طبقات و قشرهای اجتماعی کوبا
در اوایل کار دولت انقلابی، هتلها، چشمههای آب معدنی و تاسیسات شرکتهای خصوصی که ورود افراد غیرعضو به آنها ممنوع بود توسط دولت مصادره شدند. این اتفاق باعث خوشحالی توده مردم شد، چرا که آرزوهای خود را در استفاده از امکاناتی که حاصل دسترنج خودشان بود، به دور از هرگونه تبعیض، تحقق یافته میدیدند.
علیرغم این توفیق، خیلی سریع یک طبقه اجتماعی جدید بهنام "طبقه حاکم" بوجود آمد. طبقه جدید به شکلی کاملا متفاوت از منابع طبیعی و اجتماعی کشور بهرهمند میشد. این طبقه که نام دیگر آن "نومن کلاتورا" (Nomenclatura) [I] میباشد از وزرا، معاونین وزرا، روسای بخشهای مختلف وزارتخانهها، دبیران حزب کمونیست در ایالتها، روسا و معاونین روسای سازمانهای دولتی و افسران و کارمندان عالیرتبه ارتش و وزارت کشور تشکیل شدهاست.[۱] این افراد میتوانستند از امکانات بسیاری بهرهمند شوند که توده مردم از آن بیبهره بودند. اما دولت برای کاهش نابرابری اجتماعی که میراث دوران قبل از انقلاب کوبا بشمار میآمد سعی کرد تا وجهه و اعتباری نیز به سندیکاهای کارگری داده و به نوعی به توزیع امکانات بین آنها اقدام نماید که این نیز به نوبه خود تقسیمبندی جدیدی را بین طبقه کارگر موجب شد. در این راستا، دولت جهت بالابردن انگیزه کاری در میان کارگران، به کسانی که بیشتر در انجام وظایف خود کوشش میکردند، برنامههای گذران تعطیلات در خانهها و هتلهایی که دولت از مخالفین تبعیدی مصادره نموده بود، اعطا میکند.[۲]
این برنامهها در حقیقت به مدیران سازمانهای سیاسی، کارگران یا روسای سازمانها اختصاص دارد. اگرچه دولت انقلابی کوبا سعی نموده تا از نابرابری اجتماعی بکاهد، هنوز مواردی در جامعه کوبا به چشم میخورد، بهطور مثال، هتلها و امکانات تفریحی بسیاری دیده میشود که مختص خوشگذرانی و تفریح توریستهای خارجی است و اقشار معمولی جامعه اجازه استفاده از این امکانات را تا چند سال اخیر نداشتند و تنها طبقه حاکم دسترسی آزاد به این مکانها را در اختیار داشت.
البته با به قدرت رسیدن رائول کاسترو، استفاده عموم کوباییها از قدرت را در کنترل داشتند و تمامی تصمیمات را بدون اینکه توسط موسسات رسمی کنترل واقعی شوند تصمیمات را میگرفتند. امکاناتی چون هتلها آزاد شده است که این نشاندهنده کوشش دولت انقلابی کوبا در برطرف نمودن نابرابری اجتماعی در این کشور میباشد.
از طرف دیگر، افرادی که در مناطق توریستی زندگی میکنند و یک اتاق اضافی در خانه یا آپارتمان خویش دارند، میتوانند خانههای خویش را به قیمت بازار به توریستها اجاره دهند. علیرغم مبالغ زیادی که دولت در ازای اعطای این مجوز دریافت میکند، برخی از شهروندان کوبایی در بحبوحه فاجعه اقتصادی توانستند به ثروت هنگفتی دست یابند که همین امر باعث شده تا اقشار مختلف مردم نیز از امکانات یکسانی برخوردار نباشند. اما جدای از وجود نابرابری اجتماعی که در تمامی جوامع دیده میشود و از شدت و حدت خاصی برخوردار میباشد، اختلاف طبقاتی بین اقشار مختلف مردم کوبا، پس از پیروزی انقلاب کوبا در سال ۱۹۵۹، بسیار کاهش یافته و به خوبی مشهود است که دیگر نوع کار و طبقه اجتماعی نتوانسته تعیینکننده دستیابی به خدمات بهداشتی، غذا، پوشاک، آموزش و مسکن باشد، بلکه تمامی افراد بهطور یکسان از این امکانات بهرهمند میگردند. بهعنوان مثال، پس از پیروزی انقلاب کوبا، عموم مردم از آموزش رایگان بدون هیچگونه تبعیضی، چه از نظر طبقه اجتماعی و چه از نظر اختلاف نژادی، بهطور یکسان بهرهمند شدهاند، بهطور مثال تا قبل از انقلاب کاسترو، تنها ۴۵ درصد جمعیت این کشور از آموزش ابتدایی، ۹ درصد از آموزش متوسطه و تنها ۴ درصد از آموزش عالی برخوردار بودند، اما پس از انقلاب و تا سال ۱۹۸۸، این ارقام به ترتیب به ۱۰۰، ۸۵ و ۲۱ درصد ارتقا یافتند که این امر نشاندهنده تلاش بیوقفه دولت کوبا در رفع تبعیض نژادی و اختلاف طبقاتی میباشد.[۳]
نمادهای طبقات اجتماعی
در کنار کاپیتالیسم و طبقات اجتماعی، اصلاح عمومی در قلب و روح تمام کوباییها حک شده است، چراکه آنها به مدت ۴۰ سال از ارزشهایی چون ولخرجی متظاهرانه و مصرفگرایی دور بودهاند. اما برای جوانانیکه به یاد نمیآورند نظام سرمایهداری در دوران قبل از انقلاب چه بر سر کوبا آورده است، مدهای ایالاتمتحده نماد ایدهآلی برای آنهاست. هر چه که مارکدار باشد، مورد توجه قرار میگیرد، بهعنوان مثال یک جفت کفش نایک یا شلوار جین لیوایز مورد طلب همگان است، این زیادهروی مادی نشان از ارزشهای اجتماعی جوانان در عصر حاضر دارد.[۴]
نیز نگاه کنید به
قشرهای جدید اجتماعی چین؛ طبقات و قشرهای اجتماعی کانادا؛ طبقات اجتماعی مصر؛ طبقات و قشرهای اجتماعی ژاپن؛ طبقات و قشرهای اجتماعی لبنان؛ طبقات و قشرهای اجتماعی سنگال؛ طبقات و قشرهای اجتماعی تونس؛ طبقات و قشرهای اجتماعی روسیه؛ طبقات و قشرهای اجتماعی سوریه؛ طبقات و قشرهای اجتماعی اسپانیا؛ طبقات، قشرها و نابرابری های اجتماعی اردن؛ طبقات و قشرهای اجتماعی سیرالئون؛ طبقات و قشرهای اجتماعی زیمبابوه
پاورقی
[I]: در شوروی سابق در دوره برژنف، این کلمه به گروهی اطلاﻕ میشد.
کتابشناختی
- ↑ De Andueza, J. (2011). Isla de Cuba pintoresca, histórica, política, literaria, mercantil e industrial; recuerdos, apuntes, impresiones de dos épocas. British Library, Historical Print Editions, P372
- ↑ De Andueza, J. (2011). Isla de Cuba pintoresca, histórica, política, literaria, mercantil e industrial; recuerdos, apuntes, impresiones de dos épocas. British Library, Historical Print Editions, P375
- ↑ De Andueza, J. (2011). Isla de Cuba pintoresca, histórica, política, literaria, mercantil e industrial; recuerdos, apuntes, impresiones de dos épocas. British Library, Historical Print Editions, P296
- ↑ حقروستا، مریم. (1397). جامعه و فرهنگ کوبا. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی، ص89-92.