حمله طالبان به مزار شریف

ژنرال عبدالرسول پهلوان به همراه پانزده نفر از محافظانش در ماه می ۱۹۹۷/ اردیبهشت ۱۳۷۶ بر اثر کمینی به قتل رسیدند، ژنرال عبدالملک و دوستم عداوت و اختلافات شدیدی با یکدیگر داشتند، عبدالملک دوستم را به قتل رسول پهلوان متهم می‌کرد. مرکز اصلی قدرت ملک، فاریاب بود. ژنرال ملک برای انتقام‌گیری از دوستم با طالبان ارتباط برقرار کرد و در ۱۹ می به طالبان پیوست و زمینه تسلیم بادغیس به این گروه را فراهم آورد. اسماعیل‌خان که در بادغیس علیه طالبان مبارزه می‌کرد در آخر اردیبهشت ۱۳۷۶، به دست طالبان اسیر شد. نیز گفته‌شده ژنرال ملک، اسماعیل‌خان را برای شام دعوت کرد و سپس به طالبان فرصت داد تا او را دستگیر کنند. طالبان اسماعیل‌خان و ۷۰۰ نفر از نیروهایش را دستگیر کرد و سپس از طریق میمنه به صفحات شمال و مزار شریف حمله کرد و ژنرال دوستم در ۲۴ می از مزار شریف فرار کرد. او ابتدا به بامیان و سپس به ترکیه رفت. ژنرال ملک براساس مذاکرات و توافقاتش با طالبان، گمان می‌کرد پس از پیروزی در صفحات شمال، طالبان خودمختاری‌که دوستم در مزار شریف و شمال افغانستان از آن برخوردار بود به او خواهد داد؛ ولی طالبان پس از تسلط بر مزار شریف از سهیم‌کردن ژنرال ملک در قدرت امتناع کرد و به او پست کم‌اهمیت معاونت وزارت خارجه را پیشنهاد داد.

طالبان صفحات شمال را با سرعت زیاد اشغال کرد.کشورهای پاکستان، عربستان و امارات متحده عربی بلافاصله حکومت طالبان را به رسمیت شناختند؛ ولی ژنرال ملک که به اشتباه خود پی برده، متوجه شد بود که طالبان حاضر به سهیم‌کردن او در قدرت و برآورده‌ساختن خواهش‌ها و خواسته‌های او نیست، به مبارزه علیه طالبان برخاست. از سوی دیگر شیعیان و مردم مزار شریف و صفحات شمال هم در برابر خلع سلاح طالبان ایستادگی کردند و جنگ بین مردم و طالبان شعله‌ور شد. نیروهای طالبان که قادر به جنگ خیابانی نبودند و از خانه‌ها و کوچه‌ها به آنان حمله می‌شد اقدام به فرار کردند. عده کثیری از آنان (حدود ۶۰۰ نفر) در داخل شهر و ۱۰۰۰ نفر در فرودگاه (که در صدد فرار بودند) کشته شدند. نیروهای ملک با سرعت تخار، فاریاب، جوزجان و سرپل را تصرف کردند، بقیه مناطق شمالی نیز یکی پس از دیگری از طالبان پس گرفته شد و طالبان در ۲۸ می از شمال افغانستان عقب‌نشینی کرد. طی این درگیری‌ها هزاران نفر از طالبان از جمله ملا احسان‌الله، رئیس بانک مرکزی کشته و در دشت لیلی دفن شدند.

شکست مزار شریف بدترین و سخت‌ترین شکست طالبان طی ۳۰ ماه گذشته بود. طالبان بیش از ۳۰۰۰ کشته و ۳۶۰۰ اسیر داد. طبق اظهارات مقامات سازمان ملل و صلیب سرخ در ژوئن ۱۹۹۷ درکابل، ملک ۱۰۰۰ نفر از طالبان را در میمنه، ۱۰۰۰ تن از آنان را در شیبرغان و ۸۰۰ تن دیگر را در مزار شریف دستگیر کرد. مسعود ۶۰۰ تا ۷۰۰ تن را در پنجشیر زندانی کرد.... نیروهای طالبان پس از تحمل شکست‌گران، دوباره در ۲۵ مرداد ۱۳۷۶ از طریق تاشقرقان به مزار شریف حمله و مدتی آن را محاصره کردند، هرچند موفق به شکست محاصره نشدند، اما مردم قزل‌آباد و دهدادی توسط طالبان قتل‌عام شدند و نیروهای طالبان با تحمل شکست دوباره فرار کردند.