مطبوعات در تاجیکستان
در کشور تاجیکستان روزنامه، هفتهنامه، دو هفته نامه، ماهنامه، فصل نامه، سالنامه، گاهنامه متعددی چاپ و منتشر میگردد. در سال 2008 میلادی در وزارت فرهنگ جمهوری تاجیکستان 360 فهرست روزنامه، هفتهنامه، دو هفته نامه، ماهنامه، فصل نامه، سالنامه، گاهنامه و دیگر موردهای مطبوعات دورهای ثبت شدهاست، که آنها دولتی و غیردولتی بوده، در پایتخت، مرکز ولایتها و ناحیههای سراسری تاجیکستان نشر میشوند. از این مقدار 130 موردش روزنامه و هفتهنامه، 50 مورد آنها مجلهها، 5 مورد آن آژانس اطلاعات میباشند[۱].
- هفتهنامه نجات، که توسط حزب احیای اسلامی منتشر میشود؛
- هفتهنامه ادبیات و صنعت (درباره ادبیات و هنر) نشریه انجمن نویسندگان و وزارت فرهنگ تاجیکستان به زبان فارسی، که از سال 1959 منتشر میشود؛
- هفتهنامه آموزگار به زبان فارسی، که از سال 1932 منتشر میشود و نشریه وزارت آموزش و پرورش است و به زبان فارسی است؛
- صدای مردم به زبان فارسی، کهاز سال 1991 منتشر میشود و نشریه رسمی شورای عالی تاجیکستان است.
ماهنامهها و روزنامه هایی نیز در تاجیکستان منتشر میشدهاند، که عبارت است از:
- حیات دهات که از سال 1947 به زبان فارسی منتشر میشدهاست و مجله وزارت کشاورزی است؛
- خارپشتک از سال 1953 منتشر میشدهاست و مجلهای است فکاهی؛
- ماهنامه مشعل از سال 1952 به زبان فارسی منتشر میشد؛
- مجله کمیته مرکزی انجمن جوانان کمونیست - لنینیست سابق است؛
- پامیر از سال 1949 به زبان روسی منتشر میشود؛
- روزنامه انجمن نویسندگان تاجیکستان است؛
- صدای شرق از سال 1924 به زبان فارسی منتشر میشود؛
- روزنامه انجمن نویسندگان تاجیکستان است؛
- سلسکایا ژیزن (Selskaya Zhizn) درباره کشاورزی به زبان روسی؛
- تاجیکستان، نشریه اجتماعی و سیاسی که از سال 1938 منتشر میشود؛
- زدراووک رانه پنه تاجیکستانا (Zdravookhraneniye Tajikistana) درباره سامانه بهداشت عمومی تاجیکستان که از سال 1033 شش بار در سال به زبان روسی منتشر میشود و مجله وزارت بهداشت است.
مجلات دیگر عبارت است از صدای مردم، پیام دوشنبه، نوروز، وطن، فجر اسلام، نجات و پیوند به زبان فارسی، شام دوشنبه و نوید بازرگان به زبان روسی[۲].
مـجله ها
- مجله (تاجیکستان)، مؤسس: وزارت فرهنگ؛
- مجله (صدای شرق)، مؤسس: اتحادیه نویسندگان تاجیکستان؛
- مجله (خارپشتک)، مؤسس: وزارت فرهنگ تاجیکستان؛
- مجله (فیروزه)، مؤسس: وزارت فرهنگ تاجیکستان؛
- مجله (چشمه)، مؤسس: وزارت فرهنگ تاجیکستان؛
- مجله (پامیر)، مؤسس: اتحادیه نویسندگان تاجیکستان؛
- مجله (استقبال)، مؤسس: وزارت فرهنگ تاجیکستان؛
- مجله (گفتگو)، مؤسس: کارکنان مجله «فیروزه».
مجله های دولتی
- اطلاعات مجلس عالی تاجیکستان؛
- مجموعه تصویبنامههای دولت تاجیکستان؛
- مجلههای تخصصی و سایر مجلهها؛
- مجله (بهداشت تاجیکستان)، مؤسس: وزارت بهداشت تاجیکستان؛
- مجله (ادب) مؤسس: وزارت آموزش و پرورش تاجیکستان؛
- مجله (علم و حیات)، مؤسسان: کانون «دانش» و فرهنگستان علوم تاجیکستان؛
- مجله (وستنیک اویسینا)، مؤسس: دانشگاه طب تاجیکستان؛
- مجله ( ژیزن و ترود)، مؤسس: کمیته مرکزی جامعه نابینایان (شهر دوشنبه)؛
- مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش اقتصاد)؛
- مجله (رودکی)، مؤسس: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران؛
- مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش فلسفه و حقوق شناسی)؛
- مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش علوم شیمی، فیزیک و ریاضی)؛
- مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش علوم زمین شناسی)؛
- مجله (شفا)، مؤسس: وزارت بهداشت تاجیکستان و شرکت «اکامپ سینا»؛
- مجله (مسائل گستروانتریولوژی)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان؛
- مجله (حفظ اجتماعی)، مؤسس: وزارت کار و تأمین اجتماعی تاجیکستان؛
- مجله (میراث)، مؤسس: انستیتوی میراث کتبی وابسته به فرهنگستان علوم تاجیکستان و سفارت ج.ا.ایران در تاجیکستان؛
- مجله (اخبار دانشگاه خاروغ)، مؤسس: دانشگاه خاروغ؛
- مجله (اخبار علوم خاک شناسی) مؤسس: انستیتوی خاکشناسی (شهر دوشنبه)؛
- مجله (پیام دانشگاه آموزگاری)، مؤسس: دانشگاه آموزگاری تاجیکستان؛
- مجله (مالکیت صنعتی و بازار)، مؤسس: مرکز اطلاع رسانی پاتنت؛
- مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش اقتصاد و سیاست شناسی)؛
- مجله (اخبار بانکی) مؤسس: بانک ملی تاجیکستان؛
- مجله (خجند) مؤسس: حکومت شهر خجند؛
- مجله (گزارشهای آکادمی علوم کشاورزی) مؤسس: آکادمی علوم کشاورزی؛
- مجله (حیات و قانون)، مؤسس: وزارت دادگستری تاجیکستان؛
- مجله (کشاورز)، مؤسس: دانشگاه کشاورزی تاجیکستان؛
- مجله (پیام دانشگاه)، مؤسس: دانشگاه دولتی ملی تاجیکستان؛
- مجله (معرفت) مؤسس: وزارت آموزش و پرورش و انستیتوی علوم آموزگاری؛
- مجله (میراث نیاکان)، مؤسس: شورای انجمن حفظ آثار تاریخی و فرهنگی تاجیکستان؛
- مجله (زبان و ادبیات روسی در مدارس تاجیکستان)، مؤسس: وزارت آموزش و پرورش تاجیکستان؛
- مجله (دولت و حقوق)، مؤسس: اتحادیه حقوق شناسان جوان؛
- مجله (سوسیالیسم: تئوری و پراکتیک)، مؤسس: دانشمندان سوسیال گراء؛
- مجله (فرهنگ آریانا)، مؤسس: اتحادیه محافظان فرهنگ آریانا؛
- مجله (شاهراه وحدت)، مؤسس: کانون ملی «شاهراه ابریشم» (شهر دوشنبه)؛
- مجله (محاسبه و مالیات)، مؤسس: وزارت دارایی تاجیکستان؛
- مجله (بامداد)، مؤسس: صندوق خیریه صلح و مصالحه ملی (شهر دوشنبه)؛
- مجله (انیس)، مؤسس: شرکت موسوم به «کفالت» (شهر دوشنبه)؛
- بولتن اطلاعاتی و پژوهشی «سرمایه گذاری و کاتالوگ یکصد شرکت های موفق تاجیکستان»، مؤسس: آژانس تاجیکستانی روابط با سازمانهای بین المللی دارایی و اقتصادی و انسانی؛
- مجله (اقتصاد تاجیکستان: استراتژی توسعه)، مؤسس: وزارت اقتصاد و بازرگانی تاجیکستان؛
- مجله اخبار دانشگاه دولتی ملی تاجیکستان (حقوق، تجارت و سیاست)، مؤسس: دانشگاه خجند؛
- مجله (نوید گمرک)، مؤسس: کمیته گمرک تاجیکستان؛
- مجله (اورنگ)، مؤسس: مرکز فرهنگی فردوسی (شهر دوشنبه)؛
- مجله (گفتگو)، مؤسس: سردبیر مجله «فیروزه»؛
- مجله (فانوس)، مؤسس: کانون فرهنگی بین المللی زیاداله شهیدی؛
- مجله (یوریست)، مؤسس: اتحادیه حقوقشناسان «درهای باز» شهر دوشنبه؛
- مجله (صدف)، مؤسس: اتحادیه بین المللی دندان پزشکان؛
- مجله (نقلیات)، مؤسس: وزارت حمل و نقل تاجیکستان؛
- مجله (مدیریت محلی)، مؤسس: مرکز تکنولوژی اجتماعی (شهر دوشنبه)؛
- مجله (دهقان)، مؤسس: آژانس مستقل پژوهشهای استراتژی و طرح ریزی مجتمع کشاورزی و صنایع تاجیکستان؛
- مجله (پاگاواریم)، شرکت «یونورسال - 3» شهر دوشنبه؛
- مجله (تاجیکستان و اینترناسیونال)، مؤسس: انجمن «پیمان و اینترنشنال» شهر دوشنبه؛
- مجله (اودیت)، مؤسس: انستیتوی اجتماعی حسابدارهای حرفهای، شهر دوشنبه؛
- مجله (فروغ)، مؤسس کالج مشترک تاجیکستان و ترکیه در شهر دوشنبه؛
- مجله (وستنیک)، مؤسس: دانشگاه اسلاویانی تاجیکستان و روسیه؛
- مجله (گلبرگ)، مؤسس: اتحادیه نویسندگان استان ختلان؛
- مجله (پیغام)، مرکز آموزش زبانهای خارجی و کامپیوتر موسوم به «شلاله» در شهر دوشنبه؛
- مجله (کالا و خدمات)، مؤسس: شرکت سهامی “ارگراف” شهر دوشنبه؛
- مجله (مدرسه و جلمعه)، مرکز پشتیبانی از اصلاحات آموزشی موسوم به «پولس» در شهر دوشنبه؛
- مجله (زن معاصر)، مؤسس: حزب خلقی دموکراتیک تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (گردش)، مؤسس: مرکز فرهنگی و آموزشی موسوم به «عالم»، شهر دوشنبه؛
- مجله (عمل)، مؤسس: اتاق بازرگانی و صنایع تاجیکستان؛
- مجله (توازن پرداخت)، مؤسس: بانک ملی تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (شرح مونیتوری)، مؤسس: بانک ملی تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (ذخایر آب در آسیای مرکزی)، مؤسس: انستیتوی پژوهش مسایل آب و انرژی آب و اکولوژی وابسته به فرهنگستان علوم تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (ماگازین)، مؤسس: کارکنان روزنامه «استودنت»، شهر دوشنبه؛
- مجله (اقبال)، مؤسس: بخش جوانان حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (پژوهش محیط طبیعی توسط وسایل کیهان نوردی)، مؤسس: آژانس پژوهشهای کیهانی، شهر دوشنبه.
مـجله های خصوصی
- مجله (مردم گیاه)، مؤسس: آقای رحمانی تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (دریا)، مؤسس: خانم صفرآوا تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (گل مراد)، مؤسس: آقای گلمرادزاده تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (صبح امید)، مؤسسان: آقایان سعیداف و جلال الدین تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (دنیا)، مؤسس: آقای رحیم اف تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه؛
- مجله (همراز)، مؤسس: آقای بازاراف تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه.
روزنامهها
در تاجیکستان بیش از بیش از 200 روزنامه به ثبت رسیدهاست. از این تعداد بعضی متعلق به دولت است و بعضی دیگر توسط احزاب و گروههای سیاسی منتشر میشود. به گزارش سازمانهای مدافع حقوق مطبوعات، با آن که آزادی مطبوعات در قانون اساسی تاجیکستان تصریح شده، در عمل آزادی اندکی در این زمینه وجود دارد و دستاندرکاران رسانهها و خبرنگاران مستقل از جانب دولت تحت فشار هستند. بر اساس آمار رسمی تاجیکستان در سال 1990، در این کشور 74 روزنامه منتشر میشد که از این تعداد 66 روزنامه به زبان فارسی و خط روسی بود. بنا بر آمار وزارت اطلاعات و مطبوعات تاجیکستان، پیش از آغاز جنگ داخلی در سال 1992 شمارگان روزنامههای فارسی زبان 1/895/000 بود و 48 نشریه ادواری نیز که 13 عنوان آن به زبان فارسی بود با شمارگان سالانه 16/2 میلیون نسخه (9/2 میلیون به زبان فارسی) چاپ میشد. در زمان جنگهای داخلی، 90% مطبوعات در تاجیکستان تعطیل شد و تا بهار سال 1995، تعداد هفتهنامههای تعطیل شده فارسی زبان به 74 عنوان رسید. امروز نشریات مهم تاجیکستان از قرار زیر است:
- تاجیکستان، متعلق به بخش خصوصی، که هفتهای یک بار منتشر میشود؛
- جمهوریت، متعلق به دولت، به زبان فارسی است و هفتهای سه بار منتشر میشود؛
- خلق آوازی، متعلق به دولت، به زبان ترکی ازبکی است و هفتهای سه بار منشر میشود؛
- گالاس تاجیکستانا، هفتهنامه به زبان روسی که توسط حزب کمونیست منتشر میشود؛
- منبر خلق - نشریه متعلق به حزب خلق دموکراتیک، حزب حاکم؛
- نارودنایا گازتا، متعلق به دولت، به زبان روسی است و هفتهای سه بار منتشر میشود؛
- نجات - هفتهنامه به زبان تاجیکی متعلق به حزب نهضت اسلامی؛
- ندای رنجبر، به زبان فارسی که هفتهای یک بار توسط حزب کمونیست منتشر میشود؛
- نیروی سخن، هفتهنامه خصوصی به زبان تاجیکی، متعلق به بخش خصوصی است و هفتهای یک بار منتشر میشود[۳].
از میان روزنامههای مهم عناوین ذیل مورد توجه بیشتری میباشند که عبارت اند از:
جدول شماره 1. روزنامههای مهم تاجیکستان[۴]
ردیف | نام روزنامه | دفعات چاپ | تیراژ |
1 | جمهوریت | 3 روز در هفته | 20330 |
2 | صدای مردم | 2 روز در هفته | 10130 |
3 | نرودنیا گزیتا | هفته نامه | 3200 |
4 | منبر خلق | 2 بار در هفته | 20579 |
5 | آسیا پلوس | هفته نامه | 5500 |
6 | تاجیکستان | هفته نامه | 2050 |
7 | بیزینس پلیتیک | هفته نامه | 1000 |
8 | روز نو | هفته نامه | 6000 |
9 | نیروی سخن | هفته نامه | 2700 |
10 | چرخ گردون | هفته نامه | 5200 |
11 | نجات | هفته نامه | 4750 |
12 | عدالت | هفته نامه | - |
13 | آسیا بلیتس | روزانه | - |
14 | زن و مرد | هفته نامه | - |
15 | ملت | هفته نامه | 2000 |
16 | زندگی | هفته نامه | 1500 |
نیز نگاه کنید به
مطبوعات در زیمبابوه؛ مطبوعات در چین؛ مطبوعات در کانادا؛ مطبوعات در روسیه؛ مطبوعات در کوبا؛ مطبوعات در تونس؛ مطبوعات در لبنان؛ مطبوعات در افغانستان؛ مطبوعات در سنگال؛ مطبوعات در مالی؛ مطبوعات در سودان؛ مطبوعات در ساحل عاج؛ مطبوعات در اوکراین؛ مطبوعات در اسپانیا؛ مطبوعات در اردن؛ مطبوعات در اتیوپی؛ مطبوعات در سیرالئون؛ مطبوعات در قطر؛ مطبوعات در تایلند؛ مطبوعات در گرجستان؛ مطبوعات در بنگلادش؛ مطبوعات در سریلانکا
کتابشناسی
- ↑ برگرفته از http://iranembassytj.com/fa/a/ghadr.html
- ↑ تاجیکستان (1387). تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، ص 62-63.
- ↑ تاجیکستان (1387). تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، ص 61-62.
- ↑ زهریی، حسن (1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص 374-379.