جامعه سوریه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۱۲

جامعه شناسی از شاخه‌‌های دانش علوم اجتماعی ‌‌‌است. علوم اجتماعی، علاوه بر جامعه شناسی، شاخه‌‌های فراوانی دارد؛ مثل جمعیت‌شناسی، مردم‌شناسی، انسان‌شناسی، تاریخ اجتماعی، ب‌‌‌استان‌شناسی، علوم سیاسی، اقتصاد، الهیات، زبان‌شناسی و مدیریت.

بین شاخه‌‌هایی که از علوم اجتماعی منشعب شده‌‌‌‌‌اند، دانش جامعه شناسی، بسیار اهمیت دارد و در یک تعریفِ تقریباً دقیق و کاربردی، «مطالعه واقعیت‌‌های اجتماعی و تحولات زندگی اجتماعی ‌‌‌است.» و از این جهت، مانند خود انسان و یا به معنی دقیقتر کلمه، گروه بسیاری از انسان‌ها در طول یک جغرافیای گسترده و یک تاریخ طولانی، ابعاد متعددی به شکل فروعات مطالعات میان‌رشته‌ای دارد؛ مانند:

جامعه شناسی تاریخی، جامعه شناسی شهری، روستایی (ایلات و عشایر)، جامعه شناسی دین، جامعه شناسی سیاسی، جامعه شناسی سازمان‌‌ها، جامعه شناسی ارتباطات، جامعه شناسی خانواده، جامعه شناسی آموزش و پرورش، جامعه شناسی انحرافات اجتماعی، جامعه شناسی قشر‌ها و نابرابری‌‌های اجتماعی، جامعه شناسی جنسیت، جامعه شناسی توسعه، جامعه شناسی صنعتی، جامعه شناسی ادبیات، جامعه شناسی هنر، جامعه شناسی کار، جامعه شناسی ورزش، جامعه شناسی تحولات اجتماعی، جامعه شناسی انقلاب و…

علاوه بر این تنوع ماهوی، به قول یکی از جامعه‌شناسان معاصر، بررسی جوامع انسانی، مانند بررسی ساختمان‌‌هایی ‌‌‌است که در هر لحظه با همان آجر‌های قبلی، به شکل دیگر؛ مبتنی بر شرایط موجود زمانی ومکانی (تاریخ و جغرافیا)، از نو ساخته ‌می‌شوند.

در این بخش، سعی بر این ‌‌‌است که به شکل مکفی و مفید و البته کاربردی برای هدف این کتاب، به اغلب این فروعات پرداخته شود؛ زیرا هر کدام از این مباحث، ماهیت تخصصی گسترده و پیچیدهای دارند؛ البته سَیلان و تحولات سریع و گسترده جامعه، در مورد سرزمینی مثل سوریه که جغرافیای تاریخی و انسانی به شدت متغیری دارد، کار را سختتر هم ‌می‌‎کند و صد البته در این بررسی علمی محدود ن‌می‌گنجد؛ بلکه باید مدام و به شکل دورهای رصد و اطلاعات به روز شود و الا محال ‌‌‌است که به هدف جامعه شناسی؛ یعنی دست یافتن به ریشه‌‌ها و علل وضع موجود و قوانین حاکم بر پدیده‌‌های اجتماع مورد مطالعه رسید و نسخهای برای فعالیت اجتماعی و یا مدیریت تحولات اجتماعی ارائه داد؛ با این حال، در تمام شرایط متغیر هم، وضعیت‌‌های ثابت بسیاری وجود دارد که دستمایه اصلی روند ارائه اطلاعات در این بخش و تحلیل‌‌های مفید مبتنی بر آن خواهد بود.

مباحث جامعه شناسی در کتاب حاضر عمدتاً از نوع به اصطلاح «مقطعی»؛ یعنی مقایسه وضع چند گروه در یک زمان ‌‌‌است که بیشتر محدود به وضع موجود‌‌‌است و البته در کشف ریشه‌‌ها معطوف به گذشته - که فصل مبسوطی از آن در بخش پیشین ارائه شد- خواهدبود^[۱]^[۲].

نیز نگاه کنید به

جامعه مالی؛ جامعه آرژانتین؛ جامعه سودان؛ جامعه زیمبابوه؛ جامعه اسپانیا؛ جامعه اردن؛ جامعه سیرالئون؛ جامعه قطر؛ جامعه افغانستان؛ جامعه کانادا؛ جامعه مصر؛ نوع جامعه چین؛ جامعه ساحل عاج؛ جامعه قزاقستان؛ جامعه تاجیکستان؛ جامعه بنگلادش؛ جامعه روسیه

کتابشناسی

↑ القطاع الصحیّ فی سوریا، شاهداً علی التنمیة و الحرب، دمشق: مداد (مؤسسة بحثسة مستقلة) 2020
↑ شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

[1] القطاع الصحیّ فی سوریا، شاهداً علی التنمیة و الحرب، دمشق: مداد (مؤسسة بحثسة مستقلة) 2020

[2] شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ سوریه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

[۱]

[۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-در عربی معاصر، اصطلاح «ناسیونالیسم» (''Nationalism'') که یک ایده و جنبش سیاسی محسوب میشود و هدف آن ترقی بخشیدن به منافع یک ملت است، به «القومیة» ترجمه شده است؛ اما در این بخش، موضوع سخن، قومیت، به معنی گروههای قومی است و نه ناسیونالیسم؛ البته محتوای سخن، نه تنها با ناسیونالیسم و آنچه بعدها، راهبرد اصلی در سیاست [[سوریه]] شد، بی ارتباط نیست؛ بلکه به نوعی، جستاری در مبانی و مبادی آن نیز هست.
+جامعه شناسی از شاخه‌‌های دانش علوم اجتماعی ‌‌‌است. علوم اجتماعی، علاوه بر جامعه شناسی، شاخه‌‌های فراوانی دارد؛ مثل جمعیت‌شناسی، مردم‌شناسی، انسان‌شناسی، تاریخ اجتماعی، ب‌‌‌استان‌شناسی، علوم سیاسی، اقتصاد، الهیات، زبان‌شناسی و مدیریت.
-در یک تعریف ساده، «قوم»، به گروهی از انسان‌ها گفته میشود که اعضای آن، دارای ویژگی‌های نژادی یکسان و یا مشترکات زبانی، رفتاری و مذهبی هستند.[3]
+بین شاخه‌‌هایی که از علوم اجتماعی منشعب شده‌‌‌‌‌اند، دانش جامعه شناسی، بسیار اهمیت دارد و در یک تعریفِ تقریباً دقیق و کاربردی، «مطالعه واقعیت‌‌های اجتماعی و تحولات زندگی اجتماعی ‌‌‌است.» و از این جهت، مانند خود انسان و یا به معنی دقیقتر کلمه، گروه بسیاری از انسان‌ها در طول یک جغرافیای گسترده و یک تاریخ طولانی، ابعاد متعددی به شکل فروعات مطالعات میان‌رشته‌ای دارد؛ مانند:
-اصل و نسب، «اسطوره پیدایش» (''Genesis Myth'') که قوم عرب از این جهت فقیر است، تاریخ، میهن، زبان یا گویش، نظامهای نمادین؛ مانند مذهب، آداب و رسوم، سبک آشپزی و پوشش، هنرها و ظاهر فیزیکی، مجموعه مؤلفههای اصلی مطالعات قومشناسی است؛ البته ممکن است نَسَب ژنتیکی، در موارد خاص نیز مورد توجه باشد.[4]
+جامعه شناسی تاریخی، جامعه شناسی شهری، روستایی (ایلات و عشایر)، جامعه شناسی دین، جامعه شناسی سیاسی، جامعه شناسی سازمان‌‌ها، جامعه شناسی ارتباطات، جامعه شناسی خانواده، جامعه شناسی آموزش و پرورش، جامعه شناسی انحرافات اجتماعی، جامعه شناسی قشر‌ها و نابرابری‌‌های اجتماعی، جامعه شناسی جنسیت، جامعه شناسی توسعه، جامعه شناسی صنعتی، جامعه شناسی ادبیات، جامعه شناسی هنر، جامعه شناسی کار، جامعه شناسی ورزش، جامعه شناسی تحولات اجتماعی، جامعه شناسی انقلاب و…
-باید توجه داشت که از طریق زبان، فرهنگپذیری و تغییر دین، افراد یا گروهها، ممکن است در طول زمان، از یک قوم به قومی دیگر تغییر مکان دهند؛ همچنین، ممکن است یک گروه قومی، به زیرگروه‌ها یا قبیله‌هایی تقسیم شود و در طول زمان، هر کدام از این شاخهها، به هر دلیلی؛ مثل درون‌همسری یا دوری از گروه اصلی، خود، به گروه‌های قومی جداگانه تبدیل شوند و برعکس، قومیت‌های مجزا، می‌توانند با هم ادغام شوند و یک قومیت جدید را تشکیل دهند که به هر دو صورت؛ یعنی تقسیم یا ادغام قومی، در ااصطلاح انسانشناسی، «قوم زایی» (''Ethnogenesis'') میگویند.
+علاوه بر این تنوع ماهوی، به قول یکی از جامعه‌شناسان معاصر، بررسی جوامع انسانی، مانند بررسی ساختمان‌‌هایی ‌‌‌است  که در هر لحظه با همان آجر‌های قبلی، به شکل دیگر؛ مبتنی بر شرایط موجود زمانی ومکانی (تاریخ و جغرافیا)، از نو ساخته ‌می‌شوند.
-قومزایی، به دو صورت منفعلانه (''Passive'') و فعال (''Active'') میتواند باشد. در شکل منفعلانه که موارد بسیار و قدمت بیشتری دارد، نشانگرهای هویت گروهی، در قومی از قوم دیگر ناخواسته تحمیل و انباشته شده و قوم جدید شکل میگیرد که یک نتیجه ناخواسته است. مسیر این انباشتگی، مثل مهاجرتها، تهاجمات و ... است.
+در این بخش، سعی بر این ‌‌‌است که به شکل مکفی و مفید و البته کاربردی برای هدف این کتاب، به اغلب این فروعات پرداخته شود؛ زیرا هر کدام از این مباحث، ماهیت تخصصی گسترده و پیچیدهای دارند؛ البته سَیلان و تحولات سریع و گسترده جامعه، در مورد سرزمینی مثل [[سوریه]] که جغرافیای تاریخی و انسانی به شدت متغیری دارد، کار را سختتر هم ‌می‌‎کند و صد البته در این بررسی علمی محدود ن‌می‌گنجد؛ بلکه باید مدام و به شکل دورهای رصد و اطلاعات به روز شود و الا محال ‌‌‌است که به هدف جامعه شناسی؛ یعنی دست یافتن به ریشه‌‌ها و علل وضع موجود و قوانین حاکم بر پدیده‌‌های اجتماع مورد مطالعه رسید و نسخهای برای فعالیت اجتماعی و یا مدیریت تحولات اجتماعی ارائه داد؛ با این حال، در تمام شرایط متغیر هم، وضعیت‌‌های ثابت بسیاری وجود دارد که دستمایه اصلی روند ارائه اطلاعات در این بخش و تحلیل‌‌های مفید مبتنی بر آن خواهد بود.
-در قومزایی فعال، افراد به طور عمدی و مستقیم، هویتهای جداگانهای را در تلاش برای حل یک مشکل سیاسی - امنیتی یا تحمیل برخی ارزشهای فرهنگی، روابط قدرت، و غیره «مهندسی» می کنند؛ مثل ادعای مشترک فرانسویها، اسپانیاییها و ایتالیاییها در این که از قوم «گوت» (''Goths'') هستند؛ قومی از شاخه «ژرمن شرقی» که در 410 میلادی به امپراتوری روم تاختند.[5]
+مباحث جامعه شناسی در کتاب حاضر عمدتاً از نوع به اصطلاح «مقطعی»؛ یعنی مقایسه وضع چند گروه در یک زمان ‌‌‌است که بیشتر محدود به وضع موجود‌‌‌است و البته در کشف ریشه‌‌ها معطوف به گذشته - که فصل مبسوطی از آن در بخش پیشین ارائه شد- خواهدبود<ref>القطاع الصحیّ فی سوریا، شاهداً علی التنمیة و الحرب، دمشق: مداد (مؤسسة بحثسة مستقلة) 2020</ref><ref>شنی، کریم( 1400). فرهنگ و تاریخ [[سوریه]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>.
-ناسیونالیسم، شکل حاد قومزایی است؛ همچنین، در حال حاضر، در اغلب کشورها، سیاست یکپارچگی ملی اقضا میکند که همه افرادی که در یک کشور متولد شده یا به طور قانونی ساکن هستند؛ فارغ از نوع قومیت نژادی، قانوناً جزء قومیت آن کشور، محسوب شوند.
+== نیز نگاه کنید به ==
+[[جامعه مالی]]؛ [[جامعه آرژانتین]]؛ [[جامعه سودان]]؛ [[جامعه زیمبابوه]]؛ [[جامعه اسپانیا]]؛ [[جامعه اردن]]؛ [[جامعه سیرالئون]]؛ [[جامعه قطر]]؛ [[جامعه افغانستان]]؛ [[جامعه کانادا]]؛ [[جامعه مصر]]؛ [[نوع جامعه چین]]؛ [[جامعه ساحل عاج]]؛ [[جامعه قزاقستان]]؛ [[جامعه تاجیکستان]]؛ [[جامعه بنگلادش]]؛ [[جامعه روسیه]]
-اعضای یک قوم، خود را دارای سنت‌های فرهنگی و تاریخی می‌دانند که آنها را از سایر گروه‌ها متمایز می‌کند. در واقع، هویت قومی یک مؤلفه روانی یا عاطفی قوی دارد که مردم جهان را به دو دستهی متضاد؛ یعنی «ما» و «دیگران» تقسیم می‌کند و بر خلاف قشربندی اجتماعی که افراد را در یک سری محورهای افقی بر اساس عوامل اجتماعی-اقتصادی تقسیم و متحد می کند، مردم را در یک سری محورهای عمودی تقسیم و متحد می کند؛ بنابراین، گروه‌های قومی، حداقل به لحاظ نظری، تفاوت‌های طبقاتی اجتماعی-اقتصادی را از بین می‌برند و اعضایی را از همه اقشار جامعه، جذب می‌کنند.[6]
+== کتابشناسی ==
+<references />
-پس از دهه 1960، بعضی از پژوهشگران مسائل قوم شناسی (سازهگرایان/''Constructivism'')، بر خلاف گذشتگان (اولیه گرایان/''Primordialists'') که گروههای قومی را پدیده‌های واقعی می‌دانستند که ویژگی‌های متمایز آنها از گذشته‌های دور باقی مانده است[7]، معتقدند که پیوستگیهای اولیه تاریخی در دنیای معاصر، چندان اهمیتی ندارند و گروه‌های قومی، تنها بخشی از «''سازه‌های اجتماعی»'' هستند که هویت آنها را قوانین اجتماعی تعیین میکند و به طور کلی، ویزگیهای فرهنگی که با تهاجم نظامی اقوام دیگر، مهاجرت، تجارت و پذیرش مذاهب، تکامل مییابند، شاخص مهمتری نسبت به اصالت نژادی محسوب میشود.[8]
+[[رده:جامعه و نظام اجتماعی]]