اوقات فراغت در ژاپن

افزایش چشمگیر شهرنشینی در ژاپن به ویژه در دامان اقتصاد کلانشهری باعث شده است که وقت آزاد کمتری برای بودن با خانواده و دوستان صرف شود و فرصت کمتری از این جهت وجود دارد تا تناسبی بین فعالیت‌های فیزیکی و نیازهای روحی و معنوی حاصل شود. رفت و آمد روزانه با اتوبوس، قطار یا مترو، معمولاً وقت گیر است. زندگی و گذران اقات فراغت در توکیو به عنوان یکی از پرجمعیت‌ترین و گران‌ترین پایتخت‌های دنیا به مراتب بسیار متفاوت و سخت‌تر از شهرهای کوچک‌تر است. هر چند توکیو دارای سیستم حمل و نقل عمومی توسعه یافته‌ای است و برای یک کارمند تمام وقت نداشتن ماشین برای رفت و آمد به سرکار در هر نقطه‌ای از توکیو کاملا طبیعی است، اما در ساعات شلوغی بیشتر خطوط اصلی مترو با جمعیت عظیمی روبه رو می‌شوند که یا به سرکار می‌روند و یا از سرکار بر می‌گردند و با وجود فواصل کوتاه حرکت بین قطارها، 5 دقیقه هم تا رسیدن قطار بعدی زیاد به نظر می‌رسد. به همین منظور نیروهایی برای چپاندن و جاکردن مردم در ورودی‌های مترو به کار گرفته می‌شوند تا هر چه بیشتر بتوانند مردم را به سوی مقصدشان هدایت کنند.

تصویری از بی‌خانمانی سایبری در ژاپن

تراکم جمعیت بالا و گران بودن زمین در ژاپن از عواملی هستند که  یک جوان تازه مستقل شده ژاپنی در یک کلان شهر، راضی باشد که برای سال‌ها در یک خانه 17 متری زندگی کند. برای بسیاری از جوانانی که ارتباط خوبی با خانواده خود ندارند و به بازی‌های رایانه‌ای اعتیاد پیدا کرده‌اند، کافی نت خوابی به ویژه در توکیو و شهرهای بزرگ بسیار رایج شده است، زیرا بخش عمده‌ای از کافی نت‌ها، اتاقک‌های کوچک کلیددار دارای تجهیرات بازی رایانه‌ای و اینترنت فراهم کرده‌اند که مشتری‌ها می‌توانند شبانه روزشان را آنجا سپری کنند. این پدیده با عنوان "پناهجویان کافی‌نت" (ネットカフェ難民/Netto kafe nanmin) یا "بی‌خانمانی سایبری" (サイバーホームレス/Saibā hōmuresu) توجه بسیاری از کنشگران اجتماعی و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است. با این حال، بسیاری از ژاپنی‌هایی که از سطح زندگی متوسط و بالایی برخوردارند و سامانی به زندگی خود بخشیده‌اند، خرید کردن‌ آخر هفته از فعالیت‌های عمده آنان است. بعداز ظهرهای یکشنبه، فروشگاه‌های بزرگ و مراکز خرید با جمعیت عظیمی از جویندگان خرید ارزان روبه رو می‌شود.

نتایج یک نظرسنجی در سال 2014 که حدود ده هزار نفر در آن شرکت کرده بودند نشان می‌دهد که با امکان انتخاب چند گزینه به طور همزمان: 29.6 درصد از مردان و 33.1 درصد از زنان پاسخ داده بودند که تعطیلات خود را با تماشای سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیون می‌گذرانند و زمان صرف شده در شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های رایانه‌ای و اینترنت برای مردان 47 درصد و برای زنان 36.5 درصد بوده است. 23.6 درصد از زنان و 15.6 درصد از مردان خریدکردن را انتخاب کرده بودند. در بین گزینه‌های قابل انتخاب دورهمی و بودن با خانواده در بین هر دو جنسیت 12.4 درصد بود. از نتایج نظرسنجی‌ها و آمارها این گونه برمی آید که هرچند بسیاری از ژاپنی‌ها دارای رفاه مادی نسبی و تعطیلات و اوقات فراغت استاندارد هستند اما به طور کلی حتی در اوقات فراغت ترجیحاتشان گذراندن وقت فارغ از دغدغه ورود به جمع است و نوعی بی حسی حاصل از زندگی ماشینی و ضعف ریشه‌دار فرهنگی در اجتماعی شدن به بخش زیادی از روزمرگی ژاپن اضافه و در نهایت منجر به ظهور پدیده‌ای اجتماعی دیگری به نام "هیکی کوموری" (引きこもり/Hikikomori) در ژاپن شده است. هیکی کوموری یک نوع "فراغت­زدگی" مفرط است و این حالت به وضعیت افرادی گفته می‌شود که افراد به دلایل مختلف اوقات فراغتی مفرط پیدا می‌کنند و استفاده نادرست از آن به تدریج منجر به مشکلات و ناهنجاری‌های روحی وروانی می‌شود. به عنوان مثال شخص از سرکار یا مدرسه رفتن امتناع می‌کنند و بیشتر وقتش را در فضای خصوصی مشخصی در خانه می‌ماند و کمترین تعامل مستقیم را با فضای بیرون و اجتماع دارد. حداقل شش ماه تمام ماندن در خانه و در یک اتاق کوچک و سرگرم شدن با بازی رایانه‌ای، اینترنت یا فعالیتی خودخواسته بدون ارتباط موثر با فضای بیرون و اجتماع، ازویژگی‌های بارز این حالت است.

دولت ژاپن جمعیت "فراغت‌زدگان" بین سنین 15 تا 64 ساله را بیش از یک میلیون نفر تخمین زده است. اما دکتر تاماکی سایتو (斎藤環/Saito Tamaki(1961-   ))، روانپژشک و استاد دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تسوکوبا معتقد است که برخلاف افراد بی خانمان که امید به زندگی کوتاهی دارند، افراد گوشه گیر و فراغت زده لازم نیست نگران زندگی خود باشند، زیرا تحت حمایت خانواده‌های خود قرار می‌گیرند. بنابراین آمارهای اعلام شده اعدادی بسیار پایین‌تر از تخمین‌های واقعی است و تعداد افراد دچار هیکی کوموری بسیار بیشتر است.

نیز نگاه کنید به

اوقات فراغت در روسیه؛ اوقات فراغت در کانادا؛ اوقات فراغت در کوبا؛ اوقات فراغت در چین؛ اوقات فراغت در افغانستان؛ اوقات فراغت در سنگال؛ اوقات فراغت در تونس؛ اوقات فراغت در فرانسه؛ اوقات فراغت در مالی؛ اوقات فراغت در زیمبابوه؛ اوقات فراغت در اوکراین؛ اوقات فراغت در اسپانیا؛ اوقات فراغت در اردن؛ اوقات فراغت در اتیوپی؛ اوقات فراغت در سیرالئون؛ اوقات فراغت در قطر؛ اوقات فراغت در بنگلادش؛ اوقات فراغت در تاجیکستان؛ اوقات فراغت در آرژانتین