موسیقی در آرژانتین

موسیقی آرژانتین متأثر از موسیقی اروپا و شامل سنت‌های موسیقایی کاتولیکی اسپانیا و ایتالیا می‌باشد. پروتستان‌های اروپا در قرن نوزهم، موسیقی خود را به آرژانتین آوردند. در این سبک، موسیقی عبادی و آثار مربوط به بزرگداشت قدیس‌ها و تعطیلات دینی وجود دارد. بسیاری از موسیقی‌دان‌های کلیسا، شیوه نواختن و حتی ساختن سازهای اروپایی را به مردم عادی آموختند. بعضی از مردم بومی، موسیقی و سازها را دارای قدرت مافوق طبیعت و وسیله‌ای برای ارتباط با نیاکان خود می‌پنداشتند. شاید به همین دلیل بود که علیرغم نپذیرفتن اعتقادات دینی آمیخته با این موسیقی، به راحتی تن به یادگیری آن دادند.

موسیقی فولکلور

موسیقی عامه فالک آرژانتین به طور استثنایی گسترش یافته است. بیش از یک دوجین رقص‌های محلی و یک سبک ملی عامه در دهه ۱۹۳۰ به وجود آمد. در آرژانتین دوره پرون، به طورگسترده «خبر ترانه»ها به عنوان یک نماد اعتراض پخش می‌شد. به همین دلیل هنرمندان می‌کوشیدند مخالفت‌های خود را نسبت به موضوعات سیاسی از طریق موسیقی ابراز کنند. آتاهوالپا یوپانکویی، بزرگ‌ترین موسیقیدان سبک فالک آرژانتین، و مرسدس سوسا شخصیت‌هایی بودند که نوواکانسیون (خبر ترانه‌ها) را تعریف می‌کردند و در این فرایند شهرت جهانی یافتند. این سبک در کشور شیلی با استقبال فراوانی مواجه گردید و در دهه ۱۹۷ به موفقیت دست یافت و به نفوذ خود بر کل موسیقی کشورهای آمریکای لاتین ادامه داد.در سراسر آرژانتین، دو نوع موسیقی فولکلور وجود دارد. یکی موسیقی فولکلوری است که مشخصا از میان توده مردم بومی می‌آید و انواع بیشمار دارد و دیگری موسیقی نژادهای مختلط است که از فرهنگ استعمارگران اسپانیایی و جانشینان آن‌ها سرچشمه می‌گیرد و غالبا با سنت‌های موسیقایی منطقه مربوطه در هم می‌آمیزد. ترانه‌های پاپ، موسیقی مذهبی، سازها و جشنواره‌هایی توسط مهاجران به آرژانتین آورده شدند و با موسیقی نژادهای مختلط که امروزه بسیار محبوب است، در هم آمیختند.

تقسیم‌بندی دیگری از موسیقی آرژانتین می‌تواند بر اساس مختصات جغرافیایی باشد. پاتاگونیا، در جنوب آرژانتین، چندان در معرض هجوم استعمارگران نبوده است و احتمالا آب و هوای طاقت‌فرسای آن هم تأثیر داشته است و در نتیجه موسیقی آن، اصولا موسیقی بومی است که باگذشت قرن‌ها هنوز دست‌نخورده باقی مانده است. این موسیقی ریشه در رویدادهای روزمره زندگی، از جمله تولد، کودکی، شفای بیماری‌ها و دردها، ازدواج، شکار، گله‌داری، چرای احشام، شکرگزاری و مرگ دارد.

در بعضی از نواحی آرژانتین، موسیقی فولکلور در واقع موسیقی بومیان است. مثلا در ناحیه خوخوی در شمال غربی آرژانتین، بعضی از ویژگی‌های موسیقی قدیمی اینکاها و یا کچوآ همچنان وجود دارد. در سایر نقاط آرژانتین نیز می‌توان تأثیر موسیقی پرو، پاراگوئه و شیلی را احساس کرد.

در ناحیه مرکزی آرژانتین، کوردوبا، دیگر نمی‌توان اثری از موسیقی سنتی اصیل آرژانتین را یافت، زیرا مردم بومی تا حد زیادی از این ناحیه رفته‌اند.

در منطقه فلات مرکزی کشورکه پامپاس نامیده می‌شود و شامل بوئنوس‌آیرس نیز هست، ترانه‌ها غالبا آرام و درونگرایانه هستند. گیتار، آکاردئون آرژانتینی باندونئون و ساز دهنی در موسیقی آرژانتین نقش اصلی را بر عهده دارند. در پامپاس، ترانه‌های دو صدایی، به صورت بداهه‌خوانی رواج بسیار دارند.

در بخش شمال شرقی آرژانتین‌که مزوپوتامیا (بین‌النهرین) نامیده می‌شود.

آرژانتینی‌ها در مراسم مذهبی از سازهایی چون فلوت و طبل استفاده می‌کنند. در این آیین‌ها رهبر دینی مرد آواز می‌خواند و زنها به صورت همسرایی، عبارت او را تکرار می‌کنند. در این منطقه، در سنت مختلط موسیقی مذهبی، سازهای اروپایی از جمله آکاردئون، ویلون، چنگ وگیتار هم جایگاه خاص خود را دارند.

در اغلب مناطق آرژانتین، رقص بخشی از آیین‌ها و سنت‌های مردمان بومی را تشکیل می‌دهد. موسیقی این رقص غالبا با آکاردئون و طبل و گاهی ویلون و چنگ یاگیتار نواخته می‌شود.

موسیقی حاره

موسیقی «حاره»، ترکیبی از سبک‌های کاراییبی، کومبیا (Cumbia) و فالک (Falk) محلی است که به وسیله مهاجران آمریکای جنوبی در بوئنوس‌آیرس ساخته شده است. این نوع موسیقی بیشتر در ردیف موسیقی‌های فولکلوریک نیز قابل دسته‌بندی است. موسیقی حاره در کنار موسیقی کوارتتو ایالت کوردوبا و موسیقی جامامه کورینتس (llamame) موجب ارتقاء موسیقی عامیانه و شاد طبقه متوسط جامعه به نام «کومبیا ویلرا» شد. یکی دیگر از موسیقی‌هایی که در اواخر قرن بیستم در آرژانتین، محبوبیت زیادی پیداکرد، موسیقی استوایی، یعنی موسیقی مربوط به جزایر کارائیب است.

موسیقی کلاسیک

نقش و نفوذ مهاجران اروپایی بر تمامی شئون زندگی اجتماعی و شخصی آرژانتین تأثیر گذارده است و از ممزوج شدن فرهنگ‌های مختلف مهاجران، فرهنگ و سنت‌های جدیدی در این کشور به وجود آمده است، به همین شکل، موسیقی کلاسیک اروپا به خوبی در آرژانتین ظاهر شده است. بوئنوس‌آیرس موطنی است برای تئاتر کولون که شهرت جهانی دارد. موسیقیدانان کلاسیکی همچون مارتا آگریچ، لالو شیفرین، دانیل بارنبویم، ادواردو آلونسو کرسپو و تدوین‌گران کلاسیکی مانند آلبرتو جیناسترا شهرت جهانی دارند. تمام شهرهای اصلی آرژانتین دارای سالن‌های عمده تئاتر و اوپرا و ارکسترهای ایالتی یا شهری هستند.

سازها و ادوات موسیقی

ساز آرژانتینی-باندونئون

باندونشون که باندونیون(Bandoneon) نیز خوانده می‌شود، نوعی ساز بادی و در واقع آکاردئون تغییر شکل یافته آرژانتینی است که در این کشور محبوبیت خاصی دارد و از عناصر کلیدی ارکستر تانگو به شمار می‌رود. مخترع اصلی آن هنریچ باند آلمانی تبار است که این ساز را به منظور استفاده در موسیقی مذهبی و موسیقی عامه‌پسند روز در مقابل سازی مشابه به نام «کنسرتینا» (concertina) به معنی ارگ دستی، ساخت. سیاحان آلمانی و کارگران فصلی ایتالیایی و مهاجر این ساز را در اواخر قرن ۱۹م با خود به آرژانتین آوردند.

در آرژانتین باندونئون با سازهای محلی آرژانتین ترکیب شد. باندونئون مانند دیگر انواع آکاردئون با استفاده از دو دست، با باز و بسته کردن بخش ارتجاعی ساز و فشار همزمان یک یا چند دکمه با انگشتان، نواخته می‌شود. باندونئون به سرعت در بوئنوس‌آیرس جای خود را باز کرد و به سمبل تانگو تبدیل شد، هرچند این ساز هیچ‌گاه در کشور آرژانتین ساخته نشد.

بر خلاف آکاردیون‌های پیانویی، باندونئون کلاویه‌دار نیست اما در طرفین آن دکمه‌هایی وجود دارد که بیشتر آن‌ها در حالت باز و بسته بودن ساز، نت‌های متفاوتی را تولید می‌کنند. از آن‌جا که کلیدهای سمت راست و چپ نیز با هم متفاوتند، بنابراین در مجموع چهار حالت مختلف برای کلیدها وجود داردکه برای نواختن این ساز، یادگیری آن‌ها لازم است، به علاوه بر حسب این‌که باندونشون به روش آرژانتینی یا آلمانی کوک شده باشد، در نتهایی که توسط کلیدها تولید می‌شود تفاوت وجود دارد.

باندونشون در حال حاضر با تغییر و تحولاتی‌که داشته است، در مدل‌های مختلفی عرضه می‌شود. معروفترین مدل باندونئون «رنیلندر» نام داردکه در اواخر قرن بیستم به آرژانتین وارد شد و همچنین «چینتز» که توسط مهاجران لهستانی به کشور وارد شد.

باندونشون آرژانتینی یک ساز دو صدایی با ۷۲ دکمه است. هر دکمه در حالت باز یا بسته بودن آکاردیون نت متفاوتی را اجرا می‌کند.۳۷ دکمه در سمت راست برای نت‌های ملودی و ۳۵ دکمه در سمت چپ جهت اجرای نت‌های باس قرار گرفته است.

در سال ۱۹۲۵ یک نوازنده آکاردئون ایتالیایی الاصل به نام چارلز پگوری‌که ساکن پاریس بود، آکاردئونی طراحی کرد که در آن هر دکمه بدون توجه به حالت باز یا بسته بودن ساز یک نت خاص را اجرا می‌نمود. این ساز که «کروماتیک» نامیده می‌شد، در کلیه اجراهای تانگوی کشور فرانسه به کار گرفته می‌شد. آستور پیازولا در زمره نوازندگان چیره‌دست این ساز است که نامش مهر ساز تانگو را بر آکاردیون باندونئون حک کرده است.

آمار تولیدات موسیقایی آرژانتین

بر اساس آمار منتشره (جدول ۱۰-۱) توسط دبیرخانه فرهنگ آرژانتین، در سال ۲۰۰۹، برابر ۱۳،۵۹۱،۶۱۸ عدد لوح فشرده موسیقی منتشر شده که ارزش آن برابر ۳۳ میلیون پزو (هر دلار معادل ۰۹/۴ پزو) بوده است. طبق همین آمار، سالیانه ۱۲۴ عنوان موسیقی در کشور در قالب سی‌دی، دی‌وی‌دی و... منتشر می‌شود که ۱۱۶ عنوان توسط مؤسسه‌های مستقل و خصوصی انتشار می‌یابند. در این بین استان بوئنوس‌آیرس با ۱۰۷ عنوان موسیقی بالاترین رتبه را در اختیار دارد. طبق اعلام دبیرخانه فرهنگی کشور، بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۰ به طور میانگین سالیانه ۴۰ درصد بازار موسیقی کشور در اختیار تولیدات داخلی بوده است. مهم‌ترین واردات موسیقی کشور از آمریکا و کشورهای اسپانیایی زبان‌گزارش شده است.

جدول شماره 1. میزان و ارزش تولیدات موسیقیایی به فروش رفته 1991-2010

ارزش پزو	کل تعداد به فروش رفته	سال
۵۸۳۰۰۰۰۰	۱۰۵۲۹۰۰۰	۱۹۹۱
۱۷۹۴۰۰۰۰۰	۱۴۱۶۳۰۰۰	۱۹۹۵
۱۹۸۷۲۵۶۳۳	۱۵۰۳۶۹۹۶	۲۰۰۰
۱۳۲۲۳۷۷۳۴	۱۱۱۶۵۱۷۹	۲۰۰۱
۳۱۴۳۰۹۳۳۰	۱۶۱۶۰۶۲۲	۲۰۰۵
۳۵۴۳۰۹۳۳۰	۱۷۲۸۷۹۳۷	۲۰۰۶
۳۷۶۶۶۹۵۲۷	۱۸۱۶۴۹۴۶	۲۰۰۷
۳۶۴۸۳۷۲۰۸	۱۵۹۸۵۶۸۵	۲۰۰۸
۳۳۳۵۰۵۴۵۷	۱۳۵۹۱۶۱۸	۲۰۰۹
۳۲۰۴۷۳۵۸۸	۱۲۱۸۵۳۰۸	۲۰۱۰

مشاهیر هنر موسیقی

کارلوس گاردل

در دسامبر ۱۸۹۰ متولد شد. او آهنگ‌ساز، نت‌نویس، خواننده و بازیگر بود. گاردل شاید بالاترین چهره تأثیرگذار و در واقع قهرمان تانگوی آرژانتین است. وی از سن دو سالگی در آرژانتین زندگی کرد و در سال ۱۹۲۳ تابعیت این کشور را به دست آورد. گاردل در نتیجه سقوط هواپیما در سال ۱۹۳۵ درگذشت. بدون شک گاردل همچنان محبوبترین و مشهورترین موسیقیدان آرژانتینی است که در سرتاسر جهان شناخته شده است. وی فعالیت حرفه‌ای خود را با خواندن و نواختن در رستوران‌ها و جشن‌های خصوصی آغاز کرد. شناخته شدن وی بیشتر مدیون ساخت آهنگ تانگو در سال ۱۹۱۷ بود. به سرعت ۱۰ هزار نسخه از این آهنگ در آرژانتین به فروش رفت و در مدت کوتاهی به یکی از معروف‌ترین آهنگ‌های آمریکای لاتین تبدیل شد. بعد از آن به عنوان یک آهنگساز مشهور تورهای خارجی خود را آغاز کرد و به کشورهای اروگوئه، شیلی، برزیل، پورتوریکو، ونزوئلا، کلمبیا سفر نمود و همچنین در شهرهای پاریس، نیویورک، بارسلونا و مادرید برنامه اجرا نمود. شهرت گاردل به گونه‌ای فراگیر شد که تنها در سه ماهه اول سال ۱۹۲۸ بیش از ۷۰ هزار نسخه از نوارهای وی در پاریس به فروش رسید. در همین ایام که شهرت وی در اوج بود، در چندین فیلم در آمریکا و فرانسه نیز ایفای نقش کرد. مجموعه فعالیت‌های گاردل باعث شد که تانگو از یک رقص کاباره‌ای بی‌ارزش به یک سمبل فرهنگی آرژانتین تبدیل شود. نکته جالب آن است که شهرت تانگو از آرژانتین آغاز نشد بلکه از فرانسه و پاریس بود که علاقه‌مندی به آن افزایش یافت و به ناگاه توجه به آن در آرژانتین نیز فراگیر شد تا این‌که در دهه ۱۹۳۰ پیازولا آن را به اوج رسانید. متأسفانه گاردل و همراهانش در یک حادثه سقوط هواپیما درگذشتند.

در خصوص گاردل نیز این نکته شایان ذکر است که اگرچه گفته می‌شود وی در تولوز فرانسه در سال ۱۸۹۰ متولد شده و از دو سالگی ساکن آرژانتین بوده است، اما اروگوئه‌ای‌ها نیز مدعی هستند که وی اروگوئه‌ای است.

نیز نگاه کنید به

موسیقی در ژاپن؛ موسیقی در روسیه؛ موسیقی در کانادا؛ موسیقی در کوبا؛ موسیقی در لبنان؛ موسیقی در مصر؛ موسیقی در تونس؛ موسیقی در افغانستان؛ موسیقی سنتی چین؛ موسیقی در سنگال؛ موسیقی در فرانسه؛ موسیقی در مالی؛ موسیقی در ساحل عاج؛ موسیقی در زیمبابوه؛ موسیقی در تایلند؛ موسیقی در اوکراین؛ موسیقی در اردن؛ موسیقی در اتیوپی؛ موسیقی در سیرالئون؛ موسیقی در قطر