تجارت فرهنگی لبنان

حوزه نشر کتاب در لبنان از اوایل قرن بیستم با محوریت ترجمه فعال شد و در دوره قیمومیت به اوج خود رسید؛ به ویژه آن که زبان فرانسه به عنوان زبان رسمی دوم در مراکز و مؤسسات دولتی اجباری شد. پس از استقلال نیز ترجمه کتاب در مراحل اولیه به کتب درسی محدود بود و بسیاری از متون درسی فرانسوی به زبان عربی ترجمه شد و  به تدریج، ترجمه کتاب به دیگر حوزه‌‌ها گسترش یافت و آثار ترجمه شده به بازار کتاب کشور‌های عرب راه یافت. استقبال مخاطبان عرب زبان از کتب ترجمه شده، زمینه را برای فعال شدن مراکز نشر لبنانی در حوزه ترجمه‌ در زمینه‌‌های حقوق، علوم اجتماعی و سیاسی فراهم آورد. با گسترش بازار کتاب لبنان به کشور‌های عرب، ترجمه کتب خارجی روز به روز رونق بیشتری گرفت؛ به گونه‌ای که بین سال‌های 1957 تا 1961، کتب ترجمه شده در حدود 75% از تولید کتاب لبنان را به خود اختصاص داد. در این مرحله ترجمه رمان‌های غربی رو به افزایش گذاشت و یکی از مراکز انتشاراتی نیز به طور خاص به ترجمه آثار ادبی فرانسه اهتمام ورزید.

یک بررسی آماری که از مجموع 77 مرکز انتشاراتی در لبنان انجام شد، نشان می‌دهد که 71% از مراکز مزبور (55 مرکز نشر) به انتشار کتب ترجمه شده اقدام کرده‌اند و حدود 20% از کتب منتشر شده توسط 35 مرکز نشر (45/4% از مراکز نشر بررسی شده)، ترجمه از زبان‌های اروپایی بوده است. این کتاب‌ها شامل داستان‌های کودکان، علوم اجتماعی، حقوق و کامپیوتر بوده است به استناد بررسی مزبور 81/1% از مجموع مراکز نشر، کتاب‌های ترجمه شده از انگلیسی را در مجموعه انتشارات خود منتشر کرده‌اند که از این میان 20% از مجموع کتب منتشر شده توسط 58/1% از مراکز مزبور، به این زبان بوده است.

ترجمه از زبان فرانسه در مرحله بعد قرار گرفته است. تعداد مراکز نشر لبنانی که در مجموعه آثار منتشر شده آن‌ها کتب ترجمه شده از زبان فرانسه قرار دارد، 58/1% از جامعه آماری مذکور را تشکیل می‌دهند. از این تعداد 65/6% از این مراکز، 20% از کل انتشارات را به کتب ترجمه شده از زبان فرانسه اختصاص داده‌اند.

به استناد بررسی یاد شده در مجموع، 27/2% از مراکز نشر جامعه آماری، به زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه، همچنین 12/9% به زبان‌های عربی و انگلیسی و 10/3% به زبان‌های عربی و فرانسه آثاری را منتشر کرده‌اند.

بازار کتاب لبنان

کتاب، قلم اساسی در میان صادرات محصولات فرهنگی لبنان است. تا پیش از جنگ داخلی، این کشور مرکز چاپ و نشر و صادرات کتاب به کشور‌های عرب بود؛ به گونه‌ای که بین سال‌های 1957 و 1961 حدود 80% از کتب تولید شده به بازار کتاب کشور‌های عرب و به ویژه عراق، کشور‌های شمال آفریقا، سوریه، اردن و کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس صادر شد. پس از جنگ اما به دلایل گوناگون از جمله تحول صنعت چاپ و نشر در مصر، از دست رفتن بازار کتاب عراق و الجزایر که دو بازار عمده کتاب‌های چاپ لبنان بودند و مهم‌تر از آن، جهانی شدن بازار کتاب و البته مشکلات اقتصادی، این مرکزیت از میان رفت.

علی‌رغم آن، از آنجا که کتاب‌های چاپ شده در این کشور به لحاظ کیفیت چاپ و تنوع موضوعات همچنان در جایگاه مناسبی قرار دارند، در بسیاری از کشور‌های عرب مخاطبان خود را دارد و درصد بالایی از تولید کتاب لبنان به این کشورها صادر می‌شود. یکی از راه‌های اصلی صادرات کتاب، شرکت در نمایشگاه‌های بین‌‌المللی کتاب است. بیشترین فروش ناشران لبنانی از طریق شرکت در اینگونه نمایشگاه‌ها در کشور‌های عرب است. براساس بررسی‌های عدنان حمود، از میان 77 مرکز نشر جامعه آماری مورد بررسی، 71 مرکز در نمایشگاه‌های کتاب کشور‌های عرب شرکت می‌کنند. همچنین، 21 مرکز نشر در دیگر نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب مشارکت دارند. اولویت یکم بیشتر مراکز نشر لبنانی، نمایشگاه‌های کتاب شارجه، قاهره، ریاض، دمشق و کویت بوده است.

نیز نگاه کنید به

تجارت فرهنگی ژاپن؛ تجارت فرهنگی تونس؛ تجارت فرهنگی روسیه؛ تجارت فرهنگی سنگال؛ تجارت فرهنگی کانادا؛ تجارت فرهنگی کوبا؛ تجارت فرهنگی سنگال؛ تجارت فرهنگی در آرژانتین؛ تجارت فرهنگی فرانسه؛ تجارت فرهنگی کشور مالی؛ تجارت فرهنگی اسپانیا؛ تجارت فرهنگی اردن؛ تجارت فرهنگی سیرالئون؛ تجارت فرهنگی در بنگلادش