رشد جمعیت در تاجیکستان
.jpg)
رشد جمعیت یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر توسعه پایدار و پیشرفت اقتصادی هر کشوری است.[۱] تاجیکستان با موقعیت جغرافیایی خاص و پیشینه‌ای پیچیده از تحولات سیاسی و اجتماعی، در دهه‌های اخیر شاهد تغییرات عمده‌ای در الگوی جمعیتی خود بوده است.[۲]
- روند رشد جمعیت (۱۹۹۳-۲۰۲۴)
از زمان استقلال تاجیکستان در سال ۱۹۹۱، جمعیت این کشور همواره در حال افزایش بوده است. [۳]در سال ۱۹۹۳، جمعیت تاجیکستان حدود ۵.۷ میلیون نفر بود که این تعداد تا سال ۲۰۱۵ به حدود ۸.۵ میلیون نفر رسید.[۴] بر اساس آخرین آمار رسمی در سال ۲۰۲۴، جمعیت تاجیکستان به ۱۰ میلیون نفر رسیده است. این رشد جمعیتی ۱۷.۶ درصدی در طی یک دهه گذشته از عوامل گوناگونی چون نرخ زادوولد بالا، کاهش مرگ‌ومیر و افزایش امید به زندگی ناشی می‌شود.[۵]
- تأثیرات عوامل اقتصادی، اجتماعی و مهاجرت بر رشد جمعیت
اقتصاد تاجیکستان یکی از محرک‌های اصلی تغییرات جمعیتی در این کشور بوده است. اگرچه اقتصاد این کشور در سال‌های گذشته به دلیل نرخ بالای مهاجرت نیروی کار به روسیه و سایر کشورهای همسایه تحت‌تأثیر قرار گرفته است،[۶] اما بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی داخلی در دهه اخیر تأثیر مثبتی بر رشد جمعیت داشته است. همچنین، مهاجرت از روستاها به شهرها در نتیجه صنعتی‌سازی و فرصت‌های شغلی بیشتر، تغییرات قابل‌توجهی را در الگوی توزیع جمعیت در تاجیکستان به وجود آورده است.[۷]
درعین‌حال، یکی از چالش‌های بزرگ تاجیکستان مهاجرت نیروی کار جوان به خارج از کشور است.[۸] در دهه اخیر، نرخ مهاجرت به کشورهای همسایه به‌ویژه روسیه افزایش‌یافته که منجر به کاهش نیروی کار داخلی شده است. این موضوع علاوه بر تأثیرات منفی اقتصادی، بر رشد جمعیت نیز تأثیرگذار بوده است.[۹]
- آمار تولد و مرگ و پیامدهای آن
در سال ۲۰۲۴، نرخ زادوولد در تاجیکستان حدود ۲.۷ درصد و نرخ مرگ‌ومیر حدود ۰.۷ درصد است [۱۰]که این آمار نشان‌دهنده کاهش تدریجی مرگ‌ومیر و ثبات نسبی در نرخ تولد در سال‌های اخیر است. یکی از دلایل اصلی کاهش مرگ‌ومیر، بهبود وضعیت بهداشت عمومی و افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق روستایی و شهری است.[۱۱]
افزایش سطح آموزش و آگاهی عمومی نیز تأثیر بسزایی در کاهش نرخ مرگ‌ومیر به‌ویژه در نوزادان داشته است. باتوجه‌به این که درصد بالایی از جمعیت تاجیکستان را جوانان و نوجوانان تشکیل می‌دهند، انتظار می‌رود که نرخ زادوولد در سال‌های آتی نیز ثابت باقی بماند و به‌تدریج با کاهش سطح باروری به نرخ جایگزینی نزدیک شود.[۱۲]
- آینده‌نگری و پیش‌بینی جمعیت تا ۲۰۳۰
بر اساس پیش‌بینی‌های جمعیت‌شناسان، جمعیت تاجیکستان تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۱۱ میلیون نفر خواهد رسید.[۱۳] این افزایش جمعیت می‌تواند چالش‌های عمده‌ای همچون فشار بیشتر بر منابع طبیعی و زیرساخت‌های اقتصادی، به‌ویژه در حوزه‌های مسکن، آموزش و بهداشت به همراه داشته باشد.[۱۴]
در همین حال، تلاش‌های دولت برای کاهش مهاجرت به خارج و جذب نیروی کار ماهر در داخل کشور، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر رشد جمعیت داشته باشد. بااین‌حال، تغییرات جهانی و منطقه‌ای، به‌ویژه در زمینه مهاجرت و تجارت، می‌تواند آینده رشد جمعیتی تاجیکستان را تحت‌تأثیر قرار دهد.[۱۵]
نیز نگاه کنید به
رشد جمعیت در اتیوپی، رشد جمعیت در اردن، رشد جمعیت در اسپانیا، رشد جمعیت در افغانستان، رشد جمعیت در امارات متحده عربی، رشد جمعیت در اوکراین، رشد جمعیت در آرژانتین، رشد جمعیت در بنگلادش، رشد جمعیت در تایلند، رشد جمعیت در تونس، رشد جمعیت در چین، رشد جمعیت در روسیه، رشد جمعیت در زیمبابوه، رشد جمعیت در ژاپن، رشد جمعیت در ساحل عاج، رشد جمعیت در سریلانکا، رشد جمعیت در سنگال، رشد جمعیت در سودان، رشد جمعیت در سوریه، رشد جمعیت در سیرالئون، رشد جمعیت در فرانسه، رشد جمعیت در قزاقستان، رشد جمعیت در قطر، رشد جمعیت در کانادا، رشد جمعیت در کوبا، رشد جمعیت در گرجستان، رشد جمعیت در لبنان، رشد جمعیت در مالی، رشد جمعیت در مصر.
کتابشناسی
- ↑ Wilmoth, J., Menozzi, C., Bassarsky, L., & Population Division/UNDESA. (2022). Why population growth matters for sustainable development. In POLICY BRIEF (No. 130).
- ↑ CEICdata.com. (2018, July 26). Tajikistan TJ: UCB projection: population: mid year: growth. Economic Indicators | CEIC.
- ↑ Imshenetsky, A. I., Allworth, E., Smith, D. R., Sinor, D., & Hambly, G. R. (2024, September 12). Tajikistan | People, Religion, History, & Facts. [۱]
- ↑ [۲]
- ↑ Tajikistan Population growth rate 1950-2024. (n.d.). MacroTrends. [۳]
- ↑ Schenk, C. (2023, February 7). Post-Soviet Labor Migrants in Russia Face New Questions amid War in Ukraine. Migrationpolicy.org.
- ↑ Jones, L., Black, R., & Skeldon, R. (2007). Migration and poverty reduction in Tajikistan. ResearchGate.
- ↑ POLITICS IN THE TAJIK EMIGRANT COMMUNITY COMPLEX on JSTOR. [۴](n.d.).
- ↑ Tajikistan Population 2024 (Live). (2024). Worldpopulationreview.com. https://worldpopulationreview.com/countries/tajikistan
- ↑ Tajikistan. (n.d.-c). Datadot. https://data.who.int/countries/762
- ↑ TRADING ECONOMICS. (n.d.-a). Tajikistan - birth rate, crude - 2024 data 2025 forecast 1960-2022 historical.
- ↑ Tajikistan 2024-2026 IFRC network country plan (12 February 2024) - Tajikistan. (2024, February 12).
- ↑ Tajikistan population 1950-2024. (n.d.). MacroTrends. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/TJK/tajikistan/population
- ↑ Kolkowska, N. (2024, March 5). How does overpopulation affect sustainability? | Earth.Org. Earth.Org. [۵]
- ↑ Grebeniyk, A., Aleshkovski, I., & Maksimova, A. (2021). The Impact of Labor Migration on Human Capital Development. Migraciones Internacionales, 12, 0
نویسنده: نرگس شکوری