میراث‌فرهنگی غیرملموس عراق
میراث‌فرهنگی غیرملموس، به معنای داشته‌های تاریخی یک کشور است که در فرایند فرهنگ و تربیت آن دیار مؤثر واقع شده و منتهی به محصولات فرهنگی، هنری و... شده باشد. با این تعریف، عراق دارای میراث‌فرهنگی ناملموس غنی می‌باشد. از جمله آن «مقام عراقی» یک سبک موسیقایی ویژه‌ی عراقی است که در سال ۲۰۰۸ ثبت جهانی شد[۱].
ناعورسازی نیز از میراث فرهنگی غیرملموس عراقی است. ناعور یا ناعوره، یک چرخ چوبین است که از بیست و چهار ستون چوبی تشکیل شده و بیست و چهار گلدان سفالی را در دور خود حمل می‌کند. از آن به عنوان ابزاری برای انتقال آب به خشکی در کنار رودخانه فرات در عراق استفاده می‌شود. ناعور، منبع درآمد برای بسیاری از صنعتگران محلی است که به ساخت آن می‌پردازند، جایی که دانش و مهارت‌های مربوط به ساخت آن از طریق خانواده‌ها و سینه‌به‌سینه منتقل می‌شود. صنعت ناعورسازی در سال 2021 جزو میراث فرهنگی غیرملموس عراقی در یونسکو ثبت گردید[۲]
مضیف سُنتی عراق نیز از معماری‌های زیبای عراق و جزو میراث فرهنگی این کشور است. مضيف یک سازه بزرگ قوسی است که در منطقه‌ای از هورهای جنوب عراق قرار دارد و به خاطر ساخت آن از نی و بامبو به‌صورت بافت شکیل و مقوّس متمایز است. مضیف به عنوان یک مرکز اجتماعی به عنوان محل برگزاری فعالیت‌های فرهنگی و مراسم اجتماعی نظیر عروسی‌ها و مناسبت‌ها به ویژه برای حل و فصل امور عشایری در عراق عمل می‌کند. در سال 2023، مظیف عراقی جزو میراث فرهنگی غیرملموس عراق ثبت جهانی شد[۳].
همچنین کشور عراق، جزو کشورهای مؤثر در شکل‌گیری و تکامل خط عربی همراه با کشورهای دیگر عربی همانند اردن، عربستان سعودی، مصر و ...، در یونسکو ثبت گردید[۴].
عید «خضر و الیاس» در عراق دیرینه‌ی چندصدساله دارد و مبتنی بر باور علویان، به این معناست که خضر و الیاس در یکی از روزها شراب جاودانگی خوردند و مرگ از آنان برداشته شد. آنان سالروز چنین رویدادی را عید می‌گیرند. این عید در سال ۲۰۱۶ به نام عراق ثبت شد؛ هرچند در بخشی از سوریه و ترکیه و آذربایجان و ایران نیز اقوام نژادمذهب علوی یا درویشی از آن یاد می‌کنند[۵].
«زیارت اربعین» نیز یکی از آثار فرهنگی غیرملموس در عراق و پرشکوه‌ترین آنان است. رویدادی که در مدت‌زمان خاصی از سال قمری علاقه‌مندان به حسین پسر علی بن ابی‌طالب امام نخست شیعیان و خلیفه چهارم اهل‌سنت، به یادبود شهادت او در سال ۶۱ به دست سربازان یزید بن معاویه، از جای‌جای کشور عراق، پای پیاده به‌سوی او می‌شتابند. زیارت اربعین در سال ۲۰۱۹ ثبت جهانی شد[۶]. «رسم خرماچینی» نیز از رسوم باستانی و جزو میراث ثبت‌شده‌ی غیرملموس فرهنگی در عراق به شمار می‌رود[۷].
نیز نگاه کنید به
میراث و مفاخر فرهنگی در عراق؛ موزه های عراق؛ میراث‌فرهنگی ملموس عراق؛ برنامه های کلان و نوآوری دولت عراق در زمینه آثار باستانی
کتابشناسی
- ↑ وبگاه جهانی آرچیکو؛ مقاله "المقام العراقي" قابل دسترسی در: https://archiqoo.com/unesco/intangible_sub_lists_ar.php?uw_country=iraq&subsite=iraqi_maqam
- ↑ وبگاه جهانی آرچیکو، مقاله "المهارات والفنون الحرفية التقليدية لصناعة الناعور"، قابل بازیابی از https://archiqoo.com/unesco/intangible_sub_lists_ar.php?uw_country=iraq&subsite=traditional_craft_skills_and_arts_of_al_naoor
- ↑ وبگاه جهانی آرچیکو، مقاله" المهارات والفنون الحرفية التقليدية لبناء المضيف"، قابل بازیابی از: https://archiqoo.com/unesco/intangible_sub_lists_ar.php?uw_country=iraq&subsite=traditional_craft_skills_arts_almudhif_building
- ↑ وبگاه جهانی آرچیکو، مقاله " الخط العربي: المعارف والمهارات والممارسات"، قابل بازیابی از: https://archiqoo.com/unesco/intangible_sub_lists_ar.php?uw_country=iraq&subsite=arabic_calligraphy_knowledge_skills_practices
- ↑ وبگاه جهانی آرچیکو، مقاله " عيد الخضر الياس والممارسات المرتبطة به"، قابل بازیابی از: https://archiqoo.com/unesco/intangible_sub_lists_ar.php?uw_country=iraq&subsite=khidr_elias_feast_and_its_vows
- ↑ وبگاه جهانی آرچیکو،" توفير الخدمات والضيافه خلال زيارة الأربعين" ، قابل بازیابی از: https://archiqoo.com/unesco/intangible_sub_lists_ar.php?uw_country=iraq&subsite=provision_of_services_and_hospitality_during_the_arbain_visitation
- ↑ وبگاه جهانی آرچیکو، " نخيل التمر، المعرفة والمهارات والتقاليد والممارسات"، قابل بازیابی از: https://archiqoo.com/unesco/intangible_sub_lists_ar.php?uw_country=iraq&subsite=date_palm_knowledge_skills_traditions_practices
نیز نگاه کنید به
اکبر بیرامی