روابط ادبی تاجیکستان و ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''روابط ادبي ایران و تاجیکستان''' نخستين اثر ادبي مربوط به ادبيات نوين تاجيك كه در ايران منتشر شد، داستان «آدينه» اثر صدرالدين عيني بود كه در سال 1927 در مجلة «سخن» چاپ شد. از آن زمان به بعد، نمونه‌هاي نثر و نظم ادبيات تاجيك در مطبوعات ايران، بوي...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
نخستین اثر ادبی مربوط به ادبیات نوین تاجیک که در ایران منتشر شد، داستان «آدینه» اثر [[صدرالدین عینی]] بود که در سال 1927 در مجله «سخن» چاپ شد. از آن زمان به بعد، نمونه‌های نثر و نظم ادبیات تاجیک در مطبوعات ایران، بویژه نشریه‌های فرهنگی و ادبی تقدیم خوانندگان می‌گردید. در سال 1953 پاره‌ای از یادداشت‌های [[صدرالدین عینی]] با «کفش پیش پامانی حضرت خواجه اوبانی» در شماره یازدهم مجله «پیام نو» و بخش دیگری از این یادداشت‌ها با عنوان «زن مرد گردیده» در شماره دوازدهم همان مجله چاپ گردید که مورد توجه خوانندگان ایرانی قرار گرفت. سال 1959 در شماره چهارم مجله «پیام نوین»، نمونه‌هایی از اشعار عبدالسلام دهاتی، سال 1960 در شماره‌های 11-12 همان مجله نمونه‌های شعر باقی رحیم‌زاده و امین‌جان شکوهی و سال 1974 در شماره 8، حکایت پولاد تالس با نام «لاله» به همراه نمونه‌هایی از اشعار باقی رحیم‌زاده، امین‌جان شکوهی، عبدالسلام دهاتی، مؤمن قناعت و لایق شیرعلی چاپ شد. همچنین مجله «سخن» در شماره 11 سال 1971 و شماره 5 سال 1972 به ترتیب نمونه‌هایی از اشعار مؤمن قناعت و اشعار لایق شیرعلی و موجوده حکیم‌اوا را چاپ کرد. | |||
مجله «آینده» در شماره‌های مشترک 5-7 سال 1991، نمونه اشعار عبید رجب، سلیم‌شاه حلیم‌شاه، گلنظر کیلدی، رحمت نذری، در شماره‌های 7-12 سال 1992 شعرهای لایق شیرعلی، عبید رجب، و در سال 1993 نمونه اشعار مؤمن قناعت، قطبی کرام و کمال نصرالله را در دسترس خوانندگان خود قرار داد. | |||
شماره‌های مشترک 7-9 سال 1990 مجله «سیمرغ» به طور کامل به معرفی فرهنگ و ادب تاجیک اختصاص دارد. شماره‌های 1-2 سال 1995 این مجله داستان «یاران با همت» ساتم الوغ‌زاده را چاپ شده است. | |||
همچنین شماره اول مجله «خاوران» (سال 1991) و شماره 21 مجله «کلک» (سال 1991) اقدام به چاپ به ترتیب حکایتی از بهمن‌یار و شعری از عبید رجب کردند. | |||
مجله «آشنا» در شماره چهارم سال 1992 خود، شعرهایی از میرزا تورسون‌زاده، در شماره ششم همان سال اشعاری از اسکندر ختلانی و در شماره نهم، شعری از میرزا تورسون‌زاده و نیز شعری از گلرخسار را در دسترس خوانندگان قرار داد. | |||
شماره هشتم سال 1993 مجله «کیهان فرهنگی» اساساً ویژه‌نامه فرهنگ [[تاجیکستان]] است. مجله «شعر» نیز در شماره اول سال 1993، اشعاری از پیرو سلیمانی، میرزا تورسون‌زاده، گلنظر، در شماره ششم همان سال شعرهایی از فرزانه و مجله «گلچرخ» در شماره پنجم سال 1992 شعری از [[عسكر حكيم|عسکر حکیم]] و مجله «جهان کتاب» در سال 1999 نمونه‌هایی از اشعار شهریه ادهم را منتشر کرد. | |||
روزنامه «جمهوری اسلامی» در4 ژوئن سال 1998، اشعار دوازده تن از شاعران تاجیک به نام‌های گلرخسار، فرزانه، ضیا عبدالله، نظام قاسم، سلیم ختلانی، سیاوش، خیراندیش، محمدعلی عجمی و ... را چاپ کرد. | |||
کتاب «خورشیدهای گمشده» که شامل نمونه اشعار یکصد شاعر قرن 20 [[تاجیکستان]] است، در سال 1998 به کوشش آقای علیرضا قزوه، شاعر معاصر ایرانی منتشر شد. همچنین طی سال‌های اخیر، کتاب‌هایی از استاد [[صدرالدین عینی]]، میرزا سراج حکیم، مؤمن قناعت، لایق شیرعلی، گلرخسار صفی، عاشور صفر، عبدالحمید صمداف، گلنظر کیلدی، فرزانه خجندی، مهمان بختی، عسکر حکیم، محمدزمان صالح، رحمت نذری، محمدعلی عجمی و ... از طریق انتشارات «الهدی»، «سروش»، «بوعلی»، «[[بلخ]]»، «به‌آگاه»، «حوزه هنری تهران» و ... منتشر شده است. | |||
متقابلاً در [[تاجیکستان]]، مجموعه اشعار امام خمینی (ره)، ایرج میرزا، محمدحسین شهریار، پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد، فرخی یزدی، خلیل سامانی، هوشنگ ابتهاج (سایه)، ژاله اصفهانی، سیاوش کسرایی، نادر نادرپور و در زمینه ادبیات داستانی: گزیده آثار منثور بزرگ علوی، محمد حجازی، مرتضی مشفق کاظمی، پرویز قاضی سعید، خسرو خوارزمی و دیگران و نیز کتاب‌های دیگر منثور و منظوم از جمله «امواج قارون»، «گل خندان»، «حکایت‌های نویسندگان معاصر ایران» (در دو جلد)، «پیوند»، «زنجیر گسسته» و ... از طریق انتشارات مختلف [[تاجیکستان]] در دسترس خوانندگان تاجیکستانی قرار گرفته است. | |||
همچنین در [[مطبوعات در تاجیکستان|مطبوعات تاجیکستان]] مقالات بیش از 150 نویسنده، شاعر و محقق ایرانی منتشر شده است. در نشر و ترویج آثار علم و ادب ایران، روزنامه‌های «معارف و مدنیت»، «آموزگار» (قبلاً «گزیته معلمان»)، «مدنیت [[تاجیکستان]]»، «ادبیات و صنعت»، «[[تاجیکستان]] شوروی» (قبلاً «[[تاجیکستان]] سوویتی»)، «جمهوریت»، «جوانان [[تاجیکستان]]» (قبلاً «کومسومول [[تاجیکستان]]»)، «سامان»، «پیوند»، «همراز» و مجله‌های «ندای شرق»، «فرهنگ»، «ارمغان»، «معرفت»، «ادب»، «مردم گیاه» و ... نقشی مهم داشته‌اند. | |||
«نمونه ادبیات تاجیک» [[صدرالدین عینی]] که در سال 1926 با حروف فارسی در شهر [[مسکو]] منتشر شد، نخستین اثر پژوهشی بود که توجه اهل علم و ادب ایران را به خود جلب کرد. سعید نفیسی اولین کسی بود که در مجله «شفق سرخ» (3 مارس 1928) نقدی دوستانه بر این اثر نوشت. | |||
بعدها و بویژه در سال‌های اخیر، ناشران ایرانی اقدام به چاپ کتاب‌های ادبی، علمی و پژوهشی ادیبان و دانشمندان تاجیک از جمله باباجان غفوراف، عبدالغنی میرزایف، محمدجان شکوری، نصرت‌الله رجب‌اف، رجب امان‌اف، محمدالله لطف‌الله‌اف، اعلاخان افصح‌زاد، مقدمه اشرفی، سلامت‌شاه نیلابیک‌اف، جوره‌بیک نذری‌اف، روزی احمداف، کمال عینی، ولی صمد، میرزا ملااحمداف، و … نمودند. | |||
همچنین چندین مجموعه مقالات پژوهشگران و ادیبان تاجیکی در مجموعه‌های «تاجیکان در مسیر تاریخ»، «مقالات مجمع بزرگداشت کمال خجندی»، «دیدار آشنا»، «ره‌آورد»، نامه آل سامان» و … در ایران چاپ شده است. | |||
افزون بر این‌ها، بسیاری از مقالات علمی و ادبی عالمان تاجیک نظیر [[صدرالدین عینی]]، باباجان غفوراف، محمد عاصمی، صالح رجب‌اف، محمدجان شکوری، رحیم مسلمانیان، میرزا ملااحمداف، اعلاخان افصح‌زاد، کمال عینی، احرار مختار، رسول هادی‌زاده، یوسف‌شاه یعقوب‌شاه، خدایی شریف‌اف، اسرار رحمان‌اف، اکبر تورسون‌زاده، عبدالنبی ستارزاده، عبدالقادر منیازاف، شراف‌الدین رستم‌اف، عبدالله‌جان اسحاق‌اف، روشن رحمانی، عسکرعلی رجب‌زاده، روزی احمداف، نظام نورجان‌اف، پروانه جمشید‌اف، عبدالمنان نصرالدین، ولی صمد، سعدالله اسدالله، صفر عبدالله، دل‌‌افروز اکرامی، لاریسا دادخدایوا، محمدجان محمدخواجه، عبدالخالق نبی‌اف، ابوبکر ظهورالدین، عمر صفراف، عالمجان خواجه مراداف، عظیم بیضایف، عثمان نظیر، عبدالحی کاملی، ناصر سلیم، صلاح‌الدین فتح‌الله، میرزا شکورزاده، امریزدان علیمردان‌اف، فاتح عبدالله، سیف‌الدین میرزازاده، سید برهان‌الدین بزرگمهر، نورمحمد سیدزاده، لقمان بایمت‌اف، معروف رجبی و دیگران، در نشریه‌ها و مجلات گوناگون علمی و فرهنگی ایران، نظیر «سخن»، «پیام نو»، «پیام نوین»، «یغما»، «خوشه»، «آینده»، «سیمرغ»، «کیهان فرهنگی»، «آشنا»، «مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز»، «ایران‌شناخت»، «آریانا»، «خاوران»، «مطالعات ایرانی»، «گلچرخ»، «شعر»، «کلک»، «آدینه»، «دنیای سخن»، «نامه فرهنگ»، «مطالعات تاریخی»، «ادبستان»، «نشر دانش»، «نامه پارسی»، «ترجمان وحی»، «بخارا»، «قرار»، «خراسان‌شناسی» و … چاپ و منتشر شده است. | |||
در [[تاجیکستان]] نیز آثار ادبی و علمی دانشمندان ایرانی از طریق انتشارات این کشور چاپ شده است که از جمله می‌توان به کتاب‌هایی مانند «جستجو در تصوف ایران» عبدالحسین زرین‌کوب، «فلسفه از آغاز تاریخ» محمد رشاد، «فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی» غلام‌علی حداد عادل، «چشم‌انداز شعر امروز تاجیک» علی‌اصغر شعردوست، «فنون و صنایع ادبی» تقی واحدیان کامیار، «ایران در عهد سامانیان» جواد هروی و … و همچنین چاپ آثار علمی، ادبی و تحقیقاتی اندیشه‌مندانی نظیر محمدتقی بهار، سعید نفیسی، علی شریعتی، محمدرضا شفیعی کدکنی، پرتو علوی، پرویز ناتل خانلری، جلال متینی، حسین رزمجو، جلال‌الدین کزازی، رضا براهنی، خسرو فرشیدورد، غلامرضا ستوده، لطف‌علی صورتگر، علی دستغیب، احمد شاملو، محمدرضا باطنی، فریدون جنیدی، احسان طبری، بزرگ علوی، فاطمه سیاح، ناصر مکارم شیرازی، مرتضی مطهری، محمود دولت‌آبادی، ژاله آموزگار، مهدی رستگار، حسین امید، ذبیح‌الله صفا، محمدعلی اسلامی ندوشن، صادق هدایت، علی دشتی و دیگران که شمارشان بیش از یکصد نفر است، اشاره نمود<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [[تاجیکستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 172-175</ref>. | |||
در | === '''کارهای ادبی مشترک''' === | ||
ایران و [[تاجیکستان]] در طی این چند سال اخیر، یک سلسله کارهای مشترک فرهنگی انجام داده‌اند که در حوزه مناسبات فرهنگی دو کشور دارای ارزش و بهای بسیار است. از مهم‌ترین کارهای انجام شده این سالها، برگزاری جشنهای 1000 سالگی تألیف شاهنامه بی‌زوال حکیم ابوالقاسم فردوسی، 680 سالگی میر سیدعلی همدانی، 675 سالگی کمال خجندی و 1100 سالگی دولتداری سامانیان در تاجیکستان و ایران می‌باشد. | |||
سفارت جمهوری اسلامی ایران در [[تاجیکستان]]، نقش بسزایی در ارتقا و رشد روابط فرهنگی دو کشور داشته است. به اهتمام این سفارت، کتابخانه‌هایی در شهرهای [[شهر دوشنبه|دوشنبه]]، خجند، کولاب، خاروغ، کانی بادام، پنجکنت و استروشن (اوراتپه) و اتاق‌های ایران در دانشکده ادبیات دانشگاه دولتی ملی [[تاجیکستان]] و [[دانشگاه دولتی خجند]] تأسیس یافت. همچنین به اهتمام سفارت ج.ا. ایران آرامگاه‌های رودکی در شهر پنجکنت، می‌رسید علی همدانی در شهر کولاب و نیز شماری از مساجد در دیگر نواحی [[تاجیکستان]] بازسازی و مرمت شد. | |||
از جمله اقدامات مهم دیگر این سفارت در [[تاجیکستان]] به شرح زیر است: | |||
· برگزاری سمینار بین‌المللی علمی «دولت و تمدن سامانیان» در [[شهر دوشنبه]]. | |||
· مجمع علمی «تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان» در شهر مشهد به مناسبت 1100 سالگی دولت سامانیان با همکاری بنیاد فرهنگ [[تاجیکستان]]. | |||
· چاپ کتاب نفیس «سامانیان و احیای تمدن فارسی تاجیکی» در دو جلد با حروف کریل و فارسی. | |||
· نشر مجله «ارمغان» با همکاری بنیاد فرهنگ [[تاجیکستان]] به خط کریل<ref>زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ [[تاجیکستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص. 175-176</ref>. | |||
== نیز نگاه کنید به == | |||
[[روابط خارجی تاجیکستان]]؛ [[روابط فرهنگی تاجیکستان و ایران]]؛ [[اشتراکات فرهنگی و تمدنی تاجیکستان و ایران]]؛ [[روابط هنری تاجیکستان و ایران]]؛ [[روابط علمی و دانشگاهی ایران و تاجیکستان]] | |||
== کتابشناسی == | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۵
نخستین اثر ادبی مربوط به ادبیات نوین تاجیک که در ایران منتشر شد، داستان «آدینه» اثر صدرالدین عینی بود که در سال 1927 در مجله «سخن» چاپ شد. از آن زمان به بعد، نمونه‌های نثر و نظم ادبیات تاجیک در مطبوعات ایران، بویژه نشریه‌های فرهنگی و ادبی تقدیم خوانندگان می‌گردید. در سال 1953 پاره‌ای از یادداشت‌های صدرالدین عینی با «کفش پیش پامانی حضرت خواجه اوبانی» در شماره یازدهم مجله «پیام نو» و بخش دیگری از این یادداشت‌ها با عنوان «زن مرد گردیده» در شماره دوازدهم همان مجله چاپ گردید که مورد توجه خوانندگان ایرانی قرار گرفت. سال 1959 در شماره چهارم مجله «پیام نوین»، نمونه‌هایی از اشعار عبدالسلام دهاتی، سال 1960 در شماره‌های 11-12 همان مجله نمونه‌های شعر باقی رحیم‌زاده و امین‌جان شکوهی و سال 1974 در شماره 8، حکایت پولاد تالس با نام «لاله» به همراه نمونه‌هایی از اشعار باقی رحیم‌زاده، امین‌جان شکوهی، عبدالسلام دهاتی، مؤمن قناعت و لایق شیرعلی چاپ شد. همچنین مجله «سخن» در شماره 11 سال 1971 و شماره 5 سال 1972 به ترتیب نمونه‌هایی از اشعار مؤمن قناعت و اشعار لایق شیرعلی و موجوده حکیم‌اوا را چاپ کرد.
مجله «آینده» در شماره‌های مشترک 5-7 سال 1991، نمونه اشعار عبید رجب، سلیم‌شاه حلیم‌شاه، گلنظر کیلدی، رحمت نذری، در شماره‌های 7-12 سال 1992 شعرهای لایق شیرعلی، عبید رجب، و در سال 1993 نمونه اشعار مؤمن قناعت، قطبی کرام و کمال نصرالله را در دسترس خوانندگان خود قرار داد.
شماره‌های مشترک 7-9 سال 1990 مجله «سیمرغ» به طور کامل به معرفی فرهنگ و ادب تاجیک اختصاص دارد. شماره‌های 1-2 سال 1995 این مجله داستان «یاران با همت» ساتم الوغ‌زاده را چاپ شده است.
همچنین شماره اول مجله «خاوران» (سال 1991) و شماره 21 مجله «کلک» (سال 1991) اقدام به چاپ به ترتیب حکایتی از بهمن‌یار و شعری از عبید رجب کردند.
مجله «آشنا» در شماره چهارم سال 1992 خود، شعرهایی از میرزا تورسون‌زاده، در شماره ششم همان سال اشعاری از اسکندر ختلانی و در شماره نهم، شعری از میرزا تورسون‌زاده و نیز شعری از گلرخسار را در دسترس خوانندگان قرار داد.
شماره هشتم سال 1993 مجله «کیهان فرهنگی» اساساً ویژه‌نامه فرهنگ تاجیکستان است. مجله «شعر» نیز در شماره اول سال 1993، اشعاری از پیرو سلیمانی، میرزا تورسون‌زاده، گلنظر، در شماره ششم همان سال شعرهایی از فرزانه و مجله «گلچرخ» در شماره پنجم سال 1992 شعری از عسکر حکیم و مجله «جهان کتاب» در سال 1999 نمونه‌هایی از اشعار شهریه ادهم را منتشر کرد.
روزنامه «جمهوری اسلامی» در4 ژوئن سال 1998، اشعار دوازده تن از شاعران تاجیک به نام‌های گلرخسار، فرزانه، ضیا عبدالله، نظام قاسم، سلیم ختلانی، سیاوش، خیراندیش، محمدعلی عجمی و ... را چاپ کرد.
کتاب «خورشیدهای گمشده» که شامل نمونه اشعار یکصد شاعر قرن 20 تاجیکستان است، در سال 1998 به کوشش آقای علیرضا قزوه، شاعر معاصر ایرانی منتشر شد. همچنین طی سال‌های اخیر، کتاب‌هایی از استاد صدرالدین عینی، میرزا سراج حکیم، مؤمن قناعت، لایق شیرعلی، گلرخسار صفی، عاشور صفر، عبدالحمید صمداف، گلنظر کیلدی، فرزانه خجندی، مهمان بختی، عسکر حکیم، محمدزمان صالح، رحمت نذری، محمدعلی عجمی و ... از طریق انتشارات «الهدی»، «سروش»، «بوعلی»، «بلخ»، «به‌آگاه»، «حوزه هنری تهران» و ... منتشر شده است.
متقابلاً در تاجیکستان، مجموعه اشعار امام خمینی (ره)، ایرج میرزا، محمدحسین شهریار، پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد، فرخی یزدی، خلیل سامانی، هوشنگ ابتهاج (سایه)، ژاله اصفهانی، سیاوش کسرایی، نادر نادرپور و در زمینه ادبیات داستانی: گزیده آثار منثور بزرگ علوی، محمد حجازی، مرتضی مشفق کاظمی، پرویز قاضی سعید، خسرو خوارزمی و دیگران و نیز کتاب‌های دیگر منثور و منظوم از جمله «امواج قارون»، «گل خندان»، «حکایت‌های نویسندگان معاصر ایران» (در دو جلد)، «پیوند»، «زنجیر گسسته» و ... از طریق انتشارات مختلف تاجیکستان در دسترس خوانندگان تاجیکستانی قرار گرفته است.
همچنین در مطبوعات تاجیکستان مقالات بیش از 150 نویسنده، شاعر و محقق ایرانی منتشر شده است. در نشر و ترویج آثار علم و ادب ایران، روزنامه‌های «معارف و مدنیت»، «آموزگار» (قبلاً «گزیته معلمان»)، «مدنیت تاجیکستان»، «ادبیات و صنعت»، «تاجیکستان شوروی» (قبلاً «تاجیکستان سوویتی»)، «جمهوریت»، «جوانان تاجیکستان» (قبلاً «کومسومول تاجیکستان»)، «سامان»، «پیوند»، «همراز» و مجله‌های «ندای شرق»، «فرهنگ»، «ارمغان»، «معرفت»، «ادب»، «مردم گیاه» و ... نقشی مهم داشته‌اند.
«نمونه ادبیات تاجیک» صدرالدین عینی که در سال 1926 با حروف فارسی در شهر مسکو منتشر شد، نخستین اثر پژوهشی بود که توجه اهل علم و ادب ایران را به خود جلب کرد. سعید نفیسی اولین کسی بود که در مجله «شفق سرخ» (3 مارس 1928) نقدی دوستانه بر این اثر نوشت.
بعدها و بویژه در سال‌های اخیر، ناشران ایرانی اقدام به چاپ کتاب‌های ادبی، علمی و پژوهشی ادیبان و دانشمندان تاجیک از جمله باباجان غفوراف، عبدالغنی میرزایف، محمدجان شکوری، نصرت‌الله رجب‌اف، رجب امان‌اف، محمدالله لطف‌الله‌اف، اعلاخان افصح‌زاد، مقدمه اشرفی، سلامت‌شاه نیلابیک‌اف، جوره‌بیک نذری‌اف، روزی احمداف، کمال عینی، ولی صمد، میرزا ملااحمداف، و … نمودند.
همچنین چندین مجموعه مقالات پژوهشگران و ادیبان تاجیکی در مجموعه‌های «تاجیکان در مسیر تاریخ»، «مقالات مجمع بزرگداشت کمال خجندی»، «دیدار آشنا»، «ره‌آورد»، نامه آل سامان» و … در ایران چاپ شده است.
افزون بر این‌ها، بسیاری از مقالات علمی و ادبی عالمان تاجیک نظیر صدرالدین عینی، باباجان غفوراف، محمد عاصمی، صالح رجب‌اف، محمدجان شکوری، رحیم مسلمانیان، میرزا ملااحمداف، اعلاخان افصح‌زاد، کمال عینی، احرار مختار، رسول هادی‌زاده، یوسف‌شاه یعقوب‌شاه، خدایی شریف‌اف، اسرار رحمان‌اف، اکبر تورسون‌زاده، عبدالنبی ستارزاده، عبدالقادر منیازاف، شراف‌الدین رستم‌اف، عبدالله‌جان اسحاق‌اف، روشن رحمانی، عسکرعلی رجب‌زاده، روزی احمداف، نظام نورجان‌اف، پروانه جمشید‌اف، عبدالمنان نصرالدین، ولی صمد، سعدالله اسدالله، صفر عبدالله، دل‌‌افروز اکرامی، لاریسا دادخدایوا، محمدجان محمدخواجه، عبدالخالق نبی‌اف، ابوبکر ظهورالدین، عمر صفراف، عالمجان خواجه مراداف، عظیم بیضایف، عثمان نظیر، عبدالحی کاملی، ناصر سلیم، صلاح‌الدین فتح‌الله، میرزا شکورزاده، امریزدان علیمردان‌اف، فاتح عبدالله، سیف‌الدین میرزازاده، سید برهان‌الدین بزرگمهر، نورمحمد سیدزاده، لقمان بایمت‌اف، معروف رجبی و دیگران، در نشریه‌ها و مجلات گوناگون علمی و فرهنگی ایران، نظیر «سخن»، «پیام نو»، «پیام نوین»، «یغما»، «خوشه»، «آینده»، «سیمرغ»، «کیهان فرهنگی»، «آشنا»، «مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز»، «ایران‌شناخت»، «آریانا»، «خاوران»، «مطالعات ایرانی»، «گلچرخ»، «شعر»، «کلک»، «آدینه»، «دنیای سخن»، «نامه فرهنگ»، «مطالعات تاریخی»، «ادبستان»، «نشر دانش»، «نامه پارسی»، «ترجمان وحی»، «بخارا»، «قرار»، «خراسان‌شناسی» و … چاپ و منتشر شده است.
در تاجیکستان نیز آثار ادبی و علمی دانشمندان ایرانی از طریق انتشارات این کشور چاپ شده است که از جمله می‌توان به کتاب‌هایی مانند «جستجو در تصوف ایران» عبدالحسین زرین‌کوب، «فلسفه از آغاز تاریخ» محمد رشاد، «فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی» غلام‌علی حداد عادل، «چشم‌انداز شعر امروز تاجیک» علی‌اصغر شعردوست، «فنون و صنایع ادبی» تقی واحدیان کامیار، «ایران در عهد سامانیان» جواد هروی و … و همچنین چاپ آثار علمی، ادبی و تحقیقاتی اندیشه‌مندانی نظیر محمدتقی بهار، سعید نفیسی، علی شریعتی، محمدرضا شفیعی کدکنی، پرتو علوی، پرویز ناتل خانلری، جلال متینی، حسین رزمجو، جلال‌الدین کزازی، رضا براهنی، خسرو فرشیدورد، غلامرضا ستوده، لطف‌علی صورتگر، علی دستغیب، احمد شاملو، محمدرضا باطنی، فریدون جنیدی، احسان طبری، بزرگ علوی، فاطمه سیاح، ناصر مکارم شیرازی، مرتضی مطهری، محمود دولت‌آبادی، ژاله آموزگار، مهدی رستگار، حسین امید، ذبیح‌الله صفا، محمدعلی اسلامی ندوشن، صادق هدایت، علی دشتی و دیگران که شمارشان بیش از یکصد نفر است، اشاره نمود[۱].
کارهای ادبی مشترک
ایران و تاجیکستان در طی این چند سال اخیر، یک سلسله کارهای مشترک فرهنگی انجام داده‌اند که در حوزه مناسبات فرهنگی دو کشور دارای ارزش و بهای بسیار است. از مهم‌ترین کارهای انجام شده این سالها، برگزاری جشنهای 1000 سالگی تألیف شاهنامه بی‌زوال حکیم ابوالقاسم فردوسی، 680 سالگی میر سیدعلی همدانی، 675 سالگی کمال خجندی و 1100 سالگی دولتداری سامانیان در تاجیکستان و ایران می‌باشد.
سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان، نقش بسزایی در ارتقا و رشد روابط فرهنگی دو کشور داشته است. به اهتمام این سفارت، کتابخانه‌هایی در شهرهای دوشنبه، خجند، کولاب، خاروغ، کانی بادام، پنجکنت و استروشن (اوراتپه) و اتاق‌های ایران در دانشکده ادبیات دانشگاه دولتی ملی تاجیکستان و دانشگاه دولتی خجند تأسیس یافت. همچنین به اهتمام سفارت ج.ا. ایران آرامگاه‌های رودکی در شهر پنجکنت، می‌رسید علی همدانی در شهر کولاب و نیز شماری از مساجد در دیگر نواحی تاجیکستان بازسازی و مرمت شد.
از جمله اقدامات مهم دیگر این سفارت در تاجیکستان به شرح زیر است:
· برگزاری سمینار بین‌المللی علمی «دولت و تمدن سامانیان» در شهر دوشنبه.
· مجمع علمی «تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان» در شهر مشهد به مناسبت 1100 سالگی دولت سامانیان با همکاری بنیاد فرهنگ تاجیکستان.
· چاپ کتاب نفیس «سامانیان و احیای تمدن فارسی تاجیکی» در دو جلد با حروف کریل و فارسی.
· نشر مجله «ارمغان» با همکاری بنیاد فرهنگ تاجیکستان به خط کریل[۲].
نیز نگاه کنید به
روابط خارجی تاجیکستان؛ روابط فرهنگی تاجیکستان و ایران؛ اشتراکات فرهنگی و تمدنی تاجیکستان و ایران؛ روابط هنری تاجیکستان و ایران؛ روابط علمی و دانشگاهی ایران و تاجیکستان
کتابشناسی
- ↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 172-175
- ↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 175-176