نهادها و سازمان‌های فرهنگی بنگلادش

نهادها و سازمان های فرهنگی دولتی و غیر دولتی در کشور بنگلادش شامل موسسات فرهنگی، موسسات و سازمان های دولتی شامل اداره باستان شناسی و موزه ها، آرشیو ملی بنگلادش، دایره حق طبع و نشر داکا است که در ذیل شرح داده شده است:

موسسات فرهنگی

به منظور نظارت بر عملکرد موسسات دولتی، موسسات خودگردان و مؤسسات خصوصی، دولت بنگلادش چندین وزارتخانه را به این کار اختصاص داده است. هر یک از این وزارتخانه ها از نوع فعالیت مؤسسات تحت اختیارشان کاملاً آگاهی داشته و بر آن ها نظارت می کنند. از جمله وزارتخانه های مهم در این زمینه، می توان به وزارت فرهنگ بنگلادش اشاره کرد.

موسسات (سازمان های) دولتی

اداره باستان شناسی و موزه ها

در خلال اجرای قوانین انگلیسی در شبه قاره هند، سازمان باستان شناسی کشور هند آغاز به کار کرد. بعد از سال 1947 شعبات این سازمان در بخش پاکستان نشین کشور هند، دایره باستان شناسی پاکستان نام گذاری شد. دفتر مرکزی این سازمان در غرب پاکستان واقع شده که شعبه هایی از آن در شهر داکا دایر شده است. این شعبه در پایتخت ایالت شرقی، وظیفه نگهداری و حفاظت از اشیاء تاریخی و مکان ها و موزه های باستان شناسی را برعهده دارد. این مطلب اغلب در آموزش به دانش آموزان و در هنگام بازدید معلمان، مربیان و سایر بازدیدکنندگان از موز ه باستان شناسی داکا عنوان شده و منتج به کسب دیدگاهی ارزشمند از گذشت ه کشور و ساماندهی تاریخچه کشور می شود. عملکردهای اصلی اداره باستان شناسی و موزه کشور بنگلادش، به قرار زیر است:

1. نگهداری و حفاظت از میراث ملی ِفرهنگی؛

2. حمایت از بناهای یادبود باستانی مطابق لایح ه اشیاء تاریخی مصوب سال 1968؛

3. نگهداری، حفاظت و تعمیر بناهای یادبود تاریخی سراسر کشور مطابق قانون آثار تاریخی و باستان شناسی؛

4. طرح و برنامه ریزی به منظور تجسس و اکتشاف اشیاء و بناهای تاریخی؛

5. شناسایی و کشف مکان های باستانی قبل از طراحی جهت حفاری؛

ِ6. رمز خوانی و مطالعه آثار ثبت شده باستانی نظیر کتیبه ها، کلیشه های مسی، سکه ها و نسخه های خطی به زبان های سانسکریت، عربی و فارسی؛

7. نظارت بر اشیاء تاریخی مطابق لایحه اشیاء تاریخی مصوب سال 1968؛

8. انتشار کتاب ها، بروشورها، دفترچه های راهنما، کارت پستال ها و استفاده از سایر موارد تبلیغاتی جهت ارائه میراث فرهنگی و ارائه اطلاعات موثق به محققین و دانشمندان ملی و بین المللی برای ترغیب آن ها به مطالعه فرهنگ کشور و ساماندهی تاریخی آن؛

9. انجام بررسیهای جامع و سیستماتیک برای تهیه اسناد کاملی از مساجد و بناهای یادبود تاریخی و بناهایی که از لحاظ فرهنگی دارای اهمیت می باشند. اسناد همه مراکز فرهنگی ِ تاریخی حفاظت شده و حفاظت نشده مشمول این بررسی می باشند؛

10. جمعاوری اشیاء تاریخی و مطالعه و تحقیق در مورد آن ها؛

11. برپایی کتابخانه های تخصصی در زمینه فرهنگ باستان؛

12. انجام تحقیقات متعدد در زمینه میراث فرهنگی کشور؛

13. حفاظت از بناهای یادبود، اشیاء تاریخی منقول متعلّق به اماکن باستانی یا غیرباستانی و همچنین اشیاء داخل موزه ها در برابر مواد شیمیایی و تأثیرات محیطی؛

14. هماهنگی با فعالیت های هیأت اعزامی سازمان علمی، تربیتی و فرهنگی ملل متحدبرای حفاظت و ساماندهی میراث فرهنگی کشور؛

15. برقراری ارتباطات فرهنگی میان وزارت فرهنگ و مؤسسات آموزشی از قبیل دانشگاه ها و موزه های خودگردان.

آرشیو ملی بنگلادش

تاریخچه تشکیل آرشیو ملّی در بنگلادش به زمان تهاجم بریتانیا به این کشور و اجرای قوانین انگلیسی در این شبه قاره، بر می گردد. در آن زمان دبیرخانه اجرایی دولت با همکاری وزارتخانه های جدید شروع به فعالیت در راستای افتتاح ادارات و مؤسسات جدید کردند. در نتیجه اداره ثبت سلطنتی در سال 1891 به خزانه هایی برای نگهداری و ضبط پرونده های دبیرخانه در کلکته تبدیل شد و گشایش یافت. بعدها این اداره به شهر دهلی انتقال یافته و تحت عنوان آرشیو ملّی هندوستان به کار خود ادامه داد. پس از تجزیه کشور هند در سال 1947، آرشیو ملی پاکستان در کراچی در سال 1951 تأسیس شد. پس از استقلال بنگلادش و جدایی از قلمرو پاکستان در سال 1971، دولت جمهوری بنگلادش آرشیو ملّی کشور را در سال 1973 در شهر داکا و تحت حمایت و نظارت خود و با عنوان زیرمجموعه ای از اداره آرشیوها و کتابخانه های بنگلادش دایر کرد.

دولت جمهوری بنگلادش رسماً در سال 1983 فرمان تأسیس آرشیوهای ملّی برای نگهداری و حفاظت از اسناد دائمی دولتی را صادر کرد. بر طبق این فرمان شورای مشاور آرشیوهای ملی با تعداد 13 عضو مشتمل بر نمایندگانی از وزارتخانه ها و دانشگاه های مختلف برای اجرای این فرمان، دایر شد. از جمله عملکرد آرشیوهای ملّی بنگلادش می توان نمونه های زیر را نام برد:

1. حفاظت و نگهداری از اسناد دولتی؛

2. تأسیس و حمایت از کلکسیون های خصوصی؛

3. تلاش برای گسترش هر چه بیشتر نشریات، روزنامه ها، ماه نامه ها و آثار چاپی دولتی؛

4. ایجاد آرشیوهای کتابخانه ای برای استفاده محققان و دانشمندان؛

5. برقراری رابطه با مؤسسات خارجی که عضویی از شورای بین المللی آرشیوهای ملّی می باشند؛

6. ارائه خدمات مشاوره به مؤسسات دولتی و خصوصی برای نگهداری و اعاد ه اسناد مهم تاریخی؛

7. ارائه اطلاعات مرجع به دانشمندان محقق، مناسب با موضوع پروژه های تحقیقاتی آن ها؛

8. اجرای حکم آرشیوهای ملّی مصوب سال 1983.

دایره حق طبع و نشر داکا

دایره حق طبع و نشر در واقع اداره ای نیمه قضایی است که با وزارت فرهنگ، ارتباط تنگاتنگ داشته و تحت نظارت دولت اداره می شود. این اداره طی فرمان حق طبع و نشر مصوب سال 1962 و اصلاحیه مصوبه در سال 1978 در داکا تأسیس شد. عملکردهای این اداره در ادامه می آید:

1. اختصاص حق طبع و نشر و اجرای قانون مصوّب سال 1962 در مورد ادبیات، نمایشنامه، موسیقی، آثار هنری، آثار فیلم برداری، آثار باستانی، دست نوشته ها و آثار نمایشی؛

2. ارائه مجوز به اجرای اثر هنری یا نمایشی در ملاء عام یا نمایش آن در رادیو تلویزیون و ...؛

3. ارائه مجوز به تجدید چاپ و نشر آثار هنری که شامل موارد هنری ذکر شده را در بر می گیرد؛

4. ارائه مجوز به نشر ترجمه اثر ادبی یا نمایشنامه به زبان های گوناگون؛

5. جلوگیری از انتشار و ورود نسخه های غیرقانونی آثار هنری دارای حق طبع و نشر؛

6. اعطای حق تألیف به آثار هنری ادبی، نمایشنامه، آثار موسیقی و ...؛

7. نظارت بر کار انجمن های هنری از لحاظ نرخ، هزینه، حق تألیف و اینکه آیا چنین انجمن هایی صلاحیت جمع آوری کمک های مالی به دست آمده از اجراهای مختلف هنری برای هزینه در کارهای عام المنفعه را داشته یا فاقد چنین صلاحتی می باشند؛

8. اعمال قدرت در زمینه هنر طبق فرمان مصوب 1962؛

9. ارائه تبصره های قانونی گوناگون به دبیرخانه و اتخاذ تصمیمات و انجام بحث و بررسی های متوالی در خصوص عملکرد قانون حق طبع و نشر بر طبق بخش 45 از فرمان حق طبع و نشر دولت مصوب سال 1962؛

10. برقراری ارتباط با سازمان های بین المللی نظیر یونسکو و WIPO (شایان ذکر است که کشور بنگلادش اکنون عضو ثابتی از سازمان UNESCO (یونسکو) معرفی شده و احتمالاً به کنوانسیون Berne ملحق خواهد شد)؛

11. رسیدگی رسمی و قضاوت در مورد اختلافات موجود در ثبت حق چاپ. چاپ

نیز نگاه کنید به

• مدیریت فرهنگی ژاپن؛ مدیریت فرهنگی کانادا؛ مدیریت فرهنگی کوبا؛ مدیریت فرهنگی مصر؛ مدیریت فرهنگی چین؛ مدیریت فرهنگی تونس؛ مدیریت فرهنگی روسیه؛ مدیریت فرهنگی سنگال؛ مدیریت فرهنگی آرژانتین؛ مدیریت فرهنگی سوریه؛ مدیریت فرهنگی زیمبابوه؛ مدیریت فرهنگی اسپانیا؛ مدیریت فرهنگی اردن؛ مدیریت فرهنگی قطر؛ مدیریت فرهنگی سیرالئون