌های امور خارجه و آموزش و پرورش و آموزش عالی، ریاست کمیته مالی و اقتصادی آن را نیز بر عهده داشت. وی در سالهای 1997 و 2009 عضو مجلس سنا بود. همچنین سمت وزیر را در وزارت خانه‌های برنامه ریزی، آموزش و پرورش، رسانه‌ها، آموزش عالی، صنعت و تجارت، امور خارجه و توسعه اداری بر عهده داشت. وی تاکنون مدال‌های افتخار بسیاری کسب کرده است<ref>موقع رئاســة الوزراء المملکــة الاردنیــة الهاشمیــة</ref>. | |||
==== [[فایز الطراونــه]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=70|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=70|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[فایز الطراونــه]] از نخست وزیران [[اردن]]؛ یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های اردنی است که نقش تأثیرگذاری در گذر از بحران‌های سیاسی [[اردن|اردن]] ایفا نمود. [[فایز الطراونــه|فایز الطراونه]] در سال 1949 در یک خانواده سیاسی در عمان متولد شد. پدرش احمد طراونه نیز بیش از نیم قرن در مشاغل سیاسی، اداری و قانونگذاری مشغول به فعالیت بود. دکتر فایز طراونه دارای دکترای اقتصاد از دانشگاه کالیفرنیاست. وی در سالهای 1998، 1999 و 2012 نخست وزیر اردن بود. در عهد وی ملک حسین الطلال درگذشت و حکومت به [[ملک عبدالله دوم]] منتقل شد. این انتقال قدرت فقط سه ساعت و هفده دقیقه به طول انجامید. وی در سالهای 1997-1993 سفیر [[اردن]] در کشور امریکا بوده است<ref>برگرفته از https://www.addustour.com<nowiki/>/الدستور</ref>. | |||
==== [[علی سحیمات]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=71|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=71|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[علی سحیمات]]، مهندس، سیاستمدار و مسئول اردنی است که مناصب متعدد سیاسی و اجرایی را به عهده داشته است. او در شهر کراک متولد شد. در کارنامه او مناصبی همچون معاون نخست وزیری، شهرداری امان، وزیر ارتباطات و سایر مسئولیت‌های سیاسی دیده می‌شود. | |||
==== [[طارق السحیمات]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=72|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=72|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[طارق السحیمات]]، پزشک (متخصص کلیه)، ژنرال نظامی و سیاستمدار اردنی است. او در شهر تاریخی کراک در جنوب اردن متولد شد. در مدارس امان درس خواند و پزشکی را در دانشگاه‌ها، مؤسسات و بیمارستان‌های انگلستان و‌ایالات متحده آمریکا فراگرفت. او مسئولیت‌های متعددی در پزشکی و سیاست به عهده داشته است. | |||
==== [[عبد السلام المجالی]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=73|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=73|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[عبد السلام المجالی]]، در فواصل سالهای 1993 تا 1995 و 1997 تا 1998 دو بار نخست وزیر اردن شد. وی مدرک پزشکی خود را از دانشگاه [[سوریه]] در سال 1949 اخذ کرد و مناصبی چون مدیر خدمات پزشکی نیروهای نظامی اردن، رئیس دانشگاه [[اردن]] (1971 تا 1976)، وزیر سلامت (1969 تا 1970 و 1970 تا 1971) را به عهده داشته است. او همچنین مشاور ملک حسین در اواخر دهه 1980 بود. | |||
==== [[علی خلقی الشرایری]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=74|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=74|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[علی خلقی الشرایری]]، از اولین سیاستمداران اردنی است و به دلیل تجربه نظامی و سیاسی از افراد تأثیرگذار در تأسیس [[اردن]] بود. | |||
==== [[فیصل الفایز]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=75|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=75|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[فیصل الفایز]]، وی نخست وزیری [[اردن]] را بین سالهای 2003 تا 2005 در دست داشت. قبل از آن وزیر دفاع بود و روابط نزدیکی با پادشاه داشت. | |||
==== [[علی ابو الراغب]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=76|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=76|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[علی ابو الراغب]]، نخست وزیر [[اردن]] بین سالهای 2003 تا 2005 بوده است. او در سال 1946 در [[اردن]] متولد شد. او مدرک مهندسی عمران خود را از دانشگاه تنسی ایالات متحده آمریکا دریافت کرد. | |||
==== [[بشر حضاونه]][<nowiki/>[[تاریخ اردن&veaction=edit§ion=77|ویرایش]] | [[تاریخ اردن&action=edit§ion=77|ویرایش مبدأ]]] ==== | |||
[[بشر حضاونه|بُشر حضاونه]] نخست وزیر کنونی [[اردن]]، دیپلمات و سیاستمدار اردنی متولد نیویورک می باشد. وی که پس از رزاز عهده‌دار‌این سمت شده پیشتر به عنوان سفیر [[اردن]] در [[مصر]]، [[فرانسه]]، کنیا و [[اتیوپی]] خدمت کرده است. همچنین نماینده [[اردن]] در مجمع کشورهای عربی بوده و نماینده دائمی [[اردن]] در [https://www.unesco.org/en یونسکو] می باشد و سمت‌های متعدد دیگر را نیز عهده‌دار بوده است. دارای مدرک لیسانس حقوق از دانشگاه [[اردن]] و فوق لیسانس حقوق بین المللی از دانشکده اقتصاد لندن است. همچنین دارای فوق لیسانس روابط بین المللی و اقتصاد از مدرسه مطالعات شرقی و آفریقای دانشگاه لندن و مدرک مدیریت از دانشکده کندی دانشگاه هاروارد است. | |||
افزون بر‌این‌ها بسیاری از اعضای خانواده‌های عبدالهدی (Abdul Huda)، مجالی، بدران، هاشم، تل و خانواده‌های قاسم وفادارانه به هاشمیان خدمت کرده‌اند. | |||
همچنین از جمله سیاستمداران دیگر معاصر [[اردن]] می‌توان ازشیخ علی ابو روبیها و شیخ عطاالله سحیمات و صلاح الدین عطاالله السحیمات و نایف الکاوی و بهجت تلهونی و عیسی الور تورکی الغلایینی: رئیس گروه سابق الغلایینی و تورکی التلفها: فرمانده ارشد پلیس (سابق) و غوتیبا التلفها: رئیس جوان سابق یونیسف فیصل الفایزو علی ابو الراغب نام برد<ref>برگرفته از https://www.addustour.com/<nowiki/>الدستور</ref>. | |||
19 | از دیگر عناصر نخبه سیاسی چرکس‌های غیر عرب بودند، فرزندان مهاجران مسلمانی که اواخر قرن 19 از کوه‌های قفقاز آمده و در امان و اطراف آن ساکن شدند. چرکس‌ها در سال 1920 با‌هاشمیان متحد شدند و از آن زمان سیاستمداران برجسته چرکس در دولت و ارتش [[اردن]] پست‌های مهم و حساسی گرفته‌اند. خانواده المفتی یکی از مهم‌ترین خانواده‌های سیاسی چرکس‌ها بود و یکی از اعضای آن، سعید مفتی به عنوان نخست وزیر خدمت کرده است<ref>برگرفته از http://www.kinghussein.gov.jo</ref>. همچنین شیخ علی ابو رهیبا، شیخ سعود الکادی، شیخ میتقل الفایز، شیخ فیصل الجازی رؤسای قبایل اردنی می‌باشند<ref>لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ [[اردن]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)</ref>. | ||
== نیز نگاه کنید به == | |||
[[روسیه معاصر]]؛ [[تاریخ معاصر مصر]]؛ [[تاریخ معاصر سنگال]]؛ [[تاریخ معاصر کوبا]]؛ [[دوران معاصر(جمهوری چین)]]؛ [[تاریخ دوران معاصر کانادا]]؛ [[لبنان معاصر]]؛ [[تاریخ معاصر ژاپن]]؛ [[تاریخ معاصر ساحل عاج]]؛ [[تاریخ معاصر قطر]]؛ [[تاریخ معاصر اردن]]؛ [[تاریخ معاصر زیمبابوه]]؛ [[تاریخ معاصر اوکراین]]؛ [[تاریخ معاصر سیرالئون]]؛ [[تاریخ معاصر اوکراین]]؛ [[تاریخ معاصر سودان]]؛ [[تاریخ معاصر مالی]]؛ [[تاریخ معاصر گرجستان]]؛ [[تاریخ معاصر تاجیکستان]]؛ [[تاریخ معاصر قزاقستان]]؛ [[تاريخ معاصر بنگلادش]]؛ [[تاريخ معاصر سریلانکا]] | |||
== کتابشناسی == | |||
نسخهٔ ۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۵۴
عبدالله بن حسین‌هاشمی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
عبدالله بن حسین‌هاشمی (1882 تا 1951 )، پسر شریف حسین از مکه (1851 تا 1931)، خانواده اردنی خود را در سال 1921، تأسیس کرد، پس از آنکه انگلستان قیمومت فرا اردن را به وجود آورد و وی را امیر لقب داد. عبدالله در سال 1946 زمانی که به فرا اردن آزادی اعطا شد لقب خود را از امیر به پادشاه تغییر داد. پس از ترور او در سال 1951، پسرش طلال ( 1909 تا 1972) به مدت کوتاهی سلطنت کرد.
حسین بن طلال[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حسین بن طلال بزرگ ترین پسر طلال، پیش از موفقیت پدرش به عنوان پادشاه در سال 1953، در کالج ویکتوریا در اسکندریه، مصر و مدرسه هارو در انگلیس و آکادمی نظامی سلطنتی سندهرست ( Royal Military Academy Sandhurst) مانند پدرش تحصیل کرده بود. در سال 1955 با اولین همسرش دینا عبدالحمید العون، یک مصری با اصل و نسب هاشمی ازدواج کرد. ثمره این ازدواج یک دختر بود. همسر دوم وی آنتوانت گاردینر ( Antoinette Gardiner ) از انگلستان بود که به اسلام گروید و نامش را به منا الحسین تغییر داد. حاصل‌این ازدواج چهار فرزند، دو دختر و دو پسر بود. حسین در سال 1973 از شاهزاده خانم منا جدا شد و با سومین همسرش، آلیا توکان ( Alia Tukan) فلسطینی ازدواج کرد؛ حاصل این ازدواج یک دختر و یک پسر بود. وی در تاریخ فوریه 1977 در حادثه سقوط هواپیما درگذشت. وی در ژوئن 1978 با همسر چهارم خود الیزابت حلبی (Elizabeth Halaby) یک امریکایی با تبار عرب و سوئد ازدواج کرد. حسین وی را نورالحسین نامید. حاصل‌این ازدواج چهار فرزند، دو دختر و دو پسر بود.
ملکه نور[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ملکه نور، در طول دهه 80 میلادی، نقش بسیار مؤثری در زمینه ترویج آموزش، فرهنگ، رفاه اجتماعی و پروژه‌های برنامه ریزی شهری در اردن داشت. وی آخرین همسر شاه حسین و ملکه اردن در خلال سالهای 1978 تا 1999 بود و تا هنگام مرگ همسر خود در سال 1999 در‌این مقام باقی ماند. ملکه نور که متولد ایالات متحده آمریکا بود و اصلیتی سوری، انگلیسی و سوئدی داشت، در هنگام ازدواج تابعیت اردنی اختیار کرد. وی هم اکنون رئیس جنبش دهکده واحد جهانی و مدافع و طرفدار منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است.
حسن بن طلال[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حسن بن طلال، برادر جوان‌تر حسین مهم‌ترین هاشمی، پس از حسین می‌باشد که از طریق فرمان سلطنتی، در سال 1965 به عنوان ولیعهد معرفی شد. محمد برادر حسین یک تاجر بود و فعالیت سیاسی پشت پرده داشت.
شریف عبدالحمید شرف[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شریف عبدالحمید شرف، پسرعموی حسین در دهه 70 مشاور سیاسی نزدیک وی بود و در سال 1980 مدت کوتاهی به عنوان نخست وزیر خدمت کرد.
لیلا شرف[ویرایش | ویرایش مبدأ]
لیلا شرف، از دیگر اعضای خانواده‌هاشمی می‌باشد. وی اولین افسر زن کابینه و طی سالهای 1985 - 1984 وزیر فرهنگ و اطلاعات بود[۱].
شریف زیاد بن شاکر[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شریف زیاد بن شاکر (Field Marshal Ash Sharif Ziad ibn Shakir)، پسرعموی دیگر حسین برای مدت زیادی محرم سیاسی پادشاه بود و به وی در موقعیت‌های حساس خدمت کرد. حسین در دسامبر 1988، شاکر را به عنوان رئیس دربار سلطنتی و رئیس پلیس مخفی منصوب کرد. وی در اواخر آوریل سال 1989 به مدت 7 ماه نخست وزیر اردن بود.
زید الرفاعی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
زید الرفاعی (Zaid ar Rafia)، از افراد سیاسی با نفوذ از خانواده‌های قدیمی کرانه شرقی بود که در سال 1985 به عنوان نخست وزیر انتخاب شد. وی پسر سمیر الرفاعی سیاستمداری بود که چندین دوره به عنوان نخست وزیر در حکومت عبدالله طی دهه‌های 30 و 40 و پس از آن در دوران حسین، نخست وزیر وی بود.
عبدالله بن حسین[ویرایش | ویرایش مبدأ]
عبدالله بن حسین، زاده 30 ژانویه 1962 در امّان پادشاه کنونی اردن هاشمی است. وی پس از مرگ پدرش، شاه حسین بن طلال در سال 1999 به پادشاهی رسید. مادر او ملکه مُنا آل یاسین نام داشت. عبدالله در کودکی، آموزش ابتدایی خود را در مدرسه اسلامی پایتخت اردن گذراند و پس از آن تحصیلات خود را در مدرسه سنت ادموند(Edmund school) در سوری انگلستان ادامه داد. سپس تحصیلات خود را در آکادمی دیرفیلد (Dear Field Academy) ایالات متحده آمریکا به پایان رساند. وی در سال 1980 به دانشکده افسری سلطنتی پمبروک (Pembroke College Oxford) آکسفورد وارد شد. عبدالله در سال بعد با درجه ستوان دوم وارد سواره نظام سلطنتی سیزدهم/هیجدهم ملکه مری شد. او در سواره نظام سیک، که یک هنگ زرهی است به درجه سرهنگی رسید و جانشین فرمانده سواره نظام سلطنتی شد. شاه حسین بن طلال در بستر بیماری عبدالله را ولیعهد خواند و او را جایگزین برادرش شاهزاده حسن کرد که سالهای زیادی این منصب را در اختیار داشت. این تصمیم شاه به‌این علت که مادر عبدالله شاهزاده مُنا معروف به تونی آوریل گاردینر اصالتاً انگلیسی بود، مطلوب عموم واقع نشد. در هر صورت عبدالله در 7 فوریه سال 1999 به پادشاهی رسید. اقتصاد اردن پس از به قدرت رسیدن ملک عبدالله به سرعت توسعه یافت. در نتیجه‌این اصلاحات، رشد اقتصادی اردن به سالیانه 6 درصد افزایش یافت و سرمایه گذاری مستقیم خارجی غرب و کشورهای حاشیه خلیج فارس افزایش یافت. وی توافقنامه تجارت آزاد با ایالات متحده آمریکا را اعلام کرد و اردن اولین کشور عربی بود که چنین مناسبات اقتصادی با آمریکا برقرار می‌کرد. ملک عبدالله پروژه صلح اسرائیلی فلسطینی را دنبال می‌کند و تا به حال دیدارهای بسیاری برای این منظور انجام داده است. منتقدان، حکومت عبدالله را حکومتی استبدادی می‌دانند که آزادی‌های اولیه همچون آزادی بیان، آزادی مطبوعات و حق اعتراض را محدود کرده است. دیدبان حقوق بشر در نشریات گوناگون خود، سیاست داخلی ملک عبدالله و به ویژه دیدگاه وی در مورد شکنجه و آزار و اذیت انسان را محکوم کرده است و این امر نام وی را نزد بسیاری از جوامع و سازمان‌های بین المللی خدشه‌دار کرده است.
رانیا العبدالله[ویرایش | ویرایش مبدأ]
رانیا العبدالله، متولد آگوست سال 1970، ملکه کنونی اردن و همسر ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن است. وی بر استعداد و کیفیت آموزش کودکان اردنی تأکید دارد و در خارج از اردن مدافع آموزش جهانی است، ملکه رانیا اصالتاً فلسطینی است. وی در خارج بسیار مورد تشویق و تمجید است اما در داخل اردن مورد انتقاد است؛ ملکه به دست داشتن و کنترل احکام قضایی به نفع خانواده خود متهم است. همچنین به سبب بی‌مبالاتی در رفتار و اعمالش مورد نقد است، به طور مثال او در سال 2010 میهمانی‌ای در منطقه وادی الروم ترتیب داد که 600 میهمان داخلی و خارجی در آن دعوت بودند. قریب به 40 تپه از تپه‌های واقع در منطقه با روشنایی برق تزئین شده بود درحالی که مردم منطقه در بعضی نواحی از داشتن برق محروم بودند.
عمر رزاز[ویرایش | ویرایش مبدأ]
عمر رزاز که اخیراً (اکتبر 2020) از سمت نخست وزیر اردن استعفا داد و مورد قبول ملک عبدالله قرار گرفت. پس از استعفای هانی مُلقی به دلیل اعتراضات گسترده مردم علیه اقدامات ریاضت اقتصادی وی به این سمت منصوب شد. رزاز پیش از این سمت وزیر آموزش و پرورش را به عهده داشت. او دارای مدرک دکتری برنامه ریزی و مطالعات اقتصادی و پسادکترای حقوق از دانشگاه هاروارد است. پیش از آن نیز مدرک کارشناسی خود را از ام آی تی دریافت کرده است.
هانی ملقی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
هانی مُلقی، سیاست مدار اردنی که در فاصله سالهای 2016 تا 2018 پس از عبدالله نسور به نخست وزیری منصوب گردید. سمت‌های اجرایی و سیاسی سابق وی کمیسر ارشد منطقه ویژه اقتصادی، وزیر صنعت و تجارت، وزیر امور خارجه، وزیر آب و آبیاری، وزیر انرژی و منابع معدنی، وزیر صنعت، تجارت و آذوقه می‌باشد. وی کارشناسی خود را در مهندسی از دانشگاه قاهره و کارشناسی ارشد را در مهندسی مدیریت از ایالات متحده و دکتری را در مهندسی سیستم و صنعت نیز از ایالات متحده گرفته است.
عبدالله النسور[ویرایش | ویرایش مبدأ]
عبدالله النسور، از نخست وزیران اردن که از سال 2012 پس از استعفای دکتر فایز طراونــه جانشین وی شده و سمت نخست وزیری را برعهده گرفت. وی متولد سال 1939 در شهر سلط می‌باشد و دارای مدرک دکترای برنامه ریزی از دانشگاه سوربن پاریس است. در سالهای 1989، 1993 و 2010 عضو مجلس نمایندگان اردن بود و علاوه بر عضویت در کمیته‌های امور خارجه و آموزش و پرورش و آموزش عالی، ریاست کمیته مالی و اقتصادی آن را نیز بر عهده داشت. وی در سالهای 1997 و 2009 عضو مجلس سنا بود. همچنین سمت وزیر را در وزارت خانه‌های برنامه ریزی، آموزش و پرورش، رسانه‌ها، آموزش عالی، صنعت و تجارت، امور خارجه و توسعه اداری بر عهده داشت. وی تاکنون مدال‌های افتخار بسیاری کسب کرده است[۲].
فایز الطراونــه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
فایز الطراونــه از نخست وزیران اردن؛ یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های اردنی است که نقش تأثیرگذاری در گذر از بحران‌های سیاسی اردن ایفا نمود. فایز الطراونه در سال 1949 در یک خانواده سیاسی در عمان متولد شد. پدرش احمد طراونه نیز بیش از نیم قرن در مشاغل سیاسی، اداری و قانونگذاری مشغول به فعالیت بود. دکتر فایز طراونه دارای دکترای اقتصاد از دانشگاه کالیفرنیاست. وی در سالهای 1998، 1999 و 2012 نخست وزیر اردن بود. در عهد وی ملک حسین الطلال درگذشت و حکومت به ملک عبدالله دوم منتقل شد. این انتقال قدرت فقط سه ساعت و هفده دقیقه به طول انجامید. وی در سالهای 1997-1993 سفیر اردن در کشور امریکا بوده است[۳].
علی سحیمات[ویرایش | ویرایش مبدأ]
علی سحیمات، مهندس، سیاستمدار و مسئول اردنی است که مناصب متعدد سیاسی و اجرایی را به عهده داشته است. او در شهر کراک متولد شد. در کارنامه او مناصبی همچون معاون نخست وزیری، شهرداری امان، وزیر ارتباطات و سایر مسئولیت‌های سیاسی دیده می‌شود.
طارق السحیمات[ویرایش | ویرایش مبدأ]
طارق السحیمات، پزشک (متخصص کلیه)، ژنرال نظامی و سیاستمدار اردنی است. او در شهر تاریخی کراک در جنوب اردن متولد شد. در مدارس امان درس خواند و پزشکی را در دانشگاه‌ها، مؤسسات و بیمارستان‌های انگلستان و‌ایالات متحده آمریکا فراگرفت. او مسئولیت‌های متعددی در پزشکی و سیاست به عهده داشته است.
عبد السلام المجالی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
عبد السلام المجالی، در فواصل سالهای 1993 تا 1995 و 1997 تا 1998 دو بار نخست وزیر اردن شد. وی مدرک پزشکی خود را از دانشگاه سوریه در سال 1949 اخذ کرد و مناصبی چون مدیر خدمات پزشکی نیروهای نظامی اردن، رئیس دانشگاه اردن (1971 تا 1976)، وزیر سلامت (1969 تا 1970 و 1970 تا 1971) را به عهده داشته است. او همچنین مشاور ملک حسین در اواخر دهه 1980 بود.
علی خلقی الشرایری[ویرایش | ویرایش مبدأ]
علی خلقی الشرایری، از اولین سیاستمداران اردنی است و به دلیل تجربه نظامی و سیاسی از افراد تأثیرگذار در تأسیس اردن بود.
فیصل الفایز[ویرایش | ویرایش مبدأ]
فیصل الفایز، وی نخست وزیری اردن را بین سالهای 2003 تا 2005 در دست داشت. قبل از آن وزیر دفاع بود و روابط نزدیکی با پادشاه داشت.
علی ابو الراغب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
علی ابو الراغب، نخست وزیر اردن بین سالهای 2003 تا 2005 بوده است. او در سال 1946 در اردن متولد شد. او مدرک مهندسی عمران خود را از دانشگاه تنسی ایالات متحده آمریکا دریافت کرد.
بشر حضاونه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بُشر حضاونه نخست وزیر کنونی اردن، دیپلمات و سیاستمدار اردنی متولد نیویورک می باشد. وی که پس از رزاز عهده‌دار‌این سمت شده پیشتر به عنوان سفیر اردن در مصر، فرانسه، کنیا و اتیوپی خدمت کرده است. همچنین نماینده اردن در مجمع کشورهای عربی بوده و نماینده دائمی اردن در یونسکو می باشد و سمت‌های متعدد دیگر را نیز عهده‌دار بوده است. دارای مدرک لیسانس حقوق از دانشگاه اردن و فوق لیسانس حقوق بین المللی از دانشکده اقتصاد لندن است. همچنین دارای فوق لیسانس روابط بین المللی و اقتصاد از مدرسه مطالعات شرقی و آفریقای دانشگاه لندن و مدرک مدیریت از دانشکده کندی دانشگاه هاروارد است.
افزون بر‌این‌ها بسیاری از اعضای خانواده‌های عبدالهدی (Abdul Huda)، مجالی، بدران، هاشم، تل و خانواده‌های قاسم وفادارانه به هاشمیان خدمت کرده‌اند.
همچنین از جمله سیاستمداران دیگر معاصر اردن می‌توان ازشیخ علی ابو روبیها و شیخ عطاالله سحیمات و صلاح الدین عطاالله السحیمات و نایف الکاوی و بهجت تلهونی و عیسی الور تورکی الغلایینی: رئیس گروه سابق الغلایینی و تورکی التلفها: فرمانده ارشد پلیس (سابق) و غوتیبا التلفها: رئیس جوان سابق یونیسف فیصل الفایزو علی ابو الراغب نام برد[۴].
از دیگر عناصر نخبه سیاسی چرکس‌های غیر عرب بودند، فرزندان مهاجران مسلمانی که اواخر قرن 19 از کوه‌های قفقاز آمده و در امان و اطراف آن ساکن شدند. چرکس‌ها در سال 1920 با‌هاشمیان متحد شدند و از آن زمان سیاستمداران برجسته چرکس در دولت و ارتش اردن پست‌های مهم و حساسی گرفته‌اند. خانواده المفتی یکی از مهم‌ترین خانواده‌های سیاسی چرکس‌ها بود و یکی از اعضای آن، سعید مفتی به عنوان نخست وزیر خدمت کرده است[۵]. همچنین شیخ علی ابو رهیبا، شیخ سعود الکادی، شیخ میتقل الفایز، شیخ فیصل الجازی رؤسای قبایل اردنی می‌باشند[۶].
نیز نگاه کنید به
روسیه معاصر؛ تاریخ معاصر مصر؛ تاریخ معاصر سنگال؛ تاریخ معاصر کوبا؛ دوران معاصر(جمهوری چین)؛ تاریخ دوران معاصر کانادا؛ لبنان معاصر؛ تاریخ معاصر ژاپن؛ تاریخ معاصر ساحل عاج؛ تاریخ معاصر قطر؛ تاریخ معاصر اردن؛ تاریخ معاصر زیمبابوه؛ تاریخ معاصر اوکراین؛ تاریخ معاصر سیرالئون؛ تاریخ معاصر اوکراین؛ تاریخ معاصر سودان؛ تاریخ معاصر مالی؛ تاریخ معاصر گرجستان؛ تاریخ معاصر تاجیکستان؛ تاریخ معاصر قزاقستان؛ تاريخ معاصر بنگلادش؛ تاريخ معاصر سریلانکا
کتابشناسی
- ↑ برگرفته از http://www.kinghussein.gov.jo
- ↑ موقع رئاســة الوزراء المملکــة الاردنیــة الهاشمیــة
- ↑ برگرفته از https://www.addustour.com/الدستور
- ↑ برگرفته از https://www.addustour.com/الدستور
- ↑ برگرفته از http://www.kinghussein.gov.jo
- ↑ لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)