مراكز آموزشی و تبلیغی شیعیان در بنگلادش
در کشور بنگلادش شیعیان برای حفظ موقعیت دینی خویش، تبلیغ و بالابردن سطح آگاهیها و دانش هم مذهبان خویش اقدام به شکل دهی تشکیلات و سازمانهای گوناگونی کردهاند. برخی از آنان قانونی و در دوایر دولتی ثبت شدهاند و برخی هم به صورت غیر رسمی شکلگرفته و فعال هستند. در این نوشته به برخی از آنان اشارهای شده است و اطلاعاتی مختصری در باره آنان ارایه می شود.
مراکز آموزشی و تبلیغی
حوزه علمیه کولنا
استان کولنا در جنوب غربی کشور بنگلادش واقع و دارای مرزی طولانی باکشور هندوستان می باشد. این استان از نظر تراکم حضور شیعیان پس از داکا مقام دوم را در این کشور دارا است، به طوری که گفته میشود حدود یک سوم از کل شیعیان در این استان زندگی میکنند. تنها حوزه علمیه ویژه برادران شیعه در بنگلادش در مرکز این استان[۱]واقع است.
مدیریت این حوزه را حجت الاسلام والمسلمین سید خلیل رضوی برعهده دارد که از فارغ التحصیلان حوزه علمیه قم میباشد. این حوزه زیر نظر سازمان مدارس و حوزههای علمیه خارج از کشور اداره میشود. از فارغ التحصیلان این حوزه هم اکنون یازده نفر در شهرستان قم مشغول کسب علم هستند، چهار نفر از فارغ التحصیلان این حوزه پس از اتمام مرحلهاول تحصیلات خویش در قم، به کشور بنگلادش بازگشته اند و در جایگاه امام جماعت، مدرس و معلم مشغول فعالیت دینی هستند. تعداد پنج نفر از فارغ التحصیلان که موفق به اخذ مدرک کاردانی از حوزه علمیه کولنا شدهاند، هم اکنون در جایگاه امام جماعت، مدرس و معلم در شهرستانها و روستاهای متفاوت کشور بنگلادش مشغول انجام وظیفه هستند. طبق آخرین اطلاعات، هم اکنون 28 نفر در این مرکز دینی مشغول تحصیل میباشند که 16 نفر دانشجو و 12 نفر طلبه هستند. تعداد استادان به اضافه مدیر مدرسه چهار نفر میباشند. این حوزه در سال 1995 (1374) با همکاری سازمان مدارس و حوزههای علمیه خارج از کشور(جامعه المصطفی (ص) العالمیه) تاسیس شده است. در این حوزه علمیه فعالیتهای تبلیغی قابل ملاحظهای نظیر برگزاری سمینار، نمایشگاه عکس و فیلم نیز شکل گرفته و با استقبال مسلمانان مواجه شده است. در ضمن این حوزه دارای هفته نامهای به نام فجر میباشد که تاکنون چندین جلد کتاب در موضوعات مختلف اسلامی ترجمه و منتشر کرده است.
مدرسه صاحب الزمان خالص پور
این مدرسه دینی در هفت کیلو متری شهرستان کولنا و در منطقه خالص پور واقع است. در این مدرسه حدود 20 نفر دانشآموز زیر 13 سال مشغول تحصیل هستند. مدیر این مدرسه آقای سید رضا علی زیدی از فارغ التحصیلان حوزه علمیه قم و معاون او آقای نورعلم میباشد که در هندوستان درس خوانده است. معمولا فارغ التحصیلان این مدرسه جذب حوزه علمیه کولنا میشوند.
حوزه علمیه خواهران شیعه در داکا
این حوزه علمیه در سال 1383 به همت سازمان مدارس و حوزههای علمیه خارج از کشور تاسیس شده است. دانشجویان این حوزه را حدود 25 نفر از دختران بنگلادش تشکیل میدهند که حدود یک دوم آن ها به صورت شبانه روزی و بقیه به صورت روزانه در این حوزه مشغول تحصیل هستند. امید می رود این حوزه در آینده خدمت شایسته ای به شیعیان بنگلادش ارایه کند.
حسینیه دالان
همان طور که قبلا اشاره کردیم، حسینیه دالان مهم ترین مرکز شیعی کشور بنگلادش میباشد. این حسینیه دارای قدیمیترین تشکیلات شیعی در داکا است که در سال 1642م/1052 هـ. ق توسط حاکم ایالات «ناوارا» در زمان فرمانروایی «شاه شجاع» شاهزاده بنگال، به نام میرمراد بنیانگذاری شد. در حال حاضر این حسینیه توسط هییتی به نام شورای رفاهی حسینیه اداره میشود. اهداف این تشکیلات طبق اساسنامه عبارت اند از:
1.سخنرانی، وعظ و خطابه اسلامی (شیعه اثنی عشری)
2.زمینه سازی برای ایجاد اتحاد شیعیان بنگلادش
3.انجام کمکهای رفاهی، بهداشتی، پزشکی و ... در میان جوامع شیعی
4.سازمان دهی مراسم در ماه محرم، دادن افطاری در ماه مبارک رمضان و...
مولانا راشد حسین زیدی امام جماعت این تشکیلات و پادشاه شیرازی مسیول و سرپرست هیات مدیره شورای رفاهی (هیات امنای) حسینیه می باشند.[۲]
5.موسسه دارالقرآن کریم: این موسسه به صورت رسمی ثبت شده و از نظر دولت بنگلادش قانونی می باشد. دار القرآن فعالیتهای تبلیغی، آموزشی، رفاهی و پزشکی فراوانی در بنگلادش انجام میدهد، مانند:
1.ایجاد کتابخانه در محل حسینیه دالان؛
2.تشکیل و حمایت از شفاخانهها در مناطق مختلف کشور بنگلادش، از جمله تاسیس یک شفاخانه مجهز و کامل در حسینیه دالان؛
3.حمایت از روحانیون و مبلغین شیعه اعم از فارغ التحصیلان ایران و یا بومی جهت ارایه خدمات بیشتر و بهتر آموزش و تبلیغی؛
4.فعالیت جهت ایجاد وحدت بین مذاهب مختلف اسلامی؛
5.حمایت از خانوادهها مستضعف و فقرای مسلمان.
6.برگزاری کلاس های آموزشی
7.چاپ وانتشار کتب مورد نیاز
این موسسه با حمایت مالی جمهوری اسلامی ایران و با مدیریت و نظارت نماینده محترم مقام معظم رهبری حضرت آیت الله شاهرخی خرم آبادی اداره میشود.
انجمنها و گروهای شیعی
1.انجمن پانجاتانی (پنجتن) در شهرستان کولنا: هدف این انجمن تبلیغ عقاید و اعمال شیعه میباشد. این انجمن دارای فعالیتهای مطبوعاتی و انتشاراتی قابل ملاحظهای میباشد. آقای سید واصف میرزا مسوول این انجمن میباشد؛
2.سازمان خیرین نور الثقلین: این سازمان در سال 1977 توسط مولانا سید راشد حسین زیدی در داکا تاسیس شد. هدف آن فعالیتهای مذهبی، امور خیریه، انتشارات و ... است؛
3.فدراسیون جوانان جعفری دباتا، در ساتخیرا به سرپرستی حجت الاسلام محمد عبد القدوس؛
4.فدراسیون روح الله در ساتخیرا به سرپرستی حاجی مشرف علی خان؛
5.موسسه البلاغ در ساتخیرا به سرپرسیتی میرزا انور حسین؛
6.محمدیه تراست، در منطقه محمد پور داکا به سرپرستی محمود حسین؛
7.انجمن عباسیه در شهرستان سید پور به سرپرستی سید معصوم خان.
انجمنها و گروه های شیعی مستبصرین
1.فونداسیون ایدهآل در شهرستان داکا به سرپرستی شهید الزمان؛
2.آکادمی امام مهدی (عج) در برهان الدین بهولا: در سال 1979م در شهرستان برهان الدین بهولا، برای تبلیغ و تبیین تشیع مرکزی تاسیس شد که عمدهترین کارهای آن تدریس قرآن، تحصیلات علوم اسلامی و علوم عقاید مذهب شیعه و اداره کتابخانه است. بهولا بزرگ ترین جزیره بنگلادش محسوب می شود که 4 میلیون جمعیت دارد. در این شهرستان 85 درصد مسلمانان سنی و 12درصد هندو و بودایی و... مقیم میباشند. وقتی که انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت امام خمینی (ره) در سال 1979م به پیروزی رسید, حضرت امام خمینی(ره) در سراسر جهان در جایگاه شخصیتی عارف مسلک و مهم ظاهر شدند. از آن زمان با دعوت شیخ محمد شهید الزمان چند نفر اهل تسنن, کتب امام خمینی (ره), کتب تاریخ خلافت وکتب عقاید مذهب شیعه را خواندند و در نتیجه به مذهب حقه شیعه مشرف شدند. آن زمان برای تبلیغ این مذهب، مرکزی به نام کتابخانه شیخ سعدی و مکتب خانه ای برای تدریس قرآن به کمک حضرت آیت ا... شاهرخی (نماینده مقام معظم رهبری در بنگلادش)در شهرستان برهان الدین تاسیس شد. اکنون در این شهرستان بیش از 20 خانواده از مذهب تشیع پیروی میکنند. در حال حاضر این تشکیلات به آکادمی امام مهدی (عج) تغییر نام داده و سرپرستی آن برعهده آقای محمد نورعالم میباشد.
3.موسسه محمدیه در شهرستان راجشاهی به سرپرستی عزیز الحق؛
4.سازمان تبلیغی دعوت در داکا به سرپرستی الطاف حسین؛
5.سازمان اقرأ در شهرستان ساتخیرا به سرپرستی وکیل عبدالرزاق؛
6.حلقه مطالعاتی امامیه در منطقه بوگرا به سرپرستی ابو جعفر؛
7.مجلس خواهران در شهرستان داکا به سرپرستی خانم سلینا پروین؛
8.آکادمی شهید تیتومیر داکا با مدیریت آقای عاصف الرحمان.
(اطلاعات مشروح زیر حاصل یک جلسه دوستانه با آقای عاصف الرحمان مدیر آکادمی شهید تیتومیر و دکتر ظهیر الدین محمود عضو ارشد این تشکیلات می باشد)
«جمعی از جوانان شیعه تحصیلکرده کشور بنگلادش که اکثرا از مستبصرین (شیعه شدگان) می باشند، در سال 1999 میلادی اقدام به تاسیس تشکیلاتی آموزشی عقیدتی به نام موسسه آکادمی شهید تیتومیر کردند و در طول عمر کوتاه این تشکیلات اقدامات مهمی انجام دادهاند. هم اکنون چهار نفر از اعضای ارشد این تشکیلات، در حال کسب علم در حوزه علمیه قم و در سطوح بالا هستند. این تشکیلات تاکنون حدود سی جلد کتاب به زبان بنگالی ترجمه و توزیع نموده است. آنان دارای یک فصلنامه به نام النور (جوتی) هستند که در تیراژ یکهزار نسخه منتشر میشود. در این فصلنامه بیشتر مسایل عقیدتی و فکری مربوط به اسلام و تشیع مطرح میشود.
«در این موسسه هم اکنون دورههای آموزشی دینی کوتاه و بلند مدت ویژه اعضاء و طرفداران برگزار میشود. آقای محمد عاصف الرحمن که فارغ التحصیل دانشگاه ملی در مقطع فوق لیسانس روانشناسی میباشد، مدیر اجرایی این تشکیلات است که هم اکنون در یک آپارتمان نسبتا مناسب مستقر هستند.
«برگزاری دعای کمیل در هر شب جمعه، مراسم دعا و برگزاری احیا در ماه مبارک رمضان و عزاداری در ماه محرم و صفر از دیگر برنامههای این تشکیلات است.
«هیات امنای این تشکیلات اذعان میدارد که کمک و حمایتهای علمی، معنوی و مادی از هرکدام از تشکیلات شیعی را میپذیرند؛ ولی در روش کار خویش بدون مطالعه و بررسی تغییر نمیدهند».
ملاحظات:
1.این تشکیلات دارای حدود سی عضو فعال است. تعداد افراد شرکت کننده در جلسات آنان و مخصوصا در مراسم مهم به حدود یکصد نفر میرسد.
2.این تشکیلات از محل حق اشتراک اعضا و بعضا حمایتهای افراد خیر اداره میشود.
3.شهید تیتومیر که این تشکیلات نام او را برخود نهاده است، از مبارزین و مجاهدین بنگال غربی و یکی از فرماندهان مبارز علیه استعمار انگلیسی بوده است که در سال 1951 به شهادت رسیده است. گفته میشود که تیتومیر از سادات و ایرانی الاصل بوده است.
4.میتوان گفت که اعضای آکادمی شهید تیتومیر معتقد به ترویج اسلام خرد گرایانه بوده و قصد بارور ساختن استعدادهای جوانان شیعه و بیشتر مستبصرین را در ذهن میپرورانند. آنان به اصل تقیه بیش از حد معتقدند و در بیشتر اوقات در مجامع و گردهماییهای اسلامی از ابراز عقید خود به صورت مستقیم و یا اقامه نماز به صورت شیعی پرهیز مینمایند.[۳]
نیز نگاه کنید به
نهادها و مراکز دینی مسلمانان کانادا؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان کوبا؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان مصر؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان تونس؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان روسیه؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان سنگال؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان آرژانتین؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان فرانسه؛ سازمانها و موسسات اسلامی در مالی؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان زیمبابوه؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان تایلند؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان اسپانیا؛ نهادها و مراكز دینی مسلمانان اردن؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان قطر؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان سیرالئون؛ نهادها و مراکز دینی مسلمانان اتیوپی