پرش به محتوا

شهر نشینی و روستا نشینی درافغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Toktam (بحث | مشارکت‌ها)
۲٬۱۴۴ ویرایش‌ها
Hamidian (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۸۹ ویرایش‌ها
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''1.روند شهرنشینی و رشد شهرها'''
*'''''تحلیل آماری روند شهرنشینی در ۵۰ سال گذشته'''''
شهرنشینی در [[افغانستان]]  طی پنجاه سال گذشته افزایش قابل‌توجهی داشته است. در دهه ۱۹۷۰، تنها حدود ۱۰ درصد از جمعیت کشور در مناطق شهری سکونت داشتند، اما با گذشت زمان و تا سال ۲۰۲۴ این رقم به حدود ۳۰ درصد رسیده است.<ref>''Afghanistan Population (2024) - Worldometer''. (2024). Worldometers.info.[https://www.worldometers.info/world-population/afghanistan-population/#:~:text=26.5%20%25%20of%20the%20population%20is]</ref> این تغییر عمدتاً به دلیل مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها، تغییرات اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی بهتر در مناطق شهری رخ‌داده است. رشد سریع شهرنشینی در [[افغانستان]] ، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، به تغییرات چشمگیری در ساختارهای اقتصادی و اجتماعی منجر شده است.<ref>''Annual Results Report 2023 Afghanistan''. (2024). [https://reporting.unhcr.org/sites/default/files/2024-06/Asia%20-%20Afghanistan%20ARR%202023_0.pdf] ‌</ref>
*[[پرونده:کابل 2024.jpg|بندانگشتی|کابل 2024، https://twitter.com/VisitAFG/status/1759981279339041203]]'''''بررسی الگوهای رشد کلان‌شهرها و شهرهای میانی'''''
کلان‌شهرهایی همچون کابل، هرات و مزارشریف به‌عنوان کانون‌های اصلی رشد جمعیتی در [[افغانستان]]  محسوب می‌شوند.<ref name=":2">''Urbanization in Afghanistan: Building inclusive & sustainable cities''. (n.d.). [https://unhabitat.org/afghanistan]</ref> کابل، به‌ویژه به‌عنوان پایتخت کشور، با افزایش جمعیت بسیار بالایی مواجه بوده و یکی از پرتراکم‌ترین شهرهای منطقه به شمار می‌رود.<ref name=":2" /> در سال ۲۰۲۴، جمعیت کابل به حدی رسیده که زیرساخت‌های آن با چالش‌های فراوانی مواجه شده‌اند. شهرهای میانی همچون قندهار و جلال‌آباد نیز رشد جمعیتی قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند، اگرچه سرعت رشد آن‌ها نسبت به کلان‌شهرهای بزرگ کمتر بوده است. <ref>[https://www.bakhtarnews.af/en/urban-development-ministry-announces-plans-for-new-city-in-jalalabad-to-address-growing-population-2/]</ref>این رشد شهرها علاوه بر عوامل جمعیتی، تحت‌تأثیر توسعه زیرساخت‌ها و دسترسی به منابع اقتصادی و خدماتی قرار گرفته است.
*'''''تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش شهرنشینی'''''
گسترش شهرنشینی در [[افغانستان]]  به عوامل متعددی وابسته است. بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و راه‌های ارتباطی، فرصت‌های شغلی بیشتر در شهرها و تمرکز خدمات بهداشتی و آموزشی در مراکز شهری از جمله دلایل مهم این پدیده هستند. علاوه بر این، ناامنی‌های داخلی و جنگ‌های مستمر در مناطق روستایی نیز از عوامل کلیدی مهاجرت روستاییان به شهرها بوده است. در نتیجه، شهرنشینی به‌عنوان یک راه‌حل برای فرار از ناامنی و دستیابی به فرصت‌های بهتر در نظر گرفته می‌شود.<ref>UNHCR/Oxygen Empire Media Production. (2024). ''AFGHANISTAN Protection Analysis Update Update on protracted-crisis and climate-related protection risks trends''. [https://southasianvoices.org/ec-m-oth-n-charting-afghanistans-economic-future-06-12-2024/]</ref>


'''''۲.تحولات جمعیت روستایی'''''
شهرنشینی در [[افغانستان]]  طی پنجاه سال گذشته افزایش قابل‌توجهی داشته است. در دهه ۱۹۷۰، تنها حدود ۱۰ درصد از [[جمعیت افغانستان|جمعیت کشور]] در مناطق شهری سکونت داشتند، اما با گذشت زمان و تا سال ۲۰۲۴ این رقم به حدود ۳۰ درصد رسیده است<ref>''Afghanistan Population (2024) - Worldometer''. (2024). Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/world-population/afghanistan-population/#:~:text=26.5%20%25%20of%20the%20population%20is</ref>. این تغییر عمدتاً به دلیل مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها، تغییرات اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی بهتر در مناطق شهری رخ‌داده است. رشد سریع شهرنشینی در [[افغانستان]]، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، به تغییرات چشمگیری در ساختارهای اقتصادی و اجتماعی منجر شده است<ref>''Annual Results Report 2023 Afghanistan''. (2024), Available for https://reporting.unhcr.org/sites/default/files/2024-06/Asia%20-%20Afghanistan%20ARR%202023_0.pdf</ref>.[[پرونده:کابل 2024.jpg|بندانگشتی|[[کابل]] 2024، قابل بازیابی از  https://twitter.com/VisitAFG/status/1759981279339041203]]
*'''''تحلیل تغییرات جمعیت روستایی و علل آن'''''
===== بررسی الگوهای رشد کلان‌شهرها و شهرهای میانی =====
جمعیت روستایی [[افغانستان]]  در دهه‌های اخیر روندی کاهشی را تجربه کرده است. درحالی‌که در سال ۲۰۲۴ حدود ۷۰ درصد از جمعیت کشور هنوز در مناطق روستایی سکونت دارند، این رقم در مقایسه با گذشته به میزان قابل‌توجهی کاهش‌یافته است. <ref>Waheed, M., Olaberria, E., Rahimi, A. R., Malik, W. S., & International Bank for Reconstruction and Development/ The World Bank. (2024c). AFGHANISTAN DEVELOPMENT UPDATE.[https://thedocs.worldbank.org/en/doc/18a1ccff0457effb0a456c0d4af7cce2-0310012024/original/Afghanistan-Development-Update-April-2024.pdf]</ref>مهاجرت گسترده به شهرها به دلیل مشکلات اقتصادی، بیکاری و خشکسالی از جمله عوامل اصلی این کاهش بوده‌اند. <ref>''Afghanistan''. (n.d.). IFAD. [https://www.ifad.org/en/web/operations/w/country/afghanistan] ‌</ref>افزایش نرخ شهرنشینی و مهاجرت‌های داخلی، به‌ویژه از مناطق روستایی به شهرها، تأثیرات گسترده‌ای بر کاهش جمعیت روستایی داشته است.<ref>Khan, H. (2024, July 15). ''Charting Afghanistan’s Economic Future: [https://southasianvoices.org/ec-m-oth-n-charting-afghanistans-economic-future-06-12-2024/ Recommendations] for Reform''. South Asian Voices.</ref>
کلان‌شهرهایی همچون [[کابل]]، [[هرات]] و مزارشریف به‌عنوان کانون‌های اصلی[[رشد جمعیت در افغانستان|رشد جمعیتی در افغانستان]] محسوب می‌شوند<ref name=":22">''Urbanization in Afghanistan: Building inclusive & sustainable cities''. (n.d.), Available for https://unhabitat.org/afghanistan</ref>. [[کابل]]، به‌ویژه به‌عنوان پایتخت کشور، با افزایش [[جمعیت افغانستان|جمعیت]] بسیار بالایی مواجه بوده و یکی از پرتراکم‌ترین شهرهای منطقه به شمار می‌رود<ref name=":22" />. در سال ۲۰۲۴، [[جمعیت افغانستان|جمعیت]] [[کابل]] به حدی رسیده که زیرساخت‌های آن با چالش‌های فراوانی مواجه شده‌اند. شهرهای میانی همچون قندهار و جلال‌آباد نیز [[رشد جمعیت در افغانستان|رشد جمعیتی]] قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند، اگرچه سرعت رشد آن‌ها نسبت به کلان‌شهرهای بزرگ کمتر بوده است<ref>برگرفته از https://www.bakhtarnews.af/en/urban-development-ministry-announces-plans-for-new-city-in-jalalabad-to-address-growing-population-2/</ref>. این رشد شهرها علاوه بر عوامل جمعیتی، تحت‌تأثیر توسعه زیرساخت‌ها و دسترسی به منابع اقتصادی و خدماتی قرار گرفته است.
*'''''بررسی چالش‌های جمعیتی مناطق روستایی'''''
جمعیت روستایی [[افغانستان]] با مشکلات فراوانی روبرو است که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش نیروی کار، افزایش فقر و کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی اشاره کرد. این چالش‌ها باعث شده تا بسیاری از جوانان و خانواده‌ها به دنبال فرصت‌های بهتر زندگی به شهرها مهاجرت کنند. درعین‌حال، جمعیت سالمندان و افراد آسیب‌پذیر در روستاها باقی‌مانده و این موضوع به کاهش توان تولیدی مناطق روستایی و افزایش نابرابری‌های منطقه‌ای منجر شده است.<ref>''BTI 2024 Afghanistan Country Report''. (n.d.). BTI 2024.[https://bti-project.org/en/reports/country-report/AFG]</ref>
*'''''تحلیل سیاست‌های توسعه روستایی و تأثیر آن‌ها بر جمعیت'''''
دولت [[افغانستان]] در طول دهه‌های اخیر تلاش‌هایی برای توسعه مناطق روستایی انجام داده است. <ref>Karimi, A. (2015, March 20). Can cities save Afghanistan? ''Foreign Policy''. [https://foreignpolicy.com/2015/03/20/can-cities-save-afghanistan/#:~:text=The%20future%20of%20the%20world,a%20recent%20United%20Nations%20study].</ref>پروژه‌های مرتبط با توسعه کشاورزی، بهبود زیرساخت‌های بهداشتی و آموزشی و همچنین برنامه‌های آبیاری از جمله اقدامات انجام‌شده بوده‌اند. بااین‌حال، به دلیل ناپایداری‌های سیاسی و اقتصادی، تأثیرات این برنامه‌ها به‌صورت یکپارچه در سراسر کشور مشاهده نمی‌شود. باوجود این تلاش‌ها، بسیاری از مناطق روستایی همچنان با مشکلات ساختاری مواجه هستند که نیاز به توجه و سرمایه‌گذاری بیشتری دارند.<ref>''Afghan authorities evict thousands of internally displaced people in [https://www.nrc.no/news/2024/june/afghan-evictions/ Kabul] amid growing humanitarian crisis | NRC''. (2024, August 13).</ref>


۳ . '''''چالش‌های شهرنشینی و پیش‌بینی‌های آینده'''''
===== تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش شهرنشینی =====
*'''''بررسی چالش‌های شهرنشینی (مانند حاشیه‌نشینی) و تأثیرات آن بر ساختار جمعیتی'''''
گسترش شهرنشینی در [[افغانستان]] به عوامل متعددی وابسته است. بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و راه‌های ارتباطی، فرصت‌های شغلی بیشتر در شهرها و تمرکز خدمات بهداشتی و آموزشی در مراکز شهری از جمله دلایل مهم این پدیده هستند. علاوه بر این، ناامنی‌های داخلی و جنگ‌های مستمر در مناطق روستایی نیز از عوامل کلیدی مهاجرت روستاییان به شهرها بوده است. در نتیجه، شهرنشینی به‌عنوان یک راه‌حل برای فرار از ناامنی و دستیابی به فرصت‌های بهتر در نظر گرفته می‌شود<ref>UNHCR/Oxygen Empire Media Production. (2024). ''AFGHANISTAN Protection Analysis Update Update on protracted-crisis and climate-related protection risks trends, Available for'' https://southasianvoices.org/ec-m-oth-n-charting-afghanistans-economic-future-06-12-2024/</ref>.
[[پرونده:حاشیه نشینی در افغانستان.jpg|بندانگشتی|حاشیه نشینی در افغانستان، https://disasterphilanthropy.org/disasters/afghanistan-humanitarian-crisis/]]یکی از چالش‌های مهم شهرنشینی در [[افغانستان]] ، پدیده حاشیه‌نشینی است. بسیاری از مهاجرانی که از مناطق روستایی به شهرها مهاجرت کرده‌اند، به دلیل کمبود مسکن و زیرساخت‌های کافی، مجبور به زندگی در مناطق حاشیه‌ای و غیررسمی شده‌اند<ref>''Taliban evicted 6,000 displaced Afghans form informal settlements, says aid group | AP News''. (2024, June 4). AP News. [https://apnews.com/article/eviction-afghanistan-displaced-3966ffa9e123cbea9a5269839a8507cf]</ref>. این مناطق اغلب فاقد خدمات اساسی همچون آب آشامیدنی، بهداشت و آموزش هستند و در نتیجه، مشکلات اجتماعی نظیر فقر، بیکاری و افزایش جرایم در این نواحی رایج است.<ref>Runde, D. F., Pforzheimer, A., Bryja, T., & Smutny, C. (2024). ''The future [https://www.csis.org/analysis/future-assistance-afghanistan-dilemma of] assistance for Afghanistan: a dilemma''.</ref>
*'''''پیش‌بینی آماری نرخ شهرنشینی و الگوهای توزیع شهری - روستایی برای ۳۰ سال آینده'''''
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰، نرخ شهرنشینی در [[افغانستان]]  به حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد خواهد رسید.<ref>''Winds of Demographic Change in Afghanistan?'' (n.d.). PRB.[https://www.prb.org/resources/winds-of-demographic-change-in-afghanistan/]</ref> این افزایش با رشد بیشتر کلان‌شهرهایی همچون کابل، هرات و مزارشریف همراه خواهد بود، درحالی‌که شهرهای کوچک و میانی نیز شاهد افزایش جمعیت خواهند بود. در مقابل، مناطق روستایی به کاهش جمعیت خود ادامه خواهند داد. این تغییرات باعث خواهد شد تا چالش‌های جدیدی در مدیریت شهرنشینی و تأمین خدمات ایجاد خواهد نمود.<ref>''CLIMATE CHANGE IMPACTS ON HEALTH AND LIVELIHOODS: AFGHANISTAN ASSESSMENT APRIL [https://www.climatecentre.org/wp-content/uploads/Climate-change-impacts-on-health-and-livelihoods-AFGHANISTAN-assessment_April-2021_.pdf 2024]''. (n.d.).</ref>


نویسنده : نرگس شکوری
==== تحولات [[جمعیت افغانستان|جمعیت]] روستایی ====


== نیز نگاه کنید به : ==
===== تحلیل تغییرات [[جمعیت افغانستان|جمعیت]] روستایی و علل آن =====
[[جمعیت افغانستان|جمعیت روستایی افغانستان]] در دهه‌های اخیر روندی کاهشی را تجربه کرده است. درحالی‌که در سال ۲۰۲۴ حدود ۷۰ درصد از جمعیت کشور هنوز در مناطق روستایی سکونت دارند، این رقم در مقایسه با گذشته به میزان قابل‌توجهی کاهش‌یافته است<ref>Waheed, M., Olaberria, E., Rahimi, A. R., Malik, W. S., & International Bank for Reconstruction and Development/ The World Bank. (2024c). AFGHANISTAN DEVELOPMENT UPDATE, Available for https://thedocs.worldbank.org/en/doc/18a1ccff0457effb0a456c0d4af7cce2-0310012024/original/Afghanistan-Development-Update-April-2024.pdf</ref>. مهاجرت گسترده به شهرها به دلیل مشکلات اقتصادی، بیکاری و خشکسالی از جمله عوامل اصلی این کاهش بوده‌اند<ref>''Afghanistan''. (n.d.). IFAD, Available for https://www.ifad.org/en/web/operations/w/country/afghanistan</ref>. افزایش نرخ شهرنشینی و مهاجرت‌های داخلی، به‌ویژه از مناطق روستایی به شهرها، تأثیرات گسترده‌ای بر کاهش [[جمعیت افغانستان|جمعیت]] روستایی داشته است<ref>Khan, H. (2024, July 15). ''Charting Afghanistan’s Economic Future: Recommendations for Reform''. South Asian Voices, Available for https://southasianvoices.org/ec-m-oth-n-charting-afghanistans-economic-future-06-12-2024/</ref>.


[[شهرنشینی و روستانشینی در اتیوپی]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در اردن]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در اسپانیا]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در امارات متحده عربی]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین]] [[شهرنشینی و روستانشینی در آرژانتین]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در بنگلادش]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در تاجیکستان]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در تایلند]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در تونس]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در چین]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در روسیه]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در ژاپن]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در ساحل عاج]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا|شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا،]] [[شهرنشینی و روستانشینی در سنگال|شهرنشینی و روستانشینی در سنگال،]] [[شهرنشینی و روستانشینی در سودان]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در سوریه]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در سیرالئون]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در فرانسه]]، [[شهرنشینی و روستا‌نشینی در قزاقستان|شهرنشینی و روستانشینی در قزاقستان]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در قطر]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در کانادا]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در کوبا]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان]]، [[شهرنشینی و روستانشینی درلبنان|شهرنشینی و روستانشینی در لبنان]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در مالی]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در مصر]].
===== بررسی چالش‌های جمعیتی مناطق روستایی =====
== کتابشناسی ==
[[جمعیت افغانستان|جمعیت روستایی افغانستان]] با مشکلات فراوانی روبرو است که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش نیروی کار، افزایش فقر و کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی اشاره کرد. این چالش‌ها باعث شده تا بسیاری از جوانان و [[نهاد خانواده افغانستان|خانواده‌ها]] به دنبال فرصت‌های بهتر زندگی به شهرها مهاجرت کنند. درعین‌حال، [[جمعیت افغانستان|جمعیت]] سالمندان و افراد آسیب‌پذیر در روستاها باقی‌مانده و این موضوع به کاهش توان تولیدی مناطق روستایی و افزایش نابرابری‌های منطقه‌ای منجر شده است<ref>''BTI 2024 Afghanistan Country Report''. (n.d.). BTI 2024, Available for https://bti-project.org/en/reports/country-report/AFG</ref>.
 
===== تحلیل سیاست‌های توسعه روستایی و تأثیر آن‌ها بر [[جمعیت افغانستان|جمعیت]] =====
دولت [https://dmelal.ir/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 افغانستان]  در طول دهه‌های اخیر تلاش‌هایی برای توسعه مناطق روستایی انجام داده است<ref>Karimi, A. (2015, March 20). Can cities save Afghanistan? ''Foreign Policy'', Available for https://foreignpolicy.com/2015/03/20/can-cities-save-afghanistan/#:~:text=The%20future%20of%20the%20world,a%20recent%20United%20Nations%20study</ref>. پروژه‌های مرتبط با توسعه کشاورزی، بهبود زیرساخت‌های بهداشتی و آموزشی و همچنین برنامه‌های آبیاری از جمله اقدامات انجام‌شده بوده‌اند. بااین‌حال، به دلیل ناپایداری‌های سیاسی و اقتصادی، تأثیرات این برنامه‌ها به‌صورت یکپارچه در سراسر کشور مشاهده نمی‌شود. باوجود این تلاش‌ها، بسیاری از مناطق روستایی همچنان با مشکلات ساختاری مواجه هستند که نیاز به توجه و سرمایه‌گذاری بیشتری دارند<ref>''Afghan authorities evict thousands of internally displaced people in Kabul amid growing humanitarian crisis | NRC''. (2024, August 13), Available for https://www.nrc.no/news/2024/june/afghan-evictions/</ref>.[[پرونده:حاشیه نشینی در افغانستان.jpg|بندانگشتی|حاشیه نشینی در افغانستان، قابل بازیابی از  https://disasterphilanthropy.org/disasters/afghanistan-humanitarian-crisis/]]
 
==== چالش‌های شهرنشینی و پیش‌بینی‌های آینده ====
 
===== بررسی چالش‌های شهرنشینی (مانند حاشیه‌نشینی) و تأثیرات آن بر ساختار جمعیتی =====
یکی از چالش‌های مهم شهرنشینی در [[افغانستان]]، پدیده حاشیه‌نشینی است. بسیاری از مهاجرانی که از مناطق روستایی به شهرها مهاجرت کرده‌اند، به دلیل کمبود مسکن و زیرساخت‌های کافی، مجبور به زندگی در مناطق حاشیه‌ای و غیررسمی شده‌اند<ref>''Taliban evicted 6,000 displaced Afghans form informal settlements, says aid group | AP News''. (2024, June 4). AP News, Available for https://apnews.com/article/eviction-afghanistan-displaced-3966ffa9e123cbea9a5269839a8507cf</ref>. این مناطق اغلب فاقد خدمات اساسی همچون آب آشامیدنی، بهداشت و آموزش هستند و در نتیجه، مشکلات اجتماعی نظیر فقر، بیکاری و افزایش جرایم در این نواحی رایج است<ref>Runde, D. F., Pforzheimer, A., Bryja, T., & Smutny, C. (2024). ''The future of assistance for Afghanistan: a dilemma, Available for'' https://www.csis.org/analysis/future-assistance-afghanistan-dilemma</ref>.
 
===== پیش‌بینی آماری نرخ شهرنشینی و الگوهای توزیع شهری - روستایی برای ۳۰ سال آینده =====
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰، نرخ شهرنشینی در [[افغانستان]]  به حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد خواهد رسید<ref>''Winds of Demographic Change in Afghanistan?'' (n.d.). PRB, Available for https://www.prb.org/resources/winds-of-demographic-change-in-afghanistan/</ref>. این افزایش با رشد بیشتر کلان‌شهرهایی همچون [[کابل]]، [[هرات]] و مزارشریف همراه خواهد بود، درحالی‌که شهرهای کوچک و میانی نیز شاهد افزایش جمعیت خواهند بود. در مقابل، مناطق روستایی به کاهش [[جمعیت افغانستان|جمعیت]] خود ادامه خواهند داد. این تغییرات باعث خواهد شد تا چالش‌های جدیدی در مدیریت شهرنشینی و تأمین خدمات ایجاد خواهد نمود<ref>''CLIMATE CHANGE IMPACTS ON HEALTH AND LIVELIHOODS: AFGHANISTAN ASSESSMENT APRIL 2024''. (n.d.), available for https://www.climatecentre.org/wp-content/uploads/Climate-change-impacts-on-health-and-livelihoods-AFGHANISTAN-assessment_April-2021_.pdf</ref>.
 
== نیز نگاه کنید به ==
[[شهرنشینی و روستانشینی در عراق]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اتیوپی]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اردن]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اسپانیا]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در امارات متحده عربی]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین|شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین؛]] [[شهرنشینی و روستانشینی در آرژانتین]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در بنگلادش]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در تاجیکستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در تایلند]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در تونس]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در چین]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در روسیه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در ژاپن]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در ساحل عاج]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا|شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا؛]] [[شهرنشینی و روستانشینی در سودان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سوریه]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سیرالئون]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در فرانسه]]؛ [[شهرنشینی و روستا‌نشینی در قزاقستان|شهرنشینی و روستانشینی در قزاقستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در قطر]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در کانادا]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی درلبنان|شهرنشینی و روستانشینی در لبنان]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در مالی]]؛[[شهرنشینی و روستانشینی در مصر]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در کوبا]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در سنگال]]؛ [[شهرنشینی و روستانشینی در یمن]]
 
==کتابشناسی==
<references />
 
== نویسنده مقاله ==
نرگس شکوری
[[رده:شهر نشینی و روستا نشینی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۹:۵۹

شهرنشینی در افغانستان طی پنجاه سال گذشته افزایش قابل‌توجهی داشته است. در دهه ۱۹۷۰، تنها حدود ۱۰ درصد از جمعیت کشور در مناطق شهری سکونت داشتند، اما با گذشت زمان و تا سال ۲۰۲۴ این رقم به حدود ۳۰ درصد رسیده است[۱]. این تغییر عمدتاً به دلیل مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها، تغییرات اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی بهتر در مناطق شهری رخ‌داده است. رشد سریع شهرنشینی در افغانستان، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، به تغییرات چشمگیری در ساختارهای اقتصادی و اجتماعی منجر شده است[۲].

کابل 2024، قابل بازیابی از https://twitter.com/VisitAFG/status/1759981279339041203
بررسی الگوهای رشد کلان‌شهرها و شهرهای میانی

کلان‌شهرهایی همچون کابل، هرات و مزارشریف به‌عنوان کانون‌های اصلیرشد جمعیتی در افغانستان محسوب می‌شوند[۳]. کابل، به‌ویژه به‌عنوان پایتخت کشور، با افزایش جمعیت بسیار بالایی مواجه بوده و یکی از پرتراکم‌ترین شهرهای منطقه به شمار می‌رود[۳]. در سال ۲۰۲۴، جمعیت کابل به حدی رسیده که زیرساخت‌های آن با چالش‌های فراوانی مواجه شده‌اند. شهرهای میانی همچون قندهار و جلال‌آباد نیز رشد جمعیتی قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند، اگرچه سرعت رشد آن‌ها نسبت به کلان‌شهرهای بزرگ کمتر بوده است[۴]. این رشد شهرها علاوه بر عوامل جمعیتی، تحت‌تأثیر توسعه زیرساخت‌ها و دسترسی به منابع اقتصادی و خدماتی قرار گرفته است.

تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش شهرنشینی

گسترش شهرنشینی در افغانستان به عوامل متعددی وابسته است. بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و راه‌های ارتباطی، فرصت‌های شغلی بیشتر در شهرها و تمرکز خدمات بهداشتی و آموزشی در مراکز شهری از جمله دلایل مهم این پدیده هستند. علاوه بر این، ناامنی‌های داخلی و جنگ‌های مستمر در مناطق روستایی نیز از عوامل کلیدی مهاجرت روستاییان به شهرها بوده است. در نتیجه، شهرنشینی به‌عنوان یک راه‌حل برای فرار از ناامنی و دستیابی به فرصت‌های بهتر در نظر گرفته می‌شود[۵].

تحولات جمعیت روستایی

تحلیل تغییرات جمعیت روستایی و علل آن

جمعیت روستایی افغانستان در دهه‌های اخیر روندی کاهشی را تجربه کرده است. درحالی‌که در سال ۲۰۲۴ حدود ۷۰ درصد از جمعیت کشور هنوز در مناطق روستایی سکونت دارند، این رقم در مقایسه با گذشته به میزان قابل‌توجهی کاهش‌یافته است[۶]. مهاجرت گسترده به شهرها به دلیل مشکلات اقتصادی، بیکاری و خشکسالی از جمله عوامل اصلی این کاهش بوده‌اند[۷]. افزایش نرخ شهرنشینی و مهاجرت‌های داخلی، به‌ویژه از مناطق روستایی به شهرها، تأثیرات گسترده‌ای بر کاهش جمعیت روستایی داشته است[۸].

بررسی چالش‌های جمعیتی مناطق روستایی

جمعیت روستایی افغانستان با مشکلات فراوانی روبرو است که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش نیروی کار، افزایش فقر و کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی اشاره کرد. این چالش‌ها باعث شده تا بسیاری از جوانان و خانواده‌ها به دنبال فرصت‌های بهتر زندگی به شهرها مهاجرت کنند. درعین‌حال، جمعیت سالمندان و افراد آسیب‌پذیر در روستاها باقی‌مانده و این موضوع به کاهش توان تولیدی مناطق روستایی و افزایش نابرابری‌های منطقه‌ای منجر شده است[۹].

تحلیل سیاست‌های توسعه روستایی و تأثیر آن‌ها بر جمعیت

دولت افغانستان در طول دهه‌های اخیر تلاش‌هایی برای توسعه مناطق روستایی انجام داده است[۱۰]. پروژه‌های مرتبط با توسعه کشاورزی، بهبود زیرساخت‌های بهداشتی و آموزشی و همچنین برنامه‌های آبیاری از جمله اقدامات انجام‌شده بوده‌اند. بااین‌حال، به دلیل ناپایداری‌های سیاسی و اقتصادی، تأثیرات این برنامه‌ها به‌صورت یکپارچه در سراسر کشور مشاهده نمی‌شود. باوجود این تلاش‌ها، بسیاری از مناطق روستایی همچنان با مشکلات ساختاری مواجه هستند که نیاز به توجه و سرمایه‌گذاری بیشتری دارند[۱۱].

حاشیه نشینی در افغانستان، قابل بازیابی از https://disasterphilanthropy.org/disasters/afghanistan-humanitarian-crisis/

چالش‌های شهرنشینی و پیش‌بینی‌های آینده

بررسی چالش‌های شهرنشینی (مانند حاشیه‌نشینی) و تأثیرات آن بر ساختار جمعیتی

یکی از چالش‌های مهم شهرنشینی در افغانستان، پدیده حاشیه‌نشینی است. بسیاری از مهاجرانی که از مناطق روستایی به شهرها مهاجرت کرده‌اند، به دلیل کمبود مسکن و زیرساخت‌های کافی، مجبور به زندگی در مناطق حاشیه‌ای و غیررسمی شده‌اند[۱۲]. این مناطق اغلب فاقد خدمات اساسی همچون آب آشامیدنی، بهداشت و آموزش هستند و در نتیجه، مشکلات اجتماعی نظیر فقر، بیکاری و افزایش جرایم در این نواحی رایج است[۱۳].

پیش‌بینی آماری نرخ شهرنشینی و الگوهای توزیع شهری - روستایی برای ۳۰ سال آینده

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰، نرخ شهرنشینی در افغانستان به حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد خواهد رسید[۱۴]. این افزایش با رشد بیشتر کلان‌شهرهایی همچون کابل، هرات و مزارشریف همراه خواهد بود، درحالی‌که شهرهای کوچک و میانی نیز شاهد افزایش جمعیت خواهند بود. در مقابل، مناطق روستایی به کاهش جمعیت خود ادامه خواهند داد. این تغییرات باعث خواهد شد تا چالش‌های جدیدی در مدیریت شهرنشینی و تأمین خدمات ایجاد خواهد نمود[۱۵].

نیز نگاه کنید به

شهرنشینی و روستانشینی در عراق؛ شهرنشینی و روستانشینی در اتیوپی؛ شهرنشینی و روستانشینی در اردن؛ شهرنشینی و روستانشینی در اسپانیا؛ شهرنشینی و روستانشینی در امارات متحده عربی؛ شهرنشینی و روستانشینی در اوکراین؛ شهرنشینی و روستانشینی در آرژانتین؛ شهرنشینی و روستانشینی در بنگلادش؛ شهرنشینی و روستانشینی در تاجیکستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در تایلند؛ شهرنشینی و روستانشینی در تونس؛ شهرنشینی و روستانشینی در چین؛ شهرنشینی و روستانشینی در روسیه؛ شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه؛ شهرنشینی و روستانشینی در ژاپن؛ شهرنشینی و روستانشینی در ساحل عاج؛ شهرنشینی و روستانشینی در سریلانکا؛ شهرنشینی و روستانشینی در سودان؛ شهرنشینی و روستانشینی در سوریه؛ شهرنشینی و روستانشینی در سیرالئون؛ شهرنشینی و روستانشینی در فرانسه؛ شهرنشینی و روستانشینی در قزاقستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در قطر؛ شهرنشینی و روستانشینی در کانادا؛ شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان؛ شهرنشینی و روستانشینی در لبنان؛ شهرنشینی و روستانشینی در مالی؛شهرنشینی و روستانشینی در مصر؛ شهرنشینی و روستانشینی در کوبا؛ شهرنشینی و روستانشینی در سنگال؛ شهرنشینی و روستانشینی در یمن

کتابشناسی

  1. ↑ Afghanistan Population (2024) - Worldometer. (2024). Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/world-population/afghanistan-population/#:~:text=26.5%20%25%20of%20the%20population%20is
  2. ↑ Annual Results Report 2023 Afghanistan. (2024), Available for https://reporting.unhcr.org/sites/default/files/2024-06/Asia%20-%20Afghanistan%20ARR%202023_0.pdf
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Urbanization in Afghanistan: Building inclusive & sustainable cities. (n.d.), Available for https://unhabitat.org/afghanistan
  4. ↑ برگرفته از https://www.bakhtarnews.af/en/urban-development-ministry-announces-plans-for-new-city-in-jalalabad-to-address-growing-population-2/
  5. ↑ UNHCR/Oxygen Empire Media Production. (2024). AFGHANISTAN Protection Analysis Update Update on protracted-crisis and climate-related protection risks trends, Available for https://southasianvoices.org/ec-m-oth-n-charting-afghanistans-economic-future-06-12-2024/
  6. ↑ Waheed, M., Olaberria, E., Rahimi, A. R., Malik, W. S., & International Bank for Reconstruction and Development/ The World Bank. (2024c). AFGHANISTAN DEVELOPMENT UPDATE, Available for https://thedocs.worldbank.org/en/doc/18a1ccff0457effb0a456c0d4af7cce2-0310012024/original/Afghanistan-Development-Update-April-2024.pdf
  7. ↑ Afghanistan. (n.d.). IFAD, Available for https://www.ifad.org/en/web/operations/w/country/afghanistan
  8. ↑ Khan, H. (2024, July 15). Charting Afghanistan’s Economic Future: Recommendations for Reform. South Asian Voices, Available for https://southasianvoices.org/ec-m-oth-n-charting-afghanistans-economic-future-06-12-2024/
  9. ↑ BTI 2024 Afghanistan Country Report. (n.d.). BTI 2024, Available for https://bti-project.org/en/reports/country-report/AFG
  10. ↑ Karimi, A. (2015, March 20). Can cities save Afghanistan? Foreign Policy, Available for https://foreignpolicy.com/2015/03/20/can-cities-save-afghanistan/#:~:text=The%20future%20of%20the%20world,a%20recent%20United%20Nations%20study
  11. ↑ Afghan authorities evict thousands of internally displaced people in Kabul amid growing humanitarian crisis | NRC. (2024, August 13), Available for https://www.nrc.no/news/2024/june/afghan-evictions/
  12. ↑ Taliban evicted 6,000 displaced Afghans form informal settlements, says aid group | AP News. (2024, June 4). AP News, Available for https://apnews.com/article/eviction-afghanistan-displaced-3966ffa9e123cbea9a5269839a8507cf
  13. ↑ Runde, D. F., Pforzheimer, A., Bryja, T., & Smutny, C. (2024). The future of assistance for Afghanistan: a dilemma, Available for https://www.csis.org/analysis/future-assistance-afghanistan-dilemma
  14. ↑ Winds of Demographic Change in Afghanistan? (n.d.). PRB, Available for https://www.prb.org/resources/winds-of-demographic-change-in-afghanistan/
  15. ↑ CLIMATE CHANGE IMPACTS ON HEALTH AND LIVELIHOODS: AFGHANISTAN ASSESSMENT APRIL 2024. (n.d.), available for https://www.climatecentre.org/wp-content/uploads/Climate-change-impacts-on-health-and-livelihoods-AFGHANISTAN-assessment_April-2021_.pdf

نویسنده مقاله

نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=شهر_نشینی_و_روستا_نشینی_درافغانستان&oldid=75428»