تاریخ دوره باستان لبنان
تاریخ سرزمینی که امروز لبنان خوانده می شود با فنیقیها که از نژاد سامی بودند و از بیابانهای جزیره‌العرب به آنجا مهاجرت کردند آغاز شد.فنیقی ها همان کنعانی ها بودند که بعدها ،یونانی ها که با آنان مراودات بازرگانی داشتند،این نام را بر آنها گزاردند.فنیقیها کشور شهرهای خود را در امتداد سواحل شرقی مدیترانه میان لاذقیه وعکا ایجاد کردند که بیشتر آنها در مناطقی که سرزمین امروز لبنان را تشکیل می‌دهند، قرار داشت(الصليبی ،1991 ، 1، 17 ) .صور،صیدا،جبيل و بیروت از کشور شهرهای فنیقی بودند.فنیقیها در طول قرنها سکونت در این سرزمین،به کار دریانوردی وبازرگانی مشغول بودند و کالاهایی مثل پارچه وادویه را با دیگر ملت های ساکن در مدیترانه معاوضه میکردند و علاوه برآن،کشاورزی،راهسازی و استفاده ازجنگل درمیان آنها رایج بود.کشورشهرهای فنیقی از عمران وآبادانی بسیاری برخوردار بودندو شهر صور به لحاظ صنعت پارچه بافی وبه ویژه دریانوردی،اهمیت اقتصادی داشت وبه مدد همین شهر بود که آوازه فنیقیها در سرزمین‌های دوردست نیز پيچيد. عمران وآبادی فنیقیه و موقعیت آن برکرانه‌هاي مدیترانه اما قدرت های بیگانه را به آنجا کشاند.سلطه بیگانگان براین سرزمین با آمدن مصری ها در دوره فراعنه سلسله دوازدهم آغاز شد. هرچند درابتدا مقاوت هایی در برابرحملات آنان صورت گرفت،مهاجمان اما به تدریج شاهزادگان فنیقی رامطیع خود ساختند.در این دوره بود که فنیقی ها خط را اختراع کردند واز تجربه مصریها به ویژه در احداث بنادر استفاده کردند.(نانته، 1379، 26 و27)
در حدود1200ق.م، باخروج مصری ها،فنیقیه دوره ای کوتاه از استقلال را تجربه کرد. با آغاز حملات آشوری ها درحدود سال1114 ق.م،اما این استقلال مورد تهدید قرار گرفت.حملات آشوری ها بیش از دو قرن ادامه یافت واز سال876ق.م اشغال کشورشهرهای فنیقیه آغاز شد و حدود 250سال ادامه یافت.(نانته، 1379، 30) باسقوط دولت آشوری در بین النهرین،کلدانیها که جانشینان آنها بودند به اشغال فنیقیه ادامه دادند.درسال 539 ق.م تمام مناطق سوریه ازجمله فنیقیه تحت تصرف ایرانیها درآمد .در دوره سیطره ایرانیها،فنیقیه به عنوان مرکز تجارت جهانی از شکوفایی برخوردار بود(حتي،1983،1، 239تا240) و کمبوجیه با بهره گیری از ناوگان فنیقیها موفق به لشکرکشی به مصر وفتح آن شد (پيشين 245) .دو قرن بعد باشکست ایرانیها از اسکندر و تسلیم صور درسال 332ق.م ،فنیقیه به متصرفات اسکندر منضم شد. مقاومت صور در برابر حمله اسکندر،آخرین مقاومت مبتنی بر هویت ملی فنیقیها بود و ازآن پس سنت های قدیمی و فرهنگ وتمدن آنان فرو پاشید.(پيشين ،254)
پس از مرگ اسکندر درسال 323 و تقسیم میراث عظیم او میان جانشینانش، فنیقیه به امپراطوری سلوکی پیوست.سلطه سلوکی ها بر فنیقیه تا ورود رومی ها به سوریه ادامه یافت.در دوره سلوکی،فنیقیه هرچند در اشغال بود،بازیهای المپیک در صور رواج گرفت وکشور شهرهای فنیقی از جمله صور وصیدا نقش بسزایی در فلسفه وادبیات یونانی ایفا کردند و زبان یونانی نیز دراین دوره به عنوان زبان مشترک رایج شد.بیروت نیز دارای مدرسه حقوق شد که از بزرگترین مدارس حقوق در سراسر امپراطوری روم بود.(پيشين، 360)
با پیشروی سپاه روم درغرب آسیا که ازسال 190ق.م آغاز شده بود،قدرت سلوکیها نیز رو به ضعف گزارد وبا تصرف سرزمین های سوریه درسال64ق.م به فرماندهی پمپی،(پيشين،309)، مرحله جدیدی از سلطه بیگانگان بر فنیقیه آغاز شد که تا قرن ها ادامه یافت. درسال 395م،پس از مرگ تئودوسیوس،امپراطوری روم به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد که سوریه و سرزمین امروز لبنان به امپراطوری روم شرقی(بیزانس)منضم گشت.دراین دوره نیز بیشتر شهرهای فنیقی از رونق وآبادانی برخوردار بودند وبه ویژه برخی از آنها به عنوان مراکز فرهنگی وعلمی در امپراطوری موردتوجه بودند.بیروت به دلیل وجود مدرسه حقوق که در این دوره مورد اهتمام قرارداشت،همچون گذشته از مرکزیت علمی برخوردار بود(پيشين، 399).دراین دوره مسیحیت که از پیش دراین سرزمین نفوذ کرده بود، به تدریج گسترش یافت وسرانجام جای بت پرستی را که قرنها درآن رایج بود،گرفت(پيشين، 403).سلطه امپراطوری بیزانس برسوریه ولبنان تا شكست نهايي سپاه بيزانس درجنگ يرموك در سال 636م (مكي، 1991، 22)و ورود مسلمانان به اين سرزمين ادامه يافت.