حوزه‌های علمیه شیعیان افغانستان
درگذشته، مدارس و حوزه‌های علمیه عالی‌ترین مؤسسات علمی برای کسب دانش و معرفت و یگانه راه تعلیم و تربیت محسوب می‌شدند؛ مدارس علمیه هم در نقاط مختلف شیعه‌نشین وجود داشت. مدارس و حوزه‌های دینی اهل تشیع در افغانستان هیچ‌گاه از حمایت دولتی برخوردار نبوده و همگی غیردولتی و حالت خصوصی داشته‌اند. به لحاظ ضدیت دولت‌ها با شیعیان، مدارس دینی اهل تشیع معمولا دارای مواضع ضد دولتی بوده‌اند. درگذشته، طلاب علوم دینی شیعه افغانستان، برای کسب علم و طی مدارج بالای علمی به نجف می‌رفتند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران از یک سو و بروز محدودیت‌ها برای رفت‌وآمد به عراق توسط رژیم بعثی عراق، حوزه‌های علمیه قم و مشهد توسعه پیدا کرد و طلاب علوم دینی شیعه از سراسر جهان، از جمله افغانستان برای ادامه تحصیل به قم و مشهد می‌روند. حوزه علمیه قم در جهان تشیع مرکزیت پیدا کرده و ده‌ها هزار طلبه از بیش از ۹۰ کشور جهان به این شهر می‌روند. طی دهه‌های اخیر، به‌ویژه پس از برکناری طالبان، حوزه‌های علمیه و مدارس دینی شیعیان رو به افزایش و توسعه بوده‌اند، برخی از مدارس و حوزه‌های مهم علمیه از این قرارند: «مدرسه آیت‌الله محمد آصف محسنی در کابل و قندهار، مدرسه آیت‌الله سید محمد سرور واعظ در کابل، مدرسه آیت‌الله سید علی بهشتی در ورس، مدرسه صادقیه در هرات، مجتمع علمی و فرهنگی غوری... و مدرسه علمیه خاتم‌النبیین»،[۱] به همراه دانشگاه خاتم‌النبیین (کابل)، مدرسه رسالت، مدرسه مهدویه (کابل)، مدرسه و مجموعه خاتم‌الانبیاء (کابل)، مدرسه مدینه‌العلم (کابل)، مدرسه سلطانیه (مزار شریف)، مدرسه جعفریه (هرات)، مدرسه امیرالمؤمنین (مزار شریف) مدرسه جعفریه (مزار شریف)، مدرسه امام حسن (ع) (هرات)، مدرسه امام حسین (ع) (هرات)، مدرسه خاتم‌الانبیاء (هرات)، مدرسه بقیةالله (هرات)، مدرسه مترقیه (هرات)، مدرسه محمدیه تپه سلام (کابل)، مدرسه آیت‌الله محقق کابلی، مدرسه علمیه شیخ هاشم صالحی و حوزه‌های علمیه در جاغوری، بلخاب، یکاولنگ، بهسود، کابل، هرات، بلخ، قندهار، ارزگان، غزنی رسول اکرم (ص)، بدخشان (فیضیه در شهرستان درواز)، پنجاب و غیره.[۲]