نهادها و مراکز دینی مسلمانان اتیوپی: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

نسخهٔ ‏۱ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۰۷

مهم ترین مراکز اسلامی اتیوپی که در حال حاضر از فعالیت نسبتا خوبی در راستای رسیدگی به وضعیت مسلمانان شهرها و روستاهای مختلف کشور و برگزاری مراسم و مناسبت‌های اسلامی برخوردار می‌باشند عبارتند از:

المجلس الاعلی للشئون الاسلامیه فی اتیوبیا :آدیس آبابا؛
مرکز توسعه اجتماعی نجاشی: نازارث؛
مرکز الانصار: آدیس آبابا؛
مرکز الخلفاء الراشدین: نازارث؛
مرکز آموزشی و وعده صلح: بابیل؛
مرکز اسلامی اهدایه: قبرادهار؛
مرکز توسعه آموزشی اسلامی دیره داوا: دیره داوا؛
مرکز اسلامی ابن مسعود: آدیس آبابا؛
انجمن زنان مسلمان تیگرای: مکله؛
مرکز مدارس اسلامی و مساجد: وولدیا؛
انجمن اسلامی دانشجویان: دانشگاه مکله؛
انجمن اسلامی جوانان: کابریدامار؛
سازمان بین المللی کمک‌های اسلامی: آدیس آبابا؛
انجمن امداد و توسعه: بابیل؛
مرکز گسترش و آموزش اسلامی: دیره داوا؛
مرکز ارشاد و دعوت اسلامی: آدیس آبابا^[۱].

مراکز آموزشی مسلمانان

مهم ترین مراکز آموزشی وابسته به مسلمانان در این کشور عبارتند از:

مدرسه القلم الاسلامیه: آدیس آبابا؛
کالج اسلامی ابادیر: حرار؛
مدرسه اسلامی بابیل: بابیل؛
آکادمی حکمت: جما؛
مرکز عربی مدینه: آدیس آبابا؛
مدرسه الرحمه: بدل؛
مدرسه الامام الشافعی: آدیس آبابا؛
مدرسه اسلامی توحید: دیر داوا؛
مدرسه اسلامی عمربن خطاب: جیگیگا^[۲].

یکی از نهادهای مهم دینی مسلمانان اتیوپی که از دیرباز در این کشور وجود داشته و در تعلیم قرآن و برخی اصول و قوانین اسلامی به پیروان دین اسلام نقش آفرین بوده‌است مدارس قرآنی این کشور می‌باشند. مدارس قرآنی که در بین قبایل مختلف اتیوپی دارای اسامی مختلفی‌اند همچون دیگر کشورهای آفریقایی به سبک مکتب خانه‌های قدیمی کشورهای عربی در قرون نخستین اسلامی اداره می‌شوند و معلمان (که معمولا از شیوخ محلی به شمار می‌روند) از طریق تکرار آیات قرآن و نوشتن برخی آیات بر روی لوح‌های چوبی، کودکان را به یادگیری آیات قرآنی وادار می‌سازند. مدارس قرآنی در حال حاضر در زمره بخشی از فرهنگ مسلمانان اتیوپی بوده و پیروان دین اسلام در حفظ و نگهداری این مراکز آموزشی سعی و اهتمام خاصی انجام می‌دهند. بودجه مدارس قرآنی عمدتا از طریق مساجد و مسلمانان نسبتا متمول تأمین می‌شود و جدای از آن برخی از کشورهای اسلامی نیز هر سال بودجه‌هایی برای تعمیر و نگهداری مدارس قرآنی اختصاص می‌دهند.

لازم به ذکر است با توجه به ممنوع بودن تبلیغات دینی در کشور اتیوپی، بخش مهمی از آموزش‌ها و تعلیمات اسلامی از طریق مدارس قرآنی صورت می‌گیرد. تقریبا تمام مسلمانان این کشور در کودکی و سال‌های نوجوانی در کنار مدارس دولتی، در مدارس قرآنی نیز حضور داشته‌اند از این روی ضمن آشنایی نسبی با علوم قرآنی، به زبان عربی نیز تا حدودی تسلط دارند^[۳].

مساجد

با توجه به جمعیت زیاد مسلمانان در کشور اتیوپی، این کشور در برگیرنده تعداد زیادی از مراکز عبادی در شهرها و روستاهای مختلف است. مساجد در واقع جدای از مراکز عبادت و نیایش به درگاه خداوند متعال، به عنوان مراکز تجمع و گردهمایی مسلمانان مورد استفاده قرار می‌گیرند و مسلمانان پیروان فرقه‌های اسلامی مختلف بسیاری از تصمیمات مهم خود را در قالب جلساتی که در مساجد برگزار می‌کنند اتخاذ می‌نمایند.

از این روی می‌توان گفت حضور در مساجد و برگزاری نمازهای جماعت در بین مسلمانان اتیوپی نوعی سنت به شمار می‌رود و پیروان دین اسلام فرزندان خود را از سنین کودکی با این سنت حسنه آشنا می‌نمایند. مساجد اتیوپی نیز همچون دیگر کشورهای آفریقایی با مشکلات فراوانی مواجه می‌باشند. کمبود بودجه، فقدان امکانات لازم (همچون فرش، میز، دستگاه آمپلی فایر و.... به ویژه در مناطق روستایی)، اختلافات فرقه‌ای ناشی از تفاوت دیدگاه‌ها در درون هیئت امناء و ... از مهمترین این مشکلات محسوب می‌شوند.

مساجد اتیوپی اعم از مساجد بزرگ شهری و مساجد روستایی به صورت هیئت امنایی اداره می‌شوند و بودجه لازم نیز از طریق مسلمانان منطقه‌ای که مسجد در آن واقع شده، تأمین می‌گردد.

براساس اطلاعات موجود در حال حاضر صدها مسجد کوچک و بزرگ در سرتاسر کشور اتیوپی وجود دارند که بسیاری از آنها از طریق اداره مدارس قرآنی و مشارکت در تأسیس برخی مراکز آموزشی نقش مهمی در توسعه فرهنگ و تمدن اسلامی در این کشور ایفا می‌نمایند^[۴].

مهم ترین مساجد فعلی این کشور اعم از مساجد واقع در آدیس آبابا و دیگر شهرهای کشور اتیوپی عبارتند از:

مسجد انوار: آدیس آبابا؛
مسجد ابوهریره: آدیس آبابا؛
مسجد فتا (ابوبورا): آدیس آبابا،
مسجد گفار: آدیس آبابا؛
مسجد حاجی یونس: آدیس آبابا؛
مسجد ماکاینسا ابادیر: آدیس آبابا؛
مسجد سیده عایشه: آدیس آبابا؛
مسجد دهکده شیق هوجلی: آدیس آبابا؛
مسجد الاشامه: گوبا؛
مسجد انوار: مکلا؛
مسجد عری بلندا: دسیه؛
مسجد اواسا: اواسا؛
مسجد باب الرحمه: دیره داوا؛
مسجد باته: آلمایا؛
مسجد بخاری: باهیردار؛
مسجد بوتاجرا: بوتاجرا؛
مسجد گاراگوتر: دسیه؛
مسجد استی: گوندار؛
مسجد فتیح: جیما؛
مسجد حاجی ادریس: بابیل؛
مسجد هامارسا: هامارسا؛
مسجد مرکز اسلامی: دیره داوا؛
مسجد جامع: جیگیگا؛
مسجد جامع: بحیردار؛
مسجد ابوبکر صدیق: آگارفا؛
مسجدالنور: واردر؛
مسجد الرحمه: بدله؛
مسجد البرکه: جیگیگا؛
مسجد المبارک: ابومسا؛
مسجد جامع الکبیر: گوندار؛
مسجد الکبیر: گوندار؛
مسجد الرحمن: گوندار؛
مسجد فتح: ساولا فلگه نوای؛
مسجد امام احمد: حرار؛
مسجد المجاهدین: حرار؛
مسجد جامع: حرار؛
مسجد الجامع الکبیر: حرار؛
مسجد التوحید: حرار؛
مسجد امام احمد: حرار؛
مسجد الخیر: گوندار؛
مسجد المبارک: ابومسا؛
مسجد بلال: دلا^[۵].

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و مدارس قرآنی در اتیوپی. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2-3.
↑ تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و مدارس قرآنی در اتیوپی. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2.
↑ تارتار، محمدرضا (1391). مدارس قرآنی در اتیوپی. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 1-2.
↑ مطالعات امیر بهرام عرب احمدی، نویسنده کتاب در موضوع مساجد اتیوپی.
↑ تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و مدارس قرآنی در اتیوپی. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2-4.

منبع اصلی

عرب احمدی، امیر بهرام، کریمی، مهرداد (1392). جامعه و فرهنگ اتیوپی. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص 162-168.

نویسندگان مقاله

امیر بهرام عرب احمدی و مهرداد کریمی

[1] تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و مدارس قرآنی در اتیوپی. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2-3.

[2] تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و مدارس قرآنی در اتیوپی. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2.

[3] تارتار، محمدرضا (1391). مدارس قرآنی در اتیوپی. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 1-2.

[4] مطالعات امیر بهرام عرب احمدی، نویسنده کتاب در موضوع مساجد اتیوپی.

[5] تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و مدارس قرآنی در اتیوپی. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2-4.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 *مرکز الانصار: آدیس آبابا؛
 *مرکز الخلفاء الراشدین: نازارث؛
-*مرکز آموزشی و وعده صلح: بابیل؛
+*مرکز آموزشی و وعده [[صلح مادرید در اردن|صلح]]: بابیل؛
 *مرکز اسلامی اهدایه: قبرادهار؛
 *مرکز توسعه آموزشی اسلامی دیره داوا: دیره داوا؛
@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 *انجمن [[زنان در اتیوپی|زنان]] مسلمان تیگرای: مکله؛
 *مرکز [[مدارس قرآنی در اتیوپی|مدارس اسلامی]] و [[مساجد اتیوپی|مساجد]]: وولدیا؛
-*انجمن اسلامی دانشجویان: دانشگاه مکله؛
+*[[انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه سیرالئون|انجمن اسلامی دانشجویان]]: دانشگاه مکله؛
-*انجمن اسلامی جوانان: کابریدامار؛
+*[[انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه سیرالئون|انجمن اسلامی]] [[جوانان در عراق|جوانان]]: کابریدامار؛
 *سازمان بین المللی کمک‌های اسلامی: آدیس آبابا؛
 *انجمن امداد و توسعه: بابیل؛
@@ خط ۱۷: / خط ۱۷: @@
 *مرکز ارشاد و دعوت اسلامی: آدیس آبابا<ref>تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و [[مدارس قرآنی در اتیوپی]]. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2-3.</ref>.
 ====[[مراکز آموزشی مسلمانان در اتیوپی|مراکز آموزشی مسلمانان]]====
-مهم ترین [[مراکز آموزشی مسلمانان در اتیوپی|مراکز آموزشی]] وابسته به مسلمانان در این کشور عبارتند از:
+مهم ترین [[مراکز آموزشی مسلمانان در اتیوپی|مراکز آموزشی]] وابسته به [[مسلمانان قوم هویی(خویی) در چین|مسلمانان]] در این [[کشورها و مجامع تاثیرگذار دینی مذهبی در ساحل عاج|کشور]] عبارتند از:
 *مدرسه القلم الاسلامیه: آدیس آبابا؛
 *کالج اسلامی ابادیر: [[حراره|حرار]]؛
@@ خط ۲۸: / خط ۲۸: @@
 *مدرسه اسلامی عمربن خطاب: جیگیگا<ref>تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و مدارس قرآنی در [[اتیوپی]]. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2.</ref>.
 ====[[مدارس قرآنی در اتیوپی|مدارس قرآنی]]====
-یکی از نهادهای مهم دینی [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|مسلمانان اتیوپی]] که از دیرباز در این کشور وجود داشته و در تعلیم قرآن و برخی اصول و قوانین اسلامی به پیروان دین اسلام نقش آفرین بوده‌است مدارس قرآنی این کشور می‌باشند. [[مدارس قرآنی در اتیوپی|مدارس قرآنی]] که در بین [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] مختلف اتیوپی دارای اسامی مختلفی‌اند همچون دیگر کشورهای آفریقایی به سبک مکتب خانه‌های قدیمی کشورهای عربی در قرون نخستین اسلامی اداره می‌شوند و معلمان (که معمولا از شیوخ محلی به شمار می‌روند) از طریق تکرار آیات قرآن و نوشتن برخی آیات بر روی لوح‌های چوبی، کودکان را به یادگیری آیات قرآنی وادار می‌سازند. [[مدارس قرآنی در اتیوپی|مدارس قرآنی]] در حال حاضر در زمره بخشی از فرهنگ مسلمانان اتیوپی بوده و پیروان دین اسلام در حفظ و نگهداری این مراکز آموزشی سعی و اهتمام خاصی انجام می‌دهند. بودجه مدارس قرآنی عمدتا از طریق مساجد و مسلمانان نسبتا متمول تأمین می‌شود و جدای از آن برخی از کشورهای اسلامی نیز هر سال بودجه‌هایی برای تعمیر و نگهداری مدارس قرآنی اختصاص می‌دهند.
+یکی از نهادهای مهم دینی [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|مسلمانان اتیوپی]] که از دیرباز در این [[کشورها و مجامع تاثیرگذار دینی مذهبی در ساحل عاج|کشور]] وجود داشته و در تعلیم قرآن و برخی اصول و قوانین اسلامی به پیروان دین اسلام نقش آفرین بوده‌است مدارس قرآنی این کشور می‌باشند. [[مدارس قرآنی در اتیوپی|مدارس قرآنی]] که در بین [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] مختلف [[اتیوپی]] دارای اسامی مختلفی‌اند همچون دیگر کشورهای آفریقایی به سبک مکتب خانه‌های قدیمی کشورهای عربی در قرون نخستین اسلامی اداره می‌شوند و معلمان (که معمولا از شیوخ محلی به شمار می‌روند) از طریق تکرار آیات قرآن و نوشتن برخی آیات بر روی لوح‌های چوبی، [[کودکان خیابانی در اتیوپی|کودکان]] را به یادگیری آیات قرآنی وادار می‌سازند. [[مدارس قرآنی در اتیوپی|مدارس قرآنی]] در حال حاضر در زمره بخشی از فرهنگ [[مسلمانان قوم هویی(خویی) در چین|مسلمانان]] [[اتیوپی]] بوده و پیروان دین [[اسلام در دوران سلسله های مختلف امپراتوری|اسلام]] در حفظ و نگهداری این مراکز آموزشی سعی و اهتمام خاصی انجام می‌دهند. بودجه مدارس قرآنی عمدتا از طریق مساجد و مسلمانان نسبتا متمول تأمین می‌شود و جدای از آن برخی از کشورهای اسلامی نیز هر سال بودجه‌هایی برای تعمیر و نگهداری مدارس قرآنی اختصاص می‌دهند.
 لازم به ذکر است با توجه به ممنوع بودن تبلیغات دینی در کشور [[اتیوپی]]، بخش مهمی از آموزش‌ها و تعلیمات اسلامی از طریق مدارس قرآنی صورت می‌گیرد. تقریبا تمام [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|مسلمانان]] این کشور در کودکی و سال‌های نوجوانی در کنار مدارس دولتی، در [[مدارس قرآنی در اتیوپی|مدارس قرآنی]] نیز حضور داشته‌اند از این روی ضمن آشنایی نسبی با علوم قرآنی، به زبان عربی نیز تا حدودی تسلط دارند<ref>تارتار، محمدرضا (1391). مدارس قرآنی در [[اتیوپی]]. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 1-2.</ref>.
 ====[[مساجد اتیوپی|مساجد]]====
-با توجه به جمعیت زیاد مسلمانان در کشور [[اتیوپی]]، این کشور در برگیرنده تعداد زیادی از مراکز عبادی در شهرها و روستاهای مختلف است. [[مساجد اتیوپی|مساجد]] در واقع جدای از مراکز عبادت و نیایش به درگاه خداوند متعال، به عنوان مراکز تجمع و گردهمایی مسلمانان مورد استفاده قرار می‌گیرند و مسلمانان پیروان فرقه‌های اسلامی مختلف بسیاری از تصمیمات مهم خود را در قالب جلساتی که در مساجد برگزار می‌کنند اتخاذ می‌نمایند.
+با توجه به جمعیت زیاد مسلمانان در کشور [[اتیوپی]]، این [[کشورها و مجامع تاثیرگذار دینی مذهبی در ساحل عاج|کشور]] در برگیرنده تعداد زیادی از مراکز عبادی در شهرها و روستاهای مختلف است. [[مساجد اتیوپی|مساجد]] در واقع جدای از مراکز عبادت و نیایش به درگاه خداوند متعال، به عنوان مراکز تجمع و گردهمایی [[مسلمانان قوم هویی(خویی) در چین|مسلمانان]] مورد استفاده قرار می‌گیرند و مسلمانان پیروان فرقه‌های اسلامی مختلف بسیاری از تصمیمات مهم خود را در قالب جلساتی که در مساجد برگزار می‌کنند اتخاذ می‌نمایند.
-از این روی می‌توان گفت حضور در [[مساجد اتیوپی|مساجد]] و برگزاری نمازهای جماعت در بین مسلمانان اتیوپی نوعی سنت به شمار می‌رود و پیروان دین اسلام فرزندان خود را از سنین کودکی با این سنت حسنه آشنا می‌نمایند. [[مساجد اتیوپی]] نیز همچون دیگر کشورهای آفریقایی با مشکلات فراوانی مواجه می‌باشند. کمبود بودجه، فقدان امکانات لازم (همچون فرش، میز، دستگاه آمپلی فایر و.... به ویژه در مناطق روستایی)، اختلافات فرقه‌ای ناشی از تفاوت دیدگاه‌ها در درون هیئت امناء و ... از مهمترین این مشکلات محسوب می‌شوند.
+از این روی می‌توان گفت حضور در [[مساجد اتیوپی|مساجد]] و برگزاری نمازهای جماعت در بین [[مسلمانان قوم هویی(خویی) در چین|مسلمانان]] [[اتیوپی]] نوعی سنت به شمار می‌رود و پیروان دین [[اسلام در دوران سلسله های مختلف امپراتوری چین|اسلام]] فرزندان خود را از سنین کودکی با این سنت حسنه آشنا می‌نمایند. [[مساجد اتیوپی]] نیز همچون دیگر کشورهای آفریقایی با مشکلات فراوانی مواجه می‌باشند. کمبود بودجه، فقدان امکانات لازم (همچون فرش، میز، دستگاه آمپلی فایر و.... به ویژه در مناطق روستایی)، اختلافات فرقه‌ای ناشی از تفاوت دیدگاه‌ها در درون هیئت امناء و ... از مهمترین این مشکلات محسوب می‌شوند.
-[[مساجد اتیوپی]] اعم از مساجد بزرگ شهری و مساجد روستایی به صورت هیئت امنایی اداره می‌شوند و بودجه لازم نیز از طریق مسلمانان منطقه‌ای که مسجد در آن واقع شده، تأمین می‌گردد.
+[[مساجد اتیوپی]] اعم از مساجد بزرگ شهری و مساجد روستایی به صورت هیئت امنایی اداره می‌شوند و بودجه لازم نیز از طریق [[مسلمانان قوم هویی(خویی) در چین|مسلمانان]] منطقه‌ای که مسجد در آن واقع شده، تأمین می‌گردد.
 براساس اطلاعات موجود در حال حاضر صدها مسجد کوچک و بزرگ در سرتاسر کشور [[اتیوپی]] وجود دارند که بسیاری از آنها از طریق اداره [[مدارس قرآنی در اتیوپی|مدارس قرآنی]] و مشارکت در تأسیس برخی مراکز آموزشی نقش مهمی در توسعه فرهنگ و تمدن اسلامی در این کشور ایفا می‌نمایند<ref>مطالعات  امیر بهرام عرب احمدی، نویسنده کتاب در موضوع [[مساجد اتیوپی]].</ref>.[[پرونده:مسجد نور.png|بندانگشتی|مسجد نور اتیوپی (1403). برگرفته از سایت جامعه و فرهنگ ملل، قابل بازیابی از [https://farhangemelal.icro.ir/news/1056/%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF-%D9%88-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C https://farhangemelal.icro.ir/news/1056/]]]مهم ترین مساجد فعلی این کشور اعم از [[مساجد اتیوپی|مساجد]] واقع در آدیس آبابا و دیگر شهرهای [[اتیوپی|کشور اتیوپی]] عبارتند از:
-*مسجد انوار: آدیس آبابا
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] انوار: آدیس آبابا؛
-*مسجد ابوهریره: آدیس آبابا
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] ابوهریره: آدیس آبابا؛
-*مسجد فتا (ابوبورا): آدیس آبابا
+*[[مسجد امباره در زیمبابوه|مسجد]] فتا (ابوبورا): آدیس آبابا،
-*مسجد گفار: آدیس آبابا
+*[[مسجد بیت المکرم|مسجد]] گفار: آدیس آبابا؛
-*مسجد حاجی یونس: آدیس آبابا
+*[[مسجد بزرگ طوبا در سنگال|مسجد]] حاجی یونس: آدیس آبابا؛
-*مسجد ماکاینسا ابادیر: آدیس آبابا
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] ماکاینسا ابادیر: آدیس آبابا؛
-*مسجد سیده عایشه: آدیس آبابا
+*[[مسجد بیت المکرم|مسجد]] سیده عایشه: آدیس آبابا؛
-*مسجد دهکده شیق هوجلی: آدیس آبابا
+*[[مسجد التوحید آرژانتین|مسجد]] دهکده شیق هوجلی: آدیس آبابا؛
-*مسجد الاشامه: گوبا
+*[[مسجد الحاج عمرتال|مسجد]] الاشامه: گوبا؛
-*مسجد انوار: مکلا
+*[[مسجد الحاج عمرتال|مسجد]] انوار: مکلا؛
-*مسجد عری بلندا: دسیه
+*[[مسجد النقطه سوریه|مسجد]] عری بلندا: دسیه؛
-*مسجد اواسا: اواسا
+*[[مسجد النقطه سوریه|مسجد]] اواسا: اواسا؛
-*مسجد باب الرحمه: دیره داوا
+*[[مسجد الحاج عمرتال|مسجد]] باب الرحمه: دیره داوا؛
-*مسجد باته: آلمایا
+*[[مسجد امـوی در سوریه|مسجد]] باته: آلمایا؛
-*مسجد بخاری: باهیردار
+*[[مسجد النقطه سوریه|مسجد]] بخاری: باهیردار؛
-*مسجد بوتاجرا: بوتاجرا
+*[[مسجد النقطه سوریه|مسجد]] بوتاجرا: بوتاجرا؛
-*مسجد گاراگوتر: دسیه
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] گاراگوتر: دسیه؛
-*مسجد استی: [[گوندار]]
+*[[مسجد امـوی در سوریه|مسجد]] استی: [[گوندار]]؛
-*مسجد فتیح: جیما
+*[[مسجد امباره در زیمبابوه|مسجد]] فتیح: جیما؛
-*مسجد حاجی ادریس: بابیل
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] حاجی ادریس: بابیل؛
-*مسجد هامارسا: هامارسا
+*[[مسجد امـوی در سوریه|مسجد]] هامارسا: هامارسا؛
-*مسجد مرکز اسلامی: دیره داوا
+*[[مسجد امـوی در سوریه|مسجد]] مرکز اسلامی: دیره داوا؛
-*مسجد جامع: جیگیگا
+*[[مسجد الحاج عمرتال|مسجد]] جامع: جیگیگا؛
-*مسجد جامع: [[بحیردار]]
+*[[مسجد النقطه سوریه|مسجد]] جامع: [[بحیردار]]؛
-*مسجد ابوبکر صدیق: آگارفا
+*[[مسجد النقطه سوریه|مسجد]] ابوبکر صدیق: آگارفا؛
-*مسجدالنور: واردر
+*[[مسجد امباره در زیمبابوه|مسجد]]<nowiki/>النور: واردر؛
-*مسجد الرحمه: بدله
+*[[مسجد الحاج عمرتال|مسجد]] الرحمه: بدله؛
-*مسجد البرکه: جیگیگا
+*[[مسجد الحاج عمرتال|مسجد]] البرکه: جیگیگا؛
-*مسجد المبارک: ابومسا
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] المبارک: ابومسا؛
-*مسجد جامع الکبیر: [[گوندار]]
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] جامع الکبیر: [[گوندار]]؛
-*مسجد الکبیر: [[گوندار]]
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] الکبیر: [[گوندار]]؛
-*مسجد الرحمن: [[گوندار]]
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] الرحمن: [[گوندار]]؛
-*مسجد فتح: ساولا فلگه نوای
+*[[مسجد امـوی در سوریه|مسجد]] فتح: ساولا فلگه نوای؛
-*مسجد امام احمد: [[شهر حرار|حرار]]
+*[[مسجد بزرگ سنت لوئی سنگال|مسجد]] امام احمد: [[شهر حرار|حرار]]؛
-*مسجد المجاهدین: حرار
+*[[مسجد النقطه سوریه|مسجد]] المجاهدین: حرار؛
-*مسجد جامع: [[شهر حرار|حرار]]
+*[[مسجد النقطه سوریه|مسجد]] جامع: [[شهر حرار|حرار]]؛
-*مسجد الجامع الکبیر: حرار
+*[[مسجد النقطه سوریه|مسجد]] الجامع الکبیر: حرار؛
-*مسجد التوحید: [[شهر حرار|حرار]]
+*[[مسجد امـوی در سوریه|مسجد]] التوحید: [[شهر حرار|حرار]]؛
-*مسجد امام احمد: [[شهر حرار|حرار]]
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] امام احمد: [[شهر حرار|حرار]]؛
-*مسجد الخیر: [[گوندار]]
+*[[مسجد امباره در زیمبابوه|مسجد]] الخیر: [[گوندار]]؛
-*مسجد المبارک: ابومسا
+*[[مسجد بزرگ داکار سنگال|مسجد]] المبارک: ابومسا؛
-*مسجد بلال: دلا<ref>تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و مدارس قرآنی در [[اتیوپی]]. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2-4.</ref>.
+*[[مسجد امـوی در سوریه|مسجد]] بلال: دلا<ref>تارتار، محمدرضا (1391). مراکز اسلامی و مدارس قرآنی در [[اتیوپی]]. گزارش ارسالی از نمایندگی ج.ا.ایران در آدیس آبابا، ص 2-4.</ref>.
 == نیز نگاه کنید به ==
-[[نهادها و مراکز دینی مسلمانان کانادا]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان کوبا]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان مصر]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان تونس]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان روسیه]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان سنگال]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان آرژانتین]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان فرانسه]]؛ [[سازمان‌ها و موسسات اسلامی در مالی]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان زیمبابوه]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان اسپانیا]]؛ [[نهادها و مراكز دینی مسلمانان اردن]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان قطر]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان سیرالئون]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان تایلند]].
+[[نهادها و مراکز دینی مسلمانان کانادا]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان کوبا]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان مصر]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان تونس]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان روسیه]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان سنگال]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان آرژانتین]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان فرانسه]]؛ [[سازمان‌ها و موسسات اسلامی در مالی]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان زیمبابوه]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان اسپانیا]]؛ [[نهادها و مراكز دینی مسلمانان اردن]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان قطر]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان سیرالئون]]؛ [[نهادها و مراکز دینی مسلمانان تایلند]]؛[[نهادها و مراکز دینی مسلمانان بنگلادش]].
 == کتابشناسی ==