سید حسن بن علی سقاف
سید حسن بن علی سقاف از علما و نویسندگان سنی اردنی میباشد. وی از جمله شخصیتهایی هست که با تحقیق و نگارش آثار خوب، بخشی از وظیفهی خود را در روشنگری جهان اسلام عمل نموده است. وی در همایشها و سمینارهای بینالمللی اسلامی زیادی شرکت نمود. سید حسن بن علی بن هاشم السقاف، متولد چهارم شوال 1380 ه.ق. / 1961 م. در اردن از نوادگان پیامبر (ص) است که نسبش با 32 واسطه به امام صادق (ع) میرسد. وی شافعی مذهب و از نظر کلامی اشعری است.
حسن سقاف تحصیلات ابتدایی را در اردن گذراند و در سال 1978م. به دمشق سفر کرد و در درس بزرگان دمشق شرکت کرد و کتاب عمده السالک و عده الناسک را نزد شیخ هاشم مجذوب و کتاب کبری الیقینیات و شرح الاربعین النوویــه را نزد شیخ محمد سعید رمضان البوطی آموخت و از دیگر علما همچون شیخ حسین خطاب و شیخ اسعد صاغرجی، نیز بهره جسته است. حسن سقاف بعد از بازگشت از دمشق به اردن از علمای اردن نیز استفاده علمی کرد چنانچه کتاب الفرائض و المواریث را نزد شیخ قاضی مطیع حمامی و کتاب شرح الجوهره باجوری را نزد شیخ محمد هلیل و متن الاجرومیــه و شرح شیخ احمد زینی دحلان را نزد شیخ احمد خضری آموخت. سپس به کشور مغرب سفر کرد و از محضر استادانی مانند سید عبدالله بن صدیق غماری محدث بزرگ مغرب استفاده برد. حسن السقاف اجازههای علمی فراوانی از اساتید خود دریافت کرد تا آنجا در کتاب الاتحاف بأسانید و شیوخ حسن بن علی السقاف نام 40 تن از مشایخ وی که به ایشان اجازه علمی دادهاند، ذکر شده است از جمله سید عبدالعزیز بن صدیق غماری و سید عبد الحی بم صدیق غماری و شیخ ابوالفیض یاسین فادانی مکی و شیخ حبیب الرحمن اعظمی.
بسیاری از بزرگان اهل سنت او را مورد تمجید قرار داده اند از آن جمله؛ عبد العزیز بن صدیق غماری در نامهای که به حسن سقاف مینویسد او را علامه و محدث خطاب میکند. هم چنین سید عبدالله بن صدیق غماری استاد حسن سقاف 5 نامه برای حسن سقاف مینویسد و او را زبان ناطق و حجت خود معرفی میکند و وجود او را رحمت و در این عصر بدون نزاع ، ناصر السنــه و نابغه میخواند. سعید فوده نیز او را تمجید میکند. حسن سقاف به خاطر مواضع ضد وهابی که دارد، مورد انتقاد بزرگان وهابی و سلفی قرار گرفته است به ویژه این که وی در سالهای اخیر در شبکه المستقلــه به مناظره با شیخ عدنان عرعور پرداخته و تفکرات ابن تیمیه را نقد کرده است. وی فعالیتهای سیاسی قابلتوجهی داشته است از جمله موارد زیر:
- وحدت اسلامی: حسن سقاف قائل است بین مسلمانانی مثل اهل سنت و امامیه و زیدیه و اباضیه که عقیده تنزیهی دارند باید وحدت ایجاد شود؛
- حسن سقاف برای تقریب مذاهب اسلامی دو بار در تلویزیون امارات در سال 1418 ق و 1419 ق دعوت شده و حضور یافته است؛
- حضور حسن سقاف در کنگره کشور سریلانکا برای تقریب مذاهب و عقیده تنزیه و مشکلات وهابیت و سلفیها. حسن سقاف قائل است وهابیت امروزه موجب اختلاف بین مسلمانان هستند؛
- حضور حسن سقاف در سال 1419 در کنگره دمشق برای تقریب مذاهب اسلامی؛
- ملاقات با پادشاه عمان و علمای اباضیه همچون شیخ احمد خلیلی؛
- حسن سقاف دو بار در کنگره تقریب مذاهب اسلامی در تهران حضور یافت؛
- حسن سقاف قائل است خروج بر حاکم جائر و ظالم جایز است، چنانکه امام حسین (ع) علیه یزید قیام کرده است. او در صحیح عقیدهی طحاویه مینویسد: «ففکره عدم الخروج علی ائمــه الجور لیست صحیحــه، و هی مخالفــه للقرآن والسنــه و عمل الصحابــه و ائمــه التابعین من اهل السنــه والجماعــه، و خلف من بعدهم خلف غیروا و بدلوا هذا الفکره خوفا من التنکیل و التعذیب قهرا و ذلــه و استنکانــه».
- یکی از فعالیتهای اجتماعی و علمیحسن سقاف این بود که در شبکه مستقله با عدنان عرعور وهابی، روی تجسیم ابن تیمیه و افکار منحرف او مناظره کرده بود. وی همچنین کتابهای زیادی درباره موضوعات اجتماعی، اصولی، فقهی و اعتقادی نوشته است که در مجموع به بیش از 80 عنوان میرسد که غالبا در رد افکار وهابیت و متسلفین مخصوصا البانی است[۱].
آثار وی به بیش از 80 عنوان میرسد که غالب آنها در زمینه پاسخگویی و بررسی افکار سلفی است. برخی از آنها نیز در زمینه فقه و حدیث و توحید و... میباشد. برخی از آنها عبارتند از:
- صحیح شرح العقیده الطحاویــه؛
- الإمتاع والاستقصاء لأدلــه تحریم التبرع بالأعضاء؛
- عقیده أهل السنــه والجماعــه؛
- شرح لعمده السالک وعده الناسک؛
- احتجاج الخائب بعباره من ادعى الإجماع فهو کاذب؛
- بهجــه الناظر فی التوسل بالنبی الطاهر، صلى الله علیه وسلم؛
- الإغاثــه بأدلــه الاستغاثــه؛
- و هم سیء البخت، الذی حرّم صیام السبت؛
- تناقضات الألبانی الواضحات،3 أجزاء؛
- التنبیه والرد على معتقد قدم العالم والحد[۲].
نیز نگاه کنید به
ادیان در اردن؛ شخصیتهای دینی معاصر متنفذ؛ مفاخر و مشاهیر دینی اردن؛مفاخر شاخص دینی و مذهبی قطر؛ شخصیتهای دینی معاصر سیرالئون شخصیت های دینی و مذهبی کوبا؛ شخصیت های مهم و تاثیرگذار مسلمان در چین؛ شخصیت های دینی و مذهبی کوبا؛ شخصیت های مهم مسلمان تونس؛ شخصیت های دینی و مذهبی سنگال؛ شخصیت های مهم مسلمان روسیه؛ شخصیت های مهم مسلمان ساحل عاج؛ شخصیت های مهم مسلمان زیمبابوه؛ شخصیت های دینی مسلمان سیرالئون
کتابشناسی
منبع اصلی
لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)
نویسنده مقاله
غلامرضا لایقی