نظام اقتصادی آرژانتین

به طور تاریخی، صادرات قابل توجّه بخش کشاورزی، بهره برداری از منابع طبیعی، کسب تکنولوژی های پیشرفته در صنایع خاص (از جمله هسته ای، دارویی و...)، تنوّع در تولیدات صنعتی، سطح بالای سواد و علم در جامعه و رفاه بالا در مقایسه با سایر کشورهای آمریکای لاتین از مشخّصه‌های اصلی جامعه آرژانتین به شمار میآید. لیکن بروز بحران های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به صورت دوره ای، موجب گردیده تا مردم این کشور بهره چندانی از ظرفیت های بالای اقتصادی کشور و مواهب عظیم خدادادی نصیبشان نشود.

عوامل متعدّدی را می‌توان در پدید آمدن چنین وضعیتی دخیل دانست که بدون شک نقش زمامداران و تصمیمگیرندگان در بین این عوامل پررنگتر از سایرین است. ذکر مثالی در این مورد به روشن تر شدن بحث کمک خواهد کرد. در ابتدای دهه 1990 اقتصادهای دو کشور آرژانتین و برزیل وارد بحران شد و تورّم سه و چهار رقمی هر دو کشور را به سمت ورشکستگی کامل سوق داد. در مقام مقایسه، آرژانتین در آن مقطع کشوری صنعتی با رفاه بالا و درآمد سرانهی حدود دو برابر برزیل محسوب میشد. هر دو کشور همسایه به فاصله کمی سیاست‌های اقتصادی و پولی جدیدی را به اجرا گذارده و واحد پول خود را تغییر دادند. در برزیل در این ایّام فرناندو هنریک کاردوزو معمار اقتصادی اخیر برزیل به عنوان وزیر اقتصاد، وزیر خارجه و سپس رئیس‌جمهور بر مسند قدرت بود و در آرژانتین کارلوس منم به قدرت رسیده بود.

در پایان 8 سال فعّالیت دو رئیس‌جمهور، در برزیل دولت توانست به خوبی بحران را کنترل، رشد اقتصادی رو به افزایش متوالی را تثبیت و بحرانهای بعدی مالی جهانی (روسیه و جنوب شرق آسیا) را به خوبی مدیریت نماید و این کشور اگرچه دچار مشکلات عدیده شد امّا به روند خود ادامه داد. سرمایه گذاری های عظیم خارجی به برزیل سرازیر گشت و سطح رفاه و درآمد سرانه کشور به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یافت. در مقابل آرژانتین در پایان کار منم و سپس دولت دلاروآ با بحران عمیق و ورشکستگی کامل نهادهای اقتصادی روبه رو شد.

بروز چنین واقعه ای در بدترین زمان ممکن، فاصله ی دو کشور را به شدّت افزایش داد. در حالی که در برزیل لولای چپگرا همچنان سیاست‌های دولت راستگرای قبلی را ادامه داد و علاوه بر آن سیاست‌های مختلفی را در بخش های اجتماعی و رفاه کارگری متمرکز نمود، آرژانتین در بدترین بحران سیاسی و اقتصادی خود غوطهور بود و مردم آرژانتین با فقر و فلاکت دست و پنجه نرم می کردند. بر اساس آمارهای موجود در سال 2003 بیش از 30 درصد جامعه در فقر مطلق به سر می بردند در حالی که 54 درصد جامعه زیر خطّ فقر بودند. به هر حال مجموعه عوامل برشمرده فوق باعث شده که علیرغم این‌که آرژانتین از پتانسیل های بسیار بالا برای رشد برخوردار است، نتوان حتّی آن را کشوری در حال توسعه و ترقّی محسوب نمود. در حالی که برزیل این روزها قدرت نوظهور جهانی محسوب شده و آرزوهای بزرگی را در سر می پروراند.

امروزه وضعیت بحرانی اقتصادی سال 2001ـ2002 و آثار سوء آن (بی ثباتی سیاسی و اجتماعی) در آرژانتین پایان یافته و مردم این کشور دوران باثباتی را می گذرانند. دولت کرچنرها با اقدامات مختلف موفّق به کنترل بحران و افزایش رفاه اجتماعی در کشور شد.

طبق گزارش بانک مرکزی آرژانتین بدهی عمومی کشور در پایان سال 2011 برابر 5/39 درصد تولید ناخالص داخلی و برابر 4/ 176 میلیارد دلار آمریکا بوده است. در سال مورد اشاره درآمدهای دولت برابر 1/141 میلیارد دلار بوده است. مهم‌ترین منابع درآمدی؛ بیمه‌های اجتماعی (1/30%)، مالیات بر ارزش افزوده (3/ 26%)، مالیات بر درآمد (3/ 19%) و مالیات های گمرکی (3/12%) بوده است.

هزینه‌های این کشور نیز در سال 2011 برابر 5/146 میلیارد دلار عنوان شده است. مهم‌ترین هزینه ها در بخشهای تأمین اجتماعی (2/32%)، سوبسیدها و زیرساخت ها (5/17%)، بهداشت (8/13%)، آموزش، فرهنگ و تحقیقات (4/6%) و امنیت (4/5%) بوده است. مجموع ذخایر ارزی آرژانتین در پایان سال 2011 برابر 5/46 میلیارد دلار بوده است که رقم قابل توجّه محسوب می‌شود.[i]

رشد اقتصادی

متوسّط رشد اقتصادی آرژانتین در طول 9 سال گذشته به طور متوسّط سالیانه حدود 8 درصد بوده است که رقمی چشمگیر محسوب می‌شود. اخیراً رشد تولید ناخالص داخلی سال 2011 نیز 8/8 درصد گزارش شده است. اگرچه پیش بینی ها برای سال 2012 معادل 5/ 4 درصد است امّا با در نظر گرفتن ادامه بحران اقتصادی جهانی، به نظر می رسد که رقم قابل قبولی برای این کشور باشد.

جدول شماره 1. فاکتورهای رشد اقتصادی آرژانتین درگذر زمان

شاخص های اصلی اقتصادی آرژانتین
سال	2007	2008	2009	2010	2011
تولید ناخالص داخلی (میلیارد دلار)	260	7/277	2/280	7/305	4/323
درآمد سرانه(دلار)	6685	8253	7725	8663	8875
رشد واقعی تولید ناخالص داخلی (%)	7/8	8/6	9/0	2/9	8/8
تراز تجاری(میلیون دلار)	7280	6387	10367	3572	4/10000
صادرات کالاها و خدمات (%GDP)	42/21	20/25	99/19	50/22	02/24
تورم(%)	5/8	2/7	7/7	9/10	5/9

نیز نگاه کنید به

نظام اقتصادی فرانسه؛ نظام اقتصادی سوریه؛ نظام اقتصادی سودان؛ نظام اقتصادی در ساحل عاج؛ نظام اقتصادی اوکراین؛ نظام اقتصادی اسپانیا؛ نظام اقتصادی اتیوپی؛ نظام اقتصادی سیرالئون؛ نظام اقتصادی قطر؛ نظام اقتصادی مصر؛ نظام اقتصادی روسیه

پاورقی

[i] کلّیه آمار از گزارش سالیانه بانک مرکزی آرژانتین 2011، مندرج در سایت رسمی این بانک https://www.bcra.gov.ar