مطبوعات در روسیه

از دانشنامه ملل

امروزه در فدراسیون روسیه 40223 انتشارات دوره‌ای که شامل: 23446 روزنامه، 13849 مجله، 2920 سالنامه، بولتن خبری و نشریات به ثبت رسیده است. روزنامه «زداروویا» در سنت پترزبورگ، «سپورت ویکلی» در آکاترین بورگ، «فیشکو»  در کالینینگراد از دیگر نمونه‌های آن می‌باشد. در حال حاضر ما شاهد رشد بازار روزنامه‌های رایگان در سرتاسر روسیه هستیم. نکته قابل توجه این است که با وجود بحران اقتصادی در سال 2009 تعداد مخاطبان روزنامه‌های پولی مانند «راسیسکایا گازیتا» در مناطق روسیه کاهش پیدا نکرد. علت این امر اهمیت معلومات ملی–اقتصادی این روزنامه دولتی برای ساکنان مناطق مختلف روسیه بود. از آنجا ک اینترنت هنوز در بسیاری از مناطق روسیه غیر قابل دسترس است مهم‌ترین منبع کسب اطلاعات تلویزیون و مطبوعات است. در خواست برای کسب روزنامه «RG» (مخفف راسیسکایا گازیتا) در خارج از کشور نیز زیاد شده است. از سال 2007 این روزنامه ابتدا در 4 کشور ایالات متحده امریکا، بریتانیا، هند و بلغارستان در پروژه‌ای تحت عنوان روسیه فراتر از تیترها  منتشر شد. در سال 2009 در برزیل و فرانسه و در سال 2010 این روزنامه در 2 کشور ایتالیا آرژانتین اغاز به چاپ کرد. در سال 2009، روزنامه «کامسامولسکایا پراودا»  چاپ مطالب فشرده خود را در چین آغاز کرد. چاپ آن به صورت برگه‌های A3 سیاه و سفید است و در حال حاضر در 260 مغازه و 13 شهر بزرگ چین در حال فروش است. همچنین  در 45 کشور جهان در قاره‌های آسیا، اروپا، امریکا و افریقا امکان خرید آن وجود دارد. امروزه  با ورود اینترنت به مرزهای روسیه مطبوعات آغاز به افتتاح سایت مخصوص به خود کرده‌اند. در سال 2009 بسیاری از روزنامه‌های بزرگ امریکا و بریتانیا چاپ روزنامه‌ها و مجلات خود را به صورت کاغذی متوقف و به انتشار آن از طریق اینترنت روی آوردند. روزنامه روزانه «گازیتا» «Gazeta» از اول آپریل 2010 چاپ روزنامه خود را متوقف و به طور کل به نشر آن از طریق سایت خود روی اورد. و اما در میان مجلات روسیه، مجلات به اصطلاح «براق» که از سال 1883 انتشار یافته‌اند پر طرفدارترین مجلات به حساب می‌آیند. منبع اصلی درامد این مجلات بازار تبلیغات است که در سال 2009 به شدت کاهش یافت. علت اصی این امر خروج سفارش دهندگان تبلیغات خارجی از کشور می‌باشد. مجلات با موضوعات آشپزی، سلامت بدن و راه‌های سالم زیستن، خودسازی،  راجع به ویلاها، باغبانی و بافتنی پرطرفدارترین مجلات روسیه می‌باشند.

روزنامه ایزوستیا در زمان اتحاد شوروی روزنامه رسمی حزب کمونیست به شمار میامد. ایزوستیا با بیش از 8 سال تجربه در سال‌های پرسترویکا و پس از فروپاشی به عنوان یک رزنامه جناح لیبرال شناخته شد. نام آن مدت مدیدی به عنوان روزنامه اول کشور و نشریه مستقل کشور همراه بود. مخاطبان این روزنامه دارای ویژگی‌های نشریاتی با کیفیت بالا هستند: سطح بالای سواد، موقعیت اجتماعی بالا، فعالان اجتماعی و مشارکت در روند سیاسی. چنین طیفی از مخاطبان سبک تحریر روزنامه را مشخص می‌کند. اطلاعات دقیق و تحلیل عمیق برای قشرهای جامعه. این ویژگی‌ها به روزنامه ایزوستیا اجازه می‌دهد که در بازار رقابت با نشریات جدید نفوذ و اولویت خود را همچنان حفظ کند. سرمایه اصلی این روزنامه گروه خبرنگاران حرفه‌ای آن است که با تغییر برنامه کاری روزانه خویش تحولی در مسائل با اهمیت اوقات سخت داده‌اند. به همراه طیف وسیعی از مسائل سیاسی، موضوعات اقتصادی نیز دیده می‌شود به خصوص آنکه به همراه روزنامه ایزوستیا روزنامه «ایزوستیا فینانسی» (1) اقتصادی نیز چاپ می‌شود. اگر چه محتوای روزنامه به لحاظ موضوعات فرهنگی، اجتماعی، علمی و ورزشی بسیار کم است اما این موضوعات از نظر عمق افشاگری و توجه به حوادث مهم برای کل کشور با دیگر روزنامه‌ها برابری می‌کند. شکار گروه‌های صنعتی و مالی برای کسب «سلاح اطلاعاتی» در مبارزه با جاه طلبی و فشارهای مالی باعث جدایی گروه خبرنگاران روزنامه ایزوستیا شد. گروهی از آن‌ها در بخش قدیمی روزنامه باقی مانده و بقیه «نووایا ایزوستیا» را تاسیس نمودند.

از دیگر روزنامه‌های روسیه می‌توان «نی-زاویسیما» و «کامرسانت» اشاره کرد. هر دو این روزنامه‌ها در سال 1997 در بازار سهام دارای وضعیت نسبت ثابتی بودند اما تعداد مخاطبان آن‌ها رو به کاهش است. روزنامه‌های پیشرو را می‌توان به لحاظ جانبداری آن‌ها نیز گروه بندی کرد. اگر نشریات حزبی و روزنامه‌های  با جریان‌های ایدئولوژی خاص را در نظر بگیریم، به سختی می‌توان برای روزنامه‌های جهان شمول و موضوعی پیروی از ایده خاصی را پیدا کرد. این ایده بستگی به شرایط صاحبان رسانه‌های گروهی دارد که از آن‌ها برای حمایت از منافع سیاسی خویش استفاده می‌کنند. بااین وجود بادر نظر گرفتن بعضی از معیارها تعدادی از آن‌ها را می‌توان در طبقه بندی خاص قرار داد. روزنامه «نزاو‌یس‌یما‌یا گازتا» همه روزه غیر از ‌یکشنبه‌ها در 8 صفحه با تیراژ 39740 نسخه تقر‌یبا در 60 شهر روسیه و نیز در اوکرا‌ین و در آذربا‌یجان چاپ می‌شود. در حال حاضر رستم نرز‌یکولوف مد‌یر عامل و خانم تاتیانا کوشکاروا سردبیر روزنامه می‌باشند. موسسه «نزاو‌یس‌یما‌یا گازتا»شرکت سهامی خاص است که 80% سهام متعلق به بور‌یس برزوفسکی و 20%  به کارکنان دبیرخانه تعلق دارد.

روزنامه «کمرسانت»در مسکو و در 13 شهر د‌یگر روسیه چاپ می‌شود. در روسیه، کشورها‌ی مشترک المنافع، فرانسه، آلمان توز‌یع می‌گردد. تیراژ 360 هزار نسخه. ا.واس‌یل‌یف مد‌یر عامل و دبیر سرپرست دبیرخانه واحد است. شرکت سهامی خاص «کمرسانت». بنگاه انتشاراتی تاسیس کننده و ناشر روزنامه می‌باشد. پاکت عمده سهام «کمرسانت» در تابستان 2002 توسط گیا جورابچ‌یان مد‌یر بن‌یاد «آمر‌یکان کاپ‌یتال» خر‌یدار‌ی شد. هفته‌نامه «لیتراتورنا‌یا گازتا» از 22 آور‌یل 1929 منتشر می‌شود. در سال 1947 از نشر‌یه خالص مربوط به امور ادبیات به نشر‌یه ادبی و سیاسی-اجتماعی مبدل شد. برا‌ی محافل وسیع روشن‌فکران اختصاص ‌یافته است. از 1 ژانو‌یه 1967 هفته ا‌ی ‌یک بار در روزها‌ی چهارشنبه در 16 صفحه به چاپ می‌رسد. تیراژ 78 هزار نسخه. مد‌یر عامل سوبولف آلکسی، سردبیر پولاکوف ‌یور‌ی (از 19 آور‌یل 2001). بصورت اشتراک و تک فروشی در روسیه، کشورها‌ی مشترک المنافع و در کشورها‌ی خارجی و نیز در هواپیماها‌ی شرکت‌ها‌ی مسافربر‌ی «ائروفلوت»، «ترانس ائرو»، «بر‌یتیش ا‌یر و‌یز»، «فین ا‌یر»، «ژاپن ا‌یر لا‌ینز» توز‌یع می‌شود. از مشترکین روزنامه دفتر ر‌یاست جمهور‌ی، دوما‌ی دولتی، شورا‌ی فدراسیون و کلیه وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها و اشخاص خصوصی.

روزنامه «نوا‌یا گازتا» (روزنامه نو) (روزنامه سابق «نوو‌یه ا‌یزوستیا») 20 فور‌یه 2003 ا‌یگور گولمب‌یوفسکی بنا به تصمیم اولگ میتوول رئیس هئیت مد‌یره شرکت سهامی گروه اطلاعاتی و انتشاراتی «نوو‌یه ا‌یزوست‌یا» از مقام مد‌یر عامل برکنار شده است اما و‌ی تا کنون در مقام سردبیر روزنامه باق‌ی مانده است. اولگ میتوول، نما‌ینده دوما‌ی دولتی و صاحب کارخانجات تولید‌ی در صنا‌یع شیمیائی ظاهرا کنترل 76 درصد سهام روزنامه را در دست دارد (24 درصد سهام متعلق به کارکنان دبیرخانه روزنامه است). و‌ی در ا‌ین خصوص اظهار داشت که تصمیم فوق با توجه به اختلافات میان صاحبان سهام توسط جلسه سهامداران اتخاذ گرد‌ید. با ا‌ین حال بسیار‌ی از ناظران بر آن عقیده هستند که موضوع اصلی در رابطه با اختلافات بین میتوول و بور‌یس برزوفسکی که صاحب واقعی 76% سهام است بروز کرده است.

روزنامه «روسیسکا‌یا گازتا» نشر‌یه روزانه رسمی دولتی. موسس هئیت دولت فدراسیون روسیه است. مطابق قوانین فدرال روزنامه «روسیسکا‌یا گازتا» جا‌یگاه ناشر رسمی اسناد و مدارک دولتی را دارد: قوانین فدرال مربوط به قانون اساسی، فرامین رئیس جمهور‌ی، تصو‌یب نامه و دستور هئیت دولت فدرال روسیه، تصمیمات دادگاه قانون اساسی فدراسیون روسیه، اسناد و مدارک دوما و سازمان‌ها‌ی دولتی، تصو‌یبنامه‌ها و مقررات مربوط به قوانین، دستور العمل، مجموعه‌ها‌ی مقررات و اساسنامه‌ها...

در ا‌ین ارتباط نسخه روزنامه با متن سند دولتی درج شده خود ‌یک سند رسمی می‌شود. گذشته از ا‌ین «روسیسکا‌یا گازتا» ‌یک نشر‌یه سیاسی-اجتماعی دارا‌ی ضما‌یمی تحت عنوان «روسیسکا‌یا بیزنس گازتا»، «سا‌یوز» و «اوتودروم» است.

تاثر قاطع بحران مالی – اقتصادی جهانی بر روی بازار مطبوعات روسیه در سال 2009 منجر به کاهش خریداران و مخاطبان آن گردید. شهروندان روسیه فقیرتر و در انتخاب خود منطقی تر شدند. آن‌ها از سبد مصرفی خود آنچه را که بدون آن می‌توانستند حیات خود را ادامه دهند حذف کردند. از جمله مواد غیر ضروری روزنامه‌ها و مخصوصاً گران‌ترین آن‌ها روزنامه‌های به اصطلاح  «براق» و با کاغذ روغنی بودند. کاهش قدرت خرید و درآمدهای تبلیغاتی و نبود حمایت دولتی باعث افت شدید سهام روزنامه‌ها شد. افزایش هزینه  چاپ مجله‌ها و روزنامه‌ها، هزینه توزیع، کاهش درآمد تبلیغاتی و حجم چاپ در سال 2009، روزنامه‌ها مجبور به کاهش پرسنل خود به میزان 30% شدند. همزمان با آن حقوق ثابت شد و یا کاهش پیدا کرد. در بحران اقتصادی روزنامه‌های روسیه از اولین رسانه‌هایی بودند که از خود عکس العمل نشان دادند. پاییز 2008 بسته شدن گروهی نشریات ناکارآمد، تعلیق حمایت‌های مالی از پروژه‌های جدید، افزایش قیمت فروش و  کاهش صرف هزینه برای چاپ و خدمات آغاز شد[۱].

نیز نگاه کنید به

مطبوعات در زیمبابوه؛ مطبوعات در چین؛ مطبوعات در کانادا؛ مطبوعات در کوبا؛ مطبوعات در تونس؛ مطبوعات در لبنان؛ مطبوعات در افغانستان؛ مطبوعات در سنگال؛ مطبوعات در مالی؛ مطبوعات در سودان؛ مطبوعات در ساحل عاج؛ مطبوعات در اوکراین؛ مطبوعات در اسپانیا؛ مطبوعات در اردن؛ مطبوعات در اتیوپی؛ مطبوعات در سیرالئون؛ مطبوعات در قطر؛ مطبوعات در تایلند؛ مطبوعات در گرجستان؛ مطبوعات در بنگلادش؛ مطبوعات در تاجیکستان؛ مطبوعات در سریلانکا

کتابشناسی

  1. کرمی، جهانگیر (1392). جامعه و فرهنگ روسیه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی،