صنعت چاپ و نشر کتاب در مصر: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۲۱

موسسه انتشاراتی دار الهلال. برگرفته از سایت kurdistanchronicle، قابل بازیابی از https://kurdistanchronicle.com/b/2633

آغاز چاپ و نشر کتاب در دوره معاصر مصر به تأسیس چاپخانه بولاق در سال 1822 و عهد حکومت محمدعلی بازمی‌گردد. طی دو دهه پس از تأسیس، حدود 243 کتاب به زبان‌های ترکی، عربی و فارسی در این چاپخانه به چاپ رسید که 48 عنوان آن به حوزه علوم نظامی که مورد توجه و اهتمام محمدعلی بود، اختصاص داشت. سایر کتاب‌های یادشده در حوزه‌های علوم انسانی، علوم تطبیقی و علوم اجتماعی قرار می‌گرفت. با افتتاح مدارس جدید و گسترش سطح سواد و نیاز به آگاهی‌های علمی، تألیف کتاب هم رو به افزایش گزارد. رفاعة الطهطاوی هم به تنهایی حدود 40 عنوان کتاب تألیف و یا ترجمه کرد که عمدتا در حوزه‌های جغرافیا، تاریخ، فلسفه، یونان و علوم نظامی بود و بیشتر آنها در همان چاپخانه مجال چاپ و نشر یافت.^[۱]

پس از محمدعلی، بخش خصوصی نیز در حوزه چاپ و نشر کتاب فعال شد و با فزونی مجلات و نشریات، مقوله کتاب هم مورد توجه و اهتمام بیشتر قرار گرفت. از جمله مؤسسات فعال در این حوزه، مکتبة الهلال بود که در سال 1892 توسط جرجی زیدان تأسیس شد و اضافه بر انتشار مجله الهلال، روند چاپ و نشر کتاب را در مصر وارد مرحله‌ای جدید کرد. این مؤسسه طی سال‌ها و دهه‌های بعد، صدها عنوان کتاب از نویسندگان مشهور عرب و جهان را در رشته‌های گوناگون چاپ و انتشار داد که در سراسر کشورهای عربی خواننده داشت. در پایان قرن نوزدهم، میزان انتشار کتاب از افزایش چشمگیری برخوردار شد و بدینسان، قاهره به عنوان بزرگترین بازار کتاب عربی جایگاه یافت.^[۲]

دارالکتب الوطنیة. برگرفته از سایت commons.wikimedia، قابل بازیابی از https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Biblioth%C3%A8que_nationale_de_Tunisie_(19-09-2008)_(2).jpg

دارالکتب الوطنیة. برگرفته از سایت ar.wikipedia، قابل بازیابی از https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B7%D9%86%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3%D9%8A%D8%A9

پیروزی انقلاب افسران آزاد در سال 1952، مرحله دیگری در روند توسعه مقوله کتاب در مصر بود. در این مرحله، مؤسسات انتشاراتی دارالهلال (مکتبة الهلال سابق)، الاهرام و دارالمعارف با دارا بودن نوعی استقلال تحت نظارت دولت درآمد. مؤسسه تألیف و نشر نیز توسط دولت تأسیس شد تا راه چاپ و انتشار کتاب را هموار کند. این مؤسسه در سال 1972 جای خود را به سازمان کل تألیف و نشر داد که مسئولیت همه مسائل مربوط به حوزه کتاب و دو مؤسسه دارالکتب الوطنیة و دارالوثائق القومیة را در اختیار داشت.^[۳]

مهمترین نهاد مسئول چاپ و نشر کتاب مصر، سازمان کل کتاب مصر وابسته به وزارت فرهنگ است و هدف از تأسیس آن عبارت است از:

فراهم آوردن زمینه امکان آشنایی با تولیدات فکری در جهان و کشورهای عرب؛
چاپ کتاب‌های میراث؛
تألیف و ترجمه کتاب‌های فرهنگی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی؛
چاپ و نشر و بازاریابی برای کتاب مصری در سطح محلی، عربی و بین‌المللی؛
انتشار مجموعه‌های مختلف کتاب و اهتمام به میراث مردمی و نیز انتشار کتاب‌های ویژه کودکان؛
تدوین ضوابط برای حمایت از حقوق تألیف.

سازمان مزبور طی چند دهه اقدام به انتشار چند دانشنامه کرده است که برخی از آنها عبارت است از:
دانشنامه هنرهای زیبا در مصر (از 1908 تا 1988)؛
دائرة المعارف اسلامی؛
دانشنامه زن در طول تاریخ؛
دانشنامه مصر جدید؛
دانشنامه کودک و فرهنگ تئاتر.

طرح مطالعه کتاب برای همه که در سال 1994 اجرایی شد، از جمله اقدامات تأثیرگذار در گسترش امر مطالعه و افزایش تیراژ کتاب در این کشور بود. طرح کتابخانه خانواده هم از دیگر برنامه عمده فرهنگی این سازمان است که نقش عمده‌ای در زمینه‌سازی برای ورود کتاب به منازل مردم و گسترش امر مطالعه در جامعه مصر داشته است. این طرح با چهار مجموعه کتاب آغاز شد و به تدریج افزایش یافت و از سال 2005 به بعد به 9 مجموعه رسید. ادبیات، اندیشه، علوم اجتماعی، هنر، میراث تاریخی و کودک از جمله عناوین این مجموعه‌هاست. تعداد عناوینی که در ضمن این مجموعه به چاپ رسیده است به 4337 عنوان و تعداد کل عناوین کتاب‌های چاپ شده توسط این سازمان از سال 1986 تا 2010 به حدود 6297 عنوان بالغ میشود.^[۴] بنابر گزارش سازمان مرکزی آمار مصر، در سال 2013 کل عناوین کتابهای چاپ شده به 1739 عنوان رسید[i] که شامل:

فلسفه و روانشناسی (154 عنوان)؛
دین (127 عنوان)؛
علوم اجتماعی (213 عنوان)؛
ادبیات (580 عنوان)؛
جغرافیا و تاریخ (137عنوان)؛
علوم محض (116 عنوان)؛
زبان (137عنوان)؛
علوم تطبیقی (153عنوان)؛
کلیات (53عنوان)؛
هنرهای زیبا (69 عنوان) بوده است.^[۵]^[۶]

در حال به روز رسانی و ویرایش

نیز نگاه کنید به

پاورقی

[i] - به استناد آمارهای سازمان مرکزی آمار مصر، تعداد عناوین کتاب در سال 2010 (بیش از انقلاب ژانویه)، 2632 عنوان بوده است.

کتابشناسی

↑ عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. لبنان و مصر نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص225.
↑ عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. لبنان و مصر نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص228-229.
↑ عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. لبنان و مصر نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص230-231.
↑ برگرفته از https://www.gebo.gov.eg، سال 2015.
↑ برگرفته از https://www.capmas.gov.eg، سال 2015.
↑ صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ مصر. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص398-401.

[1] عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. لبنان و مصر نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص225.

[2] عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. لبنان و مصر نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص228-229.

[3] عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. لبنان و مصر نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص230-231.

[4] برگرفته از https://www.gebo.gov.eg، سال 2015.

[5] برگرفته از https://www.capmas.gov.eg، سال 2015.

[6] صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ مصر. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص398-401.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-[[پرونده:موسسه انتشاراتی در الهلال.png|بندانگشتی|موسسه انتشاراتی دار الهلال]]
+[[پرونده:موسسه انتشاراتی دارالهلال.png|بندانگشتی|موسسه انتشاراتی دار الهلال. برگرفته از سایت kurdistanchronicle، قابل بازیابی از https://kurdistanchronicle.com/b/2633]]
-آغاز چاپ و نشر کتاب در [[تاریخ معاصر مصر|دوره معاصر مصر]] به تأسیس چاپخانه بولاق در سال 1822 و عهد حکومت محمدعلی بازمی‌گردد. طی دو دهه پس از تأسیس، حدود 243 کتاب به زبان‌های ترکی، عربی و فارسی در این چاپخانه به چاپ رسید که 48 عنوان آن به حوزه علوم نظامی که مورد توجه و اهتمام محمدعلی بود، اختصاص داشت. سایر کتاب‌های یادشده در حوزه‌های علوم انسانی، علوم تطبیقی و علوم اجتماعی قرار می‌گرفت. با افتتاح مدارس جدید و گسترش سطح سواد و نیاز به آگاهی‌های علمی، تألیف کتاب هم رو به افزایش گزارد. رفاعة الطهطاوی هم به تنهایی حدود 40 عنوان کتاب تألیف و یا ترجمه کرد که عمدتا در حوزه‌های جغرافیا، تاریخ، فلسفه، یونان و علوم نظامی بود و بیشتر آنها در همان چاپخانه مجال چاپ و نشر یافت.<ref>عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. [[لبنان]] و مصر نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص225.</ref>
+آغاز چاپ و نشر کتاب در [[تاریخ معاصر مصر|دوره معاصر مصر]] به تأسیس چاپخانه بولاق در سال 1822 و عهد حکومت محمدعلی بازمی‌گردد. طی دو دهه پس از تأسیس، حدود 243 کتاب به زبان‌های ترکی، عربی و فارسی در این چاپخانه به چاپ رسید که 48 عنوان آن به حوزه علوم نظامی که مورد توجه و اهتمام محمدعلی بود، اختصاص داشت. سایر کتاب‌های یادشده در حوزه‌های علوم انسانی، علوم تطبیقی و علوم اجتماعی قرار می‌گرفت. با افتتاح مدارس جدید و گسترش سطح سواد و نیاز به آگاهی‌های علمی، تألیف کتاب هم رو به افزایش گزارد. رفاعة الطهطاوی هم به تنهایی حدود 40 عنوان کتاب تألیف و یا ترجمه کرد که عمدتا در حوزه‌های جغرافیا، تاریخ، فلسفه، یونان و علوم نظامی بود و بیشتر آنها در همان چاپخانه مجال چاپ و نشر یافت.<ref>عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. [[لبنان]] و [[مصر]] نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص225.</ref>
-پس از محمدعلی، بخش خصوصی نیز در حوزه چاپ و نشر کتاب فعال شد و با فزونی مجلات و نشریات، مقوله کتاب هم مورد توجه و اهتمام بیشتر قرار گرفت. از جمله مؤسسات فعال در این حوزه، مکتبة الهلال بود که در سال 1892 توسط [[جرجی زیدان]] تأسیس شد و اضافه بر انتشار مجله الهلال، روند چاپ و نشر کتاب را در [[مصر]] وارد مرحله‌ای جدید کرد. این مؤسسه طی سال‌ها و دهه‌های بعد، صدها عنوان کتاب از نویسندگان مشهور عرب و جهان را در رشته‌های گوناگون چاپ و انتشار داد که در سراسر کشورهای عربی خواننده داشت. در پایان قرن نوزدهم، میزان انتشار کتاب از افزایش چشمگیری برخوردار شد و بدینسان، [[قاهره]] به عنوان بزرگترین بازار کتاب عربی جایگاه یافت.<ref>عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. لبنان و مصر نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص228-229.</ref>
+پس از محمدعلی، بخش خصوصی نیز در حوزه چاپ و نشر کتاب فعال شد و با فزونی مجلات و نشریات، مقوله کتاب هم مورد توجه و اهتمام بیشتر قرار گرفت. از جمله مؤسسات فعال در این حوزه، مکتبة الهلال بود که در سال 1892 توسط [[جرجی زیدان]] تأسیس شد و اضافه بر انتشار مجله الهلال، روند چاپ و نشر کتاب را در [[مصر]] وارد مرحله‌ای جدید کرد. این مؤسسه طی سال‌ها و دهه‌های بعد، صدها عنوان کتاب از نویسندگان مشهور عرب و جهان را در رشته‌های گوناگون چاپ و انتشار داد که در سراسر کشورهای عربی خواننده داشت. در پایان قرن نوزدهم، میزان انتشار کتاب از افزایش چشمگیری برخوردار شد و بدینسان، [[قاهره]] به عنوان بزرگترین بازار کتاب عربی جایگاه یافت.<ref>عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. [[لبنان]] و [[مصر]] نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص228-229.</ref>
-[[پرونده:دارالکتب الوطنیة.png|بندانگشتی|دارالکتب الوطنیة]]
+[[پرونده:دارالکتب الوطنیة.png|بندانگشتی|دارالکتب الوطنیة. برگرفته از سایت commons.wikimedia، قابل بازیابی از https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Biblioth%C3%A8que_nationale_de_Tunisie_(19-09-2008)_(2).jpg]]
-[[پرونده:Imageدارالکتب الوطنیة.png|بندانگشتی|دارالکتب الوطنیة]]
+[[پرونده:Imageدارالکتب الوطنیة.png|بندانگشتی|دارالکتب الوطنیة. برگرفته از سایت ar.wikipedia، قابل بازیابی از https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B7%D9%86%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3%D9%8A%D8%A9]]
-پیروزی انقلاب افسران آزاد در سال 1952، مرحله دیگری در روند توسعه مقوله کتاب در [[مصر]] بود. در این مرحله، مؤسسات انتشاراتی دارالهلال (مکتبة الهلال سابق)، الاهرام و دارالمعارف با دارا بودن نوعی استقلال تحت نظارت دولت درآمد. مؤسسه تألیف و نشر نیز توسط دولت تأسیس شد تا راه چاپ و انتشار کتاب را هموار کند. این مؤسسه در سال 1972 جای خود را به سازمان کل تألیف و نشر داد که مسئولیت همه مسائل مربوط به حوزه کتاب و دو مؤسسه دارالکتب الوطنیة و دارالوثائق القومیة را در اختیار داشت.<ref>عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. لبنان و مصر نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص230-231.</ref>
+پیروزی انقلاب افسران آزاد در سال 1952، مرحله دیگری در روند توسعه مقوله کتاب در [[مصر]] بود. در این مرحله، مؤسسات انتشاراتی دارالهلال (مکتبة الهلال سابق)، الاهرام و دارالمعارف با دارا بودن نوعی استقلال تحت نظارت دولت درآمد. مؤسسه تألیف و نشر نیز توسط دولت تأسیس شد تا راه چاپ و انتشار کتاب را هموار کند. این مؤسسه در سال 1972 جای خود را به سازمان کل تألیف و نشر داد که مسئولیت همه مسائل مربوط به حوزه کتاب و دو مؤسسه دارالکتب الوطنیة و دارالوثائق القومیة را در اختیار داشت.<ref>عطیة، جورج (1424). الكتاب في العالم العربي الحديث. [[لبنان]] و [[مصر]] نموذجاً. مجلة عالم المعرفة (العدد 297)، ص230-231.</ref>
 مهمترین نهاد مسئول چاپ و نشر کتاب مصر، [[سازمان کل کتاب مصر]] وابسته به وزارت فرهنگ است و هدف از تأسیس آن عبارت است از:
-فراهم آوردن زمینه امکان آشنایی با تولیدات فکری در جهان و کشورهای عرب
+* فراهم آوردن زمینه امکان آشنایی با تولیدات فکری در جهان و کشورهای عرب؛
+* چاپ کتاب‌های میراث؛
+* تألیف و ترجمه کتاب‌های فرهنگی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی؛
+* چاپ و نشر و بازاریابی برای کتاب مصری در سطح محلی، عربی و بین‌المللی؛
+* انتشار مجموعه‌های مختلف کتاب و اهتمام به میراث مردمی و نیز انتشار کتاب‌های ویژه کودکان؛
+* تدوین ضوابط برای حمایت از حقوق تألیف.
-چاپ کتاب‌های میراث
+* سازمان مزبور طی چند دهه اقدام به انتشار چند دانشنامه کرده است که برخی از آنها عبارت است از:
+* دانشنامه هنرهای زیبا در مصر (از 1908 تا 1988)؛
+* دائرة المعارف اسلامی؛
+* دانشنامه زن در طول تاریخ؛
+* دانشنامه [[مصر]] جدید؛
+* دانشنامه کودک و فرهنگ تئاتر.
-تألیف و ترجمه کتاب‌های فرهنگی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی
+طرح مطالعه کتاب برای همه که در سال 1994 اجرایی شد، از جمله اقدامات تأثیرگذار در گسترش امر مطالعه و افزایش تیراژ کتاب در این کشور بود. طرح کتابخانه خانواده هم از دیگر برنامه عمده فرهنگی این سازمان است که نقش عمده‌ای در زمینه‌سازی برای ورود کتاب به منازل مردم و گسترش امر مطالعه در [[جامعه مصر]] داشته است. این طرح با چهار مجموعه کتاب آغاز شد و به تدریج افزایش یافت و از سال 2005 به بعد به 9 مجموعه رسید. ادبیات، اندیشه، علوم اجتماعی، هنر، میراث تاریخی و کودک از جمله عناوین این مجموعه‌هاست. تعداد عناوینی که در ضمن این مجموعه به چاپ رسیده است به 4337 عنوان و تعداد کل عناوین کتاب‌های چاپ شده توسط این سازمان از سال 1986 تا 2010 به حدود 6297 عنوان بالغ میشود.<ref>برگرفته از https://www.gebo.gov.eg<nowiki/>، سال 2015.</ref> بنابر گزارش سازمان مرکزی آمار [[مصر]]، در سال 2013 کل عناوین کتابهای چاپ شده به 1739 عنوان رسید[i] که شامل:
-چاپ و نشر و بازاریابی برای کتاب مصری در سطح محلی، عربی و بین‌المللی
+* فلسفه و روانشناسی (154 عنوان)؛
+* دین (127 عنوان)؛
+* علوم اجتماعی (213 عنوان)؛
+* ادبیات (580 عنوان)؛
+* جغرافیا و تاریخ (137عنوان)؛
+* علوم محض (116 عنوان)؛
+* زبان (137عنوان)؛
+* علوم تطبیقی (153عنوان)؛
+* کلیات (53عنوان)؛
+* هنرهای زیبا (69 عنوان) بوده است.<ref>برگرفته از https://www.capmas.gov.eg<nowiki/>، سال 2015.</ref><ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ [[مصر]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص398-401.</ref>
+{{به روز رسانی}}
-انتشار مجموعه‌های مختلف کتاب و اهتمام به میراث مردمی و نیز انتشار کتاب‌های ویژه کودکان
+==نیز نگاه کنید به==
+[[صنعت چاپ و نشر کتاب در زیمبابوه]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در تونس]]؛ [[کتاب در ژاپن]]؛ [[چاپ و نشر کتاب در لبنان]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در چین]]؛ [[چاپ و نشر کتاب در سنگال]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در آرژانتین]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در فرانسه]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در مالی]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در اوکراین]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در اسپانیا]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در اردن]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در اتیوپی]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در سیرالئون]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در تایلند]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در گرجستان]]؛ [[صنعت چاپ و نشر کتاب در تاجیکستان]]
-تدوین ضوابط برای حمایت از حقوق تألیف
-سازمان مزبور طی چند دهه اقدام به انتشار چند دانشنامه کرده است که برخی از آنها عبارت است از: داشنامه هنرهای زیبا در مصر (از 1908 تا 1988)، دائرة المعارف اسلامی، دانشنامه زن در طول تاریخ، دانشنامه مصر جدید، دانشنامه کودک و فرهنگ تئاتر.
-طرح مطالعه کتاب برای همه که در سال 1994 اجرایی شد، از جمله اقدامات تأثیرگذار در گسترش امر مطالعه و افزایش تیراژ کتاب در این کشور بود.
-طرح کتابخانه خانواده هم از دیگر برنامه عمده فرهنگی این سازمان است که نقش عمده‌ای در زمینه‌سازی برای ورود کتاب به منازل مردم و گسترش امر مطالعه در [[جامعه مصر]] داشته است. این طرح با چهار مجموعه کتاب آغاز شد و به تدریج افزایش یافت و از سال 2005 به بعد به 9 مجموعه رسید. ادبیات، اندیشه، علوم اجتماعی، هنر، میراث تاریخی و کودک از جمله عناوین این مجموعه‌هاست. تعداد عناوینی که در ضمن این مجموعه به چاپ رسیده است به 4337 عنوان و تعداد کل عناوین کتاب‌های چاپ شده توسط این سازمان از سال 1986 تا 2010 به حدود 6297 عنوان بالغ میشود.<ref>بازیابی شده در 2015 از https://www.gebo.gov.eg.</ref>
-بنابر گزارش سازمان مرکزی آمار مصر، در سال 2013 کل عناوین کتابهای چاپ شده به [i] 1739 عنوان رسید که شامل: فلسفه و روانشناسی (154 عنوان)، دین (127 عنوان)، علوم اجتماعی (213 عنوان)، ادبیات (580 عنوان)، جغرافیا و تاریخ (137عنوان)، علوم محض (116 عنوان)، زبان (137عنوان)، علوم تطبیقی (153عنوان)، کلیات (53عنوان) و هنرهای زیبا (69 عنوان) بوده است.<ref>بازیابی شده در 2015 از https://www.capmas.gov.eg.</ref><ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل مصر. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص398-401.</ref>
 ==پاورقی==
-[i] - به استناد آمارهای سازمان مرکزی آمار مصر، تعداد عناوین کتاب در سال 2010 (بیش از انقلاب ژانویه)، 2632 عنوان بوده است.
+<small>[i] - به استناد آمارهای سازمان مرکزی آمار مصر، تعداد عناوین کتاب در سال 2010 (بیش از انقلاب ژانویه)، 2632 عنوان بوده است.</small>
-==نیز نگاه کنید به==
-*[[مصر]]
-*[[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی مصر]]
-*[[صنعت چاپ و نشر کتاب در تونس]]
-*[[کتاب در ژاپن]]
-*[[چاپ و نشر کتاب در لبنان]]
-*[[صنعت چاپ و نشر کتاب در چین]]
-*[[چاپ و نشر کتاب در سنگال]]
 ==کتابشناسی==
+<references />
+[[رده:کتاب و صنعت نشر]]