تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی بنگلادش: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۶ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۲۳

تاریخ ادبیات بنگلادش حداقل به قرن هفتم هجری باز می گردد. احتمالاً ادبیات بنگلادش به سه دوره اصلی شامل دوره باستان، قرون وسطی و دوره جدید (معاصر ) تقسیم شده است. تقریباً دوره باستان از 1200- 650 میلادی، دوره وسطی ( میانه ) از 1800- 1200 میلادی و دوره جدید از 1800 تاكنون را در بر می گیرد.

به گفته پروفسور هارون الرشید رئیس سابق فرهنگستان بنگلادش ، ادبیات معاصر و ادبیات مدرن دو واژه مستقل هستند و دارای تفاوت هایی بایكدیگر می باشند. ادبیات مــــدرن از چهار صـــد سال پیش رقم خورده است و به زمان شكسپیر باز می گردد. پس باید ابتدا ادبیات مدرن و معاصر را مرخص و از هم تفكیك كرد.

در این خصوص نیز اسد چودری، از شعرا و نویسندگان سرشناس و معروف بنگلادش، معتقد است که در زمان حسین شاه، زبان بنگلادش شكوفا شد. سال 1600 میلادی زمان تولد ادبیات بنگلادش می باشد. دوره معاصر به دوره حضور انگلیسی ها اتلاق می شود و سال 1800 میلادی می تواند آغاز تاریخ ادبیات معاصر باشد كه با ویژگی های متفاوت با ادبیات گذشته همراه است.

بهر حال در زمینه تاریخ دقیق شروع ادبیات معاصر بنگلادش، بین صاحب نظران واندیشمندان فرهنگی این سرزمین اختلاف نظر وجود دارد. برخی دیگر مانند المجاهد، بر این باورند كه ادبیات معاصر بنگلادش بعد از جنگ جهانی اول شروع شده است، برخی هم مانند الطاف الرحمان، شروع آن را از زمان رابیندرانات تاگور و نذر الاسلام بزرگ ترین و مشهورترین شاعران ونویسندگان این سرزمین به حساب می آورند.

قدیمی ترین متن موجود ادبیات بنگالی، حدود هزار سال قدمت دارد. دوره ای كه از آن زمان تا ظهور مسلمین را در بر می گیرد، دوره ای به حساب می آید كه در طی آن ادبیات توسعه بسیار كندی داشته است.

در طی دوره میانی (1200_1800م) ادبیات به طور چشمگیری با حكومت حاكمان مسلمان توسعه یافت. چندی داس، كریتی باس، دولت قاضی علائول، بعضی از شعرای مشهور این دوره هستند.

دوره جدید ادبیات بنگالی در اواخر قرن نوزدهم شروع شد. «رابیندرانات تاگور» برنده جایزه نوبل، «قاضی نذر الاسلام»، «مایكل مادوسودان»، «دات»، «سرات»، «چاندرا چاترجی»، «بانكی چاندار چاترجی» و نیز «مشرف حسین» از جمله برجستگان ادبیات جدید بنگالی هستند.

در بنگلادش، زبان بنگالی از نقش خاصی برخوردار است و درصد عظیمی (98 درصد ) از مردم به این زبان تكلم می كنند. این زبان با لغت های عاریتی كه از زبان های گوناگون به عاریه گرفته، به زبان معجون تبدیل شده است و در این میان، زبان فارسی رتبه و اهمیت بالایی دارد. این زبان از جمله زبان های هندی و اروپایی و از متفرعات سنسكریت بوده و از قدیمی ترین زبان های دنیا به شمار می رود. اختلاط عجیب آن از زبان های هندی، فارسی، عربی، انگلیسی و ... به دلیل نفوذ فرهنگ های مختلف واقوام گوناگون در طی قرون متمادی به این سرزمین می باشد. این زبان دارای هشت تا نه هزار لغت فارسی است كه در محاورات به كار برده می شود.

در آستانة استقلال پاكستان از هند، نزدیک به 75 میلیون سكنه كشور یعنی 98 تا 99 درصد مردم، بنگالی زبان بودند و این وحدت و یگانگی و تفاوت آن با زبان اعلام شده پاكستان (اردو ) ، از عوامل مهم تكوین ناسیونالیسم بنگالی واستقلال كشور بنگلادش بوده است.

همچنین بعضی از لهجه ها و گویش های روستانشینان با گروه زبان های تبتی و برمه ای مربوط است. این زبان در سرتاسر کشور دارای لهجه ها و گویش های متفاوت و نیز ادبیات غنی است. در نیمة اول قرن نوزدهم، ادبیات معاصر این زبان به سرحد شكوفایی خود رسید . آثار نویسندگان معروفی چون«رابیندرانات تاگور»(Rabindranath Tagore)در سال 1913 برنده جایزة نوبل شد. كوشش های دولت پاكستان به پوشاندن آثار «تاگور» پس از استقلال در 1974 از دیگر عوامل روی آوری بنگلادش به زبان وادبیات بنگالی شد. «ویدیاساگار»(Viddiya Sagar) ، «بنیكم چاندرا»(Bankim Chandra) و «میرمشرف حسین» از جمله چهره های معروف دیگر ادبیات بنگالی در این دوره هستند^[۱].

خط بنگالی نیز اصلاح شده خط سنسكریت یا دواناگاری(Devanagari) می باشد و شباهتی به خط اردو،كه از دستخط عربی استفاده كرده است، ندارد. زبان انگلیسی زبانی رسمی در بنگلادش تلقی نمی شود؛ اما به طور غیررسمی توانسته است جایگاه خوبی به خصوص در محافل علمی و دانشگاهی پیدا كند و تقریباً به زبان دوم مردم این سرزمین تبدیل شده است و هر روز نیز بر دامنة وسعت ونفوذش افزوده می شود^[۲].

بعد از اینكه سازمان یونسكو^[۳] 21 فوریه را روز بین المللی زبان های مادری پذیرفت، دولت بنگلادش برای تاسیس انستیتو زبان های مادری اقدام کرد. بدین منظور ستاد 21 نفره ای برای انجام طرح مذكور تشكیل شد و دكتر خبر الانعام به سمت مدیر پروژه منصوب شد. مبلغی برای ساخت بنا، در ماه ژوئن همان سال در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار داده شد. این انستیتو در 21 فوریه 2010 افتتاح مقدماتی شد، ولی هنوز کار آموزشی در آن انجام نمی شود؛ قرار است در این مرکز 7 زبان از جمله زبان فارسی تدریس گردد . سازمان یونسكو^[۳] در 17 نوامبر سال 1999 در سی امین جلسه خود در پاریس به اتفاق 27 كشور عضو از جمله ایران ، روز 21 فوریه را روز بین المللی زبان مادری ثبت كرد. مدت زمان ساخت سه طبقه ساختمان مذكور یك سال پیش بینی شده بود و در آن مدت مقرر شد کارهای اداری در ساختمانی استیجاری انجام شود.

از اهم فعالیت های این انستیتو می توان پژوهش، محافظت، هماهنگی، جمعاوری اطلاعات در خصوص زبان های مادری دنیا، الفباها، كتاب، نوار، ویدئو و بررسی وتبادل اطلاعات بین زبان هایی كه در تداخل فرهنگ ها از بین رفته اند را برشمرد. علاوه بر این برای ترجمه كتاب های علوم تكنولوژی از زبان های دیگر به زبان بنگلادشی و از بنگلادشی به زبان های دیگر اقدام می شود. به گفته آگاهان، مدیر انستیتو مذكور از طریق آگهی بین المللی منصوب می شود و چنانچه فرد لایقی در این خصوص داوطلب نشود، اقدام های لازم برای جذب شخصیتی كه متخصص در زبان شناسی و مدیریت فرهنگی باشد، انجام می شود. همچنین مقرر شده است که کلیه فعالیت های انستیتو زبان های مادری با حفظ استانداردهای بین المللی انجام شود^[۴].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ فرزين نيا، زیبا (1374)، بنگلادش. تهران: دفتر مطالعات سياسي بين المللي وزارت امورخارجه
↑ Al-Rashid , A. (1991) Geography of Bangladesh. Dhaka: University press.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ برگرفته از https://www.unesco.org
↑ توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

[1] فرزين نيا، زیبا (1374)، بنگلادش. تهران: دفتر مطالعات سياسي بين المللي وزارت امورخارجه

[2] Al-Rashid , A. (1991) Geography of Bangladesh. Dhaka: University press.

[:0-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ برگرفته از https://www.unesco.org

[4] توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ بنگلادش. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 در آستانة استقلال پاكستان از هند، نزدیک به 75 میلیون سكنه كشور یعنی 98 تا 99 درصد مردم، بنگالی زبان بودند و این وحدت و یگانگی و تفاوت آن با زبان اعلام شده پاكستان (اردو ) ، از عوامل مهم تكوین ناسیونالیسم بنگالی واستقلال كشور [[بنگلادش]] بوده است.
-همچنین بعضی از لهجه ها و گویش های روستانشینان با گروه زبان های تبتی و برمه ای مربوط است. این زبان در سرتاسر کشور دارای لهجه ها و گویش های متفاوت و نیز ادبیات غنی است.
+همچنین بعضی از لهجه ها و گویش های روستانشینان با گروه زبان های تبتی و برمه ای مربوط است. این زبان در سرتاسر کشور دارای لهجه ها و گویش های متفاوت و نیز ادبیات غنی است. در نیمة اول قرن نوزدهم، ادبیات معاصر این زبان به سرحد شكوفایی خود رسید . آثار نویسندگان معروفی چون«رابیندرانات تاگور»(Rabindranath Tagore)در سال 1913 برنده جایزة نوبل شد. كوشش های دولت پاكستان به پوشاندن آثار «تاگور» پس از استقلال در 1974 از دیگر عوامل روی آوری بنگلادش به زبان وادبیات بنگالی شد. «ویدیاساگار»(Viddiya Sagar) ، «بنیكم چاندرا»(Bankim Chandra) و «میرمشرف حسین» از جمله چهره های معروف دیگر ادبیات بنگالی در این دوره هستند<ref>فرزين نيا، زیبا (1374)، [[بنگلادش]]. تهران: دفتر مطالعات سياسي بين المللي وزارت [https://mfa.gov.ir امورخارجه]</ref>.
-در نیمة اول قرن نوزدهم، ادبیات معاصر این زبان به سرحد شكوفایی خود رسید . آثار نویسندگان معروفی چون«رابیندرانات تاگور»(Rabindranath Tagore)در سال 1913 برنده جایزة نوبل شد. كوشش های دولت پاكستان به پوشاندن آثار «تاگور» پس از استقلال در 1974 از دیگر عوامل روی آوری بنگلادش به زبان وادبیات بنگالی شد. «ویدیاساگار»(Viddiya Sagar) ، «بنیكم چاندرا»(Bankim Chandra) و «میرمشرف حسین» از جمله چهره های معروف دیگر ادبیات بنگالی در این دوره هستند<ref>فرزين نيا، زیبا (1374)، [[بنگلادش]]. تهران: دفتر مطالعات سياسي بين المللي وزارت [https://mfa.gov.ir امورخارجه]</ref>
+خط بنگالی نیز اصلاح شده خط سنسكریت یا دواناگاری(Devanagari) می باشد و شباهتی به خط اردو،كه از دستخط عربی استفاده كرده است، ندارد. زبان انگلیسی زبانی رسمی در [[بنگلادش]] تلقی نمی شود؛ اما به طور غیررسمی توانسته است جایگاه خوبی به خصوص در محافل علمی و دانشگاهی پیدا كند و تقریباً به زبان دوم مردم این سرزمین تبدیل شده است و هر روز نیز بر دامنة وسعت ونفوذش افزوده می شود<ref>Al-Rashid , A. (1991) Geography of Bangladesh. Dhaka: University press.</ref>.
-خط بنگالی نیز اصلاح شده خط سنسكریت یا دواناگاری(Devanagari) می باشد و شباهتی به خط اردو،كه از دستخط عربی استفاده كرده است، ندارد.
+بعد از اینكه [https://www.unesco.org/en سازمان یونسكو]<ref name=":0">برگرفته از https://www.unesco.org</ref> 21 فوریه را روز بین المللی زبان های مادری پذیرفت، دولت [[بنگلادش]] برای تاسیس انستیتو زبان های مادری اقدام کرد. بدین منظور ستاد 21 نفره ای برای انجام طرح مذكور تشكیل شد و دكتر خبر الانعام به سمت مدیر پروژه منصوب شد. مبلغی برای ساخت بنا، در ماه ژوئن همان سال در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار داده شد. این انستیتو در 21 فوریه 2010 افتتاح مقدماتی  شد، ولی هنوز کار آموزشی در آن انجام نمی شود؛ قرار است در این مرکز 7 زبان از جمله زبان فارسی تدریس گردد . [https://www.unesco.org/en سازمان یونسكو]<ref name=":0" /> در 17 نوامبر سال 1999 در سی امین جلسه خود در [[پاریس]] به اتفاق 27 كشور عضو از جمله ایران ، روز 21 فوریه را روز بین المللی زبان مادری ثبت كرد. مدت زمان ساخت سه طبقه ساختمان مذكور یك سال پیش بینی شده بود و در آن مدت مقرر شد کارهای اداری در ساختمانی استیجاری انجام شود.
-زبان انگلیسی زبانی رسمی در [[بنگلادش]] تلقی نمی شود؛ اما به طور غیررسمی توانسته است جایگاه خوبی به خصوص در محافل علمی و دانشگاهی پیدا كند و تقریباً به زبان دوم مردم این سرزمین تبدیل شده است و هر روز نیز بر دامنة وسعت ونفوذش افزوده می شود<ref>aroun Al-Rashid  (1991) Geography of Bangladesh. Dhaka: University press.</ref>
+از اهم فعالیت های این انستیتو می توان پژوهش، محافظت، هماهنگی، جمعاوری اطلاعات در خصوص زبان های مادری دنیا، الفباها، كتاب، نوار، ویدئو و بررسی وتبادل اطلاعات بین زبان هایی كه در تداخل فرهنگ ها از بین رفته اند را برشمرد. علاوه بر این برای ترجمه كتاب های علوم تكنولوژی از زبان های دیگر به زبان [[بنگلادش|بنگلادشی]] و از [[بنگلادش|بنگلادشی]] به زبان های دیگر اقدام می شود. به گفته آگاهان، مدیر انستیتو مذكور از طریق آگهی بین المللی منصوب می شود و چنانچه فرد لایقی در این خصوص داوطلب نشود، اقدام های لازم برای جذب شخصیتی كه متخصص در زبان شناسی و مدیریت فرهنگی باشد، انجام می شود. همچنین مقرر شده است که کلیه فعالیت های انستیتو زبان های مادری با حفظ استانداردهای بین المللی انجام شود<ref>توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>.
-بعد از اینكه سازمان یونسكو<ref name=":0">https://www.unesco.org</ref> 21 فوریه را روز بین المللی زبان های مادری پذیرفت، دولت [[بنگلادش]] برای تاسیس انستیتو زبان های مادری اقدام کرد. بدین منظور ستاد 21 نفره ای برای انجام طرح مذكور تشكیل شد و دكتر خبر الانعام به سمت مدیر پروژه منصوب شد. مبلغی برای ساخت بنا، در ماه ژوئن همان سال در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار داده شد. این انستیتو در 21 فوریه 2010 افتتاح مقدماتی  شد، ولی هنوز کار آموزشی در آن انجام نمی شود؛ قرار است در این مرکز 7 زبان از جمله زبان فارسی تدریس گردد . سازمان یونسكو<ref name=":0" /> در 17 نوامبر سال 1999 در سی امین جلسه خود در [[پاریس]] به اتفاق 27 كشور عضو از جمله ایران ، روز 21 فوریه را روز بین المللی زبان مادری ثبت كرد.
-مدت زمان ساخت سه طبقه ساختمان مذكور یك سال پیش بینی شده بود و در آن مدت مقرر شد کارهای اداری در ساختمانی استیجاری انجام شود.
-از اهم فعالیت های این انستیتو می توان پژوهش، محافظت، هماهنگی، جمعاوری اطلاعات در خصوص زبان های مادری دنیا، الفباها، كتاب، نوار، ویدئو و بررسی وتبادل اطلاعات بین زبان هایی كه در تداخل فرهنگ ها از بین رفته اند را برشمرد. علاوه بر این برای ترجمه كتاب های علوم تكنولوژی از زبان های دیگر به زبان [[بنگلادش|بنگلادشی]] و از [[بنگلادش|بنگلادشی]] به زبان های دیگر اقدام می شود.به گفته آگاهان، مدیر انستیتو مذكور از طریق آگهی بین المللی منصوب می شود و چنانچه فرد لایقی در این خصوص داوطلب نشود، اقدام های لازم برای جذب شخصیتی كه متخصص در زبان شناسی و مدیریت فرهنگی باشد، انجام می شود. همچنین مقرر شده است که کلیه فعالیت های انستیتو زبان های مادری با حفظ استانداردهای بین المللی انجام شود<ref>توسلی، محمد مهدی، علی زاده کندی، عزیز، توسلی، سینا(1391). جامعه و فرهنگ [[بنگلادش]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>
 == نیز نگاه کنید به ==
+[[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی روسیه]]؛  [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کانادا|تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کانادا؛]] [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کوبا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تونس]]؛ [[ادبیات کلاسیک ژاپنی]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی افغانستان]]؛ [[تاریخ ادبیات معاصر لبنان|تاریخ ادبیات معاصر لبنان؛]] [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مصر]]؛ [[ادبیات باستان در چین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی آرژانتین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی فرانسه|تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی فرانسه؛]] [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مالی]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تایلند]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اوکراین]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اسپانیا]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اردن]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سیرالئون]]؛ [[تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سنگال]]
-* [[خط ژاپنی]]؛ [[خط روسی]]؛ [[زبان و خط کوبایی]]؛ [[زبان و خط تونسی]]؛ [[خط افغانی]] ؛ [[خط چینی]]؛ [[خط سنگالی]]؛ [[زبان و خط فرانسوی]]؛ [[زبان و خط آرژانتینی]]؛ [[زبان و خط رسمی مالی]]؛ [[زبان و خط رسمی ساحل عاج]]؛ [[زبان و خط رسمی تایلند]]؛ [[زبان و خط رسمی اردن]]؛ [[زبان و خط رسمی سیرالئون]]؛ [[زبان و خط رسمی قطر]]
 == کتابشناسی ==