هویت ملی کردی در کردستان عراق
هویت و ناسیونالیسم قومی کرد به نوعی علت وجودی حکومت اقلیم کردستان محسوب میشود؛ به این معنا که این حکومت برای حفظ موجودیت خود و رویارویی با چالشهای درونی و بیرونی مجبور است بر تمایلات و ارزشهای قوم کرد تاکید و تکیه کند. در طول دو دهه گذشته در همه نواحی کردنشین کشورهای منطقه، جریانهای هویتگرای کردی فعال شدهاند و کم و بیش بر یکدیگر تاثیر گذاشتهاند. با دستیابی به خودمختاری در منطقه کردستان عراق، این منطقه برای حفظ موجودیت خود به تقویت مستمر هویت کُردی نیاز دارد. طبیعی است که این موضوع موجب تقویت مستمر جریان هویتگرای کُردی و افزایش اعتماد به نفس حاملان این اندیشه در نواحی مشابه میشود. معنای هویت ملی کُرد را میتوان بهصورت یک فرهنگ مشترک، زبان، قلمرو، مجموعهای از نمادها، حافظه و تجربه و آرزوهای سیاسی آینده ترسیم کرد. بر این اساس، گروههای کُرد از گروههای عرب، فارس و ترک متمایز میشوند، حتی اگر احساسات مذهبی و ایدئولوژیک آنها در موارد خاصی همپوشانی داشته باشد[۱].
هویت ملی کردها بر پایه عناصر فرهنگی، تاریخی، زبانی، سرزمینی و سیاسی شکل گرفته است. کردها یکی از بزرگترین اقوام بدون کشور در جهان هستند که در عراق، ایران، ترکیه و سوریه زندگی میکنند. مفهوم "کردایتی"( Kurdayati)، که به معنای آگاهی قومی کردی است، شامل فرهنگ مشترک، زبان، سرزمین تاریخی، خاطرات ملی و آرمانهای سیاسی میشود. این هویت تحت تأثیر سرکوبهای تاریخی، سیاستهای همگونسازی، مقاومت مسلحانه و تحولات مدرن قرار داشته است. کردها در طول قرن بیستم و بهویژه در دوران رژیم بعث عراق تحت فشار شدید قرار گرفتند. حکومت صدام حسین تلاش کرد تا هویت کردی را از بین ببرد و در این راستا به سیاستها و اقدامات متعددی مبادرت کرد که از جمله عبارت بودند از:
- ممنوعیت زبان کردی در مدارس و رسانهها؛
- سیاستهای اجباری عربیسازی و تغییر بافت جمعیتی مناطق کردنشین و؛
- حملات نظامی و سرکوب شورشهای کردی.
ناسیونالیسم کردی در واکنش به این سرکوبها تقویت شد و به جنبشهای خودمختاری و استقلالطلبانه تبدیل شد. رویدادهایی مانند نسلکشی انفال (۱۹۸۶-۱۹۸۹) و بمباران شیمیایی حلبچه (۱۹۸۸) به عنوان نقاط عطف تاریخی در حافظه جمعی کردها شناخته میشوند[۲].
حافظه تاریخی نقش مهمی در تقویت هویت ملی کردهای عراق داشته است. حافظه تاریخی کردها به شدت تحت تأثیر تراژدیها و سرکوبهای تاریخی است. موزههایی مانند امنا سوراکا در سلیمانیه نقش مهمی در حفظ و نمایش تاریخ سرکوب کردها دارند. کردها از این حافظه تاریخی برای مطالبه حقوق ملی و بینالمللی خود استفاده میکنند. در گفتمان ناسیونالیستی کردی، رنجهای تاریخی کردها به عنوان یک عامل انسجامبخش برای هویت ملی معرفی شدهاند. زبان کردی نیز یکی دیگر از ارکان اساسی هویت کردی است. به خصوص اینکه پس از سال ۱۹۹۱ و ایجاد حکومت خودمختار کردستان عراق، زبان کردی جایگاه رسمی یافت و نظام آموزشی و رسانههای کردی گسترش یافتند. همچنین نهادهای فرهنگی مانند دانشگاهها، موزهها، رسانهها و جشنوارههای فرهنگی در حفظ و تقویت هویت کردی نقش مهمی دارند. در اقلیم کردستان عراق، هنر نیز نقش مهمی در بازتعریف هویت کردی دارد. هنرمندان کرد از موسیقی، نقاشی، ادبیات و سینما برای بیان تاریخ و هویت ملی خود استفاده کردهاند[۲].
با وجود پیشرفتهای زیادی که در کردستان عراق در زمینه تقویت هویت ملی صورت گرفته، چالشهایی نیز وجود دارد. برخی از نهادهای فرهنگی به دلیل نفوذ احزاب سیاسی کردی، نتوانستهاند همه دیدگاههای کردی را بازنمایی کنند. اختلافات بین احزاب باعث شده که دیدگاههای مختلفی از هویت ملی کردی وجود داشته باشد. جوانان کرد امروز بیش از گذشته با فرهنگ جهانی و تأثیرات مدرن روبهرو هستند. افزایش مهاجرت به شهرها و کشورهای دیگر باعث شده که برخی از جنبههای سنتی فرهنگ کردی تضعیف شوند. بحرانهای اقتصادی در کردستان عراق باعث کاهش بودجه برای نهادهای فرهنگی و آموزشی شده است. همچنین کاهش سرمایهگذاری در بخش موزهها، هنر و رسانهها ممکن است بر حفظ و ترویج هویت ملی تأثیر بگذارد[۲].
نیز نگاه کنید به
هویت ملی در آرژانتین؛ هویت ملی سنگال؛ هویت فرهنگی و ملی چین؛ هویت ملی در ژاپن؛ هویت ملی در روسیه؛ هویت ملی در کوبا؛ هویت ملی در لبنان؛ هویت ملی مصر؛ هویت ملی در تونس؛ هویت ملی در فرانسه؛ هویت ملی در اردن؛ هویت ملی در اوکراین؛ هویت ملی در سیرالئون؛ هویت ملی در قطر؛ هویت ملی در گرجستان؛ هویت ملی در بنگلادش؛ هویت ملی در سریلانکا
کتابشناسی
- ↑ دهش، آرزو، شوهانی، احمد(1402)، "ملت سازی در اقلیم کردستان عراق در چارچوب واقع گرایی"، فصلنامه مطالعات سیاسی بین النهرین، شماره 2، بهار، ص 110-111.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Autumn Cockrell-Abdullah, Constituting Histories Through Culture In Iraqi Kurdistan, Zanj: The Journal of Critical Global South Studies, Volume Two, Number One, 2018, pp. 66-80.
نویسنده مقاله
علی اکبر اسدی