مختار آویزف اماخانف

مختار آویزف نویسنده آکادمی علوم قزاقستان در دوران اتحاد جماهیر شوروی، که اولین دکتری در قزاقستان را دریافت کرد، استاد افتخاری و یکی از دانشمندان مشهور در سطح اتحاد جماهیر شوروی که در سمی منطقه فعلی آبای در سمیپالاتینسک در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۱۸۹۷ متولد شد و در سال ۱۹۶۱ درگذشت. خانواده آویزوف با خانواده آبای در ارتباط بود. پدربزرگ مختار از دوستان و علاقمندان نسبت به خلاقیت‌های آبای بود. تحصیلات آویزوف در یک مدرسه روسی در دانشکده زبانشناسی معلمان لنینگراد (سن پترزبورگ) از دانشگاه آسیای مرکزی فارغ التحصیل شد.

آویزوف خلاقیت‌های خود را با نوشتن نمایشنامه به نمایش گذاشت و با نمایشنامه نویسی استعداد خود را شکوفا کرد. او بیش از بیست نمایشنامه مانند آثار کلاسیک جهان و درام روسی با عنوان "بازرس دولت" توسط گوگول "اتللو" و "رام کردن زن سرکش" نوشته ویلیام شکسپیر، "اشراف" ، "عشق بهار" نوشته است، و به زبان قزاقی ترجمه شده است.

"راه آبای" که رمان بسیار بلندی است در چهار جلد نوشته است که به زبان‌های مختلف از جمله به زبان فارسی نیز ترجمه شده است و در دو جلد بسیار قطور در ایران منتشر شده است، این کتاب از شاهکارهای ادبی مختار است. او یکی از چهره‌های درخشان در حوزه ادبیات قزاقستان است. نثر ملی و درام نویسی را در اوایل قرن بیستم تجربه کرد و بر خلاف مایلین که بیشتر تمایل به مسائل اخلاقی در آثار خود داشت آویزوف موضوع اصلی داستان کوتاه و رمان‌های خود را نه تنها به درد و رنج توده مردم، ظلم و ستم و بیداری معنوی مردم توجه داشت.

در حالی که دیوار خود بیگانگی اجتماعی و اخلاقی بین افراد جامعه بوجود آمده بود، هیچ عدالتی احساس نمی شد. این شاعر جوان همه چیز را سیاه یا سفید نمی‌دید. اولین کار او بازی "کبک"، بر اساس افسانه محبوب در مورد سرنوشت غم‌انگیز دو مرد جوان که جرات به قرار دادن احساسات خود را در نزاع قبیله‌ای نشان می‌داد بیان کرد. از نوامبر سال ۱۹۱۹، با استقرار قدرت شوروی در منطقه سمیپالاتینسک نقش فعالی در زندگی سیاسی و اجتماعی منطقه و تحولات انقلابی آن داشت و مدتی در روزنامه "تیلی قزاقستان" کار کرد، و در برگزای دوره‌های تربیت معلم تلاش بسیار کرد.

سال ۱۹۳۰ نقطه عطفی در زندگی او ایجاد شد، زمانی که به اتهام واهی فعالیت‌های ناسیونالیستی دو سال از عمرش را در زندان گذراند که بهترین آثار او در همین زمان منتشر شد.

و در سال ۱۹۶۰ داستان‌ها و رمان‌های اولیه خود را در مجموعه "کاراش" تجدید چاپ شد، و انتشار رمان "زمان بی باکی" به زبان روسیه و قزاقستان منتشر کرد.

با افزایش تجربه و مهارت‌های هنری به تدریج طرح‌های بزرگی در مقیاس وسیع در ذهن او ایجاد شد. و با پرداختن به مطالعه اشعار، اندیشه‌ها و زندگی و بیوگرافی آبای، بزرگترین اثر ادبی خود را خلق کرد. او کنتاب‌ها و مقالات متعددی را در مود آبای نکاشته است. می‌توان گفت که مختار آویزوف تمام زندگی و تجربه خلاقانه خود را در سال ۱۹۴۷ با انتشار کتاب دوم رمان "راه آبای" که او را فرشته‌ای با توانایی فوق العاده و دارای رشد معنوی و عملی و نزدیکی با مردم خود معرفی کرد یک روایت حماسی بزرگ در مورد آبای به کار گرفت. این رمان یکی از معدود آثار ادبیات جهان است که شخصیت‌های اصلی آن در اعماق وجود میلیون‌ها نفر از خوانندگان نفوذ کرده است. استعداد هنری مختار جهانی بود و نه تنها سهم بزرگی در توسعه درام و تئاتر قزاقستان داشت بلکه یکی از بزرگترین استادان بیان هنری قرن بیستم شناخته شده است.