مذهب دروزیان در اردن

از دانشنامه ملل

مذهب دروزیه از جمله مسلک‌های درونگرای منسوب به اسلام است. دروزیه انشعابی از مذهب اسماعیلیه است که در قرن پنجم هجری در زمان خلیفه فاطمی، ابوعلی منصوربن نزار ملقب به الحاکم بامرالله (1024-996م) بوسیله یک خیاط ایرانی که از وفادارترین مبلغان و پیروان حاکم بود[۱] به نام محمد بن اسماعیل درزی معروف به نشتکین بنیاد نهاده شد و بعدها به همین نام مشهور گشت[۲]. پس از ترور حاکم، که برخی می‌گویند توسط خواهرش که دیگر نمی‌توانست رفتار‌های برادر را تحمل کند صورت گرفته است، پیروان حاکم مجبور شدند به کوه‌های لبنان، جایی که می‌توانند برای خود جامعه کوچکی تشکیل دهند، پناه ببرند. برای دروزیان، حاکم نمرده است، بلکه در حالت تعلیقی از زندگی قرار دارد که می‌تواند بازگردد. جامعه دروزی عمدتا در کوه‌های لبنان باقی ماندند و برای مدت کوتاهی  از طرف سلطان عثمانی بر اغلب لبنان، بخش‌هایی از سوریه، اردن و فلسطین حکمرانی کردند. برخی از اجتماعات دروزیان در قرن هفدهم و هجدهم در فلسطین و بلندی‌های جولان ساکن شدند، اما اغلب آن‌ها در میانه دهه 1860م پس از درگیری آن‌ها و مسیحیان مارونی در جبل دروز ساکن شدند و چندان بر منطقه تسلط پیدا کردند که کوهستانی که جبل العرب نام داشت را جبل دروز نامیدند[۳]. آن‌ها در سال 1918 از این جایگاه در سوریه به اردن آمدند. در آن زمان حدود 22 خانواده درزی وارد اردن شده و در قصر الازرق (منطقه مرزی بین اردن و سوریه) ساکن شدند. این منطقه در آن زمان بسیار کم جمعیت بود.

پس از انقلاب سوریه در سال 1925 نیز سلطان اطرش و بسیاری ازرهبران انقلابی درزی به اردن پناه بردند و در ازرق سکنی گزیدند و پایگاهی برای مقاومت ضد استعمار فرانسه در سوریه تشکیل دادند. از این رو فرانسویان انگلیس را تحت فشار قرار دارند تا دروزیان را از منطقه ازرق خارج کند. به دنبال آن، سلطان اطرش و سایر رهبران به عربستان مهاجرت کردند و به مدت 11 سال در آنجا باقی ماندند. سپس بسیاری از آن‌ها به جبل العرب در سوریه و بخشی نیز به منطقه ازرق در اردن برگشتند. بسیاری از خانواده‌های دروزی نیز در فاصله سال‌های 1933-1945 به اردن رفتند و با جامعه اردن درآمیخته و جزئی از آن شدند. آن‌ها هم اکنون خود را اردنی و جزئی از جامعه اردن می‌دانند.

با وجود شمار اندک دروزیان ولی مؤسس حکومت اردن شرقی یک دروزی به نام رشید طلیع بود که در سال 1922 دولت اردن را تشکیل داد. در زمان تشکیل اولین دولت به ریاست او، جمعیت زیادی از آنان به اردن آمدند و مناصب مهمی‌ را کسب کردند. از جمله امیر عادل ارسلان که ریاست دیوان امیری را در اردن برعهده گرفت ولی پس از مدتی به سوریه بازگشت و در انقلاب این کشور شرکت نمود. امروزه دروزیان نقش قابل‌توجهی در زندگی سیاسی ندارند که ممکن است به علت کمی‌ جماعت‌شان باشد. دروزیان در سال 1992 اجتماعی تحت عنوان «ابناء بنی معروف» تشکیل دادند که نماینده تمامی‌ دروزیان اردن و مرجع اصلی آن‌هاست[۴][۵].

نیز نگاه کنید به

ادیان در اردن؛ اسلام در اردن؛ مسیحیت در اردن

کتابشناسی

  1. Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm, Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 29- 31
  2. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بين‌الملل، مركز بين المللی تبليغ،ص.75-76
  3. Shoup. J. A., Culture and customs of Jordan, p.cm, Culture and customs of the Middle East, ISSN 1550-1310, p. 29- 31
  4. برگرفته از https://jawlanyat.com/mobile/?mod=articles&ID=4852& و http://arb.majalla.com/2012/12/article55240853
  5. لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)