نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اردن: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''11 - نظام آموزشي'''
11 - نظام آموزشی


'''11-1 ساختار و سياست آموزشي کشور'''
11-1 ساختار و سیاست آموزشی کشور


پيشرفت نظام آموزشي [[اردن]] بسيار عالي است که در دهه 1920 كار خود را آغاز كرد. اردن يك نظام آموزشي پيشرفته و سطح بالا را براي پيشرفت مردم پايتخت خود بنا نهاد. امروزه 2787 مدرسه دولتي،‌ 1493 مدرسه خصوصي، 48 انجمن دانشگاهي و 19 دانشگاه در اردن وجود دارند. در اردن، دسترسي به آموزش پايه مورد تاكيد است و اين مهم در تمام برنامه هاي توسعه ي اردن مدنظر واقع شده است. مسئولين براي هر روستا با جمعيت 10 نفر يك مدرسه مهيا كرده اند. در نتيجه توسعه سريع امكانات، شهروندان فقير و دور افتاده را قادر به دسترسي به امكانات آموزشي كرده است.
پیشرفت نظام آموزشی [[اردن]] بسیار عالی است که در دهه 1920 کار خود را آغاز کرد. اردن یک نظام آموزشی پیشرفته و سطح بالا را برای پیشرفت مردم پایتخت خود بنا نهاد. امروزه 2787 مدرسه دولتی،‌ 1493 مدرسه خصوصی، 48 انجمن دانشگاهی و 19 دانشگاه در اردن وجود دارند. در اردن، دسترسی به آموزش پایه مورد تاکید است و این مهم در تمام برنامه های توسعه ی اردن مدنظر واقع شده است. مسئولین برای هر روستا با جمعیت 10 نفر یک مدرسه مهیا کرده اند. در نتیجه توسعه سریع امکانات، شهروندان فقیر و دور افتاده را قادر به دسترسی به امکانات آموزشی کرده است.


آموزش در اردن از سه مرحله تشكيل مي شود:
آموزش در اردن از سه مرحله تشکیل می شود:


1. دوره كودكستان: يك مرحله 2 ساله جهت ايجاد محيط مناسب براي كودكان و تهيه فرصت هاي آموزشي متعادل كه باعث مي شود آنها عادات درست سلامتي را بدست بياورند، روابط اجتماعي خود را محكم كنند، شيوه هاي درست را توسعه دهند و مدرسه را دوست داشته باشند.
1. دوره کودکستان: یک مرحله 2 ساله جهت ایجاد محیط مناسب برای کودکان و تهیه فرصت های آموزشی متعادل که باعث می شود آنها عادات درست سلامتی را بدست بیاورند، روابط اجتماعی خود را محکم کنند، شیوه های درست را توسعه دهند و مدرسه را دوست داشته باشند.


2. دوره هاي آموزش ابتدايي: يك دوره اجباري 10 ساله براي كسب اهداف عمومي آموزش و مهيا ساختن شهروندان در تمام زمينه ها از جنبه ي فيزيكي، ذهني، روحي، عاطفي و اجتماعي.
2. دوره های آموزش ابتدایی: یک دوره اجباری 10 ساله برای کسب اهداف عمومی آموزش و مهیا ساختن شهروندان در تمام زمینه ها از جنبه ی فیزیکی، ذهنی، روحی، عاطفی و اجتماعی.


3. دوره ي آموزش ثانويه (كمكي): يك دوره اختياري 2 ساله براي آماده و مجهز كردن شهروندان با ظرفيت ها و مهارت هاي گوناگون علمي،‌ فني، شخصي، ملي و انساني.
3. دوره ی آموزش ثانویه (کمکی): یک دوره اختیاری 2 ساله برای آماده و مجهز کردن شهروندان با ظرفیت ها و مهارت های گوناگون علمی،‌ فنی، شخصی، ملی و انسانی.


اين دوره شامل دو مرحله است:
این دوره شامل دو مرحله است:


الف) آموزش ثانويه نظري: اين دوره بر اساس فرهنگ عمومي پايه و فرهنگ علمي يا شغلي است. دانش آموزاني كه اين دوره را گذرانده اند در آزمون ملي شركت مي كنند.
الف) آموزش ثانویه نظری: این دوره بر اساس فرهنگ عمومی پایه و فرهنگ علمی یا شغلی است. دانش آموزانی که این دوره را گذرانده اند در آزمون ملی شرکت می کنند.


ب) آموزش ثانويه كاربردي: اين دوره بر اساس آموزش كاري و شغلي است و دانش آموزان پس از فارغ التحصيلي از مدرسه مستقيم به بازار كار مي پيوندند. (1)
ب) آموزش ثانویه کاربردی: این دوره بر اساس آموزش کاری و شغلی است و دانش آموزان پس از فارغ التحصیلی از مدرسه مستقیم به بازار کار می پیوندند. (1)


نمودار نظام آموزشی در اردن  
نمودار نظام آموزشی در اردن  
خط ۲۳: خط ۲۳:




'''11-2 اهداف، مباني نظري و ويژگي نظام آموزشي کشور'''
11-2 اهداف، مبانی نظری و ویژگی نظام آموزشی کشور


اهداف عمده نظام آموزش اردن بدين شرح است:
اهداف عمده نظام آموزش اردن بدین شرح است:


• تربيت شهرونداني كه به خدا ايمان داشته باشند، اعتقادات اسلامي را بدانند، متعهد به ارزش والاي اسلامي '''-''' عربي باشند، وفادار به كشور، قوانين و ملت شان باشند، كاملا به حقوق شان آگاه باشند، وظايف شان را به گونه اي انجام دهند كه شخصيت شان را در تمام زمينه ها رشد دهد و به شناخت ديگران در عين حفظ هويت شان بيانجامد.
• تربیت شهروندانی که به خدا ایمان داشته باشند، اعتقادات اسلامی را بدانند، متعهد به ارزش والای اسلامی - عربی باشند، وفادار به کشور، قوانین و ملت شان باشند، کاملا به حقوق شان آگاه باشند، وظایف شان را به گونه ای انجام دهند که شخصیت شان را در تمام زمینه ها رشد دهد و به شناخت دیگران در عین حفظ هویت شان بیانجامد.


• تربيت شهرونداني كه بخوبي با مهارت ها و دانش هاي ضروري براي اقتصادي علمي (دانش، رابطه و ارتباط بين سيستمي، كارگروهي، تفكر علمي، شخصي، تكنولوژي، شغل آتي و مهارت هاي تحقيق علمي) به منظور شركت در ساخت و پيشبرد جامعه مجهز باشند.  
• تربیت شهروندانی که بخوبی با مهارت ها و دانش های ضروری برای اقتصادی علمی (دانش، رابطه و ارتباط بین سیستمی، کارگروهی، تفکر علمی، شخصی، تکنولوژی، شغل آتی و مهارت های تحقیق علمی) به منظور شرکت در ساخت و پیشبرد جامعه مجهز باشند.  


• مهيا كردن فرصت هاي يادگيري براي همه، كسب مساوات و عدالت در خدمات آموزشي در جنبه هاي كمي و كيفي، تمركز بر توسعه كيفي آموزش در تعامل با دانش آموزان در حين يادگيري.
• مهیا کردن فرصت های یادگیری برای همه، کسب مساوات و عدالت در خدمات آموزشی در جنبه های کمی و کیفی، تمرکز بر توسعه کیفی آموزش در تعامل با دانش آموزان در حین یادگیری.


• توسعه وزارت آموزش و پرورش كارآمد و تمركز بر فعال سازي اداره مدارس  
• توسعه وزارت آموزش و پرورش کارآمد و تمرکز بر فعال سازی اداره مدارس  


• ارتقاء صلاحيت داخلي و خارجي نظام آموزش و پرورش در اردن
• ارتقاء صلاحیت داخلی و خارجی نظام آموزش و پرورش در اردن


در بين معيارهاي توسعه بخش آموزش، چشم انداز ملي بر رسيدن به اهداف زير متمركز است:  
در بین معیارهای توسعه بخش آموزش، چشم انداز ملی بر رسیدن به اهداف زیر متمرکز است:  


'''-''' توسعه در ساخت كودكستان هاي عمومي و توجه بسيار بيشتر به فقرا و مناطق دورافتاده
- توسعه در ساخت کودکستان های عمومی و توجه بسیار بیشتر به فقرا و مناطق دورافتاده


'''-''' تاسيس كارگروه هاي بالاتر براي پيشرفت منابع انساني و بازنگري قوانين سرپرستي و مديريت آموزشي
- تاسیس کارگروه های بالاتر برای پیشرفت منابع انسانی و بازنگری قوانین سرپرستی و مدیریت آموزشی


'''-''' توسعه فرصت هاي تحصيلي در دوره ابتدايي و ثانويه (كمكي) و هم چنين توسعه ي بودجه كارآمد
- توسعه فرصت های تحصیلی در دوره ابتدایی و ثانویه (کمکی) و هم چنین توسعه ی بودجه کارآمد


'''-''' بالا بردن تمايل براي تمركز زدايي و معتبر سازي روش شناسي براي ارزيابي و توسعه
- بالا بردن تمایل برای تمرکز زدایی و معتبر سازی روش شناسی برای ارزیابی و توسعه


'''-''' ارتقاء كيفيت آموزش دوره ي ابتدايي و كمكي
- ارتقاء کیفیت آموزش دوره ی ابتدایی و کمکی


- ارتقاء مشاركت بخش خصوصي در مديريت آموزش شغلي و توسعه برنامه هايي كه به رفع نيازهاي بازار كار بيانجامد. (3)
- ارتقاء مشارکت بخش خصوصی در مدیریت آموزش شغلی و توسعه برنامه هایی که به رفع نیازهای بازار کار بیانجامد. (3)




'''11-3 آموزش ابتدايي (پايه)'''


آموزش ابتدايي يا پايه شامل 10 سال تحصيلي در مدرسه است که تمامي شهروندان اردني ملزم به گذراندن اين دوره ده ساله هستند. (4)
11-3 آموزش ابتدایی (پایه)


در بين سال هاي 1939 تا 1965 ميلادي پيشرفت هاي مهمي در وزارت آموزش و پرورش در زمينه توجه به جوانان روي داد و گام هاي بزرگي در جهت آموزش هنرهاي زيبا، فنون نظامي، کتابخانه ها، راديوها، تشويق انجمن ها و جشنواره ها در داخل و خارج از مدرسه برداشته شد. (5)
آموزش ابتدایی یا پایه شامل 10 سال تحصیلی در مدرسه است که تمامی شهروندان اردنی ملزم به گذراندن این دوره ده ساله هستند. (4)


از سال 1966تا 1992 نيز بیش از پیش به جوانان، به ويژه در زمينه هاي آموزش اولياء و مربيان، آموزش‌هاي هلال احمر، تدارک سفرهاي علمي، تدارک مسابقات شعر و نثر، آموزش بازي شطرنج و... .
در بین سال های 1939 تا 1965 میلادی پیشرفت های مهمی در وزارت آموزش و پرورش در زمینه توجه به جوانان روی داد و گام های بزرگی در جهت آموزش هنرهای زیبا، فنون نظامی، کتابخانه ها، رادیوها، تشویق انجمن ها و جشنواره ها در داخل و خارج از مدرسه برداشته شد. (5)


اين پيشرفت ها سبب افزايش تعداد معلمان ودانش آموزان (به ويژه دانش آموزان دختر) در مقطع دبيرستان شد. (6)
از سال 1966تا 1992 نیز بیش از پیش به جوانان، به ویژه در زمینه های آموزش اولیاء و مربیان، آموزش‌های هلال احمر، تدارک سفرهای علمی، تدارک مسابقات شعر و نثر، آموزش بازی شطرنج و... .
 
این پیشرفت ها سبب افزایش تعداد معلمان ودانش آموزان (به ویژه دانش آموزان دختر) در مقطع دبیرستان شد. (6)


تعداد دانش آموزان، معلمان و مدارس (7)
تعداد دانش آموزان، معلمان و مدارس (7)
خط ۸۴: خط ۸۵:
|503
|503
|-
|-
|تعداد دانش آموز به ازاي معلم
|تعداد دانش آموز به ازای معلم
|20
|20
|23
|23
|18
|18
|-
|-
|تعداد دانش آموز در يک مدرسه
|تعداد دانش آموز در یک مدرسه
|161
|161
|207
|207
|249
|249
|}
|}
آخرين آمار مربوط به سال 2018 نشان رشدي فزاينده در آموزش پايه را دارد. بر اساس آمار هاي موجود آخير ميانگين تعداد دانش آموزان در هر كلاس 25 نفر و براي هر معلم 16 نفر است. (8) ضمناً آمارهاي تفكيكي مربوط به ابتدايي و متوسطه در پايان بخش آموزش متوسطه خواهد آمد.  
آخرین آمار مربوط به سال 2018 نشان رشدی فزاینده در آموزش پایه را دارد. بر اساس آمار های موجود آخیر میانگین تعداد دانش آموزان در هر کلاس 25 نفر و برای هر معلم 16 نفر است. (8) ضمناً آمارهای تفکیکی مربوط به ابتدایی و متوسطه در پایان بخش آموزش متوسطه خواهد آمد.  


در اردن مدارس بين المللي خصوصي نيز وجود دارند که شهريه آنها سنگين است؛ به عنوان مثال مدرسه بين المللي QQRT، يک مدرسه بسيار جديد و مدرن در اردن است که يادگيري زبان عربي و زبان انگليسي را به صورت زبان مادري ارائه مي دهد. اين مدرسه در چندين شهر اردن شعبه دارد و براي رده هاي سني 3 الي 18 سال در نظر گرفته شده است. هزينه تحصيل در اين مدرسه کمي بالاست اما شرايط کمک مالي بسيار خوبي به دانش آموزان برتر می‌دهد. هم‌چنين مدرسه بين المللي OPO مدرسه‌ای براي تقويت مهارت‌هاي زبان، زيست و شيمي و رياضي است و دروس ديگري در اين مدرسه تدريس نمي شود؛ شهريه تحصيلي اين مدرسه گران است ولي امکانات استفاده از صندوق هاي مالي مدرسه وجود دارد . هزينه تحصيل در اين مدرسه در ابتداي هر سال توسط دولت مشخص مي شود.  
در اردن مدارس بین المللی خصوصی نیز وجود دارند که شهریه آنها سنگین است؛ به عنوان مثال مدرسه بین المللی QQRT، یک مدرسه بسیار جدید و مدرن در اردن است که یادگیری زبان عربی و زبان انگلیسی را به صورت زبان مادری ارائه می دهد. این مدرسه در چندین شهر اردن شعبه دارد و برای رده های سنی 3 الی 18 سال در نظر گرفته شده است. هزینه تحصیل در این مدرسه کمی بالاست اما شرایط کمک مالی بسیار خوبی به دانش آموزان برتر می‌دهد. هم‌چنین مدرسه بین المللی OPO مدرسه‌ای برای تقویت مهارت‌های زبان، زیست و شیمی و ریاضی است و دروس دیگری در این مدرسه تدریس نمی شود؛ شهریه تحصیلی این مدرسه گران است ولی امکانات استفاده از صندوق های مالی مدرسه وجود دارد . هزینه تحصیل در این مدرسه در ابتدای هر سال توسط دولت مشخص می شود.  


يک مدرسه استعداد يابي آمريکايي نيز در اردن وجود دارد که شعبه اي از يک مدرسه ملي است که دانش آموزان را براساس سطح استعدادشان ارزيابي مي کند، در اين مدرسه شرايط تحصيل به بهترين شکل ممکن دنبال مي شود.  
یک مدرسه استعداد یابی آمریکایی نیز در اردن وجود دارد که شعبه ای از یک مدرسه ملی است که دانش آموزان را براساس سطح استعدادشان ارزیابی می کند، در این مدرسه شرایط تحصیل به بهترین شکل ممکن دنبال می شود.  


'''11-4 آموزش متوسطه'''
11-4 آموزش متوسطه


آموزش متوسطه (ثانوي)، كه شامل دو سال تحصيل مي باشد، مختص دانش آموزاني است كه دوره ابتدايي 10 ساله را پشت سرگذاشته اند. اين دوره شامل دو بخش است؛ آموزش متوسطه كه مي تواند حرفه اي يا دانشگاهي باشد. در پايان دوره دو ساله، دانش آموزان در امتحانات سراسري متوسطه توجيهي در حوزه هاي از پيش تعيين شده، شركت مي كنند و به كساني كه امتحانات را با موفقيت پشت سر مي گذارند گواهي توجيهي اعطا مي گردد. دانش آموزان براي ورود به دانشگاه ها دوره آموزشي طي مي كنند در حالي كه در گروه فني و حرفه اي دانش آموزان دوره هاي لازم را براي ورود به كالج محلي يا دانشگاه ها يا بازار كار مي گذرانند مشروط بر آن كه دو درس اضافي را نيز با موفقيت پشت سرگذاشته باشند.  
آموزش متوسطه (ثانوی)، که شامل دو سال تحصیل می باشد، مختص دانش آموزانی است که دوره ابتدایی 10 ساله را پشت سرگذاشته اند. این دوره شامل دو بخش است؛ آموزش متوسطه که می تواند حرفه ای یا دانشگاهی باشد. در پایان دوره دو ساله، دانش آموزان در امتحانات سراسری متوسطه توجیهی در حوزه های از پیش تعیین شده، شرکت می کنند و به کسانی که امتحانات را با موفقیت پشت سر می گذارند گواهی توجیهی اعطا می گردد. دانش آموزان برای ورود به دانشگاه ها دوره آموزشی طی می کنند در حالی که در گروه فنی و حرفه ای دانش آموزان دوره های لازم را برای ورود به کالج محلی یا دانشگاه ها یا بازار کار می گذرانند مشروط بر آن که دو درس اضافی را نیز با موفقیت پشت سرگذاشته باشند.  


آموزش متوسطه حرفه اي، آموزش حرفه اي فشرده و كارآموزي به دانش آموزان ارائه مي‌كند و در پايان به دانش آموزان گواهي اعطا مي شود. اين نوع آموزش توسط موسسات آموزش حرفه اي، تحت نظارت وزارت كار/آموزش فني حرفه اي و آموزش عالي ارائه مي شود.
آموزش متوسطه حرفه ای، آموزش حرفه ای فشرده و کارآموزی به دانش آموزان ارائه می‌کند و در پایان به دانش آموزان گواهی اعطا می شود. این نوع آموزش توسط موسسات آموزش حرفه ای، تحت نظارت وزارت کار/آموزش فنی حرفه ای و آموزش عالی ارائه می شود.


'''آموزش متوسطه خارجي:'''
آموزش متوسطه خارجی:


پس از اتمام دوره 8 يا 10 ساله آموزش ابتدائي، افراد مي توانند به جاي گذراندن امتحانات توجيهي برنامه آموزش متوسطه خارجي (8 سال براي IGCSE<sup>[1]</sup> و 10 سال براي SAT<sup>[2]</sup> و IB<sup>[3]</sup>) را انتخاب نمايند. اين برنامه ها را معمولا مدارس خصوصي ارائه مي كنند كه شامل: IGCSE /SAT بين المللي مي باشد. سابق بر اين، امتحانات GCSE<sup>[4]</sup>  نيز در اردن توسط مدارس خصوصي ارائه مي شد كه در حال حاضر به جاي آن امتحانات IGCSE گذاشته شده است. پس از فارغ التحصيلي این دانش آموزان، وزارت آموزش عالي با استفاده از نظام مشابه نظام‌هاي مورد استفاده براي دانش آموزان توجيهي، تبديلي انجام مي دهد؛ اين نظام آموزشي هم از لحاظ شيوه تبديل نمرات و درجات و هم از لحاظ ميزان پذيرش متقاضيان غير توجيهي بحث برانگيز بوده است.   
پس از اتمام دوره 8 یا 10 ساله آموزش ابتدائی، افراد می توانند به جای گذراندن امتحانات توجیهی برنامه آموزش متوسطه خارجی (8 سال برای IGCSE<sup>[1]</sup> و 10 سال برای SAT<sup>[2]</sup> و IB<sup>[3]</sup>) را انتخاب نمایند. این برنامه ها را معمولا مدارس خصوصی ارائه می کنند که شامل: IGCSE /SAT بین المللی می باشد. سابق بر این، امتحانات GCSE<sup>[4]</sup>  نیز در اردن توسط مدارس خصوصی ارائه می شد که در حال حاضر به جای آن امتحانات IGCSE گذاشته شده است. پس از فارغ التحصیلی این دانش آموزان، وزارت آموزش عالی با استفاده از نظام مشابه نظام‌های مورد استفاده برای دانش آموزان توجیهی، تبدیلی انجام می دهد؛ این نظام آموزشی هم از لحاظ شیوه تبدیل نمرات و درجات و هم از لحاظ میزان پذیرش متقاضیان غیر توجیهی بحث برانگیز بوده است.   


مشكل ديگري كه وجود دارد نظامي است كه براي نتايج امتحانات برنامه هاي آموزشي خارجي به كار مي رود برخي بر اين باورند كه اين نظام در مقايسه با نظام توجيهي با فارغ التحصيلانش رفتاري توأم با ارفاق و گذشت دارد و عده اي آن را غير منصفانه مي دانند.(9)
مشکل دیگری که وجود دارد نظامی است که برای نتایج امتحانات برنامه های آموزشی خارجی به کار می رود برخی بر این باورند که این نظام در مقایسه با نظام توجیهی با فارغ التحصیلانش رفتاری توأم با ارفاق و گذشت دارد و عده ای آن را غیر منصفانه می دانند.(9)


'''آموزش ابتدايي و متوسطه در آينه آمار:'''
آموزش ابتدایی و متوسطه در آینه آمار:


تعداد مدارس، کلاس ها و دانش آموزان و آموزگاران براساس نوع مدرسه و جنسيت.  
تعداد مدارس، کلاس ها و دانش آموزان و آموزگاران براساس نوع مدرسه و جنسیت.  


تعداد مدارس و شعب و دانش آموزان و آموزگاران براساس سيستم نظارت و جنس 2017/2018
تعداد مدارس و شعب و دانش آموزان و آموزگاران براساس سیستم نظارت و جنس 2017/2018






مدارس براساس سيستم نظارت 2017/2018
مدارس براساس سیستم نظارت 2017/2018
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''مرجع نظارت  و جنسیت'''
|مرجع نظارت  و جنسیت
|'''تعداد  مدارس'''
|تعداد  مدارس
|'''تعداد کلاس‌ها'''
|تعداد کلاس‌ها
|'''تعداد دانش‌آموزان'''
|تعداد دانش‌آموزان
|'''تعداد معلم‌ها'''
|تعداد معلم‌ها
|-
|-
|'''وزارت'''
|وزارت


'''آموزش و  پرورش'''
آموزش و  پرورش
|
|
|  
|  
خط ۱۳۶: خط ۱۳۷:
|  
|  
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|1391
|1391
|'''17842'''
|17842
|'''645155'''
|645155
|'''32699'''
|32699
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|496
|496
|'''20821'''
|20821
|'''733696'''
|733696
|'''53928'''
|53928
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|1948
|1948
|'''12189'''
|12189
|'''0'''
|0
|'''0'''
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|3835
|3835
|'''50852'''
|50852
|'''1378841'''
|1378841
|'''86627'''
|86627
|-
|-
|'''مدارس تحت مدیریت  کشور‌های دیگر'''
|مدارس تحت مدیریت  کشور‌های دیگر
|
|
|  
|  
خط ۱۶۶: خط ۱۶۷:
|  
|  
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|40
|40
|'''573'''
|573
|'''14636'''
|14636
|'''1574'''
|1574
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|3
|3
|'''69'''
|69
|'''3392'''
|3392
|'''325'''
|325
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|2
|2
|'''29'''
|29
|'''0'''
|0
|'''0'''
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|45
|45
|'''671'''
|671
|'''18028'''
|18028
|'''1899'''
|1899
|-
|-
|'''آژانس  امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک'''
|آژانس  امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک
|
|
|  
|  
خط ۱۹۶: خط ۱۹۷:
|  
|  
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|82
|82
|'''1530'''
|1530
|'''61764'''
|61764
|'''2187'''
|2187
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|70
|70
|'''1484'''
|1484
|'''58399'''
|58399
|'''2175'''
|2175
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|19
|19
|'''173'''
|173
|'''0'''
|0
|'''0'''
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|171
|171
|'''3187'''
|3187
|'''120163'''
|120163
|'''4362'''
|4362
|-
|-
|'''آموزش  خصوصی'''
|آموزش  خصوصی
|
|
|  
|  
خط ۲۲۶: خط ۲۲۷:
|  
|  
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|52
|52
|'''4621'''
|4621
|'''315185'''
|315185
|'''4069'''
|4069
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|10
|10
|'''3197'''
|3197
|'''219624'''
|219624
|'''35925'''
|35925
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|3149
|3149
|'''19349'''
|19349
|'''0'''
|0
|'''0'''
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|3211
|3211
|'''27167'''
|27167
|'''534809'''
|534809
|'''39994'''
|39994
|-
|-
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|
|
|  
|  
خط ۲۵۶: خط ۲۵۷:
|  
|  
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|1565
|1565
|'''24566'''
|24566
|'''1036740'''
|1036740
|'''40529'''
|40529
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|579
|579
|'''25571'''
|25571
|'''1015101'''
|1015101
|'''92353'''
|92353
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|5118
|5118
|'''31740'''
|31740
|'''0'''
|0
|'''0'''
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|7262
|7262
|'''81877'''
|81877
|'''2051841'''
|2051841
|'''132882'''
|132882
|}
|}
براي مطالعه بيشتر آمار متنوع در خصوص مدارس و مراحل آموزشي و جنسيت دانش آموزان و مالکيت بناء مدرسه و تعداد آموزگاران، جداول متعددي در کتاب هاي سال اردن موجود است که در ادامه مي‌آيد.
برای مطالعه بیشتر آمار متنوع در خصوص مدارس و مراحل آموزشی و جنسیت دانش آموزان و مالکیت بناء مدرسه و تعداد آموزگاران، جداول متعددی در کتاب های سال اردن موجود است که در ادامه می‌آید.


تعداد مدارس براساس سيستم نظارت مراحل آموزشي و جنس 2017/2018
تعداد مدارس براساس سیستم نظارت مراحل آموزشی و جنس 2017/2018
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| rowspan="2" |  
| rowspan="2" |
 
مرجع نظارت  و جنسیت
'''مرجع نظارت  و جنسیت'''
| rowspan="2" |
| rowspan="2" |  
تعداد  مدارس
 
| colspan="5" |مرحله  آموزشی
'''تعداد  مدارس'''
| colspan="5" |'''مرحله  آموزشی'''
|-
|-
|'''مهد کودک'''
|مهد کودک
|'''پایه'''
|پایه
|'''متوسطه تحصیلی'''
|متوسطه تحصیلی
|'''متوسطه  حرفه ای'''
|متوسطه  حرفه ای
|'''ثانویه  جامع'''
|ثانویه  جامع
|-
|-
|'''وزارت'''
|وزارت


'''آموزش و  پرورش'''
آموزش و  پرورش
|
|
|
|
خط ۳۰۸: خط ۳۰۷:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|1391
|1391
|0
|0
خط ۳۱۶: خط ۳۱۵:
|15
|15
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|496
|496
|0
|0
خط ۳۲۴: خط ۳۲۳:
|23
|23
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|1948
|1948
|1
|1
خط ۳۳۲: خط ۳۳۱:
|0
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|3835
|3835
|1
|1
خط ۳۴۰: خط ۳۳۹:
|38
|38
|-
|-
|'''مدارس تحت  مدیریت کشور‌های دیگر'''
|مدارس تحت  مدیریت کشور‌های دیگر
|
|
|
|
خط ۳۴۸: خط ۳۴۷:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|40
|40
|0
|0
خط ۳۵۶: خط ۳۵۵:
|0
|0
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|3
|3
|0
|0
خط ۳۶۴: خط ۳۶۳:
|0
|0
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|2
|2
|0
|0
خط ۳۷۲: خط ۳۷۱:
|0
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|45
|45
|0
|0
خط ۳۸۰: خط ۳۷۹:
|0
|0
|-
|-
|'''آژانس  امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک'''
|آژانس  امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک
|
|
|
|
خط ۳۸۸: خط ۳۸۷:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|82
|82
|0
|0
خط ۳۹۶: خط ۳۹۵:
|0
|0
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|70
|70
|0
|0
خط ۴۰۴: خط ۴۰۳:
|0
|0
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|19
|19
|0
|0
خط ۴۱۲: خط ۴۱۱:
|0
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|171
|171
|0
|0
خط ۴۲۰: خط ۴۱۹:
|0
|0
|-
|-
|'''آموزش  خصوصی'''
|آموزش  خصوصی
|
|
|
|
خط ۴۲۸: خط ۴۲۷:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|52
|52
|0
|0
خط ۴۳۶: خط ۴۳۵:
|0
|0
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|10
|10
|0
|0
خط ۴۴۴: خط ۴۴۳:
|0
|0
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|3149
|3149
|1785
|1785
خط ۴۵۲: خط ۴۵۱:
|0
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|3211
|3211
|1785
|1785
خط ۴۶۰: خط ۴۵۹:
|0
|0
|-
|-
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|
|
|
|
خط ۴۶۸: خط ۴۶۷:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|1565
|1565
|0
|0
خط ۴۷۶: خط ۴۷۵:
|15
|15
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|579
|579
|0
|0
خط ۴۸۴: خط ۴۸۳:
|23
|23
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|5118
|5118
|1786
|1786
خط ۴۹۲: خط ۴۹۱:
|0
|0
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|7262
|7262
|1786
|1786
خط ۵۰۴: خط ۵۰۳:
تعداد واحدهای کلاس بر اساس مرجع نظارت، مرحله آموزشی و جنسیت،  2017/2018
تعداد واحدهای کلاس بر اساس مرجع نظارت، مرحله آموزشی و جنسیت،  2017/2018
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| rowspan="2" |  
| rowspan="2" |
 
مرجع نظارت  و جنسیت
'''مرجع نظارت  و جنسیت'''
| rowspan="2" |
| rowspan="2" |  
تعداد کلاس
 
'''تعداد کلاس'''
| colspan="4" |
| colspan="4" |
|
|
|-
|-
|'''مهد کودک'''
|مهد کودک
|'''پایه'''
|پایه
|'''متوسطه تحصیلی'''
|متوسطه تحصیلی
|'''متوسطه  حرفه ای'''
|متوسطه  حرفه ای
|
|
|-
|-
|'''وزارت'''
|وزارت


'''آموزش و  پرورش'''
آموزش و  پرورش
|
|
|
|
خط ۵۲۹: خط ۵۲۶:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|17842
|17842
|11
|11
خط ۵۳۷: خط ۵۳۴:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|20821
|20821
|9
|9
خط ۵۴۵: خط ۵۴۲:
|
|
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|12189
|12189
|1648
|1648
خط ۵۵۳: خط ۵۵۰:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|50852
|50852
|1668
|1668
خط ۵۶۱: خط ۵۵۸:
|
|
|-
|-
|'''مدارس تحت  مدیریت کشور‌های دیگر'''
|مدارس تحت  مدیریت کشور‌های دیگر
|
|
|
|
خط ۵۶۹: خط ۵۶۶:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|573
|573
|0
|0
خط ۵۷۷: خط ۵۷۴:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|69
|69
|0
|0
خط ۵۸۵: خط ۵۸۲:
|
|
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|29
|29
|6
|6
خط ۵۹۳: خط ۵۹۰:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|671
|671
|6
|6
خط ۶۰۱: خط ۵۹۸:
|
|
|-
|-
|'''آژانس  امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک'''
|آژانس  امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک
|
|
|
|
خط ۶۰۹: خط ۶۰۶:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|1530
|1530
|0
|0
خط ۶۱۷: خط ۶۱۴:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|1484
|1484
|0
|0
خط ۶۲۵: خط ۶۲۲:
|
|
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|173
|173
|0
|0
خط ۶۳۳: خط ۶۳۰:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|3187
|3187
|0
|0
خط ۶۴۱: خط ۶۳۸:
|
|
|-
|-
|'''آموزش  خصوصی'''
|آموزش  خصوصی
|
|
|
|
خط ۶۴۹: خط ۶۴۶:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|4621
|4621
|42
|42
خط ۶۵۷: خط ۶۵۴:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|3197
|3197
|29
|29
خط ۶۶۵: خط ۶۶۲:
|
|
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|19349
|19349
|5496
|5496
خط ۶۷۳: خط ۶۷۰:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|27167
|27167
|5567
|5567
خط ۶۸۱: خط ۶۷۸:
|
|
|-
|-
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|
|
|
|
خط ۶۸۹: خط ۶۸۶:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|24566
|24566
|53
|53
خط ۶۹۷: خط ۶۹۴:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|25571
|25571
|38
|38
خط ۷۰۵: خط ۷۰۲:
|
|
|-
|-
|'''آموزش  مشترک'''
|آموزش  مشترک
|31740
|31740
|7150
|7150
خط ۷۱۳: خط ۷۱۰:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|81877
|81877
|7241
|7241
خط ۷۲۳: خط ۷۲۰:




تعداد مدارس براساس سيستم نظارت و مالکيت ساختمان و جنسيت دانش آموزان  
 
تعداد مدارس براساس سیستم نظارت و مالکیت ساختمان و جنسیت دانش آموزان  


2017/2018
2017/2018
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| rowspan="2" |  
| rowspan="2" |
 
مرجع نظارت  و جنسیت
'''مرجع نظارت  و جنسیت'''
| rowspan="2" |
| rowspan="2" |  
تعداد کلاس
 
'''تعداد کلاس'''
| colspan="4" |
| colspan="4" |
|
|
|-
|-
|'''مهد کودک'''
|مهد کودک
|'''پایه'''
|پایه
|'''متوسطه تحصیلی'''
|متوسطه تحصیلی
|'''متوسطه  حرفه ای'''
|متوسطه  حرفه ای
|
|
|-
|-
|'''وزارت'''
|وزارت


'''آموزش و  پرورش'''
آموزش و  پرورش
|
|
|
|
خط ۷۵۲: خط ۷۴۸:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|645155
|645155
|16093
|16093
خط ۷۶۰: خط ۷۵۶:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|733686
|733686
|17695
|17695
خط ۷۶۸: خط ۷۶۴:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|1378841
|1378841
|33788
|33788
خط ۷۷۶: خط ۷۷۲:
|
|
|-
|-
|'''مدارس تحت  مدیریت کشور‌های دیگر'''
|مدارس تحت  مدیریت کشور‌های دیگر
|
|
|
|
خط ۷۸۴: خط ۷۸۰:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|14636
|14636
|142
|142
خط ۷۹۲: خط ۷۸۸:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|3392
|3392
|125
|125
خط ۸۰۰: خط ۷۹۶:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|18028
|18028
|267
|267
خط ۸۰۸: خط ۸۰۴:
|
|
|-
|-
|'''آژانس  امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک'''
|آژانس  امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک
|
|
|
|
خط ۸۱۶: خط ۸۱۲:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|61764
|61764
|0
|0
خط ۸۲۴: خط ۸۲۰:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|58399
|58399
|0
|0
خط ۸۳۲: خط ۸۲۸:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|3187
|3187
|0
|0
خط ۸۴۰: خط ۸۳۶:
|
|
|-
|-
|'''آموزش  خصوصی'''
|آموزش  خصوصی
|
|
|
|
خط ۸۴۸: خط ۸۴۴:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|315158
|315158
|49168
|49168
خط ۸۵۶: خط ۸۵۲:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|219624
|219624
|44812
|44812
خط ۸۶۴: خط ۸۶۰:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|27167
|27167
|5567
|5567
خط ۸۷۲: خط ۸۶۸:
|
|
|-
|-
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|534809
|534809
|93980
|93980
خط ۸۸۰: خط ۸۷۶:
|
|
|-
|-
|'''مرد'''
|مرد
|1036740
|1036740
|65403
|65403
خط ۸۸۸: خط ۸۸۴:
|
|
|-
|-
|'''زن'''
|زن
|1015101
|1015101
|62632
|62632
خط ۸۹۶: خط ۸۹۲:
|
|
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|2051841
|2051841
|128035
|128035
خط ۹۰۵: خط ۹۰۱:
|}
|}


=== '''آموزش عالي''' ===
=== آموزش عالی ===
تا سال 1951 ادامه تحصيل پس از مقطع دبيرستان در اردن امر شايعي نبود. دانش آموزان پس از اتمام تحصيلات دبيرستان براي ادامه تحصيل به خارج از اردن مي رفتند. تعداد دانشجويان اردني که در دانشگاه هاي خارج از اردن تحصيل مي کردند در سال 1948 ميلادي 233 دانشجو بودند که 34 نفر از آنها در سوريه، 32 نفر در عراق، 48 نفر در لبنان، 119 نفر در [[مصر]] تحصيل مي کردند. در سال 1961 تعداد دانشجويان اردني در خارج از کشور حدود 6000 دانشجو بود. (17)
تا سال 1951 ادامه تحصیل پس از مقطع دبیرستان در اردن امر شایعی نبود. دانش آموزان پس از اتمام تحصیلات دبیرستان برای ادامه تحصیل به خارج از اردن می رفتند. تعداد دانشجویان اردنی که در دانشگاه های خارج از اردن تحصیل می کردند در سال 1948 میلادی 233 دانشجو بودند که 34 نفر از آنها در سوریه، 32 نفر در عراق، 48 نفر در لبنان، 119 نفر در [[مصر]] تحصیل می کردند. در سال 1961 تعداد دانشجویان اردنی در خارج از کشور حدود 6000 دانشجو بود. (17)


گامهاي اوليه ايجاد موسسات آموزش عالي در اردن پس از وحدت کرانه شرقي و غربي در سال 1951 با افتتاح تربيت معلم در دانشکده «الحسين» اتفاق افتاد. در دانشکده تربيت معلم پس از مرحله دبيرستان دانشجويان به مدت يک سال تحصيل مي کردند و سپس آماده اشتغال در حرفه معلمي مي شدند. گروه اول دانشجويان آن در سال 1951 و گروه دوم در سال 1952 فارغ التحصيل شدند.  
گامهای اولیه ایجاد موسسات آموزش عالی در اردن پس از وحدت کرانه شرقی و غربی در سال 1951 با افتتاح تربیت معلم در دانشکده «الحسین» اتفاق افتاد. در دانشکده تربیت معلم پس از مرحله دبیرستان دانشجویان به مدت یک سال تحصیل می کردند و سپس آماده اشتغال در حرفه معلمی می شدند. گروه اول دانشجویان آن در سال 1951 و گروه دوم در سال 1952 فارغ التحصیل شدند.  


سپس وزارت آموزش و پرورش، دارالمعلمات (تربيت معلم زنان) را در رام الله در سال 1952-1953 تاسيس کرد. دارالمعلمات وظيفه داشت معلماني را براي آموزش کودکان مراحل ابتدايي و راهنمايي آماده کند.  
سپس وزارت آموزش و پرورش، دارالمعلمات (تربیت معلم زنان) را در رام الله در سال 1952-1953 تاسیس کرد. دارالمعلمات وظیفه داشت معلمانی را برای آموزش کودکان مراحل ابتدایی و راهنمایی آماده کند.  


تعداد دانشجويان کليه دانشکده ها در سال 1952/1953 حدود 46 نفر بود که از اين تعداد 17 نفر دختر بودند. اين ميزان در سال تحصيلي 1957/1958 افزايش يافت و به 297 دانشجو رسيد که 102 نفر از آنها دختر بودند.
تعداد دانشجویان کلیه دانشکده ها در سال 1952/1953 حدود 46 نفر بود که از این تعداد 17 نفر دختر بودند. این میزان در سال تحصیلی 1957/1958 افزایش یافت و به 297 دانشجو رسید که 102 نفر از آنها دختر بودند.


تعداد مراکز تربيت معلم و دارالمعلمات تا سال 1962 حدود 11 شامل که 3 مرکز ويژه بانوان و بقيه ويژه مردان بود. در اين سال اولين دانشگاه اردن تاسيس شد. (18)
تعداد مراکز تربیت معلم و دارالمعلمات تا سال 1962 حدود 11 شامل که 3 مرکز ویژه بانوان و بقیه ویژه مردان بود. در این سال اولین دانشگاه اردن تاسیس شد. (18)


در سال تحصيلي 1962/1963 تعداد دانشجويان همه دانشکده ها به 1011 نفر رسيد که 141 نفر از آنان دختر بودند.اين تعداد در سال 1968/1969 به 1037 دانشجو رسيد که 252 نفر از آنان دختر بودند که به دليل جنگ حزيران سال 1967 و اشغال بخش غربي اردن توسط اسراييل بود.
در سال تحصیلی 1962/1963 تعداد دانشجویان همه دانشکده ها به 1011 نفر رسید که 141 نفر از آنان دختر بودند.این تعداد در سال 1968/1969 به 1037 دانشجو رسید که 252 نفر از آنان دختر بودند که به دلیل جنگ حزیران سال 1967 و اشغال بخش غربی اردن توسط اسراییل بود.


در سال 1980 وزارت آموزش و پرورش تصميم گرفت تا تربيت معلم ها را به دانشکده تبديل کند، به اين ترتيب مدت تحصيل در آنها به دوسال افزايش يافت. (19)
در سال 1980 وزارت آموزش و پرورش تصمیم گرفت تا تربیت معلم ها را به دانشکده تبدیل کند، به این ترتیب مدت تحصیل در آنها به دوسال افزایش یافت. (19)


تعداد دانشجويان در سال 1979/1980 افزايش قابل توجهي يافت که حدود 72/54 درصد از اين تعداد مربوط به موسسات وزارت آموزش پرورش و وزارت خانه هاي ديگر است. از اين تعداد 80/38 درصد مربوط به موسسات بخش خصوصي و حدود 47/6 درصد آنان مربوط به موسسات خبرگزاري UNRWA است.(20)
تعداد دانشجویان در سال 1979/1980 افزایش قابل توجهی یافت که حدود 72/54 درصد از این تعداد مربوط به موسسات وزارت آموزش پرورش و وزارت خانه های دیگر است. از این تعداد 80/38 درصد مربوط به موسسات بخش خصوصی و حدود 47/6 درصد آنان مربوط به موسسات خبرگزاری UNRWA است.(20)


در نيمه دوم دهه 80 تعداد دانشکده ها از نظر کمي به سرعت افزايش يافت به طوري که به 52 دانشکده در بخش شرقي رسيد. از اين تعداد 12 دانشکده مربوط به وزارت آموزش عالي، 16 دانشکده مربوط به وزارت خانه ها و ادارات دولتي، 2 دانشکده براي خبرگزاري الغوث و 22 دانشکده مربوط به بخش خصوصي است. 31 دانشکده از مجموع 52 دانشکده در شهر عمان، 6 دانشکده در شهر زرقا و 11 دانشکده در شهر اربد تاسيس شده است. در هر يک از استان هاي بلقا، مفرق، الکرک، طفيله و معان نيز يک دانشکده وجود داشت.(21) تعداد دانشجويان آنها نيز بالغ بر 27.966 نفر گرديد. تعداد دانشکده ها در بخش غربي به 14 دانشکده و تعداد دانشجويان بر طبق آمار سال 1985 به 5635  دانشجو رسيد.  
در نیمه دوم دهه 80 تعداد دانشکده ها از نظر کمی به سرعت افزایش یافت به طوری که به 52 دانشکده در بخش شرقی رسید. از این تعداد 12 دانشکده مربوط به وزارت آموزش عالی، 16 دانشکده مربوط به وزارت خانه ها و ادارات دولتی، 2 دانشکده برای خبرگزاری الغوث و 22 دانشکده مربوط به بخش خصوصی است. 31 دانشکده از مجموع 52 دانشکده در شهر عمان، 6 دانشکده در شهر زرقا و 11 دانشکده در شهر اربد تاسیس شده است. در هر یک از استان های بلقا، مفرق، الکرک، طفیله و معان نیز یک دانشکده وجود داشت.(21) تعداد دانشجویان آنها نیز بالغ بر 27.966 نفر گردید. تعداد دانشکده ها در بخش غربی به 14 دانشکده و تعداد دانشجویان بر طبق آمار سال 1985 به 5635  دانشجو رسید.  


مؤسسات تربيت معلم و دانشکده هاي اردن در بخش شرقي1985
مؤسسات تربیت معلم و دانشکده های اردن در بخش شرقی1985
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''شماره'''
|شماره
|'''اسم دانشکده'''
|اسم دانشکده
|'''سال تأسيس'''
|سال تأسیس
|'''استان'''
|استان
|-
|-
|
|
|دانشکده هاي وزارت آموزش عالي
|دانشکده های وزارت آموزش عالی
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
|1
|1
|کليه عمان
|کلیه عمان
|1952
|1952
|عمان
|عمان
|-
|-
|2
|2
|کليه حواره
|کلیه حواره
|1956
|1956
|اربد
|اربد
|-
|-
|3
|3
|کليه عجلون
|کلیه عجلون
|1964
|1964
|اربد
|اربد
|-
|-
|4
|4
|کليه الاميره عاليه
|کلیه الامیره عالیه
|1972
|1972
|عمان
|عمان
|-
|-
|5
|5
|کليه عمان للمهن الهندسية
|کلیه عمان للمهن الهندسیة
|1972
|1972
|عمان
|عمان
|-
|-
|6
|6
|کليه الشوبک
|کلیه الشوبک
|1974
|1974
|معان
|معان
خط ۹۸۶: خط ۹۸۲:
|-
|-
|11
|11
|کلية الفندقية
|کلیة الفندقیة
|1981
|1981
|عمان
|عمان
|-
|-
|12
|12
|کلية الحصن للمهن الهندسية
|کلیة الحصن للمهن الهندسیة
|1981
|1981
|اربد
|اربد
|-
|-
|
|
|دانشکده‌هاي ساير وزارتخانه‌ها
|دانشکده‌های سایر وزارتخانه‌ها


و ادارات دولتي
و ادارات دولتی
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
|1
|1
|کلية التمريض
|کلیة التمریض
|1953
|1953
|عمان
|عمان
|-
|-
|2
|2
|کلية الاميره مني للتمريض
|کلیة الامیره منی للتمریض
|1961
|1961
|عمان
|عمان
|-
|-
|3
|3
|المعهد التعاوني
|المعهد التعاونی
|1963
|1963
|عمان
|عمان
|-
|-
|4
|4
|اکاديميه الطيران الملکيه
|اکادیمیه الطیران الملکیه
|1963
|1963
|عمان
|عمان
|-
|-
|5
|5
|مرکز التدريب الاحصائي
|مرکز التدریب الاحصائی
|1964
|1964
|عمان
|عمان
|-
|-
|6
|6
|کليه الخدمه الاجتماعيه
|کلیه الخدمه الاجتماعیه
|1965
|1965
|عمان
|عمان
|-
|-
|7
|7
|معهد الدراسات المصرفيه
|معهد الدراسات المصرفیه
|1970
|1970
|عمان
|عمان
|-
|-
|8
|8
|کليه العلوم الاسلاميه
|کلیه العلوم الاسلامیه
|1972
|1972
|عمان
|عمان
|-
|-
|9
|9
|معهد ال[[ملکه نور]] للطيران
|معهد ال[[ملکه نور]] للطیران
|1972
|1972
|عمان
|عمان
|-
|-
|10
|10
|معهد المهن الطيبه المساعده
|معهد المهن الطیبه المساعده
|1973
|1973
|عمان
|عمان
|-
|-
|11
|11
|المرکز الجغرافي الاردني
|المرکز الجغرافی الاردنی
|1975
|1975
|عمان
|عمان
|-
|-
|12
|12
|معهد المهن الطيبه المساعده
|معهد المهن الطیبه المساعده
|1979
|1979
|اربد
|اربد
|-
|-
|13
|13
|کليه الاتصالات  السلکيه واللاسلکيه
|کلیه الاتصالات  السلکیه واللاسلکیه
|1982
|1982
|عمان
|عمان
|-
|-
|14
|14
|کليه التمريض
|کلیه التمریض
|1984
|1984
|اربد
|اربد
|-
|-
|15
|15
|کليه التمريض
|کلیه التمریض
|1984
|1984
|زرقا
|زرقا
|-
|-
|16
|16
|کليه التکنولوجيا/  جامعه اليرموک
|کلیه التکنولوجیا/  جامعه الیرموک
|1984
|1984
|اربد
|اربد
|}
|}
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''شماره'''
|شماره
|'''اسم دانشکده'''
|اسم دانشکده
|'''سال تأسيس'''
|سال تأسیس
|'''استان'''
|استان
|-
|-
|
|
|دانشکده هاي خبرگزاري بين‌المللي الغوث
|دانشکده های خبرگزاری بین‌المللی الغوث
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
|1
|1
|کليه وادي السير
|کلیه وادی السیر
|1960
|1960
|عمان
|عمان
|-
|-
|2
|2
|کليه تدريب عمان
|کلیه تدریب عمان
|1971
|1971
|عمان
|عمان
|-
|-
|
|
|'''دانشکده‌هاي خصوصي'''
|دانشکده‌های خصوصی
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
|1
|1
|کليه القادسيه
|کلیه القادسیه
|1967
|1967
|عمان
|عمان
|-
|-
|2
|2
|الکليه العربيه
|الکلیه العربیه
|1975
|1975
|عمان
|عمان
|-
|-
|3
|3
|کليه الاميره سميه
|کلیه الامیره سمیه
|1977
|1977
|عمان
|عمان
|-
|-
|4
|4
|کليه الخوارزمي
|کلیه الخوارزمی
|1978
|1978
|عمان
|عمان
|-
|-
|5
|5
|الکليه الجامعيه المتوسطه
|الکلیه الجامعیه المتوسطه
|1979
|1979
|عمان
|عمان
|-
|-
|6
|6
|کليه الاندلس
|کلیه الاندلس
|1979
|1979
|عمان
|عمان
|-
|-
|7
|7
|کليه الاميره عليا
|کلیه الامیره علیا
|1979
|1979
|عمان
|عمان
|-
|-
|8
|8
|کليه حطين
|کلیه حطین
|1979
|1979
|عمان
|عمان
|-
|-
|9
|9
|کليه الزرقا الاهليه
|کلیه الزرقا الاهلیه
|1979
|1979
|عمان
|عمان
|-
|-
|10
|10
|کليه المجتمع الاسلامي
|کلیه المجتمع الاسلامی
|1979
|1979
|زرقا
|زرقا
|-
|-
|11
|11
|کليه ابن خلدون
|کلیه ابن خلدون
|1979
|1979
|زرقا
|زرقا
|-
|-
|12
|12
|کليه الرازي
|کلیه الرازی
|1979
|1979
|اربد
|اربد
|-
|-
|13
|13
|کليه الاميره ثروت
|کلیه الامیره ثروت
|1980
|1980
|عمان
|عمان
|-
|-
|14
|14
|کليه المجتمع العربي
|کلیه المجتمع العربی
|1980
|1980
|عمان
|عمان
|-
|-
|15
|15
|الکليه الوطنيه
|الکلیه الوطنیه
|1980
|1980
|عمان
|عمان
|-
|-
|16
|16
|کليه القدس
|کلیه القدس
|1980
|1980
|عمان
|عمان
|-
|-
|17
|17
|کليه البترا
|کلیه البترا
|1980
|1980
|زرقا
|زرقا
|-
|-
|18
|18
|کليه جرش
|کلیه جرش
|1980
|1980
|اربد
|اربد
|-
|-
|19
|19
|کليه المجتمع الاردني
|کلیه المجتمع الاردنی
|1981
|1981
|عمان
|عمان
|-
|-
|20
|20
|کليه قرطبه
|کلیه قرطبه
|1981
|1981
|زرقا
|زرقا
|-
|-
|21
|21
|کليه غرناطه
|کلیه غرناطه
|1981
|1981
|اربد
|اربد
|-
|-
|22
|22
|کليه المفرق
|کلیه المفرق
|1985
|1985
|مفرق
|مفرق
خط ۱٬۲۱۷: خط ۱٬۲۱۳:
(22)
(22)


موسسات تربيت معلم و دانشکده هاي اردن در بخش غربي 1985
موسسات تربیت معلم و دانشکده های اردن در بخش غربی 1985
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''شماره'''
|شماره
|'''اسم دانشکده'''
|اسم دانشکده
|'''سال تأسيس'''
|سال تأسیس
|'''استان'''
|استان
|-
|-
|
|
|'''دانشکده هاي وزارت'''
|دانشکده های وزارت


'''آموزش عالي'''
آموزش عالی
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
|1
|1
|کليه رام الله للبنات
|کلیه رام الله للبنات
|1952
|1952
|القدس
|القدس
|-
|-
|2
|2
|کليه العروب/الخليل
|کلیه العروب/الخلیل
|1958
|1958
|الخليل
|الخلیل
|-
|-
|3
|3
|کلية طولکرم
|کلیة طولکرم
|1960
|1960
|نابلس
|نابلس
|-
|-
|4
|4
|کلية الامة/رام الله
|کلیة الامة/رام الله
|1983
|1983
|القدس
|القدس
|-
|-
|
|
|'''دانشکده هاي وزارت'''
|دانشکده های وزارت


'''اوقاف اسلامي'''
اوقاف اسلامی
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
|1
|1
|کليــة العلوم الاسلاميــة/القدس
|کلیــة العلوم الاسلامیــة/القدس
|1975
|1975
|القدس
|القدس
|-
|-
|2
|2
|کليــة العلوم الاسلاميــة/قلقيليــة
|کلیــة العلوم الاسلامیــة/قلقیلیــة
|1978
|1978
|نابلس
|نابلس
|-
|-
|
|
|'''دانشکده‌هاي خبرگزاري بين المللي الغوث'''
|دانشکده‌های خبرگزاری بین المللی الغوث
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
|1
|1
|کليــة التدريب المهني/قلنديا
|کلیــة التدریب المهنی/قلندیا
|1953
|1953
|القدس
|القدس
|-
|-
|2
|2
|کليه رام الله  للمعلمين
|کلیه رام الله  للمعلمین
|1960
|1960
|القدس
|القدس
|-
|-
|3
|3
|کليــة تدريب الفتيات
|کلیــة تدریب الفتیات
|1962
|1962
|القدس
|القدس
|-
|-
|
|
|'''دانشکده‌هاي خصوصي'''
|دانشکده‌های خصوصی
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
|1
|1
|کليــة النجاح الوطنيــة
|کلیــة النجاح الوطنیــة
|1965
|1965
|نابلس
|نابلس
|-
|-
|2
|2
|کليه الخليل الهندسيه
|کلیه الخلیل الهندسیه
|1978
|1978
|الخليل
|الخلیل
|-
|-
|3
|3
|الکليــة الابراهيميــة/القدس
|الکلیــة الابراهیمیــة/القدس
|1983
|1983
|القدس
|القدس
|-
|-
|4
|4
|کليــة الروضــة للعلوم المهنيــة
|کلیــة الروضــة للعلوم المهنیــة
|1983
|1983
|نابلس
|نابلس
|-
|-
|5
|5
|کليــة المجتمع العصريــة
|کلیــة المجتمع العصریــة
|1983
|1983
|القدس
|القدس
|}
|}
آموزش عالي اردن در خلال دهه های اخير پيشرفت قابل ملاحظه اي داشته است. اين پيشرفت در زمينه هاي تعداد دانشجو، تعداد اعضاي هيئت علمي، کارمندان دانشگاه ها و ميزان بودجه بوده است.(24)
آموزش عالی اردن در خلال دهه های اخیر پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است. این پیشرفت در زمینه های تعداد دانشجو، تعداد اعضای هیئت علمی، کارمندان دانشگاه ها و میزان بودجه بوده است.(24)


تعداد دانشجويان در دانشکده هاي بخش شرقي از 27966 نفر در سال تحصيلي 1984-1985 به 37632 نفر در سال 1989-1990 رسيد. سپس رو به کاهش نهاد و در سال 1994-1995 به 22471 نفر رسيد.
تعداد دانشجویان در دانشکده های بخش شرقی از 27966 نفر در سال تحصیلی 1984-1985 به 37632 نفر در سال 1989-1990 رسید. سپس رو به کاهش نهاد و در سال 1994-1995 به 22471 نفر رسید.


تعداد دانشجويان دانشگاه هاي رسمي از 25929 نفر در سال 1984-1985 به 70546نفر در سال 1994-1995 افزايش پيداکرده است. (25)  
تعداد دانشجویان دانشگاه های رسمی از 25929 نفر در سال 1984-1985 به 70546نفر در سال 1994-1995 افزایش پیداکرده است. (25)  


تعداد دانشجويان مقطع کارشناسي  در سال 1984-1985، در گروه سني 20-24 سال حدود 23 درصد بوده است که در سال 1990-1991 به 27 درصد رسيده است. (26) آخرين آمار به روايت كتاب سال 2013 بدين شرح است (27)
تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی  در سال 1984-1985، در گروه سنی 20-24 سال حدود 23 درصد بوده است که در سال 1990-1991 به 27 درصد رسیده است. (26) آخرین آمار به روایت کتاب سال 2013 بدین شرح است (27)


کشور اردن با وجود مساحت و جمعيت کم به دليل در اختيار داشتن نظام آموزشي عالي نوين در زمره کشورهاي عربي پيشرفته از لحاظ علمي قرار دارد.
کشور اردن با وجود مساحت و جمعیت کم به دلیل در اختیار داشتن نظام آموزشی عالی نوین در زمره کشورهای عربی پیشرفته از لحاظ علمی قرار دارد.




تعداد کادر دانشگاهي در دانشگاه‌هاي اردن براساس نام دانشگاه و سطح علمي 2012/2013
تعداد کادر دانشگاهی در دانشگاه‌های اردن براساس نام دانشگاه و سطح علمی 2012/2013
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''دانشگاه'''
|دانشگاه
|'''بکالوروپوس'''
|بکالوروپوس


B.Sc.
B.Sc.
|'''دبلوم عالي'''
|دبلوم عالی


H.Dip.
H.Dip.
|'''ماجستير'''
|ماجستیر


M.A.
M.A.
|'''دکتري'''
|دکتری


Ph.D
Ph.D
|'''مجموع'''
|مجموع
|'''مونث'''
|مونث
|-
|-
|'''دانشگاه اردن'''
|دانشگاه اردن
|55
|55
|2
|2
خط ۱٬۳۵۱: خط ۱٬۳۴۷:
|422
|422
|-
|-
|'''دانشگاه يرموک'''
|دانشگاه یرموک
|9
|9
|1
|1
خط ۱٬۳۵۹: خط ۱٬۳۵۵:
|196
|196
|-
|-
|'''دانشگاه موتاه'''
|دانشگاه موتاه
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۳۶۷: خط ۱٬۳۶۳:
|58
|58
|-
|-
|'''علوم و تکنولوژي'''
|علوم و تکنولوژی
|33
|33
|0
|0
خط ۱٬۳۷۵: خط ۱٬۳۷۱:
|221
|221
|-
|-
|'''دانشگاه هاشميه'''
|دانشگاه هاشمیه
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۳۸۳: خط ۱٬۳۷۹:
|159
|159
|-
|-
|'''دانشگاه آل البيت'''
|دانشگاه آل البیت
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۳۹۱: خط ۱٬۳۸۷:
|52
|52
|-
|-
|'''دانشگاه کاربردي'''
|دانشگاه کاربردی
|38
|38
|2
|2
خط ۱٬۳۹۹: خط ۱٬۳۹۵:
|118
|118
|-
|-
|'''دانشگاه [[حسين بن طلال]]'''
|دانشگاه [[حسين بن طلال|حسین بن طلال]]
|3
|3
|0
|0
خط ۱٬۴۰۷: خط ۱٬۴۰۳:
|41
|41
|-
|-
|'''دانشگاه تکنيک تفيلا'''
|دانشگاه تکنیک تفیلا
|13
|13
|0
|0
خط ۱٬۴۱۵: خط ۱٬۴۱۱:
|28
|28
|-
|-
|'''دانشگاه اردني - آلماني'''
|دانشگاه اردنی - آلمانی
|13
|13
|1
|1
خط ۱٬۴۲۳: خط ۱٬۴۱۹:
|111
|111
|-
|-
|'''دانشگاه الاهلي عمان'''
|دانشگاه الاهلی عمان
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۴۳۱: خط ۱٬۴۲۷:
|73
|73
|-
|-
|'''دانشگاه علوم کاربردي (خصوصي)'''
|دانشگاه علوم کاربردی (خصوصی)
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۴۳۹: خط ۱٬۴۳۵:
|90
|90
|-
|-
|'''دانشگاه خصوصي فيلادلفيا'''
|دانشگاه خصوصی فیلادلفیا
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۴۴۷: خط ۱٬۴۴۳:
|76
|76
|-
|-
|'''دانشگاه اسراء'''
|دانشگاه اسراء
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۴۵۵: خط ۱٬۴۵۱:
|35
|35
|-
|-
|'''دانشگاه خصوصي [[پترا]]'''
|دانشگاه خصوصی [[پترا]]
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۴۶۳: خط ۱٬۴۵۹:
|98
|98
|-
|-
|'''دانشگاه خصوصي ال زيتون'''
|دانشگاه خصوصی ال زیتون
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۴۷۱: خط ۱٬۴۶۷:
|100
|100
|-
|-
|'''دانشگاه زرقاء'''
|دانشگاه زرقاء
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۴۷۹: خط ۱٬۴۷۵:
|56
|56
|-
|-
|'''دانشگاه ملي ايربيد'''
|دانشگاه ملی ایربید
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۴۸۷: خط ۱٬۴۸۳:
|14
|14
|-
|-
|'''دانشگاه جراش'''
|دانشگاه جراش
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۴۹۵: خط ۱٬۴۹۱:
|21
|21
|-
|-
|'''دانشگاه تکنولوژي پرنسس سميه'''
|دانشگاه تکنولوژی پرنسس سمیه
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۵۰۳: خط ۱٬۴۹۹:
|17
|17
|-
|-
|'''آکادمي موسيقي اردن'''
|آکادمی موسیقی اردن
|6
|6
|0
|0
خط ۱٬۵۱۱: خط ۱٬۵۰۷:
|5
|5
|-
|-
|'''دانشکده علوم تربيتي'''
|دانشکده علوم تربیتی
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۵۱۹: خط ۱٬۵۱۵:
|18
|18
|-
|-
|'''دانشگاه جدارا'''
|دانشگاه جدارا
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۵۲۷: خط ۱٬۵۲۳:
|27
|27
|-
|-
|'''کالج جهانگردي'''
|کالج جهانگردی
|4
|4
|0
|0
خط ۱٬۵۳۵: خط ۱٬۵۳۱:
|10
|10
|-
|-
|'''دانشگاه خاورميانه'''
|دانشگاه خاورمیانه
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۵۴۳: خط ۱٬۵۳۹:
|31
|31
|-
|-
|'''دانشگاه عربي عمان'''
|دانشگاه عربی عمان
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۵۵۱: خط ۱٬۵۴۷:
|13
|13
|-
|-
|'''دانشگاه عربي آزاد'''
|دانشگاه عربی آزاد
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۵۵۹: خط ۱٬۵۵۵:
|15
|15
|-
|-
|'''دانشگاه ملي عجلون'''
|دانشگاه ملی عجلون
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۵۶۷: خط ۱٬۵۶۳:
|10
|10
|-
|-
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|174
|174
|6
|6
خط ۱٬۵۷۷: خط ۱٬۵۷۳:
(28)
(28)


تعداد دانشجويان دانشگاه‌ها براساس سيستم نظارتي و برنامه تحصيلي و جنسيت
تعداد دانشجویان دانشگاه‌ها براساس سیستم نظارتی و برنامه تحصیلی و جنسیت
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| rowspan="2" |'''برنامه'''
| rowspan="2" |برنامه
| colspan="2" |'''دانشگاه کاربردي بلقا'''
| colspan="2" |دانشگاه کاربردی بلقا
| colspan="2" |'''دانشگاه‌هاي دولتي ديگر'''
| colspan="2" |دانشگاه‌های دولتی دیگر
| colspan="2" |'''وکاله الغوث'''
| colspan="2" |وکاله الغوث


| colspan="2" |'''بخش'''
| colspan="2" |بخش


'''پيش فروش'''
پیش فروش
| colspan="2" |'''دانشگاه‌هاي نظامي'''
| colspan="2" |دانشگاه‌های نظامی
| colspan="2" |'''جمع کل'''
| colspan="2" |جمع کل
|-
|-
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|-
|-
|'''زبان‌ها'''
|زبان‌ها
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۶۱۷: خط ۱٬۶۱۳:
|758
|758
|-
|-
|'''تربيتي'''
|تربیتی
|1999
|1999
|1858
|1858
خط ۱٬۶۳۱: خط ۱٬۶۲۷:
|3590
|3590
|-
|-
|'''مهندسي'''
|مهندسی
|2326
|2326
|280
|280
خط ۱٬۶۴۵: خط ۱٬۶۴۱:
|3590
|3590
|-
|-
|'''کشاورزي'''
|کشاورزی
|264
|264
|75
|75
خط ۱٬۶۵۹: خط ۱٬۶۵۵:
|79
|79
|-
|-
|'''پيراپزشکي'''
|پیراپزشکی
|949
|949
|782
|782
خط ۱٬۶۷۳: خط ۱٬۶۶۹:
|3475
|3475
|-
|-
|'''مديريت مالي'''
|مدیریت مالی
|3182
|3182
|2347
|2347
خط ۱٬۶۸۷: خط ۱٬۶۸۳:
|4799
|4799
|-
|-
|'''مديريت اطلاعات'''
|مدیریت اطلاعات
|373
|373
|274
|274
خط ۱٬۷۰۱: خط ۱٬۶۹۷:
|421
|421
|-
|-
|'''مديريت هتل'''
|مدیریت هتل
|212
|212
|67
|67
خط ۱٬۷۱۵: خط ۱٬۷۱۱:
|165
|165
|-
|-
|'''هنرهاي کاربردي'''
|هنرهای کاربردی
|204
|204
|155
|155
خط ۱٬۷۲۹: خط ۱٬۷۲۵:
|910
|910
|-
|-
|'''علوم کاربردي'''
|علوم کاربردی
|481
|481
|481
|481
خط ۱٬۷۴۳: خط ۱٬۷۳۹:
|481
|481
|-
|-
|'''شريعت و تمدن اسلامي'''
|شریعت و تمدن اسلامی
|91
|91
|68
|68
خط ۱٬۷۵۷: خط ۱٬۷۵۳:
|153
|153
|-
|-
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|10081
|10081
|6387
|6387
خط ۱٬۷۷۱: خط ۱٬۷۶۷:
|15509
|15509
|}
|}
تعداد مدرسان در دانشگاه‌هاي اردن براساس درجه علمي و جنس
تعداد مدرسان در دانشگاه‌های اردن براساس درجه علمی و جنس
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''درجه علمي و جنسيت'''
|درجه علمی و جنسیت
|'''دانشکده‌هاي دانشگاه کاربردي بلقا'''
|دانشکده‌های دانشگاه کاربردی بلقا
|'''ديگر دانشکده‌هاي دولتي'''
|دیگر دانشکده‌های دولتی
|'''دانشکده‌هاي'''
|دانشکده‌های


UNRWA
UNRWA
|'''دانشکده‌هاي خصوصي'''
|دانشکده‌های خصوصی
|'''دانشکده‌هاي نظامي'''
|دانشکده‌های نظامی
|'''مجموع'''
|مجموع
|-
|-
|'''دکتري'''
|دکتری
| colspan="6" |
| colspan="6" |
|-
|-
|'''جمع'''
|جمع
|350
|350
|35
|35
خط ۱٬۷۹۴: خط ۱٬۷۹۰:
|495
|495
|-
|-
|'''مونث'''
|مونث
|76
|76
|0
|0
خط ۱٬۸۰۲: خط ۱٬۷۹۸:
|98
|98
|-
|-
|'''کارشناسي ارشد'''
|کارشناسی ارشد
| colspan="6" |
| colspan="6" |
|-
|-
|'''جمع'''
|جمع
|340
|340
|30
|30
خط ۱٬۸۱۳: خط ۱٬۸۰۹:
|664
|664
|-
|-
|'''مونث'''
|مونث
|144
|144
|16
|16
خط ۱٬۸۲۱: خط ۱٬۸۱۷:
|314
|314
|-
|-
|'''فوق ديپلم'''
|فوق دیپلم
| colspan="6" |
| colspan="6" |
|-
|-
|'''جمع'''
|جمع
|7
|7
|5
|5
خط ۱٬۸۳۲: خط ۱٬۸۲۸:
|28
|28
|-
|-
|'''مونث'''
|مونث
|4
|4
|2
|2
خط ۱٬۸۴۰: خط ۱٬۸۳۶:
|14
|14
|-
|-
|'''کارشناسي'''
|کارشناسی
| colspan="6" |
| colspan="6" |
|-
|-
|'''جمع'''
|جمع
|121
|121
|66
|66
خط ۱٬۸۵۱: خط ۱٬۸۴۷:
|642
|642
|-
|-
|'''مونث'''
|مونث
|61
|61
|40
|40
خط ۱٬۸۵۹: خط ۱٬۸۵۵:
|314
|314
|-
|-
|'''ديپلم متوسطه'''
|دیپلم متوسطه
| colspan="6" |
| colspan="6" |
|-
|-
|'''جمع'''
|جمع
|0
|0
|23
|23
خط ۱٬۸۷۰: خط ۱٬۸۶۶:
|123
|123
|-
|-
|'''مونث'''
|مونث
|0
|0
|6
|6
خط ۱٬۸۷۸: خط ۱٬۸۷۴:
|24
|24
|-
|-
|'''دوره دوم'''
|دوره دوم
| colspan="6" |
| colspan="6" |
|-
|-
|'''جمع'''
|جمع
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۸۸۹: خط ۱٬۸۸۵:
|6
|6
|-
|-
|'''مونث'''
|مونث
|0
|0
|0
|0
خط ۱٬۸۹۷: خط ۱٬۸۹۳:
|1
|1
|-
|-
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|818
|818
|159
|159
خط ۱٬۹۰۵: خط ۱٬۹۰۱:
|1958
|1958
|-
|-
|'''جمع مونث'''
|جمع مونث
|285
|285
|64
|64
خط ۱٬۹۱۵: خط ۱٬۹۱۱:
(30)
(30)


در حال حاضر 10 دانشگاه دولتي و 17 دانشگاه خصوصي در مقاطع و تخصص هاي مختلف مشغول فعاليت هستند و تعداد دانشجويان مشغول به تحصيل در دانشگاه هاي اردن بالغ بر 236 هزار دانشجوست که 28 هزار نفر از آنان دانشجويان خارجي هستند.
در حال حاضر 10 دانشگاه دولتی و 17 دانشگاه خصوصی در مقاطع و تخصص های مختلف مشغول فعالیت هستند و تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه های اردن بالغ بر 236 هزار دانشجوست که 28 هزار نفر از آنان دانشجویان خارجی هستند.


بيشتر اساتيد دانشگاه هاي اردن حتي در رشته زبان و ادبيات عربي تحصيل کردگان آمريکا و اروپا هستند و به همين دليل کشور اردن از لحاظ پذيرش دانشجويان عرب رتبه نخست را در ميان کشورهاي عربي داراست.
بیشتر اساتید دانشگاه های اردن حتی در رشته زبان و ادبیات عربی تحصیل کردگان آمریکا و اروپا هستند و به همین دلیل کشور اردن از لحاظ پذیرش دانشجویان عرب رتبه نخست را در میان کشورهای عربی داراست.


هم اکنون تعدادي دانشگاه خارجي از جمله آمريکايي و اروپايي در اين کشور شعبه دارند و ساير دانشگاه هاي اردن نيز توافقنامه هاي همکاري در زمينه هاي علمي با دانشگاه هاي معتبر جهان امضا کرده اند.
هم اکنون تعدادی دانشگاه خارجی از جمله آمریکایی و اروپایی در این کشور شعبه دارند و سایر دانشگاه های اردن نیز توافقنامه های همکاری در زمینه های علمی با دانشگاه های معتبر جهان امضا کرده اند.


زبان تدريس در دانشگاه هاي اردن در رشته هاي علوم انساني، عربي و در رشته هاي علوم پايه، مهندسي و پزشکي، انگليسي مي باشد ولي در اختيار داشتن مدرک "تافل" انگليسي شرط اصلي ثبت نام در مقطع تحصيلات تکميلي (کارشناسي ارشد و دکترا) در تمامي رشته هاي تحصيلي مي باشد.
زبان تدریس در دانشگاه های اردن در رشته های علوم انسانی، عربی و در رشته های علوم پایه، مهندسی و پزشکی، انگلیسی می باشد ولی در اختیار داشتن مدرک "تافل" انگلیسی شرط اصلی ثبت نام در مقطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکترا) در تمامی رشته های تحصیلی می باشد.


نظام آموزشي در اردن براساس الگوي آمريکايي و انگليسي طراحي شده و به عنوان مثال در برخي دانشگاه هاي اين کشور سقف نمره و معدل 100 و در برخي دانشگاه هاي ديگر 4 مي باشد.
نظام آموزشی در اردن براساس الگوی آمریکایی و انگلیسی طراحی شده و به عنوان مثال در برخی دانشگاه های این کشور سقف نمره و معدل 100 و در برخی دانشگاه های دیگر 4 می باشد.


به دليل وجود توافقنامه هاي مختلف ميان دانشگاه هاي اردن و دانشگاه هاي آمريکايي و اروپايي، کشورهاي غربي از نظام آموزشي در اين کشور حمايت مي کنند، از اين رو امکانات دانشگاه هاي اردن در سطح امکانات دانشگاه هاي معتبر دنياست.
به دلیل وجود توافقنامه های مختلف میان دانشگاه های اردن و دانشگاه های آمریکایی و اروپایی، کشورهای غربی از نظام آموزشی در این کشور حمایت می کنند، از این رو امکانات دانشگاه های اردن در سطح امکانات دانشگاه های معتبر دنیاست.


وجود کتابخانه هاي غني، دفاتر پستي، بانک، دافتر مسافرتي، زمين هاي ورزشي، نظام يارانه‌اي پيشرفته، سالن هاي مختلف غذاخوري، آزمايشگاه هاي نوين و سرويس رفت و آمد از جمله نقاط قوت دانشگاه هاي اردن محسوب مي شود.
وجود کتابخانه های غنی، دفاتر پستی، بانک، دافتر مسافرتی، زمین های ورزشی، نظام یارانه‌ای پیشرفته، سالن های مختلف غذاخوری، آزمایشگاه های نوین و سرویس رفت و آمد از جمله نقاط قوت دانشگاه های اردن محسوب می شود.


کشور اردن از جمله کشورهاي گران دنياست و تحصيل دانشجويان خارجي در اين کشور کوچک بسيار هزينه بردار است؛ زيرا علاوه بر هزينه هاي جاري زندگي، دانشجويان خارجي به دليل تحصيل در برنامه بين الملل بايد چند برابر دانشجويان اردني شهريه پرداخت نمايند. به عنوان مثال در مقطع تحصيلات تکميلي هر دانشجوي اردني به ازاي يک واحد درسي مبلغ 125 دلار پرداخت مي‌کند ولي اين رقم براي دانشجويان خارجي مبلغ 450 دلار مي باشد.
کشور اردن از جمله کشورهای گران دنیاست و تحصیل دانشجویان خارجی در این کشور کوچک بسیار هزینه بردار است؛ زیرا علاوه بر هزینه های جاری زندگی، دانشجویان خارجی به دلیل تحصیل در برنامه بین الملل باید چند برابر دانشجویان اردنی شهریه پرداخت نمایند. به عنوان مثال در مقطع تحصیلات تکمیلی هر دانشجوی اردنی به ازای یک واحد درسی مبلغ 125 دلار پرداخت می‌کند ولی این رقم برای دانشجویان خارجی مبلغ 450 دلار می باشد.


يکي از بزرگترين مشکلات تحصيل در دانشگاه هاي اردن عدم وجود خوابگاه هاي دانشجويي است و فقط برخي دانشگاه هاي اين کشور تعداد محدودي خوابگاه به دانشجويان دختر واگذار مي کنند و ساير دانشجويان مجبور به اجاره سوئيت و يا آپارتمان در اين کشور مي باشند.
یکی از بزرگترین مشکلات تحصیل در دانشگاه های اردن عدم وجود خوابگاه های دانشجویی است و فقط برخی دانشگاه های این کشور تعداد محدودی خوابگاه به دانشجویان دختر واگذار می کنند و سایر دانشجویان مجبور به اجاره سوئیت و یا آپارتمان در این کشور می باشند.


همچنين هيچ يک از دانشگاه هاي اردن رايگان نمي باشد و حتي دانشجويان اردني که در دانشگاه هاي دولتي تحصيل مي کنند مجبور به پرداخت شهريه هستند. (31)
همچنین هیچ یک از دانشگاه های اردن رایگان نمی باشد و حتی دانشجویان اردنی که در دانشگاه های دولتی تحصیل می کنند مجبور به پرداخت شهریه هستند. (31)




تعداد دانشکده هاي اردن در بخش شرقي در سال 1988
تعداد دانشکده های اردن در بخش شرقی در سال 1988
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| rowspan="2" |'''دانشکده ها'''
| rowspan="2" |دانشکده ها
| colspan="8" |'''استان'''
| colspan="8" |استان
|-
|-
|'''عمان'''
|عمان
|'''زرقا'''
|زرقا
|'''بلقا'''
|بلقا
|'''اربد'''
|اربد
|'''مفرق'''
|مفرق
|'''کرک'''
|کرک
|'''معان'''
|معان
|'''مجموع'''
|مجموع
|-
|-
|'''دانشکده هاي وزارت آموزش عالي'''
|دانشکده های وزارت آموزش عالی
|4
|4
|1
|1
خط ۱٬۹۶۰: خط ۱٬۹۵۶:
|12
|12
|-
|-
|'''دانشکده هاي وزارتخانه ها و ادارات دولتي'''
|دانشکده های وزارتخانه ها و ادارات دولتی
|12
|12
|1
|1
خط ۱٬۹۷۰: خط ۱٬۹۶۶:
|16
|16
|-
|-
|'''دانشکده هاي خبرگزاري بين المللي''' UNRWA
|دانشکده های خبرگزاری بین المللی UNRWA
|2
|2
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۱٬۹۸۰: خط ۱٬۹۷۶:
|2
|2
|-
|-
|'''دانشکده هاي خصوصي'''
|دانشکده های خصوصی
|13
|13
|4
|4
خط ۱٬۹۹۰: خط ۱٬۹۸۶:
|22
|22
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|31
|31
|6
|6
خط ۲٬۰۰۲: خط ۱٬۹۹۸:
(32)
(32)


تعداد دانشکده هاي اردن در بخش غربي در سال 1988
تعداد دانشکده های اردن در بخش غربی در سال 1988
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| rowspan="2" |'''دانشکده ها'''
| rowspan="2" |دانشکده ها
| colspan="4" |'''استان'''
| colspan="4" |استان
|-
|-
|'''قدس'''
|قدس
|'''نابلس'''
|نابلس
|'''الخليل'''
|الخلیل
|'''مجموع'''
|مجموع
|-
|-
|'''دانشکده هاي وزارت آموزش عالي'''
|دانشکده های وزارت آموزش عالی
|2
|2
|1
|1
خط ۲٬۰۱۸: خط ۲٬۰۱۴:
|4
|4
|-
|-
|'''دانشکده هاي وزارت اوقاف اسلامي'''
|دانشکده های وزارت اوقاف اسلامی
|1
|1
|1
|1
خط ۲٬۰۲۴: خط ۲٬۰۲۰:
|2
|2
|-
|-
|'''دانشکده هاي خبرگزاري بين المللي الغوث'''
|دانشکده های خبرگزاری بین المللی الغوث
|3
|3
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۲٬۰۳۰: خط ۲٬۰۲۶:
|3
|3
|-
|-
|'''دانشکده هاي خصوصي'''
|دانشکده های خصوصی
|2
|2
|2
|2
خط ۲٬۰۳۶: خط ۲٬۰۳۲:
|5
|5
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|8
|8
|4
|4
خط ۲٬۰۴۲: خط ۲٬۰۳۸:
|14
|14
|}
|}
موسسات تربيت معلم در اردن کار خود را از سال 1952 آغاز کردند. سپس براساس نيازهاي جامعه تعداد آنها رو به افزايش نهاد، به گونه ای تعداد آنها به 66موسسه در بخش شرقي و 14 موسسه در بخش غربي رسيد. هم چنین 16موسسه براي وزارت آموزش عالي، 18موسسه براي وزارت خانه ها و ادارات دولتي ، 5 موسسه براي خبرگزار UNRWA و 28 موسسه براي بخش خصوصي می باشد. (33)
موسسات تربیت معلم در اردن کار خود را از سال 1952 آغاز کردند. سپس براساس نیازهای جامعه تعداد آنها رو به افزایش نهاد، به گونه ای تعداد آنها به 66موسسه در بخش شرقی و 14 موسسه در بخش غربی رسید. هم چنین 16موسسه برای وزارت آموزش عالی، 18موسسه برای وزارت خانه ها و ادارات دولتی ، 5 موسسه برای خبرگزار UNRWA و 28 موسسه برای بخش خصوصی می باشد. (33)




'''فهرست اهم دانشگاه هاي اردن'''


-دانشگاه اردن که در سال 1962تاسيس شد.
فهرست اهم دانشگاه های اردن


-دانشگاه يرموک در استان اربد که در سال 1976تاسيس شد.
-دانشگاه اردن که در سال 1962تاسیس شد.


-دانشگاه موته در استان الکرک که در سال 1981تاسيس شد.
-دانشگاه یرموک در استان اربد که در سال 1976تاسیس شد.


-دانشگاه علوم و فناوري در سال 1986تاسيس شد.
-دانشگاه موته در استان الکرک که در سال 1981تاسیس شد.


-دانشکده مهندسي امان که در سال 1989 تاسيس شد.
-دانشگاه علوم و فناوری در سال 1986تاسیس شد.


-دانشکده دعوت و اصول دين که در سال 1990-1991تاسيس شد و تحت نظارت وزارت اوقاف و مقدسات اسلامي مي باشد.(34)
-دانشکده مهندسی امان که در سال 1989 تاسیس شد.


-دانشگاه هاشميه که در سال 1992 تاسيس شد.
-دانشکده دعوت و اصول دین که در سال 1990-1991تاسیس شد و تحت نظارت وزارت اوقاف و مقدسات اسلامی می باشد.(34)


-دانشگاه آل البيت در استان مفرق تاسيس شد. اولين گروه دانشجويان آن در سال 1994-1995فارغ التحصيل شدند.
-دانشگاه هاشمیه که در سال 1992 تاسیس شد.


-دانشگاه بلقا که در سال 1997 تاسيس شد.
-دانشگاه آل البیت در استان مفرق تاسیس شد. اولین گروه دانشجویان آن در سال 1994-1995فارغ التحصیل شدند.


تعداد دانشگاه هاي رسمي(الجامعات الرسميــة) تا سال 1997 حدود 7 دانشگاه بوده است. به اضافه دانشکده مهندسي عمان و دانشکده دعوت و اصول دين . حدود 52 دانشکده دولتي و خصوصي نيز دارد.
-دانشگاه بلقا که در سال 1997 تاسیس شد.


تعداد دانشگاه های رسمی(الجامعات الرسمیــة) تا سال 1997 حدود 7 دانشگاه بوده است. به اضافه دانشکده مهندسی عمان و دانشکده دعوت و اصول دین . حدود 52 دانشکده دولتی و خصوصی نیز دارد.




تعداد دانشجويان مقطع کارشناسي دانشگاه هاي اردن بر حسب برنامه تحصيلي سال 2012/2013 (35)


تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه های اردن بر حسب برنامه تحصیلی سال 2012/2013 (35)




تعداد دانشجويان کارشناسي ارشد در دانشگاه هاي اردن بر حسب رشته و دانشگاه
 
تعداد دانشجویان کارشناسی ارشد در دانشگاه های اردن بر حسب رشته و دانشگاه
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''برنامه'''
|برنامه
|'''اردن'''
|اردن
|'''يرموک'''
|یرموک
|'''موته'''
|موته
|'''علوم و تکنولوژي'''
|علوم و تکنولوژی
|'''آل البيت'''
|آل البیت
|'''الهاشميه'''
|الهاشمیه
|'''البلقا التطبيقيه'''
|البلقا التطبیقیه
|'''آلماني'''
|آلمانی
|'''جامعه الحسين'''
|جامعه الحسین
|-
|-
|'''رياضيات و علوم کامپيوتر'''
|ریاضیات و علوم کامپیوتر
| colspan="9" |
| colspan="9" |
|-
|-
خط ۲٬۱۱۱: خط ۲٬۱۰۸:
|0
|0
|-
|-
|'''پزشکي'''
|پزشکی
| colspan="9" |
| colspan="9" |
|-
|-
خط ۲٬۱۳۶: خط ۲٬۱۳۳:
|0
|0
|-
|-
|'''داروخانه'''
|داروخانه
|
|
|
|
خط ۲٬۱۶۹: خط ۲٬۱۶۶:
|0
|0
|-
|-
|'''مهندسي'''
|مهندسی
| colspan="9" |
| colspan="9" |
|-
|-
خط ۲٬۱۹۴: خط ۲٬۱۹۱:
|0
|0
|-
|-
|'''معماري و برنامه ريزي شهري'''
|معماری و برنامه ریزی شهری
| colspan="9" |
| colspan="9" |
|-
|-
خط ۲٬۲۱۹: خط ۲٬۲۱۶:
|0
|0
|-
|-
|'''کشاورزي'''
|کشاورزی
| colspan="9" |
| colspan="9" |
|-
|-
خط ۲٬۲۴۴: خط ۲٬۲۴۱:
|0
|0
|-
|-
|'''معاملات خدماتي'''
|معاملات خدماتی
| colspan="9" |
| colspan="9" |
|-
|-
خط ۲٬۲۶۹: خط ۲٬۲۶۶:
|0
|0
|-
|-
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|1300
|1300
|806
|806
خط ۲٬۲۸۰: خط ۲٬۲۷۷:
|37
|37
|-
|-
|'''مونث'''
|مونث
|755
|755
|396
|396
خط ۲٬۲۹۳: خط ۲٬۲۹۰:




تعداد دانشجويان دکتري دانشگاه هاي دولتي اردن بر حسب تخصص و دانشگاه
تعداد دانشجویان دکتری دانشگاه های دولتی اردن بر حسب تخصص و دانشگاه
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| rowspan="2" |'''تخصص'''
| rowspan="2" |تخصص


| colspan="2" |'''اردن'''
| colspan="2" |اردن
| colspan="2" |'''يرموک'''
| colspan="2" |یرموک
| colspan="2" |'''موته'''
| colspan="2" |موته
| colspan="2" |'''مجموع'''
| colspan="2" |مجموع
|-
|-
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|'''جمع'''
|جمع
|'''مونث'''
|مونث
|-
|-
|'''علوم انساني و دين'''
|علوم انسانی و دین
|332
|332
|122
|122
خط ۲٬۳۲۱: خط ۲٬۳۱۸:
|249
|249
|-
|-
|'''علوم طبيعي'''
|علوم طبیعی
|127
|127
|68
|68
خط ۲٬۳۳۱: خط ۲٬۳۲۸:
|68
|68
|-
|-
|'''کشاورزي'''
|کشاورزی
|46
|46
|23
|23
خط ۲٬۳۴۱: خط ۲٬۳۳۸:
|23
|23
|-
|-
|'''مهندسي'''
|مهندسی
|5
|5
|1
|1
خط ۲٬۳۵۱: خط ۲٬۳۴۸:
|1
|1
|-
|-
|'''رياضيات و علوم کامپيوتر'''
|ریاضیات و علوم کامپیوتر
|28
|28
|14
|14
خط ۲٬۳۶۱: خط ۲٬۳۵۸:
|14
|14
|-
|-
|'''داروخانه'''
|داروخانه
|18
|18
|16
|16
خط ۲٬۳۷۱: خط ۲٬۳۶۸:
|16
|16
|-
|-
|'''علوم اجتماعي و رفتاري'''
|علوم اجتماعی و رفتاری
|80
|80
|36
|36
خط ۲٬۳۸۱: خط ۲٬۳۷۸:
|49
|49
|-
|-
|'''علوم تربيتي و آموزش معلمان'''
|علوم تربیتی و آموزش معلمان
|376
|376
|203
|203
خط ۲٬۳۹۱: خط ۲٬۳۸۸:
|434
|434
|-
|-
|'''علوم طبيعي'''
|علوم طبیعی
|49
|49
|15
|15
خط ۲٬۴۰۱: خط ۲٬۳۹۸:
|15
|15
|-
|-
|'''تجارت و مديريت شغلي'''
|تجارت و مدیریت شغلی
|48
|48
|11
|11
خط ۲٬۴۱۱: خط ۲٬۴۰۸:
|11
|11
|-
|-
|'''حقوق'''
|حقوق
|56
|56
|17
|17
خط ۲٬۴۲۱: خط ۲٬۴۱۸:
|17
|17
|-
|-
|'''پرستاري و علوم پيراپزشکي'''
|پرستاری و علوم پیراپزشکی
|47
|47
|29
|29
خط ۲٬۴۳۱: خط ۲٬۴۲۸:
|29
|29
|-
|-
|'''پزشکي'''
|پزشکی
|0
|0
|0
|0
خط ۲٬۴۴۱: خط ۲٬۴۳۸:
|0
|0
|-
|-
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|1212
|1212
|555
|555
خط ۲٬۴۵۳: خط ۲٬۴۵۰:
(37)
(37)


دولت اردن به بخش خصوصي براي تاسيس دانشگاه با هدف سودآوري اجازه داده است؛ اين دانشگاه هاي خصوصي را شرکت هایی اداره مي کنند که مالکيت شان را دارا می‌باشند. اولين دانشگاه خصوصي اردن در سال تحصيلي 1990-1991 تاسيس شد. تعداد دانشگاه هاي خصوصي تا سال 1996-1997 به 13 دانشگاه می‌رسد که در آنها حدود 32 هزار دانشجو تحصيل مي کنند.(38)
دولت اردن به بخش خصوصی برای تاسیس دانشگاه با هدف سودآوری اجازه داده است؛ این دانشگاه های خصوصی را شرکت هایی اداره می کنند که مالکیت شان را دارا می‌باشند. اولین دانشگاه خصوصی اردن در سال تحصیلی 1990-1991 تاسیس شد. تعداد دانشگاه های خصوصی تا سال 1996-1997 به 13 دانشگاه می‌رسد که در آنها حدود 32 هزار دانشجو تحصیل می کنند.(38)


==== مشکلات آموزش عالي در اردن ====
==== مشکلات آموزش عالی در اردن ====
- افزايش سريع تعداد دانشجويان(39)
- افزایش سریع تعداد دانشجویان(39)


- دشواري و يکنواختي در دروس و برنامه هاي دانشگاهي(40)
- دشواری و یکنواختی در دروس و برنامه های دانشگاهی(40)


- افزايش هزينه هاي آموزش عالي
- افزایش هزینه های آموزش عالی


- عدم توازن و هماهنگي بين تحصيلات دانشگاهي و نيازهاي بازار کار
- عدم توازن و هماهنگی بین تحصیلات دانشگاهی و نیازهای بازار کار


- استفاده زياد از فناوري جديد و تکيه برآن (اين امر نياز به تغيير در روش و اسلوب موسسات مختلف دارد تا توازني ايجاد گردد)(41)
- استفاده زیاد از فناوری جدید و تکیه برآن (این امر نیاز به تغییر در روش و اسلوب موسسات مختلف دارد تا توازنی ایجاد گردد)(41)


==== فلسفه آموزش عالي در اردن ====
==== فلسفه آموزش عالی در اردن ====
- همه اردنيان در حقوق سياسي و اقتصادي و اجتماعي با هم برابرند.
- همه اردنیان در حقوق سیاسی و اقتصادی و اجتماعی با هم برابرند.


- التزام به روش علمي
- التزام به روش علمی


- التزام به استقلال دانشگاه ها و آزادي هاي آنها
- التزام به استقلال دانشگاه ها و آزادی های آنها


- التزام به آزادي و دموکراسي و عدالت اجتماعي
- التزام به آزادی و دموکراسی و عدالت اجتماعی


- التزام به اينکه همه افراد در بهره گيري از تحصيلات دانشگاهي برابرند و همه حق استفاده از آن را دارند.
- التزام به اینکه همه افراد در بهره گیری از تحصیلات دانشگاهی برابرند و همه حق استفاده از آن را دارند.


- مشارکت سياسي و اجتماعي در چارچوب نظام دموکراسي حق همه افراد است.
- مشارکت سیاسی و اجتماعی در چارچوب نظام دموکراسی حق همه افراد است.


- التزام به آزادي افراد و کرامت آنان (42)
- التزام به آزادی افراد و کرامت آنان (42)


==== اهداف آموزش عالي در اردن ====
==== اهداف آموزش عالی در اردن ====
در ماده 3 از قانون آموزش عالي شماره 28 در سال 1985 آمده است که آموزش عالي در اردن  اهداف زير را دنبال مي کند:
در ماده 3 از قانون آموزش عالی شماره 28 در سال 1985 آمده است که آموزش عالی در اردن  اهداف زیر را دنبال می کند:


- ساختن هموطنان باايمان، مفتخر به وطن ، داراي روح مسئوليت پذيري ، آگاه از ميراث اردن و تمدن آن و افتخار به آن و آگاهي از مسائل انساني و پيشرفت هاي آن.( 43)
- ساختن هموطنان باایمان، مفتخر به وطن ، دارای روح مسئولیت پذیری ، آگاه از میراث اردن و تمدن آن و افتخار به آن و آگاهی از مسائل انسانی و پیشرفت های آن.( 43)


- توجه به يادگيري حداقل يک زبان خارجي براي آگاهي از دستاوردهاي ساير کشورها. (44)
- توجه به یادگیری حداقل یک زبان خارجی برای آگاهی از دستاوردهای سایر کشورها. (44)


- عمومي سازي استعمال زبان عربي به عنوان زبان علمي و آموزشي در مراحل آموزش عالي و تشويق تاليف به اين زبان و ترجمه از آن و به آن.
- عمومی سازی استعمال زبان عربی به عنوان زبان علمی و آموزشی در مراحل آموزش عالی و تشویق تالیف به این زبان و ترجمه از آن و به آن.


- حمايت از پايان نامه ها، بالا بردن سطح آن، پيشرفت و توسعه چارچوب هاي آن و پيوند آن با نيازهاي جامعه و استفاده از آن در جهت توسعه و پيشرفت.
- حمایت از پایان نامه ها، بالا بردن سطح آن، پیشرفت و توسعه چارچوب های آن و پیوند آن با نیازهای جامعه و استفاده از آن در جهت توسعه و پیشرفت.


- تامين نيازهاي اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي از طريق نيروي انساني و ايجاد مشارکت و همکاري بين موسسات آموزش عالي و ساير موسسات جامعه.(45)  
- تامین نیازهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی از طریق نیروی انسانی و ایجاد مشارکت و همکاری بین موسسات آموزش عالی و سایر موسسات جامعه.(45)  


دسترسي به آموزش عالي براي دارندگان گواهي پايان دوره آموزش متوسطه سراسري ميسر است. اين افراد مي توانند از ميان كالج هاي محلي خصوصي، كالج هاي دولتي يا دانشگاه ها (چه دولتي و چه خصوصي) يكي را انتخاب كنند. سيستم واحدي در دانشگاه هاي اردن اعمال مي شود كه اين امكان را براي دانشجويان فراهم مي آورد تا درس هاي خود را بر اساس برنامه تحصيلي انتخاب كنند. آموزش پس از دوره متوسطه به طور كامل در حيطه وظايف وزارت آموزش عالي و تحقيقات علمي قرار مي گيرد. اين وزارت متشكل از شوراي آموزش عالي و شوراي تاييد مي باشد. (46)
دسترسی به آموزش عالی برای دارندگان گواهی پایان دوره آموزش متوسطه سراسری میسر است. این افراد می توانند از میان کالج های محلی خصوصی، کالج های دولتی یا دانشگاه ها (چه دولتی و چه خصوصی) یکی را انتخاب کنند. سیستم واحدی در دانشگاه های اردن اعمال می شود که این امکان را برای دانشجویان فراهم می آورد تا درس های خود را بر اساس برنامه تحصیلی انتخاب کنند. آموزش پس از دوره متوسطه به طور کامل در حیطه وظایف وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی قرار می گیرد. این وزارت متشکل از شورای آموزش عالی و شورای تایید می باشد. (46)


آموزش عالي در اردن در سه مقطع ليسانس فوق ليسانس و دکتري انجام ميگيرد.
آموزش عالی در اردن در سه مقطع لیسانس فوق لیسانس و دکتری انجام میگیرد.


مدت تحصيل در مقطع کارشناسي 4 سال يا 8 ترم تحصيلي است که کمتر از 7 ترم امکانپذير نيست. تحصيل مدرک کارشناسي حدود 122ساعت در دانشکده علوم و ادبيات و اقتصاد و علوم اداري، حدود 151 ساعت در دانشکده مهندسي، حدود 172 ساعت در مهندسي معماري و حدود 166ساعت در رشته هاي پزشکي و داروسازي است. مدت تحصيل در دانشکده ها ي ادبيات و اقتصاد و علوم و بهداشت عمومي نبايد بيشتر از 6 سال و در رشته هاي مهندسي و داروسازي نيز نبايد بيش از 7 سال طول بکشد.
مدت تحصیل در مقطع کارشناسی 4 سال یا 8 ترم تحصیلی است که کمتر از 7 ترم امکانپذیر نیست. تحصیل مدرک کارشناسی حدود 122ساعت در دانشکده علوم و ادبیات و اقتصاد و علوم اداری، حدود 151 ساعت در دانشکده مهندسی، حدود 172 ساعت در مهندسی معماری و حدود 166ساعت در رشته های پزشکی و داروسازی است. مدت تحصیل در دانشکده ها ی ادبیات و اقتصاد و علوم و بهداشت عمومی نباید بیشتر از 6 سال و در رشته های مهندسی و داروسازی نیز نباید بیش از 7 سال طول بکشد.


هر ترم تحصيلي حدود 16هفته است. مدت ترم تابستاني نيز 8هفته است. (47)
هر ترم تحصیلی حدود 16هفته است. مدت ترم تابستانی نیز 8هفته است. (47)


هرترم حدود 18 واحد دروس اختصاصي و 6 واحد دروس عمومي است. (48)
هرترم حدود 18 واحد دروس اختصاصی و 6 واحد دروس عمومی است. (48)


مدت تحصيل در مقطع کارشناسي ارشد دو سال يا 4 ترم تحصيلي است. حدود 24 واحد درس و 6 واحد پايان نامه است. (49) متقاضيان شركت در مقطع کارشناسي ارشد بايد کارشناسي را با ميانگين خوب گذرانده باشند. (50)
مدت تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد دو سال یا 4 ترم تحصیلی است. حدود 24 واحد درس و 6 واحد پایان نامه است. (49) متقاضیان شرکت در مقطع کارشناسی ارشد باید کارشناسی را با میانگین خوب گذرانده باشند. (50)


هرترم تحصيلي نبايد بيشتر از 12 واحد و کمتر از 6 واحد باشد. ترم تابستاني نيز نبايد بيشتر از 9 واحد و کمتر از 3 واحد باشد. دانشجو بايد در تمامي کنفرانس ها و همايش ها شرکت کند. نمره قبولي در کارشناسي ارشد (70 درصد) است. دانشجو نبايد بيش از 20 درصد از ساعت هاي مقرر را غيبت کند. (51)
هرترم تحصیلی نباید بیشتر از 12 واحد و کمتر از 6 واحد باشد. ترم تابستانی نیز نباید بیشتر از 9 واحد و کمتر از 3 واحد باشد. دانشجو باید در تمامی کنفرانس ها و همایش ها شرکت کند. نمره قبولی در کارشناسی ارشد (70 درصد) است. دانشجو نباید بیش از 20 درصد از ساعت های مقرر را غیبت کند. (51)


دانشجوي دکتري بايد 27 واحد از مواد درسي خود را با موفقيت بگذراند.  
دانشجوی دکتری باید 27 واحد از مواد درسی خود را با موفقیت بگذراند.  


امتحاني به زبان انگليسي هم برگزار مي شود که سطح آن آيلتس يا تافل است.
امتحانی به زبان انگلیسی هم برگزار می شود که سطح آن آیلتس یا تافل است.


مدت تحصيل در مقطع دکتري 36 ماه (3 سال) است که مي تواند حداکثر تا 60 ماه طول بکشد. (52)
مدت تحصیل در مقطع دکتری 36 ماه (3 سال) است که می تواند حداکثر تا 60 ماه طول بکشد. (52)


متقاضيان شركت در مقطع دكتري حتما بايد مدرك کارشناسي ارشد را با امتياز خيلي خوب دريافت كرده باشند. (53)
متقاضیان شرکت در مقطع دکتری حتما باید مدرک کارشناسی ارشد را با امتیاز خیلی خوب دریافت کرده باشند. (53)


تحصيلات غير دانشگاهي پس از دوره متوسطه (بخش فني - حرفه اي): تحصيلات غير دانشگاهي و حرفه اي در كالج هاي محلي ارائه مي شود و تمامي كساني كه داراي هر نوع گواهي اتمام آموزش متوسطه سراسري هستند مي توانند در آن شركت نمايند. برنامه درسي دو يا سه ساله شامل حوزه هاي متنوعي از قبيل هنر، علوم، مديريت، اداره اقتصادي و مهندسي است. از سال 1997، تمامي كالج هاي محلي تحت نظارت دانشگاه كاربردي البلقاء مي باشند. دانشجويان در پايان دوره دو يا سه ساله موظف به گذراندن آزمون جامع هستند به دانشجوياني كه اين امتحان را با موفقيت پشت سر مي گذارند مدرك ديپلم / فوق ديپلم اعطا مي شود. (54)
تحصیلات غیر دانشگاهی پس از دوره متوسطه (بخش فنی - حرفه ای): تحصیلات غیر دانشگاهی و حرفه ای در کالج های محلی ارائه می شود و تمامی کسانی که دارای هر نوع گواهی اتمام آموزش متوسطه سراسری هستند می توانند در آن شرکت نمایند. برنامه درسی دو یا سه ساله شامل حوزه های متنوعی از قبیل هنر، علوم، مدیریت، اداره اقتصادی و مهندسی است. از سال 1997، تمامی کالج های محلی تحت نظارت دانشگاه کاربردی البلقاء می باشند. دانشجویان در پایان دوره دو یا سه ساله موظف به گذراندن آزمون جامع هستند به دانشجویانی که این امتحان را با موفقیت پشت سر می گذارند مدرک دیپلم / فوق دیپلم اعطا می شود. (54)


==== تربيت معلم تربيت معلم هاي مدارس پيش دبستاني و دبستاني ====
==== تربیت معلم تربیت معلم های مدارس پیش دبستانی و دبستانی ====
مدرسان مقاطع ابتدايي بايد داراي مدرك کارشناسي باشند. مدرسان مقطع متوسطه بايد داراي مدرك کارشناسي و مدرك آموزش عالي يك ساله باشند. اساتيد مقطع آموزش عالي بايد داراي مدرك دكتري (PhD) باشند، اما در برخي موارد داشتن مدرك فوق ليسانس نيز كفايت مي كند.
مدرسان مقاطع ابتدایی باید دارای مدرک کارشناسی باشند. مدرسان مقطع متوسطه باید دارای مدرک کارشناسی و مدرک آموزش عالی یک ساله باشند. اساتید مقطع آموزش عالی باید دارای مدرک دکتری (PhD) باشند، اما در برخی موارد داشتن مدرک فوق لیسانس نیز کفایت می کند.


==== آموزش عالي از راه دور: ====
==== آموزش عالی از راه دور: ====
اين نوع آموزش در واحد تازه تاسيس دانشگاه آزاد عرب ارائه مي شود.
این نوع آموزش در واحد تازه تاسیس دانشگاه آزاد عرب ارائه می شود.


==== آموزش عالي مادام العمر: ====
==== آموزش عالی مادام العمر: ====
آموزش مادام العمر در دانشگاه هاي دولتي و خصوصي، كالج هاي محلي دولتي و خصوصي، موسسه اداره دولتي اردن، مركز جغرافياي اردن و انجمن علوم پادشاهي و ديگر موسسات ارائه مي شود. رشته هايي كه تدريس مي شود شامل مهندسي، صنايع، كشاورزي، زبان هاي خارجي، علوم كامپيوتر، مطالعات منشي گري، تربيت بدني و ديگر رشته هايي است كه براي نيازهاي داخلي اردن مفيد است. اين دوره ها معمولا از يك هفته تا شش ماه طول مي كشد و به دانشجويان در پايان دوره گواهي قبولي اعطا مي شود. شرايط لازم با توجه به رشته ارائه شده و سطح آن متغير است. برخي از اين رشته ها براي حرفه هايي خاص طراحي شده كه در آن صورت كسب تجارب حرفه اي در رشته مربوطه براي گذراندن دوره ها الزامي است. (55)
آموزش مادام العمر در دانشگاه های دولتی و خصوصی، کالج های محلی دولتی و خصوصی، موسسه اداره دولتی اردن، مرکز جغرافیای اردن و انجمن علوم پادشاهی و دیگر موسسات ارائه می شود. رشته هایی که تدریس می شود شامل مهندسی، صنایع، کشاورزی، زبان های خارجی، علوم کامپیوتر، مطالعات منشی گری، تربیت بدنی و دیگر رشته هایی است که برای نیازهای داخلی اردن مفید است. این دوره ها معمولا از یک هفته تا شش ماه طول می کشد و به دانشجویان در پایان دوره گواهی قبولی اعطا می شود. شرایط لازم با توجه به رشته ارائه شده و سطح آن متغیر است. برخی از این رشته ها برای حرفه هایی خاص طراحی شده که در آن صورت کسب تجارب حرفه ای در رشته مربوطه برای گذراندن دوره ها الزامی است. (55)




'''11-6 نشريات دانشگاهي'''


در قانون دانشگاه هاي اردن آمده است که نشر معارف و توسعه آن از وظايف دانشگاه ها محسوب مي شود، از اين رو دانشگاههاي اردن خود اقدام به نشر مجلاتي در زمينه علوم مختلف و تحقيقات علمي مي کنند.
11-6 نشریات دانشگاهی


در اين راستا دانشگاه موته مجله ''موته للبحوث و الدراسات'' را در سال 1986 و دانشگاه يرموک مجله ''ابحاث يرموک'' را در سال 1983 منتشر کردند. (56)
در قانون دانشگاه های اردن آمده است که نشر معارف و توسعه آن از وظایف دانشگاه ها محسوب می شود، از این رو دانشگاههای اردن خود اقدام به نشر مجلاتی در زمینه علوم مختلف و تحقیقات علمی می کنند.  


برخي ديگر از مطبوعات دانشگاهي اردن که توسط وزارت علوم ايران  ارزيابي و معتبر شمرده شده به اين شرح است:  
در این راستا دانشگاه موته مجله موته للبحوث و الدراسات را در سال 1986 و دانشگاه یرموک مجله ابحاث یرموک را در سال 1983 منتشر کردند. (56)
 
برخی دیگر از مطبوعات دانشگاهی اردن که توسط وزارت علوم ایران  ارزیابی و معتبر شمرده شده به این شرح است:  


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''رديف'''
|ردیف
|'''عنوان مصوب'''
|عنوان مصوب
|'''ضريب'''
|ضریب
|'''کشور'''
|کشور
|-
|-
|2
|2
|ابحاث اليرموك : سلسلة العلوم الانسانية و الاجتماعية
|ابحاث الیرموک : سلسلة العلوم الانسانیة و الاجتماعیة
|0.021
|0.021
|اردن
|اردن
|-
|-
|3
|3
|البيان : الاردن
|البیان : الاردن
|0.1
|0.1
|اردن
|اردن
|-
|-
|4
|4
|السكان و التنمية
|السکان و التنمیة
|0.25
|0.25
|اردن
|اردن
|-
|-
|5
|5
|المجلة الاردنية في ادارة الاعمال
|المجلة الاردنیة فی ادارة الاعمال
|0.25
|0.25
|اردن
|اردن
|-
|-
|6
|6
|المجلة الاردنية في الدراسات الاسلامية
|المجلة الاردنیة فی الدراسات الاسلامیة
|0.026
|0.026
|اردن
|اردن
|-
|-
|7
|7
|المجلة الاردنية في العلوم التربوية
|المجلة الاردنیة فی العلوم التربویة
|0.12
|0.12
|اردن
|اردن
|-
|-
|8
|8
|المجلة الاردنية في العلوم الزراعية
|المجلة الاردنیة فی العلوم الزراعیة
|0.033
|0.033
|اردن
|اردن
|-
|-
|9
|9
|المجلة الاردنية للعلوم التطبيقية : العلوم الانسانية
|المجلة الاردنیة للعلوم التطبیقیة : العلوم الانسانیة
|0.067
|0.067
|اردن
|اردن
|-
|-
|10
|10
|المجلة الثقافية
|المجلة الثقافیة
|0.012
|0.012
|اردن
|اردن
|-
|-
|11
|11
|المنتدي : الاردن
|المنتدی : الاردن
|0.013
|0.013
|اردن
|اردن
|-
|-
|12
|12
|جرش الثقافية
|جرش الثقافیة
|0.031
|0.031
|اردن
|اردن
خط ۲٬۶۰۳: خط ۲٬۶۰۱:
|-
|-
|14
|14
|دراسات : العلوم الادارية
|دراسات : العلوم الاداریة
|0.077
|0.077
|اردن
|اردن
|-
|-
|15
|15
|دراسات : العلوم الانسانية و الاجتماعية
|دراسات : العلوم الانسانیة و الاجتماعیة
|0.02
|0.02
|اردن
|اردن
|-
|-
|16
|16
|دراسات : العلوم التربوية
|دراسات : العلوم التربویة
|0.067
|0.067
|اردن
|اردن
|-
|-
|17
|17
|شوون استراتيجية
|شوون استراتیجیة
|0.2
|0.2
|اردن
|اردن
|-
|-
|18
|18
|صامد الاقتصادي
|صامد الاقتصادی
|0.026
|0.026
|اردن
|اردن
|-
|-
|19
|19
|مجلة اتحاد الجامعات العربية للآداب
|مجلة اتحاد الجامعات العربیة للآداب
|0.111
|0.111
|اردن
|اردن
خط ۲٬۶۴۳: خط ۲٬۶۴۱:
|-
|-
|22
|22
|مجلة المجمع العلمي الاردني
|مجلة المجمع العلمی الاردنی
|0.063
|0.063
|اردن
|اردن
|-
|-
|23
|23
|موتة للبحوث و الدراسات : سلسلة العلوم الانسانية و الاجتماعية
|موتة للبحوث و الدراسات : سلسلة العلوم الانسانیة و الاجتماعیة
|0.023
|0.023
|اردن
|اردن
خط ۲٬۶۵۴: خط ۲٬۶۵۲:
(57)  
(57)  


'''11-7 مراكز پژوهشي دانشگاهي'''
11-7 مراکز پژوهشی دانشگاهی


دانشگاه اردن از بدو تاسيس خود اهميت تحقيق در پيشرفت ملت ها را تشخيص داده است. با توجه به اين كه ايجاد انگيزه براي تحقيق و پژوهش از فلسفه ها و ماموريت هاي اين دانشگاه محسوب مي شود در سال 1973 مديريت تحقيقات دانشگاهي در اين دانشگاه تاسيس شد.
دانشگاه اردن از بدو تاسیس خود اهمیت تحقیق در پیشرفت ملت ها را تشخیص داده است. با توجه به این که ایجاد انگیزه برای تحقیق و پژوهش از فلسفه ها و ماموریت های این دانشگاه محسوب می شود در سال 1973 مدیریت تحقیقات دانشگاهی در این دانشگاه تاسیس شد.


اين مديريت شكل دهي، پشتيباني، ارتقاء و حمايت از تحقيقات دانشگاهي به عنوان وسيله اي براي توسعه و پيشرفت تكنولوژي را برعهده دارد. اين مركز به دقت بر مدرنيزه كردن و وسايل مورد لزوم آن متمركز است، كه شامل تحقيق در مورد رشته هاي مختلف علمي و تاكيد بر روش هاي جامع است.
این مدیریت شکل دهی، پشتیبانی، ارتقاء و حمایت از تحقیقات دانشگاهی به عنوان وسیله ای برای توسعه و پیشرفت تکنولوژی را برعهده دارد. این مرکز به دقت بر مدرنیزه کردن و وسایل مورد لزوم آن متمرکز است، که شامل تحقیق در مورد رشته های مختلف علمی و تاکید بر روش های جامع است.


هدف اين مركز كمك به هيئت علمي دانشگاه به منظور ارتقاء تحقيقات آنها به سطوح بين المللي و پيشبرد دانش علمي است. همچنين اين مركز احتياجات محققان و پژوهشگران را با جديدترين وسايل و امكانات تامين مي كند تا  بتوانند پايان نامه هاي تحقيقاتي خود را در بهترين استاندارد ارائه دهند. (58)  
هدف این مرکز کمک به هیئت علمی دانشگاه به منظور ارتقاء تحقیقات آنها به سطوح بین المللی و پیشبرد دانش علمی است. همچنین این مرکز احتیاجات محققان و پژوهشگران را با جدیدترین وسایل و امکانات تامین می کند تا  بتوانند پایان نامه های تحقیقاتی خود را در بهترین استاندارد ارائه دهند. (58)  


يكي از مراكز تحقيقاتي دانشگاهي واقع در اردن مركز تحقيقات خاورميانه ي دانشگاه كلمبياست. اين مركز تحقيقاتي  از اولين مراكزي است كه توسط دانشگاه كلمبيا (با مركزيت در امان) در سراسر جهان راه اندازي شد که اساس فعاليت هاي تحقيقاتي در خاورميانه را فراهم مي كند و مشاركت ها و برنامه هاي دانشگاه امان را ارتقاء مي‌دهد. فعاليت هاي اين مركز حول چهار محور اصلي تحقيق، آموزش، تحصيلات كاربردي و توسعه است.
یکی از مراکز تحقیقاتی دانشگاهی واقع در اردن مرکز تحقیقات خاورمیانه ی دانشگاه کلمبیاست. این مرکز تحقیقاتی  از اولین مراکزی است که توسط دانشگاه کلمبیا (با مرکزیت در امان) در سراسر جهان راه اندازی شد که اساس فعالیت های تحقیقاتی در خاورمیانه را فراهم می کند و مشارکت ها و برنامه های دانشگاه امان را ارتقاء می‌دهد. فعالیت های این مرکز حول چهار محور اصلی تحقیق، آموزش، تحصیلات کاربردی و توسعه است.


فعاليت هاي مركز تحقيقاتي دانشگاه كلمبيا (CUMERC) شامل طيف گسترده اي از آموزش تا معماري در محيط و همكاري با حدود هزار مدرسه و آموزشگاه در دانشگاه كلمبياست. (59)
فعالیت های مرکز تحقیقاتی دانشگاه کلمبیا (CUMERC) شامل طیف گسترده ای از آموزش تا معماری در محیط و همکاری با حدود هزار مدرسه و آموزشگاه در دانشگاه کلمبیاست. (59)




'''11-8 کتابخانه ها و مراکز اسناد'''


اولين کتابخانه اي که درمدارس اردن تاسيس شد درشرق اردن در دبيرستان  شهر السلط در سال 1926 بود. در خلال دهه هاي سي و چهل 13کتابخانه ي ديگر نيز تاسيس شد ولي تمامي آنها فقط مجموعه هاي کوچکي بودند که کتابها را در مکانهاي بسته اي در مدارس نگهداري مي کردند و اتاق خاصي به آنها اختصاص داده نشده بود.
11-8 کتابخانه ها و مراکز اسناد


اين وضعيت تا دهه پنجاه که اردن به عضویت سازمان یونسکو درآمد و از تجربیات یونسکو در زمینه کتابخانه استفاده کرد، ادامه داشت. در سال 1955 کارشناسی در امور کتابخانه ها از سوی یونسکو به اردن وارد شد. و از دستاوردهاي وجود وي اين بود که اردن در سال 1956 اولين فرد را از طرف وزارت (60) مهم ترين اتفاق در پيشرفت و توسعه کتابخانه هاي مدرسه، ايجاد بخشي مخصوص کتابخانه در وزارت آموزش و پرورش در سال 1958 بود.(61) در دهه پنجاه، 25 کتابخانه در مدارس اردن و 5 کتابخانه نيز در تربيت معلم ها تاسيس شد. (62) هم چنین کتابخانه هاي تخصصي تاسیس شد که تعداد آنها تا پايان دهه پنجاه به 7 کتابخانه رسيد. اولين کتابخانه تخصصي مربوط به اداره باستانشناسي بود که در سال 1950 تاسيس شد.
اولین کتابخانه ای که درمدارس اردن تاسیس شد درشرق اردن در دبیرستان  شهر السلط در سال 1926 بود. در خلال دهه های سی و چهل 13کتابخانه ی دیگر نیز تاسیس شد ولی تمامی آنها فقط مجموعه های کوچکی بودند که کتابها را در مکانهای بسته ای در مدارس نگهداری می کردند و اتاق خاصی به آنها اختصاص داده نشده بود.  


در دهه شصت سه اتفاق مهم در زمينه کتابخانه ها افتاد؛ تاسيس کتابخانه عمومي عمان در سال 1960، تاسيس دانشگاه اردن و کتابخانه آن در سال 1962و تاسيس انجمن کتابخانه هاي اردن در سال 1963؛ اين موسسات نقش مهمي  در پيشرفت کتابخانه هاي اردن ايفا کردند. (63)
این وضعیت تا دهه پنجاه که اردن به عضویت سازمان یونسکو درآمد و از تجربیات یونسکو در زمینه کتابخانه استفاده کرد، ادامه داشت. در سال 1955 کارشناسی در امور کتابخانه ها از سوی یونسکو به اردن وارد شد. و از دستاوردهای وجود وی این بود که اردن در سال 1956 اولین فرد را از طرف وزارت (60) مهم ترین اتفاق در پیشرفت و توسعه کتابخانه های مدرسه، ایجاد بخشی مخصوص کتابخانه در وزارت آموزش و پرورش در سال 1958 بود.(61) در دهه پنجاه، 25 کتابخانه در مدارس اردن و 5 کتابخانه نیز در تربیت معلم ها تاسیس شد. (62) هم چنین کتابخانه های تخصصی تاسیس شد که تعداد آنها تا پایان دهه پنجاه به 7 کتابخانه رسید. اولین کتابخانه تخصصی مربوط به اداره باستانشناسی بود که در سال 1950 تاسیس شد.


به این ترتیب دهه شصت، مهم ترين دهه در تاريخ کتابخانه هاي اردن به شمار مي آيد، در پايان اين دهه، تعداد کتابخانه هاي مدارس به 55 کتابخانه رسيد. وزارت آموزش و پرورش نيز خدمات خود را در زمينه کتابخانه ها افزايش داد. (64) در اين دهه، تعداد کتابخانه هاي عمومي بخش شرقي اردن به 8 کتابخانه رسيد که در شهرهاي کرک، معان، زرقا، سلط، عقبه، وادي السير و عمان و اربد قرار داشتند.
در دهه شصت سه اتفاق مهم در زمینه کتابخانه ها افتاد؛ تاسیس کتابخانه عمومی عمان در سال 1960، تاسیس دانشگاه اردن و کتابخانه آن در سال 1962و تاسیس انجمن کتابخانه های اردن در سال 1963؛ این موسسات نقش مهمی  در پیشرفت کتابخانه های اردن ایفا کردند. (63)


هم چنين کتابخانه هاي تخصصي و بزرگي در وزارت خانه ها و ادارات دولتي تاسيس شد که مهم ترين آنها تاسیس کتابخانه بانک مرکزي در سال 1964 و تاسیس کتابخانه منابع طبيعي در سال 1965 بود.
به این ترتیب دهه شصت، مهم ترین دهه در تاریخ کتابخانه های اردن به شمار می آید، در پایان این دهه، تعداد کتابخانه های مدارس به 55 کتابخانه رسید. وزارت آموزش و پرورش نیز خدمات خود را در زمینه کتابخانه ها افزایش داد. (64) در این دهه، تعداد کتابخانه های عمومی بخش شرقی اردن به 8 کتابخانه رسید که در شهرهای کرک، معان، زرقا، سلط، عقبه، وادی السیر و عمان و اربد قرار داشتند.


در دهه هفتاد تعداد کتابخانه هاي دانشگاه ها و مراکز تربيت معلم افزايش يافت و کتابخانه هاي تخصصي بسياري نيز تاسيس شد که تعداد آنها بالغ بر 33 کتابخانه تخصصي شد. (65)
هم چنین کتابخانه های تخصصی و بزرگی در وزارت خانه ها و ادارات دولتی تاسیس شد که مهم ترین آنها تاسیس کتابخانه بانک مرکزی در سال 1964 و تاسیس کتابخانه منابع طبیعی در سال 1965 بود.


در دهه هشتاد کتابخانه هاي مدارس توسعه يافت؛ تعداد کتابخانه هاي مدارس (دبيرستان ها) در پايان سال درسي 1972 بالغ بر 117 کتابخانه بود که در پايان سال درسي 1987-1988 به عدد 498 کتابخانه رسيد. اين آمار و ارقام مخصوص مدارس وزارت آموزش و پرورش است.
در دهه هفتاد تعداد کتابخانه های دانشگاه ها و مراکز تربیت معلم افزایش یافت و کتابخانه های تخصصی بسیاری نیز تاسیس شد که تعداد آنها بالغ بر 33 کتابخانه تخصصی شد. (65)


هم چنين کتابخانه هاي مدارس تابع نيروهاي مسلح تا پايان سال 1988 به 12کتابخانه در مراحل مختلف درسي رسيد.  
در دهه هشتاد کتابخانه های مدارس توسعه یافت؛ تعداد کتابخانه های مدارس (دبیرستان ها) در پایان سال درسی 1972 بالغ بر 117 کتابخانه بود که در پایان سال درسی 1987-1988 به عدد 498 کتابخانه رسید. این آمار و ارقام مخصوص مدارس وزارت آموزش و پرورش است.


تعداد  کتابخانه هاي موسسات و دانشکده ها در سال هاي اخير افزايش قابل توجهي يافته است به طوري که تا پايان سال 1988 به 79 کتابخانه بالغ مي شود؛ از اين تعداد ، 37 کتابخانه در دانشکده ها و بقيه در موسسات گشايش يافته است.
هم چنین کتابخانه های مدارس تابع نیروهای مسلح تا پایان سال 1988 به 12کتابخانه در مراحل مختلف درسی رسید.  


کتابخانه هاي تخصصي نيز در اين دهه افزايش يافت به طوري که تا پايان سال 1988 بر اساس آمار انجمن کتابخانه‌هاي اردن، تعداد آنها به 104 کتابخانه بالغ گرديد. (66)
تعداد  کتابخانه های موسسات و دانشکده ها در سال های اخیر افزایش قابل توجهی یافته است به طوری که تا پایان سال 1988 به 79 کتابخانه بالغ می شود؛ از این تعداد ، 37 کتابخانه در دانشکده ها و بقیه در موسسات گشایش یافته است.


'''[[انواع کتابخانه ها در اردن]]'''
کتابخانه های تخصصی نیز در این دهه افزایش یافت به طوری که تا پایان سال 1988 بر اساس آمار انجمن کتابخانه‌های اردن، تعداد آنها به 104 کتابخانه بالغ گردید. (66)


'''كتابخانه ملي.''' اردن كتابخانه ملي به معناي واقعي ندارد. مركز اسناد ملي در سال 1975 به وجود آمد. اين مركز در سال 1977 به هيأت مديره كتابخانه ها و مراكز اسناد مبدّل شد و به اداره كتابخانه ها و آرشيوهاي ملي تغيير نام داد. که وظيفه تأسيس و هدايت كتابخانه ملي را برعهده دارد و در حال حاضر قانون واسپاري در آن وجود ندارد، اما از نويسندگان، ناشران و چاپخانه‌ها به طور رسمي درخواست شده تا دو نسخه از آثار خود را به آن اداره تحويل دهند. اين اداره حدود 20000 جلد كتاب به علاوه مجموعه اي از اسناد، روزنامه ها، و ساير مواد چاپي دارد. قانون جديد درباره كتابخانه ملي و واسپاري مورد بررسي و مركز ملي اطلاع رساني نيز در حال تأسيس است.
[[انواع کتابخانه ها در اردن]]


'''كتابخانه هاي دانشگاهي.''' بزرگترين كتابخانه دانشگاهي، كتابخانه دانشگاه اردن است كه در سال 1962 ايجاد گرديد؛ مجموعه آن بالغ بر 510.000 جلد كتاب و 1300 نشريه جاري است كه تعداد نشريات قديمي بالغ بر 110.000 جلد است. كتابخانه دانشگاه اردن رسماً كتابخانه اي واسپاري براي انتشارات سازمان ملل و ساير سازمان‌هاي بين‌المللي است. اين كتابخانه، از سال 1986، كتابخانه اماني منابعي بوده كه به دانشگاههاي عربي واگذار شده است. خدمات اطلاع‌رساني پيوسته كتابخانه نيز در دسترس عموم قرار دارد.
کتابخانه ملی. اردن کتابخانه ملی به معنای واقعی ندارد. مرکز اسناد ملی در سال 1975 به وجود آمد. این مرکز در سال 1977 به هیأت مدیره کتابخانه ها و مراکز اسناد مبدّل شد و به اداره کتابخانه ها و آرشیوهای ملی تغییر نام داد. که وظیفه تأسیس و هدایت کتابخانه ملی را برعهده دارد و در حال حاضر قانون واسپاری در آن وجود ندارد، اما از نویسندگان، ناشران و چاپخانه‌ها به طور رسمی درخواست شده تا دو نسخه از آثار خود را به آن اداره تحویل دهند. این اداره حدود 20000 جلد کتاب به علاوه مجموعه ای از اسناد، روزنامه ها، و سایر مواد چاپی دارد. قانون جدید درباره کتابخانه ملی و واسپاری مورد بررسی و مرکز ملی اطلاع رسانی نیز در حال تأسیس است.


كتابخانه دانشگاه يرموك. در سال 1976 در اربد تأسيس شد. مجموعه آن تقريباً 210.000 جلد كتاب، 1100 نشريه جاري و حدود 12.000 منابع غيركتابي است. اين كتابخانه نقش بسزايي در توسعه كتابخانه ها در منطقه شمالي كشور دارد. كتابخانه دانشگاه علوم  و فنون اردن كه در اربد و در سال 1986 تأسيس شد، داراي 35000 جلد كتاب و 940 نشريه جاري است. اين مجموعه عمدتاً به موضوعات علوم پزشكي و بهداشت، مهندسي، و كشاورزي اختصاص دارد. دانشگاه مؤته به منزله دانشگاهي نظامي در حومه شهر كَرَك در جنوب كشور در سال 1981 تأسيس شد و 93.000 جلد كتاب و 310 نشريه دارد. كليه فعاليتهاي اين چهار كتابخانه دانشگاهي، خصوصاً اشتراك نشريات، به‌طور هماهنگ انجام مي‌شود. كتابخانه ها همچنين خدمات امانت بين كتابخانه اي و تكثير را نيز ارائه مي دهند.
کتابخانه های دانشگاهی. بزرگترین کتابخانه دانشگاهی، کتابخانه دانشگاه اردن است که در سال 1962 ایجاد گردید؛ مجموعه آن بالغ بر 510.000 جلد کتاب و 1300 نشریه جاری است که تعداد نشریات قدیمی بالغ بر 110.000 جلد است. کتابخانه دانشگاه اردن رسماً کتابخانه ای واسپاری برای انتشارات سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین‌المللی است. این کتابخانه، از سال 1986، کتابخانه امانی منابعی بوده که به دانشگاههای عربی واگذار شده است. خدمات اطلاع‌رسانی پیوسته کتابخانه نیز در دسترس عموم قرار دارد.


دانشسراهاي اردن برنامه هاي دو يا سه ساله در مقطع فوق ديپلم را در سال 1952 آغاز كردند. تا اواخر دهه 1980 بيش از 50 دانشسرا در اردن ساخته شد كه هريك داراي كتابخانه‌اي مستقل با مجموعه ها و خدمات متفاوت بود. دانشكده ها با استانداردهاي تعيين شده از سوي آموزش عالي، كه شامل 8 جلد كتاب براي هر دانشجو (با حداقل 5.000 جلد) و يك كتابدار تمام وقت بود، معتبر شناخته شده اند.
کتابخانه دانشگاه یرموک. در سال 1976 در اربد تأسیس شد. مجموعه آن تقریباً 210.000 جلد کتاب، 1100 نشریه جاری و حدود 12.000 منابع غیرکتابی است. این کتابخانه نقش بسزایی در توسعه کتابخانه ها در منطقه شمالی کشور دارد. کتابخانه دانشگاه علوم  و فنون اردن که در اربد و در سال 1986 تأسیس شد، دارای 35000 جلد کتاب و 940 نشریه جاری است. این مجموعه عمدتاً به موضوعات علوم پزشکی و بهداشت، مهندسی، و کشاورزی اختصاص دارد. دانشگاه مؤته به منزله دانشگاهی نظامی در حومه شهر کَرَک در جنوب کشور در سال 1981 تأسیس شد و 93.000 جلد کتاب و 310 نشریه دارد. کلیه فعالیتهای این چهار کتابخانه دانشگاهی، خصوصاً اشتراک نشریات، به‌طور هماهنگ انجام می‌شود. کتابخانه ها همچنین خدمات امانت بین کتابخانه ای و تکثیر را نیز ارائه می دهند.


'''كتابخانه هاي آموزشگاهي.''' تحول اخير در كتابخانه هاي اردن با كتابخانه هاي آموزشگاهي آغاز شد و توسعه زيادي را به همراه داشت. تا سال 1987 وزارت آموزش و پرورش از 498 كتابخانه آموزشگاهي تحت نظارت خود گزارشي تهيه كرد. هيچ آماري از مدارس خصوصي يا مدارسي كه توسط ارتش، سازمان كار و تأمين اجتماعي يا سازمان ملل اداره مي‌شود در دسترس نيست.
دانشسراهای اردن برنامه های دو یا سه ساله در مقطع فوق دیپلم را در سال 1952 آغاز کردند. تا اواخر دهه 1980 بیش از 50 دانشسرا در اردن ساخته شد که هریک دارای کتابخانه‌ای مستقل با مجموعه ها و خدمات متفاوت بود. دانشکده ها با استانداردهای تعیین شده از سوی آموزش عالی، که شامل 8 جلد کتاب برای هر دانشجو (با حداقل 5.000 جلد) و یک کتابدار تمام وقت بود، معتبر شناخته شده اند.


'''كتابخانه هاي تخصصي.''' در اوايل دهه 1950 كتابخانه هايي در گروه هاي معماري و باستان شناسي، آمار، تحقيقات و مشاوره كشاورزي، و اداره هواپيمايي كشور تأسيس شد. انجمن كتابداران اردن، تا اواخر دهه 1980 وجود 104 كتابخانه تخصصي وابسته به مؤسسات و سازمانهاي تحقيقاتي و دولتي را تأييد كند. انجمن سلطنتي علوم كه در سال 1970 تشكيل شد با مجموعه اي از كتابها و نشريات، گزارشها و مقالات پژوهشي محلي و بين المللي، ديسک‌هاي فشرده و خدمات اطلاع رساني پيوسته از مهمترين كتابخانه هاي تخصصي به شمار مي رود.
کتابخانه های آموزشگاهی. تحول اخیر در کتابخانه های اردن با کتابخانه های آموزشگاهی آغاز شد و توسعه زیادی را به همراه داشت. تا سال 1987 وزارت آموزش و پرورش از 498 کتابخانه آموزشگاهی تحت نظارت خود گزارشی تهیه کرد. هیچ آماری از مدارس خصوصی یا مدارسی که توسط ارتش، سازمان کار و تأمین اجتماعی یا سازمان ملل اداره می‌شود در دسترس نیست.


شهرت مركز اسناد و نسخه‌هاي خطي دانشگاه اردن به سبب مجموعه با ارزشي است كه درباره تاريخ محلي در اختيار دارد. مراكز اسناد ديگري نيز در مباحث كشاورزي، علوم تربيتي، بهداشت، مديريت عمومي، توسعه اجتماعي، و آمار وجود دارد. (67)
کتابخانه های تخصصی. در اوایل دهه 1950 کتابخانه هایی در گروه های معماری و باستان شناسی، آمار، تحقیقات و مشاوره کشاورزی، و اداره هواپیمایی کشور تأسیس شد. انجمن کتابداران اردن، تا اواخر دهه 1980 وجود 104 کتابخانه تخصصی وابسته به مؤسسات و سازمانهای تحقیقاتی و دولتی را تأیید کند. انجمن سلطنتی علوم که در سال 1970 تشکیل شد با مجموعه ای از کتابها و نشریات، گزارشها و مقالات پژوهشی محلی و بین المللی، دیسک‌های فشرده و خدمات اطلاع رسانی پیوسته از مهمترین کتابخانه های تخصصی به شمار می رود.


شهرت مرکز اسناد و نسخه‌های خطی دانشگاه اردن به سبب مجموعه با ارزشی است که درباره تاریخ محلی در اختیار دارد. مراکز اسناد دیگری نیز در مباحث کشاورزی، علوم تربیتی، بهداشت، مدیریت عمومی، توسعه اجتماعی، و آمار وجود دارد. (67)


'''11-9 بودجه تحقيقاتي در دانشگاه ها و مراکز تحقيقاتي کشور'''


شوراي‌ آموزش‌ عالي‌ تأسيس‌ نهادهاي‌ جديد آموزش‌ عالي‌ را تأييد و تأسيس‌ رشته‌هاي‌ جديد و مواد درسي‌ را اجازه‌ مي‌دهد. برچيدن‌ رشته‌ نيز با تأييد اين‌ شورا امكان‌پذير است‌. تعيين‌ سهم‌ بودجه‌ هر دانشگاه‌ و سياست‌هاي‌ مالي‌ هر دانشگاه‌ نيز بر عهده‌ شوراست‌. علاوه‌ بر اين‌، تعيين‌ نمره‌ لازم‌ براي‌ ورود به‌ هر دانشگاه‌ نيز از سوي‌ شوراي‌ آموزش‌ عالي‌ معين‌ مي‌گردد.


    در اردن‌ ميزان‌ پرداخت‌ يارانه‌ به‌ بخش‌ آموزش‌ عالي‌ واختصاص‌ بودجه‌ به‌ اين‌ بخش‌ نيز قابل‌ توجه‌ است‌. قانوني‌ موسوم‌ به‌ قانون‌ ماليات‌ دانشگاه‌ وجود دارد؛ بر اين‌ اساس‌ بودجه دانشگاه ها از ماليات كالاهاي‌ خريد و فروش‌ شده‌ ‌به‌ نام‌ ماليات‌ دانشگاه‌ تامين مي‌شود. اتخاذ اين‌ تدبير به استقلال مالي ‌آموزش‌ عالي‌ در اردن‌ منجر شد، هر چند كه‌ وضعيت‌ آموزش‌ عالي‌ با وضعيت‌ كل‌ كشور در پيوند مستقيم‌ است‌. (68)
11-9 بودجه تحقیقاتی در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی کشور


بخش هاي اداراي دانشگاه ها در اردن بخش زيادي از بودجه دانشگاه ها رابراي پرداخت حقوق کارکنان خود اختصاص مي‌دهند، از آنجا که دانشگاه‌ها قادر به کاهش تعداد کارکنان خود نيستند و براي تامين بودجه مورد نياز به افزايش مداوم شهريه دانشگاه  متوسل مي‌شوند، موجبات نارضايتي بسياري از دانشجويان  و عدم توانايي تامين منابع مالي شان فراهم مي شود.  
شورای‌ آموزش‌ عالی‌ تأسیس‌ نهادهای‌ جدید آموزش‌ عالی‌ را تأیید و تأسیس‌ رشته‌های‌ جدید و مواد درسی‌ را اجازه‌ می‌دهد. برچیدن‌ رشته‌ نیز با تأیید این‌ شورا امکان‌پذیر است‌. تعیین‌ سهم‌ بودجه‌ هر دانشگاه‌ و سیاست‌های‌ مالی‌ هر دانشگاه‌ نیز بر عهده‌ شوراست‌. علاوه‌ بر این‌، تعیین‌ نمره‌ لازم‌ برای‌ ورود به‌ هر دانشگاه‌ نیز از سوی‌ شورای‌ آموزش‌ عالی‌ معین‌ می‌گردد.  


نظام دانشگاهي در اردن به دانشجويان اجازه مي دهد بيش از يک بار تحصيل خود را به نعويق بيندازند، مشروط بر اينکه کل سالهاي تحصيل آنها بيش از 7 سال نباشد.
    در اردن‌ میزان‌ پرداخت‌ یارانه‌ به‌ بخش‌ آموزش‌ عالی‌ واختصاص‌ بودجه‌ به‌ این‌ بخش‌ نیز قابل‌ توجه‌ است‌. قانونی‌ موسوم‌ به‌ قانون‌ مالیات‌ دانشگاه‌ وجود دارد؛ بر این‌ اساس‌ بودجه دانشگاه ها از مالیات کالاهای‌ خرید و فروش‌ شده‌ ‌به‌ نام‌ مالیات‌ دانشگاه‌ تامین می‌شود. اتخاذ این‌ تدبیر به استقلال مالی ‌آموزش‌ عالی‌ در اردن‌ منجر شد، هر چند که‌ وضعیت‌ آموزش‌ عالی‌ با وضعیت‌ کل‌ کشور در پیوند مستقیم‌ است‌. (68)


از طرف ديگر نظام دانشگاهي در اردن، صندوق وام بلند مدت براي حمايت مالي از دانشجويان ندارد، اما برخي معافيت‌ها را مي‌توان براي فرزندان کارگران دانشگاه يا افراد داراي معلوليت از طريق صندوق حمايت از دانشجويان در نظر گرفت.
بخش های ادارای دانشگاه ها در اردن بخش زیادی از بودجه دانشگاه ها رابرای پرداخت حقوق کارکنان خود اختصاص می‌دهند، از آنجا که دانشگاه‌ها قادر به کاهش تعداد کارکنان خود نیستند و برای تامین بودجه مورد نیاز به افزایش مداوم شهریه دانشگاه  متوسل می‌شوند، موجبات نارضایتی بسیاری از دانشجویان  و عدم توانایی تامین منابع مالی شان فراهم می شود.  


دکتر عمر الجراح رييس دانشگاه علم و فناوري مي گويد: حمايت دولت از ده دانشگاه دولتي در سال گذشته از 35 ميليون دينار اردني فراتر نرفته است که بيشتر اين مبلغ براي پرداخت حقوق اساتيد و کارمندان اداري دانشگاه ها است.  
نظام دانشگاهی در اردن به دانشجویان اجازه می دهد بیش از یک بار تحصیل خود را به نعویق بیندازند، مشروط بر اینکه کل سالهای تحصیل آنها بیش از 7 سال نباشد.


دانشگاه اردن - به عنوان بزرگترين دانشگاه کشور - حدود 4700 کارمند دارد که 1600 نفرشان استاد مي باشند. 77 درصد از درآمد دانشگاه به دستمزد کارکنان دانشگاه اختصاص دارد که مانع پيشرفت هاي پژوهشی در دانشگاه مي شود.  
از طرف دیگر نظام دانشگاهی در اردن، صندوق وام بلند مدت برای حمایت مالی از دانشجویان ندارد، اما برخی معافیت‌ها را می‌توان برای فرزندان کارگران دانشگاه یا افراد دارای معلولیت از طریق صندوق حمایت از دانشجویان در نظر گرفت.


برخي دانشگاه ها - در نتيجه محدوديت منابع دانشگاه هاي دولتي- به دنبال افزايش منابع مالي خود با انجام پروژه هاي سرمايه گذاري هستند.  
دکتر عمر الجراح رییس دانشگاه علم و فناوری می گوید: حمایت دولت از ده دانشگاه دولتی در سال گذشته از 35 میلیون دینار اردنی فراتر نرفته است که بیشتر این مبلغ برای پرداخت حقوق اساتید و کارمندان اداری دانشگاه ها است.  


رييس دانشگاه اردن در يک مصاحبه مطبوعاتي گفت: يا حمايت دولت از دانشگاه ها را افزايش دهيد يا شهريه دانشگاه‌ها را، زيرا ده دانشگاه دولتي اردن کمبود بودجه‌اي حدود 180 ميليون دينار (235 ميليون دلار) دارند. (69)
دانشگاه اردن - به عنوان بزرگترین دانشگاه کشور - حدود 4700 کارمند دارد که 1600 نفرشان استاد می باشند. 77 درصد از درآمد دانشگاه به دستمزد کارکنان دانشگاه اختصاص دارد که مانع پیشرفت های پژوهشی در دانشگاه می شود.  


براساس تحقيقي که توسط شوراي اقتصادي و اجتماعي در سال 2018 انجام گرفته؛ کسري انباشته در دانشگاه هاي اردن در سال 2016 حدود 137 ميليون دينار بوده که در مقايسه با سال 2012 حدود 114 ميليون دينار افزايش داشته است. بر همين اساس اهم مشکلات دانشگاه هاي اردن شامل استقلال، بدهکاري و حمايت هاي تضميني براي جذب بيشتر دانشجويان خارجي است.
برخی دانشگاه ها - در نتیجه محدودیت منابع دانشگاه های دولتی- به دنبال افزایش منابع مالی خود با انجام پروژه های سرمایه گذاری هستند.  


اين تحقيق نشان مي دهد بودجه حمايتي دولت از دانشگاه ها در سالهاي اخير افزايش يافته است که در طي سالهاي 2012-2016، حدود 7/5 درصد از کل هزينه هاي دانشگاه هاي اردن را به خود اختصاص داده است. (70)
رییس دانشگاه اردن در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت: یا حمایت دولت از دانشگاه ها را افزایش دهید یا شهریه دانشگاه‌ها را، زیرا ده دانشگاه دولتی اردن کمبود بودجه‌ای حدود 180 میلیون دینار (235 میلیون دلار) دارند. (69)


در مجموع طبق اظهارات وزير آموزش عالي يک ميليارد و 160 ميليون دينار اردني ارزش حمايت دولت از دانشگاه ها طي 16 سال 2002 - 2019 است. وي در مورد دانشجويان پذيرفته شده در دانشگاه هاي اردن گفت: وزارت آموزش عالي 76 درصد از آنها را تحت پوشش قرار مي دهد. (71)
براساس تحقیقی که توسط شورای اقتصادی و اجتماعی در سال 2018 انجام گرفته؛ کسری انباشته در دانشگاه های اردن در سال 2016 حدود 137 میلیون دینار بوده که در مقایسه با سال 2012 حدود 114 میلیون دینار افزایش داشته است. بر همین اساس اهم مشکلات دانشگاه های اردن شامل استقلال، بدهکاری و حمایت های تضمینی برای جذب بیشتر دانشجویان خارجی است.


بودجه اين وزارتخانه براي سال 2020، 22 ميليون دينار افزايش يافت در حالي که حمايت مالي ارائه شده از دانشگاه ها با 20 ميليون دينار افزايش به 90 ميليون دينار رسيد. از اين مبلغ 10 ميليون دينار اختصاص به دانشجويان نيازمند داشته است. (72)
این تحقیق نشان می دهد بودجه حمایتی دولت از دانشگاه ها در سالهای اخیر افزایش یافته است که در طی سالهای 2012-2016، حدود 7/5 درصد از کل هزینه های دانشگاه های اردن را به خود اختصاص داده است. (70)


در نهايت مطابق اظهارات دکتر نصري الربضي مدير صندوق تحقيقات علمي در وزارت آموزش عالي در سال 2010،  5/8 ميليون دينار هزينه تحقيقات علمي در اردن طي دوسال اخير شده است. طي اين دو سال 100 هزار دينار براي هر تحقيق علمي صرف مي شود و حدود 60 درصد از محققاني که درخواست بودجه داشته اند مورد حمايت واقع شده اند.  
در مجموع طبق اظهارات وزیر آموزش عالی یک میلیارد و 160 میلیون دینار اردنی ارزش حمایت دولت از دانشگاه ها طی 16 سال 2002 - 2019 است. وی در مورد دانشجویان پذیرفته شده در دانشگاه های اردن گفت: وزارت آموزش عالی 76 درصد از آنها را تحت پوشش قرار می دهد. (71)


بالاترين حمايت از تحقيقات در زمينه علوم کشاورزي و پزشکي صورت گرفته  است. پس از آن علوم مهندسي، علوم پزشکي، داروسازي و علوم پايه قرار دارند و بيشترين حمايت مالي نيز از علوم مهندسي صورت گرفته است.
بودجه این وزارتخانه برای سال 2020، 22 میلیون دینار افزایش یافت در حالی که حمایت مالی ارائه شده از دانشگاه ها با 20 میلیون دینار افزایش به 90 میلیون دینار رسید. از این مبلغ 10 میلیون دینار اختصاص به دانشجویان نیازمند داشته است. (72)


بيشترين تحقيقات علمي در زمينه هاي فوق، به ترتيب از دانشگاه  اردن، علوم و فناوري، يرموک و موته بوده است.(73)
در نهایت مطابق اظهارات دکتر نصری الربضی مدیر صندوق تحقیقات علمی در وزارت آموزش عالی در سال 2010،  5/8 میلیون دینار هزینه تحقیقات علمی در اردن طی دوسال اخیر شده است. طی این دو سال 100 هزار دینار برای هر تحقیق علمی صرف می شود و حدود 60 درصد از محققانی که درخواست بودجه داشته اند مورد حمایت واقع شده اند.  


بودجه دانشگاه علوم و فناوري اردن (جامعه العلوم و التکنولوجيا الاردنيه) در سال 2019 حدود 102ميليون دينار اردني بوده است که از اين مبلغ 5 درصد آن به تحقيقات علمي اختصاص داده شده است؛ در مجموع کل بودجه تحقيقات علمي 8 ميليون دينار تخمين زده شده است. (74)
بالاترین حمایت از تحقیقات در زمینه علوم کشاورزی و پزشکی صورت گرفته  است. پس از آن علوم مهندسی، علوم پزشکی، داروسازی و علوم پایه قرار دارند و بیشترین حمایت مالی نیز از علوم مهندسی صورت گرفته است.


بودجه دانشگاه اردن (الجامعه الاردنيه) در سال 2014 حدود 143ميليون دينار و در سال 2013 حدود 131ميليون دينار اردني بوده است. (75)
بیشترین تحقیقات علمی در زمینه های فوق، به ترتیب از دانشگاه  اردن، علوم و فناوری، یرموک و موته بوده است.(73)


حدود 80 درصد از بودجه دانشگاه ها در اردن صرف حقوق کارمندان و بقيه بودجه صرف کارهاي زير بنايي و خدمات مربوط به دانشجويان مي گردد. اين در حالي است که اغلب دانشگاه هاي اردن بدهي هاي قابل توجهي دارند که آنها را از تحقق اهدافشان باز مي‌دارد.‌(76)
بودجه دانشگاه علوم و فناوری اردن (جامعه العلوم و التکنولوجیا الاردنیه) در سال 2019 حدود 102میلیون دینار اردنی بوده است که از این مبلغ 5 درصد آن به تحقیقات علمی اختصاص داده شده است؛ در مجموع کل بودجه تحقیقات علمی 8 میلیون دینار تخمین زده شده است. (74)


بودجه دانشگاه اردن (الجامعه الاردنیه) در سال 2014 حدود 143میلیون دینار و در سال 2013 حدود 131میلیون دینار اردنی بوده است. (75)


'''11-10 تعداد دانشجويان در خارج از كشور'''
حدود 80 درصد از بودجه دانشگاه ها در اردن صرف حقوق کارمندان و بقیه بودجه صرف کارهای زیر بنایی و خدمات مربوط به دانشجویان می گردد. این در حالی است که اغلب دانشگاه های اردن بدهی های قابل توجهی دارند که آنها را از تحقق اهدافشان باز می‌دارد.‌(76)


تعداد دانشجويان اردني در دانشگاه هاي عربي و غير عربي خارج از کشور در سالهاي 1985-1996 به شرحي است که مي آيد:


تعداد دانشجويان اردني ثبت نام کرده در موسسات آموزشي خارج از اردن
 
11-10 تعداد دانشجویان در خارج از کشور
 
تعداد دانشجویان اردنی در دانشگاه های عربی و غیر عربی خارج از کشور در سالهای 1985-1996 به شرحی است که می آید:
 
تعداد دانشجویان اردنی ثبت نام کرده در موسسات آموزشی خارج از اردن


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''کشور'''
|کشور
|'''1985'''
|1985
|'''1986'''
|1986
|'''1987'''
|1987
|'''1988'''
|1988
|'''1989'''
|1989
|'''1990'''
|1990
|'''1991'''
|1991
|'''1992'''
|1992
|'''1993'''
|1993
|'''1994'''
|1994
|'''1995'''
|1995
|'''1996'''
|1996
|'''جمع'''
|جمع
|-
|-
|'''عراق'''
|عراق
|129
|129
|145
|145
خط ۲٬۷۸۴: خط ۲٬۷۸۵:
|2269
|2269
|-
|-
|'''امارات'''
|امارات
|3
|3
|3
|3
خط ۲٬۷۹۹: خط ۲٬۸۰۰:
|58
|58
|-
|-
|'''کويت'''
|کویت
|3
|3
|5
|5
خط ۲٬۸۱۴: خط ۲٬۸۱۵:
|24
|24
|-
|-
|'''[[سودان]]'''
|[[سودان]]
|2
|2
|1
|1
خط ۲٬۸۲۹: خط ۲٬۸۳۰:
|13
|13
|-
|-
|'''سوريه'''
|سوریه
|1
|1
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۲٬۸۴۴: خط ۲٬۸۴۵:
|74
|74
|-
|-
|'''الجزاير'''
|الجزایر
|2
|2
|2
|2
خط ۲٬۸۵۹: خط ۲٬۸۶۰:
|33
|33
|-
|-
|'''مغرب'''
|مغرب
|2
|2
|13
|13
خط ۲٬۸۷۴: خط ۲٬۸۷۵:
|165
|165
|-
|-
|'''[[قطر]]'''
|[[قطر]]
|3
|3
|3
|3
خط ۲٬۸۸۹: خط ۲٬۸۹۰:
|40
|40
|-
|-
|'''مصر'''
|مصر
|2
|2
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۲٬۹۰۴: خط ۲٬۹۰۵:
|9
|9
|-
|-
|'''[[تونس]]'''
|[[تونس]]
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۲٬۹۱۹: خط ۲٬۹۲۰:
|9
|9
|-
|-
|'''يمن'''
|یمن
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۲٬۹۳۴: خط ۲٬۹۳۵:
|67
|67
|-
|-
|'''چک'''
|چک
|2
|2
|2
|2
خط ۲٬۹۴۹: خط ۲٬۹۵۰:
|21
|21
|-
|-
|'''ترکيه'''
|ترکیه
|2
|2
|5
|5
خط ۲٬۹۶۴: خط ۲٬۹۶۵:
|66
|66
|-
|-
|'''تايلند'''
|تایلند
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۲٬۹۷۹: خط ۲٬۹۸۰:
|3
|3
|-
|-
|'''هند'''
|هند
|2
|2
|4
|4
خط ۲٬۹۹۴: خط ۲٬۹۹۵:
|24
|24
|-
|-
|'''اسپانيا'''
|اسپانیا
|12
|12
|12
|12
خط ۳٬۰۰۹: خط ۳٬۰۱۰:
|84
|84
|-
|-
|'''ايتاليا'''
|ایتالیا
|10
|10
|10
|10
خط ۳٬۰۲۴: خط ۳٬۰۲۵:
|86
|86
|-
|-
|'''آلمان'''
|آلمان
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|2
|2
خط ۳٬۰۳۹: خط ۳٬۰۴۰:
|6
|6
|-
|-
|'''سوئيس'''
|سوئیس
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۳٬۰۵۴: خط ۳٬۰۵۵:
|3
|3
|-
|-
|'''پاکستان'''
|پاکستان
|7
|7
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۳٬۰۶۹: خط ۳٬۰۷۰:
|40
|40
|-
|-
|'''يونان'''
|یونان
|10
|10
|10
|10
خط ۳٬۰۸۴: خط ۳٬۰۸۵:
|98
|98
|-
|-
|'''[[فرانسه]]'''
|[[فرانسه]]
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
خط ۳٬۰۹۹: خط ۳٬۱۰۰:
|6
|6
|-
|-
|'''روسيه'''
|روسیه
|59
|59
|63
|63
خط ۳٬۱۱۴: خط ۳٬۱۱۵:
|441
|441
|-
|-
|'''هلند'''
|هلند
|3
|3
|5
|5
خط ۳٬۱۳۱: خط ۳٬۱۳۲:
(77)
(77)


تعداد دانشجويان اردني که در خارج تحصيل مي کنند
تعداد دانشجویان اردنی که در خارج تحصیل می کنند
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''سال تحصيلي'''
|سال تحصیلی
|'''تعداد دانشجويان'''
|تعداد دانشجویان
|'''تغييرات ساليانه'''
|تغییرات سالیانه
|-
|-
|1998/1999
|1998/1999
خط ۳٬۱۹۴: خط ۳٬۱۹۵:




'''11-11 تعداد دانشجويان خارجي در کشور'''


تعداد دانشجويان خارجي در دانشگاه هاي اردن 1994/1995 به شرحي است که در جدول ديده مي‌شود:
11-11 تعداد دانشجویان خارجی در کشور
 
تعداد دانشجویان خارجی در دانشگاه های اردن 1994/1995 به شرحی است که در جدول دیده می‌شود:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="3" | '''      دانشگاه'''
| colspan="3" |       دانشگاه
|'''جمع کل'''
|جمع کل
| colspan="2" |'''ليسانس'''
| colspan="2" |لیسانس
|'''ديپلم عالي'''
|دیپلم عالی
|'''فوق ليسانس'''
|فوق لیسانس
| colspan="2" |'''دکترا'''
| colspan="2" |دکترا
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه اردن'''
| rowspan="2" |دانشگاه اردن
|'''جمع'''
|جمع
|2001
|2001
|1672
|1672
خط ۳٬۲۱۷: خط ۳٬۲۱۹:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|760
|760
|705
|705
خط ۳٬۲۲۶: خط ۳٬۲۲۸:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه يرموک'''
| rowspan="2" |دانشگاه یرموک
|'''جمع'''
|جمع
|1180
|1180
|984
|984
خط ۳٬۲۳۶: خط ۳٬۲۳۸:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|392
|392
|369
|369
خط ۳٬۲۴۵: خط ۳٬۲۴۷:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه موته'''
| rowspan="2" |دانشگاه موته
|'''جمع'''
|جمع
|378
|378
|375
|375
خط ۳٬۲۵۵: خط ۳٬۲۵۷:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|113
|113
|113
|113
خط ۳٬۲۶۴: خط ۳٬۲۶۶:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه علوم و فنآوري'''
| rowspan="2" |دانشگاه علوم و فنآوری
|'''جمع'''
|جمع
|439
|439
|363
|363
خط ۳٬۲۷۴: خط ۳٬۲۷۶:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|114
|114
|111
|111
خط ۳٬۲۸۳: خط ۳٬۲۸۵:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه آل بيت'''
| rowspan="2" |دانشگاه آل بیت
|'''جمع'''
|جمع
|209
|209
|163
|163
خط ۳٬۲۹۳: خط ۳٬۲۹۵:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|71
|71
|70
|70
خط ۳٬۳۰۲: خط ۳٬۳۰۴:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''کليـ'''ـة '''عمان الجامعيـ'''ـة
| rowspan="2" |کلیــة عمان الجامعیــة
|'''جمع'''
|جمع
|87
|87
|87
|87
خط ۳٬۳۱۲: خط ۳٬۳۱۴:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|6
|6
|6
|6
خط ۳٬۳۲۱: خط ۳٬۳۲۳:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه عمان'''
| rowspan="2" |دانشگاه عمان


'''(الاهليـ'''ـة)
(الاهلیــة)
|'''جمع'''
|جمع
|890
|890
|890
|890
خط ۳٬۳۳۳: خط ۳٬۳۳۵:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|175
|175
|175
|175
خط ۳٬۳۴۲: خط ۳٬۳۴۴:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه فيلادلفيا'''
| rowspan="2" |دانشگاه فیلادلفیا
|'''جمع'''
|جمع
|10
|10
|0
|0
خط ۳٬۳۵۲: خط ۳٬۳۵۴:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|0
|0
|0
|0
خط ۳٬۳۶۱: خط ۳٬۳۶۳:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه اسراء'''
| rowspan="2" |دانشگاه اسراء
|'''جمع'''
|جمع
|758
|758
|758
|758
خط ۳٬۳۷۱: خط ۳٬۳۷۳:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|54
|54
|54
|54
خط ۳٬۳۸۰: خط ۳٬۳۸۲:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''جامعـ'''ـة العلوم
| rowspan="2" |جامعــة العلوم


التطبيقيـة
التطبیقیـة
|'''جمع'''
|جمع
|1901
|1901
|1901
|1901
خط ۳٬۳۹۲: خط ۳٬۳۹۴:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|225
|225
|225
|225
خط ۳٬۴۰۱: خط ۳٬۴۰۳:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه دختران اردن'''
| rowspan="2" |دانشگاه دختران اردن
|'''جمع'''
|جمع
|390
|390
|390
|390
خط ۳٬۴۱۱: خط ۳٬۴۱۳:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|390
|390
|390
|390
خط ۳٬۴۲۰: خط ۳٬۴۲۲:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''کليـ'''ـة الاميرة '''سميـ'''ـة الجامعيـة
| rowspan="2" |کلیــة الامیرة سمیــة الجامعیـة
|'''جمع'''
|جمع
|18
|18
|18
|18
خط ۳٬۴۳۰: خط ۳٬۴۳۲:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|3
|3
|3
|3
خط ۳٬۴۳۹: خط ۳٬۴۴۱:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''آکادمي موسيقي اردن'''
| rowspan="2" |آکادمی موسیقی اردن
|'''جمع'''
|جمع
|4
|4
|4
|4
خط ۳٬۴۴۹: خط ۳٬۴۵۱:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|0
|0
|0
|0
خط ۳٬۴۵۸: خط ۳٬۴۶۰:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه زيتونـ'''ـة
| rowspan="2" |دانشگاه زیتونــة
|'''جمع'''
|جمع
|132
|132
|132
|132
خط ۳٬۴۶۸: خط ۳٬۴۷۰:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|26
|26
|26
|26
خط ۳٬۴۷۷: خط ۳٬۴۷۹:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه جرش'''
| rowspan="2" |دانشگاه جرش


'''(الاهليـ'''ـة)
(الاهلیــة)
|'''جمع'''
|جمع
|39
|39
|39
|39
خط ۳٬۴۸۹: خط ۳٬۴۹۱:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|20
|20
|20
|20
خط ۳٬۴۹۸: خط ۳٬۵۰۰:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه اربد'''
| rowspan="2" |دانشگاه اربد


'''(الاهليـ'''ـة)
(الاهلیــة)
|'''جمع'''
|جمع
|8
|8
|8
|8
خط ۳٬۵۱۰: خط ۳٬۵۱۲:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|4
|4
|4
|4
خط ۳٬۵۱۹: خط ۳٬۵۲۱:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشگاه زرقاء'''
| rowspan="2" |دانشگاه زرقاء


'''(الاهليـ'''ـة)
(الاهلیــة)
|'''جمع'''
|جمع
|35
|35
|35
|35
خط ۳٬۵۳۱: خط ۳٬۵۳۳:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|10
|10
|10
|10
خط ۳٬۵۴۰: خط ۳٬۵۴۲:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''دانشکده علوم تربيتي'''
| rowspan="2" |دانشکده علوم تربیتی
|'''جمع'''
|جمع
|2
|2
|2
|2
خط ۳٬۵۵۰: خط ۳٬۵۵۲:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|2
|2
|2
|2
خط ۳٬۵۵۹: خط ۳٬۵۶۱:
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |'''جمع کل'''
| rowspan="2" |جمع کل
|'''جمع'''
|جمع
|8481
|8481
|7831
|7831
خط ۳٬۵۶۹: خط ۳٬۵۷۱:
|-
|-
|
|
|'''دختر'''
|دختر
|2365
|2365
|2283
|2283
خط ۳٬۵۹۲: خط ۳٬۵۹۴:




'''11-12 آموزش بزرگسالان'''
11-12 آموزش بزرگسالان
 
در سال 2005 برای کاهش بی‌سوادی نظام جدید آموزش بزرگسالان شکل گرفت، به این ترتیب که کمیته‌ای برای آموزش بزرگسالان و کاهش بی سوادی در وزارت آموزش و پرورش تشکیل شد که به ریاست معاونت عمومی آموزش و امور فنی و شامل چهار مدیریت معاون کمیته ملی آموزش،‌ علم و فرهنگ، مدیر مربوط به فرهنگ نظامی، مدیر عمومی آموزش از هیئت مدیره آموزش عمومی و امور دانش آموزان، یک نماینده از وزارت توسعه اجتماعی، یک نماینده از موسسات اجتماعی خصوصی بود. این کمیته مسئولیت های زیر را به عهده دارد:


در سال 2005 براي کاهش بي‌سوادي نظام جديد آموزش بزرگسالان شكل گرفت، به اين ترتيب که كميته‌اي براي آموزش بزرگسالان و كاهش بي سوادي در وزارت آموزش و پرورش تشكيل شد كه به رياست معاونت عمومي آموزش و امور فني و شامل چهار مديريت معاون كميته ملي آموزش،‌ علم و فرهنگ، مدير مربوط به فرهنگ نظامي، مدير عمومي آموزش از هيئت مديره آموزش عمومي و امور دانش آموزان، يك نماينده از وزارت توسعه اجتماعي، يك نماينده از موسسات اجتماعي خصوصي بود. اين کميته مسئوليت هاي زير را به عهده دارد:
1. تنظیم سیاست عمومی مرکز آموزش بزرگسالان و کاهش بی سوادی


1. تنظيم سياست عمومي مركز آموزش بزرگسالان و كاهش بي سوادي
2. تایید برنامه های این مرکز در جهت آگاهی از اهمیت آموزش بزرگسالان و کاهش بی سوادی


2. تاييد برنامه هاي اين مركز در جهت آگاهي از اهميت آموزش بزرگسالان و كاهش بي سوادي
3. همکاری با انجمن هایی که در زمینه ی آموزش بزرگسالان و کاهش بی سوادی در هر مکان عمومی و خصوصی و کشورهای عربی کار می کنند.


3. همكاري با انجمن هايي كه در زمينه ي آموزش بزرگسالان و كاهش بي سوادي در هر مكان عمومي و خصوصي و كشورهاي عربي كار مي كنند.
علم آموزان در این مراکز به وسیله ی آزمونی که معلمان این مراکز تنظیم کرده اند، طبقه بندی می شوند. که به طور کلی به دو گروه تقسیم می شوند:


علم آموزان در اين مراكز به وسيله ي آزموني كه معلمان اين مراكز تنظيم كرده اند، طبقه بندي مي شوند. که به طور کلي به دو گروه تقسيم مي شوند:
گروه مبتدی ها: طول این دوره 16 ماه آموزشی است که در این رده دانش آموزان به سطح چهار آموزش عمومی می‌رسند.


گروه مبتدي ها: طول اين دوره 16 ماه آموزشي است كه در اين رده دانش آموزان به سطح چهار آموزش عمومي مي‌رسند.
گروه پیرو: طول این دوره 16 ماه آموزشی است که در این رده دانش آموزان به سطح شش آموزش عمومی می رسند.


گروه پيرو: طول اين دوره 16 ماه آموزشي است كه در اين رده دانش آموزان به سطح شش آموزش عمومي مي رسند.
این نظام جدید شاغل شدگان را نسبت به نظام تعریف شده در سال 1980 افزایش داد.


اين نظام جديد شاغل شدگان را نسبت به نظام تعريف شده در سال 1980 افزايش داد.
دانش آموزان در ابتدای ماه ژوئن امتحان نهایی دارند که در صورت قبولی با نمره کلی 50 درصد به بالا می توانند مدرک باسوادی دریافت کنند. (80)


دانش آموزان در ابتداي ماه ژوئن امتحان نهايي دارند که در صورت قبولي با نمره كلي 50 درصد به بالا مي توانند مدرك باسوادي دريافت كنند. (80)




'''11-13 مراكز پژوهشي غيردانشگاهي'''
11-13 مراکز پژوهشی غیردانشگاهی


• مركز تحقيقاتي اردن جديد (UJRC) يكي از مبتكرترين و پوياترين مراكز تحقيقاتي در اردن است. اين مركز يك سازمان مستقل غيردولتي در اردن است كه به منظور پيشرفت اردن و جهان عرب فعاليت مي كند و دستيابي به اين هدف را از طريق پيشرفت تحقيقات علمي، برگزاري بحث و گفتگو، تشكيل جلسات و كارگروه ها و تبادل اطلاعات با ساير سازمان هاي منطقه اي و بين المللي دنبال مي كند. اين مركز اهداف خود را با بررسي، تالارهاي گفتگو و بحث، به خصوص درباره مسائل دموكراسي و با ارتقاء سياست ها و قانون هاي عمومي در كارگروه ها، جلسات فكر، كنفرانس‌ها و سمينارها پيگيري مي كند. (81)
• مرکز تحقیقاتی اردن جدید (UJRC) یکی از مبتکرترین و پویاترین مراکز تحقیقاتی در اردن است. این مرکز یک سازمان مستقل غیردولتی در اردن است که به منظور پیشرفت اردن و جهان عرب فعالیت می کند و دستیابی به این هدف را از طریق پیشرفت تحقیقات علمی، برگزاری بحث و گفتگو، تشکیل جلسات و کارگروه ها و تبادل اطلاعات با سایر سازمان های منطقه ای و بین المللی دنبال می کند. این مرکز اهداف خود را با بررسی، تالارهای گفتگو و بحث، به خصوص درباره مسائل دموکراسی و با ارتقاء سیاست ها و قانون های عمومی در کارگروه ها، جلسات فکر، کنفرانس‌ها و سمینارها پیگیری می کند. (81)


اين مركز در سال 1990 به عنوان يكي از شاخه هاي مجله ي ''اردن جديد'' كه هر سه ماه يك بار منتشر مي شود، تاسيس شد و كار خود را با مجوز بخش مطبوعات و رسانه ي وزارت اطلاعات در سال 1993 آغاز كرد. (82)
این مرکز در سال 1990 به عنوان یکی از شاخه های مجله ی اردن جدید که هر سه ماه یک بار منتشر می شود، تاسیس شد و کار خود را با مجوز بخش مطبوعات و رسانه ی وزارت اطلاعات در سال 1993 آغاز کرد. (82)


• مركز تحقيقات اجتماعي اردن. اين مركز در سال 1998 به عنوان يك موسسه ي مستقل و غير انتفاعي تاسيس شد. هدف اين مركز پرورش و ارتقاء دانش علمي در تمام زمينه ها در اردن است. موارد اصلي كه در اين مركز مورد بررسي قرار مي گيرند عبارتند از: توسعه و تغييرات اجتماعي، نابرابري هاي اجتماعي، فقر و بيكاري، نابرابري هاي جنسي، خشونت عليه زنان و كودكان، مشكلات اجتماعي و مصالح اجتماعي. اين مركز با استفاده از پوياترين روش هاي تحقيقي و همكاري با مجرب ترين محققان اردن بر مسائل تحصيلي و حرفه اي متمركز است و تلاش مي كند فاصله ي بين تحقيقات دانشگاهي و موسسات متمركز بر تحقيقات سياسي را پر كند. هم چنين اين مركز با سازمان‌هاي دولتي و غير دولتي و مراكز جامعه شهري منطقه اي و بين المللي همكاري مي كند و در خصوص بسياري از مسائل به سازمان هاي ملي و بين المللي مشاوره مي دهد. (83)
• مرکز تحقیقات اجتماعی اردن. این مرکز در سال 1998 به عنوان یک موسسه ی مستقل و غیر انتفاعی تاسیس شد. هدف این مرکز پرورش و ارتقاء دانش علمی در تمام زمینه ها در اردن است. موارد اصلی که در این مرکز مورد بررسی قرار می گیرند عبارتند از: توسعه و تغییرات اجتماعی، نابرابری های اجتماعی، فقر و بیکاری، نابرابری های جنسی، خشونت علیه زنان و کودکان، مشکلات اجتماعی و مصالح اجتماعی. این مرکز با استفاده از پویاترین روش های تحقیقی و همکاری با مجرب ترین محققان اردن بر مسائل تحصیلی و حرفه ای متمرکز است و تلاش می کند فاصله ی بین تحقیقات دانشگاهی و موسسات متمرکز بر تحقیقات سیاسی را پر کند. هم چنین این مرکز با سازمان‌های دولتی و غیر دولتی و مراکز جامعه شهری منطقه ای و بین المللی همکاری می کند و در خصوص بسیاری از مسائل به سازمان های ملی و بین المللی مشاوره می دهد. (83)


• مركز تحقيقات شرق شناسي آمريكا در امان يكي از بزرگ ترين مراكز تحقيقاتي در اردن است. اين مركز تحقيقات و نشريات باستان شناسي در منطقه را ارتقاء مي دهد. فعاليت هاي اصلي اين مركز شامل برنامه هاي همكاري با محققان، حفاري هاي باستان شناسي و پروژه هاي بازيافت و ساير برنامه هاي تحصيلي است و دارای يك موسسه زبان عربي است كه گاهي گفت و گوهاي عمومي درباره باستان شناسي را برگزار مي كند. اين مركز خصوصي يكي از بهترين كتابخانه هاي باستان شناسي را در اردن و خاورميانه در اختيار دارد و هزينه هاي خود را از بعضي شركت ها و افراد تامين مي‌كند. اين مركز عضو انجمن مراكز تحقيقات خارجي آمريكاست كه به طور مستقل در سراسر دنيا فعاليت مي كنند.(84)
• مرکز تحقیقات شرق شناسی آمریکا در امان یکی از بزرگ ترین مراکز تحقیقاتی در اردن است. این مرکز تحقیقات و نشریات باستان شناسی در منطقه را ارتقاء می دهد. فعالیت های اصلی این مرکز شامل برنامه های همکاری با محققان، حفاری های باستان شناسی و پروژه های بازیافت و سایر برنامه های تحصیلی است و دارای یک موسسه زبان عربی است که گاهی گفت و گوهای عمومی درباره باستان شناسی را برگزار می کند. این مرکز خصوصی یکی از بهترین کتابخانه های باستان شناسی را در اردن و خاورمیانه در اختیار دارد و هزینه های خود را از بعضی شرکت ها و افراد تامین می‌کند. این مرکز عضو انجمن مراکز تحقیقات خارجی آمریکاست که به طور مستقل در سراسر دنیا فعالیت می کنند.(84)


'''آموزش عالي در خارج از کشور'''
آموزش عالی در خارج از کشور


اردن مانند بسياري از کشورهاي جهان سوم از مشکل فرار مغزها به کشورهاي توسعه يافته رنج مي برد. فرار مغزها از اردن در خلال سه دهه اخير افزايش قابل توجهي داشته به طوري که آثار منفي بر پيشرفت اقتصادي و اجتماعي که به جاگذاشته است. (85)
اردن مانند بسیاری از کشورهای جهان سوم از مشکل فرار مغزها به کشورهای توسعه یافته رنج می برد. فرار مغزها از اردن در خلال سه دهه اخیر افزایش قابل توجهی داشته به طوری که آثار منفی بر پیشرفت اقتصادی و اجتماعی که به جاگذاشته است. (85)


جدول زير ميزان فرار مغزها را از برخي کشورهاي عربي  به امريکا در سالهاي 1961-1962نشان مي دهد. اين ميزان در کشور اردن بيش از ساير کشورهاي عربي به چشم مي خورد. چنان که ملاحظه مي شود پس از اردن، کشورهاي مصر و [[لبنان]] قرار دارند.
جدول زیر میزان فرار مغزها را از برخی کشورهای عربی  به امریکا در سالهای 1961-1962نشان می دهد. این میزان در کشور اردن بیش از سایر کشورهای عربی به چشم می خورد. چنان که ملاحظه می شود پس از اردن، کشورهای مصر و [[لبنان]] قرار دارند.


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''کشور'''
|کشور
|'''هنرمندان'''
|هنرمندان
|'''مهندسان'''
|مهندسان
|'''علوم تجربي'''
|علوم تجربی
|'''علوم اجتماعي'''
|علوم اجتماعی
|'''پزشکان'''
|پزشکان
|'''پرستاران'''
|پرستاران
|'''مجموع هنرمندان'''
|مجموع هنرمندان
|'''جمع کل'''
|جمع کل
|-
|-
|'''لبنان'''
|لبنان
|1211
|1211
|277
|277
خط ۳٬۶۵۰: خط ۳٬۶۵۳:
|8191
|8191
|-
|-
|'''اردن'''
|اردن
|886
|886
|117
|117
خط ۳٬۶۶۰: خط ۳٬۶۶۳:
|9548
|9548
|-
|-
|'''عراق'''
|عراق
|794
|794
|165
|165
خط ۳٬۶۷۰: خط ۳٬۶۷۳:
|4192
|4192
|-
|-
|'''سوريه'''
|سوریه
|463
|463
|129
|129
خط ۳٬۶۸۰: خط ۳٬۶۸۳:
|2406
|2406
|-
|-
|'''مصر'''
|مصر
|2716
|2716
|570
|570
خط ۳٬۶۹۰: خط ۳٬۶۹۳:
|9315
|9315
|-
|-
|'''مغرب'''
|مغرب
|238
|238
|18
|18
خط ۳٬۷۰۰: خط ۳٬۷۰۳:
|2473
|2473
|-
|-
|'''تونس'''
|تونس
|139
|139
|4
|4
خط ۳٬۷۱۰: خط ۳٬۷۱۳:
|479
|479
|-
|-
|'''الجزاير'''
|الجزایر
|113
|113
|10
|10
خط ۳٬۷۲۰: خط ۳٬۷۲۳:
|981
|981
|-
|-
|'''مجموع'''
|مجموع
|6560
|6560
|1294
|1294
خط ۳٬۷۳۲: خط ۳٬۷۳۵:
(86)
(86)


'''دلايل فرار مغزها از اردن:'''
دلایل فرار مغزها از اردن:


- عقب ماندگي موسسات آموزشي در اردن(87)
- عقب ماندگی موسسات آموزشی در اردن(87)


- محدوديت فعاليت هاي پايان نامه ها(88)
- محدودیت فعالیت های پایان نامه ها(88)


- کاهش سطح آزادي هاي دانشگاهي و آزادي هاي عمومي
- کاهش سطح آزادی های دانشگاهی و آزادی های عمومی


- عدم ثبات در مشاغل(89)
- عدم ثبات در مشاغل(89)


- محدوديت تلاشهاي عربي کردن آموزش عالي(90)
- محدودیت تلاشهای عربی کردن آموزش عالی(90)


- عدم ثبات سياسي
- عدم ثبات سیاسی


- ناديده گرفته شدن افراد تحصيل کرده
- نادیده گرفته شدن افراد تحصیل کرده


- کاهش درآمد افراد تحصيل کرده(91)
- کاهش درآمد افراد تحصیل کرده(91)


- انتشار فساد و رشوه(92)
- انتشار فساد و رشوه(92)
خط ۳٬۷۶۴: خط ۳٬۷۶۷:




'''منابع:'''
منابع:


1. <nowiki>http://www.moe.gov.jo/en/MenuDetails.aspx?MenuID=32</nowiki> وزارة التربية و التعليم
1. <nowiki>http://www.moe.gov.jo/en/MenuDetails.aspx?MenuID=32</nowiki> وزارة التربیة و التعلیم


2. The development of education national report of the Hashemite kingdom “Inclusive education: The way of the future” by the Ministry of Jordan, October 2008 p. 13
2. The development of education national report of the Hashemite kingdom “Inclusive education: The way of the future” by the Ministry of Jordan, October 2008 p. 13
خط ۳٬۷۷۲: خط ۳٬۷۷۵:
3. Ibid. pp11, 12
3. Ibid. pp11, 12


4. پادشاهي اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، معاونت بين الملل، مركز بين المللي تبليغ، ص 21
4. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 21


5. الزغل، الدكتور علي. الشباب في الاردن، عمان: لجنة تاريخ الاردن 1994، ص 21
5. الزغل، الدکتور علی. الشباب فی الاردن، عمان: لجنة تاریخ الاردن 1994، ص 21


6. الزغل، الدكتور علي. الشباب في الاردن، عمان: لجنة تاريخ الاردن 1994 ص 22
6. الزغل، الدکتور علی. الشباب فی الاردن، عمان: لجنة تاریخ الاردن 1994 ص 22


7. الزغل، الدكتور علي. الشباب في الاردن، عمان: لجنة تاريخ الاردن 1994 ص 22
7. الزغل، الدکتور علی. الشباب فی الاردن، عمان: لجنة تاریخ الاردن 1994 ص 22


8. Year Book 2013, Department of statistics, p. 149
8. Year Book 2013, Department of statistics, p. 149


9. پادشاهي اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، معاونت بين الملل، مركز بين المللي تبليغ، ص 22 و 23
9. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 22 و 23


10. Year Book 2013, Department of statistics, p. 150
10. Year Book 2013, Department of statistics, p. 150
خط ۳٬۷۹۶: خط ۳٬۷۹۹:
15. Year Book 2013, Department of statistics, p. 160
15. Year Book 2013, Department of statistics, p. 160


16. فرهنگ، خلاقيت و بازار: گزارش جهاني فرهنگ 1378/ 1998/ نويسنده گروه نويسندگان؛ ترجمه گروه مترجمان. - تهران: كميسيون ملي يونسكو در ايران،مركز انتشارات، 1379. ص 744
16. فرهنگ، خلاقیت و بازار: گزارش جهانی فرهنگ 1378/ 1998/ نویسنده گروه نویسندگان؛ ترجمه گروه مترجمان. - تهران: کمیسیون ملی یونسکو در ایران،مرکز انتشارات، 1379. ص 744


17. التل احمد يوسف، التعليم العالي في الاردن، منشورات لجنة تاريخ الأردن، 1998، ص 5
17. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 5


18. ايضاً ص 5
18. ایضاً ص 5


19. ايضاً ص 6
19. ایضاً ص 6


20. ايضاً ص142
20. ایضاً ص142


21. ايضاً ص144
21. ایضاً ص144


22. ايضاً ص 148-149
22. ایضاً ص 148-149


23. ايضاً ص 150
23. ایضاً ص 150


24. ايضاً ص 24
24. ایضاً ص 24


25. ايضاً ص 24
25. ایضاً ص 24


26. ايضاً ص 25
26. ایضاً ص 25


27. Year Book 2013, Department of statistics, p. 163
27. Year Book 2013, Department of statistics, p. 163
خط ۳٬۸۲۶: خط ۳٬۸۲۹:
30. Year Book 2013, Department of statistics, p. 171
30. Year Book 2013, Department of statistics, p. 171


31. خبرگزاري فارس 17/12/88
31. خبرگزاری فارس 17/12/88


32. التل احمد يوسف، التعليم العالي في الاردن، منشورات لجنة تاريخ الأردن، 1998، 153
32. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، 153


33. ايضا ص 141
33. ایضا ص 141


34. ايضا ص 6 و 7
34. ایضا ص 6 و 7


35. Year Book 2013, Department of statistics, p. 163
35. Year Book 2013, Department of statistics, p. 163
خط ۳٬۸۴۰: خط ۳٬۸۴۳:
37. Year Book 2013, Department of statistics, p. 166
37. Year Book 2013, Department of statistics, p. 166


38. التل احمد يوسف، التعليم العالي في الاردن، منشورات لجنة تاريخ الأردن، 1998، ص 7
38. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 7


39. ايضا ص 26
39. ایضا ص 26


40. ايضا ص 27
40. ایضا ص 27


41. ايضا ص 28
41. ایضا ص 28


42. ايضا ص 32
42. ایضا ص 32


43. ايضا ص 35
43. ایضا ص 35


44. ايضا ص 36
44. ایضا ص 36


45. ايضا ص 36
45. ایضا ص 36


46. پادشاهي اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، معاونت بين الملل، مركز بين المللي تبليغ، ص 23
46. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 23


47. التل احمد يوسف، التعليم العالي في الاردن، منشورات لجنة تاريخ الأردن، 1998، ص 57
47. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 57


48. ايضا ص 58
48. ایضا ص 58


49. ايضا ص 61
49. ایضا ص 61


50. پادشاهي اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، معاونت بين الملل، مركز بين المللي تبليغ، ص 25
50. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 25


51. التل احمد يوسف، التعليم العالي في الاردن، منشورات لجنة تاريخ الأردن، 1998، ص 62
51. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 62


52. ايضا ص 63
52. ایضا ص 63


53. پادشاهي اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، معاونت بين الملل، مركز بين المللي تبليغ، ص 25
53. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 25


54. ايضا ص 24
54. ایضا ص 24


55. ايضا ص 26
55. ایضا ص 26


56. منصور فاروق، النشر و المطابع و المکتبات، منشورات لجنة تاريخ الأردن ، 1992، ص 20
56. منصور فاروق، النشر و المطابع و المکتبات، منشورات لجنة تاریخ الأردن ، 1992، ص 20


57. www.isc.gov.ir/NASHRIYAT-ELMI-MOSAVAB/.../arabi92.xlsx
57. www.isc.gov.ir/NASHRIYAT-ELMI-MOSAVAB/.../arabi92.xlsx
خط ۳٬۸۸۴: خط ۳٬۸۸۷:
59. <nowiki>http://globalcenters.columbia.edu/amman</nowiki>
59. <nowiki>http://globalcenters.columbia.edu/amman</nowiki>


60. منصور فاروق، النشر و المطابع و المکتبات، منشورات لجنة تاريخ الأردن ، 1992، ص 34
60. منصور فاروق، النشر و المطابع و المکتبات، منشورات لجنة تاریخ الأردن ، 1992، ص 34


61. ايضا ص 34
61. ایضا ص 34


62. ايضاً ص 35
62. ایضاً ص 35


63. ايضاً ص 35
63. ایضاً ص 35


64. ايضاً ص 36
64. ایضاً ص 36


65. ايضاً ص 38
65. ایضاً ص 38


66. ايضاً ص 39
66. ایضاً ص 39


67. منصور فاروق، دايره المعارف کتابداري و اطلاع رساني ترجمه بزرگچمي ويدا، كتابخانه جمهوري اسلامي ايران 1381  
67. منصور فاروق، دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی ترجمه بزرگچمی ویدا، کتابخانه جمهوری اسلامی ایران 1381  


68. وبلاگ دکتر فاضلي، نوشته شده توسط ايشان، جمعه بيست و پنجم بهمن 1392
68. وبلاگ دکتر فاضلی، نوشته شده توسط ایشان، جمعه بیست و پنجم بهمن 1392


69. سايت خبري الفنار(الفنار للاعلام)، 13-8-2017،                    
69. سایت خبری الفنار(الفنار للاعلام)، 13-8-2017،                    


<nowiki>https://www.al-fanarmedia.org</nowiki>
<nowiki>https://www.al-fanarmedia.org</nowiki>


70. سايت خبرني، 6-10-2018،                                    
70. سایت خبرنی، 6-10-2018،                                    


<nowiki>https://www.khaberni.com/news</nowiki>
<nowiki>https://www.khaberni.com/news</nowiki>


71. سايت خبري رويا(رويا الاخبراي)، 22-12-2019،          
71. سایت خبری رویا(رویا الاخبرای)، 22-12-2019،          


<nowiki>https://royanews.tv/news/200533</nowiki>
<nowiki>https://royanews.tv/news/200533</nowiki>


72. سايت خبري المدينه( المدينه الاخباريه)(المدينه نيوز)، دسامبر2019،
72. سایت خبری المدینه( المدینه الاخباریه)(المدینه نیوز)، دسامبر2019،


<nowiki>https://www.almadenahnews.com/article/795083</nowiki>
<nowiki>https://www.almadenahnews.com/article/795083</nowiki>


73. خبرگزاري عمون، 1-11-2010،  
73. خبرگزاری عمون، 1-11-2010،  


                                         <nowiki>https://www.ammonnews.net</nowiki>
                                         <nowiki>https://www.ammonnews.net</nowiki>


74. <nowiki>https://www.just.edu.jo/ar/aboutjust/Pages/Facts.aspx</nowiki> سايت دانشگاه
74. <nowiki>https://www.just.edu.jo/ar/aboutjust/Pages/Facts.aspx</nowiki> سایت دانشگاه


75. <nowiki>http://units.ju.edu.jo/ar/finance/Pages/Budget.aspx</nowiki> سايت دانشگاه
75. <nowiki>http://units.ju.edu.jo/ar/finance/Pages/Budget.aspx</nowiki> سایت دانشگاه


76. روزنامه الرّاي(صحيفه الرّاي)، 5-12-2019، (سخنان دکتر عبدالله عزام الجراح يکي از اساتيد دانشگاه موته مي‌باشد)
76. روزنامه الرّای(صحیفه الرّای)، 5-12-2019، (سخنان دکتر عبدالله عزام الجراح یکی از اساتید دانشگاه موته می‌باشد)


77. التل احمد يوسف، التعليم العالي في الاردن، منشورات لجنة تاريخ الأردن، 1998، ص 130و131
77. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 130و131


78. Year Book 2013, Department of statistics, p. 171
78. Year Book 2013, Department of statistics, p. 171


79. التل احمد يوسف، التعليم العالي في الاردن، منشورات لجنة تاريخ الأردن، 1998، ص 134و133
79. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 134و133


80. The comprehensive evaluation study of illiteracy elimination program in Jordan, Amman, 2007
80. The comprehensive evaluation study of illiteracy elimination program in Jordan, Amman, 2007
خط ۳٬۹۴۴: خط ۳٬۹۴۷:
84. <nowiki>http://globalcenters.columbia.edu/amman</nowiki>
84. <nowiki>http://globalcenters.columbia.edu/amman</nowiki>


85. التل احمد يوسف، التعليم العالي في الاردن، منشورات لجنة تاريخ الأردن، 1998، ص 91
85. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 91


86. ايضاً ص 93
86. ایضاً ص 93


87. ايضاً ص 94
87. ایضاً ص 94


88. ايضاً ص 97
88. ایضاً ص 97


89. ايضاً ص 98
89. ایضاً ص 98


90. ايضاً ص 99
90. ایضاً ص 99


91. ايضاً ص 100
91. ایضاً ص 100


92. ايضاً ص 101
92. ایضاً ص 101
----[1]. International General Certificate of Secondary Education
----[1]. International General Certificate of Secondary Education


گواهينامه بين المللي عمومي تحصيلات متوسطه
گواهینامه بین المللی عمومی تحصیلات متوسطه




[2]. Standardized Test
[2]. Standardized Test


آزمون استاندارد ورود به کالج که در آمريکا استفاده مي شود
آزمون استاندارد ورود به کالج که در آمریکا استفاده می شود




[3]. Baccalayreate
[3]. Baccalayreate


ديپلم بين المللي
دیپلم بین المللی




[4]. General Certificate of Secondary Education
[4]. General Certificate of Secondary Education


گواهي عمومي تحصيلات متوسطه
گواهی عمومی تحصیلات متوسطه

نسخهٔ ‏۲ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۶

11 - نظام آموزشی

11-1 ساختار و سیاست آموزشی کشور

پیشرفت نظام آموزشی اردن بسیار عالی است که در دهه 1920 کار خود را آغاز کرد. اردن یک نظام آموزشی پیشرفته و سطح بالا را برای پیشرفت مردم پایتخت خود بنا نهاد. امروزه 2787 مدرسه دولتی،‌ 1493 مدرسه خصوصی، 48 انجمن دانشگاهی و 19 دانشگاه در اردن وجود دارند. در اردن، دسترسی به آموزش پایه مورد تاکید است و این مهم در تمام برنامه های توسعه ی اردن مدنظر واقع شده است. مسئولین برای هر روستا با جمعیت 10 نفر یک مدرسه مهیا کرده اند. در نتیجه توسعه سریع امکانات، شهروندان فقیر و دور افتاده را قادر به دسترسی به امکانات آموزشی کرده است.

آموزش در اردن از سه مرحله تشکیل می شود:

1. دوره کودکستان: یک مرحله 2 ساله جهت ایجاد محیط مناسب برای کودکان و تهیه فرصت های آموزشی متعادل که باعث می شود آنها عادات درست سلامتی را بدست بیاورند، روابط اجتماعی خود را محکم کنند، شیوه های درست را توسعه دهند و مدرسه را دوست داشته باشند.

2. دوره های آموزش ابتدایی: یک دوره اجباری 10 ساله برای کسب اهداف عمومی آموزش و مهیا ساختن شهروندان در تمام زمینه ها از جنبه ی فیزیکی، ذهنی، روحی، عاطفی و اجتماعی.

3. دوره ی آموزش ثانویه (کمکی): یک دوره اختیاری 2 ساله برای آماده و مجهز کردن شهروندان با ظرفیت ها و مهارت های گوناگون علمی،‌ فنی، شخصی، ملی و انسانی.

این دوره شامل دو مرحله است:

الف) آموزش ثانویه نظری: این دوره بر اساس فرهنگ عمومی پایه و فرهنگ علمی یا شغلی است. دانش آموزانی که این دوره را گذرانده اند در آزمون ملی شرکت می کنند.

ب) آموزش ثانویه کاربردی: این دوره بر اساس آموزش کاری و شغلی است و دانش آموزان پس از فارغ التحصیلی از مدرسه مستقیم به بازار کار می پیوندند. (1)

نمودار نظام آموزشی در اردن


11-2 اهداف، مبانی نظری و ویژگی نظام آموزشی کشور

اهداف عمده نظام آموزش اردن بدین شرح است:

• تربیت شهروندانی که به خدا ایمان داشته باشند، اعتقادات اسلامی را بدانند، متعهد به ارزش والای اسلامی - عربی باشند، وفادار به کشور، قوانین و ملت شان باشند، کاملا به حقوق شان آگاه باشند، وظایف شان را به گونه ای انجام دهند که شخصیت شان را در تمام زمینه ها رشد دهد و به شناخت دیگران در عین حفظ هویت شان بیانجامد.

• تربیت شهروندانی که بخوبی با مهارت ها و دانش های ضروری برای اقتصادی علمی (دانش، رابطه و ارتباط بین سیستمی، کارگروهی، تفکر علمی، شخصی، تکنولوژی، شغل آتی و مهارت های تحقیق علمی) به منظور شرکت در ساخت و پیشبرد جامعه مجهز باشند.

• مهیا کردن فرصت های یادگیری برای همه، کسب مساوات و عدالت در خدمات آموزشی در جنبه های کمی و کیفی، تمرکز بر توسعه کیفی آموزش در تعامل با دانش آموزان در حین یادگیری.

• توسعه وزارت آموزش و پرورش کارآمد و تمرکز بر فعال سازی اداره مدارس

• ارتقاء صلاحیت داخلی و خارجی نظام آموزش و پرورش در اردن

در بین معیارهای توسعه بخش آموزش، چشم انداز ملی بر رسیدن به اهداف زیر متمرکز است:

- توسعه در ساخت کودکستان های عمومی و توجه بسیار بیشتر به فقرا و مناطق دورافتاده

- تاسیس کارگروه های بالاتر برای پیشرفت منابع انسانی و بازنگری قوانین سرپرستی و مدیریت آموزشی

- توسعه فرصت های تحصیلی در دوره ابتدایی و ثانویه (کمکی) و هم چنین توسعه ی بودجه کارآمد

- بالا بردن تمایل برای تمرکز زدایی و معتبر سازی روش شناسی برای ارزیابی و توسعه

- ارتقاء کیفیت آموزش دوره ی ابتدایی و کمکی

- ارتقاء مشارکت بخش خصوصی در مدیریت آموزش شغلی و توسعه برنامه هایی که به رفع نیازهای بازار کار بیانجامد. (3)


11-3 آموزش ابتدایی (پایه)

آموزش ابتدایی یا پایه شامل 10 سال تحصیلی در مدرسه است که تمامی شهروندان اردنی ملزم به گذراندن این دوره ده ساله هستند. (4)

در بین سال های 1939 تا 1965 میلادی پیشرفت های مهمی در وزارت آموزش و پرورش در زمینه توجه به جوانان روی داد و گام های بزرگی در جهت آموزش هنرهای زیبا، فنون نظامی، کتابخانه ها، رادیوها، تشویق انجمن ها و جشنواره ها در داخل و خارج از مدرسه برداشته شد. (5)

از سال 1966تا 1992 نیز بیش از پیش به جوانان، به ویژه در زمینه های آموزش اولیاء و مربیان، آموزش‌های هلال احمر، تدارک سفرهای علمی، تدارک مسابقات شعر و نثر، آموزش بازی شطرنج و... .

این پیشرفت ها سبب افزایش تعداد معلمان ودانش آموزان (به ویژه دانش آموزان دختر) در مقطع دبیرستان شد. (6)

تعداد دانش آموزان، معلمان و مدارس (7)

تعداد 1961/1962 1975/1976 1987/1988
تعداد دانش آموزان 19850 42137 125357
تعداد معلمان 976 1766 6773
تعداد مدارس 123 203 503
تعداد دانش آموز به ازای معلم 20 23 18
تعداد دانش آموز در یک مدرسه 161 207 249

آخرین آمار مربوط به سال 2018 نشان رشدی فزاینده در آموزش پایه را دارد. بر اساس آمار های موجود آخیر میانگین تعداد دانش آموزان در هر کلاس 25 نفر و برای هر معلم 16 نفر است. (8) ضمناً آمارهای تفکیکی مربوط به ابتدایی و متوسطه در پایان بخش آموزش متوسطه خواهد آمد.

در اردن مدارس بین المللی خصوصی نیز وجود دارند که شهریه آنها سنگین است؛ به عنوان مثال مدرسه بین المللی QQRT، یک مدرسه بسیار جدید و مدرن در اردن است که یادگیری زبان عربی و زبان انگلیسی را به صورت زبان مادری ارائه می دهد. این مدرسه در چندین شهر اردن شعبه دارد و برای رده های سنی 3 الی 18 سال در نظر گرفته شده است. هزینه تحصیل در این مدرسه کمی بالاست اما شرایط کمک مالی بسیار خوبی به دانش آموزان برتر می‌دهد. هم‌چنین مدرسه بین المللی OPO مدرسه‌ای برای تقویت مهارت‌های زبان، زیست و شیمی و ریاضی است و دروس دیگری در این مدرسه تدریس نمی شود؛ شهریه تحصیلی این مدرسه گران است ولی امکانات استفاده از صندوق های مالی مدرسه وجود دارد . هزینه تحصیل در این مدرسه در ابتدای هر سال توسط دولت مشخص می شود.

یک مدرسه استعداد یابی آمریکایی نیز در اردن وجود دارد که شعبه ای از یک مدرسه ملی است که دانش آموزان را براساس سطح استعدادشان ارزیابی می کند، در این مدرسه شرایط تحصیل به بهترین شکل ممکن دنبال می شود.

11-4 آموزش متوسطه

آموزش متوسطه (ثانوی)، که شامل دو سال تحصیل می باشد، مختص دانش آموزانی است که دوره ابتدایی 10 ساله را پشت سرگذاشته اند. این دوره شامل دو بخش است؛ آموزش متوسطه که می تواند حرفه ای یا دانشگاهی باشد. در پایان دوره دو ساله، دانش آموزان در امتحانات سراسری متوسطه توجیهی در حوزه های از پیش تعیین شده، شرکت می کنند و به کسانی که امتحانات را با موفقیت پشت سر می گذارند گواهی توجیهی اعطا می گردد. دانش آموزان برای ورود به دانشگاه ها دوره آموزشی طی می کنند در حالی که در گروه فنی و حرفه ای دانش آموزان دوره های لازم را برای ورود به کالج محلی یا دانشگاه ها یا بازار کار می گذرانند مشروط بر آن که دو درس اضافی را نیز با موفقیت پشت سرگذاشته باشند.

آموزش متوسطه حرفه ای، آموزش حرفه ای فشرده و کارآموزی به دانش آموزان ارائه می‌کند و در پایان به دانش آموزان گواهی اعطا می شود. این نوع آموزش توسط موسسات آموزش حرفه ای، تحت نظارت وزارت کار/آموزش فنی حرفه ای و آموزش عالی ارائه می شود.

آموزش متوسطه خارجی:

پس از اتمام دوره 8 یا 10 ساله آموزش ابتدائی، افراد می توانند به جای گذراندن امتحانات توجیهی برنامه آموزش متوسطه خارجی (8 سال برای IGCSE[1] و 10 سال برای SAT[2] و IB[3]) را انتخاب نمایند. این برنامه ها را معمولا مدارس خصوصی ارائه می کنند که شامل: IGCSE /SAT بین المللی می باشد. سابق بر این، امتحانات GCSE[4]  نیز در اردن توسط مدارس خصوصی ارائه می شد که در حال حاضر به جای آن امتحانات IGCSE گذاشته شده است. پس از فارغ التحصیلی این دانش آموزان، وزارت آموزش عالی با استفاده از نظام مشابه نظام‌های مورد استفاده برای دانش آموزان توجیهی، تبدیلی انجام می دهد؛ این نظام آموزشی هم از لحاظ شیوه تبدیل نمرات و درجات و هم از لحاظ میزان پذیرش متقاضیان غیر توجیهی بحث برانگیز بوده است. 

مشکل دیگری که وجود دارد نظامی است که برای نتایج امتحانات برنامه های آموزشی خارجی به کار می رود برخی بر این باورند که این نظام در مقایسه با نظام توجیهی با فارغ التحصیلانش رفتاری توأم با ارفاق و گذشت دارد و عده ای آن را غیر منصفانه می دانند.(9)

آموزش ابتدایی و متوسطه در آینه آمار:

تعداد مدارس، کلاس ها و دانش آموزان و آموزگاران براساس نوع مدرسه و جنسیت.

تعداد مدارس و شعب و دانش آموزان و آموزگاران براساس سیستم نظارت و جنس 2017/2018


مدارس براساس سیستم نظارت 2017/2018

مرجع نظارت و جنسیت تعداد مدارس تعداد کلاس‌ها تعداد دانش‌آموزان تعداد معلم‌ها
وزارت

آموزش و پرورش

مرد 1391 17842 645155 32699
زن 496 20821 733696 53928
آموزش مشترک 1948 12189 0 0
مجموع 3835 50852 1378841 86627
مدارس تحت مدیریت کشور‌های دیگر
مرد 40 573 14636 1574
زن 3 69 3392 325
آموزش مشترک 2 29 0 0
مجموع 45 671 18028 1899
آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک
مرد 82 1530 61764 2187
زن 70 1484 58399 2175
آموزش مشترک 19 173 0 0
مجموع 171 3187 120163 4362
آموزش خصوصی
مرد 52 4621 315185 4069
زن 10 3197 219624 35925
آموزش مشترک 3149 19349 0 0
مجموع 3211 27167 534809 39994
جمع کل
مرد 1565 24566 1036740 40529
زن 579 25571 1015101 92353
آموزش مشترک 5118 31740 0 0
مجموع 7262 81877 2051841 132882

برای مطالعه بیشتر آمار متنوع در خصوص مدارس و مراحل آموزشی و جنسیت دانش آموزان و مالکیت بناء مدرسه و تعداد آموزگاران، جداول متعددی در کتاب های سال اردن موجود است که در ادامه می‌آید.

تعداد مدارس براساس سیستم نظارت مراحل آموزشی و جنس 2017/2018

مرجع نظارت و جنسیت

تعداد مدارس

مرحله آموزشی
مهد کودک پایه متوسطه تحصیلی متوسطه حرفه ای ثانویه جامع
وزارت

آموزش و پرورش

مرد 1391 0 850 449 27 15
زن 496 0 221 249 3 23
آموزش مشترک 1948 1 1536 411 0 0
مجموع 3835 1 2607 1159 30 38
مدارس تحت مدیریت کشور‌های دیگر
مرد 40 0 1 39 0 0
زن 3 0 1 2 0 0
آموزش مشترک 2 0 1 1 0 0
مجموع 45 0 3 42 0 0
آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک
مرد 82 0 82 0 0 0
زن 70 0 70 0 0 0
آموزش مشترک 19 0 19 0 0 0
مجموع 171 0 171 0 0 0
آموزش خصوصی
مرد 52 0 14 38 0 0
زن 10 0 0 10 0 0
آموزش مشترک 3149 1785 1139 224 1 0
مجموع 3211 1785 1153 272 1 0
جمع کل
مرد 1565 0 947 576 27 15
زن 579 0 292 261 3 23
آموزش مشترک 5118 1786 2695 636 1 0
مجموع 7262 1786 3934 1473 31 38


تعداد واحدهای کلاس بر اساس مرجع نظارت، مرحله آموزشی و جنسیت،  2017/2018

مرجع نظارت و جنسیت

تعداد کلاس

مهد کودک پایه متوسطه تحصیلی متوسطه حرفه ای
وزارت

آموزش و پرورش

مرد 17842 11 14902 2344 585
زن 20821 9 17186 3129 497
آموزش مشترک 12189 1648 10441 71 29
مجموع 50852 1668 42529 5544 1111
مدارس تحت مدیریت کشور‌های دیگر
مرد 573 0 440 122 11
زن 69 0 55 14 0
آموزش مشترک 29 6 20 3 0
مجموع 671 6 515 139 11
آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک
مرد 1530 0 1530 0 0
زن 1484 0 1484 0 0
آموزش مشترک 173 0 173 0 0
مجموع 3187 0 3187 0 0
آموزش خصوصی
مرد 4621 42 3973 588 18
زن 3197 29 2577 591 0
آموزش مشترک 19349 5496 13456 381 16
مجموع 27167 5567 20006 1560 34
جمع کل
مرد 24566 53 20845 3054 614
زن 25571 38 21302 3734 497
آموزش مشترک 31740 7150 24090 455 45
مجموع 81877 7241 66237 7243 1156


تعداد مدارس براساس سیستم نظارت و مالکیت ساختمان و جنسیت دانش آموزان

2017/2018

مرجع نظارت و جنسیت

تعداد کلاس

مهد کودک پایه متوسطه تحصیلی متوسطه حرفه ای
وزارت

آموزش و پرورش

مرد 645155 16093 554383 61640 13039
زن 733686 17695 622809 84076 9106
مجموع 1378841 33788 1177192 145716 22145
مدارس تحت مدیریت کشور‌های دیگر
مرد 14636 142 12102 2200 192
زن 3392 125 2736 531 0
مجموع 18028 267 14838 2731 192
آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی خاور نزدیک
مرد 61764 0 61764 0 0
زن 58399 0 58399 0 0
مجموع 3187 0 3187 0 0
آموزش خصوصی
مرد 315158 49168 249294 15980 743
زن 219624 44812 161193 13518 101
مجموع 27167 5567 20006 1560 34
جمع کل 534809 93980 410487 29498 844
مرد 1036740 65403 877543 79820 13974
زن 1015101 62632 845137 98125 9207
مجموع 2051841 128035 1722680 177945 23181

آموزش عالی

تا سال 1951 ادامه تحصیل پس از مقطع دبیرستان در اردن امر شایعی نبود. دانش آموزان پس از اتمام تحصیلات دبیرستان برای ادامه تحصیل به خارج از اردن می رفتند. تعداد دانشجویان اردنی که در دانشگاه های خارج از اردن تحصیل می کردند در سال 1948 میلادی 233 دانشجو بودند که 34 نفر از آنها در سوریه، 32 نفر در عراق، 48 نفر در لبنان، 119 نفر در مصر تحصیل می کردند. در سال 1961 تعداد دانشجویان اردنی در خارج از کشور حدود 6000 دانشجو بود. (17)

گامهای اولیه ایجاد موسسات آموزش عالی در اردن پس از وحدت کرانه شرقی و غربی در سال 1951 با افتتاح تربیت معلم در دانشکده «الحسین» اتفاق افتاد. در دانشکده تربیت معلم پس از مرحله دبیرستان دانشجویان به مدت یک سال تحصیل می کردند و سپس آماده اشتغال در حرفه معلمی می شدند. گروه اول دانشجویان آن در سال 1951 و گروه دوم در سال 1952 فارغ التحصیل شدند.

سپس وزارت آموزش و پرورش، دارالمعلمات (تربیت معلم زنان) را در رام الله در سال 1952-1953 تاسیس کرد. دارالمعلمات وظیفه داشت معلمانی را برای آموزش کودکان مراحل ابتدایی و راهنمایی آماده کند.

تعداد دانشجویان کلیه دانشکده ها در سال 1952/1953 حدود 46 نفر بود که از این تعداد 17 نفر دختر بودند. این میزان در سال تحصیلی 1957/1958 افزایش یافت و به 297 دانشجو رسید که 102 نفر از آنها دختر بودند.

تعداد مراکز تربیت معلم و دارالمعلمات تا سال 1962 حدود 11 شامل که 3 مرکز ویژه بانوان و بقیه ویژه مردان بود. در این سال اولین دانشگاه اردن تاسیس شد. (18)

در سال تحصیلی 1962/1963 تعداد دانشجویان همه دانشکده ها به 1011 نفر رسید که 141 نفر از آنان دختر بودند.این تعداد در سال 1968/1969 به 1037 دانشجو رسید که 252 نفر از آنان دختر بودند که به دلیل جنگ حزیران سال 1967 و اشغال بخش غربی اردن توسط اسراییل بود.

در سال 1980 وزارت آموزش و پرورش تصمیم گرفت تا تربیت معلم ها را به دانشکده تبدیل کند، به این ترتیب مدت تحصیل در آنها به دوسال افزایش یافت. (19)

تعداد دانشجویان در سال 1979/1980 افزایش قابل توجهی یافت که حدود 72/54 درصد از این تعداد مربوط به موسسات وزارت آموزش پرورش و وزارت خانه های دیگر است. از این تعداد 80/38 درصد مربوط به موسسات بخش خصوصی و حدود 47/6 درصد آنان مربوط به موسسات خبرگزاری UNRWA است.(20)

در نیمه دوم دهه 80 تعداد دانشکده ها از نظر کمی به سرعت افزایش یافت به طوری که به 52 دانشکده در بخش شرقی رسید. از این تعداد 12 دانشکده مربوط به وزارت آموزش عالی، 16 دانشکده مربوط به وزارت خانه ها و ادارات دولتی، 2 دانشکده برای خبرگزاری الغوث و 22 دانشکده مربوط به بخش خصوصی است. 31 دانشکده از مجموع 52 دانشکده در شهر عمان، 6 دانشکده در شهر زرقا و 11 دانشکده در شهر اربد تاسیس شده است. در هر یک از استان های بلقا، مفرق، الکرک، طفیله و معان نیز یک دانشکده وجود داشت.(21) تعداد دانشجویان آنها نیز بالغ بر 27.966 نفر گردید. تعداد دانشکده ها در بخش غربی به 14 دانشکده و تعداد دانشجویان بر طبق آمار سال 1985 به 5635  دانشجو رسید.

مؤسسات تربیت معلم و دانشکده های اردن در بخش شرقی1985

شماره اسم دانشکده سال تأسیس استان
دانشکده های وزارت آموزش عالی
1 کلیه عمان 1952 عمان
2 کلیه حواره 1956 اربد
3 کلیه عجلون 1964 اربد
4 کلیه الامیره عالیه 1972 عمان
5 کلیه عمان للمهن الهندسیة 1972 عمان
6 کلیه الشوبک 1974 معان
7 السلط 1975 بلقا
8 اربد 1978 اربد
9 الکرک 1979 الکرک
10 الزرقا 1980 زرقا
11 کلیة الفندقیة 1981 عمان
12 کلیة الحصن للمهن الهندسیة 1981 اربد
دانشکده‌های سایر وزارتخانه‌ها

و ادارات دولتی

1 کلیة التمریض 1953 عمان
2 کلیة الامیره منی للتمریض 1961 عمان
3 المعهد التعاونی 1963 عمان
4 اکادیمیه الطیران الملکیه 1963 عمان
5 مرکز التدریب الاحصائی 1964 عمان
6 کلیه الخدمه الاجتماعیه 1965 عمان
7 معهد الدراسات المصرفیه 1970 عمان
8 کلیه العلوم الاسلامیه 1972 عمان
9 معهد الملکه نور للطیران 1972 عمان
10 معهد المهن الطیبه المساعده 1973 عمان
11 المرکز الجغرافی الاردنی 1975 عمان
12 معهد المهن الطیبه المساعده 1979 اربد
13 کلیه الاتصالات السلکیه واللاسلکیه 1982 عمان
14 کلیه التمریض 1984 اربد
15 کلیه التمریض 1984 زرقا
16 کلیه التکنولوجیا/ جامعه الیرموک 1984 اربد
شماره اسم دانشکده سال تأسیس استان
دانشکده های خبرگزاری بین‌المللی الغوث
1 کلیه وادی السیر 1960 عمان
2 کلیه تدریب عمان 1971 عمان
دانشکده‌های خصوصی
1 کلیه القادسیه 1967 عمان
2 الکلیه العربیه 1975 عمان
3 کلیه الامیره سمیه 1977 عمان
4 کلیه الخوارزمی 1978 عمان
5 الکلیه الجامعیه المتوسطه 1979 عمان
6 کلیه الاندلس 1979 عمان
7 کلیه الامیره علیا 1979 عمان
8 کلیه حطین 1979 عمان
9 کلیه الزرقا الاهلیه 1979 عمان
10 کلیه المجتمع الاسلامی 1979 زرقا
11 کلیه ابن خلدون 1979 زرقا
12 کلیه الرازی 1979 اربد
13 کلیه الامیره ثروت 1980 عمان
14 کلیه المجتمع العربی 1980 عمان
15 الکلیه الوطنیه 1980 عمان
16 کلیه القدس 1980 عمان
17 کلیه البترا 1980 زرقا
18 کلیه جرش 1980 اربد
19 کلیه المجتمع الاردنی 1981 عمان
20 کلیه قرطبه 1981 زرقا
21 کلیه غرناطه 1981 اربد
22 کلیه المفرق 1985 مفرق

(22)

موسسات تربیت معلم و دانشکده های اردن در بخش غربی 1985

شماره اسم دانشکده سال تأسیس استان
دانشکده های وزارت

آموزش عالی

1 کلیه رام الله للبنات 1952 القدس
2 کلیه العروب/الخلیل 1958 الخلیل
3 کلیة طولکرم 1960 نابلس
4 کلیة الامة/رام الله 1983 القدس
دانشکده های وزارت

اوقاف اسلامی

1 کلیــة العلوم الاسلامیــة/القدس 1975 القدس
2 کلیــة العلوم الاسلامیــة/قلقیلیــة 1978 نابلس
دانشکده‌های خبرگزاری بین المللی الغوث
1 کلیــة التدریب المهنی/قلندیا 1953 القدس
2 کلیه رام الله للمعلمین 1960 القدس
3 کلیــة تدریب الفتیات 1962 القدس
دانشکده‌های خصوصی
1 کلیــة النجاح الوطنیــة 1965 نابلس
2 کلیه الخلیل الهندسیه 1978 الخلیل
3 الکلیــة الابراهیمیــة/القدس 1983 القدس
4 کلیــة الروضــة للعلوم المهنیــة 1983 نابلس
5 کلیــة المجتمع العصریــة 1983 القدس

آموزش عالی اردن در خلال دهه های اخیر پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است. این پیشرفت در زمینه های تعداد دانشجو، تعداد اعضای هیئت علمی، کارمندان دانشگاه ها و میزان بودجه بوده است.(24)

تعداد دانشجویان در دانشکده های بخش شرقی از 27966 نفر در سال تحصیلی 1984-1985 به 37632 نفر در سال 1989-1990 رسید. سپس رو به کاهش نهاد و در سال 1994-1995 به 22471 نفر رسید.

تعداد دانشجویان دانشگاه های رسمی از 25929 نفر در سال 1984-1985 به 70546نفر در سال 1994-1995 افزایش پیداکرده است. (25)

تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی  در سال 1984-1985، در گروه سنی 20-24 سال حدود 23 درصد بوده است که در سال 1990-1991 به 27 درصد رسیده است. (26) آخرین آمار به روایت کتاب سال 2013 بدین شرح است (27)

کشور اردن با وجود مساحت و جمعیت کم به دلیل در اختیار داشتن نظام آموزشی عالی نوین در زمره کشورهای عربی پیشرفته از لحاظ علمی قرار دارد.


تعداد کادر دانشگاهی در دانشگاه‌های اردن براساس نام دانشگاه و سطح علمی 2012/2013

دانشگاه بکالوروپوس

B.Sc.

دبلوم عالی

H.Dip.

ماجستیر

M.A.

دکتری

Ph.D

مجموع مونث
دانشگاه اردن 55 2 217 1181 1455 422
دانشگاه یرموک 9 1 228 695 933 196
دانشگاه موتاه 0 0 66 457 523 58
علوم و تکنولوژی 33 0 127 711 871 221
دانشگاه هاشمیه 0 0 130 444 574 159
دانشگاه آل البیت 0 0 50 265 315 52
دانشگاه کاربردی 38 2 142 335 517 118
دانشگاه حسین بن طلال 3 0 70 227 300 41
دانشگاه تکنیک تفیلا 13 0 58 136 207 28
دانشگاه اردنی - آلمانی 13 1 100 120 234 111
دانشگاه الاهلی عمان 0 0 47 193 240 73
دانشگاه علوم کاربردی (خصوصی) 0 0 79 201 280 90
دانشگاه خصوصی فیلادلفیا 0 0 60 191 251 76
دانشگاه اسراء 0 0 35 162 197 35
دانشگاه خصوصی پترا 0 0 56 199 255 98
دانشگاه خصوصی ال زیتون 0 0 74 251 325 100
دانشگاه زرقاء 0 0 47 206 253 56
دانشگاه ملی ایربید 0 0 8 76 84 14
دانشگاه جراش 0 0 24 105 129 21
دانشگاه تکنولوژی پرنسس سمیه 0 0 10 86 96 17
آکادمی موسیقی اردن 6 0 3 9 18 5
دانشکده علوم تربیتی 0 0 5 40 45 18
دانشگاه جدارا 0 0 26 109 135 27
کالج جهانگردی 4 0 9 5 18 10
دانشگاه خاورمیانه 0 0 14 131 145 31
دانشگاه عربی عمان 0 0 0 89 89 13
دانشگاه عربی آزاد 0 0 5 37 42 15
دانشگاه ملی عجلون 0 0 24 57 81 10
جمع کل 174 6 1714 6718 8612 2115

(28)

تعداد دانشجویان دانشگاه‌ها براساس سیستم نظارتی و برنامه تحصیلی و جنسیت

برنامه دانشگاه کاربردی بلقا دانشگاه‌های دولتی دیگر وکاله الغوث بخش

پیش فروش

دانشگاه‌های نظامی جمع کل
جمع مونث جمع مونث جمع مونث جمع مونث جمع مونث جمع مونث
زبان‌ها 0 0 0 0 36 32 836 726 0 0 872 758
تربیتی 1999 1858 0 0 12 12 1811 1730  0 0 3822 3590
مهندسی 2326 280 251 18 668 136 3627 244 444 0 7316 3590
کشاورزی 264 75 0 0 0 0 30 4 0 0 294 79
پیراپزشکی 949 782 1360 1188 376 334 1583 978 637 193 4905 3475
مدیریت مالی 3182 2347 0 0 423 357 4072 2095 312 0 7989 4799
مدیریت اطلاعات 373 274 0 0 54 49 264 98 20 0 711 421
مدیریت هتل 212 67 0 0 0 0 507 98 0 0 719 165
هنرهای کاربردی 204 155 0 0 0 0 1322 755 0 0 1526 910
علوم کاربردی 481 481 0 0 0 0 0 0 0 0 481 481
شریعت و تمدن اسلامی 91 68 0 0 0 0 139 85 0 0 230 153
جمع کل 10081 6387 1611 1206 1569 920 14191 6803 1413 193 28865 15509

تعداد مدرسان در دانشگاه‌های اردن براساس درجه علمی و جنس

درجه علمی و جنسیت دانشکده‌های دانشگاه کاربردی بلقا دیگر دانشکده‌های دولتی دانشکده‌های

UNRWA

دانشکده‌های خصوصی دانشکده‌های نظامی مجموع
دکتری
جمع 350 35 6 94 10 495
مونث 76 0 1 21 0 98
کارشناسی ارشد
جمع 340 30 32 224 38 664
مونث 144 16 20 130 4 314
فوق دیپلم
جمع 7 5 1 13 2 28
مونث 4 2 0 6 2 14
کارشناسی
جمع 121 66 39 222 194 642
مونث 61 40 18 143 52 314
دیپلم متوسطه
جمع 0 23 2 36 62 123
مونث 0 6 0 15 3 24
دوره دوم
جمع 0 0 0 6 0 6
مونث 0 0 0 1 0 1
جمع کل 818 159 80 595 306 1958
جمع مونث 285 64 39 316 61 765

(30)

در حال حاضر 10 دانشگاه دولتی و 17 دانشگاه خصوصی در مقاطع و تخصص های مختلف مشغول فعالیت هستند و تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه های اردن بالغ بر 236 هزار دانشجوست که 28 هزار نفر از آنان دانشجویان خارجی هستند.

بیشتر اساتید دانشگاه های اردن حتی در رشته زبان و ادبیات عربی تحصیل کردگان آمریکا و اروپا هستند و به همین دلیل کشور اردن از لحاظ پذیرش دانشجویان عرب رتبه نخست را در میان کشورهای عربی داراست.

هم اکنون تعدادی دانشگاه خارجی از جمله آمریکایی و اروپایی در این کشور شعبه دارند و سایر دانشگاه های اردن نیز توافقنامه های همکاری در زمینه های علمی با دانشگاه های معتبر جهان امضا کرده اند.

زبان تدریس در دانشگاه های اردن در رشته های علوم انسانی، عربی و در رشته های علوم پایه، مهندسی و پزشکی، انگلیسی می باشد ولی در اختیار داشتن مدرک "تافل" انگلیسی شرط اصلی ثبت نام در مقطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکترا) در تمامی رشته های تحصیلی می باشد.

نظام آموزشی در اردن براساس الگوی آمریکایی و انگلیسی طراحی شده و به عنوان مثال در برخی دانشگاه های این کشور سقف نمره و معدل 100 و در برخی دانشگاه های دیگر 4 می باشد.

به دلیل وجود توافقنامه های مختلف میان دانشگاه های اردن و دانشگاه های آمریکایی و اروپایی، کشورهای غربی از نظام آموزشی در این کشور حمایت می کنند، از این رو امکانات دانشگاه های اردن در سطح امکانات دانشگاه های معتبر دنیاست.

وجود کتابخانه های غنی، دفاتر پستی، بانک، دافتر مسافرتی، زمین های ورزشی، نظام یارانه‌ای پیشرفته، سالن های مختلف غذاخوری، آزمایشگاه های نوین و سرویس رفت و آمد از جمله نقاط قوت دانشگاه های اردن محسوب می شود.

کشور اردن از جمله کشورهای گران دنیاست و تحصیل دانشجویان خارجی در این کشور کوچک بسیار هزینه بردار است؛ زیرا علاوه بر هزینه های جاری زندگی، دانشجویان خارجی به دلیل تحصیل در برنامه بین الملل باید چند برابر دانشجویان اردنی شهریه پرداخت نمایند. به عنوان مثال در مقطع تحصیلات تکمیلی هر دانشجوی اردنی به ازای یک واحد درسی مبلغ 125 دلار پرداخت می‌کند ولی این رقم برای دانشجویان خارجی مبلغ 450 دلار می باشد.

یکی از بزرگترین مشکلات تحصیل در دانشگاه های اردن عدم وجود خوابگاه های دانشجویی است و فقط برخی دانشگاه های این کشور تعداد محدودی خوابگاه به دانشجویان دختر واگذار می کنند و سایر دانشجویان مجبور به اجاره سوئیت و یا آپارتمان در این کشور می باشند.

همچنین هیچ یک از دانشگاه های اردن رایگان نمی باشد و حتی دانشجویان اردنی که در دانشگاه های دولتی تحصیل می کنند مجبور به پرداخت شهریه هستند. (31)


تعداد دانشکده های اردن در بخش شرقی در سال 1988

دانشکده ها استان
عمان زرقا بلقا اربد مفرق کرک معان مجموع
دانشکده های وزارت آموزش عالی 4 1 1 4 - 1 1 12
دانشکده های وزارتخانه ها و ادارات دولتی 12 1 - 3 - - - 16
دانشکده های خبرگزاری بین المللی UNRWA 2 - - - - - - 2
دانشکده های خصوصی 13 4 - 4 1 - - 22
مجموع 31 6 1 11 1 1 1 52

(32)

تعداد دانشکده های اردن در بخش غربی در سال 1988

دانشکده ها استان
قدس نابلس الخلیل مجموع
دانشکده های وزارت آموزش عالی 2 1 1 4
دانشکده های وزارت اوقاف اسلامی 1 1 - 2
دانشکده های خبرگزاری بین المللی الغوث 3 - - 3
دانشکده های خصوصی 2 2 1 5
مجموع 8 4 2 14

موسسات تربیت معلم در اردن کار خود را از سال 1952 آغاز کردند. سپس براساس نیازهای جامعه تعداد آنها رو به افزایش نهاد، به گونه ای تعداد آنها به 66موسسه در بخش شرقی و 14 موسسه در بخش غربی رسید. هم چنین 16موسسه برای وزارت آموزش عالی، 18موسسه برای وزارت خانه ها و ادارات دولتی ، 5 موسسه برای خبرگزار UNRWA و 28 موسسه برای بخش خصوصی می باشد. (33)


فهرست اهم دانشگاه های اردن

-دانشگاه اردن که در سال 1962تاسیس شد.

-دانشگاه یرموک در استان اربد که در سال 1976تاسیس شد.

-دانشگاه موته در استان الکرک که در سال 1981تاسیس شد.

-دانشگاه علوم و فناوری در سال 1986تاسیس شد.

-دانشکده مهندسی امان که در سال 1989 تاسیس شد.

-دانشکده دعوت و اصول دین که در سال 1990-1991تاسیس شد و تحت نظارت وزارت اوقاف و مقدسات اسلامی می باشد.(34)

-دانشگاه هاشمیه که در سال 1992 تاسیس شد.

-دانشگاه آل البیت در استان مفرق تاسیس شد. اولین گروه دانشجویان آن در سال 1994-1995فارغ التحصیل شدند.

-دانشگاه بلقا که در سال 1997 تاسیس شد.

تعداد دانشگاه های رسمی(الجامعات الرسمیــة) تا سال 1997 حدود 7 دانشگاه بوده است. به اضافه دانشکده مهندسی عمان و دانشکده دعوت و اصول دین . حدود 52 دانشکده دولتی و خصوصی نیز دارد.


تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه های اردن بر حسب برنامه تحصیلی سال 2012/2013 (35)


تعداد دانشجویان کارشناسی ارشد در دانشگاه های اردن بر حسب رشته و دانشگاه

برنامه اردن یرموک موته علوم و تکنولوژی آل البیت الهاشمیه البلقا التطبیقیه آلمانی جامعه الحسین
ریاضیات و علوم کامپیوتر
مجموع 75 67 0 19 12 0 17 0 0
مونث 38 41 0 7 6 0 6 0 0
پزشکی
مجموع 132 0 0 85 0 31 0 0 0
مونث 68 0 0 42 0 21 0 0 0
داروخانه
مجموع 51 0 0 23 0 0 0 0 0
مونث 38 0 0 15 0 0 0 0 0
مهندسی
مجموع 100 48 7 52 0 0 6 0 0
مونث 52 12 0 19 0 0 0 8 0
معماری و برنامه ریزی شهری
مجموع 13 0 0 8 0 0 0 0 0
مونث 9 0 0 4 0 0 0 0 0
کشاورزی
مجموع 26 0 0 8 4 0 9 0 0
مونث 11 0 0 4 1 0 3 0 0
معاملات خدماتی
مجموع 0 41 0 0 0 0 0 0 0
مونث 0 17 0 0 0 0 0 0 0
جمع کل 1300 806 312 272 262 338 279 92 37
مونث 755 396 111 139 107 165 87 52 18


تعداد دانشجویان دکتری دانشگاه های دولتی اردن بر حسب تخصص و دانشگاه

تخصص اردن یرموک موته مجموع
جمع مونث جمع مونث جمع مونث جمع مونث
علوم انسانی و دین 332 122 378 112 88 15 798 249
علوم طبیعی 127 68 0 0 0 0 127 68
کشاورزی 46 23 0 0 0 0 46 23
مهندسی 5 1 0 0 0 0 5 1
ریاضیات و علوم کامپیوتر 28 14 0 0 0 0 28 14
داروخانه 18 16 0 0 0 0 18 16
علوم اجتماعی و رفتاری 80 36 0 0 86 13 166 49
علوم تربیتی و آموزش معلمان 376 203 456 231 0 0 832 434
علوم طبیعی 49 15 0 0 0 0 49 15
تجارت و مدیریت شغلی 48 11 0 0 0 0 48 11
حقوق 56 17 0 0 0 0 56 17
پرستاری و علوم پیراپزشکی 47 29 0 0 0 0 47 29
پزشکی 0 0 0 0 0 0 0 0
جمع کل 1212 555 834 343 174 28 2220 926

(37)

دولت اردن به بخش خصوصی برای تاسیس دانشگاه با هدف سودآوری اجازه داده است؛ این دانشگاه های خصوصی را شرکت هایی اداره می کنند که مالکیت شان را دارا می‌باشند. اولین دانشگاه خصوصی اردن در سال تحصیلی 1990-1991 تاسیس شد. تعداد دانشگاه های خصوصی تا سال 1996-1997 به 13 دانشگاه می‌رسد که در آنها حدود 32 هزار دانشجو تحصیل می کنند.(38)

مشکلات آموزش عالی در اردن

- افزایش سریع تعداد دانشجویان(39)

- دشواری و یکنواختی در دروس و برنامه های دانشگاهی(40)

- افزایش هزینه های آموزش عالی

- عدم توازن و هماهنگی بین تحصیلات دانشگاهی و نیازهای بازار کار

- استفاده زیاد از فناوری جدید و تکیه برآن (این امر نیاز به تغییر در روش و اسلوب موسسات مختلف دارد تا توازنی ایجاد گردد)(41)

فلسفه آموزش عالی در اردن

- همه اردنیان در حقوق سیاسی و اقتصادی و اجتماعی با هم برابرند.

- التزام به روش علمی

- التزام به استقلال دانشگاه ها و آزادی های آنها

- التزام به آزادی و دموکراسی و عدالت اجتماعی

- التزام به اینکه همه افراد در بهره گیری از تحصیلات دانشگاهی برابرند و همه حق استفاده از آن را دارند.

- مشارکت سیاسی و اجتماعی در چارچوب نظام دموکراسی حق همه افراد است.

- التزام به آزادی افراد و کرامت آنان (42)

اهداف آموزش عالی در اردن

در ماده 3 از قانون آموزش عالی شماره 28 در سال 1985 آمده است که آموزش عالی در اردن  اهداف زیر را دنبال می کند:

- ساختن هموطنان باایمان، مفتخر به وطن ، دارای روح مسئولیت پذیری ، آگاه از میراث اردن و تمدن آن و افتخار به آن و آگاهی از مسائل انسانی و پیشرفت های آن.( 43)

- توجه به یادگیری حداقل یک زبان خارجی برای آگاهی از دستاوردهای سایر کشورها. (44)

- عمومی سازی استعمال زبان عربی به عنوان زبان علمی و آموزشی در مراحل آموزش عالی و تشویق تالیف به این زبان و ترجمه از آن و به آن.

- حمایت از پایان نامه ها، بالا بردن سطح آن، پیشرفت و توسعه چارچوب های آن و پیوند آن با نیازهای جامعه و استفاده از آن در جهت توسعه و پیشرفت.

- تامین نیازهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی از طریق نیروی انسانی و ایجاد مشارکت و همکاری بین موسسات آموزش عالی و سایر موسسات جامعه.(45)

دسترسی به آموزش عالی برای دارندگان گواهی پایان دوره آموزش متوسطه سراسری میسر است. این افراد می توانند از میان کالج های محلی خصوصی، کالج های دولتی یا دانشگاه ها (چه دولتی و چه خصوصی) یکی را انتخاب کنند. سیستم واحدی در دانشگاه های اردن اعمال می شود که این امکان را برای دانشجویان فراهم می آورد تا درس های خود را بر اساس برنامه تحصیلی انتخاب کنند. آموزش پس از دوره متوسطه به طور کامل در حیطه وظایف وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی قرار می گیرد. این وزارت متشکل از شورای آموزش عالی و شورای تایید می باشد. (46)

آموزش عالی در اردن در سه مقطع لیسانس فوق لیسانس و دکتری انجام میگیرد.

مدت تحصیل در مقطع کارشناسی 4 سال یا 8 ترم تحصیلی است که کمتر از 7 ترم امکانپذیر نیست. تحصیل مدرک کارشناسی حدود 122ساعت در دانشکده علوم و ادبیات و اقتصاد و علوم اداری، حدود 151 ساعت در دانشکده مهندسی، حدود 172 ساعت در مهندسی معماری و حدود 166ساعت در رشته های پزشکی و داروسازی است. مدت تحصیل در دانشکده ها ی ادبیات و اقتصاد و علوم و بهداشت عمومی نباید بیشتر از 6 سال و در رشته های مهندسی و داروسازی نیز نباید بیش از 7 سال طول بکشد.

هر ترم تحصیلی حدود 16هفته است. مدت ترم تابستانی نیز 8هفته است. (47)

هرترم حدود 18 واحد دروس اختصاصی و 6 واحد دروس عمومی است. (48)

مدت تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد دو سال یا 4 ترم تحصیلی است. حدود 24 واحد درس و 6 واحد پایان نامه است. (49) متقاضیان شرکت در مقطع کارشناسی ارشد باید کارشناسی را با میانگین خوب گذرانده باشند. (50)

هرترم تحصیلی نباید بیشتر از 12 واحد و کمتر از 6 واحد باشد. ترم تابستانی نیز نباید بیشتر از 9 واحد و کمتر از 3 واحد باشد. دانشجو باید در تمامی کنفرانس ها و همایش ها شرکت کند. نمره قبولی در کارشناسی ارشد (70 درصد) است. دانشجو نباید بیش از 20 درصد از ساعت های مقرر را غیبت کند. (51)

دانشجوی دکتری باید 27 واحد از مواد درسی خود را با موفقیت بگذراند.

امتحانی به زبان انگلیسی هم برگزار می شود که سطح آن آیلتس یا تافل است.

مدت تحصیل در مقطع دکتری 36 ماه (3 سال) است که می تواند حداکثر تا 60 ماه طول بکشد. (52)

متقاضیان شرکت در مقطع دکتری حتما باید مدرک کارشناسی ارشد را با امتیاز خیلی خوب دریافت کرده باشند. (53)

تحصیلات غیر دانشگاهی پس از دوره متوسطه (بخش فنی - حرفه ای): تحصیلات غیر دانشگاهی و حرفه ای در کالج های محلی ارائه می شود و تمامی کسانی که دارای هر نوع گواهی اتمام آموزش متوسطه سراسری هستند می توانند در آن شرکت نمایند. برنامه درسی دو یا سه ساله شامل حوزه های متنوعی از قبیل هنر، علوم، مدیریت، اداره اقتصادی و مهندسی است. از سال 1997، تمامی کالج های محلی تحت نظارت دانشگاه کاربردی البلقاء می باشند. دانشجویان در پایان دوره دو یا سه ساله موظف به گذراندن آزمون جامع هستند به دانشجویانی که این امتحان را با موفقیت پشت سر می گذارند مدرک دیپلم / فوق دیپلم اعطا می شود. (54)

تربیت معلم تربیت معلم های مدارس پیش دبستانی و دبستانی

مدرسان مقاطع ابتدایی باید دارای مدرک کارشناسی باشند. مدرسان مقطع متوسطه باید دارای مدرک کارشناسی و مدرک آموزش عالی یک ساله باشند. اساتید مقطع آموزش عالی باید دارای مدرک دکتری (PhD) باشند، اما در برخی موارد داشتن مدرک فوق لیسانس نیز کفایت می کند.

آموزش عالی از راه دور:

این نوع آموزش در واحد تازه تاسیس دانشگاه آزاد عرب ارائه می شود.

آموزش عالی مادام العمر:

آموزش مادام العمر در دانشگاه های دولتی و خصوصی، کالج های محلی دولتی و خصوصی، موسسه اداره دولتی اردن، مرکز جغرافیای اردن و انجمن علوم پادشاهی و دیگر موسسات ارائه می شود. رشته هایی که تدریس می شود شامل مهندسی، صنایع، کشاورزی، زبان های خارجی، علوم کامپیوتر، مطالعات منشی گری، تربیت بدنی و دیگر رشته هایی است که برای نیازهای داخلی اردن مفید است. این دوره ها معمولا از یک هفته تا شش ماه طول می کشد و به دانشجویان در پایان دوره گواهی قبولی اعطا می شود. شرایط لازم با توجه به رشته ارائه شده و سطح آن متغیر است. برخی از این رشته ها برای حرفه هایی خاص طراحی شده که در آن صورت کسب تجارب حرفه ای در رشته مربوطه برای گذراندن دوره ها الزامی است. (55)


11-6 نشریات دانشگاهی

در قانون دانشگاه های اردن آمده است که نشر معارف و توسعه آن از وظایف دانشگاه ها محسوب می شود، از این رو دانشگاههای اردن خود اقدام به نشر مجلاتی در زمینه علوم مختلف و تحقیقات علمی می کنند.

در این راستا دانشگاه موته مجله موته للبحوث و الدراسات را در سال 1986 و دانشگاه یرموک مجله ابحاث یرموک را در سال 1983 منتشر کردند. (56)

برخی دیگر از مطبوعات دانشگاهی اردن که توسط وزارت علوم ایران  ارزیابی و معتبر شمرده شده به این شرح است:

ردیف عنوان مصوب ضریب کشور
2 ابحاث الیرموک : سلسلة العلوم الانسانیة و الاجتماعیة 0.021 اردن
3 البیان : الاردن 0.1 اردن
4 السکان و التنمیة 0.25 اردن
5 المجلة الاردنیة فی ادارة الاعمال 0.25 اردن
6 المجلة الاردنیة فی الدراسات الاسلامیة 0.026 اردن
7 المجلة الاردنیة فی العلوم التربویة 0.12 اردن
8 المجلة الاردنیة فی العلوم الزراعیة 0.033 اردن
9 المجلة الاردنیة للعلوم التطبیقیة : العلوم الانسانیة 0.067 اردن
10 المجلة الثقافیة 0.012 اردن
11 المنتدی : الاردن 0.013 اردن
12 جرش الثقافیة 0.031 اردن
13 جرش للبحوث و الدراسات 0.024 اردن
14 دراسات : العلوم الاداریة 0.077 اردن
15 دراسات : العلوم الانسانیة و الاجتماعیة 0.02 اردن
16 دراسات : العلوم التربویة 0.067 اردن
17 شوون استراتیجیة 0.2 اردن
18 صامد الاقتصادی 0.026 اردن
19 مجلة اتحاد الجامعات العربیة للآداب 0.111 اردن
20 مجلة اربد للبحوث و الدراسات 0.048 اردن
21 مجلة الرابطة 0.071 اردن
22 مجلة المجمع العلمی الاردنی 0.063 اردن
23 موتة للبحوث و الدراسات : سلسلة العلوم الانسانیة و الاجتماعیة 0.023 اردن

(57)

11-7 مراکز پژوهشی دانشگاهی

دانشگاه اردن از بدو تاسیس خود اهمیت تحقیق در پیشرفت ملت ها را تشخیص داده است. با توجه به این که ایجاد انگیزه برای تحقیق و پژوهش از فلسفه ها و ماموریت های این دانشگاه محسوب می شود در سال 1973 مدیریت تحقیقات دانشگاهی در این دانشگاه تاسیس شد.

این مدیریت شکل دهی، پشتیبانی، ارتقاء و حمایت از تحقیقات دانشگاهی به عنوان وسیله ای برای توسعه و پیشرفت تکنولوژی را برعهده دارد. این مرکز به دقت بر مدرنیزه کردن و وسایل مورد لزوم آن متمرکز است، که شامل تحقیق در مورد رشته های مختلف علمی و تاکید بر روش های جامع است.

هدف این مرکز کمک به هیئت علمی دانشگاه به منظور ارتقاء تحقیقات آنها به سطوح بین المللی و پیشبرد دانش علمی است. همچنین این مرکز احتیاجات محققان و پژوهشگران را با جدیدترین وسایل و امکانات تامین می کند تا  بتوانند پایان نامه های تحقیقاتی خود را در بهترین استاندارد ارائه دهند. (58)

یکی از مراکز تحقیقاتی دانشگاهی واقع در اردن مرکز تحقیقات خاورمیانه ی دانشگاه کلمبیاست. این مرکز تحقیقاتی  از اولین مراکزی است که توسط دانشگاه کلمبیا (با مرکزیت در امان) در سراسر جهان راه اندازی شد که اساس فعالیت های تحقیقاتی در خاورمیانه را فراهم می کند و مشارکت ها و برنامه های دانشگاه امان را ارتقاء می‌دهد. فعالیت های این مرکز حول چهار محور اصلی تحقیق، آموزش، تحصیلات کاربردی و توسعه است.

فعالیت های مرکز تحقیقاتی دانشگاه کلمبیا (CUMERC) شامل طیف گسترده ای از آموزش تا معماری در محیط و همکاری با حدود هزار مدرسه و آموزشگاه در دانشگاه کلمبیاست. (59)


11-8 کتابخانه ها و مراکز اسناد

اولین کتابخانه ای که درمدارس اردن تاسیس شد درشرق اردن در دبیرستان  شهر السلط در سال 1926 بود. در خلال دهه های سی و چهل 13کتابخانه ی دیگر نیز تاسیس شد ولی تمامی آنها فقط مجموعه های کوچکی بودند که کتابها را در مکانهای بسته ای در مدارس نگهداری می کردند و اتاق خاصی به آنها اختصاص داده نشده بود.

این وضعیت تا دهه پنجاه که اردن به عضویت سازمان یونسکو درآمد و از تجربیات یونسکو در زمینه کتابخانه استفاده کرد، ادامه داشت. در سال 1955 کارشناسی در امور کتابخانه ها از سوی یونسکو به اردن وارد شد. و از دستاوردهای وجود وی این بود که اردن در سال 1956 اولین فرد را از طرف وزارت (60) مهم ترین اتفاق در پیشرفت و توسعه کتابخانه های مدرسه، ایجاد بخشی مخصوص کتابخانه در وزارت آموزش و پرورش در سال 1958 بود.(61) در دهه پنجاه، 25 کتابخانه در مدارس اردن و 5 کتابخانه نیز در تربیت معلم ها تاسیس شد. (62) هم چنین کتابخانه های تخصصی تاسیس شد که تعداد آنها تا پایان دهه پنجاه به 7 کتابخانه رسید. اولین کتابخانه تخصصی مربوط به اداره باستانشناسی بود که در سال 1950 تاسیس شد.

در دهه شصت سه اتفاق مهم در زمینه کتابخانه ها افتاد؛ تاسیس کتابخانه عمومی عمان در سال 1960، تاسیس دانشگاه اردن و کتابخانه آن در سال 1962و تاسیس انجمن کتابخانه های اردن در سال 1963؛ این موسسات نقش مهمی  در پیشرفت کتابخانه های اردن ایفا کردند. (63)

به این ترتیب دهه شصت، مهم ترین دهه در تاریخ کتابخانه های اردن به شمار می آید، در پایان این دهه، تعداد کتابخانه های مدارس به 55 کتابخانه رسید. وزارت آموزش و پرورش نیز خدمات خود را در زمینه کتابخانه ها افزایش داد. (64) در این دهه، تعداد کتابخانه های عمومی بخش شرقی اردن به 8 کتابخانه رسید که در شهرهای کرک، معان، زرقا، سلط، عقبه، وادی السیر و عمان و اربد قرار داشتند.

هم چنین کتابخانه های تخصصی و بزرگی در وزارت خانه ها و ادارات دولتی تاسیس شد که مهم ترین آنها تاسیس کتابخانه بانک مرکزی در سال 1964 و تاسیس کتابخانه منابع طبیعی در سال 1965 بود.

در دهه هفتاد تعداد کتابخانه های دانشگاه ها و مراکز تربیت معلم افزایش یافت و کتابخانه های تخصصی بسیاری نیز تاسیس شد که تعداد آنها بالغ بر 33 کتابخانه تخصصی شد. (65)

در دهه هشتاد کتابخانه های مدارس توسعه یافت؛ تعداد کتابخانه های مدارس (دبیرستان ها) در پایان سال درسی 1972 بالغ بر 117 کتابخانه بود که در پایان سال درسی 1987-1988 به عدد 498 کتابخانه رسید. این آمار و ارقام مخصوص مدارس وزارت آموزش و پرورش است.

هم چنین کتابخانه های مدارس تابع نیروهای مسلح تا پایان سال 1988 به 12کتابخانه در مراحل مختلف درسی رسید.

تعداد  کتابخانه های موسسات و دانشکده ها در سال های اخیر افزایش قابل توجهی یافته است به طوری که تا پایان سال 1988 به 79 کتابخانه بالغ می شود؛ از این تعداد ، 37 کتابخانه در دانشکده ها و بقیه در موسسات گشایش یافته است.

کتابخانه های تخصصی نیز در این دهه افزایش یافت به طوری که تا پایان سال 1988 بر اساس آمار انجمن کتابخانه‌های اردن، تعداد آنها به 104 کتابخانه بالغ گردید. (66)

انواع کتابخانه ها در اردن

کتابخانه ملی. اردن کتابخانه ملی به معنای واقعی ندارد. مرکز اسناد ملی در سال 1975 به وجود آمد. این مرکز در سال 1977 به هیأت مدیره کتابخانه ها و مراکز اسناد مبدّل شد و به اداره کتابخانه ها و آرشیوهای ملی تغییر نام داد. که وظیفه تأسیس و هدایت کتابخانه ملی را برعهده دارد و در حال حاضر قانون واسپاری در آن وجود ندارد، اما از نویسندگان، ناشران و چاپخانه‌ها به طور رسمی درخواست شده تا دو نسخه از آثار خود را به آن اداره تحویل دهند. این اداره حدود 20000 جلد کتاب به علاوه مجموعه ای از اسناد، روزنامه ها، و سایر مواد چاپی دارد. قانون جدید درباره کتابخانه ملی و واسپاری مورد بررسی و مرکز ملی اطلاع رسانی نیز در حال تأسیس است.

کتابخانه های دانشگاهی. بزرگترین کتابخانه دانشگاهی، کتابخانه دانشگاه اردن است که در سال 1962 ایجاد گردید؛ مجموعه آن بالغ بر 510.000 جلد کتاب و 1300 نشریه جاری است که تعداد نشریات قدیمی بالغ بر 110.000 جلد است. کتابخانه دانشگاه اردن رسماً کتابخانه ای واسپاری برای انتشارات سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین‌المللی است. این کتابخانه، از سال 1986، کتابخانه امانی منابعی بوده که به دانشگاههای عربی واگذار شده است. خدمات اطلاع‌رسانی پیوسته کتابخانه نیز در دسترس عموم قرار دارد.

کتابخانه دانشگاه یرموک. در سال 1976 در اربد تأسیس شد. مجموعه آن تقریباً 210.000 جلد کتاب، 1100 نشریه جاری و حدود 12.000 منابع غیرکتابی است. این کتابخانه نقش بسزایی در توسعه کتابخانه ها در منطقه شمالی کشور دارد. کتابخانه دانشگاه علوم  و فنون اردن که در اربد و در سال 1986 تأسیس شد، دارای 35000 جلد کتاب و 940 نشریه جاری است. این مجموعه عمدتاً به موضوعات علوم پزشکی و بهداشت، مهندسی، و کشاورزی اختصاص دارد. دانشگاه مؤته به منزله دانشگاهی نظامی در حومه شهر کَرَک در جنوب کشور در سال 1981 تأسیس شد و 93.000 جلد کتاب و 310 نشریه دارد. کلیه فعالیتهای این چهار کتابخانه دانشگاهی، خصوصاً اشتراک نشریات، به‌طور هماهنگ انجام می‌شود. کتابخانه ها همچنین خدمات امانت بین کتابخانه ای و تکثیر را نیز ارائه می دهند.

دانشسراهای اردن برنامه های دو یا سه ساله در مقطع فوق دیپلم را در سال 1952 آغاز کردند. تا اواخر دهه 1980 بیش از 50 دانشسرا در اردن ساخته شد که هریک دارای کتابخانه‌ای مستقل با مجموعه ها و خدمات متفاوت بود. دانشکده ها با استانداردهای تعیین شده از سوی آموزش عالی، که شامل 8 جلد کتاب برای هر دانشجو (با حداقل 5.000 جلد) و یک کتابدار تمام وقت بود، معتبر شناخته شده اند.

کتابخانه های آموزشگاهی. تحول اخیر در کتابخانه های اردن با کتابخانه های آموزشگاهی آغاز شد و توسعه زیادی را به همراه داشت. تا سال 1987 وزارت آموزش و پرورش از 498 کتابخانه آموزشگاهی تحت نظارت خود گزارشی تهیه کرد. هیچ آماری از مدارس خصوصی یا مدارسی که توسط ارتش، سازمان کار و تأمین اجتماعی یا سازمان ملل اداره می‌شود در دسترس نیست.

کتابخانه های تخصصی. در اوایل دهه 1950 کتابخانه هایی در گروه های معماری و باستان شناسی، آمار، تحقیقات و مشاوره کشاورزی، و اداره هواپیمایی کشور تأسیس شد. انجمن کتابداران اردن، تا اواخر دهه 1980 وجود 104 کتابخانه تخصصی وابسته به مؤسسات و سازمانهای تحقیقاتی و دولتی را تأیید کند. انجمن سلطنتی علوم که در سال 1970 تشکیل شد با مجموعه ای از کتابها و نشریات، گزارشها و مقالات پژوهشی محلی و بین المللی، دیسک‌های فشرده و خدمات اطلاع رسانی پیوسته از مهمترین کتابخانه های تخصصی به شمار می رود.

شهرت مرکز اسناد و نسخه‌های خطی دانشگاه اردن به سبب مجموعه با ارزشی است که درباره تاریخ محلی در اختیار دارد. مراکز اسناد دیگری نیز در مباحث کشاورزی، علوم تربیتی، بهداشت، مدیریت عمومی، توسعه اجتماعی، و آمار وجود دارد. (67)


11-9 بودجه تحقیقاتی در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی کشور

شورای‌ آموزش‌ عالی‌ تأسیس‌ نهادهای‌ جدید آموزش‌ عالی‌ را تأیید و تأسیس‌ رشته‌های‌ جدید و مواد درسی‌ را اجازه‌ می‌دهد. برچیدن‌ رشته‌ نیز با تأیید این‌ شورا امکان‌پذیر است‌. تعیین‌ سهم‌ بودجه‌ هر دانشگاه‌ و سیاست‌های‌ مالی‌ هر دانشگاه‌ نیز بر عهده‌ شوراست‌. علاوه‌ بر این‌، تعیین‌ نمره‌ لازم‌ برای‌ ورود به‌ هر دانشگاه‌ نیز از سوی‌ شورای‌ آموزش‌ عالی‌ معین‌ می‌گردد.

    در اردن‌ میزان‌ پرداخت‌ یارانه‌ به‌ بخش‌ آموزش‌ عالی‌ واختصاص‌ بودجه‌ به‌ این‌ بخش‌ نیز قابل‌ توجه‌ است‌. قانونی‌ موسوم‌ به‌ قانون‌ مالیات‌ دانشگاه‌ وجود دارد؛ بر این‌ اساس‌ بودجه دانشگاه ها از مالیات کالاهای‌ خرید و فروش‌ شده‌ ‌به‌ نام‌ مالیات‌ دانشگاه‌ تامین می‌شود. اتخاذ این‌ تدبیر به استقلال مالی ‌آموزش‌ عالی‌ در اردن‌ منجر شد، هر چند که‌ وضعیت‌ آموزش‌ عالی‌ با وضعیت‌ کل‌ کشور در پیوند مستقیم‌ است‌. (68)

بخش های ادارای دانشگاه ها در اردن بخش زیادی از بودجه دانشگاه ها رابرای پرداخت حقوق کارکنان خود اختصاص می‌دهند، از آنجا که دانشگاه‌ها قادر به کاهش تعداد کارکنان خود نیستند و برای تامین بودجه مورد نیاز به افزایش مداوم شهریه دانشگاه  متوسل می‌شوند، موجبات نارضایتی بسیاری از دانشجویان  و عدم توانایی تامین منابع مالی شان فراهم می شود.

نظام دانشگاهی در اردن به دانشجویان اجازه می دهد بیش از یک بار تحصیل خود را به نعویق بیندازند، مشروط بر اینکه کل سالهای تحصیل آنها بیش از 7 سال نباشد.

از طرف دیگر نظام دانشگاهی در اردن، صندوق وام بلند مدت برای حمایت مالی از دانشجویان ندارد، اما برخی معافیت‌ها را می‌توان برای فرزندان کارگران دانشگاه یا افراد دارای معلولیت از طریق صندوق حمایت از دانشجویان در نظر گرفت.

دکتر عمر الجراح رییس دانشگاه علم و فناوری می گوید: حمایت دولت از ده دانشگاه دولتی در سال گذشته از 35 میلیون دینار اردنی فراتر نرفته است که بیشتر این مبلغ برای پرداخت حقوق اساتید و کارمندان اداری دانشگاه ها است.

دانشگاه اردن - به عنوان بزرگترین دانشگاه کشور - حدود 4700 کارمند دارد که 1600 نفرشان استاد می باشند. 77 درصد از درآمد دانشگاه به دستمزد کارکنان دانشگاه اختصاص دارد که مانع پیشرفت های پژوهشی در دانشگاه می شود.

برخی دانشگاه ها - در نتیجه محدودیت منابع دانشگاه های دولتی- به دنبال افزایش منابع مالی خود با انجام پروژه های سرمایه گذاری هستند.

رییس دانشگاه اردن در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت: یا حمایت دولت از دانشگاه ها را افزایش دهید یا شهریه دانشگاه‌ها را، زیرا ده دانشگاه دولتی اردن کمبود بودجه‌ای حدود 180 میلیون دینار (235 میلیون دلار) دارند. (69)

براساس تحقیقی که توسط شورای اقتصادی و اجتماعی در سال 2018 انجام گرفته؛ کسری انباشته در دانشگاه های اردن در سال 2016 حدود 137 میلیون دینار بوده که در مقایسه با سال 2012 حدود 114 میلیون دینار افزایش داشته است. بر همین اساس اهم مشکلات دانشگاه های اردن شامل استقلال، بدهکاری و حمایت های تضمینی برای جذب بیشتر دانشجویان خارجی است.

این تحقیق نشان می دهد بودجه حمایتی دولت از دانشگاه ها در سالهای اخیر افزایش یافته است که در طی سالهای 2012-2016، حدود 7/5 درصد از کل هزینه های دانشگاه های اردن را به خود اختصاص داده است. (70)

در مجموع طبق اظهارات وزیر آموزش عالی یک میلیارد و 160 میلیون دینار اردنی ارزش حمایت دولت از دانشگاه ها طی 16 سال 2002 - 2019 است. وی در مورد دانشجویان پذیرفته شده در دانشگاه های اردن گفت: وزارت آموزش عالی 76 درصد از آنها را تحت پوشش قرار می دهد. (71)

بودجه این وزارتخانه برای سال 2020، 22 میلیون دینار افزایش یافت در حالی که حمایت مالی ارائه شده از دانشگاه ها با 20 میلیون دینار افزایش به 90 میلیون دینار رسید. از این مبلغ 10 میلیون دینار اختصاص به دانشجویان نیازمند داشته است. (72)

در نهایت مطابق اظهارات دکتر نصری الربضی مدیر صندوق تحقیقات علمی در وزارت آموزش عالی در سال 2010،  5/8 میلیون دینار هزینه تحقیقات علمی در اردن طی دوسال اخیر شده است. طی این دو سال 100 هزار دینار برای هر تحقیق علمی صرف می شود و حدود 60 درصد از محققانی که درخواست بودجه داشته اند مورد حمایت واقع شده اند.

بالاترین حمایت از تحقیقات در زمینه علوم کشاورزی و پزشکی صورت گرفته  است. پس از آن علوم مهندسی، علوم پزشکی، داروسازی و علوم پایه قرار دارند و بیشترین حمایت مالی نیز از علوم مهندسی صورت گرفته است.

بیشترین تحقیقات علمی در زمینه های فوق، به ترتیب از دانشگاه  اردن، علوم و فناوری، یرموک و موته بوده است.(73)

بودجه دانشگاه علوم و فناوری اردن (جامعه العلوم و التکنولوجیا الاردنیه) در سال 2019 حدود 102میلیون دینار اردنی بوده است که از این مبلغ 5 درصد آن به تحقیقات علمی اختصاص داده شده است؛ در مجموع کل بودجه تحقیقات علمی 8 میلیون دینار تخمین زده شده است. (74)

بودجه دانشگاه اردن (الجامعه الاردنیه) در سال 2014 حدود 143میلیون دینار و در سال 2013 حدود 131میلیون دینار اردنی بوده است. (75)

حدود 80 درصد از بودجه دانشگاه ها در اردن صرف حقوق کارمندان و بقیه بودجه صرف کارهای زیر بنایی و خدمات مربوط به دانشجویان می گردد. این در حالی است که اغلب دانشگاه های اردن بدهی های قابل توجهی دارند که آنها را از تحقق اهدافشان باز می‌دارد.‌(76)


11-10 تعداد دانشجویان در خارج از کشور

تعداد دانشجویان اردنی در دانشگاه های عربی و غیر عربی خارج از کشور در سالهای 1985-1996 به شرحی است که می آید:

تعداد دانشجویان اردنی ثبت نام کرده در موسسات آموزشی خارج از اردن

کشور 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 جمع
عراق 129 145 172 168 262 236 264 157 241 253 242 - 2269
امارات 3 3 3 6 4 5 5 3 5 6 7 8 58
کویت 3 5 4 6 6 - - - - - - - 24
سودان 2 1 1 1 1 2 3 2 - - - - 13
سوریه 1 - 7 1 1 10 8 7 9 8 7 8 74
الجزایر 2 2 1 2 2 - 5 - - 6 7 8 33
مغرب 2 13 11 23 23 20 25 20 17 6 1 7 165
قطر 3 3 6 3 4 - - - 5 4 6 6 40
مصر 2 - - - - - - 1 1 2 3 - 9
تونس - - - - - 4 3 - - 2 - - 9
یمن - - - - - - - 8 13 15 17 14 67
چک 2 2 2 2 3 2 2 - 2 - - 2 21
ترکیه 2 5 7 12 6 - 3 4 6 10 7 4 66
تایلند - - - - - - - - 3 - - - 3
هند 2 4 7 2 2 3 1 1 2 - - - 24
اسپانیا 12 12 12 12 12 12 6 2 2 - 2 - 84
ایتالیا 10 10 10 10 10 10 8 8 8 - 2 - 86
آلمان - 2 1 3 - - - - - - - - 6
سوئیس - - 2 1 - - - - - - - - 3
پاکستان 7 - 6 2 5 3 3 3 3 3 2 3 40
یونان 10 10 10 10 10 10 10 10 10 6 2 - 98
فرانسه - - 6 - - - - - - - - - 6
روسیه 59 63 69 98 100 23 21 - - - - 8 441
هلند 3 5 4 3 4 5 4 5 3 1 - - 37

(77)

تعداد دانشجویان اردنی که در خارج تحصیل می کنند

سال تحصیلی تعداد دانشجویان تغییرات سالیانه
1998/1999 21408 3/1-
1999/2000 22819 6/6
2000/2001 23003 8/0
2001/2002 25329 1/10
2002/2003 19221 1/24-
2003/2004 17727 8/7-
2004/2005 16974 2/4-
2005/2006 17220 4/1
2006/2007 16753 7/2-
2007/2008 19696 6/17
2008/2009 20854 9/5
2009/2010 19451 7/6-
2011/2012 11173 *


(78)


11-11 تعداد دانشجویان خارجی در کشور

تعداد دانشجویان خارجی در دانشگاه های اردن 1994/1995 به شرحی است که در جدول دیده می‌شود:

      دانشگاه جمع کل لیسانس دیپلم عالی فوق لیسانس دکترا
دانشگاه اردن جمع 2001 1672 5 290 34
دختر 760 705 1 52 2
دانشگاه یرموک جمع 1180 984 4 192 0
دختر 392 369 3 20 0
دانشگاه موته جمع 378 375 0 3 0
دختر 113 113 0 0 0
دانشگاه علوم و فنآوری جمع 439 363 0 76 0
دختر 114 111 0 3 0
دانشگاه آل بیت جمع 209 163 0 46 0
دختر 71 70 0 1 0
کلیــة عمان الجامعیــة جمع 87 87 0 0 0
دختر 6 6 0 0 0
دانشگاه عمان

(الاهلیــة)

جمع 890 890 0 0 0
دختر 175 175 0 0 0
دانشگاه فیلادلفیا جمع 10 0 0 0 0
دختر 0 0 0 0 0
دانشگاه اسراء جمع 758 758 0 0 0
دختر 54 54 0 0 0
جامعــة العلوم

التطبیقیـة

جمع 1901 1901 0 0 0
دختر 225 225 0 0 0
دانشگاه دختران اردن جمع 390 390 0 0 0
دختر 390 390 0 0 0
کلیــة الامیرة سمیــة الجامعیـة جمع 18 18 0 0 0
دختر 3 3 0 0 0
آکادمی موسیقی اردن جمع 4 4 0 0 0
دختر 0 0 0 0 0
دانشگاه زیتونــة جمع 132 132 0 0 0
دختر 26 26 0 0 0
دانشگاه جرش

(الاهلیــة)

جمع 39 39 0 0 0
دختر 20 20 0 0 0
دانشگاه اربد

(الاهلیــة)

جمع 8 8 0 0 0
دختر 4 4 0 0 0
دانشگاه زرقاء

(الاهلیــة)

جمع 35 35 0 0 0
دختر 10 10 0 0 0
دانشکده علوم تربیتی جمع 2 2 0 0 0
دختر 2 2 0 0 0
جمع کل جمع 8481 7831 9 607 34
دختر 2365 2283 4 6 2

(79)


11-12 آموزش بزرگسالان

در سال 2005 برای کاهش بی‌سوادی نظام جدید آموزش بزرگسالان شکل گرفت، به این ترتیب که کمیته‌ای برای آموزش بزرگسالان و کاهش بی سوادی در وزارت آموزش و پرورش تشکیل شد که به ریاست معاونت عمومی آموزش و امور فنی و شامل چهار مدیریت معاون کمیته ملی آموزش،‌ علم و فرهنگ، مدیر مربوط به فرهنگ نظامی، مدیر عمومی آموزش از هیئت مدیره آموزش عمومی و امور دانش آموزان، یک نماینده از وزارت توسعه اجتماعی، یک نماینده از موسسات اجتماعی خصوصی بود. این کمیته مسئولیت های زیر را به عهده دارد:

1. تنظیم سیاست عمومی مرکز آموزش بزرگسالان و کاهش بی سوادی

2. تایید برنامه های این مرکز در جهت آگاهی از اهمیت آموزش بزرگسالان و کاهش بی سوادی

3. همکاری با انجمن هایی که در زمینه ی آموزش بزرگسالان و کاهش بی سوادی در هر مکان عمومی و خصوصی و کشورهای عربی کار می کنند.

علم آموزان در این مراکز به وسیله ی آزمونی که معلمان این مراکز تنظیم کرده اند، طبقه بندی می شوند. که به طور کلی به دو گروه تقسیم می شوند:

گروه مبتدی ها: طول این دوره 16 ماه آموزشی است که در این رده دانش آموزان به سطح چهار آموزش عمومی می‌رسند.

گروه پیرو: طول این دوره 16 ماه آموزشی است که در این رده دانش آموزان به سطح شش آموزش عمومی می رسند.

این نظام جدید شاغل شدگان را نسبت به نظام تعریف شده در سال 1980 افزایش داد.

دانش آموزان در ابتدای ماه ژوئن امتحان نهایی دارند که در صورت قبولی با نمره کلی 50 درصد به بالا می توانند مدرک باسوادی دریافت کنند. (80)


11-13 مراکز پژوهشی غیردانشگاهی

• مرکز تحقیقاتی اردن جدید (UJRC) یکی از مبتکرترین و پویاترین مراکز تحقیقاتی در اردن است. این مرکز یک سازمان مستقل غیردولتی در اردن است که به منظور پیشرفت اردن و جهان عرب فعالیت می کند و دستیابی به این هدف را از طریق پیشرفت تحقیقات علمی، برگزاری بحث و گفتگو، تشکیل جلسات و کارگروه ها و تبادل اطلاعات با سایر سازمان های منطقه ای و بین المللی دنبال می کند. این مرکز اهداف خود را با بررسی، تالارهای گفتگو و بحث، به خصوص درباره مسائل دموکراسی و با ارتقاء سیاست ها و قانون های عمومی در کارگروه ها، جلسات فکر، کنفرانس‌ها و سمینارها پیگیری می کند. (81)

این مرکز در سال 1990 به عنوان یکی از شاخه های مجله ی اردن جدید که هر سه ماه یک بار منتشر می شود، تاسیس شد و کار خود را با مجوز بخش مطبوعات و رسانه ی وزارت اطلاعات در سال 1993 آغاز کرد. (82)

• مرکز تحقیقات اجتماعی اردن. این مرکز در سال 1998 به عنوان یک موسسه ی مستقل و غیر انتفاعی تاسیس شد. هدف این مرکز پرورش و ارتقاء دانش علمی در تمام زمینه ها در اردن است. موارد اصلی که در این مرکز مورد بررسی قرار می گیرند عبارتند از: توسعه و تغییرات اجتماعی، نابرابری های اجتماعی، فقر و بیکاری، نابرابری های جنسی، خشونت علیه زنان و کودکان، مشکلات اجتماعی و مصالح اجتماعی. این مرکز با استفاده از پویاترین روش های تحقیقی و همکاری با مجرب ترین محققان اردن بر مسائل تحصیلی و حرفه ای متمرکز است و تلاش می کند فاصله ی بین تحقیقات دانشگاهی و موسسات متمرکز بر تحقیقات سیاسی را پر کند. هم چنین این مرکز با سازمان‌های دولتی و غیر دولتی و مراکز جامعه شهری منطقه ای و بین المللی همکاری می کند و در خصوص بسیاری از مسائل به سازمان های ملی و بین المللی مشاوره می دهد. (83)

• مرکز تحقیقات شرق شناسی آمریکا در امان یکی از بزرگ ترین مراکز تحقیقاتی در اردن است. این مرکز تحقیقات و نشریات باستان شناسی در منطقه را ارتقاء می دهد. فعالیت های اصلی این مرکز شامل برنامه های همکاری با محققان، حفاری های باستان شناسی و پروژه های بازیافت و سایر برنامه های تحصیلی است و دارای یک موسسه زبان عربی است که گاهی گفت و گوهای عمومی درباره باستان شناسی را برگزار می کند. این مرکز خصوصی یکی از بهترین کتابخانه های باستان شناسی را در اردن و خاورمیانه در اختیار دارد و هزینه های خود را از بعضی شرکت ها و افراد تامین می‌کند. این مرکز عضو انجمن مراکز تحقیقات خارجی آمریکاست که به طور مستقل در سراسر دنیا فعالیت می کنند.(84)

آموزش عالی در خارج از کشور

اردن مانند بسیاری از کشورهای جهان سوم از مشکل فرار مغزها به کشورهای توسعه یافته رنج می برد. فرار مغزها از اردن در خلال سه دهه اخیر افزایش قابل توجهی داشته به طوری که آثار منفی بر پیشرفت اقتصادی و اجتماعی که به جاگذاشته است. (85)

جدول زیر میزان فرار مغزها را از برخی کشورهای عربی  به امریکا در سالهای 1961-1962نشان می دهد. این میزان در کشور اردن بیش از سایر کشورهای عربی به چشم می خورد. چنان که ملاحظه می شود پس از اردن، کشورهای مصر و لبنان قرار دارند.

کشور هنرمندان مهندسان علوم تجربی علوم اجتماعی پزشکان پرستاران مجموع هنرمندان جمع کل
لبنان 1211 277 95 20 169 97 1869 8191
اردن 886 117 47 11 27 42 1130 9548
عراق 794 165 67 4 45 13 1088 4192
سوریه 463 129 30 5 43 13 683 2406
مصر 2716 570 240 46 247 25 3844 9315
مغرب 238 18 4 2 14 9 285 2473
تونس 139 4 6 2 13 2 166 479
الجزایر 113 10 2 1 6 1 133 981
مجموع 6560 1294 492 103 581 202 9232 37603

(86)

دلایل فرار مغزها از اردن:

- عقب ماندگی موسسات آموزشی در اردن(87)

- محدودیت فعالیت های پایان نامه ها(88)

- کاهش سطح آزادی های دانشگاهی و آزادی های عمومی

- عدم ثبات در مشاغل(89)

- محدودیت تلاشهای عربی کردن آموزش عالی(90)

- عدم ثبات سیاسی

- نادیده گرفته شدن افراد تحصیل کرده

- کاهش درآمد افراد تحصیل کرده(91)

- انتشار فساد و رشوه(92)







منابع:

1. http://www.moe.gov.jo/en/MenuDetails.aspx?MenuID=32 وزارة التربیة و التعلیم

2. The development of education national report of the Hashemite kingdom “Inclusive education: The way of the future” by the Ministry of Jordan, October 2008 p. 13

3. Ibid. pp11, 12

4. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 21

5. الزغل، الدکتور علی. الشباب فی الاردن، عمان: لجنة تاریخ الاردن 1994، ص 21

6. الزغل، الدکتور علی. الشباب فی الاردن، عمان: لجنة تاریخ الاردن 1994 ص 22

7. الزغل، الدکتور علی. الشباب فی الاردن، عمان: لجنة تاریخ الاردن 1994 ص 22

8. Year Book 2013, Department of statistics, p. 149

9. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 22 و 23

10. Year Book 2013, Department of statistics, p. 150

11. Year Book 2013, Department of statistics, p. 151

12. Year Book 2013, Department of statistics, p. 152

13. Year Book 2013, Department of statistics, p. 153

14. Year Book 2013, Department of statistics, p. 154

15. Year Book 2013, Department of statistics, p. 160

16. فرهنگ، خلاقیت و بازار: گزارش جهانی فرهنگ 1378/ 1998/ نویسنده گروه نویسندگان؛ ترجمه گروه مترجمان. - تهران: کمیسیون ملی یونسکو در ایران،مرکز انتشارات، 1379. ص 744

17. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 5

18. ایضاً ص 5

19. ایضاً ص 6

20. ایضاً ص142

21. ایضاً ص144

22. ایضاً ص 148-149

23. ایضاً ص 150

24. ایضاً ص 24

25. ایضاً ص 24

26. ایضاً ص 25

27. Year Book 2013, Department of statistics, p. 163

28. Year Book 2013, Department of statistics, p. 169

29. Year Book 2013, Department of statistics, p. 170

30. Year Book 2013, Department of statistics, p. 171

31. خبرگزاری فارس 17/12/88

32. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، 153

33. ایضا ص 141

34. ایضا ص 6 و 7

35. Year Book 2013, Department of statistics, p. 163

36. Year Book 2013, Department of statistics, p. 165

37. Year Book 2013, Department of statistics, p. 166

38. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 7

39. ایضا ص 26

40. ایضا ص 27

41. ایضا ص 28

42. ایضا ص 32

43. ایضا ص 35

44. ایضا ص 36

45. ایضا ص 36

46. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 23

47. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 57

48. ایضا ص 58

49. ایضا ص 61

50. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 25

51. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 62

52. ایضا ص 63

53. پادشاهی اردن، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معاونت بین الملل، مرکز بین المللی تبلیغ، ص 25

54. ایضا ص 24

55. ایضا ص 26

56. منصور فاروق، النشر و المطابع و المکتبات، منشورات لجنة تاریخ الأردن ، 1992، ص 20

57. www.isc.gov.ir/NASHRIYAT-ELMI-MOSAVAB/.../arabi92.xlsx

58. http://research.ju.edu.jo/Home.aspx the University of Jordan

59. http://globalcenters.columbia.edu/amman

60. منصور فاروق، النشر و المطابع و المکتبات، منشورات لجنة تاریخ الأردن ، 1992، ص 34

61. ایضا ص 34

62. ایضاً ص 35

63. ایضاً ص 35

64. ایضاً ص 36

65. ایضاً ص 38

66. ایضاً ص 39

67. منصور فاروق، دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی ترجمه بزرگچمی ویدا، کتابخانه جمهوری اسلامی ایران 1381

68. وبلاگ دکتر فاضلی، نوشته شده توسط ایشان، جمعه بیست و پنجم بهمن 1392

69. سایت خبری الفنار(الفنار للاعلام)، 13-8-2017،                  

https://www.al-fanarmedia.org

70. سایت خبرنی، 6-10-2018،                                  

https://www.khaberni.com/news

71. سایت خبری رویا(رویا الاخبرای)، 22-12-2019،        

https://royanews.tv/news/200533

72. سایت خبری المدینه( المدینه الاخباریه)(المدینه نیوز)، دسامبر2019،

https://www.almadenahnews.com/article/795083

73. خبرگزاری عمون، 1-11-2010،

                                         https://www.ammonnews.net

74. https://www.just.edu.jo/ar/aboutjust/Pages/Facts.aspx سایت دانشگاه

75. http://units.ju.edu.jo/ar/finance/Pages/Budget.aspx سایت دانشگاه

76. روزنامه الرّای(صحیفه الرّای)، 5-12-2019، (سخنان دکتر عبدالله عزام الجراح یکی از اساتید دانشگاه موته می‌باشد)

77. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 130و131

78. Year Book 2013, Department of statistics, p. 171

79. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 134و133

80. The comprehensive evaluation study of illiteracy elimination program in Jordan, Amman, 2007

81. ujrc-jordan.net - :: Al Urdun Al Jadid Research Center (UJRC

82. http://www.ujrc-jordan.org/

83. http://jcsr-jordan.org/usersite/default.aspx

84. http://globalcenters.columbia.edu/amman

85. التل احمد یوسف، التعلیم العالی فی الاردن، منشورات لجنة تاریخ الأردن، 1998، ص 91

86. ایضاً ص 93

87. ایضاً ص 94

88. ایضاً ص 97

89. ایضاً ص 98

90. ایضاً ص 99

91. ایضاً ص 100

92. ایضاً ص 101

[1]. International General Certificate of Secondary Education

گواهینامه بین المللی عمومی تحصیلات متوسطه


[2]. Standardized Test

آزمون استاندارد ورود به کالج که در آمریکا استفاده می شود


[3]. Baccalayreate

دیپلم بین المللی


[4]. General Certificate of Secondary Education

گواهی عمومی تحصیلات متوسطه

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=نظام_آموزش،_تحقیقات_و_فناوری_اردن&oldid=44821»