محورهای سیاست امنیتی گرجستان

1. پایان اشغال مناطق اشغال شده و تنظیم روابط با روسیه

1.1  پایان اشغال مناطق اشغال شده

پایان یافتن اشغال مناطق اشغالی، همگرایی مدنی ساکنان این مناطق و اعاده حاکمیت ملی گرجستان از مهم‌ترین اولویت‌های سیاست امنیتی گرجستان می‌باشد.

دولت گرجستان در این راستا گام‌های موثر و به موقع را بر می‌دارد. ضمنا دولت گرجستان به تعهدات خود درچارچوب توافقنامه آتش‌بس مورخ 12 اوت 2008 پایبند است. از طرف دیگر با توجه به سخنرانی رئیس جمهور گرجستان در مجلس اروپا در تاریخ 23 نوامبر سال 2010، دولت گرجستان بطور یکجانبه متعهد به رعایت آتش‌بس شده است. رئیس جمهور گرجستان تعهد کشورش را از طریق نامه‌های خود به رهبران اتحادیه اروپا، ناتو، سازمان ملل، سازمان امنیت و همکاری اروپا و رئیس جمهوری آمریکا  تایید کرده است. گرجستان همچنان به ارائه طرح صلح به منظور تعیین خودمختاری گسترده مبتنی بر  معیار‌های اروپایی برای مناطق اشغالی ادامه می‌دهد و حتی آماده است قبل از تعیین رژیم حقوقی نهایی مناطق اشغالی، با آن‌ها در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جهت از سرگیری رفت و آمد، بازسازی اقتصاد آن مناطق، بازگشت رانده شدگان و آوارگان همکاری کند.

گرجستان همچنین از پیشنهاد و طرح‌های صلح که به پایان اشغال مناطق اشغالی کمک کند، استقبال می‌کند. برای پایان اشغال مناطق اشغالی گرجستان، مشارکت فعال جامعه بین‌المللی ضروری بنظر می‌رسد. جامعه بین‌المللی باید روسیه را تحت فشار قرار دهد تا این کشور متعهد به عدم تهاجم به گرجستان شود. موازین بین‌المللی از جمله اصل عدم استقرار نیرو‌های بیگانه در دیگر کشورها بدون موافقت این کشور را رعایت کند و به کلیه تعهدات خود در قبال توافق‌نامه آتش‌بس 12 اوت 2008  عمل نماید و نیرو‌های خود را از مناطق اشغالی خارج کند. ضمنا به کارگیری اصطلاح «اشغال» در اسناد حقوقی و سیاسی بین‌المللی یکی از بخش‌های سیاست پایان اشغالگری است. در این خصوص  اسناد صادره از سوی پارلمان اروپا، سنای آمریکا و نهاد‌های دولتی کشور‌های متحد گرجستان دارای اهمیت است.

دولت گرجستان در راستای حل بحران مناطق اشغالی، خروج نیرو‌های روسیه و استقرار  نیرو‌های بین‌المللی در این مناطق را تنها ساز و کار مناسب می‌داند.  با توجه به اهمیت حضور ناظران اتحادیه اروپا، دولت گرجستان خواستار توسعه حوزه فعالیت هیئت ناظران است؛ چرا که ورود ناظران به مناطق اشغالی به توسعه روند صلح  و استقرار ثبات کمک خواهد کرد. ضمنا عادی‌سازی روابط روسیه و گرجستان می‌تواند به حل مناقشات در دیگر کشورها نیز کمک کند.

ادامه سیاست عدم به رسمیت شناختن استقلال مناطق اشغالی و تایید پاکسازی قومی از دیدگاه گرجستان حائز اهمیت است. در این خصوص باید به قطعنامه‌های سال‌های 2008، 2009، 2010 و 2011  مجمع عمومی سازمان ملل،  قطعنامه سال 1993 شورای امنیت سازمان ملل، قطعنامه‌های سال‌های 1994، 1996 و 1999 سازمان امنیت و همکاری اروپا و قطعنامه سال 2011 مجلس اروپا اشاره شود.

گرجستان جهت خنثی‌سازی خطر تروریسم ناشی از اقدامات روسیه در مناطق اشغالی، توانمندی‌های خود را افزایش داده و همکاری خود را با جامعه بین‌المللی گسترش می‌دهد.

بازگشت رانده شدگان و مهاجران اجباری به خانه‌های خود، اعاده حقوق و تامین امنیت آن‌ها باید با رعایت اصول و موازین بین‌المللی انجام بگیرد تا آن‌ها از حق بازگشت آزادانه بهره‌مند شوند. گرجستان از هرگونه اقدامات روسیه جهت تغییر وضعیت مالکیت و بافت جمعیتی مناطق آبخازیا و تسخینوالی از طریق توافق‌نامه‌های غیر قانونی، جلوگیری خواهد کرد.

1.2  تنظیم روابط با روسیه

گرجستان خواستار روابطی مبتنی بر اصول حسن همجواری و برابری با روسیه است. چنین روابطی  بدون احترام روسیه به حق حاکمیت گرجستان و بدون پایان اشغالگری میسر نمی‌باشد. در این راستا گرجستان آمادگی خود را  برای مذاکرات با روسیه اعلام می‌دارد.

گرجستان خواهان تبدیل روسیه به کشوری دمکراتیک است تا روابط این کشور با دیگران بر اصول احترام به حق حاکمیت، تمامیت ارضی و ارزش‌های دمکراسی  استوار باشد. دمکراسی سازی در روسیه و قابل پیش‌بینی بودن سیاست خارجی این کشور  تاثیر مثبتی بر امنیت گرجستان و منطقه خواهد گذاشت.

همگرایی گرجستان با نهاد‌های اروپایی و یورو آتلانتیک می‌تواند به استقرار صلح و امنیت در قفقاز کمک کرده و امنیت مرز‌های روسیه را نیز تضمین کند. این موضوع قطعا به نفع روسیه نیز است.

گرجستانخواهان استقرار صلح و ایجاد فضای همکاری در مناطق جنوبی روسیه؛ در قفقاز شمالی است. دولت گرجستان توسعه روابط با ملل قفقاز شمالی را ضروری می‌داند تا از این طریق مردم قفقاز شمالی بیشتر از اهداف و سیاست گرجستان مطلع شوند.

3- سیاست تعامل

گرجستان درصدد است سیاست مناسب و سازکار‌های انگیزشی جهت نزدیک ساختن مناطق اشغال شده و ساکنان آن مناطق به گرجستان و توسعه ارتباطات با مردم دیگر مناطق کشور را  تدوین کند. دولت در این راستا سند«استراتژی کشور در قبال مناطق اشغالی از طریق همکاری و تعامل» و «طرح عمل سیاست تعامل» را تدوین کرده است.

از طرف دیگر گرجستان خواستار ادامه همکاری با جامعه بین‌المللی برای استفاده از ظرفیت‌های موجود جهت اجرای سیاست تعامل است. ضمنا برای اجرای موفقیت‌آمیز سیاست تعامل، ضروری است طرح‌های بشردوستانه در قبال مناطق اشغال شده با دولت گرجستان هماهنگ شود.

4- توسعه سیستم دفاعی و امنیتی کشور

گرجستان در راستای حفظ امنیت ملی، اصلاحاتی جهت افزایش کارایی سیستم امنیتی کشور را انجام می‌دهد. سنگ بنای اصلاحات بخش امنیتی گرجستان، روند بررسی امنیت ملی است که هماهنگی و همکاری نزدیک نهاد‌های امنیتی و افزایش کیفیت همکاری بخش‌های نظامی و غیر نظامی را فراهم می‌کند.

تشکیل سیستم موثر و کارآمد مدیریت بحران‌ها جهت شناسایی، پیش بینی و پیش‌گیری بحران و  محو نمودن سریع یا به حداقل رساندن پیامد‌های منفی آن از طریق همکاری هماهنگ شده  نهاد‌های دولتی، یکی از اولویت‌های سیاست امنیتی گرجستان است.

با توجه به تغییرات انجام شده در فضای امنیتی گرجستان، افزایش توانایی دفاعی کشور یکی از مهم‌ترین محورهای سیاست امنیتی کشور است. دولت گرجستان امکانات جدید را برای آشنایی نیرو‌های مسلح کشور با چالش‌های جدید  فراهم می‌کند و در راستای آمادگی نیرو‌های مسلح  برای حفظ تمامیت ارضی برنامه‌های مختلفی به منظور مدرنیزه‌سازی سیستم آموزش و تمرین، توسعه سیستم مدیریت نیرو‌های مسلح، افزایش قابلیت و نزدیک ساختن آن به معیار‌های ناتو و کمک به روند همگرایی با نهاد‌های یورآتلانتیک، انجام می‌دهد.

دولت در این راستا، دکترین‌هایی را تدوین کرده و درصدد مدیریت موثر امکانات و منابع حساس و مهم کشور می‌باشد. از طرفی بکارگیری از سیتم کارآمد مدیریت بحران‌ها در ارتش و توسعه همکاری بین نهاد‌های نظامی و غیر نظامی در زمینه مدیرت و کنترل بحران‌ها  امری مهم و ضروری است.

سیاست دفاعی گرجستان بر اصل دفاع همگانی استوار است. اجرای موفقیت‌آمیز این سیاست نیاز به ایجاد سیستم دفاع غیر نظامی، توسعه زیرساخت‌های لازم و سیستم کارآمد  نیروی ذخیره دارد. همکاری با کشور‌های متحد بمنظور توسعه سیستم نیروی ذخیره و استفاده از تجربیات آن‌ها ضروری بنظر می‌رسد. گرجستان پایبند به ارزش‌های دمکراتیک است و روند همگرایی با نهاد‌های یورآتلانتیک را ادامه می‌دهد. لذا افزایش سازگاری نیروی‌های مسلح گرجستان با ناتو یکی از اولویت اصلاحات دفاعی گرجستان می‌باشد. ضمنا گرجستان برای تحکیم  توان دفاعی خود درصدد توسعه همکاری با کشور‌های متحد است.

از طرف دیگر گرجستان  برای مشارکت فعال در برنامه‌های صلح ناتو تلاش می‌کند. حضور نیرو‌های نظامی گرجستان در عملیات بین‌المللی ناتو از یک سو  اهمیت گرجستان را برای امنیت حوزه یورآتلانتیک افزایش می‌دهد و از سوی دیگر به افزایش توان نظامی نیرو‌های گرجستان کمک می‌کند.

5- همگرایی با ناتو و اتحادیه اروپا

عضویت در اتحادیه اروپا و پیمان آتلانتیک شمالی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های سیاست خارجی و امنیتی گرجستان است. گرجستان که به خاطر قرار داشتن در حوزه دریای سیاه و در ناحیه جنوب شرقی اروپا،  بخش جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی اروپا  محسوب می‌کند، بدلیل تحولات تاریخی از مسیر توسعه طبیعی خود جدا شده بود. اکنون انتخاب گرجستان همگرایی با اتحادیه اروپا و پیمان آتلانتیک شمالی است تا امنیت و توسعه این کشور تامین شود.

5.1 - عضویت در پیمان اتلانتیک شمالی

عضویت در ناتو یکی از مهم‌ترین اهداف سیاست خارجی گرجستان است. ناتو از نظر گرجستان یک وسیله اصلی برای تامین امنیت و توسعه پایدار حوزه یورآتلانتیک بوده و اساس معماری امنیت این حوزه می‌باشد. عضویت گرجستان در ناتو می‌تواند از یک سو امنیت گرجستان را تضمین کند و از دیگر سو به استقرار ثبات در کل منطقه کمک کند.  ضمنا اصلاحات جاری در راستای عضویت در ناتو موجب تحکیم نهاد‌های دمکراتیک گرجستان و افزایش توان دفاعی این کشور می‌کند.  با توجه به نظر سنجی برگزار شده در سال 2008  محافل سیاسی و اجتمایی گرجستان در خصوص عضویت کشور در ناتو اتفاق نظر دارند. از سال 2004 گرجستان در راستای توسعه همکاری با ناتو به پیشرفت‌های بزرگ دست یافته است. رهبران ناتو در اجلاس 2008 در بخارست توافق کردند که گرجستان به عضویت ناتو در آید. این موضوع در تصمیمات سران ناتو در اجلاس‌های استراسبورگ و لیسبون و همچنین در راهبرد جدید ناتو منعکس شده است.

حمله روسیه به گرجستان در سال 2008  نتوانست مسیر توسعه گرجستان و روند همگرایی این کشور با ناتو را متوقف کند. با تشکیل کمیسیون ناتو و گرجستان؛ آغاز اجرای طرح سالانه ملی همکاری گرجستان با ناتو تسریع شده است. گرجستان همچنین در مجمع پارلمانی ناتو حضور فعالی دارد. با توجه به اینکه گرجستان خود را نیز مسئوول تامین امنیت دسته جمعی می‌داند، در عملیات صلح بین‌المللی و عملیات ناتو مشارکت می‌کند.  در این راستا حضور نیرو‌های گرجی در افغانستان حائز اهمیت است.

5.2-  همگرایی با اتحادیه اروپا

همگرایی مرحله ای گرجستان با اتحادیه اروپا یکی از محور‌های توسعه سیاسی و اقتصادی گرجستان می‌باشد. توسعه همکاری با اتحادیه اروپا  موجب تحکیم نهاد‌های دمکراتیک گرجستان و تثبیت روند همگرایی می‌کند.

گرجستان خواستار گسترش حوزه‌های همکاری و استفاده از آزادی‌های چهارگانه (نقل و انتقالات آزاد مردم، کالا، خدمات و سرمایه) با اتحادیه اروپا است. گرجستان سیاست همسایگی اتحادیه اروپا طرح مشارکت شرق را عامل مساعدت در همگرایی با اتحادیه اروپا می‌داند. گرجستان مذاکرات در خصوص انعقاد موافقت‌نامه درباره عضویت وابسته با اتحادیه اروپا را  بمنظور توسعه روابط از طریق همگرایی سیاسی و اقتصادی از جمله ایجاد منطقه آزاد تجارت، ادامه می‌دهد.

گرجستان همچنین درصدد اجرای موفقیت‌آمیز توافقنامه تسهیل رژیم روادید (visa facilitation and readmission agreements) و توسعه همکاری در چارچوب ابتکار «مشارکت برای تحرک»  (Mobility Partnership)  است. هدف گرجستان رسیدن به رژیم لغو روادید با اتحادی اروپا است.

گرجستان بر اهمیت توسعه همکاری با اتحادیه اروپا در بخش‌های مختلف به ویژه در زمینه تامین امنیت انرژی، حمل و نقل آموزش، فرهنگی و غیره تاکید می‌کند.

گرجستان خواستار مشارکت فعال اتحادیه اروپا در روند حل مناقشه گرجستان و روسیه است. دراین رابطه برسمیت شناختن اشغال مناطق گرجستان توسط روسیه از سوی جامعه بین‌المللی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا گرجستان از قطعنامه  17 نوامبر سال 2011 مجلس اروپا استقبال می‌کند.

گرجستان همچنین از سیاست اتحادیه اروپا جهت همکاری و تعامل بیشتر با روسیه استقبال می‌کند. سیاست اتحادیه اروپا زمانی موثر خواهد بود که بتواند به شکل‌گیری سیاست خارجی روسیه مبتنی بر اصول احترام به حاکمیت کشور‌های همسایه و همزیستی مسالمت‌آمیز با آن‌ها، کمک کند.

از طرف دیگر گرجستان انتظار دارد که اتحادیه اروپا بعنوان میانجی‌گر توافقنامه آتش‌بس ماه اوت 2008 بین گرجستان و روسیه،  فدراسیون روسیه را جهت اجرای قرارداد آتش‌بس و پایبندی به موازین بین‌المللی بیشتر تحت فشار قرار دهد.

6- همکاری در منطقه قفقاز جنوبی

گرجستان با توجه به اهمیت توسعه همکاری با همسایگان، با اقدامات سیاسی و اقتصادی خود  به توسعه منطقه و تبدیل آن به منطقه آرام، با ثبات و جذاب کمک می‌کند. گرجستان بطور سنتی روابط خوبی با کشور‌های همسایه جمهوری آذربایجان و ارمنستان دارد و معتقد است که با رویکرد‌های مشترک می‌توان توسعه آتی منطقه را تامین کرد. در این راستا توسعه همکاری منطقه‌ای و ایجاد حوزه مشترک اقتصادی و بازار به استقرار صلح و ثبات در منطقه کمک خواهد کرد. ضمنا قابلیت‌های گرجستان در حوزه دریای سیاه می‌تواند عامل گسترش همکاری باشد.

علی رغم اختلافات موجود؛ سه کشور قفقاز جنوبی می‌توانند همکاری منطقه‌ای در زمینه مبارزه با تروریسم، جرایم سازمان یافته و قاچاق مواد مخدر گسترش دهند و برنامه‌های مشترک برای حفظ محیط زیست اجرا کنند. اینگونه همکاری‌ها می‌تواند به توسعه همکاری اقتصادی و توسعه گفتگو‌های سیاسی بین کشور‌های منطقه کمک کند. لاینحل ماندن مناقشه قره باغ امنیت کشور‌های منطقه را تهدید می‌کند. لذا گرجستان از حل مسالمت‌آمیز این مناقشه با مشارکت فعال جوامع بین‌المللی حمایت می‌کند.

گرجستان خواستار توسعه همکاری اقتصادی و تجاری با آذربایجان و ارمنستان است. اجرای طرح‌های بزرگ اقتصادی برای تثبیت امنیت نیز ضروری می‌باشد و می‌تواند منجر به تحکیم اعتماد و شکل‌گیری مناسبات پایدار تجاری گردد. روابط گرجستان با جمهوری آذربایجان به روابط استراتژیک تبدیل شده است. طرح‌های مشترک انرژی، حمل و نقل و ارتباطات نقش موثری در توسعه دو کشور ایفا می‌کند. طرح خط راه آهن «باکو - تفلیس - قارص» یکی از طرح‌های مشترک است که دو کشور به وسیله آن می‌توانند نقش ترانزیتی خود در منطقه را افزایش دهند و به شبکه بین‌المللی راه آهن بپیوندند. راه اندازی خط راه آهن «باکو - تفلیس - قارص» به توسعه روابط اقتصادی بین شرق و غرب کمک کرده و موجب  نزدیک شدن گرجستان به حوزه اروپا خواهد شد.

«باکو - تفلیس - جیهان»، «باکو - سوپسا» و «باکو - تفلیس - ارزروم» سه طرح مهم انرژی است که علاوه بر جنبه اقتصادی آن  به تثبیت امنیت در منطقه نیز کمک می‌کند. گرجستان و جمهوری آذربایجان همچنین درصدد عملی شدن طرح‌هایی مثل «نابوکو»، «جریان سفید»، «کوریدورحمل و نقل نفت یورو آسیا»‌ و «اگری» (Azerbaijan-Georgia-Romania Interconnector Project) هستند تا منابع انرژی کشور‌های آسیای میانه و آذربایجان با استفاده از قابلیت‌های ترانزیتی گرجستان و آذربایجان به بازار‌های جهانی منتقل شود.

گرجستان در زمینه‌های سیاسی، امنیتی و روند همگرایی با نهاد‌های یورآتلانتیک نیز با جمهوری آذربایجان همکاری می‌کند. همکاری دو کشور در چارچوب اتحادیه گوام نیز حائز اهمیت است. مشارکت آذربایجان در برنامه «مشارکت شرقی» اتحادیه اروپا و برنامه«مشارکت برای صلح»‌ ناتو  به هماهنگ شدن منافع دو کشور و اتخاذ مواضع مشترک کمک می‌کند. گرجستان همکاری نزدیکی با ارمنستان در تمامی زمینه‌ها دارد. گرجستان معتقد است که توسعه روابط حسنه و گسترش همکاری فیمابین گرجستان و ارمنستان می‌تواند منافع متقابل را تامین کرده روابط سنتی دو کشور را توسعه دهد.

گرجستان درصدد گسترش همکاری‌های اقتصادی با ارمنستان است. همکاری دو کشور در بخش‌های مختلف از جمله تجارت، حمل و نقل و گردشگری موجب افزایش مناسبات فیمابین خواهد شد. گرجستان از حضور ارمنستان در طرح مشارکت شرقی اتحادیه اروپا حمایت می‌کند و خواستار گسترش همکاری این کشور با ناتو است. گرجستان همچنین خواهان عادی‌سازی روابط ارمنستان با ترکیه  بوده و آماده است به روند عادی‌سازی روابط دو کشور کمک کند.

7- تحکیم روابط خارجی

توسعه روابط سیاسی و گسترش تجارت خارجی، جذب سرمایه‌گذاری‌ها و تحکیم مناسبات اجتماعی و فرهنگی از اولویت‌های دولت گرجستان است. در این راستا گرجستان همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه خود را با جوامع بین‌المللی توسعه می‌دهد.

7.1- ایالات متحده آمریکا

پس از استقلال گرجستان، ایالات متحده آمریکا  همواره از حاکمیت و تمامیت ارضی، توسعه نهاد‌های دمکراتیک، توسعه اقتصاد بازاری و همگرایی گرجستان با نهاد‌های اروپایی و یوروآتلانتیک حمایت کرده است. گرجستان درصدد توسعه روابط استراتژیک با آمریکا می‌باشد و این موضوع در منشور همکاری که در ژانویه سال 2009 به امضا رسید منعکس شده است. هدف منشور همکاری، کمک به روند توسعه همکاری‌های دفاعی، امنیتی، اقتصادی، انرژی، اجتماعی و فرهنگی از طریق اجرای تصمیمات گروه‌های کاری است. حمایت دولت آمریکا و تاکید آن بر لزوم پایان اشغالگری مناطق گرجستان برای دولت تفلیس اهمیت ویژه‌ای دارد.

گرجستان توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری با آمریکا را ضروری می‌داند و درصدد جذب سرمایه‌گذاری و افزایش صادرات محصولات گرجی به آمریکا است. با توجه به قرارداد تجارت ترجیحی بین دو کشور امکان صادرات محصولات گرجی به آمریکا با تعرفه‌های کمتر، فراهم شده است. گرجستان همچنین خواستار برقراری رژیم تجارت آزاد با آمریکا است.

کمک‌های مالی آمریکا برای گرجستان حائز اهمیت است. کمک یک میلیارد دلاری آمریکا پس از جنگ 2008 و همچنین اختصاص کمک‌ها از سوی شرکت چالش هزاره آمریکا برای اجرای طرح‌های عمرانی و توسعه نهاد‌های دمکراتیک اهمیت ویژه‌ای داشته است. آمریکا همچنین برنامه‌های آموزشی و علمی را جهت افزایش دانش و آگاهی محققان و دانشجویان گرجی اجرا می‌کند.

توان دفاعی گرجستان از طریق کمک‌های آمریکا افزایش قابل توجهی داشته است و گرجستان خواستار تعمیق این همکاری‌ها است. حمایت دولت آمریکا و تاکید آن بر لزوم پایان اشغالگری مناطق گرجستان  برای دولت تفلیس اهمیت ویژه‌ای دارد. گرجستان توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری با آمریکا ضروری می‌داند و در صدد جذب سرمایه‌گذاری و افزایش صادرات محصولات گرجی به آمریکا است. با توجه به قرارداد تجارت ترجیحی بین دو کشور امکان صادرات محصولات گرجی به آمریکا با تعرفه‌های کمتر، فراهم شده است. گرجستان همچنین خواستار برقراری رژیم تجارت آزاد با آمریکا است.

کمک‌های مالی آمریکا برای گرجستان حائز اهمیت است. کمک یک میلیارد دلاری آمریکا پس از جنگ 2008 و همچنین اختصاص کمک‌ها از سوی شرکت چالش هزاره آمریکا  برای اجرای طرح‌های عمرانی و توسعه نهاد‌های دمکراتیک اهمیت ویژه‌ای داشته است. آمریکا همچنین برنامه‌های آموزشی و علمی را جهت افزایش دانش و آگاهی محققان و دانشجویان گرجی اجرا می‌کند.

توان دفاعی گرجستان  از طریق کمک‌های امریکا افزایش قابل توجهی داشته است و گرجستان خواستار تعمیق این همکاری است. گرجستان حمایت سیاسی و نظامی خود را از ائتلاف‌های پیشنهادی آمریکا ادامه می‌دهد. نیرو‌های نظامی گرجستان که در چارچوب برنامه‌های آموزش و تمرین آمریکا آموزش دیده‌اند در عملیات بین‌المللی صلح از جمله برنامه ایساف ناتو در افغانستان شرکت می‌کنند. گرجستان و آمریکا در زمینه مبارزه با قاچاق مواد هسته‌ای نیز همکاری می‌کنند.

7.2 - اوکراین

گرجستان در صدد استفاده از فرصت‌های همکاری استراتژیک با اوکراین است. افزایش نقش اکراین به عنوان کشور دمکراتیک و صلح‌طلب می‌تواند به استقرار صلح و ثبات در منطقه کمک کند.

گرجستان و اوکراین در زمینه‌های سیاسی و امنیتی همکاری دو جانبه و همکاری بین‌المللی در چارچوب سازمان ملل، سازمان امنیت و همکاری اروپا، سازمان همکاری حوزه دریای سیاه و اتحادیه گوام دارند. گرجستان همچنین خواستار توسعه همکاری با اوکراین در روند همگرایی با نهاد‌های یورآتلانتیک بوده و از مشارکت این کشور در طرح «مشارکت شرقی» اتحادیه اروپا استقبال می‌کند.

7.3 - ترکیه

ترکیه شریک منطقه‌ای گرجستان است که همواره از تمامیت ارضی و حاکمیت گرجستان و تلاش این کشور برای توسعه نهاد‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی حمایت می‌کند. ضمنا ترکیه بزرگ‌ترین شریک تجاری و اقتصادی گرجستان می‌باشد و رژیم‌های لغوروادید و تجارت آزاد بین دو کشور بر قرار شده است. توسعه همکاری‌های اقتصادی و اجرای موفقیت‌آمیز طرح‌های انرژی و حمل و نقل  اهمیت راهبردی برای دو کشور دارد.  گرجستان و ترکیه در چارچوب طرح‌های خط لوله باکو- تفلیس- جیهان و باکو- تفلیس-ارزروم همکاری می‌کنند و حضور فعالی در اجرای طرح‌های مثل «باماکو»، «جریان سفید»‌، «کوریدور انتقال نفت ارو آسیا» و «خط راه‌آهن باکو- تفلیس- قارص»  دارند. علاوه بر این ترکیه بعنوان عضو ناتو  یکی از مهم‌ترین شرکای نظامی گرجستان است. در این راستا گرجستان خواهان توسعه همکاری‌های نظامی و امنیتی با ترکیه است. همکاری دو کشور در بخش فرهنگی نیز دارای اهمیت است. دو کشور همکاری فعال در زمینه آثار میراث فرهنگی آغاز کرده اند. توسعه این همکاری به نفع هر دو کشور می‌باشد.

7.4  - همکاری با دیگر کشور‌های جهان

گرجستان  جهت استفاده از تجربیات کشور‌های حوزه دریای بالتیک و کسب حمایت آن‌ها برای عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا، با این کشورها همکاری می‌کند.گرجستان در صدد توسعه همکاری با کشور‌های اروپای جنوب شرقی و حوزه اسکان دیناوی است. حمایت این کشورها از تمامیت ارضی گرجستان و اصلاحات جاری در این کشور دارای اهمیت ویژه‌ای است. گرجستان از توسعه همکاری با ملداوی و بلاروس و مشارکت این کشورها در طرح مشارکت شرقی اتحادیه اروپا استقبال می‌کند.

گرجستان به عنوان حلقه ارتباطی بین اروپا و آسیا، توسعه همکاری به ویژه همکاری‌های اقتصادی، انرژی و حمل و نقل با قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان را مد نظر دارد. هدف این همکاری کمک به توسعه تجارت و گردش آزاد سرمایه بین غرب و شرق است. آگاهی کشور‌های آسیای مرکزی از تحولات سیاسی گرجستان برای دولت تفلیس اهمیت دارد. تلاش فدراسیون روسیه برای تغییر مرز‌های بین‌المللی چالش بزرگی برای همسایگان روسیه است.

گرجستان توسعه روابط و همکاری با چین، ژاپن، کره جنوبی، کشور‌های خلیج فارس، هند، کانادا، برزیل،  استرالیا، اسراییل، کشور‌های آسیای جنوب شرقی، آمریکای لاتین و آفریقا را جهت توسعه تجارت، جذب سرمایه‌گذاری و کسب حمایت بین‌المللی، ضروری و مهم می‌داند.

در راستای جذب سرمایه‌گذاری، افزایش آگاهی مردم در مورد گرجستان و کسب حمایت ها لازم است. روند برقراری روابط سیاسی و دیپلماتیک با کشور‌های آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب و توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری با آن‌ها ادامه یابد. در روند مذاکرات با این کشور ها باید نسبت به موضوع حمایت از تمامیت ارضی گرجستان توجه ویژه‌ای داشت.

7.5 - همکاری با سازمان‌های بین‌المللی

همکاری با سازمان‌های بین‌المللی یکی از مهم‌ترین اولویت سیاست خارجی و امنیت ملی گرجستان است.

7.5.1 - سازمان ملل

گرجستان معتقد است که سازمان ملل باید نقش فعال‌تری جهت استقرار صلح در جهان و حل مناقشات و بحران‌های موجود ایفا کند. در این راستا باید تلاش شود تا کارایی سازمان ملل افزایش یابد. گرجستان تعطیلی ماموریت هیئت ناظران سازمان ملل را که ناشی از فشار‌های روسیه بوده است، را بسیار منفی ارزیابی می‌کند و معتقد است که این موضوع می‌تواند تاثیر منفی بر نقش سازمان ملل در تامین و تثبیت امنیت جهانی بگذارد.

7.5.2 - سازمان امنیت و همکاری اروپا

سازمان امنیت و همکاری اروپا یکی از مهم‌ترین سازمان ها برای تامین امنیت اروپا می‌باشد. این سازمان باید نقش ویژه‌ای در استقرار صلح، ثبات و دمکراسی در اروپا داشته باشد.

گرجستان همواره به اصول تعریف شده در اسناد این سازمان مبتنی بر احترام به حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت کشورها، پایبند است. گرجستان معتقد است که افزایش نقش سازمان امنیت و همکاری اروپا می‌تواند به توسعه امنیت کشور‌های عضو کمک نماید.

روسیه برای جلوگیری از مشارکت سازمان‌های بین‌المللی در روند حل مناقشات گرجستان  از ادامه فعالیت هیئت ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا ممانعت به عمل آورد؛  با این‌حال تلاش گرجستان برای از سرگیری فعالیت هیئت ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا در خاک این کشور از جمله در مناطق اشغالی و افزایش نقش این سازمان جهت توسعه امنیت و دمکراسی گرجستان ادامه دارد. کمک و مساعدت سازمان امنیت و همکاری اروپا برای به انجام رساندن موفقیت‌آمیز روند تحکیم نهاد‌های دمکراتیک و اصلاحات جاری، اهمیت ویژه‌ای دارد.

7.5.3 - شورای اروپا

همکاری در چارچوب شورای اروپا یکی از بهترین فرصت‌ها برای  استقرار موازین و ارزش‌های اروپایی در گرجستان است. با توجه به پایبندی این کشور به موازین و ارزش‌های اروپایی، زمینه تبدیل گرجستان به یک کشور دمکراتیک فراهم می‌باشد. گرجستان در صدد اجرای توصیه‌های شورای اروپا برای توسعه دمکراسی، حفظ حقوق اقلیت قومی، رعایت حقوق بشر و تثبیت حاکمیت قانون است.

8- مبارزه با تروریسم بین‌المللی و جرایم سازمان یافته فراملی

هدف سیاست ضد تروریستی گرجستان، تامین امنیت شهروندان و نهاد‌های این کشور است. گرجستان عضو کنوانسیون‌های مبارزه با تروریسم سازمان ملل بوده و در این راستا همکاری‌های خود را گسترش می‌دهد. گرجستان برای رسیدن به این هدف مهم همکاری نزدیکی با کمیته مبارزه با تروریسم سازمان ملل دارد و واحد‌های ضد تروریستی از جمله؛ یگان‌های ویژه نیرو‌های مسلح و انتظامی کشور را توسعه  می‌دهد. گرجستان جهت جلوگیری از استفاده گروه‌های تروریستی از خاک گرجستان، حراست از مرزها  و نظارت بر گمرکات را افزایش داده در راستای مبارزه با تروریسم و جرایم سازمان یافته فراملی با کشور‌های همسایه آذربایجان، ترکیه و ارمنستان همکاری می‌کند.

مناطق اشغالی گرجستان اکنون  به منشاء تهدید‌های تروریستی تبدیل شده اند. در سال‌های اخیر  عملیات تروریستی در گرجستان  از مناطق اشغالی و توسط عوامل روسیه برنامه ریزی و اجرا می‌شد. برای خنثی‌سازی این خطر لازم است که جامعه بین‌المللی فشار‌های خود را بر روسیه افزایش دهد تا روسیه در صورت تکرار عملیات تروریستی بهای سنگین سیاسی بپردازد.

گرجستان با توجه به اهمیت مبارزه با تروریسم هسته‌ای با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دیگر سازمان‌های بین‌المللی و کشور‌های جهان همکاری می‌کند تا از استفاده از خاک گرجستان برای تولید و انتقال مواد هسته ای و رادیو اکتیو جلوگیری شود. گرجستان در راستای عدم گسترش مواد هسته‌ای و رادیو اکتیو نگران وضعیت موجود در مناطق اشغالی است.

گرجستان با شرکت در عملیات بین‌المللی ضد تروریستی حضور فعالی در ائتلاف ضد تروریستی دارد. با توجه به اینکه تروریسم بین‌المللی تهدید جدی برای امنیت جهان است، عدم موفقیت در عملیات افغانستان تاثیر منفی بر امنیت کشور‌های جهان و منطقه از جمله گرجستان خواهد گذاشت.

9- سیاست امنیت اقتصادی

سیاست اقتصادی گرجستان مبتنی بر اصل آزادی اقتصاد بوده و هدف اصلی سیاست امنیت اقتصادی این کشور فراهم کردن شرایط مناسب برای کمک به توسعه کشور، افزایش رفاه مردم و رقابت‌پذیری اقتصاد و مردم است. تحکیم ثبات اقتصاد کلان از طریق اتخاذ سیاست جدی مالی، به حداقل رساندن نرخ تورم، کاهش هزینه‌های عمومی، کاهش بدهی‌های خارجی، رفع کسری بودجه با مازاد بودجه و بهبودی سیستم مالیاتی، از مهم‌ترین اولویت‌های سیاست امنیت اقتصادی گرجستان محسوب می‌کند.

توسعه روابط سازنده اقتصادی با اتحادیه اروپا، آمریکا و کشور‌های منطقه از محور‌های سیاست اقتصادی و امنیتی کشور می‌باشد. توسعه همکاری‌های اقتصادی و روابط مرزی می‌تواند نقش موثری در کاهش تنش ایفا نماید. گرجستان در این راستا آماده همکاری با کشور‌های آذربایجان، ترکیه، ترکمنستان، ایران، ارمنستان، اوکراین، قزاقستان، کشور‌های خاورمیانه، حوزه دریای سیاه و  دیگر کشور‌های آسیای مرکزی و شرقی، است.

گرجستان توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل کشور، افزایش بهره‌برداری از ظرفیت ترانزیتی کشور و همگرایی با سیستم‌های حمل و نقل بین‌المللی را ضروری می‌داند. سیاست اقتصادی گرجستان عدم مداخله دولت در فعالیت اقتصادی شرکت‌ها، حفظ آزادی اقتصادی و مالکیت شخصی، بهبود سیستم مالیاتی و اجرای سیاست دقیق مالی را تامین می‌کند.

گرجستان درصدد است فراهم نمودن شرایطی است تا مردم دسترسی به محصولات خوب و ارزان داشته باشند. ایجاد فضای مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری، افزایش رقابت‌پذیری مردم و اقتصاد و رشد اشتغال‌زایی از دیگر اهداف سیاست اقتصادی گرجستان است. برای تحقق این اهداف ایجاد بازار کار رقابت‌پذیر ضروری بنظر می‌رسد. ضمنا کمک به آماده‌سازی نیروی کار مجرب که از طریق اجرای سیاست هدفمندانه آموزشی میسر می‌کند، موجب افزایش رقابت‌پذیری مردم و اقتصاد خواهد شد.

10- سیاست امنیت انرژی

دولت در راستای تامین امنیت انرژی، جذب سرمایه‌گذاری، تقویت همکاری‌های بین‌المللی در بخش انرژی و توسعه زیرساخت‌های انرژی کشور را ضروری می‌داند.  ضمنا دولت گرجستان بر ضرورت تنوع در منابع انرژی و تامین کنندگان آن و مشارکت در طرح‌های منطقه‌ای و بین‌المللی  تاکید می‌کند. در این راستا دولت گرجستان در چارچوب برنامه کوریدور انرژی جنوب، خواهان اجرای طرح‌های جدید از جمله طرح‌های انتقال نفت و گاز منطقه دریای خزر و آسیای مرکزی به اروپا از طریق گرجستان است. گرجستان بخشی از کوریدور‌های مهم انتقال انرژی است و از نقش خود برای انتقال منابع انرژی دریای خزر و آسیای مرکزی به اروپا از طریق مسیر‌های متنوع، به خوبی آگاه است. بنادر گرجستان، خط لوله باکو- سوپسا، باکو- تفلیس- جیهان و باکو- تفلیس- ارزروم از جمله پروژه‌های مهم فعال بوده و گرجستان درصدد اجرای موثراین پروژه‌ها است.

توسعه زیرساخت‌های انرژی و افزایش بهره‌برداری از منابع آبی و دیگر منابع انرژی پاک کشور از دیگر اولویت‌های سیاست امنیت انرژی گرجستان می‌باشد. گرجستان همچنین همکاری خود را با سرمایه‌گذاران خارجی جهت بهره‌برداری از منابع انرژی تجدید پذیر ادامه و توسعه می‌دهد. با توجه به اینکه ساخت خطوط جدید انتقال برق و نیروگاه‌های برقی  و بازسازی نیروگاه‌های فرسوده به کاهش وابستگی به منابع انرژی وارداتی و افزایش امنیت انرژی کشور کمک می‌کند، لذا گرجستان در صدد تبدیل شدن به بزرگ‌ترین صادرکننده برق در منطقه است. در این راستا افزایش تولید برق و ساخت خطوط انتقال برق ضروری است.

11- سیاست آموزشی

تکمیل نظام آموزشی کشور از مهم‌ترین اولویت دولت گرجستان است. اصلاحات همه‌گیر نظام آموزشی کشور جهت افزایش کیفیت آموزش متوسط، عالی و حرفه‌ای و کمک به ایجاد جامعه مبتنی بر دانش، انجام می‌کند. در این راستا ایجاد فضای مناسب برای توسعه علم و مشارکت فعال بخش خصوصی در نظام آموزشی از ضروریات کشور محسوب می‌کند. نظام آموزشی گرجستان برای شهروندان این کشور باید فرصت‌های شغلی و امکان استفاده از دانش را مهیا کند. یکی از بخش‌های اصلاحات انجام شده در نظام آموزشی اجرای برنامه‌های آموزش زبان‌های خارجی به ویژه زبان انگلیسی و آموزش رایانه در مدارس متوسط است. یکی دیگر از اولویت‌های اصلاحات نظام آموزشی کشور توسعه آموزش حرفه‌ای می‌باشد. توسعه اقتصاد گرجستان ضرورت توسعه آموزش حرفه‌ای را دو چندان می‌سازد. توسعه آموزش عالی نیز برای پیشرفت کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. افزایش کیفیت آموزش عالی در گرجستان یکی از پیش شرط‌های توسعه ظرفیت‌های علمی و توسعه اقتصاد کشور می‌باشد. ضمنا گسترش همکاری‌های بین‌المللی در بخش‌های تحقیقاتی، علمی و تکنولوژی ضروری بنظر می‌رسد.

11- سیاست امنیت اجتماعی و بهداشتی

کمک به فقرزدایی، افزایش سطح زندگی و شکل‌گیری قشر قدرتمند متوسط از اهداف سیاست امنیت اجتماعی و بهداشتی گرجستان است. دولت جهت  تامین امنیت اجتماعی و بهداشتی مردم درصدد است به اشتغال‌زایی کمک کرده بیمه اجتماعی را توسعه و همگانی نماید. محور‌های سیاست بهداشتی کشور به شرح ذیل است: کمک به افزایش کیفیت خدمات پزشکی، توسعه نظام آموزش پزشکی، افزایش کارایی سیستم پیش‌گیری و مدیریت امراض مسری، پیش‌گیری و درمان بیماری‌های خطرناک (ایدز، اعتیاد، سل و غیره)، توسعه سیستم نظارت بر آزمایشگاه‌ها و بیماری‌های همه‌گیر جهت جلوگیری از عفونت‌های خطرناکی که منشاء مصنوعی یا طبیعی دارند، راه اندازی سیستم‌های واکنش سریع، کمک به ترویج شیوه زندگی سالم، قابل دسترسی کردن خدمات پزشکی از طریق توسعه سیستم بیمه درمان و قابل دسترسی کردن خدمات پزشکی برای  قشر زیر خط فقر.

12- سیاست امنیت سایبری

گرجستان در نظر دارد یک سیستم امنیت اطلاعات را ایجاد کند تا  با استفاده آن خنثی‌سازی حملات سایبری، به حد اقل رساندن اثرات آن و  بازسازی سریع زیرساخت‌ها  امکان‌پذیر شوند. گرجستان با توجه به اهمیت تامین امنیت اطلاعات محرمانه و حفظ سیستم‌های اطلاعات کشوراساس حقوقی و زیرساخت‌های لازم را جهت ارتقاء تکنولوژی‌های اطلاعاتی و حفظ اطلاعات  فراهم می‌کند. گرجستان در راستای تامین امنیت سایبری درصدد گسترش همکاری با کشور‌های متحد و استفاده از تجربیات آن‌ها است.

13- سیاست امنیت زیست‌محیطی

هدف سیاست امنیت زیست‌محیطی گرجستان، حفظ امنیت مردم و محیط زیست از طریق پیش‌گیری از آلودگی محیط زیست، کاهش منابع طبیعی و بحران‌های ناشی از حوادث طبیعی  یا فعالیت انسان، می‌باشد.  در این خصوص توجه ویژه‌ای به پیش‌گیری از حوادث طبیعی همانند سیل، بهمن، رانش زمین، زلزله و حوادث صنعتی می‌کند. انجام اقدامات موثر برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست، پیش‌گیری از آلودگی منابع آبی و زمین، حفظ جنگل ها، پیش‌گیری از آلودگی دریای سیاه و پاکسازی مناطق گرجستان از ضایعات رادیواکتیو از دیگر اهداف سیاست امنیت زیست‌محیطی گرجستان است.

با توجه به لزوم همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی برای تامین امنیت زیست‌محیطی، گرجستان خواستار مشارکت فعال جامعه بین‌المللی  برای جلوگیری از تخریب محیط زیست مناطق اشغالی از سوی روسیه، است. دولت گرجستان با استفاده از امکانات سیاسی خود تلاش خواهدکرد با کمک جامعه بین‌المللی روسیه را تحت فشار قرار داده از انتقال غیر قانونی مصالح ساختمانی و چوب آبخازیا به روسیه برای المپیک زمستانی سوچی که یک تهدید زیست‌محیطی برای گرجستان و منطقه است، جلوگیری نماید. گرجستان در زمینه  امنیت زیست‌محیطی با  کشور‌های منطقه  همکاری می‌کند. همکاری گرجستان با آذربایجان، ارمنستان و ترکیه می‌تواند  به تحکیم امنیت زیست‌محیطی منطقه کمک کند.

14- حفظ میراث فرهنگی

گرجستان از طریق توسعه همکاری با یونسکو و دیگر سازمان‌های بین‌المللی درصدد حفظ و توسعه میراث فرهنگی و آثار منحصر به فرد خود که بخشی از میراث فرهنگی جهان است، می‌باشد. در این راستا اتخاذ سیاست حفظ میراث فرهنگی با هدف کمک به هنر کهن و معاصر گرجستان و نگهداری آثار معماری، ضروری بنظر می‌رسد. گرجستان همچنین جهت حفظ میراث فرهنگی برون‌مرزی خود با کشور‌هایی که اثار تاریخی گرجی در آنجا واقع شده باشد و ارزش‌های فرهنگی در موزه ها یا کنتابخانه‌های این کشورها نگهداری شده باشد، همکاری خواهد کرد. آثار تاریخی و فرهنگی گرجستان که در مناطق تحت اشغال روسیه واقع شده اند، در معرض خطر نابودی قرار می‌گیرند. لذا جامعه بین‌المللی باید در حفظ این آثار مشارکت نمایند. در این راستا همکاری با  یونسکو، مرکز بین‌المللی مطالعات حفظ و مرمت دارایی‌های فرهنگی (ICCROM)، شورای بین‌المللی اثار و مکان‌های باستانی (ICOMOS) و اتحادیه بین‌المللی حفظ طبیعت (IUCN) دارای اهمیت ویژه‌ای است.

15- سیاست جمعیتی

گرجستان جهت بهبودی وضعیت جمعیتی از برنامه‌های افزایش زاد و ولد، کاهش مرگ و میر کودکان، ترویج شیوه زندگی سالم و افزایش سن امید به زندگی حمایت می‌کند. دولت گرجستان در صدد فراهم کردن شرایط مناسبی برای بازگشت گرجیان برونمرزی و دیگر اتباع گرجستان مقیم خارج به این کشور است. در این راستا دولت ارتباطات خود را با جوامع گرجیان برون‌مرزی  تقویت کرده از اقدامات و تلاش‌های آن‌ها برای حفظ زبان گرجی و ارتباط با میهن تاریخی تشویق می‌کند. گرجستان نگران سیاست فدراسیون روسیه جهت تغییر مصنوعی و غیر قانونی بافت جمعیتی آبخازیا و اسکان روسی تبارها در آنجا است. گرجستان تلاش خواهد کرد تا  از این اقدامات روسیه جلوگیری کرده به حفظ هویت قومی و فرهنگی آبخازیایی‌ها کمک کند.

16- سیاست همگرایی مدنی

دولت گرجستان به روند همگرایی و مشارکت  اقلیت قومی در جامعه کمک می‌کند.  دولت همچنین به توسعه تدریس زبان گرجی بین اقلیت قومی و حفظ هویت و فرهنگ آنان اهمیت می‌دهد. این سیاست در «نظریه ملی همگرایی مدنی» و «طرح عمل» منعکس شده است. دولت امکاناتی برای آموزش زبان گرجی و استفاده از آن زبان توسط اقلیت قومی فراهم می‌کند تا از این طریق حقوق و ازادی‌های آن‌ها تامین گردد. گرجستان همچنین درصدد فراهم ساختن شرایط مناسبی برای همگرایی مدنی مهاجرانی که مجددا به میهن بازگشتند، می‌باشد.

17-سیاست روابط با جوامع گرجیان برون مرزی

حفظ هویت هموطنان برونمرزی یکی از اولویت دولت گرجستان است. دولت در این راستا  به راه اندازی دوره‌های آموزش زبان گرجی، مدارس هفتگی، مدارس عمومی گرجی، گروه‌های فولکلوریک و گروه‌های هنری کمک می‌کند. گرجستان همچنین تلاش می‌کند تا هموطنان مقیم کشور‌های مختلف با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و پروژه‌های مشترک اجرا نمایند.

نیز نگاه کنید به

گرجستان؛ سیاست و حکومت گرجستان؛ سند امنیت ملی گرجستان