پرش به محتوا

ساختار و سیاست های آموزشی بنگلادش: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
جز The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).
Shekvati (بحث | مشارکت‌ها)
۴٬۹۶۸ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
آموزش پیش دبستانی قبل از ورود به دبستان و در سنین زیر 6 سال آغاز می‌شود. معمولا این دوره را به دو مرحله و یا پایه تقسیم کرده‌اند.


مرحله اول مربوط به دوره «مهدکودک» و مرحله دوم مربوط به کودکستان است. سنین دوره اول (مهدکودک) از 3 تا 5 سال و سنین دوره دوم (کودکستان) از 5 تا 6 سال است.


'''10. 2. ساختار و سیاست آموزشی کشور، اهداف و سایر برنامه های آموزشی'''
در بعضی از مدارس، تقسیم بندی فوق تاحدودی از نظر سنی تفاوت دارد. مرحله اول از سنین 3 تا 4 سال می‌باشد و دوره دوم (کودکستان) را به دو قسمت، قسمت اول سنین دوره 5 تا 6 سال و قسمت دوم سنین 6 تا 7 سال تقسیم کرده‌اند.


'''10. 2. 1. دوره‌های مهدکودک و پیش دبستانی'''
در حال حاضر بیش از 38000 مدرسه ابتدایی دولتی و به همین تعداد مدارس ابتدایی خصوصی وجود دارد. اما متاسفانه معلمینی که در مدارس ابتدایی خصوصی به آموزش و تدریس مشغول هستند، دوره‌های تخصصی مورد نیاز را نگذرانده‌اند و آشنایی لازم با روش‌های صحیح آموزشی ندارند.


آموزش پیش دبستانی قبل از ورود به دبستان و در سنین زیر 6 سال آغاز می‌شود. معمولاً این دوره را به دو مرحله و یا پایه تقسیم کرده‌اند.
در خصوص شهریه اینگونه مدارس نیز باید گفت که نسبت به موفقیت و امکانات و تسهیلات آموزشی در مدارس، دریافت شهریه‌ها متفاوت است. زمینه برآورد تعداد کودکان در اینگونه مدارس به طور دقیق تا حدودی مشکل است، اما به طور میانگین باید گفت که چنانچه میانگین تعداد دانش آموزان مرحله پیش دبستانی مدارس دولتی را 50 نفر و تعداد مدارس را 38000 باب در نظر بگیریم، حدود دو میلیون و چنانچه حدود 5000 کودکستان در سراسر کشور باشد و هر یک از آن ها حدود 50 نفر دانش آموز داشته باشد (سطح دوره اول کودکستان) ، تعداد آنان حدود 250 هزار نفر خواهد بود. بنابراین سر جمع دانش آموزان در مقطع کودکستان‌ها حدود 2250000 نفر خواهد بود و تقریبا 24 درصد از جمعیت سنی فوق در اینگونه مدارس مشغول به یادگیری هستند.


  مرحله اول مربوط به دوره «مهدکودک» و مرحله دوم مربوط به کودکستان است. سنین دوره اول (مهدکودک) از 3 تا 5 سال و سنین دوره دوم (کودکستان) از 5 تا 6 سال است.
در سال 1998 کمیسیون تدوین کتب درسی و برنامه‌های آموزشی، اولین کتاب مخصوص دوره پیش دبستانی را با نام «دخاشونا» (Dekhashona) تهیه و منتشر کرد.


    در بعضی از مدارس، تقسیم بندی فوق تاحدودی از نظر سنی تفاوت دارد. مرحله اول از سنین 3 تا 4 سال می‌باشد و دوره دوم (کودکستان) را به دو قسمت، قسمت اول سنین دوره 5 تا 6 سال و قسمت دوم سنین 6 تا 7 سال تقسیم کرده‌اند.
=== [[آموزش های ابتدایی بنگلادش|وضعیت سواد و آموزش (شهری وروستایی)]] ===
معمولا مدارس ابتدایی به سه بخش قابل تقسیم هستند:


  در حال حاضر بیش از 38000 مدرسه ابتدائی دولتی و به همین تعداد مدارس ابتدائی خصوصی وجود دارد. اما متأسفانه معلمینی که در مدارس ابتدائی خصوصی به آموزش و تدریس مشغول هستند، دوره‌های تخصصی مورد نیاز را نگذرانده‌اند و آشنایی لازم با روش‌های صحیح آموزشی ندارند.
1. «مدارس دولتی»، که حقوق، مزایا، حق بازنشستگی و سایر مزایا از طرف دولت پرداخت می‌شود و نظارت مستقیم بر فعالیت اینگونه مدارس از سوی دولت به عمل می‌آید؛


  در خصوص شهریه اینگونه مدارس نیز باید گفت که نسبت به موفقیت و امکانات و تسهیلات آموزشی در مدارس، دریافت شهریه‌ها متفاوت است.
2. «مدارس خصوصی» که در واقع نوع دیگری از مدارس ابتدایی و خصوصی است. در ارتباط با اینگونه مدارس، هیچ گونه کمک و یا مساعدت از طرف دولت به عمل نمی‌آید و هزینه اینگونه مدارس توسط اشخاص مورد نظر که حقوق معلمین را پرداخت می‌کنند، تامین می‌شود. بیشتر اینگونه مدارس که از سوی دولت به رسمیت شناخته شده‌اند، در مناطق شهری فعالیت دارند؛


  زمینه برآورد تعداد کودکان در اینگونه مدارس به طور دقیق تا حدودی مشکل است، اما به طور میانگین باید گفت که چنانچه میانگین تعداد دانش آموزان مرحله پیش دبستانی مدارس دولتی را 50 نفر و تعداد مدارس را 38000 باب در نظر بگیریم، حدود دو میلیون و چنانچه حدود 5000 کودکستان در سراسر کشور باشد و هر یک از آن ها حدود 50 نفر دانش آموز داشته باشد (سطح دوره اول کودکستان) ، تعداد آنان حدود 250 هزار نفر خواهد بود. بنابر این سر جمع دانش آموزان در مقطع کودکستان ها حدود 2250000 نفر خواهد بود و تقریباً 24 درصد از جمعیت سنی فوق در اینگونه مدارس مشغول به یادگیری هستند.
3. «مدارس ابتدایی غیررسمی» که به صورت کاملا خصوصی در سراسر کشور تاسیس می‌شوند و زیر نظر اشخاص اداری و دولتی و یا «کمیته مدیریت» اداره می‌شوند. اینگونه مدارس مجموعا 5/16 درصد از کل مدارس ابتدایی را تا سال 1981 تشکیل می‌دادند، هر چند این مدارس شرایط لازم و مناسب مانند مدارس ابتدایی را ندارند واستقبال کمتری از این مدارس به عمل می‌آید.


  در سال 1998 کمیسیون تدوین کتب درسی و برنامه‌های آموزشی، اولین کتاب مخصوص دوره پیش دبستانی را با نام «دخاشونا» (Dekhashona) تهیه و منتشر کرد.
معمولا طبقه ثروتمند و متمول جامعه [[بنگلادش]]، نفوذ اجتماعی بیشتری در بهره‌گیری از امکانات آموزشی را داشته و در کار آموزش فرزندان خود، اطمینان بیشتری دارند. متاسفانه کار آموزش در میان قشر فقیر و بیسواد جامعه روندی معکوس دارد، زیرا این قشر توان لازم مادی و مالی را ندارد و با توجه به اینکه در سطح پایین جایگاه اجتماعی قرار دارد، فرزندان آنان مجبور به ترک تحصیل می‌شوند و در نهایت بار سنگینی بر دوش والدین خود می‌نهند. در جامعه روستایی این مشکل نسبت به جامعه شهری بسیار بیشتر است.


با دارا بودن شرایط مناسب برای ثروتمندان، این امکان وجود دارد که طبقه ثروتمند جامعه برای تعلیم بیشتر فرزندان خود، حتی از معلم‌های خصوصی بهره گیرند و در هر نقطه که اراده کنند، فرزندان آن‌ها به تحصیل مشغول شوند، اما فرزندان قشر فقیر به ناچار باید در مدارس حداقل دو یا سه نوبتی با امکانات بسیار محدود تحصیل کنند<ref>Ellen Sattar Universal Primary Education in Bangladesh, University press Limited, Bangladesh, Dhaka, 1987:78</ref>. فاصله باسوادی درمیان روستاها و شهرها نیز بسیار زیاد است به طوریکه 4/63 درصد مردم شهر باسواد می‌باشند، در حالی که 6/36 درصد از مردم روستاها از نعمت سواد بهره‌مندند. متخصصین آموزشی، حل مسئله فوق را ایجاد فضای آموزشی مناسب و بالا بردن میزان دستمزد استادان  ذکر کرده‌اند<ref>- The daily Independent 13 jun 2002 , Dhaka – 3 march 1999 – 4 oct 2002 – 22feb 2001.pp,36</ref>.


'''10. 2. 2. وضعیت سواد و آموزش (شهری وروستایی)'''
=== [[مقاطع تحصیلی در مدارس بنگلادش|مقاطع آموزش عمومی]] ===
واقعیت ملموس در کارآیی ضعیف امور آموزشی مردم [[بنگلادش]] را در علل مختلفی از جمله عدم کارایی سیستم آموزشی، عدم فضای لازم آموزشی، بالا بودن دستمزد اساتید، عدم امکانات لازم و مفید آموزشی، عدم تحول در برنامه‌های آموزشی وهماهنگی مسایل آموزشی با واقعیت‌های روز جامعه باید جستجو کرد. همچنین دلایل عمده‌ای سبب شده است تا سطح آموزشی مردم این سرزمین، از کارایی و جایگاه لازم برخوردار نشود ومشکلات آن تاحدودی لاینحل باقی بماند.


معمولاً مدارس ابتدایی به سه بخش قابل تقسیم هستند:
با درک این واقعیت، دولت [[بنگلادش]] یکی از عوامل اصلی بازدارندگی در استفاده از راه‌ها و روش‌های تولیدی را کمبود برنامه‌های آموزشی ذکر کرده است. با عنایت به این واقعیت‌هاست که دولت [[بنگلادش]] درچند سال اخیر درکنار برنامه‌های کشاورزی، کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، توجه خاصی به آموزش کرده است.


1. «مدارس دولتی»، که حقوق، مزایا، حق بازنشستگی و سایر مزایا از طرف دولت پرداخت می‌شود ونظارت مستقیم بر فعالیت اینگونه مدارس از سوی دولت به عمل می‌آید.
دوره‌های آموزشی در [[بنگلادش]] به سه دوره تقسیم می‌شوند:


2. «مدارس خصوصی» که در واقع نوع دیگری از مدارس ابتدایی و خصوصی است. در ارتباط با اینگونه مدارس، هیچ گونه کمک و یا مساعدت از طرف دولت به عمل نمی‌آید و هزینۀ اینگونه مدارس توسط اشخاص مورد نظر که حقوق معلمین را پرداخت می‌کنند، تأمین می‌شود.    بیشتر اینگونه مدارس که از سوی دولت به رسمیت شناخته شده‌اند، در مناطق شهری فعالیت دارند.
* دوره ابتدایی، از سنین 5 سالگی شروع می‌شود و تا کلاس پنجم ادامه می‌یابد. در کنار این مدارس، مدارس خصوصی نیز فعالیت دارند؛
* دوره متوسطه، به دو دوره پنج ساله و دوساله تقسیم می‌شود. در پایان هر دوره امتحان گرفته می‌شود که شمار کمی از دانش‌آموزان در این امتحانات موفق می‌شوند؛
* دوره دانشگاهی، تحصیلات دوره لیسانس سه سال، فوق لیسانس یک سال، پزشکی پنج سال و دندانپزشکی چهار سال می‌باشد.


3. «مدارس ابتدایی غیر رسمی» که به صورت کاملاً خصوصی در سراسر کشور تأسیس می‌شوند و زیر نظر اشخاص اداری  و دولتی و یا «کمیته مدیریت» اداره می‌شوند. اینگونه مدارس مجموعاً 5/16 درصد از کل مدارس ابتدایی را تا سال 1981 تشکیل می‌دادند، هر چند این مدارس شرایط لازم و مناسب مانند مدارس ابتدایی را ندارند واستقبال کمتری از این مدارس به عمل می‌آید.
[[پرونده:داکا دانشگاه.jpg|بندانگشتی|[https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] ، قابل بازیابی از https://www.du.ac.bd/allDepartments/FACSCI]]


  معمولاً طبقه ثروتمند و متمول جامعۀ بنگلادش، نفوذ اجتماعی بیشتری در بهره‌گیری از امکانات آموزشی را داشته و در کار آموزش فرزندان خود، اطمینان بیشتری دارند. متأسفانه کار آموزش در میان قشر فقیر و بیسواد جامعه روندی معکوس دارد، زیرا این قشر توان لازم مادی و[[مالی]] را ندارد و با توجه به اینکه در سطح پایین جایگاه اجتماعی قرار دارد، فرزندان آنان مجبور به ترک تحصیل می‌شوند و در نهایت بار سنگینی بر دوش والدین خود می‌نهند. در جامعۀ روستایی این مشکل نسبت به جامعۀ شهری بسیار بیشتر است.
=== [[آموزش عالی بنگلادش|نظام آموزش عالی]] ===
[https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های بنگلادش می‌باشد. فعالیت این دانشگاه که موسسه‌ای آموزشی است، در سال 1921 آغاز شد. این دانشگاه پس از سال 1946، دانشکده‌ها و کالج‌هایی را تاسیس کرد و زیر پوشش قرار داد. [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] یکی از بزرگ‌ترین موسسات آموزشی دولتی بنگلادش می‌باشد که در سطح جهانی مطرح و شناخته شده است. این دانشگاه در سیاست کلی کشور نیز تاثیرگذار است به گونه‌ای که درجریانات سیاسی، دانشجویان این دانشگاه نقش موثری دارند.


  با دارا بودن شرایط مناسب برای ثروتمندان، این امکان وجود دارد که طبقۀ ثروتمند جامعه برای تعلیم بیشتر فرزندان خود، حتی از معلم‌های خصوصی بهره گیرند و درهر نقطه که اراده کنند، فرزندان آن ها به تحصیل مشغول شوند، اما فرزندان قشر فقیر به ناچار باید درمدارس حداقل دو یا سه نوبتی با امکانات بسیار محدود تحصیل کنند (Ellen Sattar Universal Primary Education in Bangladesh, University press Limited, Bangladesh, Dhaka, 1987:78 ).
==== تشکلات و مدیریت [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] ====


  فاصلۀ باسوادی درمیان روستاها و شهرها نیز بسیار زیاد است به طوریکه 4/63 درصد مردم شهر باسواد می‌باشند، در حالی که 6/36 درصد از مردم روستاها از نعمت سواد بهره مندند. متخصصین آموزشی، حل مسئله فوق را ایجاد فضای آموزشی مناسب و بالا بردن میزان دستمزد استادان  ذکر کرده‌اند (The Independent Bangladesh Yearbook 1999, Dhaka:.36 ).
* سنا؛
* سندیکا؛
* هیات علمی؛
* دانشکده‌ها؛
* کمیته‌های درسی عالی؛
* کمیته بودجه عمران وبرنامه‌ریزی؛
* هیات برنامه‌ریزی مطالعات عالی.


سنا عالی‌ترین هیئت تعیین کننده سیاست کلی و دارای بیشترین قدرت است. همه موسسات و هیئت‌های دانشگاه در برابر سنا جوابگو هستند. البته این مسئولیت و نظارت سنا بر دستگاه‌های دانشگاه غیرمستقیم و کاملا اداری است. سنای [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] متشکل از اعضای زیر می‌باشد:


'''10. 2. 3. مقاطع آموزش عمومی'''
* رییس دانشگاه؛
* نایب رییس دانشگاه؛
* مسئول مالی؛
* تعداد 5 نفر کارمند دولتی که از طرف دولت منصوب شده باشند؛
* تعداد 5 نفر عضو پارلمان که از طرف رییس مجلس منصوب شده باشند؛
* تعداد 5 نفر از شخصیت‌های علمی که از طرف شیخ‌الرییس (رییس جمهور) منصوب شوند؛
* 5 نفر از نمایندگان هیئت‌های پژوهشی که از طرف سندیکا انتخاب شده‌اند؛
* 5 نفر از روسای دانشکده‌های آزاد که توسط این دانشگاه به رسمیت شناخته شده است. این پنج نفر باید توسط هیئت علمی معرفی و تایید شده باشد.


واقعیت ملموس درکارآیی ضعیف امور آموزشی مردم [[بنگلادش]] را در علل مختلفی از جمله عدم کارایی سیستم آموزشی، عدم فضای لازم آموزشی، بالا بودن دستمزد اساتید، عدم امکانات لازم ومفید آموزشی، عدم تحول در برنامه‌های آموزشی وهماهنگی مسائل آموزشی با واقعیت‌های روز جامعه باید جستجو کرد. همچنین دلایل عمده‌ای سبب شده است تا سطح آموزشی مردم این سرزمین، از کارایی و جایگاه لازم برخوردار نشود ومشکلات آن تاحدودی لاینحل باقی بماند.
جلسه سالیانه سنا با درخواست رییس دانشگاه در روز معین برگزار می‌شود. البته در صورت اضطراری با حداقل 30 امضاء می‌توانند جلسه سنا را تشکیل دهند.


  با درک این واقعیت، دولت بنگلادش یکی از عوامل اصلی بازدارندگی در استفاده از راه‌ها و روش‌های تولیدی را کمبود برنامه‌های آموزشی ذکر کرده است. با عنایت به این واقعیت‌هاست که دولت بنگلادش درچند سال اخیر درکنار برنامه‌های کشاورزی، کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، توجه خاصی به آموزش کرده است.
==== فعالیت‌های سنا ====


دوره‌های آموزشی در بنگلادش به سه دوره تقسیم می‌شوند:
* تصویب پیشنهادات سنا در صورتی که با مصوبه سال 1973م مطابقت داشته باشد؛
* بررسی و تصویب پیشنهادات مربوط به امور مالی و گزارش سالیانه که از طرف سندیکا مطرح شود؛
* انجام وظایف دیگر، طبق مصوبات دانشگاهی در جلسه سالیانه سنا خزانه‌دار دانشگاه بودجه سال آتی را مطرح می‌کند؛
* سنا در صورت لزوم و در مورد مقتضی در سندیکا، کمیته‌ها و ستادها نماینده خود را معرفی می‌کند؛
* سنا در جلسه‌ای که تحت ریاست نایب رییس دانشگاه و یا رییس سنا برگزار می‌شود، سه نفر را برای ریاست دانشگاه معرفی می‌کند. رییس جمهوری کشور از این سه نفر، یک نفر را برای رییس دانشگاه منصوب می‌کند. هر یک از اعضای سنا در این رای‌گیری برای پیشنهاد رییس دانشگاه حق رای دارند.


1- دوره ابتدایی، از سنین 5 سالگی شروع می‌شود و تا کلاس پنجم ادامه می‌یابد. در کنار این مدارس، مدارس خصوصی نیز فعالیت دارند.
==== سندیکا ====
سندیکا عالی‌ترین دستگاه اجرایی [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] می‌باشد. سندیکا مشتمل بر افراد ذیل می‌باشد:


2- دوره متوسطه، به دو دوره پنج ساله و دوساله تقسیم می‌شود. در پایان هر دوره امتحان گرفته می‌شود که شمار کمی از دانش‌آموزان در این امتحانات موفق می‌شوند.
* رییس دانشگاه؛
 
* نایب رییس دانشگاه؛
3- دورۀ دانشگاهی، تحصیلات دورۀ لیسانس سه سال، فوق لیسانس یک سال، پزشکی پنج سال و دندانپزشکی چهار سال می‌باشد.
* دو تن از روسای دانشکده‌ها که توسط هییت علمی معرفی شده باشد؛
 
* شش تن از اساتید دانشگاه که توسط اساتید دانشگاه انتخاب شده باشند؛
 
* دو تن ازنمایندگان سنا؛
'''10. 2. 4. نظام آموزش عالی'''
* سه نفر از طرف شیخ الرییس (رییس جمهوری کشور) ؛
 
* یک نفر از مقامات دولتی که مقام پایین‌تر از معاون وزیر نباشد.
دانشگاه داکا از قدیمی‌ترین دانشگاه های بنگلادش می‌باشد. فعالیت این دانشگاه که موسسه ای آموزشی است، در سال 1921 آغاز شد. این دانشگاه پس از سال 1946، دانشکده‌ها و کالج‌هایی را تأسیس کرد و زیر پوشش قرار داد. دانشگاه داکا یکی از بزرگ ترین موسسات آموزشی دولتی بنگلادش می‌باشد که در سطح جهانی مطرح و شناخته شده است. این دانشگاه در سیاست کلی کشور نیز تأثیرگذار است به گونه ای که درجریانات سیاسی، دانشجویان این دانشگاه نقش مؤثری دارند.
* یکی از شهروندان که عضو سنا نیست ولی از طرف سنا برای عضویت سندیکا معرفی شده باشد.
 
تشکلات و مدیریت دانشگاه داکا
 
1- سنا؛
 
2- سندیکا؛
 
3- هیئت علمی؛
 
4- دانشکده‌ها؛
 
5- کمیته‌های درسی عالی؛
 
6- کمیته بودجه عمران وبرنامه‌ریزی؛
 
7- هیئت برنامه‌ریزی مطالعات عالی.
 
سنا عالی ترین هیئت تعیین کننده سیاست کلی ودارای بیشترین قدرت است. همه مؤسسات و هیئت های دانشگاه در برابر سنا جوابگو هستند. البته این مسئولیت و نظارت سنا بر دستگاه های دانشگاه غیر مستقیم و کاملاً اداری است.
 
سنای دانشگاه داکا متشکل ازاعضای زیر می‌باشد:
 
1- رئیس دانشگاه؛
 
2-  نایب رئیس دانشگاه؛
 
3-  مسئول مالی؛
 
4- تعداد 5 نفر کارمند دولتی که از طرف دولت منصوب شده باشند. ؛
 
5-  تعداد 5 نفر عضو پارلمان که از طرف رئیس مجلس منصوب شده باشند؛
 
6-   تعداد 5 نفر از شخصیت های علمی که از طرف شیخ الرئیس (رئیس جمهور) منصوب شوند؛
 
7-  5 نفر از نمایندگان هیئت های پژوهشی که از طرف سندیکا انتخاب شده‌اند؛
 
8-  5 نفر از رؤسای دانشکده‌های آزاد که توسط این دانشگاه به رسمیت شناخته شده است. این پنج نفر باید توسط هیئت علمی معرفی و تأئید شده باشد.
 
جلسه سالیانه سنا با درخواست رئیس دانشگاه در روز معین برگزار می‌شود. البته در صورت اضطراری با حداقل 30 امضاء می‌توانند جلسه سنا را تشکیل دهند.
 
فعالیت های سنا:
 
1-  تصویب پیشنهادات سنا در صورتی که با مصوبه سال 1973م مطابقت داشته باشد؛
 
2- بررسی و تصویب پیشنهادات مربوط به امور مالی و گزارش سالیانه که از طرف سندیکا مطرح شود؛
 
3- انجام وظایف دیگر، طبق مصوبات دانشگاهی در جلسه سالیانه سنا خزانه‌دار دانشگاه بودجه سال آتی را مطرح می‌کند؛
 
4- سنا در صورت لزوم و در مورد مقتضی در سندیکا، کمیته ‌ها و ستادها نماینده خود را معرفی می‌کند؛
 
5- سنا در جلسه‌ای که تحت ریاست نایب رئیس دانشگاه و یا رئیس سنا برگزار می‌شود، سه نفر را برای ریاست دانشگاه معرفی می‌کند. رئیس جمهوری کشور از این سه نفر، یک نفر را برای رئیس دانشگاه منصوب می‌کند. هر یک از اعضای سنا در این رأی‌گیری برای پیشنهاد رئیس دانشگاه حق رأی دارند.
 
سندیکا
 
سندیکا عالیترین دستگاه اجرائی دانشگاه داکا می‌باشد. سندیکا مشتمل بر افراد ذیل می‌باشد.
 
1- رئیس دانشگاه؛
 
2- نایب رئیس دانشگاه؛
 
3- دو تن از رؤسای دانشکده‌ها که توسط هیئت علمی معرفی شده باشد؛
 
4- شش تن ازاساتید دانشگاه که توسط اساتید دانشگاه انتخاب شده باشند؛
 
5- دو تن ازنمایندگان سنا؛
 
6- سه نفر از طرف شیخ الرئیس (رئیس جمهوری کشور) ؛
 
7- یک نفر ازمقامات دولتی که مقام پایین‌تر از معاون وزیر نباشد.
 
8- یکی از شهروندان که عضو سنا نیست ولی از طرف سنا برای عضویت سندیکا معرفی شده باشد.


اعضای سندیکا که از میان اساتید دانشگاه منتخب شوند، باید دارای مشخصات زیر باشند:
اعضای سندیکا که از میان اساتید دانشگاه منتخب شوند، باید دارای مشخصات زیر باشند:


1- از میان رؤسای دانشکده‌ها یک نفر؛
* از میان روسای دانشکده‌ها یک نفر؛
 
* از میان روسای خوابگاه‌های دانشگاه یک نفر؛
2- از میان رؤسای خوابگاه های دانشگاه یک نفر؛
* از میان استادان یک نفر؛
 
* از میان استادیاران یک نفر؛
3- از میان استادان یک نفر؛
* از میان استادان معاون یک نفر؛
 
* از میان معلمان یک نفر.
4- از میان استادیاران یک نفر؛
 
5- از میان استادان معاون یک نفر؛
 
6- از میان معلمان یک نفر.
 
  دوران فعالیت اعضای سندیکا دو سال است. البته تا زمانی که جانشینان بعدی معرفی نشوند، آن ها انجام وظیفه خواهند کرد. مدت زمان فعالیت آن ها از اولین جلسه سندیکا محسوب خواهد شد.
 
وظایف و اختیارات سندیکا:
 
مدیریت، کنترل و محافظت دارائی‌ها و امور مالی دانشگاه؛
 
پذیرفتن پیشنهادات کمیته مالی؛
 
تقدیم گزارشات سالیان پیش هیئت مدیره دانشگاه‌های کشور و مطرح کردن گزارشات در مورد نیازهای مالی؛
 
تصویب اصول وسیاست های انتصاب استاد یااستادیار و یا کارمندان دانشگاه؛
 
تأئید و صدور مجوز برای دانشکده‌ها و یا مؤسسات آموزشی خارج از دانشگاه و یا لغو مجوزهای قبلی،؛ پذیرفتن همه نوع عطایای مالی از طرف دانشگاه و مسئولیت انتقال دارائی‌ها؛
 
برگزاری امتحانات دانشگاهی تشخیص علمی دپارتمان ها؛
 
امضای همه نوع قرارداد از طرف دانشگاه؛
 
تدوین سیاست های جزئی طبق دستورالعمل های کلی دانشگاه.
 
هیئت علمی دانشگاه
 
هیئت علمی بالاترین تصمیم گیرنده پیرامون فعالیت های آموزشی دانشگاه می‌باشد. این ارگان در داخل دانشگاه براساس قوانین، دستورات و اصول کلی دانشگاه برنامه‌های درسی، حفظ استانداردهای علمی و امتحانات و نظارت کلی آموزشی را بر عهده دارد. هیئت علمی در کار آموزش نقش مشاور سندیکا را ایفا می‌کند. سیاستگذاری در مورد بورسیه‌ها، جوایز و مدال ها، نمایشگاه علمی، انتصاب ممتحن طبق گزارشات دانشکده‌ها، مدیریت کتابخانه‌های دانشگاه، تشکیل دانشکده‌ها، تعیین وظایف آن دانشکده‌ها، تدارک برنامه‌های پژوهشی دانشگاه، تهیه گزارش به منظور پژوهش های مربوط به استخدام نیرو، و...بر عهده این هیئت است.
 
اعضای هیئت علمی
 
1- رئیس دانشگاه؛
 
2- نایب رئیس دانشگاه؛
 
3- رؤسای دانشکده‌ها؛
 
4- رؤسا و استادان دپارتمان ها؛
 
5- مدیران انستیتوهای دانشگاه وکتابدار دانشگاه؛
 
10 تن از رؤسای دانشکده‌های خارج از دانشگاه که از طرف رئیس جمهوری معرفی شده باشد و10 تن دیگر از قشرهای مختلف جامعه، تا اینکه هیئت علمی از نمایندگی قشرهای علمی و آموزشی گوناگون برخوردار باشد.
 
علاوه بر اعضای فوق‌الذکر عده‌ای به صورت انتخابی و یا به صورت انتصابی عضویت دارند که در ادامه بیان می کنیم:
 
سه نفر استاد و یا استادیار؛
 
سه تن از معلمین که در سطح استاد و یا استادیار باشند.
 
استادان و معلمان با رأی خود اعضای فوق را انتخاب می‌کنند.
 
اعضای هیئت علمی که با سمت خاصی عضویت دارند، تا دو سال عضویت آنان محفوظ خواهد بود. البته تا وقتی که جانشین آنان انتخاب نشود عضویت آن ها ادامه خواهد داشت. اعضائی که به عنوان استاد، استادیار، رئیس دپارتمان و ... عضویت دارند، تا زمانی که در جایگاه خود باقی هستند، عضویت آن ها در هیئت علمی محفوظ خواهد بود.
 
رئیس دانشگاه در صورت لزوم و یا طبق درخواست بیست نفر از اعضای هیئت علمی جلسه هیئت علمی را تشکیل می‌دهد.
 
در صورتی که 50 نفر درجلسه حضور پیدا کنند، جلسه رسمیت خواهدیافت. در غیاب رئیس دانشگاه، یک نفر از رؤسای دانشکده‌ها و یا خوابگاه ها ریاست جلسه را بر عهده خواهد داشت.
 
از میان سه ارگان مهم دانشگاه داکا شامل سنا، سندیکا و هیئت علمی، سنا بالاترین ارگان حراست از اصول و قوانین است وکلیه ارگان ها ومؤسسات دانشگاه درمورد فعالیت خود نزد سنا مسئول هستند.
 
سندیکا بالاترین ارگان اجرائی و مدیریتی دانشگاه می‌باشد. مسئولیت اجرای اصول و مصوبات دانشگاه نیز، بر عهده سندیکا می‌باشد.
 
هیئت علمی در واقع وظایف تخصصی را بر عهده دارد، لذا وظیفه تدوین و اجرای کلیه اصول و قوانین مربوط به آموزش و تعلیم بر عهده هیئت علمی است.
 
دانشگاه داکا در حال حاضر جمعاً دارای 9 دانشکده با مجموع 40 بخش (دپارتمان) است که عبارت اند از:
 
دانشکده علوم انسانی
 
1. بخش بنگالی؛
 
2. بخش زبان شناسی؛
 
3. بخش سرود، هنر و تأتر؛
 
4. بخش انگلیسی؛
 
5. بخش عربی؛
 
6. بخش معارف اسلامی؛
 
7. بخش فارسی؛    
 
8. بخش تاریخ؛
 
9. بخش فرهنگ وتاریخ اسلام؛
 
10. بخش فلسفه؛
 
11. بخش خبرنگاری و روابط عمومی؛
 
12. بخش علوم کتابخانه و آمار؛
 
13. بخش زبانهای سنسکریت و پالی؛


14. بخش اردو.
دوران فعالیت اعضای سندیکا دو سال است. البته تا زمانی که جانشینان بعدی معرفی نشوند، آن‌ها انجام وظیفه خواهند کرد. مدت زمان فعالیت آن‌ها از اولین جلسه سندیکا محسوب خواهد شد.


دانشکده علوم
==== وظایف و اختیارات سندیکا ====


15. بخش علوم فیزیک؛
* مدیریت، کنترل و محافظت دارایی‌ها و امور مالی دانشگاه؛
* پذیرفتن پیشنهادات کمیته مالی؛
* تقدیم گزارشات سالیان پیش هییت مدیره دانشگاه‌های کشور و مطرح کردن گزارشات در مورد نیازهای مالی؛
* تصویب اصول وسیاست‌های انتصاب استاد یا استادیار و یا کارمندان دانشگاه؛
* تایید و صدور مجوز برای دانشکده‌ها و یا موسسات آموزشی خارج از دانشگاه و یا لغو مجوزهای قبلی،؛ پذیرفتن همه نوع عطایای مالی از طرف دانشگاه و مسئولیت انتقال دارایی‌ها؛
* برگزاری امتحانات دانشگاهی تشخیص علمی دپارتمان‌ها؛
* امضای همه نوع قرارداد از طرف دانشگاه؛
* تدوین سیاست‌های جزیی طبق دستورالعمل‌های کلی دانشگاه.


16. بخش علوم کامپیوتری؛
==== هیات علمی دانشگاه ====
هیات علمی بالاترین تصمیم گیرنده پیرامون فعالیت‌های آموزشی دانشگاه می‌باشد. این ارگان در داخل دانشگاه براساس قوانین، دستورات و اصول کلی دانشگاه برنامه‌های درسی، حفظ استانداردهای علمی و امتحانات و نظارت کلی آموزشی را بر عهده دارد. هیات علمی در کار آموزش نقش مشاور سندیکا را ایفا می‌کند. سیاستگذاری در مورد بورسیه‌ها، جوایز و مدال‌ها، نمایشگاه علمی، انتصاب ممتحن طبق گزارشات دانشکده‌ها، مدیریت کتابخانه‌های دانشگاه، تشکیل دانشکده‌ها، تعیین وظایف آن دانشکده‌ها، تدارک برنامه‌های پژوهشی دانشگاه، تهیه گزارش به منظور پژوهش‌های مربوط به استخدام نیرو، و...بر عهده این هیات است.


17. بخش الکترونیکی و فیزیکی (کاربردی) عملی؛
===== اعضای هیات علمی =====


18. بخش آمار؛
* رییس دانشگاه؛
* نایب رییس دانشگاه؛
* روسای دانشکده‌ها؛
* روسا و استادان دپارتمان‌ها؛
* مدیران انستیتوهای دانشگاه و کتابدار دانشگاه؛


19. بخش شیمی؛
* 10 تن از روسای دانشکده‌های خارج از دانشگاه که از طرف رییس جمهوری معرفی شده باشد و 10 تن دیگر از قشرهای مختلف جامعه، تا اینکه هییت علمی از نمایندگی قشرهای علمی و آموزشی گوناگون برخوردار باشد.


20. بخش مهندسی شیمیائی و شیمیائی کاربردی؛
علاوه بر اعضای فوق‌الذکر عده‌ای به صورت انتخابی و یا به صورت انتصابی عضویت دارند که در ادامه بیان می‌کنیم:


21. بخش جغرافیا و محیط زیست؛
* سه نفر استاد و یا استادیار؛
* سه تن از معلمین که در سطح استاد و یا استادیار باشند؛
* استادان و معلمان با رای خود اعضای فوق را انتخاب می‌کنند.


22. بخش زمین شناسی؛
اعضای هیات علمی که با سمت خاصی عضویت دارند، تا دو سال عضویت آنان محفوظ خواهد بود. البته تا وقتی که جانشین آنان انتخاب نشود عضویت آن‌ها ادامه خواهد داشت. اعضایی که به عنوان استاد، استادیار، رییس دپارتمان و ... عضویت دارند، تا زمانی که در جایگاه خود باقی هستند، عضویت آن‌ها در هیات علمی محفوظ خواهد بود.


23. بخش هندسه؛
رییس دانشگاه در صورت لزوم و یا طبق درخواست بیست نفر از اعضای هیات علمی جلسه هیات علمی را تشکیل می‌دهد.


دانشکده حقوق
در صورتی که 50 نفر درجلسه حضور پیدا کنند، جلسه رسمیت خواهد یافت. در غیاب رییس دانشگاه، یک نفر از روسای دانشکده‌ها و یا خوابگاه‌ها ریاست جلسه را بر عهده خواهد داشت. از میان سه ارگان مهم [https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] شامل سنا، سندیکا و هییت علمی، سنا بالاترین ارگان حراست از اصول و قوانین است و کلیه ارگان‌ها وموسسات دانشگاه درمورد فعالیت خود نزد سنا مسئول هستند.


24. بخش حقوق؛
سندیکا بالاترین ارگان اجرایی و مدیریتی دانشگاه می‌باشد. مسئولیت اجرای اصول و مصوبات دانشگاه نیز، بر عهده سندیکا می‌باشد.


دانشکده علوم اجتماعی
هیات علمی در واقع وظایف تخصصی را بر عهده دارد، لذا وظیفه تدوین و اجرای کلیه اصول و قوانین مربوط به آموزش و تعلیم بر عهده هیات علمی است.


25. بخش اقتصاد؛
[https://du.ac.bd/ دانشگاه داکا] در حال حاضر جمعا دارای 9 دانشکده با مجموع 40 بخش (دپارتمان) است که عبارت اند از:


26. بخش علوم سیاسی؛
==== دانشکده علوم انسانی ====


27. بخش علوم اجتماعی؛
* بخش بنگالی؛
* بخش زبان شناسی؛
* بخش سرود، هنر و تاتر؛
* بخش انگلیسی؛
* بخش عربی؛
* بخش معارف اسلامی؛
* بخش فارسی؛    
* بخش تاریخ؛
* بخش فرهنگ و تاریخ اسلام؛
* بخش فلسفه؛
* بخش خبرنگاری و روابط عمومی؛
* بخش علوم کتابخانه و آمار؛
* بخش زبان‌های سنسکریت و پالی؛
* بخش اردو.


28. بخش باستان شناسی؛
==== دانشکده علوم ====


29. بخش روابط بین‌الملل؛
* بخش علوم فیزیک؛
* بخش علوم کامپیوتری؛
* بخش الکترونیکی و فیزیکی (کاربردی) عملی؛
* بخش آمار؛
* بخش شیمی؛
* بخش مهندسی شیمیایی و شیمیایی کاربردی؛
* بخش جغرافیا و محیط زیست؛
* بخش زمین شناسی؛
* بخش هندسه.


30. بخش مدیریت؛
==== دانشکده حقوق ====


دانشکده علم الحیات
* بخش حقوق.


31. بخش گیاه شناسی؛
==== دانشکده علوم اجتماعی ====


32. بخش زیست شناسی؛
* بخش اقتصاد؛
* بخش علوم سیاسی؛
* بخش علوم اجتماعی؛
* بخش باستان شناسی؛
* بخش روابط بین‌الملل؛
* بخش مدیریت.


33. بخش بیو شیمیایی؛
==== دانشکده علم الحیات ====


34. بخش علوم هسته‌ای؛
* بخش گیاه شناسی؛
* بخش زیست شناسی؛
* بخش بیو شیمیایی؛
* بخش علوم هسته‌ای؛
* بخش روان شناسی.


35. بخش روان شناسی؛
==== دانشکده آموزش های تجارتی ====


دانشکده آموزش های تجارتی
* بخش مدیریت؛
* بخش علوم حسابرسی؛
* بخش بازاریابی؛
* بخش بانک و امور مالی.


36. بخش مدیریت؛
==== بخش دارویی ====


37. بخش علوم حسابرسی؛
* بخش دارویی.


38. بخش بازاریابی؛
== نیز نگاه کنید به ==
[[ساختار و سیاست های آموزشی آرژانتین]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی کانادا]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی روسیه]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی افغانستان]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی تونس]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی ژاپن]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی کوبا]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی لبنان]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی مصر]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی سنگال]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی فرانسه]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی مالی]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی ساحل عاج]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی زیمبابوه]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی تایلند]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی اوکراین]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی اسپانیا]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی اردن]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی اتیوپی]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی سیرالئون]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی قطر]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی گرجستان]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی قزاقستان]]؛ [[ساختار و سیاست های آموزشی تاجیکستان]]؛[[ساختار و سیاست های آموزشی سریلانکا]]


39. بخش بانک وامور مالی؛
== کتابشناسی ==
<references />


بخش داروئی
== منبع اصلی ==
توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار).


40. بخش داروئی.
== نویسندگان مقاله ==
محمد مهدی توسلی، عزیز علی زاده کندی و سینا توسلی

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۵:۱۰

آموزش پیش دبستانی قبل از ورود به دبستان و در سنین زیر 6 سال آغاز می‌شود. معمولا این دوره را به دو مرحله و یا پایه تقسیم کرده‌اند.

مرحله اول مربوط به دوره «مهدکودک» و مرحله دوم مربوط به کودکستان است. سنین دوره اول (مهدکودک) از 3 تا 5 سال و سنین دوره دوم (کودکستان) از 5 تا 6 سال است.

در بعضی از مدارس، تقسیم بندی فوق تاحدودی از نظر سنی تفاوت دارد. مرحله اول از سنین 3 تا 4 سال می‌باشد و دوره دوم (کودکستان) را به دو قسمت، قسمت اول سنین دوره 5 تا 6 سال و قسمت دوم سنین 6 تا 7 سال تقسیم کرده‌اند.

در حال حاضر بیش از 38000 مدرسه ابتدایی دولتی و به همین تعداد مدارس ابتدایی خصوصی وجود دارد. اما متاسفانه معلمینی که در مدارس ابتدایی خصوصی به آموزش و تدریس مشغول هستند، دوره‌های تخصصی مورد نیاز را نگذرانده‌اند و آشنایی لازم با روش‌های صحیح آموزشی ندارند.

در خصوص شهریه اینگونه مدارس نیز باید گفت که نسبت به موفقیت و امکانات و تسهیلات آموزشی در مدارس، دریافت شهریه‌ها متفاوت است. زمینه برآورد تعداد کودکان در اینگونه مدارس به طور دقیق تا حدودی مشکل است، اما به طور میانگین باید گفت که چنانچه میانگین تعداد دانش آموزان مرحله پیش دبستانی مدارس دولتی را 50 نفر و تعداد مدارس را 38000 باب در نظر بگیریم، حدود دو میلیون و چنانچه حدود 5000 کودکستان در سراسر کشور باشد و هر یک از آن ها حدود 50 نفر دانش آموز داشته باشد (سطح دوره اول کودکستان) ، تعداد آنان حدود 250 هزار نفر خواهد بود. بنابراین سر جمع دانش آموزان در مقطع کودکستان‌ها حدود 2250000 نفر خواهد بود و تقریبا 24 درصد از جمعیت سنی فوق در اینگونه مدارس مشغول به یادگیری هستند.

در سال 1998 کمیسیون تدوین کتب درسی و برنامه‌های آموزشی، اولین کتاب مخصوص دوره پیش دبستانی را با نام «دخاشونا» (Dekhashona) تهیه و منتشر کرد.

وضعیت سواد و آموزش (شهری وروستایی)

معمولا مدارس ابتدایی به سه بخش قابل تقسیم هستند:

1. «مدارس دولتی»، که حقوق، مزایا، حق بازنشستگی و سایر مزایا از طرف دولت پرداخت می‌شود و نظارت مستقیم بر فعالیت اینگونه مدارس از سوی دولت به عمل می‌آید؛

2. «مدارس خصوصی» که در واقع نوع دیگری از مدارس ابتدایی و خصوصی است. در ارتباط با اینگونه مدارس، هیچ گونه کمک و یا مساعدت از طرف دولت به عمل نمی‌آید و هزینه اینگونه مدارس توسط اشخاص مورد نظر که حقوق معلمین را پرداخت می‌کنند، تامین می‌شود. بیشتر اینگونه مدارس که از سوی دولت به رسمیت شناخته شده‌اند، در مناطق شهری فعالیت دارند؛

3. «مدارس ابتدایی غیررسمی» که به صورت کاملا خصوصی در سراسر کشور تاسیس می‌شوند و زیر نظر اشخاص اداری و دولتی و یا «کمیته مدیریت» اداره می‌شوند. اینگونه مدارس مجموعا 5/16 درصد از کل مدارس ابتدایی را تا سال 1981 تشکیل می‌دادند، هر چند این مدارس شرایط لازم و مناسب مانند مدارس ابتدایی را ندارند واستقبال کمتری از این مدارس به عمل می‌آید.

معمولا طبقه ثروتمند و متمول جامعه بنگلادش، نفوذ اجتماعی بیشتری در بهره‌گیری از امکانات آموزشی را داشته و در کار آموزش فرزندان خود، اطمینان بیشتری دارند. متاسفانه کار آموزش در میان قشر فقیر و بیسواد جامعه روندی معکوس دارد، زیرا این قشر توان لازم مادی و مالی را ندارد و با توجه به اینکه در سطح پایین جایگاه اجتماعی قرار دارد، فرزندان آنان مجبور به ترک تحصیل می‌شوند و در نهایت بار سنگینی بر دوش والدین خود می‌نهند. در جامعه روستایی این مشکل نسبت به جامعه شهری بسیار بیشتر است.

با دارا بودن شرایط مناسب برای ثروتمندان، این امکان وجود دارد که طبقه ثروتمند جامعه برای تعلیم بیشتر فرزندان خود، حتی از معلم‌های خصوصی بهره گیرند و در هر نقطه که اراده کنند، فرزندان آن‌ها به تحصیل مشغول شوند، اما فرزندان قشر فقیر به ناچار باید در مدارس حداقل دو یا سه نوبتی با امکانات بسیار محدود تحصیل کنند[۱]. فاصله باسوادی درمیان روستاها و شهرها نیز بسیار زیاد است به طوریکه 4/63 درصد مردم شهر باسواد می‌باشند، در حالی که 6/36 درصد از مردم روستاها از نعمت سواد بهره‌مندند. متخصصین آموزشی، حل مسئله فوق را ایجاد فضای آموزشی مناسب و بالا بردن میزان دستمزد استادان  ذکر کرده‌اند[۲].

مقاطع آموزش عمومی

واقعیت ملموس در کارآیی ضعیف امور آموزشی مردم بنگلادش را در علل مختلفی از جمله عدم کارایی سیستم آموزشی، عدم فضای لازم آموزشی، بالا بودن دستمزد اساتید، عدم امکانات لازم و مفید آموزشی، عدم تحول در برنامه‌های آموزشی وهماهنگی مسایل آموزشی با واقعیت‌های روز جامعه باید جستجو کرد. همچنین دلایل عمده‌ای سبب شده است تا سطح آموزشی مردم این سرزمین، از کارایی و جایگاه لازم برخوردار نشود ومشکلات آن تاحدودی لاینحل باقی بماند.

با درک این واقعیت، دولت بنگلادش یکی از عوامل اصلی بازدارندگی در استفاده از راه‌ها و روش‌های تولیدی را کمبود برنامه‌های آموزشی ذکر کرده است. با عنایت به این واقعیت‌هاست که دولت بنگلادش درچند سال اخیر درکنار برنامه‌های کشاورزی، کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، توجه خاصی به آموزش کرده است.

دوره‌های آموزشی در بنگلادش به سه دوره تقسیم می‌شوند:

  • دوره ابتدایی، از سنین 5 سالگی شروع می‌شود و تا کلاس پنجم ادامه می‌یابد. در کنار این مدارس، مدارس خصوصی نیز فعالیت دارند؛
  • دوره متوسطه، به دو دوره پنج ساله و دوساله تقسیم می‌شود. در پایان هر دوره امتحان گرفته می‌شود که شمار کمی از دانش‌آموزان در این امتحانات موفق می‌شوند؛
  • دوره دانشگاهی، تحصیلات دوره لیسانس سه سال، فوق لیسانس یک سال، پزشکی پنج سال و دندانپزشکی چهار سال می‌باشد.
دانشگاه داکا ، قابل بازیابی از https://www.du.ac.bd/allDepartments/FACSCI

نظام آموزش عالی

دانشگاه داکا از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های بنگلادش می‌باشد. فعالیت این دانشگاه که موسسه‌ای آموزشی است، در سال 1921 آغاز شد. این دانشگاه پس از سال 1946، دانشکده‌ها و کالج‌هایی را تاسیس کرد و زیر پوشش قرار داد. دانشگاه داکا یکی از بزرگ‌ترین موسسات آموزشی دولتی بنگلادش می‌باشد که در سطح جهانی مطرح و شناخته شده است. این دانشگاه در سیاست کلی کشور نیز تاثیرگذار است به گونه‌ای که درجریانات سیاسی، دانشجویان این دانشگاه نقش موثری دارند.

تشکلات و مدیریت دانشگاه داکا

  • سنا؛
  • سندیکا؛
  • هیات علمی؛
  • دانشکده‌ها؛
  • کمیته‌های درسی عالی؛
  • کمیته بودجه عمران وبرنامه‌ریزی؛
  • هیات برنامه‌ریزی مطالعات عالی.

سنا عالی‌ترین هیئت تعیین کننده سیاست کلی و دارای بیشترین قدرت است. همه موسسات و هیئت‌های دانشگاه در برابر سنا جوابگو هستند. البته این مسئولیت و نظارت سنا بر دستگاه‌های دانشگاه غیرمستقیم و کاملا اداری است. سنای دانشگاه داکا متشکل از اعضای زیر می‌باشد:

  • رییس دانشگاه؛
  • نایب رییس دانشگاه؛
  • مسئول مالی؛
  • تعداد 5 نفر کارمند دولتی که از طرف دولت منصوب شده باشند؛
  • تعداد 5 نفر عضو پارلمان که از طرف رییس مجلس منصوب شده باشند؛
  • تعداد 5 نفر از شخصیت‌های علمی که از طرف شیخ‌الرییس (رییس جمهور) منصوب شوند؛
  • 5 نفر از نمایندگان هیئت‌های پژوهشی که از طرف سندیکا انتخاب شده‌اند؛
  • 5 نفر از روسای دانشکده‌های آزاد که توسط این دانشگاه به رسمیت شناخته شده است. این پنج نفر باید توسط هیئت علمی معرفی و تایید شده باشد.

جلسه سالیانه سنا با درخواست رییس دانشگاه در روز معین برگزار می‌شود. البته در صورت اضطراری با حداقل 30 امضاء می‌توانند جلسه سنا را تشکیل دهند.

فعالیت‌های سنا

  • تصویب پیشنهادات سنا در صورتی که با مصوبه سال 1973م مطابقت داشته باشد؛
  • بررسی و تصویب پیشنهادات مربوط به امور مالی و گزارش سالیانه که از طرف سندیکا مطرح شود؛
  • انجام وظایف دیگر، طبق مصوبات دانشگاهی در جلسه سالیانه سنا خزانه‌دار دانشگاه بودجه سال آتی را مطرح می‌کند؛
  • سنا در صورت لزوم و در مورد مقتضی در سندیکا، کمیته‌ها و ستادها نماینده خود را معرفی می‌کند؛
  • سنا در جلسه‌ای که تحت ریاست نایب رییس دانشگاه و یا رییس سنا برگزار می‌شود، سه نفر را برای ریاست دانشگاه معرفی می‌کند. رییس جمهوری کشور از این سه نفر، یک نفر را برای رییس دانشگاه منصوب می‌کند. هر یک از اعضای سنا در این رای‌گیری برای پیشنهاد رییس دانشگاه حق رای دارند.

سندیکا

سندیکا عالی‌ترین دستگاه اجرایی دانشگاه داکا می‌باشد. سندیکا مشتمل بر افراد ذیل می‌باشد:

  • رییس دانشگاه؛
  • نایب رییس دانشگاه؛
  • دو تن از روسای دانشکده‌ها که توسط هییت علمی معرفی شده باشد؛
  • شش تن از اساتید دانشگاه که توسط اساتید دانشگاه انتخاب شده باشند؛
  • دو تن ازنمایندگان سنا؛
  • سه نفر از طرف شیخ الرییس (رییس جمهوری کشور) ؛
  • یک نفر از مقامات دولتی که مقام پایین‌تر از معاون وزیر نباشد.
  • یکی از شهروندان که عضو سنا نیست ولی از طرف سنا برای عضویت سندیکا معرفی شده باشد.

اعضای سندیکا که از میان اساتید دانشگاه منتخب شوند، باید دارای مشخصات زیر باشند:

  • از میان روسای دانشکده‌ها یک نفر؛
  • از میان روسای خوابگاه‌های دانشگاه یک نفر؛
  • از میان استادان یک نفر؛
  • از میان استادیاران یک نفر؛
  • از میان استادان معاون یک نفر؛
  • از میان معلمان یک نفر.

دوران فعالیت اعضای سندیکا دو سال است. البته تا زمانی که جانشینان بعدی معرفی نشوند، آن‌ها انجام وظیفه خواهند کرد. مدت زمان فعالیت آن‌ها از اولین جلسه سندیکا محسوب خواهد شد.

وظایف و اختیارات سندیکا

  • مدیریت، کنترل و محافظت دارایی‌ها و امور مالی دانشگاه؛
  • پذیرفتن پیشنهادات کمیته مالی؛
  • تقدیم گزارشات سالیان پیش هییت مدیره دانشگاه‌های کشور و مطرح کردن گزارشات در مورد نیازهای مالی؛
  • تصویب اصول وسیاست‌های انتصاب استاد یا استادیار و یا کارمندان دانشگاه؛
  • تایید و صدور مجوز برای دانشکده‌ها و یا موسسات آموزشی خارج از دانشگاه و یا لغو مجوزهای قبلی،؛ پذیرفتن همه نوع عطایای مالی از طرف دانشگاه و مسئولیت انتقال دارایی‌ها؛
  • برگزاری امتحانات دانشگاهی تشخیص علمی دپارتمان‌ها؛
  • امضای همه نوع قرارداد از طرف دانشگاه؛
  • تدوین سیاست‌های جزیی طبق دستورالعمل‌های کلی دانشگاه.

هیات علمی دانشگاه

هیات علمی بالاترین تصمیم گیرنده پیرامون فعالیت‌های آموزشی دانشگاه می‌باشد. این ارگان در داخل دانشگاه براساس قوانین، دستورات و اصول کلی دانشگاه برنامه‌های درسی، حفظ استانداردهای علمی و امتحانات و نظارت کلی آموزشی را بر عهده دارد. هیات علمی در کار آموزش نقش مشاور سندیکا را ایفا می‌کند. سیاستگذاری در مورد بورسیه‌ها، جوایز و مدال‌ها، نمایشگاه علمی، انتصاب ممتحن طبق گزارشات دانشکده‌ها، مدیریت کتابخانه‌های دانشگاه، تشکیل دانشکده‌ها، تعیین وظایف آن دانشکده‌ها، تدارک برنامه‌های پژوهشی دانشگاه، تهیه گزارش به منظور پژوهش‌های مربوط به استخدام نیرو، و...بر عهده این هیات است.

اعضای هیات علمی
  • رییس دانشگاه؛
  • نایب رییس دانشگاه؛
  • روسای دانشکده‌ها؛
  • روسا و استادان دپارتمان‌ها؛
  • مدیران انستیتوهای دانشگاه و کتابدار دانشگاه؛
  • 10 تن از روسای دانشکده‌های خارج از دانشگاه که از طرف رییس جمهوری معرفی شده باشد و 10 تن دیگر از قشرهای مختلف جامعه، تا اینکه هییت علمی از نمایندگی قشرهای علمی و آموزشی گوناگون برخوردار باشد.

علاوه بر اعضای فوق‌الذکر عده‌ای به صورت انتخابی و یا به صورت انتصابی عضویت دارند که در ادامه بیان می‌کنیم:

  • سه نفر استاد و یا استادیار؛
  • سه تن از معلمین که در سطح استاد و یا استادیار باشند؛
  • استادان و معلمان با رای خود اعضای فوق را انتخاب می‌کنند.

اعضای هیات علمی که با سمت خاصی عضویت دارند، تا دو سال عضویت آنان محفوظ خواهد بود. البته تا وقتی که جانشین آنان انتخاب نشود عضویت آن‌ها ادامه خواهد داشت. اعضایی که به عنوان استاد، استادیار، رییس دپارتمان و ... عضویت دارند، تا زمانی که در جایگاه خود باقی هستند، عضویت آن‌ها در هیات علمی محفوظ خواهد بود.

رییس دانشگاه در صورت لزوم و یا طبق درخواست بیست نفر از اعضای هیات علمی جلسه هیات علمی را تشکیل می‌دهد.

در صورتی که 50 نفر درجلسه حضور پیدا کنند، جلسه رسمیت خواهد یافت. در غیاب رییس دانشگاه، یک نفر از روسای دانشکده‌ها و یا خوابگاه‌ها ریاست جلسه را بر عهده خواهد داشت. از میان سه ارگان مهم دانشگاه داکا شامل سنا، سندیکا و هییت علمی، سنا بالاترین ارگان حراست از اصول و قوانین است و کلیه ارگان‌ها وموسسات دانشگاه درمورد فعالیت خود نزد سنا مسئول هستند.

سندیکا بالاترین ارگان اجرایی و مدیریتی دانشگاه می‌باشد. مسئولیت اجرای اصول و مصوبات دانشگاه نیز، بر عهده سندیکا می‌باشد.

هیات علمی در واقع وظایف تخصصی را بر عهده دارد، لذا وظیفه تدوین و اجرای کلیه اصول و قوانین مربوط به آموزش و تعلیم بر عهده هیات علمی است.

دانشگاه داکا در حال حاضر جمعا دارای 9 دانشکده با مجموع 40 بخش (دپارتمان) است که عبارت اند از:

دانشکده علوم انسانی

  • بخش بنگالی؛
  • بخش زبان شناسی؛
  • بخش سرود، هنر و تاتر؛
  • بخش انگلیسی؛
  • بخش عربی؛
  • بخش معارف اسلامی؛
  • بخش فارسی؛    
  • بخش تاریخ؛
  • بخش فرهنگ و تاریخ اسلام؛
  • بخش فلسفه؛
  • بخش خبرنگاری و روابط عمومی؛
  • بخش علوم کتابخانه و آمار؛
  • بخش زبان‌های سنسکریت و پالی؛
  • بخش اردو.

دانشکده علوم

  • بخش علوم فیزیک؛
  • بخش علوم کامپیوتری؛
  • بخش الکترونیکی و فیزیکی (کاربردی) عملی؛
  • بخش آمار؛
  • بخش شیمی؛
  • بخش مهندسی شیمیایی و شیمیایی کاربردی؛
  • بخش جغرافیا و محیط زیست؛
  • بخش زمین شناسی؛
  • بخش هندسه.

دانشکده حقوق

  • بخش حقوق.

دانشکده علوم اجتماعی

  • بخش اقتصاد؛
  • بخش علوم سیاسی؛
  • بخش علوم اجتماعی؛
  • بخش باستان شناسی؛
  • بخش روابط بین‌الملل؛
  • بخش مدیریت.

دانشکده علم الحیات

  • بخش گیاه شناسی؛
  • بخش زیست شناسی؛
  • بخش بیو شیمیایی؛
  • بخش علوم هسته‌ای؛
  • بخش روان شناسی.

دانشکده آموزش های تجارتی

  • بخش مدیریت؛
  • بخش علوم حسابرسی؛
  • بخش بازاریابی؛
  • بخش بانک و امور مالی.

بخش دارویی

  • بخش دارویی.

نیز نگاه کنید به

ساختار و سیاست های آموزشی آرژانتین؛ ساختار و سیاست های آموزشی کانادا؛ ساختار و سیاست های آموزشی روسیه؛ ساختار و سیاست های آموزشی افغانستان؛ ساختار و سیاست های آموزشی تونس؛ ساختار و سیاست های آموزشی ژاپن؛ ساختار و سیاست های آموزشی کوبا؛ ساختار و سیاست های آموزشی لبنان؛ ساختار و سیاست های آموزشی مصر؛ ساختار و سیاست های آموزشی سنگال؛ ساختار و سیاست های آموزشی فرانسه؛ ساختار و سیاست های آموزشی مالی؛ ساختار و سیاست های آموزشی ساحل عاج؛ ساختار و سیاست های آموزشی زیمبابوه؛ ساختار و سیاست های آموزشی تایلند؛ ساختار و سیاست های آموزشی اوکراین؛ ساختار و سیاست های آموزشی اسپانیا؛ ساختار و سیاست های آموزشی اردن؛ ساختار و سیاست های آموزشی اتیوپی؛ ساختار و سیاست های آموزشی سیرالئون؛ ساختار و سیاست های آموزشی قطر؛ ساختار و سیاست های آموزشی گرجستان؛ ساختار و سیاست های آموزشی قزاقستان؛ ساختار و سیاست های آموزشی تاجیکستان؛ساختار و سیاست های آموزشی سریلانکا

کتابشناسی

  1. ↑ Ellen Sattar Universal Primary Education in Bangladesh, University press Limited, Bangladesh, Dhaka, 1987:78
  2. ↑ - The daily Independent 13 jun 2002 , Dhaka – 3 march 1999 – 4 oct 2002 – 22feb 2001.pp,36

منبع اصلی

توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار).

نویسندگان مقاله

محمد مهدی توسلی، عزیز علی زاده کندی و سینا توسلی

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=ساختار_و_سیاست_های_آموزشی_بنگلادش&oldid=81880»