جغرافیای طبیعی و انسانی زیمبابوه: تفاوت میان نسخه‌ها

موقعیت جغرافیایی زیمبابوه(1403). برگفته از سایت ویکی جو، قابل بازیابی از https://wikijoo.ir/index.php/%D8%B2%DB%8C%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%87

کشور زیمبابوه با مساحت 390580 کیلومتر مربع در جنوب مرکزی آفریقا و در بین رودخانه‌های "لیمپوپو"(Limpopo) و" زامبزی" (Zambezi) واقع شده و محصور در خشکی است.

کشورهای همسایه‌ی آن: زامبیا در شمال، موزامبیک در شرق، بوتسوانا در غرب و آفریقای جنوبی در جنوب می‌باشند.

قسمت اعظم این كشور در ارتفاعات و در فلات مركزی مرتفعی که از جنوب غربی تا شمال غربی کشیده شده و ارتفاع آن از سطح دریا بین 1200 تا 1600 متر می‌باشد، قرارگرفته است. شرق کشور منطقه‌ای كوهستانی است و رشته كوه "نیانگانی"(Nyangani) در این منطقه قرار گرفته و بلندترین قله‌ی آن 2592 متر ارتفاع دارد.

از نظر جغرافیایی، زیمبابوه به چند منطقه تقسیم می‌شود که هریک دارای ویژگی‌های طبیعی خاص خود می‌باشند:

فلات مرتفع

فلات "هیولد" 25 درصد از کل مساحت فلاتی این کشور را تشکیل می‌دهد. ارتفاع آن 4 تا 5 هزار پا بوده همان‌طور که اشاره شد رشته کوه نیانگانی در این فلات واقع شده است. فلات مزبور در هر یک از بخش‌های خود و در سراشیبی به رودهای "زامبزی" در شمال و "لیمپوپو" در جنوب منتهی می‌شود.

فلات متوسط

منطقه بسیار وسیعی است که بخش اعظم آن در آفریقای جنوبی واقع شده است. محل اصلی آن در شمال ایالت کیپ بوده و از آن جا به سوی کشور نامیبیا و در خاک آن کشور امتداد یافته است. بخشی از خاک زیمبابوه که شامل بسیاری از زمین‌های قابل کشت کشور می‌باشد، نیز در این فلات واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا حدود 1200 متر می‌باشد.

فلات کم ارتفاع

با ارتفاع کمتر از 600 متر از سطح دریا و در برگیرنده دره‌های زامبزی، لیمپوپو و رودخانه سابی-لوندی(Sabi-Lundi) است^[۱].

رودخانه‌ها و دریاچه‌های مهم

رودخانه زامبزی

رودخانه زامبزی مهم‌ترین رودخانه کشور به طول 2574 کیلومتر و با ارتفاع 1585 متر از سطح دریا در شمال این کشور قرار داشته و در مسیر خود تا جنوب غربی زامبیا جریان دارد و طولانی‌ترین رودخانه مرزی در منطقه جنوب آفریقا است. در منتهی الیه غربی زیمبابوه بر روی این رودخانه آبشار باشکوه ویکتوریا قرار دارد و در واقع این رود بین آبشار ویکتوریا در زیمبابوه و سد "کابورا باسا" در موزامبیک واقع شده و شاخه‌های شرقی آن در سواحل شرق موزامبیک به اقیانوس هند می‌رسد^[۲].

تعدادی از رودخانه‌های کوچکتر مانند "مازوئه" و "سانیاتی" یا "مونیاتی" نیز در شمال کشور با رودخانه زامبزی هم مسیر می‌شوند. هم چنین، رودخانه " سابی" که از مرکز زیمبابوه شروع می‌شود به سوی شرق جریان داشته در کشور موزامبیک ادامه مسیر می‌دهد. رودخانه لیمپوپو به طول 1750 کیلومتر، در ناحیه مرزی جنوب زیمبابوه قرار داشته وارد خاک آفریقای جنوبی می‌شود و در آن کشور ادامه مسیر می‌دهد و در نهایت به اقیانوس هند می‌پیوندد^[۳].

دیگر رودخانه‌های مهم این کشور عبارتند از: رانده، سیو، پونگوه، مازوئه (400 کیلومتر) و شاشه (300 کیلومتر)، مانیامه (260 کیلومتر) و بوزی (250 کیلومتر) می‌باشند^[۴].دریاچه‌های مهم کشور عبارتنداز:

دریاچه چیورو

وسعت دریاچه چیورو (Chivero)، 26 کیلومتر مربع و مهم‌ترین منبع تهیه آب شهر حراره می‌باشد. این دریاچه مصنوعی در سال 1952 در جنوب غربی حراره ساخته شد. از ویژگی‌های این دریاچه تنوع زیستی ماهی‌های آن است. صخره‌های نقاشی شده و وجود انواع گوناگون پرندگان در محوطه پارک جنگلی دریاچه از جذابیت‌های آن می‌باشد^[۵].

دریاچه کاریبا

دریاچه کاریبا (Kariba)، یکی از چهار دریاچه بزرگ مصنوعی جهان و دومین دریاچه بزرگ آفریقا می‌باشد. این دریاچه منبع و مخزن بزرگ ذخیره آب در كشور است و در سطح وسیعی از خط مرزی زیمبابوه و زامبیا قرار دارد. دریاچه کاریبا بین سال‌های 1958 تا 1963 میلادی و به دنبال تكمیل سد بزرگ كاریبا در شمال شرقی کشور به تدریج آبگیری شد. شهر"كاریبا" در زیمبابوه به دنبال عملیاتی شدن این طرح، به صورت امروزی ساخته شد. وسعت دریاچه بیش از 220 كیلومتر در طول و 40 كیلومتر در عرض می‌باشد و 5580 كیلومتر مربع پوشش آبی دارد. حداکثر عمق آن 97 متر و میانگین آن 29 متر است. دریاچه كاریبا چند جزیره بزرگ (Mashape&Maaze) و هشت جزیره كوچك دارد^[۶]^[۷].

آب وهوا

زیمبابوه دارای دو فصل سرد (از آوریل تا اواسط سپتامبر) و فصل بارانی (از اواخر نوامبر تا اواخر مارس) می‌باشد. ماه اکتبر و اوایل نوامبر نسبتاً دما افزایش می‌یابد اگر چه این افزایش دما غالباً تنها در طول روز احساس می‌شود .

در فصل سرما، بارش به ندرت و به حداقل میزان خود می‌رسد. در بیشتر قسمت‌های کشور بارش قابل توجهی در این فصل دیده نمی‌شود. در فصل بارانی سراسر کشور شاهد بارش‌های شدید می‌باشد و سطح آب رودخانه‌ها به علت بارش زیاد افزایش می‌یابد و همین امر موجب می‌گردد حجم آب آبشار ویکتوریا نیز در اواخر فصل باران به بالاترین میزان خود برسد.

درجه حرارت

دمای این کشور در طول سال از 13 تا 30 درجه سانتی گراد متغیر می‌باشد. مردم زیمبابوه در شب‌های زمستانی پائین‌ترین دما را تجربه می‌کنند و در ماه‌های اکتبر و نوامبر شاهد گرم‌ترین روزهای سال می‌باشند^[۸].

منابع طبیعی

مهم‌ترین منابع طبیعی این کشور شامل زغال سنگ، سنگ کروم، سنگ سیلیکات، طلا، نیکل، مس، سنگ آهن، وانادیوم، لیتیوم، قلع و فلز پلاتینیوم می‌باشد.

پوشش گیاهی

بخش وسیعی از زیمبابوه پوشیده از جنگل می‌باشد. متأسفانه عواملی چون فقر، رشد جمعیت، عدم آگاهی از خطرات ناشی از امحای پوشش‌های جنگلی و ... باعث شده است مردم برای مواردی چون تأمین سوخت به منظور گرم کردن منازل و پخت و پز، تأمین هزینه‌های زندگی و ... به قطع درختان و فروش آن‌ها اقدام نمایند. بدیهی است روند رو به افزایش جنگل زدایی با ایجاد تغییر در اکوسیستم و سکونت‌گاه‌های طبیعی جانوران و نیز شکارهای بی رویه و غیر قانونی، موجبات کاهش و حتی نابودی انواع گوناگون حیوانات در این کشور را در پی خواهد داشت^[۹].

جانوران خاص منطقه

جغرافیای طبیعی زیمبابوه(1403). قابل بازیابی از https://www.tarafdari.com/node/1655055

کشور زیمبابوه همیشه به داشتن بوفالو، فیل، پلنگ، شیر و کرگدن که با عنوان "پنج حیوان بزرگ" (Big five) شناخته می‌شوند، معروف بوده است. بعدها بز کوهی، گورخر و زرافه که از گونه‌های مهم و پرشمار جانوری در این کشور می‌باشد، به این 5 حیوان افزوده شدند. از دیگر حیوانات مهم این کشور می‌توان به اسب آبی اشاره کرد که در قسمت‌های مختلف زیمبابوه وجود دارد^[۱۰].

جاذبه‌ها و دیدنی‌های طبیعی

آبشار "ویكتوریا"

آبشار ویکتوریا از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آبشارهای جهان است و در شمال غرب زیمبابوه قرار دارد. دیوید لیوینگستون، کاشف مشهور اسکاتلندی در سال ۱۸۵۵ میلادی، اولین غربی بود که آبشار ویکتوریا را کشف و به افتخار ملکه ویکتوریا، آن را آبشار ویکتوریا نامید^[۱۱].

این آبشار در زبان بومیان منطقه "موسی اوآ تونیا" خوانده می‌شد که به معنی "مه خروشان" است. لیوینگستون در خاطرات خود می‌نویسد:

"هیچ کس نمی‌تواند زیبایی این آبشار را با هیچ منظره‌ای در انگلستان مقایسه کند. هیچ فرد اروپایی تا به حال چنین چشم‌اندازی ندیده است، چشم‌اندازی چنان زیبا که احتمالاً فرشته‌ها هم هنگام پرواز مسحور آن می‌شوند".

بخش عظیم آبشار ویکتوریا در زیمبابوه و بخش کوچکتری از آن در زامبیا قرار دارد. ارتفاع آبشار 108 متر و پهنای آن بالغ بر 6/1 کیلومتر (یک مایل) و حجم آب عبوری آن در هنگام پر آبی بالغ بر 550 هزار متر مکعب در دقیقه است. این آبشار بخشی از رودخانه "زامبزی" و در میانه راه این رودخانه (به طول بیش از 2700 کیلومتر) واقع است. آبشار ویکتوریا با ارتفاع ۱۰۸ متر (۳۶۰ پا)، بلندترین آبشار جهان می‌باشد. عرض دو سوی آبشار ویکتوریا به ۱۷۰۰ متر (۵۵۷۷ پا) می‌رسد. این رود پیش از رسیدن به آبشار، مسافت قابل توجهی را بر بستری از سنگ‌های بازالت و در میان دره‌های ایجاد شده با تپه‌های ماسه ‌سنگی طی می‌کند.

در نقاطی از رودخانه که عرض آن وسیع‌تر می‌شود، جزیره‌های کوچک پوشیده از درخت به چشم می‌خورد و تعداد این جزیره‌ها با نزدیک شدن رودخانه به محل آبشار افزایش پیدا می‌کند. جزیره‌های فراوانی که در محل تاج آبشار قرار دارند، باعث می‌شوند تا آب رودخانه به شکل چند آبشار جداگانه درون این دره سرازیر شود. آبشار ویکتوریا از دیدنی‌ترین پدیده‌های طبیعی جهان و از جاذبه‌های توریستی زیمبابوه است و سالانه صدها هزار گردشگر از آن بازدید می‌کنند. برخی دیگر از جاذبه‌های گردشگری زیمبابوه عبارتند از:

پارک طبیعی آبشار ویکتوریا؛ پل رودخانه زامبزی؛ پارک طبیعی هوانگه؛ صخره های طبیعی رودز؛ دریاچه کاریبا؛ زیمبابوه بزرگ؛ تپه‌های ماتوبو^[۱۲]^[۱۳].

جغرافیای انسانی

جغرافیای انسانی زیمبابوه(1403). برگرفته از سایت الجزیره، قابل بازیابی از https://www.aljazeera.com/opinions/2017/11/16/how-the-people-of-zimbabwe-were-sidelined-yet-again

بر اساس آمار سال 2012 جمعیت زیمبابوه 12/9 میلیون نفر (هفتاد و دومین کشور جهان) می‌باشد كه این میزان در یک دهه گذشته 1/1 درصد رشد داشته است. از این تعداد 37/2 درصد در شهرها و 62/8 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. تراکم جمعیت این کشور 32 نفر در هر کیلومتر مربع می‌باشد. نرخ رشد جمعیت نیز حدود 4 درصد گزارش شده است.

در گزارش فوق نسبت جنسی مردان به زنان 93 به 100 ذکر شده است. این نسبت در شهرهای مختلف كشور از 99 تا 87 متغیر است. هم‌چنین آمار نشان می‌دهد تعداد خانوارهای كشور با رشد 2/4 درصدی نسبت به دهه گذشته بالغ بر سه میلیون است. حراره با جمعیتی بالغ بر 2098199 نفر برابر با 16 درصد از کل نفوس کشور، پرجمعیت‌ترین شهر زیمبابوه می‌باشد. بولاوایو پس از حراره دومین شهر بزرگ و پرجمعیت این کشور است^[۱۴].

برابر گزارش آماری سازمان ملل، جمعیت کشور در سال 2015، 15046102 نفر تخمین زده شده که نسبت به تعداد 14599325 نفر جمعیت در سال 2014، افزایشی برابر 446777 نفر را نشان می‌دهد^[۱۵]^[۱۶].

توزیع سنی

ساختار جمعیتی زیمبابوه در سال 2015

جمعیت زیر 15 سال: 6523606 نفر (3294670 مرد و 3228936 زن) برابر 49/1 درصد؛
جمعیت 15 الی 64 سال: 8461061 نفر (3949056 مرد و 4512005 زن) برابر54/3 درصد؛
جمعیت بالای 64 سال: 592234 نفر (249230 مرد و 343003 زن) برابر 3/8 درصد.

در سال 1960 جمعیت كشور 387663860 نفر بود كه در زمان استقلال 1980 به 7031084 نفر افزایش یافت^[۱۷]^[۱۸].

زاد و ولد و مرگ و میر

طبق آمار سال 2012، نرخ و ولادت 32/19 تولد در هر هزار نفر، میزان مرگ و میر 12/38 فوت در هر هزار نفر و میزان مرگ و میر کودکان 28/23 در هر هزار نفر جمعیت می‌باشد. با توجه به شاخص‌های جمعیتی كشور، زیمبابوه در زمره كشورهای در حال توسعه جهان قرار می‌گیرد. پایین بودن نرخ امید به زندگی، فقر امکانات آموزشی، کیفیت پایین سلامت و بهداشت از جمله ویژگی‌های چنین جمعیتی است^[۱۷]^[۱۹].

ترکیب نژادی

در سال 2012، حدود 82 درصد جمعیت کشور شونا، 14 درصد اندبله، 2 درصد متعلق به سایر اقوام نژادی، 1 درصد دو رگه و آسیایی و 1 درصد نیز سفید پوست بودند^[۱۷]^[۲۰].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.17-18.
↑ برگرفته از https://www.zaraho.org.zm/hydrology/geography/2015
↑ برگرفته از https://studybay.com/blog/interesting-facts-about-north-america/
↑ برگرفته ازhttp://www.freebase.com/user/cbersch/views/longest_rivers_in_zimbabwe/2015
↑ برگرفته از https://www.lakelubbers.com/lake-chivero-2069/2015
↑ برگرفته از https://www.britannica.com/place/Lake-Kariba
↑ ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.19-20.
↑ ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.21.
↑ ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.21-22.
↑ برگرفته از https://www.safaribookings.com/
↑ حمیدی نیا، حسین (1399). استعمار و نام‌گذاری جغرافیایی. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. ص. 110.
↑ برگرفته از https://www.tripadvisor.com/2015
↑ ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 17-24.
↑ برگرفته از https://www.afternic.com/
↑ برگرفته از https://www.statisticstimes.com/
↑ ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.24-25.
↑ ^۱۷٫۰ ^۱۷٫۱ ^۱۷٫۲ برگرفته از https://countrymeters.info/en
↑ ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.25.
↑ ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.25-26.
↑ ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. 24-26.

[1] ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.17-18.

[2] برگرفته از https://www.zaraho.org.zm/hydrology/geography/2015

[3] برگرفته از https://studybay.com/blog/interesting-facts-about-north-america/

[4] برگرفته ازhttp://www.freebase.com/user/cbersch/views/longest_rivers_in_zimbabwe/2015

[5] برگرفته از https://www.lakelubbers.com/lake-chivero-2069/2015

[6] برگرفته از https://www.britannica.com/place/Lake-Kariba

[7] ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.19-20.

[8] ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.21.

[9] ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.21-22.

[10] برگرفته از https://www.safaribookings.com/

[11] حمیدی نیا، حسین (1399). استعمار و نام‌گذاری جغرافیایی. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. ص. 110.

[12] برگرفته از https://www.tripadvisor.com/2015

[13] ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. ص. 17-24.

[14] برگرفته از https://www.afternic.com/

[15] برگرفته از https://www.statisticstimes.com/

[16] ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.24-25.

[:0-17] ۱۷٫۰ ^۱۷٫۱ ^۱۷٫۲ برگرفته از https://countrymeters.info/en

[18] ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.25.

[19] ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.25-26.

[20] ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی. 24-26.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+جغرافیای طبیعی و انسانی در کشور زیمبابوه شامل [[جغرافیای طبیعی زیمبابوه]]
+[[موقعیت جغرافیایی زیمبابوه]]
+[[آب و هوای زیمبابوه]]
+[[منابع طبیعی زیمبابوه]]
+[[ارتفاعات و ناهمواری های زیمبابوه]]
+[[دریاچه های زیمبابوه]]
+[[رودهای زیمبابوه]]
+[[پوشش گیاهی زیمبابوه]]
+[[پوشش جانوری زیمبابوه]]
+[[جاذبه ها و دیدنی های طبیعی زیمبابوه]]
+[[آبشار ويكتوريا]]
+[[تپه های ماتوبو]]
+[[پل رودخانه زامبزی]]
+[[پارک طبیعی هوانگه]]
+[[دریاچه کاریبا]]
+[[قلعه اینگونیا]]
+[[پارک ملی ماتوبو]]
+[[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]
+[[جمعیت زیمبابوه]]
+[[ساختار و پراکندگی جمعیتی زیمبابوه]]
+[[نژادها در زیمبابوه]]
+=== [[جغرافیای طبیعی زیمبابوه|جغرافیای طبیعی]] ===
 [[پرونده:موقعیت جغرافیایی زیمبابوه.jpg|بندانگشتی|موقعیت جغرافیایی زیمبابوه(1403). برگفته از سایت ویکی جو، قابل بازیابی از https://wikijoo.ir/index.php/%D8%B2%DB%8C%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%87]]کشور [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] با مساحت 390580 کیلومتر مربع در جنوب مرکزی آفریقا و در بین رودخانه‌های "لیمپوپو"(Limpopo) و" زامبزی" (Zambezi) واقع شده و محصور در خشکی است.