شيائو كانگ‌

به نظر می­‌رسد با توجه‌ به‌ سیاست‌­ها و تدابیر اتخاذ شده از سوی دولت چین، مردم‌ این کشور‌ حركت‌ به‌ سمت‌ تبدیل‌ شدن‌ به‌ جامعه‌­ی‌ نسبتا مرفه‌ را آغاز كرده‌ و این‌ رفاه‌ نسبی عرصه‌­های مختلف‌ زندگی آنان‌ از جمله‌ قلم­روهای اقتصادی، فرهنگی و ورزشی و غیره‌ را در بر می­‌گیرد.

در گذشته­‌ی‌ نه‌ چندان‌ دور، در گوشه‌ و كنار چین‌ مردم‌ اغلب‌ از مشكل‌ مسكن‌ سخن‌ می­‌راندند و داشتن‌ خانه­‌ی‌ مسكونی شخصی برای بیشتر آنان‌ به‌ یک رؤیا شباهت‌ داشت، اما 30سال‌ و اندی پس‌ از اجرای سیاست‌ اصلاحات‌ و درهای باز، به­ ویژه‌ در شهرهای بزرگ‌ این‌ كشور، كمتر خانواده­‌ی سه‌ نفره‌ را می‌­توان‌ یافت‌ كه‌ آپارتمان‌ مسكونی شخصی نداشته‌ باشند.

حال‌ آنكه‌ سه دهه‌ پیش‌ چنین‌ خانواده‌­هایی یا فاقد چنین‌ امكانات‌ بودند و یا منزل‌ مسكونی آنان‌ حداكثر یک اتاق آن ­هم‌ بدون‌ حمام‌ و آشپزخانه‌ بود. در آن‌ زمان‌ مردم‌ نیز توقع‌ زیادی نداشتند، چرا كه‌ سیاست‌ واحدی در سراسر كشور اجرا می­‌شد و در آن‌ وضعیت‌ نابسامان‌ توزیع‌ آپارتمان‌ مسكونی به‌ عنوان‌ یک امتیاز اجتماعی محسوب‌ می‌­شد. ولی امروز، هم­گام‌ با تغییرات‌ شگرف‌ ایجاد شده در تمام‌ جنبه­‌های زندگی مردم، چینی‌­ها در عرصه­‌ی‌ مسكن‌ نیز شاهد یک انقلاب‌ و تحولات‌ بنیادین‌ هستند. لذا، بسیاری از مردم‌‌ از درآمد بیشتری برخوردار شده‌ و توانسته‌­اند برای خود خانه‌ و آپارتمان‌ مسكونی بهتری خریداری نمایند. متراژ برخی از این‌ خانه­‌ها كه‌ دارای چندین‌ اتاق خواب‌ و سایر تجهیزات‌ هستند، به‌ بیش از200 متر مربع می­‌رسد. در حقیقت،‌ در چند دهه­‌ی‌ گذشته‌، مساحت‌ سرانه­‌ی فضای زندگی به‌ مراتب‌ افزایش‌ یافته‌ است‌ و طبق گزارش اداره‌­ی آمار ملی، متوسط سرانه‌­ی‌ فضای مسكونی جمعیت‌ شهری به‌ 15/5متر مربع‌ رسیده، حال‌ آن كه‌ این‌ میزان‌ در دهه­‌ی1990 تنها 9/9 متر مربع‌ بوده است.

از سوی دیگر، در سال­‌های اخیر محافظت‌ از محیط‌ زیست‌ در میان‌ مردم‌ چین‌ به‌ ‌ موضوعی‌ مهم‌ و قابل‌ توجه‌ تبدیل‌ شده‌ است‌ و خواستار محیط‌ زیست‌ بهتر به‌ عنوان‌ بخشی از زندگی كیفی خود هستند. رسانه‌­های گروهی چین نیز در تبلیغ‌ فرایند حفاظت‌ از محیط‌ زیست‌ كوتاهی نكرده‌ و تا آنجا كه‌ مقدور بوده‌ گزارش‌­ها و مقالات‌ متعددی در خصوص‌ محیط‌ زیست‌ و اهمیت‌ حفاظت‌ و حراست‌ از آن‌ منتشر كرده‌ و دایما از كاهش‌ آلودگی هوا، ضرورت‌ اجرای تدابیر لازم‌ در این‌ عرصه‌ و پالایش‌ محیط‌ منتشر ساخته‌اند، درحالی­ كه‌ تا چند سال‌ پیش‌ هم‌ مردم‌ و هم‌ رسانه‌­ها كمتر به‌ این‌ مقوله‌ توجه‌ داشتند.

شیائو كانگ‌، یا رفاه‌ نسبی‌ در جامعه­‌ی‌ چین

«رفاه‌ نسبی» كه‌ به‌ زبان چینی از آن‌ با عنوان«شیائو كانگ(Xiao Kang)» یاد می­‌شود، عبارتی است‌ كه‌ به ­تدریج‌ از سال‌1978، یعنی به‌ دنبال‌ اجرای سیاست‌ اصلاحات‌ و درهای باز مورد توجه‌ قرار گرفت‌ و‌ در شانزدهمین‌ كنگره‌­ی حزب‌ كمونیست‌ چین‌ كه‌ در ماه‌ نوامبر سال‌ 2002‌ برگزار شد به‌ آن‌ پرداخته‌ شد. در كنگره­‌ی‌ پانزدهم‌ حزب‌ نیز«جیانگ‌ زِمین» تأكید كرده‌ بود كه‌ رشد تولید ناخالص‌ داخلی چین‌ در نخستین‌ دهه­‌ی‌ قرن‌ بیست‌ و یكم،‌ دو برابر سال2000 خواهد بود که به‌ معنای دستیابی به‌ رفاه‌ نسبی در چین‌ است. و در ماه‌ مه‌ سال2000، نیز خاطر نشان‌ كرد كه‌ چین‌ وارد مرحله­‌ی‌ نوینی از‌ جامعه­‌ی‌ نسبتاً مرفه‌ شده‌ و فرایند نوگرایی و نوسازی كشور سرعت‌ گرفته‌ است.‌

مفهوم شیائوکانگ

واژه‌­ی«شیائوكانگ‌» از قدیمی‌­ترین‌ كتاب‌ شعر چینی به‌ نام‌«شی جینگ(Shi Jing)» كه‌ مجموعه‌­ای از اشعار قرن‌ دهم‌ تا قرن‌ ششم‌ پیش از میلاد را در بر دارد، گرفته‌ شده‌ است‌. اما تا چندی قبل‌، به ویژه‌ تا30سال‌ پیش،‌ مردم‌ از این‌ واژه‌ و رفاه‌ نسبی، بیشتر فرار از گرسنگی و سرما و تأمین‌ خوراک و پوشاک را استنباط‌ می­‌كردند. از سال‌ 1978كه‌ دِنگ‌ شیائوپنگ‌ طراح‌ سیاست‌ اصلاحات‌ و درهای باز از نوسازی و پیشرفت‌ سخن‌ به‌ میان‌ آورد، نوع‌ نگرش‌ به‌ كلمه‌­ی شیائوکانگ‌ و مفهوم‌ آن‌ نیز تغییر یافت و به عاملی‌ كلیدی در پیشبرد فرایند نوسازی تبدیل شد.

بر اساس‌ چشم اندازی که‌ رهبران‌ چینی برای کشور خود ترسیم كرده‌­اند، تا نیمه­‌ی‌ قرن‌ بیست‌ و یكم‌ كه‌ جمهوری خلق چین یکصد سالگی خود را جشن‌ خواهد گرفت(جمهوری خلق چین در سال 1949میلادی تأسیس شده و در سال2049میلادی، یک صد ساله خواهد شد.)، فرایند نوگرایی و نوسازی این کشور‌ تكمیل‌ و چین به‌ یک جامعه­‌ی‌ مرفه، موفق، قوی، دمكراتیک و با فرهنگ‌ پیشرفته‌ تبدیل‌ خواهد شد. مقام­‌های چینی تأكید دارند كه‌ برای رسیدن به‌ این‌ هدف، باید روند توسعه­‌ی اقتصادی و ابداعات‌ علمی و فنی به‌ عنوان‌ موتور اقتصاد ملی شتاب‌ گیرد. افزون براین،‌ باید در كنار اجرای استراتژی توسعه­‌ی‌ پایدار، در عرصه‌­های اقتصادی، كیفیت‌ جمعیت، حیات‌ فرهنگی، حیات‌ مادی و محیط‌ زیست‌ نیز توسعه‌ یابد.

با نگاهی به‌ تغییرات‌ حاصله‌ در سبک زندگی چینی‌­ها در‌ دو سه دهه­‌ی‌ گذشته‌ و توسعه‌ و بهبود زندگی یک میلیارد و350میلیون‌ نفر جمعیت چین در مقایسه­ با گذشته، چشمگیر بودن‌ این‌ تحولات‌ به‌ خوبی قابل‌ مشاهده‌ است.‌ رشد طبیعی جمعیت چین به‌ 6/95 در هر هزار نفر كاهش‌ یافته‌ كه‌ به‌ مراتب‌ پایین‌تر از نرخ‌ 15/04در سال‌ 1989 است‌. در همین‌ حال‌ شاخص‌ مصرف‌ انرژی در رشد تولید ناخالص‌ داخلی به‌ یکهزار و 210 دلار رسیده‌ است‌ كه‌ نسبت‌ به‌ سال‌ 1989 تا 32/8 درصد كاهش‌ یافته‌ و پیشرفت‌­های علمی و آموزشی چین نیز در طول‌ یک دهه­‌ی‌ گذشته‌ چشمگیر بوده‌ است‌. مشاركت‌ در طرح‌­های بین المللی علمی مانند کشف«ژن‌ انسان‌» و‌ فرستادن‌ فضاپیمای سرنشین‌­دار به فضا، از جمله‌ پیشرفت‌­های علمی این‌ كشور به­ شمار می‌­رود. این کشور، هم­چین‌ در چند سال‌ گذشته‌ در اجرای دوره‌های آموزش‌ اجباری 9ساله‌ توفیق‌ زیادی داشته‌ و بی­سوادی را در میان‌ بزرگسالان‌ تقریبا ریشه‌­كن‌ كرده‌ است.

تغییرات‌ عظیم‌ حاصله‌ در نحوه­‌ی‌ زندگی مردم‌ در زمینه­‌های آموزشی، فرهنگی، درآمد، الگوی مصرف، الگوی زندگی، مسافرت، بهداشت، تحصیل‌ در خارج‌ از كشور، یادگیری زبان‌ خارجی و... به منزله­‌ی‌ زلزله­‌ی‌ عظیمی است‌ كه‌ در جامعه‌­ی‌ چین اتفاق افتاده‌ و به‌ جای تخریب،‌ در بهبود و بازسازی و پیشرفت‌ و توسعه‌­ی چین نقش‌ مؤثری ایفا نموده‌ است‌. بنابراین، می‌­توان گفت جامعه­‌ی چین درحال دستیابی به رفاه نسبی و یا شیائو کانگ است.

نیز نگاه کنید به

رفاه اجتماعی در چین؛ وضعیت اقتصادی و معیشت مردم چین

نویسنده مقاله

علی محمد سابقی