رود کابل
حوزه آبریر رود کابل ۱۲ درصد خاک افغانستان در شرق این کشور و ۲۶ درصد منابع آب افغانستان را تشکیل میدهد. رود کابل از کوههای پغمان در غرب کابل و از ارتفاع ۳۵۰۰ متری از گردنه اونی سرچشمه میگیرد. سایر شاخههای آن از کوههای بابا، هندوکش و سفیدکوه منشأ میگیرند. در حوزه رود کابل، رودهای بزرگ و کوچک زیادی جاریاند و همگی یکی پس از دیگری به رود کابل میپیوندند. رودهای غوربند، پنجشیر، سرخ آب، پچ، لوگر، کنر، علی نگر، لغمان، علی شنگ و اندراب از آن جملهاند.
در بخش علیای رود کابل، بیشتر آب از رودهای لوگر، پنجشیر و غوربند است، نام ننگرهار هم برگرفته از ۹ رودی است که همگی به رود کابل جاری میشوند. ننگ (Nang) یعنی نه (۹) و نهارا، یعنی رود و به معنای ۹ رود است. رود کابل پس از طی مسافتی نزدیک به ۴۶۰ کیلومتر و عبور از شهرهای کابل و جلالآباد، وارد خاک پاکستان میشود و چند کیلومتر پایینتر از قلعه اتک به رود سند میریزد. ازاینرو، رود کابل تنها رود بزرگ افغانستان است که از طریق سند عملا به دریای آزاد راه پیدا میکند. سایر رودها به دریاچههای بسته منتهی میشوند.
طول رود کابل از گردنه اونی تا رود سند ۷۰۰ کیلومتر است. افغانستان مدعی است سالانه قریب به ۲۰ میلیارد مترمکعب آب از طریق رود کابل وارد سند میشود و در پاکستان بهرهبرداری میشود. افغانستان در نظر دارد تا از آب رود کابل بهرهبرداریهای بیشتری به عمل آورد و طبعا با واکنش پاکستان مواجه است. در حوزه آبریز شرق و جنوب افغانستان، رودهای دیگری نیز جاریاند از جمله رود شمل (Shamal) و ینتان که از خوست و پکتیا سرچشمه گرفته، بعد وارد پاکستان و سپس وارد رود سند میشوند؛ رودگومل (Gomal) که از پکتیا سرچشمه گرفته، بعد وارد خاک پاکستان و رود سند میشود و رود پیشین لورا که از ارتفاعات شمال و شرق کویته و جنوب استان قندهار در فرمانداری شوراوک افغانستان سرچشمه گرفته، سپس در خاک پاکستان به هامون لورا میریزد. رود کابل از توان هیدرولیکی بالایی برخوردار است و تاکنون بخشی از ظرفیت آن برای تولید انرژی برق آبی به کار گرفته شده است.[۱]
نیز نگاه کنید به
جغرافیای طبیعی افغانستان؛ رودهای افغانستان؛ آمودریا؛ رود هیرمند؛ هریرود.
کتابشناسی
- ↑ علی آبادی، علیرضا (1395). جامعه و فرهنگ افغانستان. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص 30-31.