نیروهای مسلح اردن: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''نیروهای مسلح و نقش آن'''''‌'''''ها'''
[[اردن]] نیز مثل سایر کشورهای خاورمیانه بودجه فراوانی را به امور نظامی‌ اختصاص می‌دهد. درواقع در سال‌های اخیر، کشورهای خاورمیانه در سطح جهان مقام‌های اول را به خود اختصاص داده‌اند به طوری که در میان بیست کشور اول دنیا در زمینه بودجه نظامی‌ به نسبت تولید ناخالص ملی، کشورهای خاورمیانه 10 جایگاه را از آن خود کرده‌اند. [[اردن]] نیز با وجود آن‌که مثل کشورهای حاشیه خلیج فارس از ذخایر نفت برخوردار نیست، اما با حمایت [[آمریکا]] و تأکید ‌بر درآمدهای داخلی، بودجه فراوانی را به نسبت تولید ناخالص ملی به امور نظامی‌ اختصاص می‌دهد. البته با توجه به شرایط خاصی که این کشور دارد، بودجه بالای نظامی‌ به نسبت تولید ناخالص ملی، قابل توجیه است. با این وجود، روند افزایش بودجه این کشور با توجه به مشکلات اقتصادی، رشد چندانی نداشته‌است. [[اردن]] در خلال این سال‌ها حدود 4/1 میلیارد دلار هزینه نظامی‌ سالانه داشته است که این مقدار، 6/8 درصد از کل ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌دهد. این کشور با اختصاص 4/1 میلیارد دلار هزینه رتبه 52 در جهان را داراست. از نظر میزان بودجه به نسبت تولید ناخالص داخلی، [[اردن]] کشور پنجم جهان است .


اردن نیز مثل سایر كشورهای خاورمیانه بودجه فراوانی را به امور نظامی اختصاص می''‌''دهد. درواقع در سال های اخیر، كشورهای خاورمیانه در سطح جهان مقام‌های اول را به خود اختصاص داده''‌''اند به طوری که در میان بیست كشور اول دنیا در زمینه بودجه نظامی به نسبت تولید ناخالص ملی، كشورهای خاورمیانه 10 جایگاه را از آن خود كرده اند. اردن نیز با وجود آنكه مثل كشورهای حاشیه خلیج فارس از ذخایر نفت برخوردار نیست، اما با حمایت آمریكا و تأکید ‌بر درآمدهای داخلی، بودجه فراوانی را به نسبت تولید ناخالص ملی به امور نظامی اختصاص می''‌''دهد. البته با توجه به شرایط خاصی كه این كشور دارد، بودجه بالای نظامی به نسبت تولید ناخالص ملی، قابل توجیه است. با این وجود، روند افزایش بودجه این كشور با توجه به مشكلات اقتصادی، رشد چندانی نداشته است. اردن در خلال این سال''‌''ها حدود 4/1 میلیارد دلار هزینه نظامی سالانه داشته است كه این مقدار، 6/8 درصد از كل ناخالص داخلی آن را تشكیل می دهد. این كشور با اختصاص4/1 میلیارد دلار هزینه رتبه 52 در جهان را داراست. از نظر میزان بودجه به نسبت تولید ناخالص داخلی، اردن كشور پنجم جهان است . این آمارها نشان دهنده آن هستند كه اردن كشوری است كه از نظر رهبران آن با تهدیدهای جدی مواجه است، اما درآمد این كشور به اندازه ای نیست كه بتواند پاسخگوی نیازها و خریدهای نظامی آن باشد؛ به همین دلیل به نظر می رسد در صورتی كه این كشور مشكلات اقتصادی خود را حل نماید، بر میزان بودجه نظامی آن به شدت افزوده شود(67) در گذشته، كشورهای عربی نفت خیزی همچون عربستان و امارات، با توجه به مشكلات اقتصادی اردن، به این كشور كمك مالی می کردند. هدف كمك‌های مالی این كشورها، بالا بردن توان دفاعی اردن به عنوان جبهه اول اعراب در مقابل رژیم صهیونیستی بود. این وضعیت به اردن كمك می کرد تا با هزینه سایركشورهای عربی، بر میزان قدرت نظامی اش بیافزاید. پس از آنكه این كشور در سال 1994 با رژیم صهیونیستی پیمان صلح را امضا نمود، از انگیزه كشورهای عربی ثروتمند برای كمك به اردن كاسته شد. گرچه پیش از وقوع صلح نیز بسیاری از كشورهای عربی با فروپاشی شوروی و پایان نظام دوقطبی، درعمل نگرانی چندانی از تهدیدهای این رژیم نداشتند. آمریكا پس از انعقاد پیمان صلح اردن با رژیم صهیونیستی، كمك‌های نظامی و فروش‌ تسلیحات حساس به اردن را آغاز نمود، تا انگیزه ای قوی برای صلح سایركشورهای عربی با این رژیم باشد. (68)
این آمارها نشان دهنده آن هستند که [[اردن]] کشوری است که از نظر رهبران آن با تهدیدهای جدی مواجه است، اما درآمد این کشور به اندازه ای نیست که بتواند پاسخگوی نیازها و خریدهای نظامی‌ آن باشد؛ به همین دلیل به نظر می‌رسد در صورتی که این کشور مشکلات اقتصادی خود را حل نماید، بر میزان بودجه نظامی‌ آن به شدت افزوده‌ شود<ref>برگرفته از http://jaf.mil.jo/Arabic/Jorda</ref> در گذشته، کشورهای عربی نفت خیزی همچون عربستان و امارات، با توجه به مشکلات اقتصادی [[اردن]]، به این کشور کمک مالی می‌کردند. هدف کمک‌های مالی این کشورها، بالا بردن توان دفاعی [[اردن]] به عنوان جبهه اول اعراب در مقابل رژیم صهیونیستی بود. این وضعیت به [[اردن]] کمک می‌کرد تا با هزینه سایرکشورهای عربی، بر میزان قدرت نظامی‌اش بیافزاید. پس از آن‌که این کشور در سال 1994 با رژیم صهیونیستی پیمان صلح را امضا نمود، از انگیزه کشورهای عربی ثروتمند برای کمک به [[اردن]] کاسته شد. گرچه پیش از وقوع صلح نیز بسیاری از کشورهای عربی با فروپاشی شوروی و پایان نظام دوقطبی، درعمل نگرانی چندانی از تهدیدهای این رژیم نداشتند. [[آمریکا]] پس از انعقاد پیمان صلح [[اردن]] با رژیم صهیونیستی، کمک‌های نظامی‌ و فروش‌ تسلیحات حساس به [[اردن]] را آغاز نمود، تا انگیزه‌ای قوی برای صلح سایر کشورهای عربی با این رژیم باشد<ref>برگرفته از رئاســه الوزراء http://www.pm.gov.jo/</ref>.


از آن''‌''جا که بودجه نظامی اردن در مقایسه با كشورهای نفت خیزی چون عربستان سعودی و امارات متحده عربی بسیار محدود می باشد اردن سعی نموده كه با راه كارهای مختلفی، این مشكل را حل نماید؛ یكی از اقدام‌های این كشور تأکید بر كیفیت نیروهای دفاعی است. اردنی‌ها از همان ابتدا سعی داشته اند كه از نظر كیفیت و كارایی نسبت به سایر كشورهای منطقه درسطح بالاتری باشند. به همین دلیل، نیروهای دفاعی این كشور پیشرفته ترین آموزش‌های نظامی را می بینند .
از آن‌جا که بودجه نظامی‌ [[اردن]] در مقایسه با کشورهای نفت خیزی چون عربستان سعودی و [[امارات متحده عربی]] بسیار محدود می‌باشد [[اردن]] سعی نموده که با راه کارهای مختلفی، این مشکل را حل نماید؛ یکی از اقدام‌های این کشور تأکید بر کیفیت نیروهای دفاعی است. اردنی‌ها از همان ابتدا سعی داشته‌اند که از نظر کیفیت و کارایی نسبت به سایر کشورهای منطقه درسطح بالاتری باشند. به همین دلیل، نیروهای دفاعی این کشور پیشرفته‌ترین آموزش‌های نظامی‌ را می‌بینند.


دولت این كشور حتی برای بالا بردن كیفیت نیروها، سربازی اجباری را در سال 1999 لغو كرد و تأکید اصلی را بر روی نیروهای داوطلب و حرفه ای قرار داد. افزون بر این، دانشكده‌های نظامی این كشور به نسبت سایر كشورهای عرب منطقه در سطح بالاتری قرار دارند؛ از این رو برخی از كشورهای منطقه، نیروهای خود را برای تحصیل و گذراندن آموزش‌های نظامی، به دانشكده‌های اردن اعزام می كنند.
دولت این کشور حتی برای بالا بردن کیفیت نیروها، سربازی اجباری را در سال 1999 لغو کرد و تأکید اصلی را بر روی نیروهای داوطلب و حرفه‌ای قرار داد. افزون بر این، دانشکده‌های نظامی‌ این کشور به نسبت سایر کشورهای عرب منطقه در سطح بالاتری قرار دارند؛ از این رو برخی از کشورهای منطقه، نیروهای خود را برای تحصیل و گذراندن آموزش‌های نظامی، به دانشکده‌های [[اردن]] اعزام می‌کنند. اقدام دیگر [[اردن]] در جبران کمبود بودجه نظامی‌ در مقایسه با سایر کشورهای عربی، گرفتن کمک‌های مالی از سایر کشورهاست. یکی دیگر از اقدامات دولت برای جبران کاستی در زمینه بودجه نظامی، سرمایه گذاری در صنعت تسلیحات داخلی است. اردنی‌ها در زمینه تولید تسلیحات داخلی با هدف تأمین نیاز نیروی تدافعی خود و صادرات به سایر کشورهای منطقه، به شدت فعال هستند.


اقدام دیگر اردن در جبران كمبود بودجه نظامی در مقایسه با سایر كشورهای عربی، گرفتن كمك‌های مالی از سایر كشورهاست.
با وجود تمامی‌ اقدامات انجام شده، [[اردن]] با تهدیدهای جدی داخلی مواجه است . این کشور به دلیل اتخاذ سیاست همراهی با [[آمریکا]]، مورد توجه گروه‌های‌ تروریستی است. این مشکل با توجه به جمعیت [[فلسطینی ها در اردن|فلسطینی مقیم در اردن]]، دامنه‌دارتر شده است. فلسطینی‌های مقیم [[اردن]] که برای رهایی از اقدامات جنایت کارانه رژیم صهیونیستی به [[اردن]] آمده‌اند، از یک طرف از سیاست [[اردن]] در قبال این رژیم و [[آمریکا]] سرخورده شده‌اند و از طرف دیگر با مشکلات مهمی‌ همچون بیکاری مواجه هستند. به همین دلیل، شمار زیادی از افرادی که به گروه‌های‌ تروریستی می‌پیوندند، از [[اردن|کشور اردن]] هستند. زرقاوی رهبر‌تروریست‌های عراق نیز از اهالی [[اردن]] بود<ref>برگفته از سایت وزاره الخارجیــه الاردنیــه http://www.mfa.gov.jo/ar</ref>.


یكی دیگر از اقدامات دولت برای جبران كاستی در زمینه بودجه نظامی، سرمایه گذاری در صنعت تسلیحات داخلی است. اردنی‌ها در زمینه تولید تسلیحات داخلی با هدف تأمین نیاز نیروی تدافعی خود و صادرات به سایر كشورهای منطقه، به شدت فعال هستند.
از جمله مشکلات دیگر [[اردن|کشور اردن]]، نرخ رشد جمعیت این کشور در کنار مشکلات اقتصادی است که در مجموع، رهبران این کشور را در مورد آینده ثبات سیاسی و نظامی‌ کشور نگران نموده است.


با وجود تمامی اقدامات انجام شده، اردن با تهدیدهای جدی داخلی مواجه است . این كشور به دلیل اتخاذ سیاست همراهی با آمریكا، مورد توجه گروه‌های تروریستی است. این مشكل با توجه به جمعیت فلسطینی مقیم در اردن، دامنه دارتر شده است. فلسطینی''‌''های مقیم اردن كه برای رهایی از اقدامات جنایت كارانه رژیم صهیونیستی به اردن آمده اند، از یك طرف از سیاست اردن در قبال این رژیم و آمریكا سرخورده شده اند و از طرف دیگر با مشكلات مهمی همچون بیكاری مواجه هستند. به همین دلیل، شمار زیادی از افرادی كه به گروه‌های تروریستی می پیوندند، از كشور اردن هستند. زرقاوی رهبر تروریست‌های عراق نیز از اهالی اردن بود(69) از جمله مشكلات دیگر كشور اردن، نرخ رشد جمعیت این كشور در كنار مشكلات اقتصادی است كه در مجموع، رهبران این كشور را در مورد آینده ثبات سیاسی و نظامی كشور نگران نموده است.
افزایش جمعیت جوان [[اردن]] در کنار مشکلاتی همچون بیکاری، باعث شده است که نگرانی جدی در مورد احتمال بروز اقدامات ضددولتی وجود داشته باشد. نوع رژیم سیاسی [[اردن]] پادشاهی مشروطه است؛ ولی همانند بسیاری از کشورهای عربی، بیشتر اختیارات سیاسی و نظامی، در دست پادشاه قرار دارد که با توجه به جمعیت جوان و مشکلات اقتصادی باعث افزایش احتمال اقداماتی علیه دولت شده است؛ به همین دلیل، دولت [[اردن]] برنامه‌ها و اقداماتی جدی را برای بالا بردن توان امنیتی و اطلاعاتی انجام داده‌است؛ نیروهای پلیس، امنیتی و اطلاعاتی [[اردن]] رشد بیشتری در مقایسه با نیروهای دفاعی داشته‌اند؛ براساس برآوردها، توان نیروهای اطلاعاتی [[اردن]] در مقایسه با سایر کشورهای عرب نیز در سطح بالاتری قرار دارد.


افزایش جمعیت جوان اردن در كنار مشكلاتی همچون بیكاری، باعث شده است كه نگرانی جدی در مورد احتمال بروز اقدامات ضددولتی وجود داشته باشد. نوع رژیم سیاسی اردن پادشاهی مشروطه است؛ ولی همانند بسیاری از كشورهای عربی، بیشتر اختیارات سیاسی و نظامی، در دست پادشاه قرار دارد که با توجه به جمعیت جوان و مشكلات اقتصادی باعث افزایش احتمال اقداماتی علیه دولت شده است؛ به همین دلیل، دولت اردن برنامه‌ها و اقداماتی جدی را برای بالا بردن توان امنیتی و اطلاعاتی انجام داده است؛ نیروهای پلیس، امنیتی و اطلاعاتی اردن رشد بیشتری در مقایسه با نیروهای دفاعی داشته اند؛ براساس برآوردها، توان نیروهای اطلاعاتی اردن در مقایسه با سایر كشورهای عرب نیز در سطح بالاتری قرار دارد.
در کشور [[اردن]]، پادشاه فرمانده کل نیروهای مسلح است. وی می‌تواند اعلان جنگ و صلح نماید، به نیروهای مسلح فرمان دهد و عهد‌نامه و توافقات را امضا کند. نیروهای شهری و نیروهای مسلح و کلیه القاب تشریفاتی تحت کنترل پادشاه هستند و برطبق قانون خاص ماده 37 پادشاه می‌تواند این قدرت خود را به شخص دیگری واگذار کند.


در کشور اردن، پادشاه فرمانده کل نیروهای مسلح است. وی می‌تواند اعلان جنگ و صلح نماید، به نیروهای مسلح فرمان دهد و عهد نامه و توافقات را امضا کند. نیروهای شهری و نیروهای مسلح و کلیه القاب تشریفاتی تحت کنترل پادشاه هستند و برطبق قانون خاص ماده 37 پادشاه می‌تواند این قدرت خود را به شخص دیگری واگذار کند.
نیروهای مسلح سلطنتی و اداره کل اطلاعات تحت کنترل پادشاه هستند. پادشاه حق بخشش و کاهش مجازات‌ها را دارد<ref>برگرفته از http://www.globalsecurity</ref>. تشکیلات دفاعی [[اردن]] مستقیما و شخصا توسط پادشاه فرماندهی می‌شود. دوره سربازی دو سال است. بخش اعظم نیروی انسانی این تشکیلات را داوطلب‌ها تشکیل می‌دهند<ref>ترابی، قاسم(۱۳۸۹)، ساختار و توانمندی نظامی‌كشورها: اردن ماهنامه اطلاعات راهبردی, شماره 85 , 85 - 66</ref>. شمار اعراب بادیه نشین و بدوی در نیروهای مسلح این کشور بسیار زیاد است که وفادارترین عناصر نظامی‌ نسبت به پادشاه محسوب می‌شوند.


نیروهای مسلح سلطنتی و اداره کل اطلاعات تحت کنترل پادشاه هستند. پادشاه حق بخشش وکاهش مجازاتها را دارد.(70)
بر اساس آمار سال 2008 تعداد کل پرسنل نیروهای مسلح [[اردن]]، 104000 نفر است. 15 تا 16 هزار نفر از آن‌ها را نیروهای ژاندارمری و حدود 4000 نفر را نیروهای پلیس تشکیل می‌دهند. حدود 600 تا 700 هزار نفر از مردم این کشور به عنوان نیروی احتیاط در صورت لزوم توانایی پیوستن به ارتش و نیروی نظامی‌ را دارند<ref>ترابی، قاسم(۱۳۸۹)، ساختار و توانمندی نظامی‌كشورها: اردن ماهنامه اطلاعات راهبردی, شماره 85 , 85 - 66</ref>. بودجه دفاعی این کشور در سال 2008 بیش از 700 میلیون دلار بوده است که بیش از 13/5 درصد از تولید ناخالص ملی این کشور را تشکیل می‌دهد<ref>الزعبی، خالد سماره(1994)، النظام الاداری فی الاردن، عمان: لجنــه تاریخ الاردن،</ref>. در سال 2006، 8/6 درصد از کل بودجه کشور به ارتش اختصاص یافت. به طور کلی نیروهای نظامی‌این کشور عبارت‌اند از:
*نیروی زمینی سلطنتی [[اردن]]؛
*نیروی دریایی سلطنتی [[اردن]]؛
*نیروی هوایی سلطنتی [[اردن]]؛
*فرماندهی عملیات ویژه؛
*مدیریت امنیت عمومی‌<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 105</ref>.
ارتش [[اردن]] شامل نیروی زمینی، هوایی و دریایی است و دارای واحدهای زیر است:
*دو لشکر زرهی، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی؛
*دو لشکر پیاده مکانیره، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی؛
*یک تیپ گارد سلطنتی مستقل؛
*یک تیپ نیروی ویژه متشکل از 3 گردان هوابرد؛
*یک تیپ توپخانه صحرایی متشکل از 4 گردان توپخانه<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 105</ref>.
اهداف [[نیروهای مسلح اردن]] عبارت‌اند از:
*محافظت از سرحدات قلمرو پادشاهی [[اردن]] از تهاجمات بیگانگان؛
*محافظت از مردم داخل قلمرو پادشاهی و سرپا نگه داشتن کشور <ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106</ref>؛
*محافظت از پادشاه<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106</ref>.
====نیروی زمینی====
نیروی زمینی [[اردن]] دارای 90 هزار پرسنل شامل: 2 لشکر زرهی، 2 لشکر پیاده نظام مکانیزه، یک تیپ نیروی مخصوص (3 گردان چترباز) و یک تیپ توپخانه صحرایی (4گردان ) است.
=====تجهیزات نیروی زمینی=====
*تانک‌های سنگین: حدود 1131 دستگاه شامل 360 دستگاه چیفتن خاله، 293دستگاه طارق؛
*تانک‌های سبک: 9 دستگاه اسکوربین؛
*شناسایی: 130 دستگاه فررت؛
*زره پوش تهاجمی‌پیاده نظام: 25 دستگاه؛
*نفربرهای زرهی: 1700 دستگاه؛
*توپخانه کششی: 89 قبضه؛
*خمپاره انداز: 600 قبضه خمپاره اندازهای 81 و 107مم؛
*سلاح‌های هدایت شونده ضد تانک: 330 قبضه ناو، 310 قبضه دراگون؛
*توپ‌های ضدهوایی: 1000 قبضه از انواع ضد هوایی‌ها؛
*موشک‌های سطح به هوا: 100قبضه ‌<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106</ref>.
====نیروی دریایی====
شامل 330 نفر پرسنل، یک فروند ناوچه سریع السیر الحسین و دارای 13 شناور کشتی و پایگاهی در عقبه می‌باشد<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106</ref>.
====نیروی هوایی====
تعداد پرسنل آن 13400 نفر است. نیروی هوایی [[اردن]] در جنگ ژوئن 1967 اعراب، به کلی نابود شد. پس از این جنگ، ملک حسین با توسل به کشورهای انگلستان، [[آمریکا]] ، [[فرانسه]] و حتی شوروی سابق توانست نیروی هوایی کوچکی را راه اندازی کند که چندان قابل اهمیت نیست<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 107</ref>.
=====تجهیزات نیروی هوایی=====
*هواپیمای جنگی: 300 فروند جنگنده و بالگرد مسلح؛
*جنگنده‌ها: 3 اسکادران و چندین فروند جنگنده؛
*جنگنده‌های زمینی: شامل بیش از 30 اسکادران؛
*حمل و نقل: 4 اسکادران با 7 فروند؛
*مسافری: چندین اسکادران و فروند که روز به روز در حال توسعه است<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 107</ref>.
=====پایگاه‌های هوایی=====
ملک عبدالله در عمان، ملک حسین در مفرق، شاهزاده حسن در عقبه، و پایگاه‌های هوایی ازرق و جفر<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 108</ref>.
====سن خدمت====
تا سال 1999 خدمت اجباری در سن 18سالگی انجام می‌شد. زنان خدمت سربازی ندارند، اما می‌توانند در امور غیر درگیرانه ارتش داوطلب شوند<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 109</ref>.
====رده‌های نظامی‌ [[اردن]]====
از پایین به بالا: ستوان دوم، ستوان یکم، سروان، سرگرد، نائب سرهنگ، سرهنگ، سرتیپ، سرلشکر، سپهبد، تیمسار، ارتشبد<ref>جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 107</ref><ref>لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ [[اردن]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)</ref>.   


تشکیلات دفاعی اردن مستقیما و شخصا توسط پادشاه فرماندهی می‌شود. دوره سربازی دوسال است. بخش اعظم نیروی انسانی این تشکیلات را داوطلب‌ها تشکیل می‌دهند.(71)
== نیز نگاه کنید به ==
[[نیروهای مسلح روسیه]]؛ [[نیروهای مسلح تونس]]؛ [[نیروهای مسلح ژاپن]]؛ [[نیروهای مسلح کانادا]]؛ [[نیروهای مسلح کوبا]]؛ [[نیروهای مسلح لبنان]]؛ [[نیروهای مسلح مصر]]؛ [[نیروهای مسلح سنگال]]؛ [[نیروهای مسلح آرژانتین]]؛ [[نیروهای مسلح فرانسه]]؛ [[نیروهای مسلح اسپانیا]]؛ [[نقش ارتش سرخ در تحولات چین]]؛ [[نیروهای مسلح سودان]]؛ [[نیروهای مسلح اوکراین]]؛ [[نیروهای مسلح ساحل عاج]]؛ [[نیروهای مسلح زیمبابوه]]؛ [[نیروهای مسلح قطر]]؛ [[نیروهای مسلح اتیوپی]]؛ [[نیروهای مسلح سیرالئون]]؛ [[نیروهای مسلح مالی]]؛ [[نیروهای مسلح قزاقستان]]؛ [[نیروهای مسلح گرجستان]]؛ [[نیروهای مسلح تاجیکستان]]؛ [[نیروهای مسلح امارات متحده عربی]]؛ [[نیروهای مسلح تایلند]]


شمار اعراب بادیه نشین و بدوی در نیروهای مسلح این کشور بسیار زیاد است که وفادارترین عناصر نظامی‌نسبت به پادشاه محسوب می‌شوند.
== کتابشناسی ==
 
[[رده:نیروهای مسلح]]
بر اساس آمار سال 2008 تعداد کل پرسنل نیروهای مسلح اردن، 104000نفر است. 15 تا 16 هزار نفر از آنها را نیروهای ژاندارمری و حدود 4000 نفر را نیروهای پلیس تشکیل می‌دهند.
 
حدود 600 تا700 هزار نفر از مردم این کشور به عنوان نیروی احتیاط در صورت لزوم توانایی پیوستن به ارتش و نیروی نظامی‌را دارند.(72)
 
بودجه دفاعی این کشور در سال 2008 بیش از 700میلیون دلار بوده است که بیش از 5/13 درصد از تولید ناخالص ملی این کشور را تشکیل می‌دهد. (73) در سال 2006، 6/8 درصد از کل بودجه کشور به ارتش اختصاص یافت.
 
به طور کلی نیروهای نظامی‌این کشور عبارت‌اند از:
 
''•'' نیروی زمینی سلطنتی اردن
 
''•'' نیروی دریایی سلطنتی اردن
 
''•'' نیروی هوایی سلطنتی اردن
 
''•'' فرماندهی عملیات ویژه
 
''•'' مدیریت امنیت عمومی‌(74)
 
ارتش اردن شامل نیروی زمینی، هوایی و دریایی است و دارای واحدهای زیر است:
 
''•'' دو لشکر زرهی، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی
 
''•'' دو لشکر پیاده مکانیره، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی
 
''•''  یک تیپ گارد سلطنتی مستقل
 
''•'' یک تیپ نیروی ویژه متشکل از 3 گردان هوابرد
 
''•'' یک تیپ توپخانه صحرایی متشکل از 4 گردان توپخانه (75)
 
اهداف نیروهای مسلح اردن عبارت‌اند از
 
- محافظت از سرحدات قلمرو پادشاهی اردن از تهاجمات بیگانگان
 
- محافظت از مردم داخل قلمرو پادشاهی و سرپا نگه داشتن کشور (76)
 
- محافظت از پادشاه (77)
 
نیروی زمینی:
 
نیروی زمینی اردن دارای 90 هزار پرسنل شامل : 2 لشکر زرهی، 2 لشکر پیاده نظام مکانیزه، یک تیپ نیروی مخصوص (3 گردان چترباز)  و یک تیپ توپخانه صحرایی  (4گردان ) است.
 
تجهیزات نیروی زمینی:
 
- تانک‌های سنگین: حدود 1131 دستگاه شامل 360 دستگاه چیفتن خاله، 293دستگاه طارق
 
- تانک‌های سبک: 9 دستگاه اسکوربین
 
- شناسایی: 130 دستگاه فررت
 
- زره پوش تهاجمی‌پیاده نظام: 25 دستگاه
 
- نفربرهای زرهی: 1700 دستگاه
 
- توپخانه کششی: 89 قبضه
 
- خمپاره انداز: 600 قبضه خمپاره اندازهای 81 و 107مم
 
- سلاح‌های هدایت شونده ضد تانک: 330 قبضه ناو، 310 قبضه دراگون
 
- توپ‌های ضدهوایی: 1000 قبضه از انواع ضد هوایی‌ها
 
- موشک‌های سطح به هوا: 100قبضه (78)
 
نیروی دریایی:
 
شامل 330 نفر پرسنل، یک فروند ناوچه سریع السیر الحسین و دارای 13 شناور کشتی و پایگاهی در عقبه می باشد. (79)
 
نیروی هوایی:
 
تعداد پرسنل آن 13400 نفر است. نیروی هوایی اردن در جنگ ژوئن 1967 اعراب، به کلی نابود شد. پس از این جنگ، ملک حسین با توسل به کشورهای انگلستان، امریکا، فرانسه و حتی شوروی سابق توانست نیروی هوایی کوچکی را راه اندازی کند که چندان قابل اهمیت نیست. (80)
 
تجهیزات نیروی هوایی:
 
- هواپیمای جنگی: 300 فروند جنگنده و بالگرد مسلح
 
- جنگنده‌ها: 3 اسکادران و چندین فروند جنگنده
 
- جنگنده‌های زمینی: شامل بیش از 30 اسکادران
 
- حمل و نقل: 4 اسکادران با 7 فروند
 
- مسافری: چندین اسکادران و فروند که روز به روز در حال توسعه است. (81)
 
 
پایگاه‌های هوایی:
 
ملک عبدالله در عمان، ملک حسین در مفرق، شاهزاده حسن در عقبه، و پایگاه‌های هوایی ازرق و جفر (82)
 
سن خدمت:
 
تا سال 1999 خدمت اجباری در سن 18سالگی انجام می شد. زنان خدمت سربازی ندارند، اما می‌توانند در امور غیر درگیرانه ارتش داوطلب شوند. (83)
 
رده‌های نظامی‌اردن:
 
از پایین به بالا: ستوان دوم، ستوان یکم، سروان، سرگرد، نائب سرهنگ، سرهنگ، سرتیپ، سرلشکر، سپهبد، تیمسار، ارتشبد. (84)

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۳۲

اردن نیز مثل سایر کشورهای خاورمیانه بودجه فراوانی را به امور نظامی‌ اختصاص می‌دهد. درواقع در سال‌های اخیر، کشورهای خاورمیانه در سطح جهان مقام‌های اول را به خود اختصاص داده‌اند به طوری که در میان بیست کشور اول دنیا در زمینه بودجه نظامی‌ به نسبت تولید ناخالص ملی، کشورهای خاورمیانه 10 جایگاه را از آن خود کرده‌اند. اردن نیز با وجود آن‌که مثل کشورهای حاشیه خلیج فارس از ذخایر نفت برخوردار نیست، اما با حمایت آمریکا و تأکید ‌بر درآمدهای داخلی، بودجه فراوانی را به نسبت تولید ناخالص ملی به امور نظامی‌ اختصاص می‌دهد. البته با توجه به شرایط خاصی که این کشور دارد، بودجه بالای نظامی‌ به نسبت تولید ناخالص ملی، قابل توجیه است. با این وجود، روند افزایش بودجه این کشور با توجه به مشکلات اقتصادی، رشد چندانی نداشته‌است. اردن در خلال این سال‌ها حدود 4/1 میلیارد دلار هزینه نظامی‌ سالانه داشته است که این مقدار، 6/8 درصد از کل ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌دهد. این کشور با اختصاص 4/1 میلیارد دلار هزینه رتبه 52 در جهان را داراست. از نظر میزان بودجه به نسبت تولید ناخالص داخلی، اردن کشور پنجم جهان است .

این آمارها نشان دهنده آن هستند که اردن کشوری است که از نظر رهبران آن با تهدیدهای جدی مواجه است، اما درآمد این کشور به اندازه ای نیست که بتواند پاسخگوی نیازها و خریدهای نظامی‌ آن باشد؛ به همین دلیل به نظر می‌رسد در صورتی که این کشور مشکلات اقتصادی خود را حل نماید، بر میزان بودجه نظامی‌ آن به شدت افزوده‌ شود[۱] در گذشته، کشورهای عربی نفت خیزی همچون عربستان و امارات، با توجه به مشکلات اقتصادی اردن، به این کشور کمک مالی می‌کردند. هدف کمک‌های مالی این کشورها، بالا بردن توان دفاعی اردن به عنوان جبهه اول اعراب در مقابل رژیم صهیونیستی بود. این وضعیت به اردن کمک می‌کرد تا با هزینه سایرکشورهای عربی، بر میزان قدرت نظامی‌اش بیافزاید. پس از آن‌که این کشور در سال 1994 با رژیم صهیونیستی پیمان صلح را امضا نمود، از انگیزه کشورهای عربی ثروتمند برای کمک به اردن کاسته شد. گرچه پیش از وقوع صلح نیز بسیاری از کشورهای عربی با فروپاشی شوروی و پایان نظام دوقطبی، درعمل نگرانی چندانی از تهدیدهای این رژیم نداشتند. آمریکا پس از انعقاد پیمان صلح اردن با رژیم صهیونیستی، کمک‌های نظامی‌ و فروش‌ تسلیحات حساس به اردن را آغاز نمود، تا انگیزه‌ای قوی برای صلح سایر کشورهای عربی با این رژیم باشد[۲].

از آن‌جا که بودجه نظامی‌ اردن در مقایسه با کشورهای نفت خیزی چون عربستان سعودی و امارات متحده عربی بسیار محدود می‌باشد اردن سعی نموده که با راه کارهای مختلفی، این مشکل را حل نماید؛ یکی از اقدام‌های این کشور تأکید بر کیفیت نیروهای دفاعی است. اردنی‌ها از همان ابتدا سعی داشته‌اند که از نظر کیفیت و کارایی نسبت به سایر کشورهای منطقه درسطح بالاتری باشند. به همین دلیل، نیروهای دفاعی این کشور پیشرفته‌ترین آموزش‌های نظامی‌ را می‌بینند.

دولت این کشور حتی برای بالا بردن کیفیت نیروها، سربازی اجباری را در سال 1999 لغو کرد و تأکید اصلی را بر روی نیروهای داوطلب و حرفه‌ای قرار داد. افزون بر این، دانشکده‌های نظامی‌ این کشور به نسبت سایر کشورهای عرب منطقه در سطح بالاتری قرار دارند؛ از این رو برخی از کشورهای منطقه، نیروهای خود را برای تحصیل و گذراندن آموزش‌های نظامی، به دانشکده‌های اردن اعزام می‌کنند. اقدام دیگر اردن در جبران کمبود بودجه نظامی‌ در مقایسه با سایر کشورهای عربی، گرفتن کمک‌های مالی از سایر کشورهاست. یکی دیگر از اقدامات دولت برای جبران کاستی در زمینه بودجه نظامی، سرمایه گذاری در صنعت تسلیحات داخلی است. اردنی‌ها در زمینه تولید تسلیحات داخلی با هدف تأمین نیاز نیروی تدافعی خود و صادرات به سایر کشورهای منطقه، به شدت فعال هستند.

با وجود تمامی‌ اقدامات انجام شده، اردن با تهدیدهای جدی داخلی مواجه است . این کشور به دلیل اتخاذ سیاست همراهی با آمریکا، مورد توجه گروه‌های‌ تروریستی است. این مشکل با توجه به جمعیت فلسطینی مقیم در اردن، دامنه‌دارتر شده است. فلسطینی‌های مقیم اردن که برای رهایی از اقدامات جنایت کارانه رژیم صهیونیستی به اردن آمده‌اند، از یک طرف از سیاست اردن در قبال این رژیم و آمریکا سرخورده شده‌اند و از طرف دیگر با مشکلات مهمی‌ همچون بیکاری مواجه هستند. به همین دلیل، شمار زیادی از افرادی که به گروه‌های‌ تروریستی می‌پیوندند، از کشور اردن هستند. زرقاوی رهبر‌تروریست‌های عراق نیز از اهالی اردن بود[۳].

از جمله مشکلات دیگر کشور اردن، نرخ رشد جمعیت این کشور در کنار مشکلات اقتصادی است که در مجموع، رهبران این کشور را در مورد آینده ثبات سیاسی و نظامی‌ کشور نگران نموده است.

افزایش جمعیت جوان اردن در کنار مشکلاتی همچون بیکاری، باعث شده است که نگرانی جدی در مورد احتمال بروز اقدامات ضددولتی وجود داشته باشد. نوع رژیم سیاسی اردن پادشاهی مشروطه است؛ ولی همانند بسیاری از کشورهای عربی، بیشتر اختیارات سیاسی و نظامی، در دست پادشاه قرار دارد که با توجه به جمعیت جوان و مشکلات اقتصادی باعث افزایش احتمال اقداماتی علیه دولت شده است؛ به همین دلیل، دولت اردن برنامه‌ها و اقداماتی جدی را برای بالا بردن توان امنیتی و اطلاعاتی انجام داده‌است؛ نیروهای پلیس، امنیتی و اطلاعاتی اردن رشد بیشتری در مقایسه با نیروهای دفاعی داشته‌اند؛ براساس برآوردها، توان نیروهای اطلاعاتی اردن در مقایسه با سایر کشورهای عرب نیز در سطح بالاتری قرار دارد.

در کشور اردن، پادشاه فرمانده کل نیروهای مسلح است. وی می‌تواند اعلان جنگ و صلح نماید، به نیروهای مسلح فرمان دهد و عهد‌نامه و توافقات را امضا کند. نیروهای شهری و نیروهای مسلح و کلیه القاب تشریفاتی تحت کنترل پادشاه هستند و برطبق قانون خاص ماده 37 پادشاه می‌تواند این قدرت خود را به شخص دیگری واگذار کند.

نیروهای مسلح سلطنتی و اداره کل اطلاعات تحت کنترل پادشاه هستند. پادشاه حق بخشش و کاهش مجازات‌ها را دارد[۴]. تشکیلات دفاعی اردن مستقیما و شخصا توسط پادشاه فرماندهی می‌شود. دوره سربازی دو سال است. بخش اعظم نیروی انسانی این تشکیلات را داوطلب‌ها تشکیل می‌دهند[۵]. شمار اعراب بادیه نشین و بدوی در نیروهای مسلح این کشور بسیار زیاد است که وفادارترین عناصر نظامی‌ نسبت به پادشاه محسوب می‌شوند.

بر اساس آمار سال 2008 تعداد کل پرسنل نیروهای مسلح اردن، 104000 نفر است. 15 تا 16 هزار نفر از آن‌ها را نیروهای ژاندارمری و حدود 4000 نفر را نیروهای پلیس تشکیل می‌دهند. حدود 600 تا 700 هزار نفر از مردم این کشور به عنوان نیروی احتیاط در صورت لزوم توانایی پیوستن به ارتش و نیروی نظامی‌ را دارند[۶]. بودجه دفاعی این کشور در سال 2008 بیش از 700 میلیون دلار بوده است که بیش از 13/5 درصد از تولید ناخالص ملی این کشور را تشکیل می‌دهد[۷]. در سال 2006، 8/6 درصد از کل بودجه کشور به ارتش اختصاص یافت. به طور کلی نیروهای نظامی‌این کشور عبارت‌اند از:

  • نیروی زمینی سلطنتی اردن؛
  • نیروی دریایی سلطنتی اردن؛
  • نیروی هوایی سلطنتی اردن؛
  • فرماندهی عملیات ویژه؛
  • مدیریت امنیت عمومی‌[۸].

ارتش اردن شامل نیروی زمینی، هوایی و دریایی است و دارای واحدهای زیر است:

  • دو لشکر زرهی، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی؛
  • دو لشکر پیاده مکانیره، هریک متشکل از دو تیپ مکانیزه، یک تیپ تانک، یک تیپ توپخانه و یک تیپ دفاع هوایی؛
  • یک تیپ گارد سلطنتی مستقل؛
  • یک تیپ نیروی ویژه متشکل از 3 گردان هوابرد؛
  • یک تیپ توپخانه صحرایی متشکل از 4 گردان توپخانه[۹].

اهداف نیروهای مسلح اردن عبارت‌اند از:

  • محافظت از سرحدات قلمرو پادشاهی اردن از تهاجمات بیگانگان؛
  • محافظت از مردم داخل قلمرو پادشاهی و سرپا نگه داشتن کشور [۱۰]؛
  • محافظت از پادشاه[۱۱].

نیروی زمینی

نیروی زمینی اردن دارای 90 هزار پرسنل شامل: 2 لشکر زرهی، 2 لشکر پیاده نظام مکانیزه، یک تیپ نیروی مخصوص (3 گردان چترباز) و یک تیپ توپخانه صحرایی (4گردان ) است.

تجهیزات نیروی زمینی
  • تانک‌های سنگین: حدود 1131 دستگاه شامل 360 دستگاه چیفتن خاله، 293دستگاه طارق؛
  • تانک‌های سبک: 9 دستگاه اسکوربین؛
  • شناسایی: 130 دستگاه فررت؛
  • زره پوش تهاجمی‌پیاده نظام: 25 دستگاه؛
  • نفربرهای زرهی: 1700 دستگاه؛
  • توپخانه کششی: 89 قبضه؛
  • خمپاره انداز: 600 قبضه خمپاره اندازهای 81 و 107مم؛
  • سلاح‌های هدایت شونده ضد تانک: 330 قبضه ناو، 310 قبضه دراگون؛
  • توپ‌های ضدهوایی: 1000 قبضه از انواع ضد هوایی‌ها؛
  • موشک‌های سطح به هوا: 100قبضه ‌[۱۲].

نیروی دریایی

شامل 330 نفر پرسنل، یک فروند ناوچه سریع السیر الحسین و دارای 13 شناور کشتی و پایگاهی در عقبه می‌باشد[۱۳].

نیروی هوایی

تعداد پرسنل آن 13400 نفر است. نیروی هوایی اردن در جنگ ژوئن 1967 اعراب، به کلی نابود شد. پس از این جنگ، ملک حسین با توسل به کشورهای انگلستان، آمریکا ، فرانسه و حتی شوروی سابق توانست نیروی هوایی کوچکی را راه اندازی کند که چندان قابل اهمیت نیست[۱۴].

تجهیزات نیروی هوایی
  • هواپیمای جنگی: 300 فروند جنگنده و بالگرد مسلح؛
  • جنگنده‌ها: 3 اسکادران و چندین فروند جنگنده؛
  • جنگنده‌های زمینی: شامل بیش از 30 اسکادران؛
  • حمل و نقل: 4 اسکادران با 7 فروند؛
  • مسافری: چندین اسکادران و فروند که روز به روز در حال توسعه است[۱۵].
پایگاه‌های هوایی

ملک عبدالله در عمان، ملک حسین در مفرق، شاهزاده حسن در عقبه، و پایگاه‌های هوایی ازرق و جفر[۱۶].

سن خدمت

تا سال 1999 خدمت اجباری در سن 18سالگی انجام می‌شد. زنان خدمت سربازی ندارند، اما می‌توانند در امور غیر درگیرانه ارتش داوطلب شوند[۱۷].

رده‌های نظامی‌ اردن

از پایین به بالا: ستوان دوم، ستوان یکم، سروان، سرگرد، نائب سرهنگ، سرهنگ، سرتیپ، سرلشکر، سپهبد، تیمسار، ارتشبد[۱۸][۱۹].   

نیز نگاه کنید به

نیروهای مسلح روسیه؛ نیروهای مسلح تونس؛ نیروهای مسلح ژاپن؛ نیروهای مسلح کانادا؛ نیروهای مسلح کوبا؛ نیروهای مسلح لبنان؛ نیروهای مسلح مصر؛ نیروهای مسلح سنگال؛ نیروهای مسلح آرژانتین؛ نیروهای مسلح فرانسه؛ نیروهای مسلح اسپانیا؛ نقش ارتش سرخ در تحولات چین؛ نیروهای مسلح سودان؛ نیروهای مسلح اوکراین؛ نیروهای مسلح ساحل عاج؛ نیروهای مسلح زیمبابوه؛ نیروهای مسلح قطر؛ نیروهای مسلح اتیوپی؛ نیروهای مسلح سیرالئون؛ نیروهای مسلح مالی؛ نیروهای مسلح قزاقستان؛ نیروهای مسلح گرجستان؛ نیروهای مسلح تاجیکستان؛ نیروهای مسلح امارات متحده عربی؛ نیروهای مسلح تایلند

کتابشناسی

  1. ↑ برگرفته از http://jaf.mil.jo/Arabic/Jorda
  2. ↑ برگرفته از رئاســه الوزراء http://www.pm.gov.jo/
  3. ↑ برگفته از سایت وزاره الخارجیــه الاردنیــه http://www.mfa.gov.jo/ar
  4. ↑ برگرفته از http://www.globalsecurity
  5. ↑ ترابی، قاسم(۱۳۸۹)، ساختار و توانمندی نظامی‌كشورها: اردن ماهنامه اطلاعات راهبردی, شماره 85 , 85 - 66
  6. ↑ ترابی، قاسم(۱۳۸۹)، ساختار و توانمندی نظامی‌كشورها: اردن ماهنامه اطلاعات راهبردی, شماره 85 , 85 - 66
  7. ↑ الزعبی، خالد سماره(1994)، النظام الاداری فی الاردن، عمان: لجنــه تاریخ الاردن،
  8. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 105
  9. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 105
  10. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106
  11. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106
  12. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106
  13. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 106
  14. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 107
  15. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 107
  16. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 108
  17. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 109
  18. ↑ جغرافیای کشورهای جهان اردن(1389)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص. 107
  19. ↑ لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=نیروهای_مسلح_اردن&oldid=51261»