تجارت فرهنگی کانادا
امروزه صنایع فرهنگی بخش قابل توجهی از اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهد و به سرعت درحال رشد است. برآوردهای سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو) در سال 2002م نشان می‌دهد که محتوای فرهنگی و مرتبط با صنایع خلاق، از جمله کتاب‌ها، برنامه‌های تلویزیونی، فیلم ویدئویی، بازی‌های رایانه‌ای و نظایر آن، بیش از 7 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان[i] را تشکیل می‌دهد. این امر در کشورهای آسیایی به سرعت در حال رشد است. امروز چین، پس از بریتانیا و آمریکا، سومین کشور صادرکننده محصولات فرهنگی است و محصولات آن به طرز شگفت‌آوری در حال صدور به سراسر جهان می باشد. براساس آمار منتشره یونسکو در سال 2005م، این سه کشور در مجموع 40 درصد صادرات فرهنگی دنیا را در اختیار داشته‌اند. کانادا نیز به عنوان یکی از تولیدکنندگان برجسته صنایع چاپی است و در عرصه رسانه و محصولات سمعی و بصری رقیب جدی در دنیا به شمار می‌رود. گزارش فرهنگی یونسکو در سال 2005م، کل صادرات فرهنگی این کشور را 1/57 میلیارد دلار آمریکا اعلام کرده است. سهم صنایع فرهنگی 0/03، صنایع چاپی 0/8، رسانه‌های ضبط شده 0/36، هنرهای تجسمی 0/16 و رسانه‌های صوتی و تصویری 0/22 میلیارد دلار بوده است. عمده صادرات صنایع فرهنگی این کشور به آمریکای شمالی است. کانادا در چشم‌انداز تجارت فرهنگی خود به دنبال دست‌یابی به بازارهای اقیانوسیه و آسیا، به ویژه چین است؛ چرا که روند رشد تجارت جهانی نشان می‌دهد که آسیا و اقیانوسیه به علت اهمیت رو به رشد محصولات سمعی و بصری به منطقه‌ای کلیدی تبدیل شده است. لذا، از اهمیت بازار شمال آمریکا تا حدی کاسته شده است.
در این مناطق به طور فزاینده‌ای تقاضا برای صنایع سرگرمی و رسانه‌ای وجود دارد. آمار یونسکو در سال 2005م نشان می‌دهد که بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، چین، آلمان، فرانسه، سنگاپور و کانادا هشت کشور برتر در عرصه تجارت فرهنگی به شمار می‌آیند. البته کانادا به همراه ایالات متحده آمریکا از واردکنندگان بزرگ کالاهای فرهنگی در قاره آمریکا نیز به حساب می‌آیند. آنها تقریباً دو برابر صادرات خود کالاهای فرهنگی وارد می‌کنند. براساس همین گزارش کانادا با رقم 4/16 میلیارد دلار، در واردات کالاهای فرهنگی پس از آمریکا، بریتانیا، آلمان، و فرانسه، در رتبه پنجم واردکنندگان برتر کالاهای فرهنگی دنیا قرار دارد. از این مبلغ سهم واردات صنایع فرهنگی 0/12، رسانه‌های چاپی 2، رسانه‌های ضبط شده 1/71، هنرهای تجسمی 0/19 و رسانه‌های صوتی و تصویری 0/5 میلیارد دلار بوده است. سهم بخش فرهنگ در اقتصاد این کشورحدود 3/8 درصد از تولید ناخالص داخلی است.
تولید ناخالص داخلی(GDP) از محل فعالیت‌های فرهنگی در سال 2002م، معادل 39/9 میلیارد دلار بوده است که رشدی 37 درصدی در مقایسه با سال 1996م از خود نشان می‌دهد. سهم بخش فرهنگ در اقتصاد تنها 3.8 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال 2002م بوده است؛ این رقم معادل سهم فرهنگ در سال 1996م است.
در سال 2001م، تعداد 611 هزار کانادایی در مشاغل مرتبط با فرهنگ اشتغال داشته‌اند. این رقم معادل 4/1 درصد از نیروی کار این کشور است. رشد سالانه و متوسط این مشاغل از سال 1996 تا 2001م معادل 3/4 درصد بوده است. این رشد در مشاغل مرتبط با رسانه‌های نوشتاری، صنعت فیلم و تولید و پخش معادل 2/3 درصد بوده است که شامل نیمی از موقعیت‌های شغلی فرهنگی بوده است. به طور متوسط از هر چهار نفری که در حوزه فرهنگ به کار اشتغال دارند، یک نفر آنان به صورت خویش‌فرما برای خود کار می‌کند. کارکنان حوزه فرهنگ بیشتر از کسانی تشکیل شده‌اند که علاقه‌مند هستند با استقلال و انعطاف بیشتر و در محیط کاری خود به کار مشغول شوند.[۱]
صنایع و کالاهای فرهنگی در کانادا
فرهنگ بخش پویای اقتصاد این کشور است. در سند راهبرد تجارت جهانی کانادا در سال ۲۰۰۵م آمده است: «ما در صنایع مختلف ترجیح می‌دهیم عمدتاً تولید کننده و صادر کننده باشیم تا وارد کننده محض، اما در صنایع فرهنگی ضرورت دارد که ما وارد کننده نباشیم. وارد کننده و مصرف کننده فرهنگ دیگران بودن به هیچ وجه پذیرفتی نیست». در این کشور، به عنوان دومین کشور وسیع جهان، فرهنگ به طور مستقیم یا غیرمستقیم به اقتصاد ملی کمک می‌نماید. طبق اطلاعات ارائه شده از سوی اداره آمار، درآمد بخش فرهنگ در سال 90-1991م بالغ بر 14/2 میلیارد دلار بوده است که تقریباً 2/3 درصد از تولید ناخالص ملی را تشکیل می‌داده است.
رادیو و تلویزیون، تولیدات شبکه‌های تلویزیونی کابلی، فیلم و ویدئو، ضبط صدا، نشر کتاب، روزنامه و فصلنامه در این کشور جزو صنایع فرهنگی محسوب می‌گردند. سازمان میراث فرهنگی با همکاری سازمان‌هایی نظیر شرکت مخابرات و سازمان رادیو- تلویزیون این کشور، که امور خبررسانی و صنایع مخابراتی و کابلی کشور را ساماندهی می‌نمایند، به برنامه‌ریزی‌های جامع در حمایت از آثار و صنایع فرهنگی اقدام می‌نماید.
اطمینان از دسترسی هر چه بیشتر مردم به تولیدات فرهنگی داخلی به عنوان مسأله‌ای اساسی در توسعه سیاست‌های فرهنگی این کشور مطرح می‌باشد. با وجود این، در یک دهه گذشته صنایع فرهنگی کشور، که سالانه 200/000 فرصت شغلی را فراهم می‌آورد، به علت رکود اقتصادی، کاهش قابل توجه بودجه دولت و غلبه تولیدات فرهنگی خارجی(به ویژه تولیدات فرهنگی ایالات متحده آمریکا بر تولیدات داخلی) دچار مشکلات عدیده‌ای شده است.
با بالا گرفتن بحث‌های مختلف درباره تجارت، تحت پوشش قراردادن صنایع خدمات فرهنگی در موافقتنامه تجارت آزاد آمریکا، کانادا و اجلاس گات(GATT) در اروگوئه و موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی، توجهات خاصی به قوانین و سیاست‌های داخلی حامیِ صنایع فرهنگی کشور مبذول گردید. از جمله اهداف کلی این قبیل مذاکرات حذف قوانین حمایت از تولید داخل و دیگر قوانین تبعیض‌آمیز می‌باشد. این قوانین چالش‌های خاصی را برای صنایع فرهنگی مختلف کشور بوجود می‌آورد. در نتیجه، کانادا این موارد را از تعهدات تجاری دو جانبه حذف نموده است.
بازار صنایع فرهنگی کانادا
در سال 1991م، سازمان سابق ارتباطات، که دپارتمان میراث فرهنگی جایگزین آن شده است، صندوق توسعه صنایع فرهنگی را با سرمایه‌ای بالغ بر 33 میلیون دلار برای مدت 5 سال تاسیس نمود. این صندوق وظیفه ارائه خدمات مشاوره مدیریتی و تأمین بودجه صنعت نشر کتاب و فصلنامه، فیلم ویدئو و صنایع ضبط صوت کشور را برعهده دارد. صندوق مذکور توسط بانک توسعه تجاری فدرال و تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی کشور اداره می‌گردد.[۲]
بازار کتاب کانادا
کانادا جزو کشورهای مطرح در صنعت چاپ و نشر است. براساس آمارهای سال 2009م، درآمد کل صنعت چاپ کتاب بالغ بر 2/19 میلیارد دلار بوده است. آمار تولید کتاب نشان می‌دهد که این کشور(پس از آمریکا و انگلستان) مقام سوم را در تولید کتابهای انگلیسی زبان در دنیا دارد.
براساس گزارش آژانس باوکر،(Bowker) در این کشور هر سال به ازاء هر 557 نفر، یک عنوان جدید کتاب تولید می‌شود. از این لحاظ کانادا پس از انگلستان مقام دوم را دارد.[ii] مطابق آمار ارائه شده در همین گزارش، در سال 2001م سه گروه کتابهای داستانی بزرگسالان، داستانی نوجوانان و جوانان، و جامعه‌شناسی و اقتصاد در صدر انتشارات قرار داشته‌اند. ناشران عمده کتاب در دو استان کبک و اونتاریو قرار دارند که در مجموع بیش از 60 درصد سود این صنعت را به خود اختصاص داده‌اند. در سال 2009م پنج ناشر بزرگ کانادا 42 درصد از سهم صنعت کتاب این کشور را در دست داشته‌اند. شورای هنر کانادا برای حمایت از این صنعت طیف وسیعی از کمک‌های مالی را برای نویسندگان حرفه‌ای، تعاونی‌ها و ناشران ارائه می‌دهد. همچنین، این شورا از بخش ترجمه، نشر و ترویج ادبیات در کانادا و جشنواره‌های مختلف ادبی حمایت‌های مالی ویژه‌ای به عمل می‌آورد. در حال حاضر، شورای هنر در راستای ترجمه آثار نویسندگان به هر دو زبان رسمی کشور و برای پشتیبانی از ترجمه آثار ادبی کانادا به زبان‌های فرانسه، انگلیسی و بومی و محلی کمک هزینه‌هایی را به مترجمان پرداخت می‌کند.
در این کشور نوعی مالیات - با عنوان مالیات در محل فروش - از خریداران کتاب اخذ می‌گردد که کتاب و فصلنامه را نیز شامل می‌شود. نرخ این مالیات 7 درصد است. سازمان میراث فرهنگی از دو طرح ملی در صنعت نشر کتاب حمایت می‌نماید. این دو طرح عبارت‌اند از:
طرح توسعه صنعت نشر کتاب
طرح مذکور ظرفیت صنعت کتاب در کشور را در امر نشر و بازاریابی در بازارهای داخل و بین‌المللی افزایش می‌دهد. این برنامه از بودجه‌ایی معادل 25 میلیون دلار برخوردار است.
طرح کمک به توزیع نشریات
این طرح با 25 میلیون دلار بودجه از بازارهای داخلی و بین‌المللی و هزینه‌های توزیع و پخش کتاب حمایت می کند و شهروندان را به خرید کتاب تشویق می‌نماید.
در سال 92-1991م، 1440 مجله ملی توسط 1055 ناشر منتشر شد و بیش از 6000 فرصت شغلی در سراسر کشور فراهم گردید. نشریات کانادایی 22 درصد از کل بازار داخلی را در اختیار خود دارند. کل درآمد داخلی و صادراتی کسب شده از محل چاپ نشریات مختلف در کشور طی سال 1991م بالغ بر 864/4 میلیون دلاراست. دولت فدرال به صورت مستقیم از طریق کمک‌های مالی شورای کانادا و تسهیلات صندوق توسعه صنایع فرهنگی به صنعت نشر و چاپ کشور مبالغی را می‌پردازد. علاوهبر این، نشریات از یارانه‌های پستی نیز بهره‌مند می‌گردند. بودجه یارانه پستی در سال 1991م 85 میلیون دلار بود. سال 1993م، دولت فدرال طرح اضطراری مطالعه عوامل تأثیرگذار بر نشریات را مورد بحث و بررسی قرار داد. از جمله مفاد این طرح می‌توان به بررسی پیشرفت‌ها و رویکردهای صنعت نشر کشور و بازاریابی برای تبلیغات صنایع چاپ و نشر، بررسی تأثیر فن‌آوری‌های جدید این صنعت، حضور در فعالیت‌های بین‌المللی و برآورد تأثیر رویکردهای جدید اشاره نمود.[۳]
صنعت ضبط صدا و رادیو تلویزیون
بودجه رادیو و تلویزیون کشور[iii] بالغ بر 1/5 میلیارد دلار است که تقریباً 50 درصد کل هزینه‌های فرهنگی دولت فدرال است. صنایع مذکور متشکل از ایستگاه‌های رادیو و تلویزیون دولتی و خصوصی، کمپانی‌ها و تلویزیون‌های کابلی می‌باشد. در سال 1992م، صنعت تلویزیون کابلی و پخش رادیو و تلویزیون مبلغ 4/2 میلیارد دلار درآمد کسب نمود و بیش از 137/000 فرصت شغلی ایجاد کرد. طبق آمار بدست آمده در سال 1991م، حدود 92 درصد از خانواده‌ها به سیستم‌های تلویزیون کابلی دسترسی داشتند. با این وجود، صنایع رادیو و تلویزیون با چالش‌های خاصی نیز روبه‌رو است. مهم‌ترین این چالش‌ها عبارت‌اند از:
- رقابت با برنامه‌های خارجی که غالباً از ایالات متحده آمریکا به سوی کانادا سرازیر می‌شوند؛
- ایجاد بازار رقابتی؛
- نیاز به معرفی فناوری‌های جدید نظیر تلویزیون‌های پیشرفته و رادیو و ویدئوهای دیجیتالی فشرده؛
- همگرایی فناوری‌ها میان صنایع مخابرات و رادیو و تلویزیون کشور؛
- مشکل خشونت در تلویزیون؛
- اطمینان از دسترسی کلیه شهروندان به خدمات رسانه‌های گروهی؛
- وجود دوگانگی زبان، تنوعات فرهنگی کشور و جایگاه ویژه بومیان در جامعه.
کمیسیون ارتباطات از راه دور با همکاری سازمان رادیو- تلویزیون(RTC) با استناد به ماده قانون ویژه خبررسانی مصوب سال 1991م، امور بخش کابلی رادیو و تلویزیون را برعهده دارد. کمیسیون مذکور مجوز خبرگزاری‌های دولتی و خصوصی را صادر و تجدید می‌نماید. شرکت سهامی خبررسانی کانادا(CBC) و رادیو کانادا(SRC) بزرگ‌ترین شبکه‌های خبرگزاری رادیو و تلویزیونی دولتی می‌باشند. همچنین، کمپانی سهامی خبررسانی کانادا بزرگ‌ترین تولیدکننده برنامه‌ها به دو زبان انگلیسی و فرانسه برای رادیو و تلویزیون این کشور است. این شرکت با بودجه‌ای بالغ بر 1 میلیارد دلار در سال به راه‌اندازی شبکه‌های رادیو و تلویزیونی دو زبانه می‌پردازد. این شبکه خود متشکل از 31 ایستگاه تلویزیونی، 1 شبکه بین‌المللی 24 ساعته ماهواره‌ای انگلیسی زبان و 4 شبکه رادیویی شامل 58 ایستگاه رادیویی می‌باشد.
سرویس خارجی شرکت خبر رسانی و رادیو بین‌المللی کانادا اخبار را به 12 زبان زنده دنیا روی موج کوتاه پخش می‌کنند. صنعت تلویزیون خصوصی متشکل از شبکه‌های مختلف ملی انگلیسی و فرانسوی است. از جمله بزرگ‌ترین این شبکه‌ها می‌توان به شبکه‌های فرانسوی زبان «سی.تی.وی(CTV)»، «گلوبال(Global)» و «تی.وی.ای(TVA)»، اشاره نمود.
از اواسط سال 1980م سودآوری تلویزیون‌های خصوصی کاهش یافته است، در حالی که شبکه‌های تلویزیونی دولتی از سودآوری قابل قبولی برخوردار بوده‌اند. طی دهه گذشته، صنعت ضبط صدا(موسیقی) از رشد قابل ملاحظه برخوردار بوده است. تعداد شرکت‌های ضبط موسیقی از 109 در سال 1982م به 201 شرکت در سال 1991م افزایش یافته‌اند. همچنین، ارزش فروش تولیدات صوتی از 222 میلیون دلار در سال 1982م، به 531 میلیون دلار در سال 1990م افزایش یافته است. برخلاف چنین رشدی، افزایش لوح‌های فشرده هنرمندان بین‌المللی در بازار به یک معضل جدی تبدیل شده است. 14 شرکت خارجی همچنان کنترل صنعت موسیقی کشور را با فروش 89 درصدی لوح‌های فشرده در اختیار خود دارند. طرح توسعه ضبط صدا(SRDP) در سال 1986م به اجرا در آمد و مبلغی بالغ بر 5 میلیون دلار در سال با هدف توسعه صنعت موسیقی کشور به آن اختصاص یافته است. طرح مذکور مشترکاً توسط سازمان ارتباطاتِ شورای کانادا، که یک کنسرسیوم خصوصی از نمایندگان صنایع رادیو و تلویزیون و ضبط موسیقی می‌باشد، و سازمان میراث فرهنگی اداره می‌گردد. در سپتامبر سال 1993م، سازمان میراث فرهنگی سهم خود از برنامه توسعه ضبط صدا را به کنسرسیوم خصوصی(FMC) واگذار نمود. همچنین، در سال 1992م، طرح اضطراری دولت با عنوان «طرح معافیت مالیاتی صنعت موسیقی کانادا» در جهت ارتقاء صنعت موسیقی کشور، تجزیه و تحلیلِ رویکردها، تغییرات تکنولوژیکی و اتخاذ سیاست‌ها و قانونگذاری‌های جدید دولتی در زمینه موسیقی به وزیر فرهنگ ارائه گردید.[۴]
بازارهنرهای تصویری سینما در کانادا
به‌رغم چالش‌های وسیع جهانی شدن، تسلط تولیدات فرهنگی خارجی، رکود اقتصادی و مشکلاتی که تولید و توزیع کنندگان فیلم برای در اختیار گرفتن بازار داخلی با آن مواجه می‌باشند شمار شرکت‌های فیلم‌ساز از 492 شرکت به 743 شرکت در دهه 1990م افزایش یافته است. در همین دوره درآمد این شرکت‌ها نیز از 146 میلیون دلار به 688/4 میلیون دلار افزایش یافته است. در دو دهه گذشته، صنعت فیلم به تولید فیلم‌های گوناگون در حوزه‌های مختلف سینمایی به صورت تمام وقت یا نیمه وقت اقدام نموده است. همچنین، دولت فدرال از طریق دو شرکت سهامی خاص سلطنتی به حمایت از صنعت فیلم‌سازی کشور می‌پردازد. این دو شرکت عبارت‌اند از:
هیأت فیلم ملی
به موجب قانون فیلم ملی، مصوب سال 1950م، این هیات به منظور راه‌اندازی، توسعه و ترویج فیلم‌سازی در کشور تأسیس گردید.
تله فیلم کانادا
تله فیلم کانادا:(Tele Film Canada)، نام قبلی آن «شرکت توسعه فیلم کانادا(CFDC)» بود. این شرکت به تشویق و ترویج توسعه تولیدات تلویزیونی و فیلم می‌پردازد. بودجه‌های اختصاص یافته به هیأت فیلم ملی و تله فیلم طی سال‌های 1993 و 1994م به ترتیب 82/6 و 132/4 میلیون دلاربوده است.
در سال 1991م، شرکت سهامی ویدئو و فیلم کانادا، که یک سازمان مالی- خصوصی جهت تولید فیلم‌های غیرتئاتری و فیلم‌های ویدئویی کشور می‌باشد، با کمک مالی تله فیلم کانادا و سازمان میراث فرهنگی کشور تأسیس گردید. طرح ضمانت وام(LGP توسط شرکت تله فیلم اجرا می‌گردد و در سال 1993م به منظور تأمین بودجه بخشی از پروژه‌های مؤسسات تولید فیلم‌های ویدئویی و سینمایی کشور راه‌اندازی گردید. [۵]
صنعت گردشگری کانادا
کانادا یکی از زیباترین کشورهای جهان است. چنان که در فصل اول ذکر شد، از دو سمت شرق و غرب به اقیانوس اطلس و آرام محدود می‌شود و گستره آن پهنای قاره آمریکای شمالی را دربرمی‌گیرد. طبیعت منحصر به فرد، این کشور را به گردشگاهی محبوب در بین علاقه‌مندان به سفر و گردشگری تبدیل نموده است. موزه‌ها، جشنواره‌های فصلی و آداب و رسوم ملل و فرهنگ‌های مختلف نیز به جاذبه‌های گردشگری آن می‌افزاید.
در سال‌های اخیر، صنعت گردشگری با اقدامات به موقع و حمایت‌های دولت از بخش خصوصی رشد چشمگیری داشته و نقشی مهم در کمک به اقتصاد و معرفی میراث این کشور به سایر مردم جهان ایفا کرده است. مطابق اطلاعات کمسیون گردشگری کانادا،(CTC) میزان درآمد گردشگری در سال 2009م، 69/5 میلیارد دلار بوده است. مطابق آمار منتشره توسط سازمان آمار این کشور، در سال 2010م صنعت گردشگری 1/6 میلیون شغل از مجموع 17/4 میلیون شغل را به خود اختصاص داده است. البته در سال‌های اخیر، سهم گردشگری کانادا از سهم گردشگری بین‌المللی، از 35 درصد در سال 2000م به 20 درصد در سال 2010م کاهش یافته است.
صنعت گردشگری در هر دو بخش گردشگری داخلی[iv] و گردشگری بین المللی[v] فعال می‌باشد. مطابق آمار منتشره در سایت سازمان آمار این کشور، در سال 2010م سه کشور ایالات متحده آمریکا با 11 میلیون و 741 هزار نفر، بریتانیا با 661 هزار نفر و فرانسه با 408 هزار نفر بیشترین مسافرت‌ها را به کانادا داشته‌اند. همچنین، سه کشوری که مقصد گردشگران کانادایی بوده‌اند، به ترتیب ایالات متحده با 19 میلیون و 964 هزار نفر، مکزیک با یک میلیون و سیصد و پنجاه و چهار هزار نفر، و کوبا با یک میلیون و ده هزار نفر بوده‌اند. علاوهبر این، بیشترین مسافرت‌های داخلی مردم به سه استان انتاریو، کبک و بریتیش کلمبیا بوده است. به گزارش سازمان تجارت جهانی،(WTO) این کشور جزو 15 کشور برتر در زمینه گردشگری می‌باشد و سالانه میلیون‌ها گردشگر از سراسر دنیا از این کشور دیدن می‌کنند.[۶] [۷][۸]
در حال به روز رسانی و ویرایش
نیز نگاه کنید به
تجارت فرهنگی ژاپن؛ تجارت فرهنگی تونس؛ تجارت فرهنگی روسیه؛ تجارت فرهنگی سنگال؛ تجارت فرهنگی کوبا؛ تجارت فرهنگی لبنان؛ تجارت فرهنگی سنگال؛ تجارت فرهنگی در آرژانتین؛ تجارت فرهنگی فرانسه؛ تجارت فرهنگی کشور مالی؛ تجارت فرهنگی اسپانیا؛ تجارت فرهنگی اردن؛ تجارت فرهنگی سیرالئون؛ تجارت فرهنگی در بنگلادش
پاورقی
[i]. درآمد سالانه حدود 3/1 تریلیون دلار آمریکا
[ii]. انگلستان به ازاء هر 545 نفر یک عنوان کتاب جدید در سال تولید می‌كند.
[iii]. رادیو و تلویزیون کانادا، بزرگ‌ترین صنعت فرهنگی این کشور محسوب می‌شود.
[iv]. یعنی کانادایی‌هایی که برای دیدن سایر استان‌ها و قلمروهای این کشور مسافرت می‌کنند.
[v]. یعنی گردشگرانی که از سایر کشورها برای دیدن کانادا به این کشور می‌آیند، یا از کانادا برای دیدن سایر نقاط دنیا سفر می‌کنند.
کتابشناسی
- ↑ Business Culture in Canada. (2013). Doing business culture in Canada. Retrieved from http://www.worldbusinessculture.com/Business-in-Canada.html.
- ↑ Canadian Business Culture. (2013). Canadian business culture. Retrieved from http://www.cyborlink.com/besite/canada.htm.
- ↑ Association of Canadian Publishers. (2013). Association of Canadian Publishers. Retrieved from http://www.thebpc.ca/the-publishing-industry/full-members/association-of-canadian-publishers/.
- ↑ Canadian Radio-television and Telecommunications Commission. (2002). Canadian content in the 21st century. Retrieved May 9, 2024.
- ↑ National Film Board of Canada. (2005). Mandate of the National Film Board. Retrieved March 15,
- ↑ Department of Education Educational Programs & Services Branch. (2005). Hospitality and tourism in Canada. Retrieved from http://www.gnb.ca/000/publications/curric/hospitalityandtourism110.pdf.
- ↑ Tourism in Canada. (2013). Retrieved from http://en.wikipedia.org/wiki/Tourism_in_Canada.
- ↑ لاریجانی، فاضل(1395). جامعه و فرهنگ کانادا. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی.ص.194-204.