عید نوروز افغانستان
عید نوروز از کهن‌ترین جشن‌های افغانستان است و از دوران باستان تاکنون برگزار می‌شده است. نوروز در افغانستان، همانند ایران، آغاز فصل بهار و شروع سال نوست. در جشن نوروز افغانستان، به‌جای هفت‌سین ایرانی، هفت میوه تهیه می‌شود که متشکل از هفت میوه خشک است؛ شامل کشمش، سنجد، فندق، پسته، گردو، بادام، قیسی (برگ زردآلوی خشک) یا میوه دیگری از خانواده آلو (مانند آلوبخارا) که در شهر خودشان سرو می‌شود.
جشن نوروز تحت نام‌های مختلف برگزار می‌شود مانند: «جشن گل سرخ» که در مزار شریف برگزار می‌شود و مردم از سراسر کشور به آنجا می‌روند، «جشن دهقان» که در کابل، هرات و برخی شهرهای دیگر برگزار می‌شود، «جشن سمنک» که سمنو پخته می‌شود و «جشن هفت‌میوه» که به‌جای هفت‌سین به کار می‌رود و «جشن طبیعت» نیز نامیده شده است.هم‌زمان با مراسم نوروز، «جهنده بالا» برگزار می‌شود. «جهنده بالا» پرچم مشهور و رنگینی است که به حضرت علی علیه‌السلام نسبت داده می‌شود و در نوروز، در مسجد کبود مقدس مزار شریف برافراشته می‌گردد. همچنین در کنار این جشن‌ها مسابقه‌های بزکشی در کابل و بخش‌های شمالی کشور برگزار می‌شود.
مردم افغانستان برای نوروز غذاهای ویژه می‌پزند، «سبزی چلو» غذای سنتی شب سال نو و مشابه سبزی‌پلو ایرانی است، اما افغان‌ها برای طبخ آن از اسفناج استفاده می‌کنند که آن را جداگانه پخته‌اند. «سمنک» (نوعی خوراک شیرین تهیه‌شده از جوانه گندم)، «کلوچه نوروزی» (نوعی کیک مخصوص نوروز) و «ماهی و جلابی» (غذای تهیه‌شده از ماهی سرخ‌شده و جلابی) از غذاهای ویژه نوروزند. در طول تعطیلات معمولا مردم به استالیف یا سایر مناطق سرسبز اطراف کشور، که در آنجا گل‌های ارغوان می‌روید، می‌روند.
در عید نوروز، مانند اعیاد فطر و قربان مردم لباس‌های نو می‌پوشند و به دیدوبازدید یکدیگر می‌روند و عید را به هم تبریک می‌گویند و با چای، شیرینی، آجیل و میوه و در بعضی مواقع غذا از مهمانان نوروزی پذیرایی می‌کنند. عید نوروز در کابل، مزار شریف، بامیان، سرپل و برخی شهرهای دیگر جلوه دیگری داشته و طی مراسم رسمی و با شکوه بیشتر برگزار می‌شود. در کابل، در زیارتگاه سخی و در مزار شریف در روضه شریف مردم‌گرد هم می‌آیند و پهلوانان و مردم محل پرچم شاه ولایت، حضرت علی علیه‌السلام، را باشکوه و احترام ویژه برافراشته می‌کنند. میله جهنده (پرچم) چندین متر ارتفاع دارد و با کمک طناب و با ذکر تکبیر و یا علی مدد برافراشته می‌شود. این پرچم در کابل در چندین نقطه شهر، از جمله در بازار بزرگ موسوم به «مندوی» و زیارتگاه سخی افراشته می‌گردد. هنگام بلندکردن پرچم، فضایی روحانی بر محفل حاکم می‌شود و مردم برای اجابت حاجات خود دعا می‌کنند. بازی‌های عید نوروز بزکشی و اسب‌دوانی است. در نوروز عده‌ای از مردم بر سر مزار مردگان، قبور اولیاءالله، مراقد متبرکه، امامزادگان و... می‌روند. زیارتگاه سخی و شهدای صالحین، از جمله زیارتگاه‌هاست.
سیزده‌بدر
همانند ایران و تاجیکستان، سیزده‌بدر نیز جشن گرفته می‌شود. نمود جشن سیزده‌بدر در هرات و شمال افغانستان از جاهای دیگر بیشتر است و مردم به گردش در طبیعت می‌پردازند. طالبان برگزاری جشن نوروز و مراسم سیزده‌بدر را ممنوع ساخت و تأکید می‌کرد این جشن‌ها ریشه اسلامی ندارد؛ بااین‌حال، کسی به دستورات طالبان توجه نمی‌کرد و مردم به رسوم دیرینه احترام می‌گذاشتند.
چهارشنبه‌سوری
جشن چهارشنبه‌سوری مقارن و مصادف با روز چهارشنبه آخرین هفته ماه صفر است که سالروز آزادی اهل‌بیت امام حسین علیه‌السلام از زندان یزید است. در این روز غذای مخصوصی به نام «دلده» پخته و بین مردم پخش می‌شود. زنان این جشن را برگزار می‌کنند[۱].
نیز نگاه کنید به
کتابشناسی
- ↑ علی آبادی، علیرضا (1395). جامعه و فرهنگ افغانستان. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص 303-307.