الکساندر پوشکین
فاصله بین سال 1820 که اولین اثر پوشکین منتشر شد و تا سال 1883 که تورگینف از دنیا رفت، عصر طلایی ادبیات روسی نامگذاری شده است. دو دهه نخست این دوره رمانتیسم خوانده میشود که در همین سالها پوشکین ولرمانتوف اشعارشان را سرودند. در سال 1840 کم کم واقعگرایی جایگزین رمانتیسم شد، حتی برخی از آخرین آثار پوشکین رگههای واقعگرایی را نمایش میداد. ظهور گوگول و انتشار اولین اثرش در 1842 شروع واقعگرایی در ادبیات روسیه بود و همین سالها بود که گوگول، تورگینف، داستایفسکی و تالستوی ادبیات روسیه را در ادبیات جهان مطرح کردند.
واقعگرایی در ادبیات روسی به همدلی با رنج کشیدگان میپرداخت و بخاطر همین خصیصه از نوع فرانسوی آن متمایز است. پرارزشترین آثار ادبی عصر طلائی روسی شامل رمانها و اشعار غنایی است هرچند بسیاری از داستانهای کوتاه، خاطرات و نمایشنامههای این دوره نیز بسیار ارزشمند است.
در قرن نوزدهم به غیر از اشعار پوشکین و لرمانتوف فقط آثاری میانمایه باقی مانده است. «الکسی واسیلیوچ کالتسف» در رقابت با پوشکین اشعاری سرود اما بیشتر شهرتش بابت ترانههای عامیانه تصنعی او است.
الکساندر سرگیویچ پوشکین به «بایرون روسیه» مشهور است. پوشکین بزرگترین سراینده منظومههای داستانی در ادبیات روسیه است.داستانهای پوشکین سراسر عشقهای پرشور است. داستانها حال و هوای شرقی دارند، زنان داستانها زیبا و افسرده و مردان شهوانی و ناکام تصویر می شوند. پوشکین اشعارش را در هواخواهی از آزادی و لیبرالیسم سروده است اما بهترین اشعارش درباره عشق و طبیعتند و نمایشنامه های او درام واقعی نیستند، بلکه کما بیش بررسیهای کوتاهی از شخصیت و موقعیت دراماتیک شناخته می شوند. مهمترین اثر نمایشی پوشکین «بوریس گادونوف» نام دارد که یک تراژدی تاریخی در قالب شعر آزاد است. این اثر نخستین گامی است که در زمینه تراژدی رمانتیک روسی برداشته شده است. عظمت و اهمیت شعر پوشکین در زبان روسی تا به حدی است که برخی صاحب نظرات معتقدند «زبان روسی به پوشکین به مراتب بیشتر مدیون است تا زبان انگلیسی به شکسپیر» و در آخر اینکه پوشکین شاعر مردمی ملت روسیه است[۱].
نیز نگاه کنید به
زبان و ادبیات روسی؛ مشاهیر ادبی روسیه