جغرافیای انسانی کانادا: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:جغرافیای انسانی کانادا.jpg|جایگزین=جمعت کانادا|بندانگشتی|جغرافیای انسانی کانادا]] | [[پرونده:جغرافیای انسانی کانادا.jpg|جایگزین=جمعت کانادا|بندانگشتی|جغرافیای انسانی کانادا]] | ||
براساس آمار سال 2013م، [[کانادا]] با 35.158.300 نفر جمعیت در رتبه سی و ششم کشورهای جهان قرار دارد. 3/16 درصد از جمعیت آن را افراد زیر چهارده سال، 8/68 درصد را افراد بین 15 تا 64 سال و 9/14 درصد را افراد بالای 65 سال تشکیل میدهند. در سال 2013م میزان رشد جمعیت، 02/1 درصد گزارش شده است. میزان باسوادی در این کشور نیز 99 درصد است. بالاترین میزان رشد جمعیتی در این کشور 6/14 درصد بود که به دلیل افزایش میزان زاد و ولد در فاصله سالهای 1951م و 1956م روی داد. در دوره پنج ساله بعد از آن، یعنی بین سالهای 1956م و 1961م، میزان رشد به 6/13 درصد کاهش یافت. روند کاهش رشد | براساس آمار سال 2013م، [[کانادا]] با 35.158.300 نفر [[جمعیت کانادا|جمعیت]] در رتبه سی و ششم کشورهای جهان قرار دارد. 3/16 درصد از جمعیت آن را افراد زیر چهارده سال، 8/68 درصد را افراد بین 15 تا 64 سال و 9/14 درصد را افراد بالای 65 سال تشکیل میدهند. در سال 2013م میزان رشد جمعیت، 02/1 درصد گزارش شده است. میزان باسوادی در این کشور نیز 99 درصد است. بالاترین میزان رشد جمعیتی در این کشور 6/14 درصد بود که به دلیل افزایش میزان زاد و ولد در فاصله سالهای 1951م و 1956م روی داد. در دوره پنج ساله بعد از آن، یعنی بین سالهای 1956م و 1961م، میزان رشد به 6/13 درصد کاهش یافت. روند کاهش رشد [[جمعیت کانادا|جمعیت]] طی سالهای میانی دهه 1960م ادامه یافت و دلیل آن کاهش شدید میزان زاد و ولد تا دهه 1980م بود. در فاصله سالهای 1986م تا 1996م، به دلیل ورود تعداد زیاد مهاجران و افزایشی ناچیز در میزان زاد و ولد، این سیر نزولی متوقف شد. در دوره پنج ساله منتهی به سال 2001م، آمارها نشاندهنده کاهشی حدود یکسوم در رشد طبیعی جمعیت نسبت به دوره پنج ساله قبل از آن است. در این دوره میزان مرگ و میر به دلیل بالا رفتن متوسط سن افزایش یافت و از میزان موالید نیز کاسته شد. نیمی از رشد جمعیت این کشوردر سالهای1996م تا 2001م حاصل پدیده [[مهاجرت و پناهندگی در کانادا|مهاجرت]] بوده است. در این دوره رشد جمعیت 4 درصدی [[کانادا]] در مقایسه با بسیاری از دیگر کشورهای توسعه یافته، قابل توجه بوده است. به طوری که در دوره 1996م تا 2001م، رشد جمعیت کشورهای کمتر توسعه یافته به طور متوسط حدود 4.8 درصد و در کشورهای توسعه یافته حدود 1.5 درصد بوده است. در این دوره برای اولین بار در طول صد سال گذشته جمعیت این کشور رشدی کمتر از ایالات متحده داشته است، زیرا این کشور برخلاف دیگر کشورهای در حال توسعه و به عنوان یک استثناء در بین این کشورها از میزان زاد و ولد بالایی برخوردار بوده است <ref name=":0">لاريجاني، فاضل، (1381)، "تنوع فرهنگها در كانادا: مروري بر نتايج سرشماري سال 2001 كانادا"، از انتشارات بخش فرهنگي سفارت ايران در كانادا.</ref> <ref name=":1">Demographics of Canada, (2013), <nowiki>http://en.wikipedia.org/wiki/</nowiki> Demographics_ of_Canada,</ref>. | ||
=== '''[[نژادهای کانادا]]''' === | === '''[[نژادهای کانادا]]''' === | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
=== '''[[پراکندگی جمعیتی کانادا|تراکم جمعیت و وضعیت شهرنشینی]]''' === | === '''[[پراکندگی جمعیتی کانادا|تراکم جمعیت و وضعیت شهرنشینی]]''' === | ||
چنانکه ذکر شد، بیشتر جمعیت این کشوردر شهرهای جنوبی زندگی میکنند. حدود سهچهارم از کل جمعیت در 300 کیلومتری مرز آمریکا ساکناند. براساس آمارهای سرشماری عمومی نفوس [[کانادا]]، در ماه می سال 2011م، تعداد قابل توجهی از مردم به سمت استانهای غربی کوچ کردهاند. بدین ترتیب، از کل جمعیت 35 میلیونی این کشور بیشترین میزان رشد متعلق به غرب انتاریو تا بریتیش کلمبیا و کمترین آن نیز به قسمتهای شرقی کشور تعلق داشته است. در سطح ملی، جمعیت از سال 2006 م تا 2013م، حدود 11 درصد افزایش یافته است<sup>[ii]</sup> که بیشترین میزان رشد در میان کشورهای صنعتی محسوب میشود. انتاریو، همچنان به عنوان پرجمعیتترین استان کشور، به تنهایی 38.5 درصد جمعیت را در خود جای داده است. اما میزان رشد جمعیت در این استان، به دلیل گرایش تازه واردان به سمت غرب، کاهش قابل توجهی یافته است. 30.7 درصد جمعیت در استانهای شرقی و 6/30 درصد نیز در استانهای غربی، شامل کبک و آتلانتیک، ساکن هستند. این برای اولین بار در تاریخ کاناداست که میزان جمعیت در سمت غرب انتاریو، بیشتر از شرق آن میشود. | چنانکه ذکر شد، بیشتر جمعیت این کشوردر شهرهای جنوبی زندگی میکنند. حدود سهچهارم از کل جمعیت در 300 کیلومتری مرز آمریکا ساکناند. براساس آمارهای سرشماری عمومی نفوس [[کانادا]]، در ماه می سال 2011م، تعداد قابل توجهی از مردم به سمت استانهای غربی کوچ کردهاند. بدین ترتیب، از کل جمعیت 35 میلیونی این کشور بیشترین میزان رشد متعلق به غرب انتاریو تا بریتیش کلمبیا و کمترین آن نیز به قسمتهای شرقی کشور تعلق داشته است. در سطح ملی، جمعیت از سال 2006 م تا 2013م، حدود 11 درصد افزایش یافته است<sup>[ii]</sup> که بیشترین میزان رشد در میان کشورهای صنعتی محسوب میشود. انتاریو، همچنان به عنوان پرجمعیتترین استان کشور، به تنهایی 38.5 درصد جمعیت را در خود جای داده است. اما میزان رشد جمعیت در این استان، به دلیل گرایش تازه واردان به سمت غرب، کاهش قابل توجهی یافته است. 30.7 درصد [[جمعیت کانادا|جمعیت]] در استانهای شرقی و 6/30 درصد نیز در استانهای غربی، شامل کبک و آتلانتیک، ساکن هستند. این برای اولین بار در تاریخ کاناداست که میزان جمعیت در سمت غرب انتاریو، بیشتر از شرق آن میشود. | ||
کوچ مردم، به ویژه مهاجران، به استانهای آلبرتا و ساسکوچوان به دلیل رشد فزاینده اقتصادی و افزایش فرصتهای شغلی در آن مناطق بوده است. از هر 10 کانادایی 7 نفر در شهرهای بزرگ زندگی میکنند. این در حالی است که سه شهر تورنتو، ونکوور و مونترآل 35 درصد کل جمعیت را به خود جذب کردهاند <ref name=":3">Populationby selected ethnic origins, by province and territory, (2006), statcan.gc.ca. 2009-07-28 Retrieved 2010-09-10.</ref>. همچنین، آمارهای سال 2011م نشان میدهند که از هر 10 کانادایی 7 نفر در شهرها و 3 نفر در روستاها زندگی میکنند. این وضعیت نشان میدهد که جمعیت گرایش به شهرنشینی دارند. علاوهبر این، نواحی شهری نیز شاهد تغییرات جمعیتی هستند. برای مثال، شهر ونکور تراکم جمعیتی حدود 170/7 نفر در هر کیلومتر مربع دارد، در حالی که در شهر هالیفاکس تراکم جمعیت حدود 60 نفر در هر کیلومتر مربع میباشد. | کوچ مردم، به ویژه مهاجران، به استانهای آلبرتا و ساسکوچوان به دلیل رشد فزاینده اقتصادی و افزایش فرصتهای شغلی در آن مناطق بوده است. از هر 10 کانادایی 7 نفر در شهرهای بزرگ زندگی میکنند. این در حالی است که سه شهر تورنتو، ونکوور و مونترآل 35 درصد کل جمعیت را به خود جذب کردهاند <ref name=":3">Populationby selected ethnic origins, by province and territory, (2006), statcan.gc.ca. 2009-07-28 Retrieved 2010-09-10.</ref>. همچنین، آمارهای سال 2011م نشان میدهند که از هر 10 کانادایی 7 نفر در شهرها و 3 نفر در روستاها زندگی میکنند. این وضعیت نشان میدهد که جمعیت گرایش به شهرنشینی دارند. علاوهبر این، نواحی شهری نیز شاهد تغییرات جمعیتی هستند. برای مثال، شهر ونکور تراکم جمعیتی حدود 170/7 نفر در هر کیلومتر مربع دارد، در حالی که در شهر هالیفاکس تراکم جمعیت حدود 60 نفر در هر کیلومتر مربع میباشد. | ||
دولت طی سالهای اخیر تلاش کرده است با جذب نخبگان و سرمایهگذاران [[جمعیت کانادا|جمعیت کشور]] را افزایش دهد و ترکیب جمعیتی را به صورت برنامهریزی شده تغییر دهد <ref name=":4">Satatistic Canada, (2013), <nowiki>http://www.statcan.gc.ca/start-debut-eng.html</nowiki></ref>. | دولت طی سالهای اخیر تلاش کرده است با جذب نخبگان و سرمایهگذاران [[جمعیت کانادا|جمعیت کشور]] را افزایش دهد و [[پراکندگی جمعیتی کانادا|ترکیب جمعیتی]] را به صورت برنامهریزی شده تغییر دهد <ref name=":4">Satatistic Canada, (2013), <nowiki>http://www.statcan.gc.ca/start-debut-eng.html</nowiki></ref>. | ||
=== '''[[نرخ مرگ و مير در کانادا|میزان مرگ و میر]]''' === | === '''[[نرخ مرگ و مير در کانادا|میزان مرگ و میر]]''' === |
نسخهٔ ۱ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۹:۳۵
براساس آمار سال 2013م، کانادا با 35.158.300 نفر جمعیت در رتبه سی و ششم کشورهای جهان قرار دارد. 3/16 درصد از جمعیت آن را افراد زیر چهارده سال، 8/68 درصد را افراد بین 15 تا 64 سال و 9/14 درصد را افراد بالای 65 سال تشکیل میدهند. در سال 2013م میزان رشد جمعیت، 02/1 درصد گزارش شده است. میزان باسوادی در این کشور نیز 99 درصد است. بالاترین میزان رشد جمعیتی در این کشور 6/14 درصد بود که به دلیل افزایش میزان زاد و ولد در فاصله سالهای 1951م و 1956م روی داد. در دوره پنج ساله بعد از آن، یعنی بین سالهای 1956م و 1961م، میزان رشد به 6/13 درصد کاهش یافت. روند کاهش رشد جمعیت طی سالهای میانی دهه 1960م ادامه یافت و دلیل آن کاهش شدید میزان زاد و ولد تا دهه 1980م بود. در فاصله سالهای 1986م تا 1996م، به دلیل ورود تعداد زیاد مهاجران و افزایشی ناچیز در میزان زاد و ولد، این سیر نزولی متوقف شد. در دوره پنج ساله منتهی به سال 2001م، آمارها نشاندهنده کاهشی حدود یکسوم در رشد طبیعی جمعیت نسبت به دوره پنج ساله قبل از آن است. در این دوره میزان مرگ و میر به دلیل بالا رفتن متوسط سن افزایش یافت و از میزان موالید نیز کاسته شد. نیمی از رشد جمعیت این کشوردر سالهای1996م تا 2001م حاصل پدیده مهاجرت بوده است. در این دوره رشد جمعیت 4 درصدی کانادا در مقایسه با بسیاری از دیگر کشورهای توسعه یافته، قابل توجه بوده است. به طوری که در دوره 1996م تا 2001م، رشد جمعیت کشورهای کمتر توسعه یافته به طور متوسط حدود 4.8 درصد و در کشورهای توسعه یافته حدود 1.5 درصد بوده است. در این دوره برای اولین بار در طول صد سال گذشته جمعیت این کشور رشدی کمتر از ایالات متحده داشته است، زیرا این کشور برخلاف دیگر کشورهای در حال توسعه و به عنوان یک استثناء در بین این کشورها از میزان زاد و ولد بالایی برخوردار بوده است [۱] [۲].
نژادهای کانادا
72 درصد از مردم کانادا از یک ریشه نژادی هستند. بیش از یکسوم از این گروه انگلیسیتبار و یک سوم فرانسویتبارند. تفاوتهای منطقهای در مسائل نژادی منعکس شده است. درصد کاناداییهایی که ادعا میکنند غیرانگلیسی و غیرفرانسوی تبارند، حدود 49 درصد است. در میان این گروه آلمانیها، ایتالیاییها، اوکراینیها، هلندیها، چینیها، آفریقاییها، سرخپوستان آمریکای شمالی، اسکمیوها، یونانیها، هندیها و روسها بیشترند.
1. انگلیسیتبار
این گروه شامل مردمی با چهار نژاد مختلف از سرزمینهای انگلستان، ایرلند، اسکاتلند و ولز است. این دسته – که 28 درصد از کل جمعیت را به خود اختصاص دادهاند - بیشتر در اونتاریو، بریتیش کملبیا، نیوفاندلند، لابرادور و آلبرتا متمرکز شدهاند.
2. فرانسوی تبار
فرانسویها اولین اروپائیانی بودند که در این کشورمستقر شدند. این گروه – که 23 درصد از جمعیت را تشکیل میدهند – اساساً در کبک ساکناند؛ به طوری که 78 درصد از مردم کبک اصلیت فرانسوی دارند. علاوه بر کبک، این گروه در ایالت مانیتوبا و بخشهایی از نیوبرونزویک مستقر هستند.
3. دیگراروپایی تبارها
این گروه 15 درصد از کل جمعیت کانادا را تشکیل دادهاند و عمدتاً در ایالتهای منطقهای کشتزارهای بزرگ - شامل مانیتوبا، ساسکاچوان و آلبرتا - و در شهرهای بزرگ مثل تورنتو، مونترال و ونکوور متمرکز شدهاند. آنها اغلب از آلمان، ایتالیا، اوکراین، هلند، لهستان و روسیه مهاجرت کردهاند.
4. بومیان
بومیان، که به سرخپوستان آمریکای شمالی مشهوراند، در گذشته از سیبری به دریای برینگ (Bering Sea) مهاجرت کردهاند. این گروه شامل متیسها (Métis) است که اجدادشان آمیختهای از سرخپوست و اروپایی بودهاند و اسکیموها که اصل آنها ناشناخته است؛ ولی عموماً باور دارند که اجداد آنها از آسیا به آمریکای شمالی آمدهاند. بومیان7/3 درصد از جمعیت را به خود اختصاص دادهاند و حدود 45 درصد از آنها در ایالتهای واقع در کشتزارهای بزرگ، 16 درصد در بریتیش کلمبیا و 14 درصد در اونتاریو زندگی میکنند. تقریباً یکچهارم آنها در مراکز شهری و مابقی در مناطق روستایی زندگی میکنند. اسکیموها در شمال کبک و در زمینهای قطبی کانادا[i] متمرکز شدهاند و کمتر از نیمی از سرخ پوستان هم در باقیمانده سرزمینهای سرخپوستان زندگی میکنند.
5. سیاهپوستان
این گروه شامل مهاجرانی از آفریقا، جزایر هند غربی، آمریکا و انگلستان است که بیشتر در مراکز شهری ساکن هستند. بزرگترین جامعه سیاهپوستان در تورنتو و بقیه آنها در مونترال، اتاوا، اونتاریو و شهر هال (Hall) در ایالت کبک زندگی میکنند.
6. آسیاییتبارها
به پنج گروه آسیاییهای شرق و جنوب شرقی، غرب آسیا، هند و چین و جزیرهنشینان اقیانوس آرام تقسیم میشوند. بیشتر این گروه در مراکز شهری تورنتو، مونترال و ونکوور ساکناند [۳].
تراکم جمعیت و وضعیت شهرنشینی
چنانکه ذکر شد، بیشتر جمعیت این کشوردر شهرهای جنوبی زندگی میکنند. حدود سهچهارم از کل جمعیت در 300 کیلومتری مرز آمریکا ساکناند. براساس آمارهای سرشماری عمومی نفوس کانادا، در ماه می سال 2011م، تعداد قابل توجهی از مردم به سمت استانهای غربی کوچ کردهاند. بدین ترتیب، از کل جمعیت 35 میلیونی این کشور بیشترین میزان رشد متعلق به غرب انتاریو تا بریتیش کلمبیا و کمترین آن نیز به قسمتهای شرقی کشور تعلق داشته است. در سطح ملی، جمعیت از سال 2006 م تا 2013م، حدود 11 درصد افزایش یافته است[ii] که بیشترین میزان رشد در میان کشورهای صنعتی محسوب میشود. انتاریو، همچنان به عنوان پرجمعیتترین استان کشور، به تنهایی 38.5 درصد جمعیت را در خود جای داده است. اما میزان رشد جمعیت در این استان، به دلیل گرایش تازه واردان به سمت غرب، کاهش قابل توجهی یافته است. 30.7 درصد جمعیت در استانهای شرقی و 6/30 درصد نیز در استانهای غربی، شامل کبک و آتلانتیک، ساکن هستند. این برای اولین بار در تاریخ کاناداست که میزان جمعیت در سمت غرب انتاریو، بیشتر از شرق آن میشود.
کوچ مردم، به ویژه مهاجران، به استانهای آلبرتا و ساسکوچوان به دلیل رشد فزاینده اقتصادی و افزایش فرصتهای شغلی در آن مناطق بوده است. از هر 10 کانادایی 7 نفر در شهرهای بزرگ زندگی میکنند. این در حالی است که سه شهر تورنتو، ونکوور و مونترآل 35 درصد کل جمعیت را به خود جذب کردهاند [۴]. همچنین، آمارهای سال 2011م نشان میدهند که از هر 10 کانادایی 7 نفر در شهرها و 3 نفر در روستاها زندگی میکنند. این وضعیت نشان میدهد که جمعیت گرایش به شهرنشینی دارند. علاوهبر این، نواحی شهری نیز شاهد تغییرات جمعیتی هستند. برای مثال، شهر ونکور تراکم جمعیتی حدود 170/7 نفر در هر کیلومتر مربع دارد، در حالی که در شهر هالیفاکس تراکم جمعیت حدود 60 نفر در هر کیلومتر مربع میباشد.
دولت طی سالهای اخیر تلاش کرده است با جذب نخبگان و سرمایهگذاران جمعیت کشور را افزایش دهد و ترکیب جمعیتی را به صورت برنامهریزی شده تغییر دهد [۵].
میزان مرگ و میر
میزان مرگ و میر در کاهش جمعیت مؤثر است. از اینرو، کشورهای امریکای شمالی، به ویژه کانادا، در زمینه پایین آوردن میزان مرگ و میر پیشگام بودهاند. در این کشور با بهبود وضع بهداشت و همگانی شدن واکسیناسیونها میزان مرگ و میر رو به کاهش گذاشته است. بر اساس آمار، طی 10 سال اخیر میزان مرگ و میر حدود 2.7 میلیون نفر بوده است که از این میان 552.300 نفر (حدود 20 درصد) را مهاجران تشکیل میدهند. بررسی آمارهای موجود بیانگر آن است که میزان مرگ و میر در این کشور کمتر از 8 نفر در هر 1000 است (جدول 1.2 را مشاهده کنید). این در حالی است که متوسط نرخ جهانی مرگ و میر بالای 8 در 1000 نفر است [۶].
جدول1.2. روند نرخ مرک و میر در کانادا بین سالهای 2000 تا 2011
2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 |
7.39 | 7.47 | 7.54 | 7.61 | 7.67 | 7.73 | 7.8 | 7.86 | 7.61 | 7.74 | 7.87 | 7.98 |
نیز نگاه کنید به
- جغرافیای انسانی روسیه
- جغرافیای انسانی مصر
- جغرافیای انسانی لبنان
- جغرافیای انسانی افغانستان
- جغرافیای انسانی تونس
- جغرافیای انسانی کوبا
پاورقی
[i]. زمینهای قطبی کانادا شامل بخشهایی از منطقه یوکان، مناطق نورث وست و نانوات است
[ii] . بر اساس آمارهای رسمی، جمعیت کانادا در سال 2006 حدود 31.612.897 نفر بوده است.
کتابشناسی
- ↑ لاريجاني، فاضل، (1381)، "تنوع فرهنگها در كانادا: مروري بر نتايج سرشماري سال 2001 كانادا"، از انتشارات بخش فرهنگي سفارت ايران در كانادا.
- ↑ Demographics of Canada, (2013), http://en.wikipedia.org/wiki/ Demographics_ of_Canada,
- ↑ . Population and growth components, (2011), "Statistics Canada", 1851-2001 Censuses, Retrieved -01-19.
- ↑ Populationby selected ethnic origins, by province and territory, (2006), statcan.gc.ca. 2009-07-28 Retrieved 2010-09-10.
- ↑ Satatistic Canada, (2013), http://www.statcan.gc.ca/start-debut-eng.html
- ↑ Satatistic Canada, (2011), “Deaths, estimates by province and territory”, http://www.statcan.gc.ca/tables-tableaux/sum-som/l01/cst01/demo07a-eng.htm