جغرافیای طبیعی کانادا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده: | [[پرونده:North-america-map2.jpg|جایگزین=موقعیت جغرافیایی کانادا|بندانگشتی|موقعیت جغرافیایی کانادا در آمریکای شمالی. قابل بازیابی از https://www.reddit.com/r/minnesota/comments/5byrim/this_is_how_its_always_looked_right_right/?rdt=42588]] | ||
[[کانادا]] در شمال قاره [[آمریکا]] واقع شده و با وسعتی اندکی بیش از [[ایالات متحده]] آمریکا، دومین کشور پهناور جهان است[i]. بخش زیادی از خاک این کشور به دلیل سرمای هوا و نزدیکی به قطب شمال خالی از سکنه است. نزدیک به دو-سوم مردم این کشور در منطقه‌ای به عرض 160 کیلومتر، در طول مرز جنوبی با آمریکا، زندگی می‌کنند. این كشور در مدارهای جغرافیایی 42 تا 83 درجه عرض شمالی و 63 تا 141 درجه طول غربی واقع شده است. | |||
مساحت کانادا 9984670 کیلومتر مربع است که تقریباً برابر با کل مساحت قاره اروپا است. از مجموع مساحت این كشور، | مساحت [[کانادا]] 9984670 کیلومتر مربع است که تقریباً برابر با کل مساحت قاره اروپا است. از مجموع مساحت این كشور، 507.9.093 كیلومتر مربع را خشكی و 891.163 كیلومتر مربع را آب تشكیل می‌دهد. این كشور از غرب توسط اقیانوس آرام، از شرق با اقیانوس کبیر، از شمال توسط [[خلیج بافین کانادا|خلیج بافین]] (Baffin Bay) و اقیانوس منجمد شمالی و از شمال غربی با [[خلیج آلاسکا|آلاسکا]] (Alaska) و از جنوب توسط آمریکا احاطه شده است. این كشور 8.893 كیلومتر مرز خشكی با ایالات متحده آمریكا در جنوب و 202.080 كیلومتر مرز آبی با ایالت آلاسكا در شمال غربی دارد.<ref>McColl, R. W. (2005). [https://geography.name/the-united-states-and-canada-landforms-and-resources/ Encyclopedia of world geography]. New York: Facts on file ,Inc Publishing.</ref> بر اساس آمار رسمی جولای 2013، جمعیت این کشور 35.158.300 نفر است. این آمارها نشان می‌دهند که در مقایسه با مساحت، تراکم جمعیت در آن بسیار پایین است؛ به طوری که در جنوب و در نزدیکی مرز با ایالات متحده، تراکم جمعیت 3.5 نفر در هر کیلومتر است[ii].<ref>Statistics Canada (2013). Canada’s total population estimates. Retrieved from https://www.statcan.gc.ca/daily-quotidien/130926/dq130926a-eng.pdf.</ref> بیشتر ساکنان مناطق مرزی این کشور با آمریکا، به کشاورزی اشتغال دارند. لذا، مردم برای بدست آوردن زمین‌های حاصلخیز به سوی غرب کانادا رفته‌اند. مناطق شمالی سردسیر است و با رگه‌هایی از صخره‌های سخت بعد از دوره یخبندان پوشیده شده است. به همین دلیل، گسترش جمعیت بدان سمت بسیار كُند بوده است.<ref>Statistics Canada (2013). Gross domestic product, expenditure-based, by province and territory. Retrieved from: https://www.statcan.gc.ca/en/start</ref> | ||
این | === [[آب و هوای کانادا]] === | ||
[[کانادا]] وضعیت آب و هوایی متنوعی دارد. این کشور به دلیل وسعت زیاد، گستردگی عرض جغرافیایی و وجود رشته کوه‌های بلند، آب و هوای متنوعی دارد. با این همه، هیچ یک از مناطق جغرافیایی این سرزمین از سرما و یخبندان در امان نیستند. به طور کلی، این کشور چهار فصل بسیار مشخص دارد. این ویژگی به خصوص در مورد مناطق مرزی با آمریکا بارزتر است. متوسط دمای هوا در تابستان از 8 درجه سانتیگراد در شمال تا 22 درجه سانتیگراد در جنوب متغیر است. در این مناطق دمای تابستان در روز به ۳۵ درجه سانتیگراد یا بیشتر می‌رسد، در حالی که دما در زمستان در خیلی از مواقع ۲۵ زیر صفر درجه است. در فصول بهار و پاییز دمای هوا معتدل است. این موضوع به ویژه در بخش جنوب غربی، جایی که شهر ونکوور و جزیره ونکوور از [[استان بریتیش کلمبیای کانادا|استان بریتیش کلمبیا]] در آن قرار دارند، بیشتر به چشم می‌خورد. بر این اساس می‌توان گفت که [[کانادا]] چهار نوع آب و هوای قابل لمس دارد: | |||
==== معتدل اقیانوسی ==== | |||
در سواحل اقیانوس آرام تابستان‌های معتدل، زمستان‌های نسبتاً سرد و بارش در تمام طول سال دیده می‌شود. | |||
==== آب و هوای قاره‌ای ==== | |||
==== | |||
در حد فاصل رشته کوه راکی تا بخش شرقی [[کانادا]] زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های گرم و بارانی حاکم است. | در حد فاصل رشته کوه راکی تا بخش شرقی [[کانادا]] زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های گرم و بارانی حاکم است. | ||
==== | ==== سواحل اقیانوس اطلس ==== | ||
دارای آب و هوای معتدلِ سرد است و مشخصه آن تابستانِ معتدل و بارانی و زمستانی سرد و پر برف است. | دارای آب و هوای معتدلِ سرد است و مشخصه آن تابستانِ معتدل و بارانی و زمستانی سرد و پر برف است. | ||
==== | ==== آب و هوای سرد قطبی ==== | ||
در بخش‌های شمالی گسترده شده و منطقه تایگا با [[پوشش گیاهی و جانوری کانادا|جنگل‌های سوزنی برگ]] و مناطق آن سوی مدار قطبی با پوشش گیاهی توندرا را دربرمی‌گیرد. دمای هوا بیش از نیمی از سال زیر صفر درجه است . <ref name=":11">Physical | در بخش‌های شمالی گسترده شده و منطقه تایگا با [[پوشش گیاهی و جانوری کانادا|جنگل‌های سوزنی برگ]] و مناطق آن سوی مدار قطبی با [[پوشش گیاهی و جانوری کانادا|پوشش گیاهی توندرا]] را دربرمی‌گیرد. دمای هوا بیش از نیمی از سال زیر صفر درجه است.<ref name=":11">Muller, P. O., Williams, R. S., Conrad, C. T., & Long, P. (2010). Physical geography: The global environment (2nd ed.). [https://corp.oup.com/ Oxford University Pres]s.</ref> | ||
=== | === [[ارتفاعات کانادا]] === | ||
کوه‌ها و ارتفاعات این کشور بسیار وسیع‌اند و عمدتاً در نواحی غربی و شمال غربی آن واقع شده‌اند. از مهم‌ترین ارتفاعات این منطقه می‌توان به کوه‌های راکی (Rocky Mountains) ، مکنزی (Mackenzie Mountains) و کوه‌های ساحلی اشاره کرد. در شرق این کشورکوه های تورنگات (Torngat) (با ارتفاع 1622 متر) آپالاچاینز (Appalachians) و لارن‌تین (Laurentian) قرار دارند. در امتداد خط ساحلی شمال شرقی نیز ارتفاعات سنت‌الیس (St.Elias) و پلی (Pelly) واقع شده‌اند. ارتفاعات سنت‌الیس جزء بلندترین کوه‌های مونت‌لوگان (Mount Logan) محسوب می‌شود و در سرزمین یوکان واقع شده است. در جدول 1 فهرست کوه ها و ارتفاعات کانادا را مشاهده کنید.<ref name=":11" /><ref>Clair, C. (2012, October). Canada’s Weather: The Climate that Shapes a Nation. [https://www.fireflybooks.com/Home Firefly Books publishing]. </ref> | |||
جدول1.فهرست کوه‌ها و | جدول1. فهرست کوه‌ها و ارتفاعات کانادا | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| | |نام کوه | ||
| | |ارتفاع | ||
| | |ایالت | ||
|- | |- | ||
|لوگان | |لوگان | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۴: | ||
|سنت‌الیس | |سنت‌الیس | ||
|5489 | |5489 | ||
|یوکان- آلاسکا | |یوکان- [[خلیج آلاسکا|آلاسکا]] | ||
|- | |- | ||
|لوکانیا | |لوکانیا | ||
| خط ۶۱: | خط ۵۸: | ||
|فیرودر | |فیرودر | ||
|4671 | |4671 | ||
|بریتیش کلمبیا-آلاسکا | |[[استان بریتیش کلمبیای کانادا|بریتیش کلمبیا]]-[[خلیج آلاسکا|آلاسکا]] | ||
|- | |- | ||
|هوبارد | |هوبارد | ||
|4557 | |4557 | ||
|یوکان-آلاسکا | |یوکان-[[خلیج آلاسکا|آلاسکا]] | ||
|- | |- | ||
|والش | |والش | ||
| خط ۷۲: | خط ۶۹: | ||
|} | |} | ||
=== | === [[دریاها و دریاچه های کانادا]] === | ||
[[کانادا]] دارای | [[کانادا]] دارای دریاها و خلیج‌های زیادی است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: | ||
====[[خلیج آلاسکا]]==== | |||
==== | پهنه وسیعی از آب‌های اقیانوس آرام شمالی در جنوب شرقی آلاسکاست که 1.533.000 کیلو مترمربع مساحت دارد. این خلیج گستره‌ای از شبه‌جزیره [[خلیج آلاسکا|آلاسکا]] تا مجمع‌الجزایر الکساندر (Alexander archipelago) و از جنوبِ جزیره کودیاک (Kodiak Island) (در غرب) تا ورودی دیکسون (Dixon Entrance) (در شرق) را دربرمی‌گیرد. سواحل این خلیج به‌دلیل وجود آبدره‌ها و دیگر تورفتگی‌ها حالتی دندانه‌دار دارد. رودهای کاپر و ساستینا (Copper and Sastina rivers) به این خلیج می‌ریزند. [[خلیج آلاسکا|خلیج آلاسکا (Gulf of Alaska)]] به دلیل وجود جریان‌های سطحی نیرومند و عبور مداوم هوای سرد قطبی از روی آب‌های آن به‌عنوان عامل پیدایش باران‌های شدید و کولاک در جنوب و جنوب مرکزی [[خلیج آلاسکا|آلاسکا]] شناخته می‌شود. این خلیج محل زندگی جانوران دریایی بسیاری، از جمله نهنگ‌های قاتل، است. | ||
پهنه وسیعی از آب‌های اقیانوس آرام شمالی در جنوب شرقی آلاسکاست که 1.533.000 کیلو مترمربع مساحت دارد. این خلیج گستره‌ای از شبه‌جزیره آلاسکا | ====[[خلیج هودسن کانادا|خلیج هودسن]]==== | ||
یکی از بزرگترین خلیج‌های دنیا است که توسط ایالات نانوات، [[استان مانیتوبای کانادا|مانیتوبا]]، [[استان اونتاریوی کانادا|انتاریو]] و [[استان کبک کانادا|کبک]] محصور شده است. این خلیج به وسیله [[خلیج هودسن کانادا|تنگه هودسن]] به [[دریای لابرادور کانادا|دریای لابرادور]] راه دارد. در این خلیج [[جزایر کانادا|جزایر]] زیادی وجود دارد که مهم‌ترین آنها جزایر اتاوا (Ottawa Islands) ، کوتس (Knots) ، بلچر (Belcher) ، ماسل و آکیمیسکی (Muscle and Akimiski) می‌باشند. | |||
==== | ====[[خلیج بافین کانادا|خلیج بافین]]==== | ||
یکی از بزرگترین خلیج‌های دنیا است که توسط ایالات نانوات، | [[خلیج بافین کانادا|خلیج بافین]] (Baie de Baffin) بخشی از آب‌های یخ‌اندود اقیانوس اطلس شمالی است که در شمال شرقی این کشور و در شرق جزیره بافین گسترده شده است. مساحت آن حدود 689.000 کیلومتر مربع است. تنگه دیویس (Davis Strait) ، واقع در جنوب [[خلیج بافین کانادا|خلیج بافین]]، آن را به اقیانوس اطلس متصل می‌کند. همچنین [[خلیج بافین کانادا|خلیج بافین]] ازشمال و غرب خود به آب‌های اقیانوس منجمد شمالی می‌پیوندد. | ||
====[[خلیج سنت لورنس کانادا|خلیج سنت لورنس]]==== | |||
==== | [[خلیج سنت لورنس کانادا|خلیج سنت لورنس]] (Gulf of Saint Lawrence) ، بخشی از آب‌های شمال غربی اقیانوس اطلس است که در جنوب شرقی کانادا در میان [[استان نیوبرانزویک کانادا|نیوبرانزویک]]، [[استان نوا اسکوشیای کانادا|نوااسکوشیا]]، [[استان نیوفاندلند و لابرادور کانادا|نیوفاندلند]] و [[استان کبک کانادا|کِبــک]] واقع شده است. محدوده آن گستره‌ای ۴۰۰ کیلومتری را، از دهانه رود [[خلیج سنت لورنس کانادا|سنت لورنس]] تا [[استان نیوفاندلند و لابرادور کانادا|نیوفاندلند]] در شرق، پوشش می‌دهد. پهنای این خلیج در عریض‌ترین نقطه آن ۸۰۰ کیلومتر است و مساحت آن 259.000 کیلومتر مربع است. [[خلیج سنت لورنس کانادا|خلیج سنت لورنس]] از طریق تنگه‌های کابوت، کانسو و بل‌آیل (Cabot, Canso and Belle Isle Strait) به اقیانوس اطلس راه دارد. همچنین، [[جزایر کانادا|جزیره‌های پرنس ادوارد، آنتیکاستی]] (Anticosti) ، مدلین (Madeleine) و چندین جزیره کوچک در این خلیج واقع شده‌اند. مه‌گرفتگی در خلیج [[خلیج سنت لورنس کانادا|سنت لورنس]] امری مکرر است و به دلیل وجود توده‌های یخ این خلیج از اوایل دسامبر تا اواسط آوریل بر روی کشتی‌ها بسته است. [[خلیج سنت لورنس کانادا|خلیج سنت لورنس]] یکی از مکان‌های مهم برای ماهیگیری، به‌ویژه صید ماهی روغن، به‌شمار می‌آید. | ||
====دریای بیوفورت==== | |||
دریای بیوفورت (Beaufort Sea) ، در شمال غربی کشور [[کانادا]] واقع است. این دریا به اقیانوس منجمد شمالی و نیز به [[خلیج آلاسکا|آلاسکا]]، یوکان، نورث‌وست و نانوات راه دارد. | |||
==== | ====[[دریای لابرادور کانادا|دریای لابرادور]]==== | ||
[[دریای لابرادور کانادا|دریای لابرادور]] (Labrador Sea) ، بخشی از آب‌های شمال‌غربی اقیانوس اطلس شمالی است که سواحل [[دریای لابرادور کانادا|لابرادور]] در جنوب‌غربی و سرزمین گرینلند در شمال‌شرقی آن واقع شده‌اند. این دریا در شمال خود از طریق تنگه دیویس به دریای [[خلیج بافین کانادا|بافین]] و در غرب از طریق تنگه [[خلیج هودسن کانادا|هودسون]] به خلیج [[خلیج هودسن کانادا|هودسون]] مرتبط می‌شود. جریانی اقیانوسی موسوم به جریان [[دریای لابرادور کانادا|لابرادور]]- که سرد و کم‌نمک است- در کرانه سواحل [[کانادا]] به سمت جنوب جریان دارد و همزمان جریان دیگری که گرم‌تر و شورتر است به نام جریان غرب گرینلند در حاشیه سواحل گرینلند به سمت شمال جاری است. از آنجا که جریان [[دریای لابرادور کانادا|لابرادور]] کوه‌های یخ عظیمی را با خود حمل می‌کند، مسیر اصلی حرکت کشتی‌ها از بخش شرقی دریا انجام می‌گیرد که از اواسط تابستان تا اواخر پاییز قابل کشتیرانی است. [[دریاها و دریاچه های کانادا|دریای لابرادور]] دارای ذخایر ماهی کاد است و ماهیگیری جزء صنایع مهم گرینلند به‌شمار می‌رود. این دریا در گذشته شاهد عبور کاشفان بسیاری بوده است که در جستجوی گذرگاه شمال‌غربی[iii] از آن گذشته‌اند.<ref name=":112">Muller, P. O., Williams, R. S., Conrad, C. T., & Long, P. (2010). Physical geography: The global environment (2nd ed.). [https://corp.oup.com/ Oxford University Pres]s.</ref> <ref>Bone, R. M. (2003). The Regional Geography of Canada [Fifth Edition]. [https://corp.oup.com/ Oxford University Press].</ref> | |||
=== [[رودهای کانادا]] === | |||
[[کانادا]] وسیع‌ترین ذخایر آبی جهان را دارد. حدود یک‌چهارم از آب‌های شیرین جهان متعلق به این کشور است. 6.7 درصد از کل مساحت این کشور را آب تشکیل می‌دهد. علاوه‌بر رودهای بسیار حدود دو میلیون [[دریاها و دریاچه های کانادا|دریاچه]] نیز در این کشور وجود دارد. دریاچه‌های مهم و عمده این کشور براساس سطح آب در داخل خاک [[کانادا]] (بعضی از دریاچه‌ها در مرز [[کانادا]] و امریکا قرار دارند) عبارت‌اند از: هوران (Huron) ، گریت‌بر (Great Bear) ، سوپریور (Superior) ، گریت اسلیو (Great Slave) ، وینیپگ، اری (Erie) و [[استان اونتاریوی کانادا|اونتاریو]]. بزرگترین دریاچه‌ای که کاملاً در خاک این کشور قرار گرفته است، گریت‌بر (Great Bear Lake) (با مساحت ۳۱۳۲۶ کیلومتر مربع) در قلمروهای شمال غربی می‌باشد. رود [[خلیج سنت لورنس کانادا|سنت‌لورنس]] (Saint Lawrence River) (با ۳۰۵۸ کیلومتر طول) مهم‌ترین رود [[کانادا]] است. این رودخانه مسیر آبی را برای کشتی‌ها از دریاچه‌های بزرگ تا اقیانوس اطلس فراهم می‌کند. بلندترین رود این کشور مکنزی است. این رودخانه به طول ۴۲۴۱ در قلمروهای شمال غربی جریان دارد. مسیل‌های بزرگ دیگر عبارتند از: یوکان و [[استان بریتیش کلمبیای کانادا|کلمبیا]]، که بخشی از آن از آمریکا می‌گذرد، و نیز نلسون، چرچیل، و فریزر (Nelson, Churchill and Freezer) به همراه انشعابات اصلی مانند [[استان ساسکاچوان کانادا|ساسکاچوان]]، پیس (The Peace) ، اتاوا (Ottawa) ، اتاباسکا (Athabasca) و لیارد (Liard) .<ref>Guitard, N. (2008). Hamilton Waterfalls of New Brunswick, Retrieved<nowiki/>https://waterfalls.hamilton.ca/default.asp?id=11 .</ref> | |||
[[ | |||
[[کانادا]] | |||
=== | |||
=== | === [[جزایر کانادا]] === | ||
با توجه به موقعیت جغرافیایی و وسعت، این کشور جزایر بسیاری در اندازه‌های گوناگون دارد. بزرگترین آنها در شمال این کشور و در مجمع‌الجزایر شمالی واقع شده‌اند. جزایر شمالی [[کانادا]] از خلیج جیمز (James Bay) تا جزیره الیزمیر (Ellesmere Island) امتداد دارد و به دو گروه جزایر ملکه الیزابت (Queen Elizabeth Islands) و جزایر قطب شمال (North Pole Islands) تقسیم می‌شود. از بزرگترین جزایر ملکه الیزابت می‌توان به الیزمیر و دوون (Devon Island) و از کوچک‌ترین جزایر قطب شمال به [[خلیج بافین کانادا|بافین]] و ویکتوریا و بنکس (Baffin, Victoria and Banks Islands) اشاره کرد. بزرگترین جزایر کرانه غربی، ونکوور و ملکه شاریوت (Queen Charlotte Islands) هستند. [[استان نیوفاندلند و لابرادور کانادا|نیوفاندلند]]، [[استان پرنس ادوارد آیلند کانادا|پرنس ادوارد]]، کیپ برتون (Cape Breton Island) در [[استان نیوبرانزویک کانادا|نیوبرونزویک]]، آنتی کاستی و ماگدالن (Anticosti & Magdalen Islands) در [[استان کبک کانادا|کبک]] از جمله جزایر دیگری هستند که خارج از ساحل شرقی واقع‌اند. درآب‌های داخلی، جزیره هورن، تعداد زیادی جزیره کوچک در خلیج جوجین و مجموعه‌ای از جزایر کوچک واقع شده است که به هزار جزیره شهرت دارند ولی تعداد آنها از هزار هم بیشتر است و در مسیر دریاچه [[استان اونتاریوی کانادا|انتاریو]] به رودخانه [[خلیج سنت لورنس کانادا|سنت لورنس]] قرارگرفته‌اند. [[کانادا]] شبه جزیره هم دارد؛ از جمله می‌توان به شبه جزیره گاسپ (Gasp Peninsula) در [[استان کبک کانادا|کبک]] و شبه جزیره آوالون (Avalon Peninsula) اشاره کرد.<ref>Canadian Islands (2013). List of islands of Canada. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_islands_of_Canada</ref> | |||
=== [[پوشش گیاهی و جانوری کانادا]] === | |||
پوشش گیاهی قسمت شمالی قطبی و توندرا (Polar and tundra) است. اصطلاح توندرا از یک لغت فنلاندی به معنای «زمین لخت یا خاک دشمن» گرفته شده است. این کلمه معمولاً به مناطق بی‌درخت شمالی اطلاق می‌شود. گیاهان توندرا شامل گل‌سنگ‌هایی که همچون پوسته‌ای سطح صخره‌ها را می‌پوشاند، خزه‌هایی که شکاف سنگ‌ها را پر می‌کند و در زیر سنگ‌ریزه‌ها فرو می‌روند و گیاهان سبزه‌مانند و بوته‌های گوناگون می‌باشد. حیواناتی که در این ناحیه زندگی می‌کنند شمارشان اندک است و شامل موش صحرایی، گاو عنبر و خرس قطبی می‌شود. | |||
تراکم و انبوهی این جنگل‌ها به سمت مناطق غربی افزایش می‌یابد. سگ آبی نماد کشور [[کانادا]] است و به دلیل تجارت پوست در دوره استعمار بریتانیا در تاریخ توسعه این کشور نقش دارد. تصویر سگ آبی بر روی برخی از سکه‌ها وتمبرهای پستی این کشور مشاهده می‌شود. تنوع حیوانات در این کشور شبیه اروپای شمالی و شمال آسیاست. نسل تعداد بسیاری از انواع حیوانات به علت استفاده‌های صنعتی، کشاورزی و شهری از محیط‌های طبیعی در خطر انقراض است. از حیوانات گوشت‌خوار این کشور می‌توان به خرس سیاه، خرس قهوه‌ای، سیاه گوش، گرگ، روباه، سمور و راسوی آمریکایی اشاره کرد. خرس قطبی در سرتاسر قطب شمال و یوزپلنگ درنده آمریکایی در [[استان بریتیش | در قسمت‌های پایین‌تر به طور متناوب [[پوشش گیاهی و جانوری کانادا|جنگل‌های کوتاه و تنک]] دیده می‌شود. ناحیه پلی (Pelee) در دریاچه ایری (Lake Erie) به خاطر درختان برگ‌ریز پاییزی متنوعش، از جمله درخت قهوه‌ای کنتاکی (Kentucky) ، مشهور است. در شمال رودخانه [[استان ساسکاچوان کانادا|ساسکاچوان]] منطقه وسیعی از درختان سوزنی‌برگ وجود دارد که به جنگل‌های سوزنی برگ شمالی مشهورند. این منطقه به سمت کوه‌های راکی گسترش می‌یابد که از گونه‌های اصلی آن می‌توان به صنوبر، سیاه کاج و سپیدار اشاره کرد. دره‌ها و دامنه‌های خشک کوه‌های راکی از جنگل‌های کم پشت پوشیده شده است که عمدتاً کاج و صنوبرند. تراکم و انبوهی این جنگل‌ها به سمت مناطق غربی افزایش می‌یابد. سگ آبی نماد کشور [[کانادا]] است و به دلیل تجارت پوست در دوره استعمار بریتانیا در تاریخ توسعه این کشور نقش دارد. تصویر سگ آبی بر روی برخی از سکه‌ها وتمبرهای پستی این کشور مشاهده می‌شود. تنوع حیوانات در این کشور شبیه اروپای شمالی و شمال آسیاست. نسل تعداد بسیاری از انواع حیوانات به علت استفاده‌های صنعتی، کشاورزی و شهری از محیط‌های طبیعی در خطر انقراض است. از حیوانات گوشت‌خوار این کشور می‌توان به خرس سیاه، خرس قهوه‌ای، سیاه گوش، گرگ، روباه، سمور و راسوی آمریکایی اشاره کرد. خرس قطبی در سرتاسر قطب شمال و یوزپلنگ درنده آمریکایی در [[استان بریتیش کلمبیای کانادا|بریتیش کلمبیا]] یافت می‌شود. | ||
در بسیاری از جنگل‌های این | در بسیاری از جنگل‌های این کشور انواع گوزن شمالی و آمریکای شمالی از قبیل کاریبو و موس (Caribou & Mosse) دیده می‌شود. در مناطق غربی گوزن شمالی و گاومیش کوهان‌دار زندگی می‌کنند که بوفالو (Buffalo) نامیده می‌شود. چند گونه از گوزن ویرجینیا (Virginia) بومی جنوب [[کانادا]] هستند. زیستگاه گوزن دم‌سیاه، در [[استان بریتیش کلمبیای کانادا|بریتیش کلمبیا]] و بخش‌هایی از کشتزارهای بزرگ است. همچنین تنوع پرندگان و ماهی‌ها در این کشور قابل توجه است.<ref>Sept, J. D. (2012). Animal Tracks of the Northwest: Alaska, Western Canada & the Northwestern United States . Calypso Publishing Co.</ref> <ref>Sept, J. D. (2011). Trees of the Northwest: Alaska, Western Canada & the Northwestern United States . Calypso Publishing Co.</ref> | ||
=== | === [[معادن کانادا]] === | ||
چهل درصد مواد معدنی این کشور در سپر کانادایی قرار دارد. نیکل، آهن، اورانیوم، نقره، روی، کوبالت، مس و طلا در این منطقه استخراج می‌شود. بسیاری از منابع به دلیل دشواری دسترسی به | چهل درصد مواد معدنی این کشور در سپر کانادایی قرار دارد. نیکل، آهن، اورانیوم، نقره، روی، کوبالت، مس و طلا در این منطقه استخراج می‌شود. بسیاری از منابع به دلیل دشواری دسترسی به آنها بهره‌برداری نمی‌شوند. در واقع، به نظر می‌آید که بسیاری از ذخایر آن هنوز کشف نشده باشند. از این مواد معدنی در سرزمین‌های قطبیِ شمال نیز یافت می‌شوند. به علاوه، منابع تجدیدناپذیری چون نفت و گاز طبیعی در استان‌های غربیِ دارای چمنزار و نیز در شمال فراوان‌اند. | ||
واژه یوکان، که در زبان بومیان به معنی «عظیم‌ترین» است، حجم منابع طبیعی‌ای را توصیف می‌کند که عمدتاً در این سرزمین استخراج نشده باقی مانده است. کشف طلا در یوکان موجب به راه افتادن هجوم مشهور کلاندایک در سال 1897م برای یافتن طلا شد و مرز دیگری برای مهاجرت وسیع گشود. شاید معدن الماسی که به تازگی در سرزمین‌های شمال غربی کشف شده، در آینده تا پنج درصد ذخیره این سنگ قیمتی را در جهان تأمین کند. زغال سنگ، سیلیس و منگنز از نمونه‌های دیگر منابع معدنی هستند که از پوسته زمین در [[کانادا]] استخراج می‌شوند . <ref>Natural Resources Canada | واژه یوکان، که در زبان بومیان به معنی «عظیم‌ترین» است، حجم منابع طبیعی‌ای را توصیف می‌کند که عمدتاً در این سرزمین استخراج نشده باقی مانده است. کشف طلا در یوکان موجب به راه افتادن هجوم مشهور کلاندایک در سال 1897م برای یافتن طلا شد و مرز دیگری برای مهاجرت وسیع گشود. شاید معدن الماسی که به تازگی در سرزمین‌های شمال غربی کشف شده، در آینده تا پنج درصد ذخیره این سنگ قیمتی را در جهان تأمین کند. زغال سنگ، سیلیس و منگنز از نمونه‌های دیگر منابع معدنی هستند که از پوسته زمین در [[کانادا]] استخراج می‌شوند.<ref>Natural Resources Canada (2006, may16). Significant Canadian Facts. .Natural Resources Canada</ref> | ||
=== | === [[جاذبه‌های طبيعی کانادا|جاذبه‌های طبیعی کانادا]] === | ||
به دلیل وسعت، تنوع فصل‌ها و جاذبه‌های طبیعی، جهانگردان | به دلیل وسعت، تنوع فصل‌ها و جاذبه‌های طبیعی، جهانگردان بسیاری از سراسر جهان به این کشور جذب می‌شوند. کوه‌های بلند راکی، رودخانه‌های خروشان، جنگل‌های انبوه و مناطق بکر این کشور مورد علاقه دوستداران ورزش و طبیعت است و از جمله بهترین مناطق دنیا برای اسکی، ماهیگیری، قایقرانی، شکار، پیاده‌روی و کوهنوردی است. آبشار عظیم نیاگارا با ارتفاع تقریبی 52 متر در جنوب شرقی تورنتو در امتداد رودخانه نیاگارا واقع است و از سه آبشار نعل اسبی، برایدال و آمریکایی (Horse Shoe, Bridal Veil Falls and American Falls) تشکیل شده است. آبشار نعل اسبی بزرگترین این آبشارهاست که بین دو ایالت [[استان اونتاریوی کانادا|انتاریو]] در کانادا و نیویورک در آمریکا قرار دارد و با ریزش حدود سه هزار متر مکعب آب در هر ثانیه منبع ارزشمند تولید نیروی برق هیدروالکتریک است. این آبشار یکی از دیدنی‌های طبیعی سفر به این سرزمین به شمار می‌رود. [[دریاها و دریاچه های کانادا|دو دریاچه بزرگ]] با نام‌های ایری (Erie) و انتاریو در شمال امریکا و جنوب [[کانادا]] قرار دارند که مرز میان دو کشور از میان این دو دریاچه می‌گذرد.<ref>Canada Tourism Commission (2010, june12). Where We Market Canada. Our Leadership </ref> | ||
=== | === [[مناطق زمانی کانادا]] === | ||
[[کانادا]] دارای شش منطقه زمانی است. شرقی‌ترین ساعت استاندارد آن، در منطقه | [[کانادا]] دارای شش منطقه زمانی است. شرقی‌ترین ساعت استاندارد آن، در منطقه [[استان نیوفاندلند و لابرادور کانادا|نیوفاندلند]]، سه ساعت و نیم از ساعت جهانی عقب‌تر و غربی‌ترین ساعت استاندارد آن، واقع در پسیفیک (Pacific) ، هشت ساعت عقب‌تر از ساعت جهانی است. برای استفاده بهینه از روشنایی روز، ساعت رسمی در سراسر این کشور در اولین یکشنبه ماه آوریل هر سال یک ساعت جلو کشیده می‌شود و پس از این مدت دوباره به حالت اول باز می‌گردد<ref>Doris, C. D. (2007). Time Changes in Canada and Mexico [Second Edition]. First Vintage Books.</ref><ref>لاریجانی، فاضل (1395). جامعه و فرهنگ [[کانادا]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]، ص۱۹-۵۰.</ref>. | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
[[جغرافیای طبیعی روسیه]]؛ [[جغرافیای طبیعی سودان]]؛ [[جغرافیای طبیعی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن|جغرافیای طبیعی ژاپن]]؛ [[جغرافیای طبیعی کوبا]]؛ [[جغرافیای طبیعی در چین]]؛ [[جغرافیای طبیعی لبنان]]؛ [[جغرافیای طبیعی تونس]]؛ [[جغرافیای طبیعی مصر]]؛ [[جغرافیای طبیعی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای طبیعی مالی]]؛ [[جغرافیای طبیعی افغانستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی فرانسه]]؛ [[جغرافیای طبیعی سوریه]]؛ [[جغرافیای طبیعی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای طبیعی اوکراین]]؛ [[جغرافیای طبیعی تایلند]]؛ [[جغرافیای طبیعی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای طبیعی قطر]]؛ [[جغرافیای طبیعی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای طبیعی سیرالئون]]؛ [[جغرافیای طبیعی اتیوپی]]؛ [[جغرافیایی طبیعی سنگال]]؛ [[جغرافیای طبیعی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای طبیعی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای طبیعی سریلانکا]]؛ [[جغرافیای طبیعی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی گرجستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی قزاقستان]] | |||
== پاورقی == | == پاورقی == | ||
[i].[[روسیه|ر<small>وسیه</small>]] <small>با 17.075.400 کیلومتر مربع وسعت، وسیع‌ترین كشور جهان است.</small> | [i].[[روسیه|ر<small>وسیه</small>]] <small>با 17.075.400 کیلومتر مربع وسعت، وسیع‌ترین كشور جهان است.</small> | ||
<small>[ii] این آمار به ظاهر بیانگر آن است که در هر کیلومتر مربع از زمین‌های کانادا 5 | <small>[ii]. این آمار به ظاهر بیانگر آن است که در هر کیلومتر مربع از زمین‌های کانادا 5.3 نفر زندگی می‌کنند، اما این نوع بیان گمراه کننده است؛ زیرا سکونت‌گاه‌های جمعیتی به طور مساوی توزیع نشده‌اند. در آنجا نواحی شهری شلوغی که تراکم جمعیت در آنها بسیار بالاست و نیز چشم‌انداز‌های باز و کم جمعیت وجود دارند که در مجموع میزان تراکم جمعیتی [[کانادا]] را تشکیل می‌دهند.</small> | ||
[iii]<small>مسیری دریایی که اقیانوس‌های اطلس و آرام را به‌هم می‌پیوندد.</small> | [iii].<small>مسیری دریایی که اقیانوس‌های اطلس و آرام را به‌هم می‌پیوندد.</small> | ||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
<references /> | |||
[[رده:جغرافیای طبیعی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۳۹
کانادا در شمال قاره آمریکا واقع شده و با وسعتی اندکی بیش از ایالات متحده آمریکا، دومین کشور پهناور جهان است[i]. بخش زیادی از خاک این کشور به دلیل سرمای هوا و نزدیکی به قطب شمال خالی از سکنه است. نزدیک به دو-سوم مردم این کشور در منطقه‌ای به عرض 160 کیلومتر، در طول مرز جنوبی با آمریکا، زندگی می‌کنند. این كشور در مدارهای جغرافیایی 42 تا 83 درجه عرض شمالی و 63 تا 141 درجه طول غربی واقع شده است.
مساحت کانادا 9984670 کیلومتر مربع است که تقریباً برابر با کل مساحت قاره اروپا است. از مجموع مساحت این كشور، 507.9.093 كیلومتر مربع را خشكی و 891.163 كیلومتر مربع را آب تشكیل می‌دهد. این كشور از غرب توسط اقیانوس آرام، از شرق با اقیانوس کبیر، از شمال توسط خلیج بافین (Baffin Bay) و اقیانوس منجمد شمالی و از شمال غربی با آلاسکا (Alaska) و از جنوب توسط آمریکا احاطه شده است. این كشور 8.893 كیلومتر مرز خشكی با ایالات متحده آمریكا در جنوب و 202.080 كیلومتر مرز آبی با ایالت آلاسكا در شمال غربی دارد.[۱] بر اساس آمار رسمی جولای 2013، جمعیت این کشور 35.158.300 نفر است. این آمارها نشان می‌دهند که در مقایسه با مساحت، تراکم جمعیت در آن بسیار پایین است؛ به طوری که در جنوب و در نزدیکی مرز با ایالات متحده، تراکم جمعیت 3.5 نفر در هر کیلومتر است[ii].[۲] بیشتر ساکنان مناطق مرزی این کشور با آمریکا، به کشاورزی اشتغال دارند. لذا، مردم برای بدست آوردن زمین‌های حاصلخیز به سوی غرب کانادا رفته‌اند. مناطق شمالی سردسیر است و با رگه‌هایی از صخره‌های سخت بعد از دوره یخبندان پوشیده شده است. به همین دلیل، گسترش جمعیت بدان سمت بسیار كُند بوده است.[۳]
آب و هوای کانادا
کانادا وضعیت آب و هوایی متنوعی دارد. این کشور به دلیل وسعت زیاد، گستردگی عرض جغرافیایی و وجود رشته کوه‌های بلند، آب و هوای متنوعی دارد. با این همه، هیچ یک از مناطق جغرافیایی این سرزمین از سرما و یخبندان در امان نیستند. به طور کلی، این کشور چهار فصل بسیار مشخص دارد. این ویژگی به خصوص در مورد مناطق مرزی با آمریکا بارزتر است. متوسط دمای هوا در تابستان از 8 درجه سانتیگراد در شمال تا 22 درجه سانتیگراد در جنوب متغیر است. در این مناطق دمای تابستان در روز به ۳۵ درجه سانتیگراد یا بیشتر می‌رسد، در حالی که دما در زمستان در خیلی از مواقع ۲۵ زیر صفر درجه است. در فصول بهار و پاییز دمای هوا معتدل است. این موضوع به ویژه در بخش جنوب غربی، جایی که شهر ونکوور و جزیره ونکوور از استان بریتیش کلمبیا در آن قرار دارند، بیشتر به چشم می‌خورد. بر این اساس می‌توان گفت که کانادا چهار نوع آب و هوای قابل لمس دارد:
معتدل اقیانوسی
در سواحل اقیانوس آرام تابستان‌های معتدل، زمستان‌های نسبتاً سرد و بارش در تمام طول سال دیده می‌شود.
آب و هوای قاره‌ای
در حد فاصل رشته کوه راکی تا بخش شرقی کانادا زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های گرم و بارانی حاکم است.
سواحل اقیانوس اطلس
دارای آب و هوای معتدلِ سرد است و مشخصه آن تابستانِ معتدل و بارانی و زمستانی سرد و پر برف است.
آب و هوای سرد قطبی
در بخش‌های شمالی گسترده شده و منطقه تایگا با جنگل‌های سوزنی برگ و مناطق آن سوی مدار قطبی با پوشش گیاهی توندرا را دربرمی‌گیرد. دمای هوا بیش از نیمی از سال زیر صفر درجه است.[۴]
ارتفاعات کانادا
کوه‌ها و ارتفاعات این کشور بسیار وسیع‌اند و عمدتاً در نواحی غربی و شمال غربی آن واقع شده‌اند. از مهم‌ترین ارتفاعات این منطقه می‌توان به کوه‌های راکی (Rocky Mountains) ، مکنزی (Mackenzie Mountains) و کوه‌های ساحلی اشاره کرد. در شرق این کشورکوه های تورنگات (Torngat) (با ارتفاع 1622 متر) آپالاچاینز (Appalachians) و لارن‌تین (Laurentian) قرار دارند. در امتداد خط ساحلی شمال شرقی نیز ارتفاعات سنت‌الیس (St.Elias) و پلی (Pelly) واقع شده‌اند. ارتفاعات سنت‌الیس جزء بلندترین کوه‌های مونت‌لوگان (Mount Logan) محسوب می‌شود و در سرزمین یوکان واقع شده است. در جدول 1 فهرست کوه ها و ارتفاعات کانادا را مشاهده کنید.[۴][۵]
جدول1. فهرست کوه‌ها و ارتفاعات کانادا
| نام کوه | ارتفاع | ایالت |
| لوگان | 5959 | یوکان |
| سنت‌الیس | 5489 | یوکان- آلاسکا |
| لوکانیا | 5226 | یوکان |
| قله کینگ | 5173 | یوکان |
| استیل | 5074 | یوکان |
| وود | 4890 | یوکان |
| ونکوور | 4786 | یوکان |
| فیرودر | 4671 | بریتیش کلمبیا-آلاسکا |
| هوبارد | 4557 | یوکان-آلاسکا |
| والش | 4507 | یوکان |
دریاها و دریاچه های کانادا
کانادا دارای دریاها و خلیج‌های زیادی است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
خلیج آلاسکا
پهنه وسیعی از آب‌های اقیانوس آرام شمالی در جنوب شرقی آلاسکاست که 1.533.000 کیلو مترمربع مساحت دارد. این خلیج گستره‌ای از شبه‌جزیره آلاسکا تا مجمع‌الجزایر الکساندر (Alexander archipelago) و از جنوبِ جزیره کودیاک (Kodiak Island) (در غرب) تا ورودی دیکسون (Dixon Entrance) (در شرق) را دربرمی‌گیرد. سواحل این خلیج به‌دلیل وجود آبدره‌ها و دیگر تورفتگی‌ها حالتی دندانه‌دار دارد. رودهای کاپر و ساستینا (Copper and Sastina rivers) به این خلیج می‌ریزند. خلیج آلاسکا (Gulf of Alaska) به دلیل وجود جریان‌های سطحی نیرومند و عبور مداوم هوای سرد قطبی از روی آب‌های آن به‌عنوان عامل پیدایش باران‌های شدید و کولاک در جنوب و جنوب مرکزی آلاسکا شناخته می‌شود. این خلیج محل زندگی جانوران دریایی بسیاری، از جمله نهنگ‌های قاتل، است.
خلیج هودسن
یکی از بزرگترین خلیج‌های دنیا است که توسط ایالات نانوات، مانیتوبا، انتاریو و کبک محصور شده است. این خلیج به وسیله تنگه هودسن به دریای لابرادور راه دارد. در این خلیج جزایر زیادی وجود دارد که مهم‌ترین آنها جزایر اتاوا (Ottawa Islands) ، کوتس (Knots) ، بلچر (Belcher) ، ماسل و آکیمیسکی (Muscle and Akimiski) می‌باشند.
خلیج بافین
خلیج بافین (Baie de Baffin) بخشی از آب‌های یخ‌اندود اقیانوس اطلس شمالی است که در شمال شرقی این کشور و در شرق جزیره بافین گسترده شده است. مساحت آن حدود 689.000 کیلومتر مربع است. تنگه دیویس (Davis Strait) ، واقع در جنوب خلیج بافین، آن را به اقیانوس اطلس متصل می‌کند. همچنین خلیج بافین ازشمال و غرب خود به آب‌های اقیانوس منجمد شمالی می‌پیوندد.
خلیج سنت لورنس
خلیج سنت لورنس (Gulf of Saint Lawrence) ، بخشی از آب‌های شمال غربی اقیانوس اطلس است که در جنوب شرقی کانادا در میان نیوبرانزویک، نوااسکوشیا، نیوفاندلند و کِبــک واقع شده است. محدوده آن گستره‌ای ۴۰۰ کیلومتری را، از دهانه رود سنت لورنس تا نیوفاندلند در شرق، پوشش می‌دهد. پهنای این خلیج در عریض‌ترین نقطه آن ۸۰۰ کیلومتر است و مساحت آن 259.000 کیلومتر مربع است. خلیج سنت لورنس از طریق تنگه‌های کابوت، کانسو و بل‌آیل (Cabot, Canso and Belle Isle Strait) به اقیانوس اطلس راه دارد. همچنین، جزیره‌های پرنس ادوارد، آنتیکاستی (Anticosti) ، مدلین (Madeleine) و چندین جزیره کوچک در این خلیج واقع شده‌اند. مه‌گرفتگی در خلیج سنت لورنس امری مکرر است و به دلیل وجود توده‌های یخ این خلیج از اوایل دسامبر تا اواسط آوریل بر روی کشتی‌ها بسته است. خلیج سنت لورنس یکی از مکان‌های مهم برای ماهیگیری، به‌ویژه صید ماهی روغن، به‌شمار می‌آید.
دریای بیوفورت
دریای بیوفورت (Beaufort Sea) ، در شمال غربی کشور کانادا واقع است. این دریا به اقیانوس منجمد شمالی و نیز به آلاسکا، یوکان، نورث‌وست و نانوات راه دارد.
دریای لابرادور
دریای لابرادور (Labrador Sea) ، بخشی از آب‌های شمال‌غربی اقیانوس اطلس شمالی است که سواحل لابرادور در جنوب‌غربی و سرزمین گرینلند در شمال‌شرقی آن واقع شده‌اند. این دریا در شمال خود از طریق تنگه دیویس به دریای بافین و در غرب از طریق تنگه هودسون به خلیج هودسون مرتبط می‌شود. جریانی اقیانوسی موسوم به جریان لابرادور- که سرد و کم‌نمک است- در کرانه سواحل کانادا به سمت جنوب جریان دارد و همزمان جریان دیگری که گرم‌تر و شورتر است به نام جریان غرب گرینلند در حاشیه سواحل گرینلند به سمت شمال جاری است. از آنجا که جریان لابرادور کوه‌های یخ عظیمی را با خود حمل می‌کند، مسیر اصلی حرکت کشتی‌ها از بخش شرقی دریا انجام می‌گیرد که از اواسط تابستان تا اواخر پاییز قابل کشتیرانی است. دریای لابرادور دارای ذخایر ماهی کاد است و ماهیگیری جزء صنایع مهم گرینلند به‌شمار می‌رود. این دریا در گذشته شاهد عبور کاشفان بسیاری بوده است که در جستجوی گذرگاه شمال‌غربی[iii] از آن گذشته‌اند.[۶] [۷]
رودهای کانادا
کانادا وسیع‌ترین ذخایر آبی جهان را دارد. حدود یک‌چهارم از آب‌های شیرین جهان متعلق به این کشور است. 6.7 درصد از کل مساحت این کشور را آب تشکیل می‌دهد. علاوه‌بر رودهای بسیار حدود دو میلیون دریاچه نیز در این کشور وجود دارد. دریاچه‌های مهم و عمده این کشور براساس سطح آب در داخل خاک کانادا (بعضی از دریاچه‌ها در مرز کانادا و امریکا قرار دارند) عبارت‌اند از: هوران (Huron) ، گریت‌بر (Great Bear) ، سوپریور (Superior) ، گریت اسلیو (Great Slave) ، وینیپگ، اری (Erie) و اونتاریو. بزرگترین دریاچه‌ای که کاملاً در خاک این کشور قرار گرفته است، گریت‌بر (Great Bear Lake) (با مساحت ۳۱۳۲۶ کیلومتر مربع) در قلمروهای شمال غربی می‌باشد. رود سنت‌لورنس (Saint Lawrence River) (با ۳۰۵۸ کیلومتر طول) مهم‌ترین رود کانادا است. این رودخانه مسیر آبی را برای کشتی‌ها از دریاچه‌های بزرگ تا اقیانوس اطلس فراهم می‌کند. بلندترین رود این کشور مکنزی است. این رودخانه به طول ۴۲۴۱ در قلمروهای شمال غربی جریان دارد. مسیل‌های بزرگ دیگر عبارتند از: یوکان و کلمبیا، که بخشی از آن از آمریکا می‌گذرد، و نیز نلسون، چرچیل، و فریزر (Nelson, Churchill and Freezer) به همراه انشعابات اصلی مانند ساسکاچوان، پیس (The Peace) ، اتاوا (Ottawa) ، اتاباسکا (Athabasca) و لیارد (Liard) .[۸]
جزایر کانادا
با توجه به موقعیت جغرافیایی و وسعت، این کشور جزایر بسیاری در اندازه‌های گوناگون دارد. بزرگترین آنها در شمال این کشور و در مجمع‌الجزایر شمالی واقع شده‌اند. جزایر شمالی کانادا از خلیج جیمز (James Bay) تا جزیره الیزمیر (Ellesmere Island) امتداد دارد و به دو گروه جزایر ملکه الیزابت (Queen Elizabeth Islands) و جزایر قطب شمال (North Pole Islands) تقسیم می‌شود. از بزرگترین جزایر ملکه الیزابت می‌توان به الیزمیر و دوون (Devon Island) و از کوچک‌ترین جزایر قطب شمال به بافین و ویکتوریا و بنکس (Baffin, Victoria and Banks Islands) اشاره کرد. بزرگترین جزایر کرانه غربی، ونکوور و ملکه شاریوت (Queen Charlotte Islands) هستند. نیوفاندلند، پرنس ادوارد، کیپ برتون (Cape Breton Island) در نیوبرونزویک، آنتی کاستی و ماگدالن (Anticosti & Magdalen Islands) در کبک از جمله جزایر دیگری هستند که خارج از ساحل شرقی واقع‌اند. درآب‌های داخلی، جزیره هورن، تعداد زیادی جزیره کوچک در خلیج جوجین و مجموعه‌ای از جزایر کوچک واقع شده است که به هزار جزیره شهرت دارند ولی تعداد آنها از هزار هم بیشتر است و در مسیر دریاچه انتاریو به رودخانه سنت لورنس قرارگرفته‌اند. کانادا شبه جزیره هم دارد؛ از جمله می‌توان به شبه جزیره گاسپ (Gasp Peninsula) در کبک و شبه جزیره آوالون (Avalon Peninsula) اشاره کرد.[۹]
پوشش گیاهی و جانوری کانادا
پوشش گیاهی قسمت شمالی قطبی و توندرا (Polar and tundra) است. اصطلاح توندرا از یک لغت فنلاندی به معنای «زمین لخت یا خاک دشمن» گرفته شده است. این کلمه معمولاً به مناطق بی‌درخت شمالی اطلاق می‌شود. گیاهان توندرا شامل گل‌سنگ‌هایی که همچون پوسته‌ای سطح صخره‌ها را می‌پوشاند، خزه‌هایی که شکاف سنگ‌ها را پر می‌کند و در زیر سنگ‌ریزه‌ها فرو می‌روند و گیاهان سبزه‌مانند و بوته‌های گوناگون می‌باشد. حیواناتی که در این ناحیه زندگی می‌کنند شمارشان اندک است و شامل موش صحرایی، گاو عنبر و خرس قطبی می‌شود.
در قسمت‌های پایین‌تر به طور متناوب جنگل‌های کوتاه و تنک دیده می‌شود. ناحیه پلی (Pelee) در دریاچه ایری (Lake Erie) به خاطر درختان برگ‌ریز پاییزی متنوعش، از جمله درخت قهوه‌ای کنتاکی (Kentucky) ، مشهور است. در شمال رودخانه ساسکاچوان منطقه وسیعی از درختان سوزنی‌برگ وجود دارد که به جنگل‌های سوزنی برگ شمالی مشهورند. این منطقه به سمت کوه‌های راکی گسترش می‌یابد که از گونه‌های اصلی آن می‌توان به صنوبر، سیاه کاج و سپیدار اشاره کرد. دره‌ها و دامنه‌های خشک کوه‌های راکی از جنگل‌های کم پشت پوشیده شده است که عمدتاً کاج و صنوبرند. تراکم و انبوهی این جنگل‌ها به سمت مناطق غربی افزایش می‌یابد. سگ آبی نماد کشور کانادا است و به دلیل تجارت پوست در دوره استعمار بریتانیا در تاریخ توسعه این کشور نقش دارد. تصویر سگ آبی بر روی برخی از سکه‌ها وتمبرهای پستی این کشور مشاهده می‌شود. تنوع حیوانات در این کشور شبیه اروپای شمالی و شمال آسیاست. نسل تعداد بسیاری از انواع حیوانات به علت استفاده‌های صنعتی، کشاورزی و شهری از محیط‌های طبیعی در خطر انقراض است. از حیوانات گوشت‌خوار این کشور می‌توان به خرس سیاه، خرس قهوه‌ای، سیاه گوش، گرگ، روباه، سمور و راسوی آمریکایی اشاره کرد. خرس قطبی در سرتاسر قطب شمال و یوزپلنگ درنده آمریکایی در بریتیش کلمبیا یافت می‌شود.
در بسیاری از جنگل‌های این کشور انواع گوزن شمالی و آمریکای شمالی از قبیل کاریبو و موس (Caribou & Mosse) دیده می‌شود. در مناطق غربی گوزن شمالی و گاومیش کوهان‌دار زندگی می‌کنند که بوفالو (Buffalo) نامیده می‌شود. چند گونه از گوزن ویرجینیا (Virginia) بومی جنوب کانادا هستند. زیستگاه گوزن دم‌سیاه، در بریتیش کلمبیا و بخش‌هایی از کشتزارهای بزرگ است. همچنین تنوع پرندگان و ماهی‌ها در این کشور قابل توجه است.[۱۰] [۱۱]
معادن کانادا
چهل درصد مواد معدنی این کشور در سپر کانادایی قرار دارد. نیکل، آهن، اورانیوم، نقره، روی، کوبالت، مس و طلا در این منطقه استخراج می‌شود. بسیاری از منابع به دلیل دشواری دسترسی به آنها بهره‌برداری نمی‌شوند. در واقع، به نظر می‌آید که بسیاری از ذخایر آن هنوز کشف نشده باشند. از این مواد معدنی در سرزمین‌های قطبیِ شمال نیز یافت می‌شوند. به علاوه، منابع تجدیدناپذیری چون نفت و گاز طبیعی در استان‌های غربیِ دارای چمنزار و نیز در شمال فراوان‌اند.
واژه یوکان، که در زبان بومیان به معنی «عظیم‌ترین» است، حجم منابع طبیعی‌ای را توصیف می‌کند که عمدتاً در این سرزمین استخراج نشده باقی مانده است. کشف طلا در یوکان موجب به راه افتادن هجوم مشهور کلاندایک در سال 1897م برای یافتن طلا شد و مرز دیگری برای مهاجرت وسیع گشود. شاید معدن الماسی که به تازگی در سرزمین‌های شمال غربی کشف شده، در آینده تا پنج درصد ذخیره این سنگ قیمتی را در جهان تأمین کند. زغال سنگ، سیلیس و منگنز از نمونه‌های دیگر منابع معدنی هستند که از پوسته زمین در کانادا استخراج می‌شوند.[۱۲]
جاذبه‌های طبیعی کانادا
به دلیل وسعت، تنوع فصل‌ها و جاذبه‌های طبیعی، جهانگردان بسیاری از سراسر جهان به این کشور جذب می‌شوند. کوه‌های بلند راکی، رودخانه‌های خروشان، جنگل‌های انبوه و مناطق بکر این کشور مورد علاقه دوستداران ورزش و طبیعت است و از جمله بهترین مناطق دنیا برای اسکی، ماهیگیری، قایقرانی، شکار، پیاده‌روی و کوهنوردی است. آبشار عظیم نیاگارا با ارتفاع تقریبی 52 متر در جنوب شرقی تورنتو در امتداد رودخانه نیاگارا واقع است و از سه آبشار نعل اسبی، برایدال و آمریکایی (Horse Shoe, Bridal Veil Falls and American Falls) تشکیل شده است. آبشار نعل اسبی بزرگترین این آبشارهاست که بین دو ایالت انتاریو در کانادا و نیویورک در آمریکا قرار دارد و با ریزش حدود سه هزار متر مکعب آب در هر ثانیه منبع ارزشمند تولید نیروی برق هیدروالکتریک است. این آبشار یکی از دیدنی‌های طبیعی سفر به این سرزمین به شمار می‌رود. دو دریاچه بزرگ با نام‌های ایری (Erie) و انتاریو در شمال امریکا و جنوب کانادا قرار دارند که مرز میان دو کشور از میان این دو دریاچه می‌گذرد.[۱۳]
مناطق زمانی کانادا
کانادا دارای شش منطقه زمانی است. شرقی‌ترین ساعت استاندارد آن، در منطقه نیوفاندلند، سه ساعت و نیم از ساعت جهانی عقب‌تر و غربی‌ترین ساعت استاندارد آن، واقع در پسیفیک (Pacific) ، هشت ساعت عقب‌تر از ساعت جهانی است. برای استفاده بهینه از روشنایی روز، ساعت رسمی در سراسر این کشور در اولین یکشنبه ماه آوریل هر سال یک ساعت جلو کشیده می‌شود و پس از این مدت دوباره به حالت اول باز می‌گردد[۱۴][۱۵].
نیز نگاه کنید به
جغرافیای طبیعی روسیه؛ جغرافیای طبیعی سودان؛ جغرافیای طبیعی اردن؛ جغرافیای طبیعی ژاپن؛ جغرافیای طبیعی کوبا؛ جغرافیای طبیعی در چین؛ جغرافیای طبیعی لبنان؛ جغرافیای طبیعی تونس؛ جغرافیای طبیعی مصر؛ جغرافیای طبیعی ساحل عاج؛ جغرافیای طبیعی مالی؛ جغرافیای طبیعی افغانستان؛ جغرافیای طبیعی فرانسه؛ جغرافیای طبیعی سوریه؛ جغرافیای طبیعی اسپانیا؛ جغرافیای طبیعی اوکراین؛ جغرافیای طبیعی تایلند؛ جغرافیای طبیعی آرژانتین؛ جغرافیای طبیعی قطر؛ جغرافیای طبیعی امارات متحده عربی؛ جغرافیای طبیعی سیرالئون؛ جغرافیای طبیعی اتیوپی؛ جغرافیایی طبیعی سنگال؛ جغرافیای طبیعی زیمبابوه؛ جغرافیای طبیعی بنگلادش؛ جغرافیای طبیعی سریلانکا؛ جغرافیای طبیعی تاجیکستان؛ جغرافیای طبیعی گرجستان؛ جغرافیای طبیعی قزاقستان
پاورقی
[i].روسیه با 17.075.400 کیلومتر مربع وسعت، وسیع‌ترین كشور جهان است.
[ii]. این آمار به ظاهر بیانگر آن است که در هر کیلومتر مربع از زمین‌های کانادا 5.3 نفر زندگی می‌کنند، اما این نوع بیان گمراه کننده است؛ زیرا سکونت‌گاه‌های جمعیتی به طور مساوی توزیع نشده‌اند. در آنجا نواحی شهری شلوغی که تراکم جمعیت در آنها بسیار بالاست و نیز چشم‌انداز‌های باز و کم جمعیت وجود دارند که در مجموع میزان تراکم جمعیتی کانادا را تشکیل می‌دهند.
[iii].مسیری دریایی که اقیانوس‌های اطلس و آرام را به‌هم می‌پیوندد.
کتابشناسی
- ↑ McColl, R. W. (2005). Encyclopedia of world geography. New York: Facts on file ,Inc Publishing.
- ↑ Statistics Canada (2013). Canada’s total population estimates. Retrieved from https://www.statcan.gc.ca/daily-quotidien/130926/dq130926a-eng.pdf.
- ↑ Statistics Canada (2013). Gross domestic product, expenditure-based, by province and territory. Retrieved from: https://www.statcan.gc.ca/en/start
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Muller, P. O., Williams, R. S., Conrad, C. T., & Long, P. (2010). Physical geography: The global environment (2nd ed.). Oxford University Press.
- ↑ Clair, C. (2012, October). Canada’s Weather: The Climate that Shapes a Nation. Firefly Books publishing.
- ↑ Muller, P. O., Williams, R. S., Conrad, C. T., & Long, P. (2010). Physical geography: The global environment (2nd ed.). Oxford University Press.
- ↑ Bone, R. M. (2003). The Regional Geography of Canada [Fifth Edition]. Oxford University Press.
- ↑ Guitard, N. (2008). Hamilton Waterfalls of New Brunswick, Retrievedhttps://waterfalls.hamilton.ca/default.asp?id=11 .
- ↑ Canadian Islands (2013). List of islands of Canada. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_islands_of_Canada
- ↑ Sept, J. D. (2012). Animal Tracks of the Northwest: Alaska, Western Canada & the Northwestern United States . Calypso Publishing Co.
- ↑ Sept, J. D. (2011). Trees of the Northwest: Alaska, Western Canada & the Northwestern United States . Calypso Publishing Co.
- ↑ Natural Resources Canada (2006, may16). Significant Canadian Facts. .Natural Resources Canada
- ↑ Canada Tourism Commission (2010, june12). Where We Market Canada. Our Leadership
- ↑ Doris, C. D. (2007). Time Changes in Canada and Mexico [Second Edition]. First Vintage Books.
- ↑ لاریجانی، فاضل (1395). جامعه و فرهنگ کانادا. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص۱۹-۵۰.