مجلات و نشریات تاثیرگذار فرانسه

مجلات عمومی در فرانسه در جریان دو جنگ جهانی زاده شدند و میان سال‌های 1950 تا 1970 گسترش یافتند و چشم‌انداز مطبوعات فرانسه را سخت دگرگون کردند. آزادی در سال 1944 موجب تغییر عمیقی در نظام و ساختار مطبوعات فرانسوی شد.پیش از دهه 1980، مجلات عمومی بیشتر به مسائل روز،زنان و ورزش می‌پرداختند، ولی رفته رفته مسائل مربوط به جوانان، برنامه‌های تلویزیونی، انفورماتیک و... را نیز پوشش دادند و امروزه، خوانندگان با مباحث قومی، زبانی، دینی و غیره در این مجلات روبرو می‌شوند.

در فرانسه 67 هفته نامه، 7 ضمیمه، 15 دوهفته نامه، 259 ماهنامه و 80 دوماهنامه منتشر می‌شود. 15% مجلات بزرگ عمومی فرانسه را هفته‌‌نامه‌ها تشکیل می‌دهند. برخی مجلات نیز در حوزه‌هایی خاص فعالیت می‌کنند؛ برای نمونه مجله ماری کلر ( 1937)، اِل( 1945) و فُم اکتوئل (1984) بیشتر به مسائل زنان، مد و آرایش می‌پردازند. مجله‌های تِلِه ( 1947)، تِلِه 7 ژور(1960) و تِلِه زد ( 2000) برجسته‌ترین نشریاتی هستند که به صورت راهنمای برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی فعالیت می‌کنند. مجله‌های ووآسی( 1987)، کلوزه(2005) و شوک( 2006) بسیار عامه پسند هستند. گفتنی است که فرانسویان بیش از روزنامه، مجله می‌خوانند و به زبان آماری، به طور میانگین در برابر یک روزنامه 7 مجله خوانده می‌شود. بر اساس پژوهش9/84% فرانسویان مجلات را در منزل، 6/6% در زمان اوقات فراغت نزد والدین یا دوستان، 7/3% در محل کار، و 3/2% در سالن‌های مطالعه مطبوعات می‌خوانند.بیشترین خوانندگان مجلات را زنان، نوجوانان و سپس کارمندان و مدیران سازمان‌ها تشکیل می‌دهند. در اینجا نگاهی به برخی از برجسته‌ترین هفته‌نامه‌های خبری فرانسه می‌افکنیم:

هفته‌نامه اکسپرس

اکسپرس (L'Express ) اولین مجله خبری کشور فرانسه است و از لحاظ خط مشی سیاسی راست‌گرا و محافظه‌کار است. هنگامی که این مجله مشهور فرانسوی در سال ۱۹۵۳ تاسیس شد، شکل ظاهری آن شبیه به مجله تایم آمریکا بود. شعار زیرِ لوگوی آن چنین بود:"فرانسه توان چشیدن طعم تلخ حقیقت را دارد". اکسپرس در آغاز نشریه‌ای ضد استعماری و بیشتر متمایل به چپ بود و همین خط مشی توانست در فرانسه موجی تازه‌ای از چپ جدید پدید آورد. این هفته‌نامه در 1964 در پی کاهش چشمگیر شمارگانش، فرمت و خط مشی خود را تغییر داد؛یعنی کوچک‌تر و رنگی شد و جهت‌گیری سیاسی را کنار گذاشت و ستون‌هایش را به روی باورهای گوناگون گشود و از همین رو نخستین " مجله خبری" و به گفته‌ای " تایم فرانسه" شد و توجه خود را بیشتر به گزارش‌ها و مصاحبه‌های طولانی معطوف کرد.

موسس مجله اکسپرس، ژان ژاک سروان شریبر(Jean-Jacques Servan-Schreiber) نماینده حزب رادیکال در پارلمان فرانسه و از سوسیالیست‌های رادیکال بود که در سال ۱۹۷۳ بیشتر سهام این نشریه را به یک تاجر یهودی انگلیسی الاصل به نام «جیمز گلداسمیت» واگذار کرد. اولین سردبیر مجله اکسپرس فرانسواز ژیرو(Françoise Giroud) بود که همراه با ژان ژاک سروان شریبر، مجله اکسپرس را تاسیس کرد و از سال ۱۹۴۶تا ۱۹۵۳ رئیس هیات سردبیران آن شد. او قبل از آن سردبیر نشریه «اِل» بود و در سال ۱۹۷۴ وزیر امور زنان و در سال ۱۹۷۶ وزیر فرهنگ فرانسه شد. خانم ژیرو در زمانی تبدیل به یک وزنه قدرتمند در ژورنالیسم فرانسه بعد از جنگ جهانی دوم شد که زنان زیادی در کار روزنامه‌نگاری نبودند. زمانی که فرانسواز ژیرو در سال ۲۰۰۳ درگذشت، وزارت فرهنگ فرانسه او را جزء درخشان‌ترین اندیشمندان جامعه فرانسه نامید.

مجله اکسپرس شهرت خود را مدیون پوشش موضوعات بین‌المللی و گزارش‌های مستند و تاریخی است که هر از چندگاهی در این مجله به چاپ می‌رسد. مجله اکسپرس نیز مانند بسیاری از نشریات فرانسوی تحت سیطره یهودیان است، با اینکه روسای جمهوری فرانسه خود نیز متمایل به صهیونیسم بوده و از پایه‌گذاران حکومت اسرائیل به حساب می‌آیند، با این حال، از گزند تبلیغاتی این مجله تندرو و متعصب در امان نبوده‌اند. به طوری که برخورد شدید مجله اکسپرس با والری ژیسکاردستن رئیس جمهوری سابق فرانسه و ضربات شدید این مجله به آبرو و حیثیت سیاسی نام‌برده هرگز از خاطره‌ها محو نخواهد شد.

فرانسوا میتران و دستیاران او نیز از حملات این مجله در امان نیستند، به خصوص که بانک اطلاعاتی این مجله در ثبت و ضبط نقاط ضعف سیاسی و مالی سیاستمداران بسیار قوی عمل می‌کند و می‌تواند در هر لحظه برای رجال سیاسی مسئله‌ساز باشد. مجله اکسپرس اخیرا ۴۹ درصد از سهام لوپوئن را خریداری کرده است.

این نشریه هم اکنون با 350 همکار و بیش از 500 هزار نسخه‌شمارگان، از مهم‌ترین مجلات خبری فرانسه است که از این تعداد نزدیک به 125 هزار نسخه در خارج از کشور عرضه می‌شود. خبرهای بین‌المللی همواره جای برجسته‌ای در این نشریه داشته است. ۴۵ درصد از درآمد این هفته‌نامه از راه جذب آگهی به دست می‌آید که به تازگی به خاطر مسائل مالی برای تعدیل نیروی انسانی تحت فشار قرارگرفته است.مالکیت این هفته‌نامه فرانسوی متعلق به گروه سوک پرس(la Socpresse) است که ۸۰ درصد آن تحت مالکیت داسو (Serge Dassault) است.

هفته‌نامه نوول اوبسرواتور

هفته‌نامه نوول اوبسرواتور(Le Nouvel Observateur)، این هفته‌نامه که اغلب به صورت مخفف Le Nouvel Obs نوشته می‌شود، یکی از مجله‌های خبری کشور فرانسه است که به صورت هفتگی منتشر می‌شود. این مجله از صاحب نام‌ترین مجله‌های اطلاع‌رسانی در فرانسه و از مهم‌ترین مجله‌های این کشور از نظر تعداد خواننده و میزان تیراژ به شمار می‌آید. تیراژ این مجله در حال حاضر بالغ بر ۵۳۸۲۰۰ نسخه در هفته است و دفتر مرکزی آن در شهر پاریس قرار دارد.

اگرچه تاریخ انتشار مجله نوول ابسرواتور 1964 است، ولی بنیادگذاری آن به 1950 باز می‌گردد. در آن هنگام نشریه‌ای به نام لوبسرواتور منتشر می‌شد که 4 سال بعد یعنی در 1954 نام خود را به فرانس ابسرواتور تغییر داد. این نشریه در آغاز چپ افراطی بود و در 1960 به " حزب سوسیالیست متحد" نزدیک شد ولی در پی نزول شمارگان، همانند اکسپرس مواضع سیاسی و نام خود را تغییر داد.این بار هرچند دارای گرایش چپ داشت ولی کمتر تندروی کرد. این مجله در 1964 با کمک مالی ژنرال پردریل(Claude Perdriel) و با مدیریت ژان دانیل(Jean Daniel) پا گرفت. از آن تاریخ تاکنون اخبار سیاسی، تجاری و اقتصادی جهان را تحت پوشش خود قرار می‌دهد. این مجله نقش مهمی در پوشش خبری مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اروپا، خاورمیانه و آفریقا دارد. مهم‌ترین حوزه‌های مورد توجه این مجله موضوعات سیاسی و ادبی است و به خاطر توجه عمیق و دقیق به مسائل اصلی روز معروف شده است.

مجله نوول آبزرواتور را «مجله روشنفکران فرانسوی» توصیف کرده‌اند. این مجله از نظر موضع‌گیری سیاسی سوسیال دموکراتیک است و در زمان تاسیس، بسیاری از اعضای هیات تحریریه آن به حزب سوسیالیست فرانسه تعلق داشتند که یکی از آنها استفان هسل(Stéphane Hessel) بنیان‌گذار این حزب بود. در سال ۱۹۶۳ ترکیب هیات تحریریه این روزنامه متشکل از چپ‌های مختلف بود و در حقیقت این نشریه، خطی در جهت ایجاد همبستگی بین چپ‌های مختلف در پیش داشت. از کسانی که با این نشریه همکاری می‌کردند پی یر ببرد گوا (Pierre Bérégovoy) وزیر اقتصاد سوسیالیست‌ها، و آلن ساواری(Alain Savary) وزیر علوم سوسیالیست‌ها را می‌توان نام برد. در چهلمین سالگرد تاسیس این مجله در ژوئن ۲۰۰۴، اساسنامه جدید آن به تصویب رسید. این اساسنامه اصول کلی این نشریه را چنین بیان می‌کند:"... نوول اوبسرواتور یک هفته‌نامه فرهنگی و سیاسی است که از نظر جهت‌گیری متعلق به جنبش سراسری سوسیال دموکراتیک است. نهضتی که همواره خواستار آزادی و عدالت اجتماعی بوده است".

نوول آبزرواتور دارای چندین نشریه وابسته است. این مجله، ضمیمه‌ای با نام پاریس اوبس(Paris Obs) را به صورت هفتگی منتشر می‌سازد که درباره مسائل داخلی شهر پاریس و منطقه ایل دوفرانس است. ضمیمه دیگر این مجله تله سینه اوبس نام دارد که شامل مقالاتی درباره تلویزیون و دنیای سینما است. همچنین مجله چالنج که یک مجله تجاری بین‌المللی است، در سال ۱۹۸۲ به وسیله نوول اوبسرواتور تاسیس شد. این مجله که هر دو هفته یک بار منتشر می‌شود شامل اطلاعاتی درباره شرکت‌های سراسر جهان و مدیران اجرایی آنها است.

در حال حاضر سردبیر نوول اوبسرواتوار لورن ژوفرین(Laurent Joffrin) است و ژان دانیل(Jean Daniel)، مدیریت هیات تحریریه نوول آبزرواتور را برعهده دارد.وی فرزند یک اسرائیلی است و بازوی راست کلود پردیل رئیس این نشریه به شمار می‌آید. عده‌ای از اعضای این مجله در سال ۱۹۷۸روزنامه لومتن، ارگان حزب سوسیالیست را بنا نهادند.

هفته‌نامه لوپوئن

لوپوئن یکی از مجلات هفتگی فرانسوی و مقبول‌ترین هفته‌نامه در جهان است که در سال ۱۹۷۲به وسیله گروهی از روزنامه‌نگاران فرانسوی، ازجمله کلود ایمبر که یک سال قبل از آن از هیات سردبیری مجله اکسپرس خارج شده بودند، تاسیس شد. این مجله از نظر خط مشی سیاسی میانه رو به شمار می‌آید و دفتر مرکزی آن در پاریس قرار دارد. هیات سردبیری مجله لوپوئن از سال ۱۹۷۲ از حمایت گروه هاشت بهره‌مند و سپس به وسیله کلود ایمبر اداره شد. این مجله هفتگی پس از تاسیس در سپتامبر۱۹۷۲ روزنامه‌نگاران سایر مطبوعات پاریسی را به سوی خود فراخوانده و آنها را به استخدام خود درآورد. به این ترتیب تمام توانایی خود را به کار بست تا شکل تازه‌ای به این مجله بدهد و از مجلات متعلق به نیوز مگزین یعنی تایم مگزین و نیوزویک به طور دقیق الگو برداری می‌کرد. مجله لوپوئن پس از یک شروع نسبتا سخت در سال۱۹۷۲ به سرعت پیشرفت کرد و تبدیل به رقیبی برای مجله اکسپرس شد. مالکیت این مجله تاکنون چندین بار تغییر یافته است. لوپوئن با داشتن یک میلیون خواننده، تلاش می‌کند تا ریشه‌های حوادث جاری بین‌المللی و دیپلماتیک را به خوانندگان بنمایاند و خود را ملزم به تحقیق دقیق درباره مسائل، جهت تعمق در اظهارنظرهای دریافتی و تصاویر کلیشه‌ای غالب بر بسیاری از کشورهای جهان می‌داند. این مجله خبری قبل از هر چیز به مسائل داخلی می‌پردازد و مطالب آن شامل موضوعات اجتماعی، سیاسی و در وهله بعد فرهنگی و هنری است. شمارگان آن 400 هزار نسخه در هفته است که نزدیک به 5/1 میلیون خواننده دارد. بیشتر خوانندگان آن را مدیران سازمان‌ها و صاحبان مشاغل و... تشکیل می‌دهند.

هفته‌نامه کانار آنشِنه

هفته‌نامه کانار آنشِنه(Le Canard enchaîné)، همه کسانی که با دنیای سیاست و مطبوعات فرانسه آشنا هستند، از اهمیّت این هفته‌نامه استثنایی آگاهند. تا به امروز، بارها و بارها، چهره‌های بسیار مطرحی در فرانسه ـ از رییس جمهوری و نخست وزیر و وزیر و نماینده مجلس گرفته تا پرنفوذ‌ترین فعالان اقتصادی و سیاسی و فرهنگی، طعم تلخ افشاگری‌های دقیق و مستند این نشریه «طنز» ـ که بسیاری آن را جدّی‌ترین نشریه فرانسه می‌دانند ـ را چشیده و گاه بهای سنگینی هم بابت آن پرداخته‌اند. «کانار آنشنه»  و یا به قول دوستدارانش «کانار»  در 10 سپتامبر 1915 توسط موریس مارشال(Maurice Maréchal, Jeanne Maréchal et Henri-Paul Deyvaux-Gassier)، جین مارشال و هانری - پل دِوو گاسیه آغاز به کار کرد و در واقع نزدیک به یک قرن، از حیات این نشریّه هفتگی می‌گذرد و در حال حاضر یکی از قدیمی‌ترین عنوان‌های مطبوعاتی فرانسه محسوب می‌شود.این نشریّه، نخست «انسان آزاد» نام داشت؛ و بعد از آن که در همان آغاز کارش، به تیغ سانسور گرفتار شد، نام خود را به «انسانِ به بند کشیده شده» تغییر داد؛ و اندکی بعدتر هم اردک بودن را بی دردسرتر و در عین حال مناسب‌تر دانست، و کلمه «انسان» را با کلمه «اردک» معاوضه کرد؛ و کانار آنشنه (یعنی اردک به بند کشیده شده) نامیده شد وجالب است که این اردک به بند کشیده شده، همچنان شعار اولیه خودش (شعار ابتکاری گاسیه در سال 1915) را تکرار می‌کند که:«تو می‌توانی قلم مرا بشکنی؛ امّا نمی‌توانی مرا سر به نیست کنی»

هر چند «کانار»، در مجموع، جزء طیف گسترده چپ فرانسه به حساب می‌آید، امّا شاید در همین طیف هم، هیچ جریان عمده‌ای را نتوان یافت که از «شرّ» این هفته‌نامه در امان مانده باشد. در واقع سیاست  کانار این است که  از هرگونه رسوایی عمومی ( سیاسی، اقتصادی، حقوقی و.. )در فرانسه، همچنین در دیگر کشورها پرده بر می‌دارد. به عبارتی می‌توان گفت اگرچه این هفته‌نامه مستقل است، ولی حساسیت خود را نسبت به جناح چپ حفظ نموده  و با این توصیف هر گونه انحراف سیاسی را به نقد کشیده و مورد انتقاد قرار می‌دهد. کانار یکی از آخرین روزنامه‌های تحقیق و بازرسی  است که در فرانسه باقی‌مانده و مورد وثوق همه عوامل دخیل در صفحه شطرنج سیاست فرانسه می‌باشد.

کانار غالبا سخت‌گیر و حتی گاهی اوقات بی‌رحم است، حتی نسبت به دوستان سیاسی‌اش، ولی انتقام‌گیر نیست. کاپیتان نوزیلار، رئیس بخش سانسور از سال 1916 تا 1918، یکی از اشخاص وفادار به این هفته‌نامه بود که تا زمان مرگش در سن 95 سالگی آن را آبونمان بوده است.

ژرژ مارشه(Georges René Louis Marchais)، دبیر کلّ حزب کمونیست فرانسه، یک بار از سر لج گفته بود که من اصلاً این نشریه را نمی‌خوانم؛ و چندین بار هم فرانسوا میتران سوسیالیست و دوستان و همراهان او دادشان در آمده بود و این در حالی است که «کانار» در تمام ایام حیات خود، و در تمام دوره‌های انتخابات ریاست جمهوری و مجلس و شهر و استان، در جهت به پیروزی رسیدن کاندیدا‌های طیف گسترده چپ، و جلوگیری از انتخاب راست‌گرایان گام برداشته است. این هفته نامه طنزآمیز، کمترین آگهی تبلیغاتی را در صفحاتش نمی‌پذیرد و این امر موردی نادر در مطبوعات حرفه‌ای فرانسه است که به صورت کاغذی منتشر می‌شوند. کارمندان آن از بهترین دستمزدها در میان مطبوعات فرانسه برخوردارند و در عوض، نویسندگان آن نمی‌توانند دربورس بازی یا در نشریات دیگر فعالیت کنند و یا هدیه‌ای ( به ویژه وسایل تزیینی اداری ) بپذیرند تا سلامت اقتصادی و سیاسی آن حفظ شود.این هفته‌نامه در ابتدای بعد از ظهر سه شنبه‌ها چاپ  و در روزهای چهارشنبه منتشر می‌گردد. نقل قول آناتول فرانس در سال 1917 در خصوص این هفته‌نامه پایان بخش کلام خواهد بود :من فقط کانار آنشنه را می‌خوانم.

هفته‌نامه پاری ماچ

پاری ماچ (Paris Match) از قدیمی ترین مجلات خبری عمومی و سیاسی فرانسه است. در 1937 نخستین مجله فرانسوی که یکسره بر محور عکس پایه‌گذاری شده بود، با عنوان ماچ منتشر و رفته رفته از نفوذ خاصی بهره‌مند شد. پیش از آغاز جنگ جهانی دوم، این مجله را ژان پرووست(Jean Prouvost) خرید. در 1949 مالک مجله نام آن را پاری ماچ گذاشت و بری آن از الگوی مجله لایف استفاده کرد. این مجله با هدف اثرگذاری بر لایه‌های گوناگون جامعه و معرفی زندگی شخصیت‌های برجسته به ویژه با استفاده از عکس رنگی، در دهه1960 با شمارگانی بیش از 5/1 میلیون نسخه در هفته تبدیل به یکی از پرخواننده‌ترین مجلات فرانسه شد و با وجود کاهش تیراژپ در 2003، هنوز با تیراژی نزدیک به 770 هزار نسخه از برجسته‌ترین مجلات فرانسه به شمار می‌آید.

پاری ماچ گاهی تا 70% از کل صفحات خود را به عکس اختصاص می‌دهد و بلاصطلاح در شمار نشریات زرد است. هم اکنون نیز با وجود کاهش شمارگانش، همچنان نفوذ خود را حفظ کرده و تامین‌کننده هزینه بیشتر آژانس‌های عکاسی فرانسه است. با توجه به علاقه لایه‌های پایین و میانی جامعه فرانسه به زندگی خانواده‌های سلطنتی، بسیاری از شماره‌های پاری ماچ به معرفی سرگذشت اعضای خانواده‌های سلطنتی اروپا و جهان اختصاص دارد ودر 40 سال گذشتته بارها عکس خانواده پهلوی روی جلد این مجله چاپ شده است. در ماه‌های تابستان شمارگان این مجله تا یک میلیون نسخه افزایش می‌یابد. شعار پاری ماچ این است: " وزنه واژگان، شوک عکس‌ها".

هفته‌نامه کوریر انترناسیونال

هفته‌نامه کوریر انترناسیونال(Courrier international)، این هفته‌نامه از 1990 منتشر شد و مهم‌ترین مقالات مربوط به مسائل بین‌المللی را که در نشریات گوناگون بین‌المللی منتشر شده را به زبان فرانسه ترجمه و منتشر می‌کند. در واقع این مجله ویترین رویدادهای جهانی است.

هفته‌نامه لو فیگارو

هفته‌نامه لو فیگارو(Le Figaro)، این هفته‌نامه وابسته به روزنامه فیگارو و سهامدار اصلی آن گروه داسو است. این هفته‌نامه به موضوعات عمومی، اجتماعی، فرهنگی، توریستی و برخی مسائل روز فرانسه می‌پردازد.

هفته‌نامه تله راما

هفته‌نامه تله راما(Télérama)، تله راما از نخستین هفته‌نامه‌های برجسته فرهنگی در فرانسه به شمار می‌آید.

نیز نگاه کنید به

مهم ترین نشریات ادواری مصر؛ مهم ترین نشریات ادواری مالی؛ مهم ترین نشریات ادواری زیمبابوه؛ روزنامه‌های مهم و پرتیراژ به زبان تایلندی؛ مهم ترین نشریات ادواری اسپانیا؛ مهم ترین نشریات ادواری اردن؛ مهم ترین نشریات ادواری اتیوپی؛ مجلات تاثیرگذار در کوبا؛ مهم ترین نشریات ادواری گرجستان؛ روزنامه‌های مهم و پرتیراژ بنگلادش؛ مجلات و نشریات تاثیرگذار تاجیکستان؛ روزنامه‌های مهم و پرتیراژ سریلانکا