مناسبت‌های ملی و مذهبی بنگلادش: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''7. 5. مناسبت های ملی و مذهبی'''
این مناسبت ها با توجه به تعداد مذاهب مختلف در بنگلادش به شرح زیر است:
====نمازجمعه====
نمازجمعه در عین حال که در نظر عموم مردم از اهمیت خاصی برخوردار است، روش برگزاری آن باعث شده تا فقط مفهوم عبادی مد نظر باشد و از طرح مسایل سیاسی خبری نیست.


این مناسبت ها با توجه به تعداد مذاهب مختلف در [[بنگلادش]] به شرح زیر است:
به طـــور کلی در همه مساجد کشور، که جمعا حدود دویست هزار مسجد می شوند، در روز جمعه هر هفته، هم زمان نماز جمعه برگزار می شود. در روستاها 99 درصد مردم مسلمان و در شهرها 90 درصد و در پایتخت در حدود 80 درصد مردم مسلمان در نمازهای جمعه شرکت می کنند.


'''7. 5. 1.نمازجمعه'''
ایمه مساجد و یا جمعه از طرف نمازگزاران و یا کمیته مدیریت مسجد مربوطه، به طور دایمی و به صورت حقوق بگیر استخدام می شوند. فقط خطیب و ایمه جماعت «مسجد بیت المکرم»، مسجد ملی بنگلادش در پایتخت، و نیز امام جماعت مسجد جامع شهر چیتاگنگ، از طرف دولت و از طریق بنیاد اسلامی دولتی منصوب می شوند.


نمازجمعه در عين حال كه در نظر عموم مردم از اهميت خاصي برخوردار است، روش برگزاري آن باعث شده تا فقط مفهوم عبادي مد نظر باشد و از طرح مسایل سیاسی خبری نیست.
تقریبا در تمام مساجد، خطبه های نماز جمعه از روی کتابی قدیمی خوانده می شود. در این کتاب برای هر ماه 4 یا 5 خطبه پیش بینی و نگارش شده است. محتوی این خطبه ها مسایل اعتقادی،  اخلاقی و معاد می باشد و جنبه های مذهبی را در بر می گیرد.


    به طـــور كلي در همه مساجد کشور، که جمعا حدود دويست هزار مسجد می شوند، در روز جمعه هر هفته، هم زمان نماز جمعه برگزار مي شود. در روستاها 99 درصد مردم مسلمان و در شهرها 90 درصد و در پايتخت در حدود 80 درصد مردم مسلمان در نمازهاي جمعه شركت مي كنند.
در [[مسجد بیت المکرم]] و چند مسجد مهم دیگر، خطبه های نماز جمعه را خطیب و امام جمعه آن مساجد می نویسند و می خوانند. شایان ذکر است که بجز یکی دو مسجد، در همه مساجد خطبه های نماز جمعه به زبان عربی خوانده می شود. در یکی دو مسجد مذکور که کاملا به دست جماعت اسلامی است، خطبه به زبان بنگالی ایراد می شود. معلوم است که خطبه عربی را اکثر مردم نمی فهمند و هیچ رابطه ای با زندگی مردم ندارد؛ به همین دلیل از انعکاس آن در مطبوعات هیچ اثری نیست. البته از یکی دو دهه پیش این سنت به همه مساجد ترویج شده است که قبل از خطبه عربی، خلاصه خطبه و یا مسایل ضروری را امام جمعه در سخنان قبل از خطبه به زبان بنگالی بیان کند، ولی عملا به علت ضعف علمی وکمبود اطلاعات و یا مشکلات دیگر، به آن عمل نمی شود.


    ائمه مساجد و يا جمعه از طرف نمازگزاران و يا كميتة مديريت مسجد مربوطه، به طور دائمي و به صورت حقوق بگير استخدام مي شوند. فقط خطيب و ائمه جماعت « مسجد بيت المكرم »، مسجد ملي بنگلادش در پايتخت، و نیز امام جماعت مسجد جامع شهر چيتاگنگ، از طرف دولت و از طريق بنياد اسلامي دولتي منصوب مي شوند.
دو روزنامه در داکا ( یعنی روزنامه های سنگرام و ملت ) خلاصه خطبه نماز جمعه مسجد بیت المکرم را که اکثرا مربوط به مسایل دینی و اجتماعی روزمره می باشد، منعکس می کنند. مولانا عبید الحق، امام جمعه بیت المکرم، بزرگ ترین خطیب مساجد [[بنگلادش]] است. وی نیز از طرف دولت برگزیده و استخدام شده است.


  تقريباً در تمام مساجد، خطبه هاي نماز جمعه از روي كتابی قديمي خوانده مي شود. در اين كتاب براي هر ماه 4 يا 5 خطبه پيش بيني و نگارش شده است. محتوي اين خطبه ها مسائل اعتقادي،  اخلاقي و معاد مي باشد و جنبه هاي مذهبي را در بر مي گيرد.
نمازهای جمعه در بنگلادش به جز چند نمونه، در رادیو و تلویزیون منعکس نمی شود. حتی در مطبوعات کشور نیز انعکاس ندارد. البته در چند نمونه که بعد از نماز جمعه مراسم سیاسی و یا سخنرانی های بزرگ سیاسی مذهبی در محوطه بیرونی مسجد ملی کشور برگزار  می شود، خبر آن در مطبوعات به چاپ می رسد که در خصوص نماز جمعه فقط جنبه اشاره و فرعی دارد. این نکته را نباید از نظر دور داشت که علت اصلی آن نداشتن مرکزیت واحد برای نماز جمعه می باشد و اصولا در نماز جمعه مطلب مهمی بیان نمی شود که مطبوعات بدان بپردازند.
====ماه مبارک رمضان====
حلول ماه مبارک رمضان در هرسال را کمیته فقهی رسمی، از طرف بنیاد اسلامی بنگلادش، به نام «کمیته رویت هلال ماه» اعلام می کند. افطاری دادن در این ایام برای مردم این سرزمین بسیار اهمیت دارد و مردم معتقد هستند که افطاری دادن سبب افزایش برکت روزی آن ها خواهد شد. افطاری نیز، خود برای این مردم اهمیت خاصی دارد و به محض غروب آفتاب و شنیدن اذان، افطار می کنند. افطاری دادن در میان دستگاه های دولتی، احزاب، گروه ها و انجمن های فرهنگی بسیار چشمگیر است و هر دسته و گروهی سعی دارد در این مهمانی الهی سهیم باشد.


  در مسجد بيت المكرم و چند مسجد مهم ديگر، خطبه هاي نماز جمعه را خطيب و امام جمعه آن مساجد مي نويسند و مي خوانند. شایان ذكر است كه بجز يكي دو مسجد، در همه مساجد خطبه هاي نماز جمعه به زبان عربي خوانده مي شود. در يكي دو مسجد مذكور كه كاملاً به دست جماعت اسلامي است، خطبه به زبان بنگالي ايراد مي شود. معلوم است كه خطبة عربي را اكثر مردم نمي فهمند و هيچ رابطه اي با زندگي مردم ندارد؛ به همین دلیل از انعكاس آن در مطبوعات هيچ اثري نيست. البته از يكي دو دهة پيش اين سنت به همه مساجد ترويج شده است كه قبل از خطبة عربي، خلاصة خطبه و يا مسايل ضروري را امام جمعه در سخنان قبل از خطبه به زبان بنگالي بيان کند، ولي عملاً به علت ضعف علمي وكمبود اطلاعات و يا مشكلات ديگر، به آن عمل نمي شود.
یکی از سنت های رایج در این کشور برای بیدار کردن مردم به هنگام سحر، آژیری است که از کارخانه ها برای بیداری مردم به صدا در می آورند. از نگاه جماعت اهل تسنن، «اعتکاف» در مسجد در روزهای آخر ماه مبارک مستحب بوده و حتی یک نفر بعد از روز بیستم ماه مبارک باید از سوی اهالی محل در مسجد اعتکاف کند، در غیر این صورت ترک سنت شده است.


  دو روزنامه در [[داكا]] ( یعنی روزنامه های سنگرام و ملت ) خلاصة خطبه نماز جمعه مسجد بيت المكرم را كه اكثراً مربوط به مسائل ديني و اجتماعي روزمره مي باشد، منعكس مي كنند. مولانا عبيد الحق، امام جمعه بيت المكرم، بزرگ ترين خطيب مساجد بنگلادش است. وی نیز از طرف دولت برگزيده و استخدام شده است.
شب های قدر در فرهنگ مذهبی مردم بنگلادش بسیار مهم است و شب 27 رمضان را شب زنده داری می کنند. هفدهم رمضان را روز جنگ بدر می دانند و مراسمی را نیز برای بزرگداشت آن ترتیب می دهند. نماز تراویح نیز  ازجایگاه بسیار والایی بین اهل سنت برخوردار است. نماز تراویح هر شب ماه مبارک رمضان خوانده می شود و بیست رکعت می باشد که بایستی به جماعت خوانده شود. در این نماز هر شب یک جز از قرآن کریم توسط امام حافظ قرآن خوانده می شود. این نماز از نظر فقهی مستحب است اما مردم عاشقانه گاهی تا یک ساعت ونیم ایستاده این نماز را به جا می آورند.


  نمازهاي جمعه در بنگلادش به جز چند نمونه، در راديو و تلويزيون منعكس نمي شود. حتي در مطبوعات كشور نيز انعكاس ندارد. البته در چند نمونه كه بعد از نماز جمعه مراسم سياسي و يا سخنراني هاي بزرگ سياسي مذهبي در محوطة بيروني مسجد ملي كشور برگزار  مي شود، خبر آن در مطبوعات به چاپ مي رسد كه در خصوص نماز جمعه فقط جنبة اشاره و فرعي دارد. اين نكته را نبايد از نظر دور داشت كه علت اصلي آن نداشتن مركزيت واحد براي نماز جمعه مي باشد و اصولاً در نماز جمعه مطلب مهمي بيان نمي شود كه مطبوعات بدان بپردازند.
عید فطر نیز یکی از بزرگترین اعیاد مذهبی این کشور است و معمولا سه روز تعطیل رسمی از سوی دولت اعلام می شود. از نیمــــه دوم مـــاه مبارک رمضان مردم به خرید عید می پردازند و در روز عید لباس نو می پوشند و صله رحم به جا می آورند و شیرینی مخصوص عید و انواع غذاها را مهیا می کنند. رادیو و تلویزیون نیز در این ایام برنامه های مخصوص پخش می کنند.
====عید قربان ( عید الاضحی )====
عید سعید قربان، دومین عید بزرگ مذهبی مسلمانان است که با شکوه هر چه تمام تر در کشور برگزار می شود. آداب و رسوم این عید سعید در شبه قاره، به ویژه در بنگلادش  جلوه خاصی داردکه به شرح مختصری از آن پرداخته می شود.
====کمیته رویت هلال====
[[بنیاد اسلامی بنگلادش]] که بزرگ ترین سازمان دولتی اسلامی [[بنگلادش]] محسوب می شود، برای اعلام تاریخ شرعی رویت هلال ماه شوال ( عید فطر ) و عید قربان و... کمیته ویژه ای دارد که به ریاست وزیر مذهب و با عضویت علما و رجال دینی کشور تشکیل می شود. در بیست و نهمین روز از هر ماه قمری کمیته فوق تشکیل جلسه می دهد. چنانچه رویت هلال ماه در یکی از نقاط کشور با شواهد عینی معتبر رویت شود، کمیته مذکور آغاز ماه جدید را اعلام می کند، در غیر این صورت بعد از پایان 30 روز کامل، اولین روز ماه جدید قمری آغاز می شود. معمولا رویت هلال در آسمان بنگلادش با ایران یکسان است.
====تاریخ و نمازعید قربان====
[[پرونده:Baitul Mukarram (Arabic, بيت المكرّم; Bengali, বায়তুল মুকাররম; The Holy House).jpg|بندانگشتی|مسجد ملی بیت المکرم]]باتوجه به اینکه اکثریت مطلق مردم بنگلادش اهل تسنن (حنفی مذهب) هستند، آداب و سنت های عید سعید قربان مطابق با همان فقه برگزار می شود. نماز عید قربان دارای دو رکعت و هر رکعت دارای سه تکبیر می باشد. نماز عید قربان طبق فقه اهل سنت، واجب عینی است. نماز عیدین ( عید فطر و عید قربان) طبق فقه اهل سنت باید در مصلی بزرگ ( عید گاه ) برگزار شود؛ ولی مدت ها است که این سنت حسنه در بنگلادش نادیده گرفته شده است.


اجتماع اصلی نماز عید در عیدگاه ملی کشور، با امامت خطیب مسجد ملی بیت المکرم برگزار می شود.
====قربانی====
افراد مستطیع موظف هستند در عید قربان بعد از اقامه نماز عید به نیت تقرب به خداوند متعال، حیوانی حلال گوشت را،که عمدتا گوسفند یا بز یا گاو می باشد، ذبح کنند. طبق فقه اهل سنت هفت نفر می توانند یگ گاو و یا شتر را مشترکا قربانی کنند. ولی گوسفند و یا بز را یک نفر می تواند قربانی کند. در روز عید قربان اکثر مردم مسلمان بنگلادش، مانند سنّتی، ذبح گوسفند یا گاو را برخورد فرض می دانند و به آن اهتمام ویژه دارند. این روز حال وهوای یک جشن بزرگ ملی و مذهبی را دارد.
====گوشت قربانی====
مستحب است که گوشت قربانی را به سه قسمت تقسیم کنند، یک قسمت برای خود، یک قسمت برای بستگان و قسمت سوم برای فقرا و مستمندان. پوست گاو و گوسفند ذبح شده باید به ایتام و فقرا،  صدقه داده شود. گفتنی است عید قربان معمولا سه روز تعطیل رسمی است و دفاتر کلیه روزنامه ها در این ایام تعطیل است و اکثر مردم به روستاها و شهرها رفته و ایام عید را با بستگان خود می گذرانند.
===عاشورا و کربلا در فرهنگ بنگلادش===
با عنایت به اسلامی بودن کشور، فرهنگ مردم بنگلادش فرهنگی است که در آن تاریخ، سنت ها، عقاید، اندیشه ها، سلیقه ها و باورهای جمع شده تحت تاثیر ارزش های اسلامی است. از این رو، از روزی که نور اسلام برای اولین بر این سرزمین تابید، اهمیت ماه محرم و روز عاشورا نیز در فرهنگ جمعی مردم این سرزمین جاری شد.


'''7. 5. 2.ماه مبارك رمضان'''
قبل از اینکه ایام روزه ماه مبارک رمضان واجب شود، رسول مکرم (ص ) خود روزه های عاشورا را می گرفت و طبق دستور، اصحاب گرامی نیز این روزها را روزه می گرفتند. در ماه شعبان سال دوم هجری قمری حکم روزه برای ماه مبارک رمضان نازل شد. پیامبر گرامی اسلام (ص ) در کنـــــار گـــرفتن روزه در ماه مبارک رمضان، روز عاشورا در ماه محرم را نیز روزه می گرفتند. بنابراین به تبعیت از این سنت، از بدو تبلیغات اسلام در سرزمین بنگلادش، آن هایی که به اسلام گرویدند، سعی کردند تا روز عاشورا را روزه بگیرند؛ که این سنت هنوز ادامه دارد.


حلول ماه مبارك رمضان در هرسال را كميته فقهي رسمي، از طرف بنياد اسلامي بنگلادش، به نام «كميته رؤيت هلال ماه» اعلام مي کند.
مراسم عمومی دیگر این روز، سخنرانی و وعظ و خطابه واعظین مذهبی در اجتماعات عمومی پیرامون این رخداد عظیم تاریخی است. آن ها همچنین نقل می کنند که قیامت در روز عاشورا برپا خواهد شد. این سخنرانی ها در اذهان مردم اثر مثبتی می گذارد.


  افطاري دادن در اين ايام براي مردم اين سرزمين بسيار اهميت دارد و مردم معتقد هستند كه افطاري دادن سبب افزايش بركت روزي آن ها خواهد شد. افطاري نيز، خود براي اين مردم اهميت خاصي دارد و به محض غروب آفتاب و شنيدن اذان، افطار مي کنند. افطاري دادن در ميان دستگاه هاي دولتي، احزاب، گروه ها و انجمن هاي فرهنگي بسيار چشمگير است و هر دسته و گروهي سعي دارد در اين مهمانی الهي سهيم باشد.
به طور تخمینی پس از گذشت هفتاد سال از ظهور اسلام، در روز دهم محرم سال 61 هجری مطابق با سال 680 میلادی حضرت امام حسین علیه السلام در دشت کربلا به مرتبه شهادت رسید. حادثه کربلا در بین مسلمانان [[بنگلادش]]، الهامی را به وجود آورد که در مبارزه برای اقامه حق و عدالت در صورتی که نیاز باشد باید جان را فدا کرد. در پی تاثیرگذاری در شیعیان وتحت تاثیر قرار گرفتن مردم بنگلادش، مراسم مخصوص برگزاری روز عاشورا به وجود آمد. از جمله راهپیمایی تعزیه وتاسیس امام باره (حسینیه) بود که هنوز هم رواج دارد و این ها تاثیرات مذهب تشیع را در بنگلادش نشان می دهد.


    يكي از سنت هاي رايج در اين كشور براي بيدار كردن مردم به هنگام سحر، آژيري است كه از كارخانه ها براي بيداري مردم به صدا در مي آورند.
در سال 1609 میلادی شهر داکا تبدیل به مرکز استان بنگال ( حکومت مغول در شبه قاره هند ) شد و به نام شهر «جهانگیر نگر» (شهر جهانگیر) مشهور شد. جهانگیر نگر از بدو تاسیس تحت تاثیر عقاید تشیع قرار گرفت و با برگزاری مراسم عاشورا این تاثیر بیشتر نمایان شد.


  از نگاه جماعت اهل تسنن، « اعتكاف» در مسجد در روزهاي آخر ماه مبارك مستحب بوده و حتي يك نفر بعد از روز بيستم ماه مبارك بايد از سوي اهالي محل در مسجد اعتكاف كند، در غير اين صورت ترك سنت شده است.
شایان ذکر است که در سراسر شبه قاره هند به جز دکن هند (جنوب هند) فقط در شهر داکا قدیمی ترین امام باره به نام «حسینیه دالان» وجود دارد که معماری آن متاثر از سنت فرهنگی بنگلادش است. امام باره دیگری را نیز حاجی محمد محسن معروف به «قهرمان بذل و بخشش» در محلی بنام مورالی، تابع شهرستان جیسور ( واقع در غرب بنگلادش ) تاسیس کرد که هنوز باقی مانده است.همچنین در منطقه خارکی، تابع شهرستان جیسور، محلی وجود دارد که به «کربلا» معروف است. در منطقه عظیم پور ( واقع در قسمت غربی ) شهر داکا نیز جایی به نام کربلایی وجود دارد.


  شب هاي قدر در فرهنگ مذهبي مردم بنگلادش بسيار مهم است و شب 27 رمضان را شب زنده داري مي كنند. هفدهم رمضان را روز جنگ بدر مي دانند و مراسمي را نيز براي بزرگداشت آن ترتيب مي دهند. نماز تراويح نيز  ازجايگاه بسيار والايي بین اهل سنت برخوردار است. نماز تراويح هر شب ماه مبارك رمضان خوانده مي شود و بيست ركعت می باشد که بایستی به جماعت خوانده شود. در اين نماز هر شب یک جزء از قرآن کریم توسط امام حافظ قرآن خوانده مي شود. اين نماز از نظر فقهي مستحب است اما مردم عاشقانه گاهي تا يك ساعت ونيم ايستاده اين نماز را به جا مي آورند.
از آغاز پیدایش اسلام در سرزمین بنگلادش تا به امروز، اسامی تعداد بی شماری از کودکان را به نام مبارک حضرت امام حسین علیه السلام مزین می کنند. پدران و مادران اسامی فرزندان خود را طوری تعیین کرده اند که اسم حضرت امام حسین علیه السلام در  ترکیب اسم ها وجود داشته باشد، مانند: علا الدین حسین شاه، شهادت حسین، سجاد حسین، حسین علی، منیر حسین، انور حسین، ذاکر حسین، ارشاد حسین، مشرف حسین، ابوالحسین، فدا حسین و .... حتی به نام پسران حضرت امام حسین (ع)، اسم بسیاری از کودکان مزین به نام هایی از این قرار است: زین العابدین، علی اصغر، علی اکبر و .... اسم های سکینه، زینب و فاطمه نیز به مناسبت رخداد کربلا برای دختران انتخاب می شود. واقعه غم انگیز کربلا و روز عاشورا و نیز شهادت حضرت امام حسین (ع) و اصحاب و یارانش در ذهن و اندیشه مردم مسلمان بنگلادش متجلی است و بخشی از باورهای مردمی و به معنایی فرهنگ دینی بنگلادش را تشکیل داده است. همین عوامل است که نشان دهنده سیمای واقعی فرهنگ بنگلادش است.


  عيد فطر نيز يكي از بزرگترين اعياد مذهبي اين كشور است و معمولاً سه روز تعطيل رسمي از سوي دولت اعلام مي شود. از نيمــــه دوم مـــاه مبارك رمضان مردم به خريد عيد مي پردازند و در روز عيد لباس نو مي پوشند و صله رحم به جا مي آورند و شيريني مخصوص عيد و انواع غذاها را مهيا مي كنند. راديو و تلويزيون نيز در این ایام برنامه هاي مخصوص پخش مي كنند.
به مناسبت واقعه کربلا تصورات زیادی نیز در میان مردم وجود دارد که بخشی از اجزای  فرهنگ این کشور را تشکیل می دهد. مثلا اگر در موقع غروب در آسمان ابر قرمز دیده شود، مردم تصور می کنند که آن ابر از خون شهدای کربلا به وجود آمده است. گرچه ایــن تصور اساس ندارد، اما آن خاطره شهادت کربلا را در اذهان مردم عامه و روستانشین زنده می سازد. در بسیاری از خانواده های مسلمان بنگلادش قسمتی از گوشت قربانی عیدالاضحی را با روش خاصی تا روز عاشورا نگه می دارند و در آن روز می خوردند.


'''7. 5. 3.عيد قربان ( عيد الاضحي )'''
در ادبیات بنگـــالی کتاب هایی تحت عنوان «جنگنامه» به رشته تحریر در آمده است. این کتاب ها به صورت منظوم نوشته شده اند و نوعی اشعار طولانی هستند که در اصطلاح محلی «پونتی» گفته می شود. نیـــز ادبیـــات مرثیه، جاری، قصیده، غزل و ... در زبان بنگالی رشد پیدا کرده اند و این آثار مردم بنگال را با حادثه کربلا مانوس می کنند. نوحه ای است که با این جملات آغاز شده است: «ای شمر! خنجرت را آهسته بر گلویم بزن تا بتوانم ناله زین العابدین را بشنوم». این نوحه در بین مردم روستایی بنگال، در همه خانواده ها شهرت پیدا کرده است. هر کس این نوحه را می شنود اشک در چشمانش جاری می شود.


عيد سعيد قربان، دومين عيد بزرگ مذهبي مسلمانان است كه با شكوه هر چه تمام تر در كشور برگزار می شود. آداب و رسوم اين عيد سعيد در شبه قاره، به ويژه در بنگلادش  جلوه خاصي داردكه به شرح مختصري از آن پرداخته می شود.
در مورد رخداد غم انگیز کربلا کتاب های زیادی به نظم و نثر به زبان بنگالی نوشته شده است . در قرن هفدهم شاعر بنگالی شاغریب الله کتابی با عنوان جنگنامه بزرگ ''صحیح'' را نوشت. در این کتاب منظره شهادت حضرت امام حسین علیه السلام منعکس شده است؛ به ویژه منظره جدا سازی سر مبارک آن حضرت توسط شمر، وقتی که بر سینه مبارک آن حضرت نشست و سر امام را جدا ساخت و از جمله عرش، لوح و قلم، بهشت و دوزخ و ... شروع به نالیدن کردند و آسمان و زمین وحتی کوه ها و باغ ها  و دشت کربلا ناله کردند، خورشید و ماه همه سیاه شدند و جانوران بر این حادثه نالیدند.


'''7. 5. 4.كميته رؤيت هلال'''
در قرن هفدهم با همین مضمون شاعر دیگری به نام محمد خان کتابی منظوم با عنوان مقتل حسین (ع) نوشت که توجه همگان را جلب کرد.


بنياد اسلامي بنگلادش كه بزرگ ترين سازمان دولتي اسلامي بنگلادش محسوب مي شود، براي اعلام تاريخ شرعي رؤيت هلال ماه شوال ( عيد فطر ) و عيد قربان و... كميته ويژه اي دارد كه به رياست وزير مذهب و با عضويت علما و رجال ديني كشور تشكيل مي شود. در بيست و نهمين روز از هر ماه قمري كميته فوق تشكيل جلسه مي دهد. چنانچه رويت هلال ماه در يكي از نقاط كشور با شواهد عيني معتبر رؤيت شود، كميته مذكور آغاز ماه جديد را اعلام مي كند، در غير اين صورت بعد از پايان 30 روز كامل، اولين روز ماه جديد قمري آغاز مي شود. معمولاً رويت هلال در آسمان بنگلادش با ايران يكسان است.
در سال های مختلف کتاب های دیگری نیز با عنوان ''جنگ نامه'' (در مورد حادثه کربلا) نوشته شد. در آثار قرن نوزدهم، در نوشته های مربوط به محرم، عاشورا و کربلا بعضی از تعبیرات هنری ادبی مشاهده می شود. در این عصر ادبیات نثر رشد پیدا کرد و نوشتن شعر ونظم ( با جنبه های هنری جدید ) ادامه یافت و ادیبان، واقعه غم انگیز کربلا را در قالب نثر آغاز کردند. در اواخر قرن نوزدهم، میر مشرف حسین کتاب بزرگ  دریای غم  را در باره حادثه کربلا نوشت که نظر همگان را جلب کرد و مردم  از آن به طور گسترده استقبال کردند. در واقع این کتاب نیمی تاریخی و نیمی تخیلی است، یعنی نه کاملا تاریخ است نه کاملا داستان، بلکه شبه داستان یا شبه تاریخ است. با وجود این، هنوز این کتاب محبوب مردم مسلمان بنگال است و تقریبا در همه خانه ها نسخه های آن پیدا می شود. زمانی در روستاهای سراسر بنگال مرتبا مجالس برای خواندن و شنیدن ''دریای غم'' تشکیل می شد. یک نفر این کتاب را می خواند و دیگران گوش می کردند؛ شنوندگان در حین شنیدن، احساساتی و غمگین می شدند. محبوبیت این کتاب هنوز در میان عموم باقی است. کتاب دیگری در زبان بنگالی یافت نمی شود که مانند کتاب ''دریای غم'' در باره واقعه کربلا موردتوجه و پذیرش عمومی قرار گرفته باشد.


ما می دانیم حضرت امام حسین علیه السلام که سردار بزرگ حق و عدالت و انصاف بود، در روز دهم محرم سال 61 هجری قمری در کربلا در ساحل رود فرات علیه ارتش بزرگ حاکم ظالم وقت، یزید شجاعانه جنگید و شهادت را به جان خرید و شهادت آن حضرت الگوی مسلمانان قرار گرفت و در تاریخ اقامه حق وعدالت، غایت روشن و شکوهمند ایثارگری گشت و به مقام سیدالشهدا رسید. وی ضمن قربانی کردن جان پاک خود در دشت کربلا، به اثبات رساند که قافله حق در حرکت خود تسلیم نمی شود. حادثه کربلا به مردم مسلمان الهام می بخشد تا متحد شوند و برای اجرای حق و عدالت و علیه بی عدالتی و ستمگری و ظلم قیام کنند. در انقلابی که در سال 1857 میلادی علیه انگلیسی ها  (در سراسر شبه قاره ) آغاز شد، تاثیر عاشورا کاملا مشهود است. راهپیمایان شرکت کننده در مراسم عاشورا در شهر داکا، به پادگان انگلیسی ها در آرمانیتولا حمله و آنجا را تخریب کردند.


'''7. 5. 5.تاريخ و نمازعيد قربان'''
از آغاز رشد ادبیات بنگالی تا به امروز، در مورد حادثه کربلا بسیار نوشته شده است و کتاب ها و کتابچه ها به تعداد زیادی منتشر شده است؛ برای نمونه به چند کتاب اشاره می کنیم: قتل قاسم و نجات زین العابدین به قلم ابوعلی محمد حامد علی، کربلا به قلم محمد عبدالباری، کربلا  از خیره الله،  جنگ کربلا  از ضمیر حسین القادری، مراسم محرم از خان بهادر عابد علی، زمینه تاریخی و دریای غم از عبدالغفور صدقی،  ادبیات مرثیه بنگالی، از دکتر غلام ثقلین،  داستان کربلا از ا، ن، م، بذل الرشید،  تاریخنامه جنگ کربلا و خانواده پیامبر  و  تاریخنامه کربلا و خانواده امام  از محمد برکت الله. نیز تعداد زیادی از کتابچه ها تحت عنوان «حسن و حسین ع» و «کربلا» به زبان بنگالی منتشر شده است. شاعران بنگالی از جمله شهادت حسین، غلام مصطفی، قاضی نذرالاسلام، [[فرخ احمد]] و ... در باره محرم و کربلا اشعار ارزنده ای را سروده اند. شاعر شهادت حسین در شعر خود با عنوان «شهید کربلا»  می سراید:<ref name=":1">برگردان به فارسی</ref><blockquote>ای مردم بشنوید که صدای ناله در سراسر گیتی بلند است، آه! آه! یا حسین! در آسمان بلند است، آنکه جایش در جنات است، در دشت کشته می شود، و ناله رودخانه به ساحل می رسد.</blockquote>و در شعر دیگری با نام «محرم» می سراید:<ref name=":1" /><blockquote>این همان محرم است، غم آنروز ای مسلمانان! فراموش کرده اید ؟، دین شما اسلام است، ...</blockquote>شاعر ملی بنگلادش [[قاضی نذر الاسلام]] با کلمات زیبا و منظوم، محرم را در اشعار بنگالی تقدیم کرده است:<ref name=":1" /><blockquote>امروز همان ماه محرم باز آمده است، ایثارگری می خواهیم نه مرثیه و ناله را ...</blockquote>فروخ احمد شاعر معروف در شعر خود تحت عنوان «شهید کربلا» می گوید:<ref name=":1" /><blockquote>توشه ها را بردار،  ببین در پیش رویت دشت کربلا و اسب سواران را،  شن ها  در آن دشت مثل دوزخ می سوزانند، و نشانی از سبزه و گیاه ندارند، ماتم در آسمان و هوا بلند می شود، درختان و سنگ ها نیز در ماتم هستند، امروز ما آمده ایم در دشت کربلا ، ای حسین! ...</blockquote>شاعران و ادیبان بنگالی تلاش کرده اند تا ضمن بیان تاریخ ایثارگری در محرم، ملت را به همان مکتب سوق دهند. قاضی نذر الاسلام در نوشته های خود می گوید: ای مسلمانان بیدار شوید، فریاد حیدری (یا علی ) بزنید، بگذارید همه چیز باخون شهید سرخ شود ...


باتوجه به اينكه اكثريت مطلق مردم بنگلادش اهل تسنن ( حنفي مذهب ) هستند، آداب و سنت هاي عيد سعيد قربان مطابق با همان فقه برگزار مي شود. نماز عيد قربان داراي دو ركعت و هر ركعت داراي سه تكبير مي باشد. نماز عيد قربان طبق فقه اهل سنت، واجب عيني است. نماز عيدين ( عید فطر و عید قربان) طبق فقه اهل سنت بايد در مصلي بزرگ ( عيد گاه ) برگزار شود؛ ولي مدت ها است كه اين سنت حسنه در بنگلادش ناديده گرفته شده است.
به مناسبت محرم و عاشورا بسیاری از سازمان ها و انجمن های اجتماعی و فرهنگی، سمینارها، اجتماعات، سخنرانی های مذهبی، مجالس دعا و نیایش، مجالس درود رسانی به پیامبر اکرم (ص ) و غیره تدارک دیده می شود. در مساجد، مزارها و خانقاه ها، جلسه ها و محفل های ویژه برگزار می شود. روزنامه ها و مجلات، مقالات و اشعاری به مناسبت محرم وعاشورا منتشر می کنند. در بعضی جاها نمایشگاه هایی به مناسبت عاشورا ومحرم تشکیل می شود. رادیو و تلویزیون برنامه های ویژه پخش می کنند. البته این برنامه ها بدون موسیقی پخش می شوند. در واقع عاشورا و محرم در فرهنگ این سرزمین، مثل حسی انقلابی، در جریان است.<ref>روزنامه انقلاب – داکا: 10 ژوین 1995 م – نویسنده استاد حسن عبدالقیوم</ref>
====عید میلاد النبی (ص)====
[[بنیاد اسلامی بنگلادش]] ( اسلامیک فاوندیشن ) که از طرف دولت، بر امور مسایل کشور نظارت دارد، برنامه های گوناگونی را بدین مناسبت تدارک می بیند و هر ساله در این روز، مراسم بزرگ همراه با سخنرانی و نعت برگزار می کند. لازم است پیش از صحبت درباره عید میلاد النبی (ص)، اشاره کوتاهی به عکس العمل وهابیت تحت عنوان «سیره النبی» در برابر این عید بشود.
====سیره النبی====
دلیل اینکه بعضی از دسته جات و یاگروه ها از عنوان و اصطلاح «سیره النبی» در مقابل «میلادالنبی» (ص ) استفاده می کنند، این است که چون این افراد تحت تاثیر افکار وهابیت قرار دارند و از طرفی هم نمی خواهند رو در روی افکار عمومی قرار گیرند؛ آن ها برگزاری روز عید و جشن را نوعی «بدعت» می دانند، بنابراین، از این روز به نام «سیره النبی» یاد می کنند.


    اجتماع اصلي نماز عيد در عيدگا ه ملي كشور، با امامت خطيب مسجد ملي بيت المكرم برگزار مي شود.
طرفداران حزب جماعت اسلامی و بعضی از پیروان مکتب وهابیت حامی «سیره النبی» هستند و پیروان پیرها و اهل تصوف و سنی ها طرفدار «میلادالنبی (ص)» هستند. منطق این گروه این است که طبق حدیث پیامبر، فقط عید فطر و عید قربان عید های مسلمانان تلقی می شوند و عید دیگری وجود ندارد.
====تاریخ میلاد النبی (ص)====
بنا بر روایت مشهور اهل سنت، دوازدهم ماه ربیع الاول روز تولد و روز وفات حضرت ختمی مرتبت (ص) است، ولی با توجه به گفته پیامبر اکرم (ص ) که فرموده اند تولد و وفات من برای شما باعث سعادت است، چنین روزی جشن گرفته می شود.
=====چگونگی مراسم=====
مراسم عید «میلاد النبی (ص)» و «سیره النبی» به صورت همایش، سخنرانی های مذهبی در مساجد و محافل عمومی و مردمی برگزار می شود. سازمان ها و مراکز فرهنگی و ادبی هر یک متناسب با برنامه های خود  اقدام به مسابقه های قرایت قرآن، نعت خوانی، سرود، مقاله نویسی و ... می کنند.   گفتنی است که جشن میلاد النبی (ص ) در بعضی نقاط از سه تا هفت روز ادامه دارد.
====جشن جلوس====
سنـــی های تند رو اقدام به برگزاری راهپیمایی مردم به نام «جشن جلوس عیدالنبی» (ص ) می کنند. در این راهپیمایی پیروان آن ها به صورت گسترده شرکت می کنند و آن را باعث ثواب و اجر و نشانه عشق و محبت نسبت به رسول خدا تلقی می کنند. پیش آهنگ برگزاری چنین رسمی، پیروان مکتب «احمدیه سنیه طیبیه» می باشند که پیر این سلسله اهل پاکستان است و در این ایام به بنگلادش سفر می کند. نام وی سید شاه محمد طاهر از منطقه سیالکوت پاکستان می باشد.  بزرگ ترین راهپیمایی جشن جلوس عید میلادالنبی در شهر چیتاگنگ هر ساله در 12 ربیع الاول برگزار می شود.


قرباني
مردم معتقد به این روز ( به غیر از پیروان وهابیت)، به مناسبت عید میلاد النبی (ص ) در خانه های خود غذاهای متنوعی پخته و در میان فقرا و نیازمندان تقسیم می کنند. در مناطق مختلف چیتاگنگ، برای برگزاری این مراسم مذهبی، گاو ذبح می کنند و گوشت آن را در بین اقوام تقسیم می کنند؛ زیرا این عمل را نوعی تبرک می دانند.
=====ملاحظات=====
در سال های گذشته در این روزت، فقط مراکز آموزشی و غیر دولتی تعطیل بودند، اما از سال 2001 دولت اقدام به تعطیل رسمی کرد. اعلامیـــه های تبــــریک این روز از ســـوی رییس جمهوری، نخست وزیر و مسیولین دولتی و شخصیت ها بازتاب مطبوعاتی یافته است. این روز در شبه قاره هند همیشه با قرایت قرآن و محفل میلاد، که روز شادی و عید است، برگزار می شود. در دوره تسلط انگلیسی ها، این روز تعطیل رسمی بود و به نام روز «فاتحه دوازدهم» شهرت داشت و مردم در آن روز جشن می گرفتند. ظاهرا تا قبل از استقلال پاکستان از هند، همین نام کاربرد داشت، اما پس از استقلال پاکستان، این روز به نام «عید میلاد النبی» (ص ) تغییر یافت. در این روز، مردم با خواندن سرود و شعر و ابیات نغز و بسیار معروف شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی علیه الرحمه، یعنی:<blockquote>«بلغ العلی بکماله/ کشف الدجی بجماله/ حسنت جمیع خصاله/ صلو علیه و آله»، محافل جشن و شادمانی و سخنرانی خود را گرم و پرنشاط می سازند. همچنین خواندن اشعار دیگر فارسی در این مراسم رواج دارد. گروهی هم دست به راهپیمایی می زنند و از این طریق سرور و شادی خود را بروز می دهند یا  با پخش شیرینی، شادی خود را نشان می دهند.</blockquote>ریشه اختلاف برای نام گذاری چنین روزی را باید در تلاش طرفدارانی دانست که طرفدار افکار وهابی هستند.


  افراد مستطيع موظف هستند در عيد قربان بعد از اقامه نماز عيد به نيت تقرب به خداوند متعال، حيوانی حلال گوشت را،كه عمدتاً گوسفند یا بز یا گاو مي باشد، ذبح كنند. طبق فقه اهل سنت هفت نفر مي توانند يگ گاو و يا شتر را مشتركاً قرباني كنند. ولي گوسفند و يا بز را يك نفر مي تواند قرباني كند. در روز عيد قربان اكثر مردم مسلمان بنگلادش، مانند سنّتی، ذبح گوسفند يا گاو را برخورد فرض مي دانند و به آن اهتمام ويژه دارند. اين روز حال وهواي يك جشن بزرگ ملي و مذهبي را دارد.
طرفداران عید میلادالنبی (ص ) معتقدند که اگر پیامبر خدا خلق نمی شد، هیچ مخلوقی هم خلق نمی شد، لذا این عید بزرگترین عید جهان است و باید قدر آن شمرده شود؛ از این رو معتقدند این روز حتی اگرنوعی بدعت هم شمرده شود، بدعت خوبی است و باعث افزایش روحیه اسلامی و اخوت در جامعه می شود.
====نماز عیدین  ====
نماز عید فطر و [[عید قربان در بنگلادش]] و عموما در کشورهای شبه قاره ، اهمیت ویژه ای دارد و هر شهری معمولا دارای مصلای مخصوص ( عیدگاه ) می باشد که نماز عید اصلی در آنجا برگزار می شود. رسانه های گروهی مانند رادیو و تلویزیون و مطبوعات به صورت کامل خبر بــــرگــزاری مراسم را پخش می کنند. مطبوعات با چاپ عکس های ویژه ای از هر نماز، گوشه هایی از عظمت آن را به تصویر می کشند. تلویزیون بیشترین اهمیت را در اخبار سراسری خود به گزارش های مصور نمازهای عید از پایتخت و شهرستان ها می دهد. در بعضی مصلاها جمعیت نمازگزاران به بیش از یک میلیون نفر می رسد.


علی رغم پخش وانتشار گزارش های کامل مصور از نمازهای عید، متاسفانه فقط به ظاهر امر پرداخته می شود. اصولا مسایل سیاسی، اجتماعی مسایل جهان اسلام، به ندرت در خطبه ها مطرح می شود. در چند سال اخیر تلویزیون بنگلادش سعی کرده است که اخبار مراسم نمازهای عید کشورهای اسلامی از جمله ایران، مالزی، اندونزی و غیره را نشان دهد.؛ مراسم نماز عید ایران که با شکوه خاصی برگزار می شود، توجه و تحسین مردم را بر می انگیزد.
====[[شب برات در بنگلادش|شب برات]]====
شب نیمه شعبان در میان اکثریت قاطع مسلمانان بنگلادش، «شب برات» شناخته شده است. بدین مناسبت اکثر مردم، شب را در مساجد و در حال تعبد و نیایش می گذرانند. مردم به زیارتگاه ها می روند و مزار اولیا و بزرگان مذهبی در این شب رونق خاصی پیدا می کند.


'''7. 5. 6.گوشت قرباني'''
«شب برات» واژه ای فارسی است و نشانگر نفوذ فرهنگ فارسی در این منطقه است. طبق روایات اهل سنت، بعد از شب قدر، شب نیمه شعبان بزرگ ترین و پربرک ترین شب سال محسوب مــی شود کـــه در آن شب خداوند (جل و علا) حیات و ممات و روزی بندگان را مقدر می کنـــد  وگنـــاه گنهکاران را به اغماض می نگرد. خداوند بندگان خود را مخاطب قرار می دهد و می فرمایدکه آیا کسی هست که از من مغفرت طلب کند تا من او را عفو نمایم؛ آیا کسی هست که از من طلب رزق کند تا من به او رزق بدهم. در این باب روایات زیادی درکتب اهل سنت وجود دارد. هر چند طرفداران وهابیت این روایات را جعلی تلقی می کنند. «[[شب برات در بنگلادش|شب برات]]» در [[جامعه بنگلادش]] سنتی حسنه است و به فرهنگی ریشه دار تبدیل شده است. مردم ترجیح می دهند که آن شب را در مساجد در بیداری و عبادت بگذرانند. روزنامه های بنگلادش گزارش ها و مقاله های ویژه ای در این رابطه انتشار می دهند.  این روز تعطیل رسمــــی است و شیعیان این شب را که سالروز تولد حضرت ولی عصر (عج ) است، گرامی می دارند.<ref>روزنامه انقلاب ، 7 فوریه 1999 م ، داکا ، [[بنگلادش]]</ref>
====مراسم مذهبی هندوها به مناسبت بزرگداشت سالروز تولد شری کریشنا====
مراسم مذهبی هندوها به مناسبت بزرگداشت سالروز تولد شری کریشنا، خدای آیین هندو، در مجامع هندوها در سراسر بنگلادش در 12 اوت مطابق با 21 مرداد بــــرگزار می شود. جامعه هندوهای بنگلادش با راهپیمایی در خیابان ها، این روز مذهبی را گرامی می دارند.


مستحب است كه گوشت قرباني را به سه قسمت تقسيم كنند، يك قسمت براي خود، يك قسمت براي بستگان و قسمت سوم براي فقرا و مستمندان. پوست گاو و گوسفند ذبح شده بايد به ايتام و فقرا،  صدقه داده شود. گفتني است عيد قربان معمولاً سه روز تعطيل رسمي است و دفاتر كليه روزنامه ها در اين ايام تعطيل است و اكثر مردم به روستاها و شهرها رفته و ايام عيد را با بستگان خود مي گذرانند.
به گزارش روزنامه اتفاق، «شری کریشنا» برای سرکوب نیروهای شر و سرپرستی از نیروهای خیر به دنیا آمده بود. گفته های وی درکتاب  ''[[بهگوادگیتا]]'' ( نغمه های آسمانی)، کتاب مذهبی هندوها جمعاوری شده است. منابع هندو حاکی از آن است که تولد شری کریشنا در 1506 ق .م صورت گرفته است. به عقیده آن ها، زمانی که دنیا پر از ظلم و بی دینی شده بود، شری کریشنا، در شهر متورا در هند متولد شد. نام مادر او ودیبوکی و پدر او بشن دیو بود. جامعه هندوهای بنگلادش در این روز با راهپیمایی مذهبی خود، این روز را گرامی می دارند و تعطیل رسمی است.
=====[[مراسم آیینی دورگاپوجا]]=====
بزرگ ترین عید [[هندوها در بنگلادش]] مراسم آیینی دورگا است. این مراسم در ماه کارتیک طبق تقویم بنگالی در فصل پاییز از 6تا9 کارتیک برگزار می شود. بدین مناسبت بت های رنگارنگ در معابد هندوها نصب می شود. بت اصلی این عید که همدوها آن را پرستش می کنند، «دورگا» نام دارد که مادر، دختر و یا الهه زن «حافظ خلقت» نامیده می شود. پرستش از روز ششم ماه کارتیک شروع می شود. روز هشتم معتقدین از صبح تا غروب گرسنگی می کشند و چیزی نمی خورند و در روز نهم خدای دورگا به همراه ولوله جشن و شادی هندوها روی دست آنان حمل شده و به رودخانه «بوری گانگا» انداخته می شود و بدین ترتیب بزرگ ترین جشن هندوهای بنگلادش به پایان می رسد.


در مقاله «جشن پاییزی پرستش دورگا و چند کلام» به قلم آنیندوآکاش، که در روزنامه اتفاق در 23 اکتبر 2001 م به چاپ رسیده است، مطالبی درباره دورگا نوشته شده است. در این مقاله آمده است که در زمان قدیم جنگی بین خدایان شر و خدایان خیر رخ داده بود که خدایان خیر شکست خورده و از بهشت رانده شدند. بعدا خدایان رانده شده نزد خدای شیوا و ویشنو رفته و از آن ها کمک خواستند. بعد از شنیدن شرح مظالم خدایان شر، این دو خدا خشمگین شده و در پی آن، از چهره های آن دو نوری درخشید و از خدایان دیگر بنام برهما، ایندرا و ... نور ساطع شد و از مجموعه این نورها، خدای دورگا در هییت الهه ای زیبا به وجود آمد. این دورگا در عصرهای گوناگون برای سرکوب بدان و پرورش خوبان در این جهان نزول می کند؛ اساس و مبنای پرستش دورگا در این ایام در بنگلادش ریشه در این اسطوره دارد.


'''7. 5. 7.عاشورا و كربلا در فرهنگ بنگلادش'''
طبق اظهارات این نویسنده قبلا این جشن مخصوص اربابان جامعه بوده و بعدها جنبه مردمی یافته است. به مناسبت جشن پرستش دورگا، ادارات یک روز و دانشگاه ها و مدارس کشور در بنگلادش  به مدت هفت روز تعطیل می باشند.
====مراسم مذهبی آبتنی هندوها ( آشتومی ) در بنگلادش ====
پیروان مذهب هندو در بنگلادش، در آبراه «لانکال بند» در ناراین گنج، در حومه جنوب شرق شهر داکا، مراسم تاریخی آیینی خود به نام «آبتنی هشتمین» را جشن می گیرند. مکان این مراسم ویژه آبتنی در ساحل رود «براهماپوترا» به وسعت سه کیلومتر می باشد.


با عنایت به اسلامی بودن کشور، فرهنگ مردم بنگلادش فرهنگي است كه در آن تاريخ، سنت ها، عقايد، انديشه ها، سليقه ها و باورهای جمع شده تحت تأثير ارزش هاي اسلامي است. از این رو، از روزي كه نور اسلام براي اولين بر این سرزمين تابید، اهميت ماه محرم و روز عاشورا نيز در فرهنگ جمعی مردم اين سرزمين جاری شد.
این مراسم هر ساله در ماه «چوبترا» ( آخرین ماه به تقویم بنگالی)، مطابق با هشتم ماه هجری، برگزار می شود. در این منطقه 10 معبد، 6 آستانه ،3 پناهگاه و 13 جایگاه آبتنی هندوها وجود دارد. در این مراسم علاوه بر هزاران هندو از داخل بنگلادش، جمعیت بی شماری از هندوستان و نپال نیز شرکت می کنند. این مراسم در حدود سه روز طول می کشد.<ref>روزنامه بنگلادش آبزرور ، داکا – بنگلادش ، 24/3/99</ref>
====جشن های ملی بودایی های عشایر====
جشن های بوداییان بنگلادش هر ساله به مناسبت آغاز سال نو بنگالی برگزار می شود. مهم ترین آن ها به شرح هستند.
====جشن بدر پرو بار ونا====
پیروان [[آیین بودا]] در بنگلادش باعشق و علاقه خاص مذهبی خود جشن بدر پرو بار ونا را،که بزرگ ترین عید مذهبی آنان محسوب می شود، برگزار می کنند. از جمله برنامه های این روز پرتاب بادبادک های آتش به هوا و رعایت سکوت برای طلب خیر همگان است. در این روز در معابد بودایی ها، مراسم اعطای خرقه مذهبی به روحانیون بودایی صورت می گیرد.<ref>روزنامه اتفاق ، 25 اکتبر 1999 م ، داکا ، بنگلادش</ref>
=====بودا پورنیما=====
در 29 آوریل هر سال، پیروان آیین بودا، بزرگ ترین جشن مذهبی خود را به نام «پورنیما» برگزار می کنند. بدین مناسبت سازمان های مختلف بودایی برنامه های گوناگونی تدارک می بینند. دولت بنگلادش نیز این روز را تعطیل رسمی اعلام کرده است. بنا به روایت بودایی ها در چنین روزی «بودا» بنیانگذار آیین بودایی، متولد شده است .<ref>روزنامه اتفاق ، داکا، [[بنگلادش]]، 29 آوریل 1999/9=اردیبهشت 78</ref>
=====29 آوریل، اولین ماه از سال=====
بودایی ها دراولین ماه سال بنگالی بزرگترین عید خود را با نام جشن «بدر کمال» برگزار می کنند و بدین مناسبت یک روز تعطیل است.
=====16مارس، سالروز تولد شیخ مجیب الرحمان =====
سالروز تولد شیخ مجیب الرحمان بنیانگزار استقلال بنگلادش، بعد از روی کارآمدن دولت خانم [[شیخ حسینه]] دختر ایشان، بنگلادش این روز را تعطیل رسمی اعلام کرده است.
=====26مارس، روز استقلال ملی بنگلادش=====
در 26 مارس 1970 ارتش پاکستان به ارتش بنگلادش در داکا یورش برد و اقدام به سرکوب آزادیخواهان کرد و در نهایت منجر به استقلال بنگلادش شد. به یادبود آن روز، در [[تاریخ بنگلادش]] این روز، روز استقلال و ملی شناخته می شود و تعطیل رسمی است.
=====16دسامبر، روز پیروزی =====
در چنین روزی در پی جنگ 9 ماهه داخلی در 1971، نیروهای پاکستان از ارتش هند، که پشتیبان چریک های آزادیبخش بنگلادش بودند، شکست خوردند و مجبور به  ترک بنگلادش شدند. به همین مناسبت این روز را روز پیروزی نامیده اند و تعطیل رسمی است.
=====اولین ماه مه، روز کارگر=====
اولین روز ماه مه سال میلادی همچون کشورهای دیگر جهان، روز کارگر و به نام روز مه برگزار می شود و بدین مناسبت یک روز تعطیل رسمی است.
=====15 اوت، روز سوگواری ملی=====
از زمان روی کارآمدن دولت خانم شیخ حسینه، روز قتل مجیب الرحمان به دست کودتاچیان نظامی در سال 1957، روز سوگواری ملی نامیده شده و تعطیل رسمی است.
=====14آوریل، روز بنگال =====
روز اول سال بنگالی است و تعطیل رسمی است.
====آخرین چهارشنبه ماه صفر ====
آخرین چهارشنبه ماه صفر به عنوان یادگار روز بهبود نسبی کسالت رسول خدا (ص ) در بستر بیماری، این روز تعطیل اختیاری رسمی است، یعنی ادارات دولتی باز است و فقط موسسات آموزشی تعطیل است.
====فاتحه یازدهم، 11ماه ربیع الثانی ====
سالروز وفات شیخ عبدالقادر جیلانی ( گیلانی ) یک روز تعطیل رسمی است و بدین مناسبت موسسات آموزشی کشور نیز تعطیل و مابقی مراکز اختیاری است.
====27ماه رجب، شب معراج====
این روز به نام یادگار معراج النبی (ص ) برگزار می شود و یک روز تعطیل رسمی اختیاری است، به خصوص موسسات آموزشی تعطیل است.
====تعطیلات دیگر====
علاوه بر روزهای مذکور، برای پیروان مذهب هندو 10 روز، برای مسیحیان 8 روز و برای بودایی ها 5 روز تعطیل در نظر گرفته شده است.


   قبل از اينكه ايام روزه ماه مبارك رمضان واجب شود، رسول مكرم (ص ) خود روزه هاي عاشورا را مي گرفت و طبق دستور، اصحاب گرامي نيز اين روزها را روزه مي گرفتند. در ماه شعبان سال دوم هجري قمري حكم روزه برای ماه مبارك رمضان نازل شد. پيامبر گرامي اسلام (ص ) در كنـــــار گـــرفتن روزه در ماه مبارك رمضان، روز عاشورا در ماه محرم را نيز روزه مي گرفتند. بنابراین به تبعیت از این سنت، از بدو تبليغات اسلام در سرزمين بنگلادش، آن هائي كه به اسلام گرويدند، سعي کردند تا روز عاشورا را روزه بگيرند؛ كه اين سنت هنوز ادامه دارد.
شایان ذکر است که برای موسسات آموزشی در بنگلادش در سال یک ماه تعطیلات در فصل تابستان است و ماه رمضان را نیز عموما در تعطیلی به سر می برند. <ref>توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>


  مراسم عمومی دیگر این روز، سخنرانی و وعظ و خطابه واعظين مذهبي در اجتماعات عمومي پیرامون اين رخداد عظیم تاریخی است. آن ها همچنین نقل مي كنند كه قيامت در روز عاشورا برپا خواهد شد. اين سخنراني ها در اذهان مردم اثر مثبتي مي گذارد.
== نیز نگاه کنید به ==
[[مناسبت‌های ملی و مذهبی روسیه]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی کوبا]]؛ [[مناسبت ها، تعطيلات و تفریحات در لبنان]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی مصر]]؛ [[تعطیلات رسمی سراسری در چین]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی سنگال]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی فرانسه]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی آرژانتین]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی تایلند]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی اردن]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی اتیوپی]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی سیرالئون]]؛ [[مناسبت‌های ملی و مذهبی قطر]]


  به طور تخميني پس از گذشت هفتاد سال از ظهور اسلام، در روز دهم محرم سال 61 هجري مطابق با سال 680 ميلادي حضرت امام حسين علیه السلام در دشت كربلا به مرتبه شهادت رسيد. حادثه كربلا در بين مسلمانان بنگلادش، الهامی را به وجود آورد كه در مبارزه براي اقامه حق و عدالت در صورتي كه نياز باشد بايد جان را فدا كرد. در پي تأثيرگذاري در شيعيان وتحت تأثير قرار گرفتن مردم بنگلادش، مراسم مخصوص برگزاري روز عاشورا به وجود آمد. از جمله راهپيمايي تعزیه وتأسيس امام باره ( حسینیه) بود كه هنوز هم رواج دارد و اين ها تأثيرات مذهب تشيع را در بنگلادش نشان مي دهد.
== کتابشناسی ==
 
<references />
     در سال 1609 ميلادي شهر داكا تبديل به مركز استان بنگال ( حكومت مغول در شبه قاره هند ) شد و به نام شهر « جهانگير نگر » ( شهر جهانگير ) مشهور شد. جهانگیر نگر از بدو تأسيس تحت تأثير عقايد تشيع قرار گرفت و با برگزاري مراسم عاشورا اين تأثير بيشتر نمايان شد.
[[رده:تقویم و شاخص ترین مناسبت های و رویدادهای تقویمی]]
 
  شایان ذكر است كه در سراسر شبه قاره هند به جز دكن هند ( جنوب هند ) فقط در شهر داكا قديمي ترين امام باره به نام « حسينيه دالان » وجود دارد كه معماري آن متاثر از سنت فرهنگي بنگلادش است. امام باره دیگری را نیز حاجي محمد محسن معروف به « قهرمان بذل وبخشش » در محلي بنام مورالي، تابع شهرستان جيسور ( واقع در غرب بنگلادش ) تأسيس کرد که هنوز باقي مانده است.  همچنین در منطقه خاركي، تابع شهرستان جيسور، محلي وجود دارد که به «كربلا» معروف است. در منطقه عظيم پور ( واقع در قسمت غربي ) شهر داكا نيز جائي به نام كربلايي وجود دارد.
 
  از آغاز پيدايش اسلام در سرزمين بنگلادش تا به امروز، اسامي تعداد بي شماري از كودكان را به نام مبارك حضرت امام حسين علیه السلام مزین می کنند. پدران و مادران اسامي فرزندان خود را طوري تعيين كرده اند كه اسم حضرت امام حسين علیه السلام در  تركيب اسم ها وجود داشته باشد، مانند: علاء الدين حسين شاه، شهادت حسين، سجاد حسين، حسين علي، منير حسين، انور حسين، ذاكر حسين، ارشاد حسين، مشرف حسين، ابوالحسين، فدا حسین و .... حتي به نام پسران حضرت امام حسين (ع)، اسم بسياري از كودكان مزین به نام هایی از این قرار است : زين العابدين، علي اصغر، علي اكبر و .... اسم هاي سكينه، زينب و فاطمه نيز به مناسبت رخداد كربلا برای دختران انتخاب می شود. واقعه غم انگيز كربلا و روز عاشورا و نیز شهادت حضرت امام حسين (ع) و اصحاب و يارانش در ذهن و اندیشه مردم مسلمان بنگلادش متجلي است و بخشی از باورهای مردمی و به معنایی فرهنگ دینی بنگلادش را تشكيل داده است. همين عوامل است كه نشان دهنده سیمای واقعي فرهنگ بنگلادش است.
 
  به مناسبت واقعه كربلا تصورات زيادي نيز در ميان مردم وجود دارد كه بخشی از اجزای  فرهنگ اين كشور را تشکیل می دهد. مثلاً اگر در موقع غروب در آسمان ابر قرمز ديده شود، مردم تصور مي كنند كه آن ابر از خون شهداي كربلا به وجود آمده است ( قرمز شده است). گرچه ايــن تصور اساس ندارد، اما آن خاطره شهادت كربلا را در اذهان مردم عامه و روستانشين زنده مي سازد. در بسياري از خانواده هاي مسلمان بنگلادش قسمتي از گوشت قرباني عيدالاضحي را با روش خاصي تا روز عاشورا نگه می دارند و در آن روز می خوردند.
 
  در ادبيات بنگـــالي كتاب هايي تحت عنوان « جنگنامه » به رشته تحرير در آمده است. اين كتاب ها به صورت منظوم نوشته شده اند و نوعي اشعار طولاني هستند که در اصطلاح محلي « پونتي » گفته مي شود. نيـــز ادبيـــات مرثيه، جاري، قصيده، غزل و ... در زبان بنگالي رشد پيدا كرده اند و اين آثار مردم بنگال را با حادثه كربلا مانوس می کنند. نوحه اي است كه با اين جملات آغاز شده است: «اي شمر ! خنجرت را آهسته بر گلويم بزن تا بتوانم ناله زين العابدين را بشنوم». اين نوحه در بين مردم روستائي بنگال، در همه خانواده ها شهرت پيدا كرده است. هر كس اين نوحه را مي شنود اشك در چشمانش جاري مي شود.
 
    در مورد رخداد غم انگيز كربلا كتاب هاي زيادي به نظم و نثر به زبان بنگالي نوشته شده است . در قرن هفدهم شاعر بنگالي شاغريب الله كتابي با عنوان ''جنگنامه بزرگ صحيح'' را نوشت. در اين كتاب منظره شهادت حضرت امام حسين علیه السلام منعكس شده است؛ به ويژه منظره جدا سازي سر مبارك آن حضرت توسط شمر، وقتي که بر سينه مبارك آن حضرت نشست و سر امام را جدا ساخت و از جمله عرش، لوح و قلم، بهشت و دوزخ و ... شروع به ناليدن كردند و آسمان و زمين وحتي كوه ها و باغ ها  و دشت كربلا ناله كردند، خورشيد و ماه همه سياه شدند و جانوران بر اين حادثه ناليدند.
 
  در قرن هفدهم با همين مضمون شاعر ديگري به نام محمد خان كتابي منظوم با عنوان ''مقتل حسين (ع)'' نوشت که توجه همگان را جلب كرد.
 
  در سال هاي مختلف كتاب هاي ديگري نيز با عنوان ''جنگ نامه'' ( در مورد حادثه كربلا) نوشته شد. در آثار قرن نوزدهم، در نوشته های مربوط به محرم، عاشورا و كربلا بعضي از تعبيرات هنري ادبي مشاهده مي شود. در اين عصر ادبيات نثر رشد پيدا كرد و نوشتن شعر ونظم ( با جنبه هاي هنري جديد ) ادامه يافت و اديبان، واقعه غم انگيز كربلا را در قالب نثر آغاز كردند. در اواخر قرن نوزدهم، مير مشرف حسين كتاب بزرگ  ''درياي غم''  را در باره حادثه كربلا نوشت که نظر همگان را جلب كرد و مردم  از آن به طور گسنرده استقبال کردند. در واقع اين كتاب نيمي تاريخي و نيمي تخيلي است، يعني نه كاملاً تاريخ است نه كاملاً داستان، بلكه شبه داستان يا شبه تاريخ است. با وجود این، هنوز اين كتاب محبوب مردم مسلمان بنگال است و تقريباً در همه خانه ها نسخه هاي آن پيدا مي شود. زماني در روستاهاي سراسر بنگال مرتباً مجالس براي خواندن و شنيدن ''درياي غم'' تشكيل مي شد. يك نفر اين كتاب را مي خواند و ديگران گوش می کردند؛ شنوندگان در حين شنيدن، احساساتي و غمگين مي شدند. محبوبيت اين كتاب هنوز در میان عموم باقي است. كتاب ديگري در زبان بنگالي يافت نمي شود كه مانند كتاب ''درياي غم'' در باره واقعه كربلا موردتوجه و پذيرش عمومي قرار گرفته باشد.
 
  ما مي دانيم حضرت امام حسين علیه السلام كه سردار بزرگ حق و عدالت و انصاف بود، در روز دهم محرم سال 61 هجري قمري در كربلا در ساحل رود فرات عليه ارتش بزرگ حاكم ظالم وقت، يزيد شجاعانه جنگيد و شهادت را به جان خريد و شهادت آن حضرت الگوي مسلمانان قرار گرفت و در تاريخ اقامه حق وعدالت، غایت روشن و شكوهمند ايثارگري گشت و به مقام سيدالشهدا رسيد. وي ضمن قرباني کردن جان پاک خود در دشت كربلا، به اثبات رساند كه قافله حق در حركت خودتسليم نمي شود. حادثه كربلا به مردم مسلمان الهام مي بخشد تا متحد شوند و براي اجراي حق و عدالت و عليه بي عدالتي و ستمگري و ظلم قيام كنند. در انقلابی كه در سال 1857 ميلادي عليه انگليسيها  (در سراسر شبه قاره ) آغاز شد، تأثير عاشورا کاملا مشهود است. راهپيمايان شركت كننده در مراسم عاشورا در شهر داكا، به پادگان انگليسي ها در آرمانيتولا حمله و آنجا را تخريب كردند.
 
  از آغاز رشد ادبيات بنگالي تا به امروز، در مورد حادثه كربلا بسيار نوشته شده است و كتاب ها و كتابچه ها به تعداد زيادي منتشر شده است؛ برای نمونه به چند كتاب اشاره می کنیم: ''قتل قاسم و نجات زين العابدين'' به قلم ابوعلي محمد حامد علي، ''كربلا'' به قلم محمد عبدالباري، ''كربلا''  از خيره الله،  ''جنگ كربلا''  از ضمير حسين القادري، ''مراسم محرم'' از خان بهادر عابد علي، ''زمينه تاريخي و درياي غم'' از عبدالغفور صدقي،  ''ادبيات مرثيه بنگالي''، از دكتر غلام ثقلين،  ''داستان كربلا'' از ا، ن، م، بذل الرشيد،  ''تاريخنامه جنگ كربلا و خانواده پيامبر''  و  ''تاريخنامه كربلا و خانواده امام''  از محمد بركت الله. نيز تعداد زيادي از كتابچه ها تحت عنوان « حسن و حسين ع» و «كربلا» به زبان بنگالي منتشر شده است. شاعران بنگالي از جمله شهادت حسين، غلام مصطفي، قاضي نذرالاسلام، [[فرخ احمد]] و ... در باره محرم و كربلا اشعار ارزنده اي را سروده اند. شاعر شهادت حسين در شعر خود با عنوان « شهيد كربلا»  مي سراید ( برگردان به فارسی):
 
اي مردم بشنويد كه صداي ناله در سراسر گيتي بلند است، آه ! آه ! يا حسين ! در آسمان بلند است، آنكه جايش در جنات است، در دشت كشته مي شود، و ناله رودخانه به ساحل مي رسد.
 
و در شعر دیگری با نام « محرم » مي سراید (برگردان به فارسی) :
 
اين همان محرم است، غم آنروز اي مسلمانان ! فراموش كرده ايد ؟، دين شما اسلام است، ...
 
  شاعر ملي بنگلادش قاضي نذر الاسلام با كلمات زيبا و منظوم، محرم را در اشعار بنگالي تقديم كرده است (برگردان به فارسی):
 
امروز همان ماه محرم باز آمده است، ايثارگري مي خواهيم نه مرثيه و ناله را ...
 
  فروخ احمد شاعر معروف در شعر خود تحت عنوان « شهيد كربلا» مي گوید (برگردان به فارسی):
 
توشه ها را بردار،  ببين در پيش رويت دشت كربلا و اسب سواران را،  شن ها  در آن دشت مثل دوزخ مي سوزانند، و نشاني از سبزه و گياه ندارند، ماتم در آسمان و هوا بلند مي شود، درختان و سنگ ها نيز در ماتم هستند، امروز ما آمده ايم در دشت كربلا ، اي حسين ! ...
 
شاعران و اديبان بنگالی تلاش كرده اند تا ضمن بيان تاريخ ايثارگري در محرم، ملت را به همان مكتب سوق دهند. قاضي نذر الاسلام در نوشته هاي خود مي گويد: اي مسلمانان بيدار شويد، فرياد حيدري (يا علي ) بزنيد، بگذاريد همه چيز باخون شهيد سرخ شود ...
 
  به مناسبت محرم و عاشورا بسياري از سازمان ها و انجمن هاي اجتماعي و فرهنگي، سمينارها، اجتماعات، سخنراني هاي مذهبي، مجالس دعا و نيايش، مجالس درود رساني به پيامبر اكرم (ص ) و غيره تدارك دیده می شود. در مساجد، مزارها و خانقاه ها، جلسه ها و محفل هاي ويژه برگزار می شود. روزنامه ها و مجلات، مقالات و اشعاري به مناسبت محرم وعاشورا منتشر مي كنند. در بعضي جاها نمايشگاه هایی به مناسبت عاشورا ومحرم تشكيل مي شود. راديو و تلويزيون برنامه هاي ويژه پخش مي كنند. البته اين برنامه ها بدون موسيقي پخش مي شوند. در واقع عاشورا و محرم در فرهنگ این سرزمین، مثل حسی انقلابي، در جریان است (روزنامه انقلاب – داكا : 10 ژوئن 1995 م – نويسنده استاد حسن عبدالقيوم).
 
 
'''7. 5. 8.عید میلاد النبی (ص)'''
 
بنياد اسلامي بنگلادش ( اسلاميك فاونديشن ) كه از طرف دولت، بر امور مسائل كشور نظارت دارد، برنامه هاي گوناگوني را بدين مناسبت تدارك مي بيند و هر ساله در اين روز، مراسم بزرگ همراه با سخنرانی و نعت برگزار می کند. لازم است پیش از صحبت درباره عید میلاد النبی (ص)، اشاره کوتاهی به عکس العمل وهابیت تحت عنوان «سیره النبی» در برابر این عید بشود.
 
'''7. 5. 8. 1. سيرة النبي'''
 
  دليل اينكه بعضي از دسته جات و ياگروه ها از عنوان و اصطلاح « سيره النبي » در مقابل «ميلادالنبي » (ص ) استفاده مي كنند، اين است كه چون اين افراد تحت تأثير افكار وهابيت قرار دارند و از طرفي هم نمي خواهند رو در روي افكار عمومي قرار گيرند؛ آن ها برگزاري روز عيد و جشن را نوعي « بدعت » مي دانند، بنابراین، از اين روز به نام « سيره النبي » ياد مي كنند.
 
    طرفداران حزب جماعت اسلامي و بعضي از پيروان مكتب وهابيت حامي « سيره النبي » هستند و پيروان پيرها و اهل تصوف و سني ها طرفدار « ميلادالنبي (ص)» هستند. منطق اين گروه اين است كه طبق حديث پيامبر، فقط عيد فطر و عيد قربان عید های مسلمانان تلقي مي شوند و عيد ديگري وجود ندارد.
 
 
'''7. 5. 8. 2.تاريخ ميلاد النبي (ص)'''
 
بنا بر روايت مشهور اهل سنت، دوازدهم ماه ربيع الاول روز تولد و روز وفات حضرت ختمي مرتبت (ص) است، ولي با توجه به گفته پيامبر اكرم (ص ) كه فرموده اند تولد و وفات من براي شما باعث سعادت است، چنين روزي جشن گرفته مي شود.
 
'''7. 5. 8. 3.چگونگي مراسم'''
 
مراسم عيد « ميلاد النبي (ص)» و « سيره النبي » به صورت همايش، سخنراني هاي مذهبي در مساجد و محافل عمومي و مردمي برگزار مي شود. سازمان ها و مراكز فرهنگي و ادبي هر يك متناسب با برنامه هاي خود  اقدام به مسابقه هاي قرائت قرآن، نعت خواني، سرود، مقاله نويسي و ... مي كنند.   گفتني است كه جشن ميلاد النبي (ص ) در بعضي نقاط از سه تا هفت روز ادامه دارد.
 
'''7. 5. 9. جشن جلوس'''
 
سنـــي هاي تند رو اقدام به برگزاري راهپيمايي مردم به نام « جشن جلوس عيدالنبي » (ص ) مي كنند. در اين راهپيمايي پيروان آن ها به صورت گسترده شركت مي كنند و آن را باعث ثواب و اجر و نشانه عشق ومحبت نسبت به رسول خدا تلقي مي كنند. پيش آهنگ برگزاري چنين رسمي، پيروان مكتب «احمديه سنيه طيبيه » مي باشند كه پير اين سلسله اهل پاكستان است و در اين ايام به بنگلادش سفر مي كند. نام وی سيد شاه محمد طاهر از منطقه سیالكوت پاكستان مي باشد.  بزرگ ترين راهپيمايي جشن جلوس عيد ميلادالنبي در شهر [[چيتاگنگ]] هر ساله در 12 ربيع الاول برگزار مي شود.
 
  مردم معتقد به اين روز ( به غير از پيروان وهابيت)، به مناسبت عيد ميلاد النبي (ص ) در خانه هاي خود غذاهاي متنوعي پخته و در ميان فقرا و نيازمندان تقسيم مي كنند. در مناطق مختلف چيتاگنگ، براي برگزاري اين مراسم مذهبي، گاو ذبح مي كنند و گوشت آن را در بين اقوام تقسيم مي کنند؛ زيرا اين عمل را نوعي تبرك مي دانند.
 
'''7. 5. 10. ملاحظات'''
 
در سال هاي گذشته در این روزت، فقط مراكز آموزشي و غير دولتي تعطيل بودند، اما از سال 2001 دولت اقدام به تعطیل رسمي کرد. اعلاميـــه هاي تبــــريك این روز از ســـوي رئيس جمهوري، نخست وزير و مسئولين دولتي و شخصيت ها بازتاب مطبوعاتي یافته است. این روز در شبه قاره هند هميشه با قرائت قرآن و محفل ميلاد، که روز شادي و عيد است، برگزار مي شود. در دوره تسلط انگليسی ها، اين روز تعطيل رسمي بود و به نام روز « فاتحه دوازدهم » شهرت داشت و مردم در آن روز جشن مي گرفتند. ظاهراً تا قبل از استقلال پاكستان از هند، همين نام کاربرد داشت، اما پس از استقلال پاكستان، اين روز به نام « عيد ميلاد النبي » (ص ) تغيير يافت. در اين روز، مردم با خواندن سرود و شعر و ابیات نغز و بسیار معروف شیخ مصلح الدین سعدي شیرازی علیه الرحمه، یعنی:
 
«بلغ العلي بكماله/ كشف الدجي بجماله/ حسنت جميع خصاله/ صلو عليه و آله»، محافل جشن و شادمانی و سخنرانی خود را گرم و پرنشاط می سازند. همچنین خواندن اشعار دیگر فارسی در این مراسم رواج دارد. گروهي هم دست به راهپيمايي مي زنند و از اين طريق سرور و شادي خود را بروز مي دهند یا  با پخش شيريني، شادي خود را نشان مي دهند.
 
ريشه اختلاف براي نام گذاري چنين روزي را بايد در تلاش طرفداراني دانست كه طرفدار افكار وهابي هستند.
 
طرفداران عيد ميلادالنبي (ص ) معتقدند كه اگر پيامبر خدا خلق نمي شد، هيچ مخلوقي هم خلق نمي شد، لذا اين عيد بزرگترین عید جهان است و بايد قدر آن شمرده شود؛ از این رو معتقدند اين روز حتی اگرنوعي بدعت هم شمرده شود، بدعت خوبي است و باعث افزايش روحيه اسلامي و اخوت در جامعه مي شود.
 
'''7. 5. 11. نماز عيدين'''  
 
نماز عيد فطر و [[عید قربان در بنگلادش]] و عموماً در كشورهاي شبه قاره ، اهميت ويژه اي دارد و هر شهري معمولاً داراي مصلاي مخصوص ( عیدگاه ) مي باشد كه نماز عيد اصلي در آنجا برگزار مي شود. رسانه های گروهی مانند راديو و تلويزيون و مطبوعات به صورت كامل خبر بــــرگــزاري مراسم را پخش مي كنند. مطبوعات با چاپ عكس هاي ويژه اي از هر نماز، گوشه هايي از عظمت آن را به تصوير مي كشند. تلويزيون بيشترين اهميت را در اخبار سراسري خود به گزارش هاي مصور نمازهاي عيد از پايتخت و شهرستان ها مي دهد. در بعضي مصلاها جمعيت نمازگزاران به بيش از يك ميليون نفر مي رسد.
 
  علي رغم پخش وانتشار گزارش هاي كامل مصور از نمازهاي عيد، متأسفانه فقط به ظاهر امر پرداخته مي شود. اصولاً مسائل سياسي، اجتماعي مسائل جهان اسلام، به ندرت در خطبه ها مطرح مي شود. در چند سال اخير تلويزيون بنگلادش سعي كرده است كه اخبار مراسم نمازهاي عيد كشورهاي اسلامي از جمله ايران، مالزي، اندونزي و غيره را نشان دهد.؛ مراسم نماز عيد ايران که با شكوه خاصي برگزار می شود، توجه و تحسين مردم را بر می انگیزد.
 
'''7. 5. 12. شب برات'''
 
شب نيمه شعبان در ميان اكثريت قاطع مسلمانان بنگلادش، « شب برات » شناخته شده است. بدين مناسبت اكثر مردم، شب را در مساجد و در حال تعبد و نيايش مي گذرانند. مردم به زيارتگاه ها مي روند و مزار اوليا و بزرگان مذهبي در این شب رونق خاصي پيدا مي كند.
 
  « شب برات » واژه اي فارسي است و نشانگر نفوذ فرهنگ فارسي در این منطقه است. طبق روايات اهل سنت، بعد از شب قدر، شب نيمه شعبان بزرگ ترين و پربرك ترين شب سال محسوب مــي شود كـــه در آن شب خداوند (جل و علا) حيات و ممات و روزي بندگان را مقدر مي كنـــد  وگنـــاه گنهكاران را به اغماض مي نگرد. خداوند بندگان خود را مخاطب قرار مي دهد و می فرمایدكه آيا كسي هست كه از من مغفرت طلب كند تا من او را عفو نمايم؛ آيا كسي هست كه از من طلب رزق كند تا من به او رزق بدهم. در اين باب روايات زيادي دركتب اهل سنت وجود دارد. هر چند طرفداران وهابيت اين روايات را جعلي تلقي مي كنند. « شب برات » در جامعة بنگلادش سنتی حسنه است و به فرهنگی ريشه دار تبديل شده است. مردم ترجيح مي دهند كه آن شب را در مساجد در بيداري و عبادت بگذرانند. روزنامه هاي بنگلادش گزارش ها و مقاله هاي ويژه اي در اين رابطه انتشار مي دهند.  اين روز تعطيل رسمــــي است و شيعيان اين شب را که سالروز تولد حضرت ولی عصر (عج ) است، گرامي مي دارند (روزنامه انقلاب ، 7 فوريه 1999 م ، داكا ، بنگلادش).
 
 
'''7. 5. 13.مراسم مذهبي هندوها به مناسبت بزرگداشت سالروز تولد شري كريشنا'''
 
مراسم مذهبي هندوها به مناسبت بزرگداشت سالروز تولد شري كريشنا، خداي آيين هندو، در مجامع هندوها در سراسر بنگلادش در 12 اوت مطابق با 21 مرداد بــــرگزار مي شود. جامعه هندوهاي بنگلادش با راهپيمايي در خیابان ها، اين روز مذهبي را گرامي مي دارند.
 
    به گزارش روزنامه اتفاق، «شري كريشنا» براي سركوب نیروهای شر و سرپرستي از نیروهای خیر به دنيا آمده بود. گفته هاي وي دركتاب  ''بهگوادگيتا'' ( نغمه های آسمانی)، كتاب مذهبي هندوها جمعاوري شده است. منابع هندو حاكي از آن است كه تولد شري كريشنا در 1506 ق .م صورت گرفته است. به عقيدة آن ها، زماني كه دنيا پر از ظلم و بي ديني شده بود، شري كريشنا، در شهر متورا در هند متولد شد. نام مادر او وديبوكي و پدر او بشن ديو بود. جامعه هندوهاي بنگلادش در اين روز با راهپيمايي مذهبي خود، اين روز را گرامي مي دارند و تعطيل رسمي است.
 
 
'''7. 5. 14. [[مراسم آیینی دورگاپوجا]]'''
 
بزرگ ترين عيد [[هندوها در بنگلادش]] مراسم آیینی دورگا است. اين مراسم در ماه كارتيك طبق تقويم بنگالي در فصل پاييز از 6تا9 كارتيك برگزار مي شود. بدين مناسبت بت هاي رنگارنگ در معابد هندوها نصب مي شود. بت اصلي اين عيد که همدوها آن را پرستش می کنند، « دورگا » نام دارد كه مادر، دختر و يا الهه زن « حافظ خلقت » نامیده می شود. پرستش از روز ششم ماه كارتيك شروع می شود. روز هشتم معتقدین از صبح تا غروب گرسنگی می کشند و چيزي نمی خورند و در روز نهم خداي دورگا به همراه ولوله جشن و شادي هندوها روي دست آنان حمل شده و به رودخانه «بوري گانگا » انداخته مي شود و بدين ترتیب بزرگ ترين جشن هندوهاي بنگلادش به پايان می رسد.
 
    در مقاله « جشن پاييزي پرستش دورگا و چند كلام » به قلم آنيندوآكاش، که در روزنامه اتفاق در 23 اكتبر 2001 م به چاپ رسيده است، مطالبي درباره دورگا نوشته شده است. در اين مقاله آمده است كه در زمان قديم جنگي بين خدايان شر و خدايان خير رخ داده بود كه خدايان خير شكست خورده و از بهشت رانده شدند. بعداً خدايان رانده شده نزد خداي شيوا و ویشنو رفته و از آن ها كمك خواستند. بعد از شنيدن شرح مظالم خدايان شر، اين دو خدا خشمگين شده و در پي آن، از چهره هاي آن دو نوري درخشيد و از خدايان ديگر بنام برهما، ايندرا و ... نور ساطع شد و از مجموعه اين نورها، خداي دورگا در هیئت الهه ای زيبا به وجود آمد. اين دورگا در عصرهاي گوناگون براي سركوب بدان و پرورش خوبان در اين جهان نزول مي كند؛ اساس و مبناي پرستش دورگا در اين ايام در بنگلادش ریشه در این اسطوره دارد.
 
  طبق اظهارات اين نويسنده قبلاً اين جشن مخصوص اربابان جامعه بوده و بعدهاً جنبه مردمي یافته است. به مناسبت جشن پرستش دورگا، ادارات يك روز و دانشگاه ها و مدارس كشور در بنگلادش  به مدت هفت روز تعطيل مي باشند.
 
مراسم مذهبي آبتني هندوها ( آشتومي ) در بنگلادش
 
پيروان مذهب هندو در بنگلادش، در آبراه « لانكال بند» در ناراين گنج، در حومة جنوب شرق شهر داكا، مراسم تاريخي آییني خود به نام « آبتني هشتمين » را جشن مي گيرند. مكان اين مراسم ويژه آبتني در ساحل رود « براهماپوترا » به وسعت سه كيلومتر مي باشد.
 
  اين مراسم هر ساله در ماه «چوبترا» ( آخرين ماه به تقويم بنگالي)، مطابق با هشتم ماه هجري، برگزار مي شود. در اين منطقه 10 معبد، 6 آستانه ،3 پناهگاه و 13 جايگاه آبتني هندوها وجود دارد. در اين مراسم علاوه بر هزاران هندو از داخل بنگلادش، جمعیت بی شماری از هندوستان و نپال نيز شركت مي كنند. اين مراسم در حدود سه روز طول می کشد (روزنامه بنگلادش آبزرور ، داكا – بنگلادش ، 24/3/99 ).
 
 
'''7. 5. 15. جشن های ملي بودائي هاي عشاير'''
 
جشن های بوداییان بنگلادش هر ساله به مناسبت آغاز سال نو بنگالي برگزار مي شود. مهم ترین آن ها به شرح هستند.
 
 
7. 5. 15. 1.جشن بدر پرو بار ونا
 
پيروان [[آیین بودا]] در بنگلادش باعشق و علاقة خاص مذهبي خود جشن بدر پرو بار ونا را،كه بزرگ ترين عيد مذهبي آنان محسوب می شود، برگزار مي كنند. از جمله برنامه هاي اين روز پرتاب بادبادك هاي آتش به هوا و رعايت سكوت براي طلب خير همگان است. در اين روز در معابد بودائي ها، مراسم اعطاي خرقة مذهبي به روحانيون بودايي صورت می گیرد (روزنامه اتفاق ، 25 اكتبر 1999 م ، داكا ، بنگلادش).
 
 
7. 5. 15. 2.بودا پورنيما
 
در 29 آوريل هر سال، پيروان آیین بودا، بزرگ ترين جشن مذهبي خود را به نام «پورنيما » برگزار مي كنند. بدين مناسبت سازمان هاي مختلف بودايي برنامه هاي گوناگونی تدارك مي بينند. دولت بنگلادش نيز اين روز را تعطيل رسمي اعلام كرده است. بنا به روايت بودايي ها در چنين روزي «بودا » بنيانگذار آیین بودایی، متولد شده است (روزنامه اتفاق ، داكا، بنگلادش، 29 آوريل 1999/9 ارديبهشت 78 ).
 
 
7. 5. 15. 3.   29 آوريل، اولين ماه از سال
 
بودايي ها دراولين ماه سال بنگالي بزرگترين عيد خود را با نام جشن «بدر كمال» برگزار مي كنند و بدين مناسبت يك روز تعطيل است.
 
 
7. 5. 15. 4.  16مارس، سالروز تولد شيخ مجيب الرحمان
 
سالروز تولد شيخ مجيب الرحمان بنيانگزار استقلال بنگلادش، بعد از روي كارآمدن دولت خانم شيخ حسينه دختر ايشان، بنگلادش اين روز را تعطيل رسمي اعلام كرده است.
 
 
7. 5. 15. 5.  26مارس، روز استقلال ملي بنگلادش
 
در 26 مارس 1970 ارتش پاكستان به ارتش بنگلادش در داكا يورش برد و اقدام به سركوب آزاديخواهان كرد و در نهایت منجر به استقلال بنگلادش شد. به یادبود آن روز، در تاريخ بنگلادش اين روز، روز استقلال و ملي شناخته می شود و تعطیل رسمی است.
 
 
7. 5. 15. 6.  16دسامبر، روز پيروزي
 
در چنين روزي در پي جنگ 9 ماهه داخلي در 1971، نيروهاي پاكستان از ارتش هند، كه پشتيبان چريك هاي آزاديبخش بنگلادش بودند، شكست خوردند و مجبور به  ترک بنگلادش شدند. به همین مناسبت این روز را روز پیروزی نامیده اند و تعطيل رسمي است.
 
 
7. 5. 15. 7. اولين ماه مه، روز كارگر
 
اولين روز ماه مه سال ميلادي همچون كشورهاي ديگر جهان، روز كارگر و به نام روز مه برگزار مي شود و بدين مناسبت يك روز تعطيل رسمي است.
 
 
7. 5. 15. 8. 15 اوت، روز سوگواري ملي
 
از زمان روي كارآمدن دولت خانم شيخ حسينه، روز قتل مجيب الرحمان به دست كودتاچيان نظامي در سال 1957، روز سوگواري ملي ناميده شده و تعطيل رسمي است.
 
 
7. 5. 15. 9.  14آوريل ،روز بنگال
 
روز اول سال بنگالي است و تعطيل رسمي است.
 
 
7. 5. 15. 10.آخرين چهارشنبه ماه صفر
 
آخرين چهارشنبه ماه صفر به عنوان يادگار روز بهبود نسبي كسالت رسول خدا (ص ) در بستر بيماري، اين روز تعطيل اختياري رسمي است، یعنی ادارات دولتي باز است و فقط مؤسسات آموزشي تعطيل است.
 
 
7. 5. 15. 11.فاتحه يازدهم، 11ماه ربيع الثاني
 
سالروز وفات شيخ عبدالقادر جيلاني ( گيلاني ) يك روز تعطيل رسمي است و بدين مناسبت مؤسسات آموزشي كشور نيز تعطيل و مابقي مراكز اختياري است.
 
 
7. 5. 15. 12.  27ماه رجب، شب معراج
 
اين روز به نام يادگار معراج النبي (ص ) برگزار مي شود و يك روز تعطيل رسمي اختياري است، به خصوص مؤسسات آموزشي تعطيل است.
 
 
7. 5. 15. 13.تعطيلات ديگر
 
علاوه بر روزهاي مذكور، براي پيروان مذهب هندو 10 روز، براي مسيحيان 8 روز و براي بودايي ها 5 روز تعطيل در نظر گرفته شده است.
 
شایان ذكر است كه براي مؤسسات آموزشي در بنگلادش در سال يك ماه تعطيلات در فصل تابستان است و ماه رمضان را نيز عموماً در تعطيلي به سر مي برند.  

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۲۴

این مناسبت ها با توجه به تعداد مذاهب مختلف در بنگلادش به شرح زیر است:

نمازجمعه

نمازجمعه در عین حال که در نظر عموم مردم از اهمیت خاصی برخوردار است، روش برگزاری آن باعث شده تا فقط مفهوم عبادی مد نظر باشد و از طرح مسایل سیاسی خبری نیست.

به طـــور کلی در همه مساجد کشور، که جمعا حدود دویست هزار مسجد می شوند، در روز جمعه هر هفته، هم زمان نماز جمعه برگزار می شود. در روستاها 99 درصد مردم مسلمان و در شهرها 90 درصد و در پایتخت در حدود 80 درصد مردم مسلمان در نمازهای جمعه شرکت می کنند.

ایمه مساجد و یا جمعه از طرف نمازگزاران و یا کمیته مدیریت مسجد مربوطه، به طور دایمی و به صورت حقوق بگیر استخدام می شوند. فقط خطیب و ایمه جماعت «مسجد بیت المکرم»، مسجد ملی بنگلادش در پایتخت، و نیز امام جماعت مسجد جامع شهر چیتاگنگ، از طرف دولت و از طریق بنیاد اسلامی دولتی منصوب می شوند.

تقریبا در تمام مساجد، خطبه های نماز جمعه از روی کتابی قدیمی خوانده می شود. در این کتاب برای هر ماه 4 یا 5 خطبه پیش بینی و نگارش شده است. محتوی این خطبه ها مسایل اعتقادی،  اخلاقی و معاد می باشد و جنبه های مذهبی را در بر می گیرد.

در مسجد بیت المکرم و چند مسجد مهم دیگر، خطبه های نماز جمعه را خطیب و امام جمعه آن مساجد می نویسند و می خوانند. شایان ذکر است که بجز یکی دو مسجد، در همه مساجد خطبه های نماز جمعه به زبان عربی خوانده می شود. در یکی دو مسجد مذکور که کاملا به دست جماعت اسلامی است، خطبه به زبان بنگالی ایراد می شود. معلوم است که خطبه عربی را اکثر مردم نمی فهمند و هیچ رابطه ای با زندگی مردم ندارد؛ به همین دلیل از انعکاس آن در مطبوعات هیچ اثری نیست. البته از یکی دو دهه پیش این سنت به همه مساجد ترویج شده است که قبل از خطبه عربی، خلاصه خطبه و یا مسایل ضروری را امام جمعه در سخنان قبل از خطبه به زبان بنگالی بیان کند، ولی عملا به علت ضعف علمی وکمبود اطلاعات و یا مشکلات دیگر، به آن عمل نمی شود.

دو روزنامه در داکا ( یعنی روزنامه های سنگرام و ملت ) خلاصه خطبه نماز جمعه مسجد بیت المکرم را که اکثرا مربوط به مسایل دینی و اجتماعی روزمره می باشد، منعکس می کنند. مولانا عبید الحق، امام جمعه بیت المکرم، بزرگ ترین خطیب مساجد بنگلادش است. وی نیز از طرف دولت برگزیده و استخدام شده است.

نمازهای جمعه در بنگلادش به جز چند نمونه، در رادیو و تلویزیون منعکس نمی شود. حتی در مطبوعات کشور نیز انعکاس ندارد. البته در چند نمونه که بعد از نماز جمعه مراسم سیاسی و یا سخنرانی های بزرگ سیاسی مذهبی در محوطه بیرونی مسجد ملی کشور برگزار  می شود، خبر آن در مطبوعات به چاپ می رسد که در خصوص نماز جمعه فقط جنبه اشاره و فرعی دارد. این نکته را نباید از نظر دور داشت که علت اصلی آن نداشتن مرکزیت واحد برای نماز جمعه می باشد و اصولا در نماز جمعه مطلب مهمی بیان نمی شود که مطبوعات بدان بپردازند.

ماه مبارک رمضان

حلول ماه مبارک رمضان در هرسال را کمیته فقهی رسمی، از طرف بنیاد اسلامی بنگلادش، به نام «کمیته رویت هلال ماه» اعلام می کند. افطاری دادن در این ایام برای مردم این سرزمین بسیار اهمیت دارد و مردم معتقد هستند که افطاری دادن سبب افزایش برکت روزی آن ها خواهد شد. افطاری نیز، خود برای این مردم اهمیت خاصی دارد و به محض غروب آفتاب و شنیدن اذان، افطار می کنند. افطاری دادن در میان دستگاه های دولتی، احزاب، گروه ها و انجمن های فرهنگی بسیار چشمگیر است و هر دسته و گروهی سعی دارد در این مهمانی الهی سهیم باشد.

یکی از سنت های رایج در این کشور برای بیدار کردن مردم به هنگام سحر، آژیری است که از کارخانه ها برای بیداری مردم به صدا در می آورند. از نگاه جماعت اهل تسنن، «اعتکاف» در مسجد در روزهای آخر ماه مبارک مستحب بوده و حتی یک نفر بعد از روز بیستم ماه مبارک باید از سوی اهالی محل در مسجد اعتکاف کند، در غیر این صورت ترک سنت شده است.

شب های قدر در فرهنگ مذهبی مردم بنگلادش بسیار مهم است و شب 27 رمضان را شب زنده داری می کنند. هفدهم رمضان را روز جنگ بدر می دانند و مراسمی را نیز برای بزرگداشت آن ترتیب می دهند. نماز تراویح نیز  ازجایگاه بسیار والایی بین اهل سنت برخوردار است. نماز تراویح هر شب ماه مبارک رمضان خوانده می شود و بیست رکعت می باشد که بایستی به جماعت خوانده شود. در این نماز هر شب یک جز از قرآن کریم توسط امام حافظ قرآن خوانده می شود. این نماز از نظر فقهی مستحب است اما مردم عاشقانه گاهی تا یک ساعت ونیم ایستاده این نماز را به جا می آورند.

عید فطر نیز یکی از بزرگترین اعیاد مذهبی این کشور است و معمولا سه روز تعطیل رسمی از سوی دولت اعلام می شود. از نیمــــه دوم مـــاه مبارک رمضان مردم به خرید عید می پردازند و در روز عید لباس نو می پوشند و صله رحم به جا می آورند و شیرینی مخصوص عید و انواع غذاها را مهیا می کنند. رادیو و تلویزیون نیز در این ایام برنامه های مخصوص پخش می کنند.

عید قربان ( عید الاضحی )

عید سعید قربان، دومین عید بزرگ مذهبی مسلمانان است که با شکوه هر چه تمام تر در کشور برگزار می شود. آداب و رسوم این عید سعید در شبه قاره، به ویژه در بنگلادش  جلوه خاصی داردکه به شرح مختصری از آن پرداخته می شود.

کمیته رویت هلال

بنیاد اسلامی بنگلادش که بزرگ ترین سازمان دولتی اسلامی بنگلادش محسوب می شود، برای اعلام تاریخ شرعی رویت هلال ماه شوال ( عید فطر ) و عید قربان و... کمیته ویژه ای دارد که به ریاست وزیر مذهب و با عضویت علما و رجال دینی کشور تشکیل می شود. در بیست و نهمین روز از هر ماه قمری کمیته فوق تشکیل جلسه می دهد. چنانچه رویت هلال ماه در یکی از نقاط کشور با شواهد عینی معتبر رویت شود، کمیته مذکور آغاز ماه جدید را اعلام می کند، در غیر این صورت بعد از پایان 30 روز کامل، اولین روز ماه جدید قمری آغاز می شود. معمولا رویت هلال در آسمان بنگلادش با ایران یکسان است.

تاریخ و نمازعید قربان

مسجد ملی بیت المکرم

باتوجه به اینکه اکثریت مطلق مردم بنگلادش اهل تسنن (حنفی مذهب) هستند، آداب و سنت های عید سعید قربان مطابق با همان فقه برگزار می شود. نماز عید قربان دارای دو رکعت و هر رکعت دارای سه تکبیر می باشد. نماز عید قربان طبق فقه اهل سنت، واجب عینی است. نماز عیدین ( عید فطر و عید قربان) طبق فقه اهل سنت باید در مصلی بزرگ ( عید گاه ) برگزار شود؛ ولی مدت ها است که این سنت حسنه در بنگلادش نادیده گرفته شده است.

اجتماع اصلی نماز عید در عیدگاه ملی کشور، با امامت خطیب مسجد ملی بیت المکرم برگزار می شود.

قربانی

افراد مستطیع موظف هستند در عید قربان بعد از اقامه نماز عید به نیت تقرب به خداوند متعال، حیوانی حلال گوشت را،که عمدتا گوسفند یا بز یا گاو می باشد، ذبح کنند. طبق فقه اهل سنت هفت نفر می توانند یگ گاو و یا شتر را مشترکا قربانی کنند. ولی گوسفند و یا بز را یک نفر می تواند قربانی کند. در روز عید قربان اکثر مردم مسلمان بنگلادش، مانند سنّتی، ذبح گوسفند یا گاو را برخورد فرض می دانند و به آن اهتمام ویژه دارند. این روز حال وهوای یک جشن بزرگ ملی و مذهبی را دارد.

گوشت قربانی

مستحب است که گوشت قربانی را به سه قسمت تقسیم کنند، یک قسمت برای خود، یک قسمت برای بستگان و قسمت سوم برای فقرا و مستمندان. پوست گاو و گوسفند ذبح شده باید به ایتام و فقرا،  صدقه داده شود. گفتنی است عید قربان معمولا سه روز تعطیل رسمی است و دفاتر کلیه روزنامه ها در این ایام تعطیل است و اکثر مردم به روستاها و شهرها رفته و ایام عید را با بستگان خود می گذرانند.

عاشورا و کربلا در فرهنگ بنگلادش

با عنایت به اسلامی بودن کشور، فرهنگ مردم بنگلادش فرهنگی است که در آن تاریخ، سنت ها، عقاید، اندیشه ها، سلیقه ها و باورهای جمع شده تحت تاثیر ارزش های اسلامی است. از این رو، از روزی که نور اسلام برای اولین بر این سرزمین تابید، اهمیت ماه محرم و روز عاشورا نیز در فرهنگ جمعی مردم این سرزمین جاری شد.

قبل از اینکه ایام روزه ماه مبارک رمضان واجب شود، رسول مکرم (ص ) خود روزه های عاشورا را می گرفت و طبق دستور، اصحاب گرامی نیز این روزها را روزه می گرفتند. در ماه شعبان سال دوم هجری قمری حکم روزه برای ماه مبارک رمضان نازل شد. پیامبر گرامی اسلام (ص ) در کنـــــار گـــرفتن روزه در ماه مبارک رمضان، روز عاشورا در ماه محرم را نیز روزه می گرفتند. بنابراین به تبعیت از این سنت، از بدو تبلیغات اسلام در سرزمین بنگلادش، آن هایی که به اسلام گرویدند، سعی کردند تا روز عاشورا را روزه بگیرند؛ که این سنت هنوز ادامه دارد.

مراسم عمومی دیگر این روز، سخنرانی و وعظ و خطابه واعظین مذهبی در اجتماعات عمومی پیرامون این رخداد عظیم تاریخی است. آن ها همچنین نقل می کنند که قیامت در روز عاشورا برپا خواهد شد. این سخنرانی ها در اذهان مردم اثر مثبتی می گذارد.

به طور تخمینی پس از گذشت هفتاد سال از ظهور اسلام، در روز دهم محرم سال 61 هجری مطابق با سال 680 میلادی حضرت امام حسین علیه السلام در دشت کربلا به مرتبه شهادت رسید. حادثه کربلا در بین مسلمانان بنگلادش، الهامی را به وجود آورد که در مبارزه برای اقامه حق و عدالت در صورتی که نیاز باشد باید جان را فدا کرد. در پی تاثیرگذاری در شیعیان وتحت تاثیر قرار گرفتن مردم بنگلادش، مراسم مخصوص برگزاری روز عاشورا به وجود آمد. از جمله راهپیمایی تعزیه وتاسیس امام باره (حسینیه) بود که هنوز هم رواج دارد و این ها تاثیرات مذهب تشیع را در بنگلادش نشان می دهد.

در سال 1609 میلادی شهر داکا تبدیل به مرکز استان بنگال ( حکومت مغول در شبه قاره هند ) شد و به نام شهر «جهانگیر نگر» (شهر جهانگیر) مشهور شد. جهانگیر نگر از بدو تاسیس تحت تاثیر عقاید تشیع قرار گرفت و با برگزاری مراسم عاشورا این تاثیر بیشتر نمایان شد.

شایان ذکر است که در سراسر شبه قاره هند به جز دکن هند (جنوب هند) فقط در شهر داکا قدیمی ترین امام باره به نام «حسینیه دالان» وجود دارد که معماری آن متاثر از سنت فرهنگی بنگلادش است. امام باره دیگری را نیز حاجی محمد محسن معروف به «قهرمان بذل و بخشش» در محلی بنام مورالی، تابع شهرستان جیسور ( واقع در غرب بنگلادش ) تاسیس کرد که هنوز باقی مانده است.همچنین در منطقه خارکی، تابع شهرستان جیسور، محلی وجود دارد که به «کربلا» معروف است. در منطقه عظیم پور ( واقع در قسمت غربی ) شهر داکا نیز جایی به نام کربلایی وجود دارد.

از آغاز پیدایش اسلام در سرزمین بنگلادش تا به امروز، اسامی تعداد بی شماری از کودکان را به نام مبارک حضرت امام حسین علیه السلام مزین می کنند. پدران و مادران اسامی فرزندان خود را طوری تعیین کرده اند که اسم حضرت امام حسین علیه السلام در  ترکیب اسم ها وجود داشته باشد، مانند: علا الدین حسین شاه، شهادت حسین، سجاد حسین، حسین علی، منیر حسین، انور حسین، ذاکر حسین، ارشاد حسین، مشرف حسین، ابوالحسین، فدا حسین و .... حتی به نام پسران حضرت امام حسین (ع)، اسم بسیاری از کودکان مزین به نام هایی از این قرار است: زین العابدین، علی اصغر، علی اکبر و .... اسم های سکینه، زینب و فاطمه نیز به مناسبت رخداد کربلا برای دختران انتخاب می شود. واقعه غم انگیز کربلا و روز عاشورا و نیز شهادت حضرت امام حسین (ع) و اصحاب و یارانش در ذهن و اندیشه مردم مسلمان بنگلادش متجلی است و بخشی از باورهای مردمی و به معنایی فرهنگ دینی بنگلادش را تشکیل داده است. همین عوامل است که نشان دهنده سیمای واقعی فرهنگ بنگلادش است.

به مناسبت واقعه کربلا تصورات زیادی نیز در میان مردم وجود دارد که بخشی از اجزای  فرهنگ این کشور را تشکیل می دهد. مثلا اگر در موقع غروب در آسمان ابر قرمز دیده شود، مردم تصور می کنند که آن ابر از خون شهدای کربلا به وجود آمده است. گرچه ایــن تصور اساس ندارد، اما آن خاطره شهادت کربلا را در اذهان مردم عامه و روستانشین زنده می سازد. در بسیاری از خانواده های مسلمان بنگلادش قسمتی از گوشت قربانی عیدالاضحی را با روش خاصی تا روز عاشورا نگه می دارند و در آن روز می خوردند.

در ادبیات بنگـــالی کتاب هایی تحت عنوان «جنگنامه» به رشته تحریر در آمده است. این کتاب ها به صورت منظوم نوشته شده اند و نوعی اشعار طولانی هستند که در اصطلاح محلی «پونتی» گفته می شود. نیـــز ادبیـــات مرثیه، جاری، قصیده، غزل و ... در زبان بنگالی رشد پیدا کرده اند و این آثار مردم بنگال را با حادثه کربلا مانوس می کنند. نوحه ای است که با این جملات آغاز شده است: «ای شمر! خنجرت را آهسته بر گلویم بزن تا بتوانم ناله زین العابدین را بشنوم». این نوحه در بین مردم روستایی بنگال، در همه خانواده ها شهرت پیدا کرده است. هر کس این نوحه را می شنود اشک در چشمانش جاری می شود.

در مورد رخداد غم انگیز کربلا کتاب های زیادی به نظم و نثر به زبان بنگالی نوشته شده است . در قرن هفدهم شاعر بنگالی شاغریب الله کتابی با عنوان جنگنامه بزرگ صحیح را نوشت. در این کتاب منظره شهادت حضرت امام حسین علیه السلام منعکس شده است؛ به ویژه منظره جدا سازی سر مبارک آن حضرت توسط شمر، وقتی که بر سینه مبارک آن حضرت نشست و سر امام را جدا ساخت و از جمله عرش، لوح و قلم، بهشت و دوزخ و ... شروع به نالیدن کردند و آسمان و زمین وحتی کوه ها و باغ ها  و دشت کربلا ناله کردند، خورشید و ماه همه سیاه شدند و جانوران بر این حادثه نالیدند.

در قرن هفدهم با همین مضمون شاعر دیگری به نام محمد خان کتابی منظوم با عنوان مقتل حسین (ع) نوشت که توجه همگان را جلب کرد.

در سال های مختلف کتاب های دیگری نیز با عنوان جنگ نامه (در مورد حادثه کربلا) نوشته شد. در آثار قرن نوزدهم، در نوشته های مربوط به محرم، عاشورا و کربلا بعضی از تعبیرات هنری ادبی مشاهده می شود. در این عصر ادبیات نثر رشد پیدا کرد و نوشتن شعر ونظم ( با جنبه های هنری جدید ) ادامه یافت و ادیبان، واقعه غم انگیز کربلا را در قالب نثر آغاز کردند. در اواخر قرن نوزدهم، میر مشرف حسین کتاب بزرگ  دریای غم  را در باره حادثه کربلا نوشت که نظر همگان را جلب کرد و مردم  از آن به طور گسترده استقبال کردند. در واقع این کتاب نیمی تاریخی و نیمی تخیلی است، یعنی نه کاملا تاریخ است نه کاملا داستان، بلکه شبه داستان یا شبه تاریخ است. با وجود این، هنوز این کتاب محبوب مردم مسلمان بنگال است و تقریبا در همه خانه ها نسخه های آن پیدا می شود. زمانی در روستاهای سراسر بنگال مرتبا مجالس برای خواندن و شنیدن دریای غم تشکیل می شد. یک نفر این کتاب را می خواند و دیگران گوش می کردند؛ شنوندگان در حین شنیدن، احساساتی و غمگین می شدند. محبوبیت این کتاب هنوز در میان عموم باقی است. کتاب دیگری در زبان بنگالی یافت نمی شود که مانند کتاب دریای غم در باره واقعه کربلا موردتوجه و پذیرش عمومی قرار گرفته باشد.

ما می دانیم حضرت امام حسین علیه السلام که سردار بزرگ حق و عدالت و انصاف بود، در روز دهم محرم سال 61 هجری قمری در کربلا در ساحل رود فرات علیه ارتش بزرگ حاکم ظالم وقت، یزید شجاعانه جنگید و شهادت را به جان خرید و شهادت آن حضرت الگوی مسلمانان قرار گرفت و در تاریخ اقامه حق وعدالت، غایت روشن و شکوهمند ایثارگری گشت و به مقام سیدالشهدا رسید. وی ضمن قربانی کردن جان پاک خود در دشت کربلا، به اثبات رساند که قافله حق در حرکت خود تسلیم نمی شود. حادثه کربلا به مردم مسلمان الهام می بخشد تا متحد شوند و برای اجرای حق و عدالت و علیه بی عدالتی و ستمگری و ظلم قیام کنند. در انقلابی که در سال 1857 میلادی علیه انگلیسی ها  (در سراسر شبه قاره ) آغاز شد، تاثیر عاشورا کاملا مشهود است. راهپیمایان شرکت کننده در مراسم عاشورا در شهر داکا، به پادگان انگلیسی ها در آرمانیتولا حمله و آنجا را تخریب کردند.

از آغاز رشد ادبیات بنگالی تا به امروز، در مورد حادثه کربلا بسیار نوشته شده است و کتاب ها و کتابچه ها به تعداد زیادی منتشر شده است؛ برای نمونه به چند کتاب اشاره می کنیم: قتل قاسم و نجات زین العابدین به قلم ابوعلی محمد حامد علی، کربلا به قلم محمد عبدالباری، کربلا  از خیره الله،  جنگ کربلا  از ضمیر حسین القادری، مراسم محرم از خان بهادر عابد علی، زمینه تاریخی و دریای غم از عبدالغفور صدقی،  ادبیات مرثیه بنگالی، از دکتر غلام ثقلین،  داستان کربلا از ا، ن، م، بذل الرشید،  تاریخنامه جنگ کربلا و خانواده پیامبر  و  تاریخنامه کربلا و خانواده امام  از محمد برکت الله. نیز تعداد زیادی از کتابچه ها تحت عنوان «حسن و حسین ع» و «کربلا» به زبان بنگالی منتشر شده است. شاعران بنگالی از جمله شهادت حسین، غلام مصطفی، قاضی نذرالاسلام، فرخ احمد و ... در باره محرم و کربلا اشعار ارزنده ای را سروده اند. شاعر شهادت حسین در شعر خود با عنوان «شهید کربلا»  می سراید:[۱]

ای مردم بشنوید که صدای ناله در سراسر گیتی بلند است، آه! آه! یا حسین! در آسمان بلند است، آنکه جایش در جنات است، در دشت کشته می شود، و ناله رودخانه به ساحل می رسد.

و در شعر دیگری با نام «محرم» می سراید:[۱]

این همان محرم است، غم آنروز ای مسلمانان! فراموش کرده اید ؟، دین شما اسلام است، ...

شاعر ملی بنگلادش قاضی نذر الاسلام با کلمات زیبا و منظوم، محرم را در اشعار بنگالی تقدیم کرده است:[۱]

امروز همان ماه محرم باز آمده است، ایثارگری می خواهیم نه مرثیه و ناله را ...

فروخ احمد شاعر معروف در شعر خود تحت عنوان «شهید کربلا» می گوید:[۱]

توشه ها را بردار،  ببین در پیش رویت دشت کربلا و اسب سواران را،  شن ها  در آن دشت مثل دوزخ می سوزانند، و نشانی از سبزه و گیاه ندارند، ماتم در آسمان و هوا بلند می شود، درختان و سنگ ها نیز در ماتم هستند، امروز ما آمده ایم در دشت کربلا ، ای حسین! ...

شاعران و ادیبان بنگالی تلاش کرده اند تا ضمن بیان تاریخ ایثارگری در محرم، ملت را به همان مکتب سوق دهند. قاضی نذر الاسلام در نوشته های خود می گوید: ای مسلمانان بیدار شوید، فریاد حیدری (یا علی ) بزنید، بگذارید همه چیز باخون شهید سرخ شود ...

به مناسبت محرم و عاشورا بسیاری از سازمان ها و انجمن های اجتماعی و فرهنگی، سمینارها، اجتماعات، سخنرانی های مذهبی، مجالس دعا و نیایش، مجالس درود رسانی به پیامبر اکرم (ص ) و غیره تدارک دیده می شود. در مساجد، مزارها و خانقاه ها، جلسه ها و محفل های ویژه برگزار می شود. روزنامه ها و مجلات، مقالات و اشعاری به مناسبت محرم وعاشورا منتشر می کنند. در بعضی جاها نمایشگاه هایی به مناسبت عاشورا ومحرم تشکیل می شود. رادیو و تلویزیون برنامه های ویژه پخش می کنند. البته این برنامه ها بدون موسیقی پخش می شوند. در واقع عاشورا و محرم در فرهنگ این سرزمین، مثل حسی انقلابی، در جریان است.[۲]

عید میلاد النبی (ص)

بنیاد اسلامی بنگلادش ( اسلامیک فاوندیشن ) که از طرف دولت، بر امور مسایل کشور نظارت دارد، برنامه های گوناگونی را بدین مناسبت تدارک می بیند و هر ساله در این روز، مراسم بزرگ همراه با سخنرانی و نعت برگزار می کند. لازم است پیش از صحبت درباره عید میلاد النبی (ص)، اشاره کوتاهی به عکس العمل وهابیت تحت عنوان «سیره النبی» در برابر این عید بشود.

سیره النبی

دلیل اینکه بعضی از دسته جات و یاگروه ها از عنوان و اصطلاح «سیره النبی» در مقابل «میلادالنبی» (ص ) استفاده می کنند، این است که چون این افراد تحت تاثیر افکار وهابیت قرار دارند و از طرفی هم نمی خواهند رو در روی افکار عمومی قرار گیرند؛ آن ها برگزاری روز عید و جشن را نوعی «بدعت» می دانند، بنابراین، از این روز به نام «سیره النبی» یاد می کنند.

طرفداران حزب جماعت اسلامی و بعضی از پیروان مکتب وهابیت حامی «سیره النبی» هستند و پیروان پیرها و اهل تصوف و سنی ها طرفدار «میلادالنبی (ص)» هستند. منطق این گروه این است که طبق حدیث پیامبر، فقط عید فطر و عید قربان عید های مسلمانان تلقی می شوند و عید دیگری وجود ندارد.

تاریخ میلاد النبی (ص)

بنا بر روایت مشهور اهل سنت، دوازدهم ماه ربیع الاول روز تولد و روز وفات حضرت ختمی مرتبت (ص) است، ولی با توجه به گفته پیامبر اکرم (ص ) که فرموده اند تولد و وفات من برای شما باعث سعادت است، چنین روزی جشن گرفته می شود.

چگونگی مراسم

مراسم عید «میلاد النبی (ص)» و «سیره النبی» به صورت همایش، سخنرانی های مذهبی در مساجد و محافل عمومی و مردمی برگزار می شود. سازمان ها و مراکز فرهنگی و ادبی هر یک متناسب با برنامه های خود  اقدام به مسابقه های قرایت قرآن، نعت خوانی، سرود، مقاله نویسی و ... می کنند.   گفتنی است که جشن میلاد النبی (ص ) در بعضی نقاط از سه تا هفت روز ادامه دارد.

جشن جلوس

سنـــی های تند رو اقدام به برگزاری راهپیمایی مردم به نام «جشن جلوس عیدالنبی» (ص ) می کنند. در این راهپیمایی پیروان آن ها به صورت گسترده شرکت می کنند و آن را باعث ثواب و اجر و نشانه عشق و محبت نسبت به رسول خدا تلقی می کنند. پیش آهنگ برگزاری چنین رسمی، پیروان مکتب «احمدیه سنیه طیبیه» می باشند که پیر این سلسله اهل پاکستان است و در این ایام به بنگلادش سفر می کند. نام وی سید شاه محمد طاهر از منطقه سیالکوت پاکستان می باشد.  بزرگ ترین راهپیمایی جشن جلوس عید میلادالنبی در شهر چیتاگنگ هر ساله در 12 ربیع الاول برگزار می شود.

مردم معتقد به این روز ( به غیر از پیروان وهابیت)، به مناسبت عید میلاد النبی (ص ) در خانه های خود غذاهای متنوعی پخته و در میان فقرا و نیازمندان تقسیم می کنند. در مناطق مختلف چیتاگنگ، برای برگزاری این مراسم مذهبی، گاو ذبح می کنند و گوشت آن را در بین اقوام تقسیم می کنند؛ زیرا این عمل را نوعی تبرک می دانند.

ملاحظات

در سال های گذشته در این روزت، فقط مراکز آموزشی و غیر دولتی تعطیل بودند، اما از سال 2001 دولت اقدام به تعطیل رسمی کرد. اعلامیـــه های تبــــریک این روز از ســـوی رییس جمهوری، نخست وزیر و مسیولین دولتی و شخصیت ها بازتاب مطبوعاتی یافته است. این روز در شبه قاره هند همیشه با قرایت قرآن و محفل میلاد، که روز شادی و عید است، برگزار می شود. در دوره تسلط انگلیسی ها، این روز تعطیل رسمی بود و به نام روز «فاتحه دوازدهم» شهرت داشت و مردم در آن روز جشن می گرفتند. ظاهرا تا قبل از استقلال پاکستان از هند، همین نام کاربرد داشت، اما پس از استقلال پاکستان، این روز به نام «عید میلاد النبی» (ص ) تغییر یافت. در این روز، مردم با خواندن سرود و شعر و ابیات نغز و بسیار معروف شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی علیه الرحمه، یعنی:

«بلغ العلی بکماله/ کشف الدجی بجماله/ حسنت جمیع خصاله/ صلو علیه و آله»، محافل جشن و شادمانی و سخنرانی خود را گرم و پرنشاط می سازند. همچنین خواندن اشعار دیگر فارسی در این مراسم رواج دارد. گروهی هم دست به راهپیمایی می زنند و از این طریق سرور و شادی خود را بروز می دهند یا  با پخش شیرینی، شادی خود را نشان می دهند.

ریشه اختلاف برای نام گذاری چنین روزی را باید در تلاش طرفدارانی دانست که طرفدار افکار وهابی هستند.

طرفداران عید میلادالنبی (ص ) معتقدند که اگر پیامبر خدا خلق نمی شد، هیچ مخلوقی هم خلق نمی شد، لذا این عید بزرگترین عید جهان است و باید قدر آن شمرده شود؛ از این رو معتقدند این روز حتی اگرنوعی بدعت هم شمرده شود، بدعت خوبی است و باعث افزایش روحیه اسلامی و اخوت در جامعه می شود.

نماز عیدین  

نماز عید فطر و عید قربان در بنگلادش و عموما در کشورهای شبه قاره ، اهمیت ویژه ای دارد و هر شهری معمولا دارای مصلای مخصوص ( عیدگاه ) می باشد که نماز عید اصلی در آنجا برگزار می شود. رسانه های گروهی مانند رادیو و تلویزیون و مطبوعات به صورت کامل خبر بــــرگــزاری مراسم را پخش می کنند. مطبوعات با چاپ عکس های ویژه ای از هر نماز، گوشه هایی از عظمت آن را به تصویر می کشند. تلویزیون بیشترین اهمیت را در اخبار سراسری خود به گزارش های مصور نمازهای عید از پایتخت و شهرستان ها می دهد. در بعضی مصلاها جمعیت نمازگزاران به بیش از یک میلیون نفر می رسد.

علی رغم پخش وانتشار گزارش های کامل مصور از نمازهای عید، متاسفانه فقط به ظاهر امر پرداخته می شود. اصولا مسایل سیاسی، اجتماعی مسایل جهان اسلام، به ندرت در خطبه ها مطرح می شود. در چند سال اخیر تلویزیون بنگلادش سعی کرده است که اخبار مراسم نمازهای عید کشورهای اسلامی از جمله ایران، مالزی، اندونزی و غیره را نشان دهد.؛ مراسم نماز عید ایران که با شکوه خاصی برگزار می شود، توجه و تحسین مردم را بر می انگیزد.

شب برات

شب نیمه شعبان در میان اکثریت قاطع مسلمانان بنگلادش، «شب برات» شناخته شده است. بدین مناسبت اکثر مردم، شب را در مساجد و در حال تعبد و نیایش می گذرانند. مردم به زیارتگاه ها می روند و مزار اولیا و بزرگان مذهبی در این شب رونق خاصی پیدا می کند.

«شب برات» واژه ای فارسی است و نشانگر نفوذ فرهنگ فارسی در این منطقه است. طبق روایات اهل سنت، بعد از شب قدر، شب نیمه شعبان بزرگ ترین و پربرک ترین شب سال محسوب مــی شود کـــه در آن شب خداوند (جل و علا) حیات و ممات و روزی بندگان را مقدر می کنـــد  وگنـــاه گنهکاران را به اغماض می نگرد. خداوند بندگان خود را مخاطب قرار می دهد و می فرمایدکه آیا کسی هست که از من مغفرت طلب کند تا من او را عفو نمایم؛ آیا کسی هست که از من طلب رزق کند تا من به او رزق بدهم. در این باب روایات زیادی درکتب اهل سنت وجود دارد. هر چند طرفداران وهابیت این روایات را جعلی تلقی می کنند. «شب برات» در جامعه بنگلادش سنتی حسنه است و به فرهنگی ریشه دار تبدیل شده است. مردم ترجیح می دهند که آن شب را در مساجد در بیداری و عبادت بگذرانند. روزنامه های بنگلادش گزارش ها و مقاله های ویژه ای در این رابطه انتشار می دهند.  این روز تعطیل رسمــــی است و شیعیان این شب را که سالروز تولد حضرت ولی عصر (عج ) است، گرامی می دارند.[۳]

مراسم مذهبی هندوها به مناسبت بزرگداشت سالروز تولد شری کریشنا

مراسم مذهبی هندوها به مناسبت بزرگداشت سالروز تولد شری کریشنا، خدای آیین هندو، در مجامع هندوها در سراسر بنگلادش در 12 اوت مطابق با 21 مرداد بــــرگزار می شود. جامعه هندوهای بنگلادش با راهپیمایی در خیابان ها، این روز مذهبی را گرامی می دارند.

به گزارش روزنامه اتفاق، «شری کریشنا» برای سرکوب نیروهای شر و سرپرستی از نیروهای خیر به دنیا آمده بود. گفته های وی درکتاب  بهگوادگیتا ( نغمه های آسمانی)، کتاب مذهبی هندوها جمعاوری شده است. منابع هندو حاکی از آن است که تولد شری کریشنا در 1506 ق .م صورت گرفته است. به عقیده آن ها، زمانی که دنیا پر از ظلم و بی دینی شده بود، شری کریشنا، در شهر متورا در هند متولد شد. نام مادر او ودیبوکی و پدر او بشن دیو بود. جامعه هندوهای بنگلادش در این روز با راهپیمایی مذهبی خود، این روز را گرامی می دارند و تعطیل رسمی است.

مراسم آیینی دورگاپوجا

بزرگ ترین عید هندوها در بنگلادش مراسم آیینی دورگا است. این مراسم در ماه کارتیک طبق تقویم بنگالی در فصل پاییز از 6تا9 کارتیک برگزار می شود. بدین مناسبت بت های رنگارنگ در معابد هندوها نصب می شود. بت اصلی این عید که همدوها آن را پرستش می کنند، «دورگا» نام دارد که مادر، دختر و یا الهه زن «حافظ خلقت» نامیده می شود. پرستش از روز ششم ماه کارتیک شروع می شود. روز هشتم معتقدین از صبح تا غروب گرسنگی می کشند و چیزی نمی خورند و در روز نهم خدای دورگا به همراه ولوله جشن و شادی هندوها روی دست آنان حمل شده و به رودخانه «بوری گانگا» انداخته می شود و بدین ترتیب بزرگ ترین جشن هندوهای بنگلادش به پایان می رسد.

در مقاله «جشن پاییزی پرستش دورگا و چند کلام» به قلم آنیندوآکاش، که در روزنامه اتفاق در 23 اکتبر 2001 م به چاپ رسیده است، مطالبی درباره دورگا نوشته شده است. در این مقاله آمده است که در زمان قدیم جنگی بین خدایان شر و خدایان خیر رخ داده بود که خدایان خیر شکست خورده و از بهشت رانده شدند. بعدا خدایان رانده شده نزد خدای شیوا و ویشنو رفته و از آن ها کمک خواستند. بعد از شنیدن شرح مظالم خدایان شر، این دو خدا خشمگین شده و در پی آن، از چهره های آن دو نوری درخشید و از خدایان دیگر بنام برهما، ایندرا و ... نور ساطع شد و از مجموعه این نورها، خدای دورگا در هییت الهه ای زیبا به وجود آمد. این دورگا در عصرهای گوناگون برای سرکوب بدان و پرورش خوبان در این جهان نزول می کند؛ اساس و مبنای پرستش دورگا در این ایام در بنگلادش ریشه در این اسطوره دارد.

طبق اظهارات این نویسنده قبلا این جشن مخصوص اربابان جامعه بوده و بعدها جنبه مردمی یافته است. به مناسبت جشن پرستش دورگا، ادارات یک روز و دانشگاه ها و مدارس کشور در بنگلادش  به مدت هفت روز تعطیل می باشند.

مراسم مذهبی آبتنی هندوها ( آشتومی ) در بنگلادش

پیروان مذهب هندو در بنگلادش، در آبراه «لانکال بند» در ناراین گنج، در حومه جنوب شرق شهر داکا، مراسم تاریخی آیینی خود به نام «آبتنی هشتمین» را جشن می گیرند. مکان این مراسم ویژه آبتنی در ساحل رود «براهماپوترا» به وسعت سه کیلومتر می باشد.

این مراسم هر ساله در ماه «چوبترا» ( آخرین ماه به تقویم بنگالی)، مطابق با هشتم ماه هجری، برگزار می شود. در این منطقه 10 معبد، 6 آستانه ،3 پناهگاه و 13 جایگاه آبتنی هندوها وجود دارد. در این مراسم علاوه بر هزاران هندو از داخل بنگلادش، جمعیت بی شماری از هندوستان و نپال نیز شرکت می کنند. این مراسم در حدود سه روز طول می کشد.[۴]

جشن های ملی بودایی های عشایر

جشن های بوداییان بنگلادش هر ساله به مناسبت آغاز سال نو بنگالی برگزار می شود. مهم ترین آن ها به شرح هستند.

جشن بدر پرو بار ونا

پیروان آیین بودا در بنگلادش باعشق و علاقه خاص مذهبی خود جشن بدر پرو بار ونا را،که بزرگ ترین عید مذهبی آنان محسوب می شود، برگزار می کنند. از جمله برنامه های این روز پرتاب بادبادک های آتش به هوا و رعایت سکوت برای طلب خیر همگان است. در این روز در معابد بودایی ها، مراسم اعطای خرقه مذهبی به روحانیون بودایی صورت می گیرد.[۵]

بودا پورنیما

در 29 آوریل هر سال، پیروان آیین بودا، بزرگ ترین جشن مذهبی خود را به نام «پورنیما» برگزار می کنند. بدین مناسبت سازمان های مختلف بودایی برنامه های گوناگونی تدارک می بینند. دولت بنگلادش نیز این روز را تعطیل رسمی اعلام کرده است. بنا به روایت بودایی ها در چنین روزی «بودا» بنیانگذار آیین بودایی، متولد شده است .[۶]

29 آوریل، اولین ماه از سال

بودایی ها دراولین ماه سال بنگالی بزرگترین عید خود را با نام جشن «بدر کمال» برگزار می کنند و بدین مناسبت یک روز تعطیل است.

16مارس، سالروز تولد شیخ مجیب الرحمان

سالروز تولد شیخ مجیب الرحمان بنیانگزار استقلال بنگلادش، بعد از روی کارآمدن دولت خانم شیخ حسینه دختر ایشان، بنگلادش این روز را تعطیل رسمی اعلام کرده است.

26مارس، روز استقلال ملی بنگلادش

در 26 مارس 1970 ارتش پاکستان به ارتش بنگلادش در داکا یورش برد و اقدام به سرکوب آزادیخواهان کرد و در نهایت منجر به استقلال بنگلادش شد. به یادبود آن روز، در تاریخ بنگلادش این روز، روز استقلال و ملی شناخته می شود و تعطیل رسمی است.

16دسامبر، روز پیروزی

در چنین روزی در پی جنگ 9 ماهه داخلی در 1971، نیروهای پاکستان از ارتش هند، که پشتیبان چریک های آزادیبخش بنگلادش بودند، شکست خوردند و مجبور به  ترک بنگلادش شدند. به همین مناسبت این روز را روز پیروزی نامیده اند و تعطیل رسمی است.

اولین ماه مه، روز کارگر

اولین روز ماه مه سال میلادی همچون کشورهای دیگر جهان، روز کارگر و به نام روز مه برگزار می شود و بدین مناسبت یک روز تعطیل رسمی است.

15 اوت، روز سوگواری ملی

از زمان روی کارآمدن دولت خانم شیخ حسینه، روز قتل مجیب الرحمان به دست کودتاچیان نظامی در سال 1957، روز سوگواری ملی نامیده شده و تعطیل رسمی است.

14آوریل، روز بنگال

روز اول سال بنگالی است و تعطیل رسمی است.

آخرین چهارشنبه ماه صفر

آخرین چهارشنبه ماه صفر به عنوان یادگار روز بهبود نسبی کسالت رسول خدا (ص ) در بستر بیماری، این روز تعطیل اختیاری رسمی است، یعنی ادارات دولتی باز است و فقط موسسات آموزشی تعطیل است.

فاتحه یازدهم، 11ماه ربیع الثانی

سالروز وفات شیخ عبدالقادر جیلانی ( گیلانی ) یک روز تعطیل رسمی است و بدین مناسبت موسسات آموزشی کشور نیز تعطیل و مابقی مراکز اختیاری است.

27ماه رجب، شب معراج

این روز به نام یادگار معراج النبی (ص ) برگزار می شود و یک روز تعطیل رسمی اختیاری است، به خصوص موسسات آموزشی تعطیل است.

تعطیلات دیگر

علاوه بر روزهای مذکور، برای پیروان مذهب هندو 10 روز، برای مسیحیان 8 روز و برای بودایی ها 5 روز تعطیل در نظر گرفته شده است.

شایان ذکر است که برای موسسات آموزشی در بنگلادش در سال یک ماه تعطیلات در فصل تابستان است و ماه رمضان را نیز عموما در تعطیلی به سر می برند. [۷]

نیز نگاه کنید به

مناسبت‌های ملی و مذهبی روسیه؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی کوبا؛ مناسبت ها، تعطيلات و تفریحات در لبنان؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی مصر؛ تعطیلات رسمی سراسری در چین؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی سنگال؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی فرانسه؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی آرژانتین؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی تایلند؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی اردن؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی اتیوپی؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی سیرالئون؛ مناسبت‌های ملی و مذهبی قطر

کتابشناسی

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ برگردان به فارسی
  2. ↑ روزنامه انقلاب – داکا: 10 ژوین 1995 م – نویسنده استاد حسن عبدالقیوم
  3. ↑ روزنامه انقلاب ، 7 فوریه 1999 م ، داکا ، بنگلادش
  4. ↑ روزنامه بنگلادش آبزرور ، داکا – بنگلادش ، 24/3/99
  5. ↑ روزنامه اتفاق ، 25 اکتبر 1999 م ، داکا ، بنگلادش
  6. ↑ روزنامه اتفاق ، داکا، بنگلادش، 29 آوریل 1999/9=اردیبهشت 78
  7. ↑ توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=مناسبت‌های_ملی_و_مذهبی_بنگلادش&oldid=54319»