نیروهای مسلح اردن: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''تاريخ نيروهاي مسلح و نقش آنها:''' ماموريت نيروهاي مسلح اردن دفاع و پشتيباني از حاكميت، امنيت و اقتدار حكومت هاشميه اردن در برابر هر تهديد خارجي و داخلي است. تاسيس نيروي نظامي اردن به زمان نيروهاي برگزيده شورش بزرگ اعراب كه به وسيله شريف حسين...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''تاريخ نيروهاي مسلح و نقش آنها:'''
[[اردن]] نیز مثل سایر کشورهای خاورمیانه بودجه فراوانی را به امور نظامی‌ اختصاص می‌دهد. درواقع در سال‌های اخیر، کشورهای خاورمیانه در سطح جهان مقام‌های اول را به خود اختصاص داده‌اند به طوری که در میان بیست کشور اول دنیا در زمینه بودجه نظامی‌ به نسبت تولید ناخالص ملی، کشورهای خاورمیانه 10 جایگاه را از آن خود کرده‌اند. [[اردن]] نیز با وجود آن‌که مثل کشورهای حاشیه خلیج فارس از ذخایر نفت برخوردار نیست، اما با حمایت [[آمریکا]] و تأکید ‌بر درآمدهای داخلی، بودجه فراوانی را به نسبت تولید ناخالص ملی به امور نظامی‌ اختصاص می‌دهد. البته با توجه به شرایط خاصی که این کشور دارد، بودجه بالای نظامی‌ به نسبت تولید ناخالص ملی، قابل توجیه است. با این وجود، روند افزایش بودجه این کشور با توجه به مشکلات اقتصادی، رشد چندانی نداشته‌است. [[اردن]] در خلال این سال‌ها حدود 4/1 میلیارد دلار هزینه نظامی‌ سالانه داشته است که این مقدار، 6/8 درصد از کل ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌دهد. این کشور با اختصاص 4/1 میلیارد دلار هزینه رتبه 52 در جهان را داراست. از نظر میزان بودجه به نسبت تولید ناخالص داخلی، [[اردن]] کشور پنجم جهان است .


ماموريت نيروهاي مسلح اردن دفاع و پشتيباني از حاكميت، امنيت و اقتدار حكومت هاشميه اردن در برابر هر تهديد خارجي و داخلي است.
این آمارها نشان دهنده آن هستند که [[اردن]] کشوری است که از نظر رهبران آن با تهدیدهای جدی مواجه است، اما درآمد این کشور به اندازه ای نیست که بتواند پاسخگوی نیازها و خریدهای نظامی‌ آن باشد؛ به همین دلیل به نظر می‌رسد در صورتی که این کشور مشکلات اقتصادی خود را حل نماید، بر میزان بودجه نظامی‌ آن به شدت افزوده‌ شود<ref>برگرفته از http://jaf.mil.jo/Arabic/Jorda</ref> در گذشته، کشورهای عربی نفت خیزی همچون عربستان و امارات، با توجه به مشکلات اقتصادی [[اردن]]، به این کشور کمک مالی می‌کردند. هدف کمک‌های مالی این کشورها، بالا بردن توان دفاعی [[اردن]] به عنوان جبهه اول اعراب در مقابل رژیم صهیونیستی بود. این وضعیت به [[اردن]] کمک می‌کرد تا با هزینه سایرکشورهای عربی، بر میزان قدرت نظامی‌اش بیافزاید. پس از آن‌که این کشور در سال 1994 با رژیم صهیونیستی پیمان صلح را امضا نمود، از انگیزه کشورهای عربی ثروتمند برای کمک به [[اردن]] کاسته شد. گرچه پیش از وقوع صلح نیز بسیاری از کشورهای عربی با فروپاشی شوروی و پایان نظام دوقطبی، درعمل نگرانی چندانی از تهدیدهای این رژیم نداشتند. [[آمریکا]] پس از انعقاد پیمان صلح [[اردن]] با رژیم صهیونیستی، کمک‌های نظامی‌ و فروش‌ تسلیحات حساس به [[اردن]] را آغاز نمود، تا انگیزه‌ای قوی برای صلح سایر کشورهای عربی با این رژیم باشد<ref>برگرفته از رئاســه الوزراء http://www.pm.gov.jo/</ref>.


تاسيس نيروي نظامي اردن به زمان نيروهاي برگزيده شورش بزرگ اعراب كه به وسيله شريف حسين رهبري مي شدند، بر مي گردد.
از آن‌جا که بودجه نظامی‌ [[اردن]] در مقایسه با کشورهای نفت خیزی چون عربستان سعودی و [[امارات متحده عربی]] بسیار محدود می‌باشد [[اردن]] سعی نموده که با راه کارهای مختلفی، این مشکل را حل نماید؛ یکی از اقدام‌های این کشور تأکید بر کیفیت نیروهای دفاعی است. اردنی‌ها از همان ابتدا سعی داشته‌اند که از نظر کیفیت و کارایی نسبت به سایر کشورهای منطقه درسطح بالاتری باشند. به همین دلیل، نیروهای دفاعی این کشور پیشرفته‌ترین آموزش‌های نظامی‌ را می‌بینند.


نيروهاي مسلح اردن كه به آن ارتش عربي نيز اطلاق مي گردد، در اكتبر سال 1920 پايه گذاري گرديد و در مارس 1956 به شكل امروزي آن تبديل شد. بر اساس اصل 32 قانون اساسي اردن؛ پادشاه فرماندهي عالي نيروهاي زميني؛ دريايي و هوايي مي باشد. اصل 127 نيز مقدر مي دارد: وظايف ارتش منحصر به دفاع از كشور و امنيت آن است.
دولت این کشور حتی برای بالا بردن کیفیت نیروها، سربازی اجباری را در سال 1999 لغو کرد و تأکید اصلی را بر روی نیروهای داوطلب و حرفه‌ای قرار داد. افزون بر این، دانشکده‌های نظامی‌ این کشور به نسبت سایر کشورهای عرب منطقه در سطح بالاتری قرار دارند؛ از این رو برخی از کشورهای منطقه، نیروهای خود را برای تحصیل و گذراندن آموزش‌های نظامی، به دانشکده‌های [[اردن]] اعزام می‌کنند. اقدام دیگر [[اردن]] در جبران کمبود بودجه نظامی‌ در مقایسه با سایر کشورهای عربی، گرفتن کمک‌های مالی از سایر کشورهاست. یکی دیگر از اقدامات دولت برای جبران کاستی در زمینه بودجه نظامی، سرمایه گذاری در صنعت تسلیحات داخلی است. اردنی‌ها در زمینه تولید تسلیحات داخلی با هدف تأمین نیاز نیروی تدافعی خود و صادرات به سایر کشورهای منطقه، به شدت فعال هستند.


گزينش افراد به وسيله شاهزاده عبدالله بن حسين در دوم اكتبر 1920 انجام شد. تعدادي از اعراب شامل 25 افسر و 250 سرباز براي تشكيل هسته اصلي لژيون عرب به شاهزاده عبدالله ملحق شدند. اين لژيون سرآغاز شكل گيري نيروهاي نظامي اردن در سال 1917 بود.
با وجود تمامی‌ اقدامات انجام شده، [[اردن]] با تهدیدهای جدی داخلی مواجه است . این کشور به دلیل اتخاذ سیاست همراهی با [[آمریکا]]، مورد توجه گروه‌های‌ تروریستی است. این مشکل با توجه به جمعیت [[فلسطینی ها در اردن|فلسطینی مقیم در اردن]]، دامنه‌دارتر شده است. فلسطینی‌های مقیم [[اردن]] که برای رهایی از اقدامات جنایت کارانه رژیم صهیونیستی به [[اردن]] آمده‌اند، از یک طرف از سیاست [[اردن]] در قبال این رژیم و [[آمریکا]] سرخورده شده‌اند و از طرف دیگر با مشکلات مهمی‌ همچون بیکاری مواجه هستند. به همین دلیل، شمار زیادی از افرادی که به گروه‌های‌ تروریستی می‌پیوندند، از [[اردن|کشور اردن]] هستند. زرقاوی رهبر‌تروریست‌های عراق نیز از اهالی [[اردن]] بود<ref>برگفته از سایت وزاره الخارجیــه الاردنیــه http://www.mfa.gov.jo/ar</ref>.


شريف حسين كه رهبري را بر عهده داشت اين لشكر را، لشكر عرب ناميد.
از جمله مشکلات دیگر [[اردن|کشور اردن]]، نرخ رشد جمعیت این کشور در کنار مشکلات اقتصادی است که در مجموع، رهبران این کشور را در مورد آینده ثبات سیاسی و نظامی‌ کشور نگران نموده است.


در سال 1923 عبدالله همين نام را بر نيروهاي مركزي امپراطوري اردن نهاد. نقش اصلي اين سربازان جلوگيري از تجاوز قبايل مخالف و محافظت از حكومت تازه تاسيس بود.
افزایش جمعیت جوان [[اردن]] در کنار مشکلاتی همچون بیکاری، باعث شده است که نگرانی جدی در مورد احتمال بروز اقدامات ضددولتی وجود داشته باشد. نوع رژیم سیاسی [[اردن]] پادشاهی مشروطه است؛ ولی همانند بسیاری از کشورهای عربی، بیشتر اختیارات سیاسی و نظامی، در دست پادشاه قرار دارد که با توجه به جمعیت جوان و مشکلات اقتصادی باعث افزایش احتمال اقداماتی علیه دولت شده است؛ به همین دلیل، دولت [[اردن]] برنامه‌ها و اقداماتی جدی را برای بالا بردن توان امنیتی و اطلاعاتی انجام داده‌است؛ نیروهای پلیس، امنیتی و اطلاعاتی [[اردن]] رشد بیشتری در مقایسه با نیروهای دفاعی داشته‌اند؛ براساس برآوردها، توان نیروهای اطلاعاتی [[اردن]] در مقایسه با سایر کشورهای عرب نیز در سطح بالاتری قرار دارد.


اين سازمان تعداد زيادي از باديه نشينان داوطلب را به خود جذب كرد. اولين لشكر مكانيزه در سال 1933 شكل گرفت. اين لشكر شامل سه ماشين و 120 مرد نظامي شتر سوار بود كه مسئوليت تامين امنيت و جلوگيري از حمله گروه هاي قبيله اي و خارجي را بر عهده داشتند.
در کشور [[اردن]]، پادشاه فرمانده کل نیروهای مسلح است. وی می‌تواند اعلان جنگ و صلح نماید، به نیروهای مسلح فرمان دهد و عهد‌نامه و توافقات را امضا کند. نیروهای شهری و نیروهای مسلح و کلیه القاب تشریفاتی تحت کنترل پادشاه هستند و برطبق قانون خاص ماده 37 پادشاه می‌تواند این قدرت خود را به شخص دیگری واگذار کند.


با آغاز جنگ جهاني دوم شمار افراد لژيون به 1600 مرد افزايش يافت.
نیروهای مسلح سلطنتی و اداره کل اطلاعات تحت کنترل پادشاه هستند. پادشاه حق بخشش و کاهش مجازات‌ها را دارد<ref>برگرفته از http://www.globalsecurity</ref>. تشکیلات دفاعی [[اردن]] مستقیما و شخصا توسط پادشاه فرماندهی می‌شود. دوره سربازی دو سال است. بخش اعظم نیروی انسانی این تشکیلات را داوطلب‌ها تشکیل می‌دهند<ref>ترابی، قاسم(۱۳۸۹)، ساختار و توانمندی نظامی‌كشورها: اردن ماهنامه اطلاعات راهبردی, شماره 85 , 85 - 66</ref>. شمار اعراب بادیه نشین و بدوی در نیروهای مسلح این کشور بسیار زیاد است که وفادارترین عناصر نظامی‌ نسبت به پادشاه محسوب می‌شوند.


اين لشكر تحت رهبري خود شاه حسين به حيات خويش ادامه داد.
بر اساس آمار سال 2008 تعداد کل پرسنل نیروهای مسلح [[اردن]]، 104000 نفر است. 15 تا 16 هزار نفر از آن‌ها را نیروهای ژاندارمری و حدود 4000 نفر را نیروهای پلیس تشکیل می‌دهند. حدود 600 تا 700 هزار نفر از مردم این کشور به عنوان نیروی احتیاط در صورت لزوم توانایی پیوستن به ارتش و نیروی نظامی‌ را دارند<ref>ترابی، قاسم(۱۳۸۹)، ساختار و توانمندی نظامی‌كشورها: اردن ماهنامه اطلاعات راهبردی, شماره 85 , 85 - 66</ref>. بودجه دفاعی این کشور در سال 2008 بیش از 700 میلیون دلار بوده است که بیش از 13/5 درصد از تولید ناخالص ملی این کشور را تشکیل می‌دهد<ref>الزعبی، خالد سماره(1994)، النظام الاداری فی الاردن، عمان: لجنــه تاریخ الاردن،</ref>. در سال 2006، 8/6 درصد از کل بودجه کشور به ارتش اختصاص یافت. به طور کلی نیروهای نظامی‌این کشور عبارت‌اند از:
*نیروی زمینی سلطنتی [[اردن]]؛
*نیروی دریایی سلطنتی [[اردن]]؛
*نیروی هوایی سلطنتی [[اردن]]؛
*فرماندهی عملیات ویژه؛
*مدیریت امنیت عمومی‌<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 105</ref>.
ارتش [[اردن]] شامل نیروی زمینی، هوایی و دریایی است و دارای واحدهای زیر است:
*دو لشکر زرهی، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی؛
*دو لشکر پیاده مکانیره، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی؛
*یک تیپ گارد سلطنتی مستقل؛
*یک تیپ نیروی ویژه متشکل از 3 گردان هوابرد؛
*یک تیپ توپخانه صحرایی متشکل از 4 گردان توپخانه<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 105</ref>.
اهداف [[نیروهای مسلح اردن]] عبارت‌اند از:
*محافظت از سرحدات قلمرو پادشاهی [[اردن]] از تهاجمات بیگانگان؛
*محافظت از مردم داخل قلمرو پادشاهی و سرپا نگه داشتن کشور <ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106</ref>؛
*محافظت از پادشاه<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106</ref>.
====نیروی زمینی====
نیروی زمینی [[اردن]] دارای 90 هزار پرسنل شامل: 2 لشکر زرهی، 2 لشکر پیاده نظام مکانیزه، یک تیپ نیروی مخصوص (3 گردان چترباز) و یک تیپ توپخانه صحرایی (4گردان ) است.
=====تجهیزات نیروی زمینی=====
*تانک‌های سنگین: حدود 1131 دستگاه شامل 360 دستگاه چیفتن خاله، 293دستگاه طارق؛
*تانک‌های سبک: 9 دستگاه اسکوربین؛
*شناسایی: 130 دستگاه فررت؛
*زره پوش تهاجمی‌پیاده نظام: 25 دستگاه؛
*نفربرهای زرهی: 1700 دستگاه؛
*توپخانه کششی: 89 قبضه؛
*خمپاره انداز: 600 قبضه خمپاره اندازهای 81 و 107مم؛
*سلاح‌های هدایت شونده ضد تانک: 330 قبضه ناو، 310 قبضه دراگون؛
*توپ‌های ضدهوایی: 1000 قبضه از انواع ضد هوایی‌ها؛
*موشک‌های سطح به هوا: 100قبضه ‌<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106</ref>.
====نیروی دریایی====
شامل 330 نفر پرسنل، یک فروند ناوچه سریع السیر الحسین و دارای 13 شناور کشتی و پایگاهی در عقبه می‌باشد<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106</ref>.
====نیروی هوایی====
تعداد پرسنل آن 13400 نفر است. نیروی هوایی [[اردن]] در جنگ ژوئن 1967 اعراب، به کلی نابود شد. پس از این جنگ، ملک حسین با توسل به کشورهای انگلستان، [[آمریکا]] ، [[فرانسه]] و حتی شوروی سابق توانست نیروی هوایی کوچکی را راه اندازی کند که چندان قابل اهمیت نیست<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 107</ref>.
=====تجهیزات نیروی هوایی=====
*هواپیمای جنگی: 300 فروند جنگنده و بالگرد مسلح؛
*جنگنده‌ها: 3 اسکادران و چندین فروند جنگنده؛
*جنگنده‌های زمینی: شامل بیش از 30 اسکادران؛
*حمل و نقل: 4 اسکادران با 7 فروند؛
*مسافری: چندین اسکادران و فروند که روز به روز در حال توسعه است<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 107</ref>.
=====پایگاه‌های هوایی=====
ملک عبدالله در عمان، ملک حسین در مفرق، شاهزاده حسن در عقبه، و پایگاه‌های هوایی ازرق و جفر<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 108</ref>.
====سن خدمت====
تا سال 1999 خدمت اجباری در سن 18سالگی انجام می‌شد. زنان خدمت سربازی ندارند، اما می‌توانند در امور غیر درگیرانه ارتش داوطلب شوند<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 109</ref>.
====رده‌های نظامی‌ [[اردن]]====
از پایین به بالا: ستوان دوم، ستوان یکم، سروان، سرگرد، نائب سرهنگ، سرهنگ، سرتیپ، سرلشکر، سپهبد، تیمسار، ارتشبد<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 107</ref><ref>لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ [[اردن]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)</ref>.   


در سال 1949، يك گروه از جوانان اردني براي آموزش خلباني به خارج از كشور اعزام شدند. اين گروه شامل 5 خلبان و 3 كمك خلبان بود.
== نیز نگاه کنید به ==
[[نیروهای مسلح روسیه]]؛ [[نیروهای مسلح تونس]]؛ [[نیروهای مسلح ژاپن]]؛ [[نیروهای مسلح کانادا]]؛ [[نیروهای مسلح کوبا]]؛ [[نیروهای مسلح لبنان]]؛ [[نیروهای مسلح مصر]]؛ [[نیروهای مسلح سنگال]]؛ [[نیروهای مسلح آرژانتین]]؛ [[نیروهای مسلح فرانسه]]؛ [[نیروهای مسلح اسپانیا]]؛ [[نقش ارتش سرخ در تحولات چین]]؛ [[نیروهای مسلح سودان]]؛ [[نیروهای مسلح اوکراین]]؛ [[نیروهای مسلح ساحل عاج]]؛ [[نیروهای مسلح زیمبابوه]]؛ [[نیروهای مسلح قطر]]؛ [[نیروهای مسلح اتیوپی]]؛ [[نیروهای مسلح سیرالئون]]؛ [[نیروهای مسلح مالی]]؛ [[نیروهای مسلح قزاقستان]]؛ [[نیروهای مسلح گرجستان]]؛ [[نیروهای مسلح تاجیکستان]]؛ [[نیروهای مسلح امارات متحده عربی]]؛ [[نیروهای مسلح تایلند]]


در سال 1959 هاكر هانتر اسكواردن<sup>1</sup> و هليكوپتر درل ويند<sup>2</sup> به نيروي هوايي پيوستند. علاوه بر آن، هواپيماي پيشرفته استار فايتر F 104 نيز به نيروي هوايي ملحق شد. در سال 1972 گونه هاي ديگر هواپيما همچون U.S.F. 5 و C-119 و C-130 به نيروي هوايي اردن افزوده شدند.
== کتابشناسی ==
 
[[رده:نیروهای مسلح]]
وظايف نيروهاي مسلح در اردن:
 
1.   حفاظت از مرزهاي پادشاهي اردن از هر حمله خارجي
 
2.   حفاظت از مردم اردن و حقوقشان
 
3.   حفاظت از پادشاه اردن
 
نيروهاي ويژه:
 
در طي يك سال، پيشرفت نيروهاي ويژه و افزايش توانايي آن ها در مقابله سريع با تهديدات امنيتي بسيار معنادار بود. اردن نيروهاي نظامي خود را جهت مقابله با تهديدات احتمالي بازسازي مي كند و بيشترين تاكيد بر عكس العمل سريع و نيروهاي ويژه است. نيروهاي ويژه فرماندهي كه در اواسط دهه 1990 به وجود آمدند، بر امنيت داخلي، حمايت از طرح صلح خاورميانه و مرزها متمركزند.
 
نيروي نظامي اردن نقش فعالي در نيروهاي نظامي حافظ صلح بين المللي دارند. به طوري كه اردن سومين كشوري است كه در ماموريت هاي نيروهاي حافظ صلح بين الملل بيشترين مشاركت را دارد.
 
بعد از تجاوز نظامي آمريكا به عراق، نيروهاي اردن براي حفظ امنيت عراق و اردن اقداماتي انجام دادند. كه جمله مي توان به آموزش پليس عراق و تامين بخشي از احتياجات پزشكي-درماني آن ها اشاره كرد.

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۳۲

اردن نیز مثل سایر کشورهای خاورمیانه بودجه فراوانی را به امور نظامی‌ اختصاص می‌دهد. درواقع در سال‌های اخیر، کشورهای خاورمیانه در سطح جهان مقام‌های اول را به خود اختصاص داده‌اند به طوری که در میان بیست کشور اول دنیا در زمینه بودجه نظامی‌ به نسبت تولید ناخالص ملی، کشورهای خاورمیانه 10 جایگاه را از آن خود کرده‌اند. اردن نیز با وجود آن‌که مثل کشورهای حاشیه خلیج فارس از ذخایر نفت برخوردار نیست، اما با حمایت آمریکا و تأکید ‌بر درآمدهای داخلی، بودجه فراوانی را به نسبت تولید ناخالص ملی به امور نظامی‌ اختصاص می‌دهد. البته با توجه به شرایط خاصی که این کشور دارد، بودجه بالای نظامی‌ به نسبت تولید ناخالص ملی، قابل توجیه است. با این وجود، روند افزایش بودجه این کشور با توجه به مشکلات اقتصادی، رشد چندانی نداشته‌است. اردن در خلال این سال‌ها حدود 4/1 میلیارد دلار هزینه نظامی‌ سالانه داشته است که این مقدار، 6/8 درصد از کل ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌دهد. این کشور با اختصاص 4/1 میلیارد دلار هزینه رتبه 52 در جهان را داراست. از نظر میزان بودجه به نسبت تولید ناخالص داخلی، اردن کشور پنجم جهان است .

این آمارها نشان دهنده آن هستند که اردن کشوری است که از نظر رهبران آن با تهدیدهای جدی مواجه است، اما درآمد این کشور به اندازه ای نیست که بتواند پاسخگوی نیازها و خریدهای نظامی‌ آن باشد؛ به همین دلیل به نظر می‌رسد در صورتی که این کشور مشکلات اقتصادی خود را حل نماید، بر میزان بودجه نظامی‌ آن به شدت افزوده‌ شود[۱] در گذشته، کشورهای عربی نفت خیزی همچون عربستان و امارات، با توجه به مشکلات اقتصادی اردن، به این کشور کمک مالی می‌کردند. هدف کمک‌های مالی این کشورها، بالا بردن توان دفاعی اردن به عنوان جبهه اول اعراب در مقابل رژیم صهیونیستی بود. این وضعیت به اردن کمک می‌کرد تا با هزینه سایرکشورهای عربی، بر میزان قدرت نظامی‌اش بیافزاید. پس از آن‌که این کشور در سال 1994 با رژیم صهیونیستی پیمان صلح را امضا نمود، از انگیزه کشورهای عربی ثروتمند برای کمک به اردن کاسته شد. گرچه پیش از وقوع صلح نیز بسیاری از کشورهای عربی با فروپاشی شوروی و پایان نظام دوقطبی، درعمل نگرانی چندانی از تهدیدهای این رژیم نداشتند. آمریکا پس از انعقاد پیمان صلح اردن با رژیم صهیونیستی، کمک‌های نظامی‌ و فروش‌ تسلیحات حساس به اردن را آغاز نمود، تا انگیزه‌ای قوی برای صلح سایر کشورهای عربی با این رژیم باشد[۲].

از آن‌جا که بودجه نظامی‌ اردن در مقایسه با کشورهای نفت خیزی چون عربستان سعودی و امارات متحده عربی بسیار محدود می‌باشد اردن سعی نموده که با راه کارهای مختلفی، این مشکل را حل نماید؛ یکی از اقدام‌های این کشور تأکید بر کیفیت نیروهای دفاعی است. اردنی‌ها از همان ابتدا سعی داشته‌اند که از نظر کیفیت و کارایی نسبت به سایر کشورهای منطقه درسطح بالاتری باشند. به همین دلیل، نیروهای دفاعی این کشور پیشرفته‌ترین آموزش‌های نظامی‌ را می‌بینند.

دولت این کشور حتی برای بالا بردن کیفیت نیروها، سربازی اجباری را در سال 1999 لغو کرد و تأکید اصلی را بر روی نیروهای داوطلب و حرفه‌ای قرار داد. افزون بر این، دانشکده‌های نظامی‌ این کشور به نسبت سایر کشورهای عرب منطقه در سطح بالاتری قرار دارند؛ از این رو برخی از کشورهای منطقه، نیروهای خود را برای تحصیل و گذراندن آموزش‌های نظامی، به دانشکده‌های اردن اعزام می‌کنند. اقدام دیگر اردن در جبران کمبود بودجه نظامی‌ در مقایسه با سایر کشورهای عربی، گرفتن کمک‌های مالی از سایر کشورهاست. یکی دیگر از اقدامات دولت برای جبران کاستی در زمینه بودجه نظامی، سرمایه گذاری در صنعت تسلیحات داخلی است. اردنی‌ها در زمینه تولید تسلیحات داخلی با هدف تأمین نیاز نیروی تدافعی خود و صادرات به سایر کشورهای منطقه، به شدت فعال هستند.

با وجود تمامی‌ اقدامات انجام شده، اردن با تهدیدهای جدی داخلی مواجه است . این کشور به دلیل اتخاذ سیاست همراهی با آمریکا، مورد توجه گروه‌های‌ تروریستی است. این مشکل با توجه به جمعیت فلسطینی مقیم در اردن، دامنه‌دارتر شده است. فلسطینی‌های مقیم اردن که برای رهایی از اقدامات جنایت کارانه رژیم صهیونیستی به اردن آمده‌اند، از یک طرف از سیاست اردن در قبال این رژیم و آمریکا سرخورده شده‌اند و از طرف دیگر با مشکلات مهمی‌ همچون بیکاری مواجه هستند. به همین دلیل، شمار زیادی از افرادی که به گروه‌های‌ تروریستی می‌پیوندند، از کشور اردن هستند. زرقاوی رهبر‌تروریست‌های عراق نیز از اهالی اردن بود[۳].

از جمله مشکلات دیگر کشور اردن، نرخ رشد جمعیت این کشور در کنار مشکلات اقتصادی است که در مجموع، رهبران این کشور را در مورد آینده ثبات سیاسی و نظامی‌ کشور نگران نموده است.

افزایش جمعیت جوان اردن در کنار مشکلاتی همچون بیکاری، باعث شده است که نگرانی جدی در مورد احتمال بروز اقدامات ضددولتی وجود داشته باشد. نوع رژیم سیاسی اردن پادشاهی مشروطه است؛ ولی همانند بسیاری از کشورهای عربی، بیشتر اختیارات سیاسی و نظامی، در دست پادشاه قرار دارد که با توجه به جمعیت جوان و مشکلات اقتصادی باعث افزایش احتمال اقداماتی علیه دولت شده است؛ به همین دلیل، دولت اردن برنامه‌ها و اقداماتی جدی را برای بالا بردن توان امنیتی و اطلاعاتی انجام داده‌است؛ نیروهای پلیس، امنیتی و اطلاعاتی اردن رشد بیشتری در مقایسه با نیروهای دفاعی داشته‌اند؛ براساس برآوردها، توان نیروهای اطلاعاتی اردن در مقایسه با سایر کشورهای عرب نیز در سطح بالاتری قرار دارد.

در کشور اردن، پادشاه فرمانده کل نیروهای مسلح است. وی می‌تواند اعلان جنگ و صلح نماید، به نیروهای مسلح فرمان دهد و عهد‌نامه و توافقات را امضا کند. نیروهای شهری و نیروهای مسلح و کلیه القاب تشریفاتی تحت کنترل پادشاه هستند و برطبق قانون خاص ماده 37 پادشاه می‌تواند این قدرت خود را به شخص دیگری واگذار کند.

نیروهای مسلح سلطنتی و اداره کل اطلاعات تحت کنترل پادشاه هستند. پادشاه حق بخشش و کاهش مجازات‌ها را دارد[۴]. تشکیلات دفاعی اردن مستقیما و شخصا توسط پادشاه فرماندهی می‌شود. دوره سربازی دو سال است. بخش اعظم نیروی انسانی این تشکیلات را داوطلب‌ها تشکیل می‌دهند[۵]. شمار اعراب بادیه نشین و بدوی در نیروهای مسلح این کشور بسیار زیاد است که وفادارترین عناصر نظامی‌ نسبت به پادشاه محسوب می‌شوند.

بر اساس آمار سال 2008 تعداد کل پرسنل نیروهای مسلح اردن، 104000 نفر است. 15 تا 16 هزار نفر از آن‌ها را نیروهای ژاندارمری و حدود 4000 نفر را نیروهای پلیس تشکیل می‌دهند. حدود 600 تا 700 هزار نفر از مردم این کشور به عنوان نیروی احتیاط در صورت لزوم توانایی پیوستن به ارتش و نیروی نظامی‌ را دارند[۶]. بودجه دفاعی این کشور در سال 2008 بیش از 700 میلیون دلار بوده است که بیش از 13/5 درصد از تولید ناخالص ملی این کشور را تشکیل می‌دهد[۷]. در سال 2006، 8/6 درصد از کل بودجه کشور به ارتش اختصاص یافت. به طور کلی نیروهای نظامی‌این کشور عبارت‌اند از:

  • نیروی زمینی سلطنتی اردن؛
  • نیروی دریایی سلطنتی اردن؛
  • نیروی هوایی سلطنتی اردن؛
  • فرماندهی عملیات ویژه؛
  • مدیریت امنیت عمومی‌[۸].

ارتش اردن شامل نیروی زمینی، هوایی و دریایی است و دارای واحدهای زیر است:

  • دو لشکر زرهی، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی؛
  • دو لشکر پیاده مکانیره، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی؛
  • یک تیپ گارد سلطنتی مستقل؛
  • یک تیپ نیروی ویژه متشکل از 3 گردان هوابرد؛
  • یک تیپ توپخانه صحرایی متشکل از 4 گردان توپخانه[۹].

اهداف نیروهای مسلح اردن عبارت‌اند از:

  • محافظت از سرحدات قلمرو پادشاهی اردن از تهاجمات بیگانگان؛
  • محافظت از مردم داخل قلمرو پادشاهی و سرپا نگه داشتن کشور [۱۰]؛
  • محافظت از پادشاه[۱۱].

نیروی زمینی

نیروی زمینی اردن دارای 90 هزار پرسنل شامل: 2 لشکر زرهی، 2 لشکر پیاده نظام مکانیزه، یک تیپ نیروی مخصوص (3 گردان چترباز) و یک تیپ توپخانه صحرایی (4گردان ) است.

تجهیزات نیروی زمینی
  • تانک‌های سنگین: حدود 1131 دستگاه شامل 360 دستگاه چیفتن خاله، 293دستگاه طارق؛
  • تانک‌های سبک: 9 دستگاه اسکوربین؛
  • شناسایی: 130 دستگاه فررت؛
  • زره پوش تهاجمی‌پیاده نظام: 25 دستگاه؛
  • نفربرهای زرهی: 1700 دستگاه؛
  • توپخانه کششی: 89 قبضه؛
  • خمپاره انداز: 600 قبضه خمپاره اندازهای 81 و 107مم؛
  • سلاح‌های هدایت شونده ضد تانک: 330 قبضه ناو، 310 قبضه دراگون؛
  • توپ‌های ضدهوایی: 1000 قبضه از انواع ضد هوایی‌ها؛
  • موشک‌های سطح به هوا: 100قبضه ‌[۱۲].

نیروی دریایی

شامل 330 نفر پرسنل، یک فروند ناوچه سریع السیر الحسین و دارای 13 شناور کشتی و پایگاهی در عقبه می‌باشد[۱۳].

نیروی هوایی

تعداد پرسنل آن 13400 نفر است. نیروی هوایی اردن در جنگ ژوئن 1967 اعراب، به کلی نابود شد. پس از این جنگ، ملک حسین با توسل به کشورهای انگلستان، آمریکا ، فرانسه و حتی شوروی سابق توانست نیروی هوایی کوچکی را راه اندازی کند که چندان قابل اهمیت نیست[۱۴].

تجهیزات نیروی هوایی
  • هواپیمای جنگی: 300 فروند جنگنده و بالگرد مسلح؛
  • جنگنده‌ها: 3 اسکادران و چندین فروند جنگنده؛
  • جنگنده‌های زمینی: شامل بیش از 30 اسکادران؛
  • حمل و نقل: 4 اسکادران با 7 فروند؛
  • مسافری: چندین اسکادران و فروند که روز به روز در حال توسعه است[۱۵].
پایگاه‌های هوایی

ملک عبدالله در عمان، ملک حسین در مفرق، شاهزاده حسن در عقبه، و پایگاه‌های هوایی ازرق و جفر[۱۶].

سن خدمت

تا سال 1999 خدمت اجباری در سن 18سالگی انجام می‌شد. زنان خدمت سربازی ندارند، اما می‌توانند در امور غیر درگیرانه ارتش داوطلب شوند[۱۷].

رده‌های نظامی‌ اردن

از پایین به بالا: ستوان دوم، ستوان یکم، سروان، سرگرد، نائب سرهنگ، سرهنگ، سرتیپ، سرلشکر، سپهبد، تیمسار، ارتشبد[۱۸][۱۹].   

نیز نگاه کنید به

نیروهای مسلح روسیه؛ نیروهای مسلح تونس؛ نیروهای مسلح ژاپن؛ نیروهای مسلح کانادا؛ نیروهای مسلح کوبا؛ نیروهای مسلح لبنان؛ نیروهای مسلح مصر؛ نیروهای مسلح سنگال؛ نیروهای مسلح آرژانتین؛ نیروهای مسلح فرانسه؛ نیروهای مسلح اسپانیا؛ نقش ارتش سرخ در تحولات چین؛ نیروهای مسلح سودان؛ نیروهای مسلح اوکراین؛ نیروهای مسلح ساحل عاج؛ نیروهای مسلح زیمبابوه؛ نیروهای مسلح قطر؛ نیروهای مسلح اتیوپی؛ نیروهای مسلح سیرالئون؛ نیروهای مسلح مالی؛ نیروهای مسلح قزاقستان؛ نیروهای مسلح گرجستان؛ نیروهای مسلح تاجیکستان؛ نیروهای مسلح امارات متحده عربی؛ نیروهای مسلح تایلند

کتابشناسی

  1. ↑ برگرفته از http://jaf.mil.jo/Arabic/Jorda
  2. ↑ برگرفته از رئاســه الوزراء http://www.pm.gov.jo/
  3. ↑ برگفته از سایت وزاره الخارجیــه الاردنیــه http://www.mfa.gov.jo/ar
  4. ↑ برگرفته از http://www.globalsecurity
  5. ↑ ترابی، قاسم(۱۳۸۹)، ساختار و توانمندی نظامی‌كشورها: اردن ماهنامه اطلاعات راهبردی, شماره 85 , 85 - 66
  6. ↑ ترابی، قاسم(۱۳۸۹)، ساختار و توانمندی نظامی‌كشورها: اردن ماهنامه اطلاعات راهبردی, شماره 85 , 85 - 66
  7. ↑ الزعبی، خالد سماره(1994)، النظام الاداری فی الاردن، عمان: لجنــه تاریخ الاردن،
  8. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 105
  9. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 105
  10. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106
  11. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106
  12. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106
  13. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106
  14. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 107
  15. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 107
  16. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 108
  17. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 109
  18. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 107
  19. ↑ لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=نیروهای_مسلح_اردن&oldid=51261»