شاتوبريان

شاتوبریان (1815-1768)در نظر معاصران فرانسوی خود، بزرگ‌ترین نویسنده آن زمان بود. تردید نیست كه تسلط او بر ادب فرانسه به پایه ولتر می‌رسد. تفوق او حاكی از غلبه مذهب بر فلسفه است، همان‌گونه كه تفوق ولتر ناشی از غلبه فلسفه بر مذهب به شمار می‌آید؛ وی به اندازه‌ای عمر كرد كه تولد مجدد لامذهبی را به چشم خود ببیند.

از لحاظ ادبیات، مهم نبود كه شاتوبریان‌ ایمان مذهبی خود را از دست بدهد یا بسیاری از توصیف‌هایش تخیلی باشد نه واقعی، یا صدها اشتباه، اغراق، یا مطالب غیرممكن، به وسیلة منتقدان در سفرنامه‌اش كشف شود؛ نثری كه در‌ اینجا به چشم می‌خورد قلب زنان و مردان بسیاری را به تپش انداخت؛ نثر فرانسه از زمان روسو یا برنارد دوسن- پیر تا‌ این حد شیوا و زیبا نبوده، و طبیعت آن جلال و شكوه را نداشت، و تمدن ‌این قدر بیهوده به نظر نمی‌آمد. نهضت رمانتیک اینک در انتظار آن بود که مذهب به منزله مادر اخلاق و هنر و رستگاری معرفی شود. شاتو بریان اندكی بعد، یكی را در آتالا و رنه، و دیگری را در روح مسیحیت نشان داد. از آنجا كه مایل بود به عنوان فیلسوف شهرت یابد، در لندن كتابی تحت عنوان مقاله تاریخی، سیاسی، و اخلاقی درباره انقلاب‌های قدیم و جدید (1797) منتشر كرد. ‌این اثر كه از لحاظ نظم ضعیف، ولی از لحاظ افكار غنی بود، برای جوانی بیست و نه ساله كار قابل توجهی به شمار می‌رفت.

احتمالاً شاتوبریان، كه در وجودش جنبه فیلسوفی هرگز از جنبه شاعری متمایز نبود، فرایندی را كه تحت تأثیر آن از بی‌ایمانی به عیسویت گرایید به یک لحظه نسبت داده است. تصمیم گرفت تا در دفاع از مسیحیت مطالبی نه با عبارات علمی ‌و فلسفی، بلكه با اصطلاحات اخلاقی و هنری بنویسد. مهم نبود كه آن قصه‌های شیرین و دلفریب جوانی بیشتر دارای جنبه افسانه‌ای باشد تا تاریخی؛ در هر حال، باعث شیفتگی و الهام می‌شد و تا اندازه‌ای نظم اجتماعی و تمدن مسیحی، بر پایه آن بنا نهاده شده بود.

توصیف شاتوبریان از مراسم تدفین آتالا و دست به دست هم دادن كشیش و كافر برای پوشاندن جسد او با خاک از زیباترین قطعات ادبیات رمانتیک است؛ همچنین موضوع یكی از تابلوهای بزرگ دوره ناپلئون شد به نام تدفین آتالا، (اثر ژیروده- تریوزون)(Anne-Louis Girodet-Trioson)، كه نیمی‌از اهالی پاریس را در 1808 به گریه انداخت.

شاتوبریان خود را ضد فیلسوف می‌خواند، و به مراتب بیش از روسو علیه راسیونالیسم (خردگرایی) عكس العمل نشان می‌داد و مادام دوستال را كه از عصر روشنگری دفاع می‌كرد به باد انتقاد می‌گرفت. از ‌این رو با استعداد از احساس و عاطفه شروع كرد، و خرد را گذاشت تا پس از آنكه احساس راه را باز كرد، به راه بیفتد. شاتوبریان سپس فضایلی را كه فیلسوفان كافر توصیه می‌كنند با آنچه كه مسیحیت تعلیم می‌دهد مقایسه می‌كند: از یك طرف، بردباری، اعتدال، و احتیاط ( كه همگی از لحاظ پیشرفت فرد مهم است )؛ از طرف دیگر، ‌ایمان، امید، و دستگیری ( عقیده‌ای كه زندگی را عالی، و پیوستگی اجتماعی را مستحكم، و مرگ را رستاخیزی می‌شمارد ). تمدن اروپایی ( به عقیده او) تقریباً به كلی مرهون كلیسای كاتولیک است . كتاب مقدس از آثار هومر بزرگ‌تر است؛ پیامبران الهام بخش‌تر از فیلسوفانند؛ و چه افسانه‌ای از لحاظ لطافت و تأثیر با زندگی و تعلیمات عیسی قابل مقایسه است؟

کتاب روح مسیحیت بیان عمده نهضت رمانتیک در زمینه مذهبی بود، و بازگشت‌ ایمان و امید ( اگر نه صدقه ) را نشان می‌داد؛ از شعر و هنر قرون وسطایی تمجید می‌كرد؛ و موجب احیای معماری گوتیک در فرانسه می‌شد.  اثر مزبور به صورت منبع و معیار هزاران ناله نومیدی خوش الحان درآمد.

کتاب خاطرات او از لحاظ فكری، گستاخانه و از لحاظ احساسات، كودكانه و از لحاظ سبک، عالی است. خاطرات پس از مرگ وی پایدارترین اثر اوست.بیشتر اوقات خود را صرف نوشتن خاطرات خود كرد.

نیز نگاه کنید به

تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سوریه؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سیرالئون؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی فرانسه؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اردن؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اسپانیا؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی اوکراین؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تایلند؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی آرژانتین؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سودان؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی روسیه؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی سنگال؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی افغانستان؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کوبا؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی تونس؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مصر؛ تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی کانادا