روابط زیمبابوه با کشورهای جهان

از دانشنامه ملل

با توجه به سابقه مبارزاتی زیمبابوه با غرب و آمریکا و به ویژه انگلستان بر سر موضوع اصلاح برنامه مالکیت زمین و در راستای مقابله با تحریم‌های اعمال شده غرب علیه این کشور، وزارت امور خارجه زیمبابوه سیاست خارجی کشور را با چرخشی قابل توجه از رویکرد غربی به نگاه به برخی از کشورهای آسیایی و منطقه خاور دور مانند چین، جمهوری اسلامی ایران، اندونزی، هند و مالزی تغییر داده است. زیمبابوه به خصوص با کشور چین دارای روابط گسترده در حوزه‌های مختلف صنعت، معدن، تکنولوژی، مخابرات، تجارت و ...است.

روابط زیمبابوه با بلوک شرق

عدم وجود روابط حسنه فی ما بین زیمبابوه و آمریکا در سال‌های یاد شده باعث نزدیکی حراره و اتحاد جماهیر شوروی نشد. روابط رسمی دو کشور که پس از گذشت یک سال از استقلال زیمبابوه ایجاد شده بود، با انتقاد از آن کشور در موضوع اشغال و دخالت در امور داخلی افغانستان به سردی گرایید. در سال 1981، موگابه به چند کشور سوسیالیستی اروپای شرقی مانند یوگسلاوی، رومانی، آلمان شرقی و مجارستان سفر کرد و نسبت به توسعه روابط اقتصادی با آن کشورها ابراز علاقه‌ مندی کرد. دیدگاه‌ها و مواضع سوسیالیستی موگابه هم زمان با گسترش جنبش‌های اجتماعی در کشورهای شرق اروپا در 1989 تغییر کرد. موگابه در سال 1981 دیداری از چین داشت. روابط دو کشور با ساخت استادیوم ورزشی در حراره توسط چینی‌ها رو به گسترش گذاشت. هم زمان با چین ،زیمبابوه روابط خود با کره شمالی را نیز افزایش داد[۱].

روابط با آمریکا

نخستین روابط دیپلماتیک خارجی زیمبابوه پس از استقلال با ایالات متحده، در دوران ریاست جمهوری کارتر آغاز شد. آمریکا بلافاصله یک کمک 2 میلیون دلاری در قالب اقلام پزشکی و درمانی به این کشور اهداء نمود. در آگوست 1980 موگابه جهت دیدار از آمریکا وارد واشنگتن شد .

یاسر عرفات(1403). برگرفته از سایت فرارو، قابل بازیابی از https://fararu.com/fa/news/534487/

آمریکا در قضیه کنفرانس لانکستر پشت پرده عمل می‌کرد و بلافاصله بعد از استقلال زیمبابوه سفارت خود را در سال 1980 در حراره تأسیس نمود. در سال 1981 آمریکا برای شرکت در کنفرانس توسعه، هیأتی را به زیمبابوه اعزام نمود و در همین سفر مبلغ 225 میلیون دلار کمک برای برنامه‌های توسعه‌ای این کشور اختصاص داد. در سال‌های 83-1982 دو کشور در زمینه همکاری‌های نظامی قراردادی را به امضاء رساندند. اما آمریکا نگران ایدئولوژی سوسیالیسم و کمونیسم حکومت زیمبابوه بود. در این دوران نگاه زیمبابوه به دنیا از دریچه این نوع تفکر سیاسی بود و همین نگرش باعث شد که موگابه در ابتدای دوران استقلال حمایت قاطع خود از "دانیل اورتگا" رئیس جمهور حکومت مارکسیست - لنینیستی نیکاراگوئه را اعلام نماید در حالی که آمریکا مخالف جدی حکومت اورتگا بود. موضوع فلسطین نیز از جمله مواردی بود که دو کشور در آن اختلاف نظر داشتند. تا زمان مرگ "یاسر عرفات" حمایت موگابه از مواضع بر حق فلسطین با مخالفت شدید آمریکا روبرو بود.

مخالفت زیمبابوه با سیاست آمریکا در تلاش برای خارج کردن ارتش کوبا از آنگولا که در موضوع استقلال نامیبیا اتفاق افتاد، از مواردی بود که بر روابط دو کشور تأثیرات ناخوشایندی گذاشت.

هنگامی که زیمبابوه از محکوم کردن اتحاد جماهیر شوروی در ساقط کردن هواپیمای مسافربری کره‌ای خودداری نمود، آمریکا نیز کمک مالی خود را به نصف تقلیل داد. در سال 1986 کارتر به زیمبابوه سفر کرد. در این سفر که به مناسبت چهارمین سال فعالیت سفارت آمریکا در زیمبابوه انجام شده بود، موگابه به انتقاد شدید از سیاست‌های آمریکا در ارتباط با سیاهان زیمبابوه و آفریقای جنوبی پرداخت. موگابه در عین حال که به دلیل این بی تعارفی از کارتر عذر خواهی کرد اما خشم خود را نسبت به مواضع خصمانه آمریکا نشان داد.

انتقاد شدید موگابه از حمایت آمریکا از رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی، مخالفت با تجاوز آمریکا به گرانادا در سال 1982 و در نهایت مخالفت وی با تهاجم ارتش آمریکا در جنگ عراق در مارس 2003 از جمله موارد مهم در تفاوت دیدگاه‌های دو کشور در عرصه سیاست خارجی و بین‌المللی بود.

دولت آمریکا در زمان‌های مختلف میزان کمک‌های مالی خود به این کشور را تغییر داده آن را به گونه‌ای به جام شوکران تبدیل کرده است. تعهدات حمایتی مالی آمریکا به این کشور در سال 1980 با 24 میلیون دلار آغاز و در سال 1982 به 84 میلیون دلارا فزایش یافت. در سال 1984 به 59 میلیون دلار کاهش و در اوایل 1986 پیش از تصمیم ماه سپتامبر آن سال مبنی بر لغو همه برنامه‌های آتی کمک خارجی، به کمتر از 20 میلیون دلار رسید[۲].

به دنبال آن، آمریکا کمک‌های خود به زیمبابوه را قطع کرد. در سال 1988 آمریکا به طور غیر مستقیم از طریق تبلیغات فرهنگی در مطبوعات آمریکا و به بهانه مشکلات خانوادگی شهروندی زیمبابوه خشم خود نسبت به این کشور را به مشکلی سیاسی تبدیل کرد. تبلیغات آمریکا از طریق رسانه‌ها این گونه وانمود می‌کرد که به طور کلی کشورهای آفریقایی وحشی بوده نمی‌توان به آن‌ها اطمینان داشت. روابط زیمبابوه با آمریکا کم کم به سردی گرائید و زمانی که نماینده ریگان در زیمبابوه در سال 1989 آن کشور را ترک کرد، روابط دو کشور کاهش یافت. این روابط طی سال‌های بعد نه تنها بهبود نیافت بلکه به علت وضع و افزایش تحریم‌های آمریکا و غرب علیه زیمبابوه کاملاً از رونق افتاد.

با در پیش گرفتن سیاست اصلاح برنامه زمین از سوی موگابه، سردی روابط هم‌چنان ادامه یافت و اعمال تحریم‌ها و ممنوعیت سفر مقامات سیاسی زیمبابوه به آمریکا باعث وخامت اوضاع گردید و بالاخره در سال 2004 کاخ سفید حکومت زیمبابوه را تهدیدی جدی برای سیاست خارجی آمریکا خواند و در همان زمان، جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی را نیز توأمان خطری برای خود معرفی کرد[۳].

طی دوره زمانی سال‌های 2000 الی 2008، آمریکا به همراه انگلستان و دیگر متحدان غربی خود در حرکتی منسجم علیه حکومت زیمبابوه ضمن ادامه تحریم، انتقادات زیادی را به موگابه وارد کردند. اما علی رغم اعمال تحریم‌ها برخی کمک‌های بشر دوستانه خود از قبیل کمک 120 میلیون دلاری مواد غذایی را در سال 2012 به مردم این کشور انجام داد[۴].

روابط با انگلستان

روابط دو کشور زیمبابوه و بریتانیا سابقه‌ی بسیار طولانی داشته به دوران استعمار باز می‌گردد. زیمبابوه قبل از استقلال از مهم‌ترین مستعمرات بریتانیا به شمار می‌رفت و حتی ارتش زیمبابوه وامدار کمک ساختاری از طرف بریتانیا می‌باشد. متعاقب کنفرانس لانکستر و کسب استقلال، روابط این دو کشور به تدریج از دهه 1980 با مشکلاتی روبرو شد. تصمیم زیمبابوه در سال 2000 برای آغاز برنامه اصلاح زمین روابط دو کشور را تیره و تار کرد.

زیمبابوه انگلستان را به خاطر حمایت از حزب مخالف در کشورش مورد انتقاد قرار داد. هم زمان با روی کار آمدن "تونی بلر" نخست وزیر انگلستان روابط دو کشور تیره‌تر شد و انگلستان هر گونه کمک به ارتش از جمله ارسال قطعات یدکی مورد نیاز نیروی هوایی زیمبابوه را تحریم کرد[۵][۶].

نیز نگاه کنید به

روابط خارجی زیمبابوه؛ سیاست خارجی زیمبابوه؛ روابط زیمبابوه با کشورهای همسایه

کتابشناسی

  1. (Zimbabwe,The terrain,176)
  2. کرافت، لارنس کوک (1372). راه آفریقا: سفری از گذشته تا امروز. ترجمه خسرو قدیری. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص. 202.
  3. Zimbabwe, the Next 25Years (2005). The Center for Peace Initiatives in Africa. Harare: Benaby Press. p. 73-76.
  4. برگرفته از https://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5479.htm/2015
  5. کرافت، لارنس کوک (1372). راه آفریقا: سفری از گذشته تا امروز. ترجمه خسرو قدیری. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص. 3-72.
  6. ایپکچی، محمدحسن (1399). جامعه و فرهنگ زیمبابوه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص.95-100.